Full text of "Stoicorum veterum fragmenta"

See other formats

IOANNES AB ARNIM

ΤΟΙΟΘΙΥΜ νΕΤΕΕΥΝ
IUE YOU EDAM MY

VOL. II

STVTGARDIAE IN AEDIBVS B.G. TEVBNERI

ἂν Y.
ΤᾺ

m opt

STOICORVM VETERVM
FRAGMENTA

COLLEGIT

IOANNES AB ARNIM

VOLVMEN II

CHRYSIPPI FRAGMENTA
LOGICA ET PHYSICA

EDITIO STEREOTYPA
EDITIONIS PRIMAE (MCMIII)

STVTGARDIAE IN AEDIBVS B.G. TEVBNERI MCMLXIV

1121540

Alle Rechte, auch die der Übersetzung, des auszugsweisen Nachdruckes
und der fotomechanischen Wiedergabe, vorbehalten
Ὁ B. G. Teubner Verlagsgesellschaft mbH, Stuttgart 1964
Printed in Germany

Druck: Julius Beltz, Weinheim a. d. B.

Praefatio.

Operis, quo Stoicorum veterum fragmenta et testimonia colligere
conatus sum, primum in lucem emitto volumen alterum, quod Chry-
sippi logica et physica fragmenta complectitur et cum generali Stoi-
corum doctrina componit. Volumen tertium eiusdem Chrysippi mo-
γαῖα, successorum Chrysippi, qui quidem ante Panaetium fuerunt,
omnia fragmenta complexum, nunc prelo traditur. Subsequetur pri-
mum volumen, quod ad Zenonem et Cleanthem et utriusque discipulos
pertinet. Praemittentur primo volumini totius operis prolegomena.
Indices Stoicorum res et verba illustrantes seorsum edentur totumque
absolvent. |

Seribebam Vindobonae mense Septembri 1902

J. ab Arnim.

Pagina
De Chrysippi vita et scriptis testimonia n. 1—84 . . . . . . . . . . . 1
Chrysippi placita cum generali Stoieorum doctrina composita. . 13
Prolegomena philosophiae n. 385—44 . . . .. .. ........ 15
Pars K. Legien n.46$—51.. 4... .. δ τ νον πο τ 18
Cap. I. De esgnitioene decirina. 2 Loser τον ἠδὲ: oma oximare 21
$ 1. Περὶ φαντασίας n. 658—105... su reu o v xz ea 21
$9; Thef aicOsfotog 1//01—891I 70069 em e AR TRAE E ΟΝ 26
$ 3. Περὶ ἐννοημάτων n. 828—89. ...... es 28
8 4. Κατάληψις, ἐπιστήμη, τέχνη n. 900—101... 29
$ 6. Ihsol ζητήσεως n. 102—104... . ΠΣ odd δὶ 32
8 6. Περὶ ᾿πριτηρίου n. 105—121... . s. 33
Cap.. IL. Dialeetica n. 122—185... ὃς ως orco ntl berum ἢ 38
Papyrus 1020. edibuse o2 e a , c. 6 ER S TL 40
À. Ilsol Zquoawwóvcto» n.1396—165 . .. ........... 43
B. Περὶ Σημαινομένων ἢ Δεκτῶν n.166—171 . .. .. . .. 48 .
8 1. Περὶ ἐναντίων xol ἀντικειμένων καὶ στερητικῶν n. 172—180 49
Papyrus Letronnii περὶ ἀποφατικῶν editur . . . . . . .. 52
8 9. Δεχτὰ ἐλλιπῆ n. 191—186... 4. ss ss. DU 58
8 3. Περὶ λεκτῶν αὐτοτελῶν n.186—192. . . . . . . . . . . 60
8 4. Περὶ ἀξιωμάτων (περὶ ἁπλῶν ἀξιωμάτων) n.193—2062 . . . 62
8 5. Περὶ τῶν οὐχ ἁπλῶν ἀξιωμάτων n. 200—220 . .. .... 68
B CHA δημείου n. 931—998... 0 4. Voce Us 72
6$ 7. Ihe Uoé9 n. 294—980... 4.2. o τ τορι το Σ 14
8 8. Περὶ λόγων καὶ συλλογισμῶν n.231—269 . . . .. .... 16
8 9. Περὶ σοφισμάτων λύσεως n. 270—287 . . . . . . . . . . . 89
Cap. III. De rhetorieá n. 988—298 . .. ... ees 95
Χρυσίππου Aoywxàv Ζητημάτων A editur . . . . . . .ὄ . . 96
Pars ἘΠ. Fly SMS 2... 022.3 «o dii DOR S aS o 111
Cap. I. Physieae doctrinae fundamenta. . . . ..........- 111
8 1. De duobus principiis, materia et causa n. 209—328. . . . .. 111
8 9. Tid, ἄντα, obtyya n. 829—895 . .... ee 117
& 8. De canis 5. 908061956 .. 0. ls c eR. eo DRM 118
8 4. De corporibus (Quid sit corpus. Sola corpora esse. Tria ge-
. mera corporum) n. 887—368. . τ, ees 123
8 5. Quattuor categoriae n. 869—376 . . .. .... s 124
8 6. Ποιότητες, ποιά, ἰδίως ποιά n. 316—398 . . . . ... 126
8 7. Πῶς ἔχοντα et πρός τί πως ἔχοντα n. 899—404. . . . . . . . 131
$ 8. Primae qualitates n. 405—411. . . . .........-..* 133

Conspectus capitum.

CONSPECTUS CAPITUM, V

Pagina
8 9. Quattuor elementa n. 412—488 . . . . . ........ 136
8 10. Πνεῦμα, τόνος, ἕξις n. 489—402. ............... 144
$ 11. De mixtione n. 468—481 . τ ........... δὰ οἱ, 151
8 12. De infinita divisione n. 482—491. . . . . . . . . .. ... 158
8.15. De mola &. 409—000. AAC 4 4$ uU aeu δ} κα ἢ, 160
$ 14. De loco et inanin. 501—508 . ........... ὦ ἢ, 162
$15. De tempore n; 000—881 5,5517 CPP TIN V. 164
ΠΝ, rVLEUIDU AI EOM Mm orem m MT. UR 167
$ 1. Differre inter se τὸ πᾶν et τὸ ὅλον n.529—525 . . . . . .. 167
8 2. Duae notiones vocabuli κόσμος n. 526—529 . . . . .. ... 168
8 8. Mundus Sus: ἢ: 580-809 1— [291 5 zupb fy ἀρ cod. 170

8 4. Finitum esse mundum et unitum sed circumdatum inani infi-
Zu dM MEM. LO T E E ΝΡ Te a rac v AMAT t ἐς i 170
8 5. Mundus globosus et stabilis n. 547—567 . . . ....... 173
8 6. Quae sint partes mundi et quo ordine n. 558—573 . . . . . . 176
$ 7. Pevqrüg δ' νόμον n. 574—618... ....... τον ἦν τ τας 179
'$ 8. Quomodo ortus sit mundus n. 579—584 . . . . . . . . . .. 179
8 9. Mundum esse interiturum n. 585—595 . . . . . . . . . . .. 181
8 10. Conflagrationis et restaurationis mundi aeternae vices n.596—632 188
8 11. Mundus est animal rationale n. 638—645 . . . . . . . . .. 191
Cap. III. De caelestibus e£ meteoris. . - ........... ἦς 195
EXINMMMEAENEEPERNE:.:, um: €x. 5x5 195
PFRCDENS Ὁ 990—960 rol πο τοὺ, τος e 195
PES MMC δ δ LLL a Ede ue». rus 9o T nus 198
δι De ws s ΕΝ LL οι ρος ὼς aikunoru nm estos 200
$ 5. De anni partibus n. 693—696. . . . . ........... 201
eT De seien. 1 UTERE neon, 202
Cap. IV. De animalibus e£ plantis... .............. 204
BE. De plesílie-midAB —H8-. 2 model Rial dn rts eC 204
$ 2. De brutis animalibus n. 714—737 . . . . . . . . ...... 205
B De we Muni ἡ ΤΠ ΤΙΝ ὦ ou o oz os osse tO n 210
ΕΝ τς δ ἀν πόα, ΠΡ ΟΝ SICH 211
$ 1. De substantia animae n. 773—789. . . . . . . . . . .. ul NET
$ 2. Argumentis probatur animam esse corpus n. 790—800 . . . . 219
$ 8. Motus animae n. 801—808 . οὐχ, δες ........... 221
$ 4. Anima refrigeratione orta n. 804—808. . . . . . . . . . .. 222
8 5. Anima non immortalis, sed morti superstes n. 809—822. . . . 2928
—$ 6. De partibus animae et facultatibus n. 828—833 . . . . ... 225
$ 7. De animae principali n. 884—849. . . . . . τον νος 227
8 8. Quomodo sensus fiant n. 850—862. . . . . . ...... .. 230
$ 9.De visu eb:suditu n. 86$9—878 . . . 5... , 00 0. Ls 232
$ 10. Pars animae genilalis n.978$—87& 4. 2. ees 234
Bd1 Me sfbelibnse 2.978.818. ,... . LoeeELe ee or τς τὸς 234
8 12. Chrysippi περὶ ψυχῆς librorum reliquiae n. 879—911. . . . . 235
ΠΥ Το. τὰ ru Rs Rr 264
yp1;PFed delhitiones n. $29—2908T . . 1... Lee 264
$ 2. Fatum divinum n. 998—988. . . ΠΥ ρος ἢν ςς 261

$ 8. Una vis omnia movens n. 934—988 . . . . ...... . .. 268

: Pagina

8 4. Vaticinatio probat fati necessitatem n. 939—944 . . . . . .. 210

8 5. Infinita series causarum n. 945—951. . . .. . .... e. 212

8 6. Omne enuühtiatum verum aut falsum n. 952—956 . . . . . . . 215

8 1. Confatalia (ἀργὸς λόγος) n. 956—958. . . . . . ss 271

$ 8. Fatum et possibilitas n. 959—964 . . . οὐ κα .. v . "9

8 9. Fatum et fortuna n. 965—978. . .. . .. 7. e ee 280

8 10. Fatum et liberum arbitrium n. 974—1007. . . . . . . . . . 282

Cap. VIL. De natura deorum.n. 1008. Ὁ 9, . οὐ v En 299

8 1. Πόϑεν ϑεῶν ἔννοιαν ἔλαβον ἄνθρωποι n. 1009—1010 . . . . . 299

8 2. Esse deos argumentis probatur n. 1011—1020 . . . . . ... 301

8 3. Qualis sit deus n. 1091—108T... 6 «ones oido M. Αὐτὰ 305

$ 4. Deum esse corpus n. 1028—1048 . . . ... es 306

8 5. Deum mutabilem esse n. 1049——1056 . . . . .. .... 309

8 6. Deum non esse forma humana n. 1057—1060 . . . . .... 311

$ 7. De Ióvé.et Iunone ἢ. 1901. 1070 ἐν ᾿ς cubus itia sag *32 Ds 312

8 8. De ceteris deis popularibus n. 1076—1100 . . . . . . . . .. 315

8.9. De daemonibus n. 1101—1105. . . . .. ... s oce 320

Cap. VIII. De providentia ef natura artifiee . . . . . . .. .. .- 322

8 1. Esse providentiam argumentis probatur n. 1106—1126 . . . . 322

8 2. Mundumesse urbem (vel domum) bene administratamn.1127—1131 327

$ 3. Naturam esse artificem n. 1132—1140 . . . . . . . . . . . . 328

8 4. Mundum esse opus providentiae n. 1141—1151 . . . . . . .. 330

8 5. Animalia (et plantas) propter hominum utilitatem facta esse

n.1189—1107... T 24 hou lecce oc ADIRRRO USE: CM Mie 332

8 6. Cur mala sint, cum sit providentia n. 1168—1186. . . . . .. 335
Cáp. IX. Dé αἰ Π πο" . Ὁ 7 uou - ur oR onn Bauh fake ni τῷ 842

8 1. Esse divinationem, si di sint et providentia n. 1187—1195 . . 842

$2.De ΒΟ ΠΝ 1100 DUU luu vu. e or ie c53 7. AR ERTL 343

8 3. De artificiosa divinatione n. 1207—1216 . . . . . . . . . . . 346

CONSPECTUS CAPITUM.

De Chrysippi vita et scriptis testimonia.

l Diog. Laért. VII 179. Χρύσιππος 4xoAÀovíov Σολεὺς ἢ
Ταρσεύς, ὡς ᾿Δ4λέξανδρος ἐν 4Ζιαδοχαῖς, μαϑητὴς Κλεάνϑους. οὗτος
πρότερον μὲν δόλιχον ἤσκει. ἔπειτα ἀκούσας Ζήνωνος ἢ Κλεάνϑους,
ὡς Διοκλῆς καὶ οἵ πλείους, ἔτι τε ξῶντος ἀπέστη αὐτοῦ καὶ οὐχ ὃ
τυχὼν ἐγένετο κατὰ φιλοσοφίαν" ἀνὴρ εὐφυὴς καὶ ὀξύτατος ἐν παντὶ
μέρει οὕτως ὥστε καὶ ἐν τοῖς πλείστοις διηνέχϑη πρὸς Ζήνωνα, ἀλλὰ
. καὶ πρὸς Κλεάνϑην, ᾧ καὶ πολλάκις ἔλεγε μόνης τῆς τῶν δογμάτων
διδασκαλίας χρήξειν, τὰς δὲ ἀποδείξεις αὐτὸς εὑρήσειν. μετενόει μέν-
τοι ὁπότε πρὸς αὐτὸν ἀποτείνοιτο, ὥστε συνεχὲς προφέρεσϑαι ταῦτα"

ἐγὼ δὲ τἄλλα μακάριος πέφυκ᾽ ἀνὴρ

πλὴν εἰς Κλεάνϑην" τοῦτο δ᾽ οὐκ εὐδαιμονῶ.
οὕτω δ᾽ ἐπίδοξος ἐν τοῖς διαλεχτικοῖς ἐγένετο, ὥστε δοκεῖν τοὺς
πλείους ὅτι εἰ παρὰ ϑεοῖς ἦν [ἡ] διαλεκτική, οὐκ ἂν ἦν ἄλλη ἢ ἡ
Χρυσίππειος᾽ πλεονάσας δὲ τοῖς πράγμασι τὴν λέξιν οὐ κατώρϑωσε.
πονιχώτατός τὲ παρ᾽ ὁντινοῦν γέγονεν, ὡς δῆλος ἐκ τῶν συγγραμμά-
τῶν αὐτοῦ" τὸν ἀριϑμὸν γὰρ ὑπὲρ πέντε καὶ ἑπτακόσιά ἐστιν. ἐπλή-
. 9vve δὲ αὐτὰ πολλάκις ὑπὲρ τοῦ αὐτοῦ δόγματος ἐπιχειρῶν καὶ πᾶν
τὸ ὑποπεσὸν γράφων καὶ διορϑούμενος πλεονάκις πλείστῃ τε τῶν
μαρτυριῶν παραϑέσει χρώμενος" ὥστε καὶ ἐπειδή ποτὲ ἔν τινι τῶν
συγγραμμάτων παρ᾽ ὀλίγον τὴν Εὐριπίδου Μήδειαν ὅλην παρετίϑετο
καί τις μετὰ χεῖρας εἶχε τὸ βιβλίον, πρὸς τὸν πυϑόμενον τί ἄρα ἔχοι,
ἔφη ,Xovoínzov Μήδειαν“. καὶ ᾿“πολλόδωρος δὲ ὃ ᾿4ϑηναῖος ἐν τῇ
συναγωγῇ τῶν δογμάτων, βουλόμενος παριστάνειν, ὅτι τὰ ᾿Επικούρου
οἰκείᾳ δυνάμει γεγραμμένα καὶ ἀπαράϑετα ὄντα μυρίῳ πλείω ἐστὶ τῶν
Χρυσίππου βιβλίων, φησὶν οὕτως αὐτῇ τῇ λέξει" ..εἰ γάρ τις ἀφέλοι
τῶν Χρυσίππου βιβλίων ὅσ᾽ ἀλλότρια παρατέϑειται, κενὸς αὐτῷ ὁ

14 ἡ om. BPD. {ἄλλη ἦν (hoe ord) BPFD. ἡ om. BPD. 16 δῆλον
PFD. 17 ἃ (pro αὐτοῦ) om. γὰρ BPD. 26 rj om. BPFD || ἀφελεῖ B
ἀφέλη F.

2 CHRYSIPPI VITA.

χάρτης xe«veAsAsüpevau καὶ ταῦτα μὲν "4xoAAó0cgog. ἡ δὲ παρε-
δρεύουσα πρεσβῦτις αὐτῷ, ὥς φησι Διοκλῆς, ἔλεγεν ὡς πεντακοσίους
γράφει στίχους ἡμερησίους. ἙἙκάτων δέ φησιν ἐλϑεῖν αὐτὸν ἐπὶ φιλο-
σοφίαν τῆς οὐσίας αὐτοῦ τῆς πατρῴας εἰς τὸ βασιλικὸν ἀναληφϑείσης.

5 Ἦν δὲ καὶ τὸ σωμάτιον εὐτελής, ὡς δῆλον ἐκ τοῦ ἀνδριάντος τοῦ ἐν
Κεραμεικῷ, ὃς σχεδόν τι ὑποκέχρυπται τῷ πλησίον ἱππεῖ. ὅϑεν
αὐτὸν ὃ Καρνεάδης Κρύψιππον ἔλεγεν (secuntur apophthegmata).
188. Τέλος δὲ ᾿Δρκεσιλάῳ καὶ Μακύδῃ, καϑά φησι Σωτίων ἐν τῷ
ὀγδόῳ παραγενόμενος ἐν ᾿Δκαδημίᾳ συνεφιλοσόφησε: δι’ ἣν αἰτίαν

10 καὶ κατὰ τῆς συνηϑείας καὶ ὑπὲρ αὐτῆς ἐπεχείρησε καὶ περὶ
μεγεθῶν καὶ πληϑῶν τῇ τῶν ᾿ἀκαδημαϊκῶν συστάσει χρη-
σάμενος.

Τοῦτον ἐν τῷ ὠδείῳ σχολάξζοντά φησιν Ἕρμιππος ἐπὶ ϑυσίαν
ὑπὸ τῶν μαϑητῶν κληϑῆναι" ἔνϑα προσενεγκάμενον γλυκὺν ἄκρατον

15 καὶ ἰλιγγιάσαντα πεμπταῖον ἀπελϑεῖν ἐξ ἀνθρώπων, τρία καὶ ἑβδομή-
κοντὰ βιώσαντα ἔτη, κατὰ τὴν τρίτην καὶ τετταρακοστὴν καὶ ἑκατοστὴν
Ὀλυμπιάδα, καϑά φησιν ᾿ἡπολλόδωρος ἐν Χρονικοῖς (sequitur Laértii
epigramma). ἔνιοι δέ φασι γέλωτι συσχεϑέντα αὐτὸν τελευτῆσαι" ὄνου
γὰρ τὰ σῦκα αὐτῷ φαγόντος, εἰπόντα τῇ γραὶ διδόναι ἄκρατον ἐπιῤ-

30 δοφῆσαι τῷ ὄνῳ, ὑπερκαγχάσαντα τελευτῆσαι.

Δοκεῖ δὲ ὑπερόπτης τις γεγονέναι. τοσαῦτα γοῦν συγγράψας
οὐδενὶ τῶν βασιλέων προσπεφώνηκεν᾽ ἠρκεῖτό τε γραϊδίῳ μόνῳ, καϑὰ
καὶ ΖΔημήτριος ἐν Ὁμωνύμοις φησί. Πτολεμαίου τε πρὸς Κλεάνϑην
ἐπιστείλαντος ἢ αὐτὸν ἐλθεῖν ἢ πέμψαι τινά, Σφαῖρος μὲν ἀπῆλϑε,

:; Χρύσιππος δὲ περιεῖδε. μεταπεμψάμενος δὲ τοὺς τῆς ἀδελφῆς υἱεῖς,
᾿Δριστοκρέοντα καὶ Φιλοχράτην, συνεκρότησε. καὶ πρῶτος ἐθϑάῤῥησε
σχολὴν ἔχειν ὕπαιϑρον ἐν Πυκείῳ, καϑάπερ ὁ προειρημένος Ζημήτριος
ἱστορεῖ.

Lucian. Maerob. 20 Χρύσιππος ἕν καὶ ὀγδοήκοντα (scil ἔτη

3o ἔζησεν).

la Strabo XIV p. 671. γεγόνασι δ᾽ ἄνδρες ἐνθένδε (scil. Solis) τῶν
ὀνομαστῶν Χρύσιππός τε ὃ Στωϊκὸς φιλόσοφος, πατρὸς Qv Ταρσέως ἐκεῖϑεν
μετοικήσαντος etc.

1 καταλείψεται F. 2 Διοκλείδης F. 8 γράφοι BPD | ἥξειν BPF.

4 βασίλιον D. 6 ἱππιόϑεν P, corr. P*. 8 ᾿Δρκεσίλαι B. | Δακύδει BPF.
11 ᾿Δἀκαδημικῶν BP. | στάσει F ἐνστάσει D. 14 προσενεχϑέντα BFD et fort.
P ante corr. 16 καὶ ἑκατοστὴν om. BPF. βιώσαντα ἔτη κατὰ τὴν τρίτην καὶ
τετταρακοστὴν Ὀλ. y' καὶ ο΄ FD. 24 ἀποστείλαντος BFD, idem P ante corr.
25 ὑπερεῖδε D. 26 Φιλοκράτη BP. 21 ἐθάῤῥησεν ὑπαίϑριον (B ὕπαιϑρον)
σχολὴν ἔχειν (hoc ord) BP ὑπαίϑριον etiam D. καϑὰ καὶ B, idem fort. P
ante corr. καϑάπερ καὶ F. || προγεγραμμένος P. 32 Tarsensem Chrysippum
intellegit Dio Prus. or. XXXIII $ 53.

CHRYSIPPI VITA. 3

lb Galenus Protrept. 7 p. 8,22 Kaibel. τίς γὰρ (ἄν) ἦν Σταγίρων
λόγος, εἰ μὴ δι᾽ ᾿Αριστοτέλην, τίς δ᾽ àv Σόλων, εἰ μὴ δι’ "Agaróv τε καὶ

ἱππον.
Solinus 38,9 p. 181 ed. M. Heliopolis antiquum oppidum Ciliciae
fuit, patria Chrysippi, Stoicae sapientiae potentissimi. Ἢ

9 Ind. Stoic. Here. col. XXXVIIL — καὶ τἄλλ᾽ ὁμοίως ἔζπρ)ατί τεν, ἀλλὰ
καὶ ἐπὶ (3v) | σχολὴν αἰεὶ τὴν α(ὐ)τὴν | ὥραν ἐξήει καὶ Óuo(|cog ἀπελύετο,
ὥστε μη (δένα) διαψεύδεσϑαι τῶν | (γν)ωρίμων etc. (Ad Chrysippum haec
pertinere probabile est).

Col. XXXIX, 8. γεγραμ(μέγνα meg(l δικ)αι | οσύνης. 6. τῇ O(b x«9 10
ἡ) | μέραν (δ)ιαίτίῃ...... | ὦτατος (καὶ ........ τατος ἐϊ γένετο.

3a Pausanias 117,2. Ἔν δὲ τῷ γυμνασίῳ τῆς ἀγορᾶς ἀπέχοντι οὐ πολύ,
Πτολεμαίου δὲ ἀπὸ τοῦ κατασκευασαμένου καλουμένῳ, λίϑου τέ εἰσιν Ἕρμαϊ
ϑέας ἄξιοι --- — καὶ ὅ τε Λίβυς ᾿όβας ἐνταῦϑα κεῖται καὶ Χρύσιππος ὃ
Σολεύς.

3b Plut. de Stoic. repugn. ep. 2 p. 1033e. ᾿Δριστοκρέων γοῦν, ὃ 30
Χρυσίππου μαϑητὴς καὶ οἰκεῖος εἰκόνα χαλκῆν ἀναστηλώσας ἐνέγραψε τόδε
τὸ ἐλεγεῖον.

τόνδε νέον Χρύσιππον ᾿Αριστοκρέων ἀνέϑηκε
τῶν ᾿Δκαδημιακῶν στραγγαλίδων κοπίδα.

4 Quintilianus instit. orat. XII 7,9. at si res familiaris amplius 36
aliquid ad usus necessarios exiget, secundum omnium sapientium leges
patietur sibi gratiam referri, cum et Socrati collatum sit ad victum et
Zenon, Cleanthes, Chrysippus mercedes a discipulis acceptaverint.

5 Ind. Stoice. Herc. col XLI. λέγετ(αι) δ᾽ εἶναι ταῦτα᾽ ὡς οὐδεὶς
ἂν | ἐκεῖνον οὔτε ταχέως us|v ἄλλων εἶδεν ἢ τῶν ἀ κροατῶν xol ζηλωτῶν |so
di qWoas..

6 Diog. Laért. VII 183. οὕτω δ᾽ ἦν φρονηματίας (ὃ Χρύσιππος)
ὥστ᾽ ἐρομένου τινός" ..τίνε συστήσω τὸν υἱόν“ εἰπεῖν" ..ἐμοί" εἰ γὰρ ὑπελάμ-

" pevov εἶναί τινα ἐμοῦ βελτίονα, παρ᾽ αὐτῷ ἂν ἐγὼ ἐφιλοσόφουν.“ ὅϑεν
φασὶν ἐπ᾽ αὐτοῦ λεχϑῆναι. (κ 495) 35
οἷος πέπνυται, τοὶ δὲ σκιαὶ ἀΐσσουσι"
καὶ"
εἰ μὴ γὰρ ἦν Χρύσιππος, οὐκ ἂν ἦν στοά.

7 Diog. Laért. VII 188. ἐν μέντοι ταῖς οἰνώσεσιν ἡσύχαξε παρα-
φερόμενος τοῖς σκέλεσιν, ὥστ᾽ εἰπεῖν τὴν δούλην᾽ .. Χρυσίππου μόνα τὰ σκέλη «0
μεϑύει".

11 μετριώτατος καὶ ἐγκρατέστατος Comparetti. 13 Serva. Chrysippi
(Diog. Laért. VII 181. 183. 185) manet in consueto vitae ordine, quia ille aegro-
tus officiis eius non eget. 21 libros Aristocreonti à Chrysippo dedicatos vide
n.15 et 17, ipsius Aristocreontis librum n. 12. 28 Cf. fragmentum sol βίων
IIl n. 701. 80 scil. Chrysippum. 33 καὶ γὰρ εἰ BPFD. 86 αὐτῶ F.

38 hunc versum Carneades Diog. Laért. IV 62 ita variasse dicitur: εἰ μὴ γὰρ ἦν
Χρύσιππος, οὐκ àv ἦν ἐγώ.

4 CHRYSIPPI VITA ET SCRIPTA.

8 Diog. Laért. VII 182. πάλιν δὲ ἐπεί τις ξητῶν καταμόνας αὐτῷ
διελέγετο εὐσταϑῶς, ἐπεὶ δὲ ϑεωρῶν προσιόντα ὄχλον ἤρχετο φιλονικεῖν ἔφη
(Eur. Or. 253. 54)

οἴμοι, κασίγνητ᾽, ὄμμα σὸν ταράσσεται"
δ ταχὺς δὲ μετέϑου λύσσαν ἀρτίως φρονῶν.

9 Diog. Laért. VII 182. πρὸς δὲ τὸν κατεξανιστάμενον Κλεάνϑους
διαλεχτικὸν καὶ προτείνοντα αὐτῷ σοφίσματα" »»"πέπαυσο, εἶπε, παρέλκων ἮΝ
πρεσβύτερον ἀπὸ τῶν πραγματικωτέφων, ἡμῖν δὲ τοῖς νέοις ταῦτα προτίϑει."“

10 Diog. Laért. VII 182. οὗτος ὀνειδισϑεὶς ὑπό τινος ὅτι οὐχὶ παρὰ

10 ᾿Δρίστωνι μετὰ πολλῶν σχολάξοι᾽ .,εἰ τοῖς πολλοῖς, sims, προσεῖχον, οὐκ ἂν
ἐφιλοσόφησα“.

10a Dio Chrysost. Or. XXXIII 8 53 (V. I p. 312, 16 Arn.) (Tarsi)
τῶν γὰρ ἐνθάδε δεινῶν τινα λέγουσιν εἴς τινα πόλιν «ἐλϑεῖν» αὐτὸ τοῦτο
ἔργον πεποιημένον, ὥστε εὐθὺς εἰδέναι τὸν τρόπον ἑκάστου καὶ διηγεῖσϑαι

16 τὰ προσόντα, καὶ μηδενὸς ὅλως ἀποτυγχάνειν — — ὅτι οὗτος μὲν ἀνδρεῖος,
οὗτος δὲ δειλός, οὗτος δὲ ἀλαζών, οὗτος δὲ ὑβριστὴς ἢ κίναιδος ἢ μοιχός.
ὡς οὖν ϑαυμαστὸς ἦν ἐπιδεικνύμενος καὶ οὐδαμῇ διημάρτανε, προσάγουσιν
αὐτῷ σκληρόν τινα τὸ σῶμα καὶ σύνοφρυν ἄνϑρωπον, αὐχμῶντα καὶ φαύλως
διακείμενον καὶ ἐν ταῖς χερσὶ τύλους ἔχοντα, φαιόν τι καὶ τραχὺ περιβεβλη-

20 μένον ἱμάτιον, δασὺν ἕως τῶν σφυρῶν καὶ φαύλως κεκαρμένον᾽ καὶ τοῦτον
ἠξίουν εἰπεῖν ὅστις ἦν. ὃ δὲ ὡς πολὺν χρόνον ξώρα, τελευταῖον ὀκνῶν μοι
δοκεῖ τὸ παριστάμενον λέγειν οὐκ ἔφη ξυνιέναι, καὶ βαδίξειν αὐτὸν ἐκέλευσεν.
ἤδη δὲ ἀποχωρῶν πτάρνυται᾽ κἀκεῖνος εὐθὺς ἀνεβόησεν ὡς εἴη κίναιδος.

11 Seneca de constantia sapientis 17, 2 Chrysippus ait quendam

25 indignatum, quod illum aliquis vervecem marinum dixerat.

12 Ind. Stoice. Herc. eol. XLVI, 1. .« vocóv: Ὕλλος Σολεύς, ὃν καὶ.
Σφαίρῳ προεσχολακέναι φησὶν ᾿Δριστοκρέων ἐν ταῖς Χρυσίπ(που) ταφαῖς.
Διαφάν(η)ς L.- « νίτης.

Col. XLVII, 8. ᾿Ζπελλῆς | (ὃ δρ)μήσας (ἐπ᾽ io τόπτ ile διενε-

30 γα ον ἐς SEN κλοϊδης Σφ(αίρῳ) ᾿άρκε σίλᾳ) ᾿Αριστο(βούλῳ) | (πρ)ῶτον
(οχολακώρ), ^4 ρισ) | vox (o cov.

Supplementa col XLVII. sunt Bücheleri, nisi quod πρότερον ἐσχο-
λακώς ille.

13 Diog. Laért. VII 189. Ἐπεὶ δὲ ἐνδοξότατα τὰ βιβλία ἐστὴν αὐτῷ

86 (scil. Chrysippo), ἔδοξέ μοι καὶ τὴν πρὸς εἶδος ἀναγραφὴν αὐτῶν ἐνταῦϑα
καταχωρίσαι" καὶ ἔστι τάδε.

L Μογικοῦ Tózxov «τοῦ περὶ τὴν Διάρϑρωσιν τῶν λογικῶν "Evvoiv).

ϑέσεις λογικαί
τῶν τοῦ φιλοσόφου σκεμμάτων
40 ὅρων διαλεκτικῶν πρὸς Μητρόδωρον α' β΄ γ' δ΄ ε

΄ ε΄ ς΄

2 scribendum: ἔπειτα δὲ. || scil. Chrysippus. ὅ ἄρτι σωφρονῶν Eur.
7 scil. Chrysippus {[περιέλκων B παρέλκων («o in litura) P*. 8 ἡμῖν δὲ τὰ
τοιαῦτα πρότεινε τοῖς νέοις Β. 9 scil. Chrysippus. 10 de Aristonis disci-
pulorum copia cf. I n. 338. 13 De Cleanthe eadem narrat Diog. Laért. Cf.
h.o.In.0618. 80 fortasse διενεχϑείς.Ό 817: supplevi secundum ethicorum par-
ticulam primam. F in hoe catalogo plurima omittit, quae adnotanda non duxi.
88 λογικὰ καὶ BPFD.

CHRYSIPPI SCRIPTA. 5

περὶ τῶν κατὰ τὴν διαλεκτικὴν ὀνομάτων πρὸς Ζήνωνα α΄

τέχνη διαλεκτικὴ πρὸς ᾿Δρισταγόραν α΄
συνημμένων πιϑανῶν πρὸς 4ιοσκουρίδην c β΄ γ' δ΄.

IL “ογικοῦ Τόπου τοῦ περὶ τὰ Πράγματα.

Σύνταξις πρώτη;
περὶ ἀξιωμάτων α΄
περὶ τῶν οὐχ ἁπλῶν ἀξιωμάτων α΄
περὶ τοῦ συμπεπλεγμένου πρὸς ᾿4ϑηνάδην α' β΄
περὶ ἀποφατικῶν πρὸς ᾿Δρισταγόραν o β΄ γ΄
περὶ τῶν καταγορευτικῶν πρὸς ᾿4ϑηνόδωρον «'
περὶ τῶν κατὰ στέρησιν λεγομένων πρὸς Θέαρον α΄
περὶ τῶν ἀορίστων ἀξιωμάτων πρὸς 4ίωνα «y
περὶ τῆς διαφορᾶς τῶν ἀορίστων αἱ β΄ γ' δ΄
περὶ τῶν κατὰ χρόνους λεγομένων α' β΄.
περὶ συντελικῶν ἀξιωμάτων αἱ β΄.

Σύνταξις δευτέρα"
περὶ ἀληϑοῦς διεζευγμένου πρὸς Γοργιππίδην αἱ
περὶ ἀληϑοῦς συνημμένου πρὸς Γοργιππίδην c β΄ γ' ὃ
αἵρεσις πρὸς Γοργιππίδην α΄
πρὸς τὸ περὶ ἀκολούϑων c
περὶ τοῦ διὰ τριῶν πάλιν πρὸς Γοργιππίδην α΄
περὶ δυνατῶν πρὸς Κλεῖτον αἱ β΄ γ' δ΄
πρὸς τὸ περὶ σημασιῶν Φίλωνος αἱ
περὶ τοῦ τίνα ἐστὶ τὰ ψευδῆ α΄.

Σύνταξις τρίτη᾽
περὶ προσταγμάτων α' β΄
περὶ ἐρωτήσεως αἱ β'
περὶ πεύσεως αἱ β΄ γ' δ΄
ἐπιτομὴ περὶ ἐρωτήσεως καὶ πεύσεως α΄
ἐπιτομὴ περὶ ἀποκρίσεως c
περὶ ζητήσεως β΄
περὶ ἀποκρίσεως δ΄.

Σύνταξις τετάρτη᾽
περὶ τῶν κατηγορημάτων πρὸς Μητρόδωρον αἱ β΄ γ' δ΄ ε΄ ς΄ ξ΄ mo
περὶ ὀρϑῶν καὶ ὑπτίων πρὸς Φίλαρχον α΄
περὶ τῶν συναμμάτων πρὸς ᾿Απολλωνίδην o
πρὸς Πάσυλον περὶ κατηγορημάτων α' β΄ γ' δ΄.

1 τὴν om. FD. 4 τὰ om. B. 9 ἀποφαντικῶν P (v eras. P). . 11 λε-
γομένων B' D. || ϑεαρόν B; πρὸς ϑέαρον α΄ om. F. 12 ἀρίστων BP, hunc
librum et duos sequentes om. F, in marg. D. || óíov B. 19 Διαίρεσις D
(om. F). 21 πάλιν om. BP. 21 ἐρωτήσεων BPFD. 30 deest in BP (-εων
DF). 81 ξητήσεως β΄ (om. περὶ) BPD, ξητήσεως δ΄ F (qui om. περὲ ἀποκρ. à).

86 συναμμάτων)] fortasse συμβαμάτων, σωμάτων D συγγραμμάτων F.

37 πασύλον B.

8ὅ

CHRYSIPPI SCRIPTA.

14 Σύνταξις πέμπτη,

περὶ
περὶ
περὶ
περὶ

τῶν πέντε πτώσεων α΄

τῶν κατὰ τὸ ὑποκείμενον ὡρισμένων ἐκφορῶν α΄
παρεμφάσεως πρὸς Στησαγόραν α' β΄

τῶν προσηγορικῶν o β΄.

II Μ“ογικοῦ Tózxov περὶ τὰς “Μέξεις καὶ τὸν κατ᾽ αὖτας “όγον.

Σύνταξις πρώτη᾽

περὶ
περὶ
περὶ
περὶ
περὶ
περὶ

ΦΟΡΟ

τῶν ἕνικῶν καὶ πληϑυντικῶν ἐκφορῶν «B γ᾽ δ΄ ἐς
λέξεων πρὸς Σωσιγένην καὶ ᾿Αλέξανδρον αἱ β΄ γ' δ΄ ε΄
τῆς κατὰ τὰς λέξεις ἀνωμαλίας πρὸς Δίωνα α' β΄ y δ΄
τῶν πρὸς τὰς φωνὰς σωρειτῶν λόγων α' β΄ y
σολοικισμῶν c

σολοικιζόντων λόγων πρὸς Διονύσιον αἴ

λόγοι παρὰ τὰς συνηϑείας α΄
λέξις πρὸς Διονύσιον α΄.

Σύνταξις δευτέρα"

περὶ
περὶ
περὶ
περὶ
περὶ

τῶν στοιχείων τοῦ λόγου καὶ τῶν λεγομένων αἱ β΄ γ' δ΄ ε΄

τῆς συντάξεως τῶν λεγομένων αἱ β΄ γ' δ΄

τῆς συντάξεως καὶ στοιχείων τῶν λεγομένων πρὸς Φίλιππον αἱ β΄ y
τῶν στοιχείων τοῦ λόγου πρὸς Νικίαν αἵ

τοῦ πρὸς ἕτερα λεγομένου α΄.

Σύνταξις τρίτη"

πρὸς τοὺς μὴ διαιρουμένους α' β΄

περὶ
περὶ
περὶ

ἀμφιβολιῶν πρὸς ᾿Απολλᾶν c β΄ γ' δ΄
τῶν τροπικῶν ἀμφιβολιῶν α΄
συνημμένης τροπικῆς ἀμφιβολίας a β΄

πρὸς τὸ περὶ ἀμφιβολιῶν Πανϑοίδου αἱ β΄

περὶ

τῆς εἰς τὰς ἀμφιβολίας εἰσαγωγῆς α' β΄ γ' δ΄ ε΄

ἐπιτομὴ τῶν πρὸς ᾿ΕἘπικράτην ἀμφιβολιῶν o
συνημμένα πρὸς τὴν εἰσαγωγὴν τὴν εἰς τὰς ἀμφιβολίας αἱ β΄.

IV. Μογικοῦ Τόπου πρὸς τοὺς “όγους καὶ τοὺς Τρόπους.

Σύνταξις πρώτη᾽

τέχνη λόγων καὶ τρόπων πρὸς 4Διοσκουρίδην α' g'y δ΄ ε΄

περὶ
περὶ

τῶν λόγων c β΄ γ΄
τρόπων συστάσεως πρὸς Στησαγόραν «B. (συστάσεων D)

σύγκρισις τῶν τροπικῶν ἀξιωμάτων αἱ

περὶ

3 , , MI , ,
ἀντιστρεφόντων λόγων καὶ συνημμένων α

πρὸς ᾿4γάϑωνα ἢ περὶ τῶν ἑξῆς προβλημάτων «

περὶ

τοῦ τίνα συλλογιστικά τινος μετ᾽ ἄλλου ve καὶ μετ᾽ ἄλλων αἱ (τι-
vóg τὲ μετ᾽ ἄλλου καὶ μεγάλων D)

8 τῶν πρὸς τὸ κατὰ F. 8 ἐθνικῶν BPF. 10 δίον B δίων D. 15 λέ-

ξεις DF.
titulo).

18 συντάξεως καὶ στοιχείων D (qui om. καὶ στοιχείων in sequente
24 ᾿Δἀπελλᾶν D. 27 περὶ om. B. 29 ἐπικράτη BP. .30 ràv

BPFD, τὴν Hübner. 33 διοσκορίδην BD. 34 λογκῶν B. 86 τῶν om. BPD.
89 τίνα scripsi, τὰ BP.

CHRYSIPPI SCRIPTA. 7

περὶ τῶν ἐπιφορῶν πρὸς ᾿Δρισταγόραν αἱ
περὶ τοῦ τάττεσϑαι τὸν αὐτὸν λόγον ἐν πλείοσι τρόποις αἱ
πρὸς τὰ ἀντειρημένα τῷ τὸν αὐτὸν λόγον ἐν συλλογιστικῷ καὶ ἀσυλλο-
γίστῳ τετάχϑαι τρόπῳ « β΄
πρὸς τὰ ἀντειρημένα ταῖς τῶν συλλογισμῶν ἀναλύσεσι « B' y 5
πρὸς τὸ περὶ τρόπων Φίλωνος πρὸς Τιμόστρατον c
λογικὰ συνημμένα πρὸς Τιμοκράτην καὶ Φιλομαϑῆ εἰς τὰ περὶ λόγων
καὶ τρόπων αἰ.
15 Σύνταξις δευτέρα"
περὶ τῶν περαινόντων λόγων πρὸς Ζήνωνα c 10
περὶ τῶν πρώτων καὶ ἀναποδείκτων συλλογισμῶν πρὸς Ζήνωνα «
περὶ τῆς ἀναλύσεως τῶν συλλογισμῶν α΄ (cum antecedente permutat DF)
περὶ τῶν παρελκόντων λόγων πρὸς Πάσυλον α' β΄
περὶ τῶν εἰς τοὺς συλλογισμοὺς ϑεωρημάτων α΄
περὶ συλλογισμῶν εἰσαγωγικῶν πρὸς Ζήνωνα αἴ 15
τῶν πρὸς εἰσαγωγὴν τρόπων πρὸς Ζήνωνα α' β΄ y
περὶ τῶν κατὰ ψευδῆ σχήματα συλλογισμῶν αἱ β΄ γ' δ΄ ε΄
λόγοι συλλογιστικοὶ κατὰ ἀνάλυσιν ἐν τοῖς ἀναποδείχτοις α΄
τροπικὰ ζητήματα πρὸς Ζήνωνα καὶ Φιλομαϑῆ α΄ (τοῦτο δοκεῖ ψευδε-
πίγραφον). 30
Σύνταξις τρίτη᾽
περὶ τῶν μεταπιπτόντων λόγων πρὸς ᾿Αϑηνάδην α΄ (ψευδεπίγραφον)
λόγοι μεταπίπτοντες πρὸς τὴν μεσότητα « β΄ γ΄ [sd animi
πρὸς τοὺς ᾿Δμεινίου διᾳζευκτικούς α΄.

Σύνταξις τετάρτη᾽ 25
περὶ ὑποϑέσεων πρὸς Μελέαγρον α' β΄ γ΄
λόγοι ὑποϑετικοὶ εἰς τοὺς νόμους πρὸς Μελέαγρον πάλιν αἱ
λόγοι ὑποϑετικοὶ πρὸς εἰσαγωγήν αἱ β΄
λόγοι ὑποϑετικοὶ ϑεωρημάτων c β΄
λύσις τῶν Ἡδύλου ὑποϑετικῶν αἱ β΄ 80
λύσις τῶν ᾿Δλεξάνδρου ὑποϑετικῶν αἱ y (ψευδεπίγραφα)
περὶ ἐκϑέσεων πρὸς “αοδάμαντα α΄.

Σύνταξις πέμπτη
περὶ τῆς εἰς τὸν ψευδόμενον εἰσαγωγῆς πρὸς τὸν ᾿Δριστοκρέοντα αἱ
λόγοι ψευδόμενοι πρὸς εἰσαγωγὴν α΄ 35
περὶ τοῦ ψευδομένου πρὸς ᾿Δριστοκρέοντα α' β΄ y δ΄ ε΄ ς΄

Σύνταξις ἕκτη
πρὸς τοὺς νομίζοντας καὶ ψευδῆ καὶ ἀληϑῆ εἶναι α΄
πρὸς τοὺς διὰ τῆς τομῆς διαλύοντας τὸν ψευδόμενον λόγον πρὸς ᾿άριστο-
κρέοντα α' β΄ 4o
ἀποδείξεις πρὸς τὸ μὴ δεῖν τέμνειν τὰ ἀόριστα αἱ

8 τῶν BD, om. P. τῶν αὐτῶν λόγων P. 4 τρόπω λεγόντων D.
5 λογισμῶν BP. 14 σολοικισμοὺς BPFD, corr. Hübner ex interpr. 16 εἰσα-
γωγικὴν BPFD. 24 ἀμείνους D. 21 πάλιν om. BPF. 32 ἀλοδάμαντα P
λαλοδάμαντα D ἀδάμαντα F. 38 scil. τὸν ψευδόμενον. 41 ἀπόδειξις PDF.

8 CHRYSIPPI SCRIPTA.

πρὸς τὰ ἀντειρημένα τοῖς κατὰ τῆς τομῆς vv ἀορίστων πρὸς Πάσυλον α' β΄ y
λύσις κατὰ τοὺς ἀρχαίους πρὸς 4ιοσκουρίδην α΄
περὶ τῆς τοῦ ψευδομένου λύσεως πρὸς ᾿Αριστοκρέοντα α' y
λύσις τῶν Ἡδύλου ὑποϑετικῶν πρὸς ᾿Δριστοκρέοντα καὶ ᾿Ζ4πολλᾶν α΄.
5 Σύνταξις ἑβδόμη"
πρὸς τοὺς φάσκοντας τὰ λήμματα ἔχειν ψευδῆ τὸν ψευδόμενον λόγον α΄
περὶ ἀποφάσκοντος πρὸς τὸν ᾿Αριστοκρέοντα c β΄
λόγοι ἀποφάσκοντες πρὸς γυμνασίαν αἱ
περὶ τοῦ παρὰ μικρὸν λόγου πρὸς Στησαγόραν α' β΄
10 περὶ τῶν εἰς τὰς ὑπολήψεις λόγων καὶ ἡσυχαζόντων πρὸς Ὀνήτορα c β΄
περὶ τοῦ ἐγκεκαλυμμένου πρὸς ᾿Αριστόβουλον c B'
περὶ τοῦ διαλεληϑότος πρὸς ᾿4ϑηνάδην α΄.

16 Σύνταξις ὀγδόη"
περὶ τοῦ οὔτιδος πρὸς Μενεκράτην αἱ β΄ γ' δ΄ ε΄ ς΄ ζ΄ η΄ (9 D)
15 περὶ τῶν ἐξ ἀορίστου καὶ ὡρισμένου λόγων πρὸς Πάσυλον αἱ β΄
περὶ οὔτιδος λόγου πρὸς ᾿Επικράτην α΄.
Σύνταξις ἐνάτη᾽
περὶ τῶν σοφισμάτων πρὸς Ἡρακλείδην καὶ Πόλλιν c β΄
περὶ τῶν ἀπόρων διαλεκτικῶν πρὸς Διοσκουρίδην ε΄
20 πρὸς τὸ LAoxeGiÀcov μεϑόδιον πρὸς Σφαῖρον α΄.

Σύνταξις δεκάτη"
κατὰ τῆς συνηϑείας πρὸς ἹἱΜητρόδωρον c “β΄ y re

^ 5

περὶ τῆς συνηϑείας πρὸς Γοργιππίδην αἱ β΄ γ' δ΄ ε΄ ς΄ ζ΄.

V. ΛΜογικοῦ Τόπου τὰ τῶν προειρημένων τεττάρων διαφορῶν
"50 ἐχτὸς ὄντα καὶ περιέχοντα (τὰς) σποράδην καὶ οὐ σωματικὰς
ζητήσεις λογικὰς περὶ τῶν καταλεγομένων.
Ζητημάτων ἐννέα καὶ τριάκοντα. --- Ὁμοῦ τὰ πάντα τοῦ λογικοῦ tic.
1. Ηϑικοῦ λόγου τοῦ περὶ τὴν Διάρϑρωσιν τῶν ἠϑικῶν ᾿Εννοιῶν.
Σύνταξις πρώτη᾽
80 ὑπογραφὴ τοῦ λόγου τοῦ (ἠϑικοῦ» πρὸς Θεόπορον α΄
ϑέσεις ἠϑικαί α΄
πιϑανὰ λήμματα εἰς τὰ δόγματα πρὸς Φιλομαϑῆ «By
ὅρων τῶν τοῦ ἀστείου πρὸς ἹἱΜητρόδωρον c β΄
ὅρων τῶν τοῦ φαύλου πρὸς Μητρόδωρον α' β΄
35 ὅρων τῶν ἀνὰ μέσον πρὸς “Μητφόδωρον α΄ β΄
ὅρων τῶν πρὸς Μητρόδωρον τῶν κατὰ γένος αἱ β΄ y δ΄ ε΄ ς΄ ζ΄
ὅρων τῶν κατὰ τὰς ἄλλας τέχνας πρὸς Μητρόδωρον α' β΄.

2 διοσκορίδην Β. 4 ἡρύλλου (sed o in ras.) D 23 περὶ] scribendum
ὑπὲρ cum Cobeto. 95 τὰς addidi. 26 λογικὰς BPD. 28 διόρϑωσιν PD.
30 ἠϑικοῦ addidi. || 9sóezogov P. 35 ἀναμέσων BD, τῶν πρὸς M, τῶν ἀνὰ

μέσον Ῥ. 86 τῶν om. BPD.

CHRYSIPPI SCRIPTA.

Σύνταξις δευτέρα"

περὶ τῶν ὁμοίων πρὸς ᾿Δριστοκλέα α' β΄ γ΄

περὶ τῶν ὅρων πρὸς Μητρόδωρον “7 δ΄ εἰς΄ ζ΄.
Σύνταξις τρίτη᾽

περὶ τῶν οὐκ ὀρϑῶς τοῖς ὅροις ἀντιλεγομένων πρὸς “αοδάμαντα o By δ΄ c ς΄ ζ΄ s

πιϑανὰ εἰς τοὺς ὅρους πρὸς Διοσκουρίδην αἱ β΄
περὶ εἰδῶν καὶ γενῶν πρὸς Γοργιππίδην α' β΄
περὶ τῶν διαιρέσεων αἱ

περὶ τῶν ἐναντίων πρὸς Διονύσιον B

πιϑανὰ πρὸς τὰς διαιρέσεις καὶ τὰ γένη καὶ τὰ εἴδη καὶ {τὰν περὶ 10

Σύνταξις τετάρτη᾽

δ΄ a "La

περὶ τῶν ἐτυμολογικῶν πρὸς Διοκλέα αἱ β΄ γ' δ΄ ε΄ ς΄ ζ΄
ἐτυμολογικῶν πρὸς 4Διοκλέα α' β΄ γ' δ΄.

Σύνταξις πέμπτη"
περὶ παροιμιῶν πρὸς Ζηνόδοτον α' β΄
περὶ ποιημάτων πρὸς Φιλομαϑῆ c
περὶ τοῦ πῶς δεῖ τῶν ποιημάτων ἀκούειν α΄ β΄
πρὸς τοὺς κριτικοὺς πρὸς Διόδωρον α΄.

2. Ἠϑικοῦ Τόπου περὶ τὸν κοινὸν λόγον καὶ τὰς ἐκ τούτου
συνισταμένας τέχνας καὶ ἀρετάς.

17 Σύνταξις πρώτη;

πρὸς τὰς ἀναζωγραφήσεις πρὸς Τιμώνακτα c

περὶ τοῦ πῶς ἕκαστα λέγομεν καὶ διανοούμεϑα α΄

περὶ τῶν ἐννοιῶν πρὸς Μαοδάμαντα αἱ β΄

περὶ ὑπολήψεως πρὸς Πυϑώνακχτα « β΄ γ΄

ἀποδείξεις πρὸς τὸ μὴ δοξάσειν τὸν σοφόν αἱ

περὶ καταλήψεως καὶ ἐπιστήμης καὶ ἀγνοίας α' β΄ y ὃ

περὶ λόγου αἱ β΄

περὶ τῆς χρήσεως τοῦ λόγου πρὸς “επτίναν.

Σύνταξις aes

περὶ τοῦ ἐγκρίνειν τοὺς ἀρχαίους τὴν διαλεκτικὴν σὺν ταῖς ἀποδείξεσι
πρὸς Ζήνωνα α' β΄

περὶ τῆς διαλεκτικῆς πρὸς ᾿Δριστοκρέοντα cy δ΄

περὶ τῶν ἀντιλεγομένων τοῖς διαλεκτικοῖς αἱ β΄ y

περὶ τῆς ῥητορικῆς πρὸς Διοσκουρίδην αἱ β΄ γ΄ δ΄
Σύνταξις τρίτη᾽

περὶ ἕξεως πρὸς Κλέωνα c βγ

περὶ τέχνης καὶ ἀτεχνίας. πρὸς ᾿Δφιστοκρέοντα α “β΄ γ᾽ “δ΄

περὶ τῆς διαφορᾶς τῶν ἀρετῶν πρὸς Διόδωρον αἱ β΄ γ' δ΄

περὶ τοῦ ποιὰς εἶναι τὰς ἀρετάς α΄

περὶ ἀρετῶν πρὸς Πόλλιν c β΄.

ΒΡ.

6 διοσκορίδην Β. 9 τῶν om. P. 10 τὰ addidi. 13 ἑτοιμολογιῶν
14 ἑτοιμολογικῶν BP (ἐ- B). 20 τῶν κοινῶν λόγων D. 24 λέγωμεν B.

27 ἀπόδειξις ΒΡ. 32 εὖ κρίνειν BD sixoivso P.

τῶν ἐναντίων «.

10 CHRYSIPPI SCRIPTA.

18 8. ᾿Ηϑικοῦ Τόπου περὶ ᾿Αγαϑῶν καὶ Κακῶν.
Σύνταξις πρώτη᾽ '
περὶ τοῦ καλοῦ καὶ τῆς ἡδονῆς πρὸς ᾿Δριστοκρέοντα α' β΄ γ' δ΄ ε ς΄ ζ΄ η 9 v
ἀποδείξεις πρὸς τὸ μὴ εἶναι τὴν ἡδονὴν τέλος αἱ β΄ γ' δ΄
5 ἀποδείξεις πρὸς τὸ μὴ εἶναι τὴν ἡδονὴν ἀγαϑόν αἱ β΄ γ' δ΄
περὶ τῶν λεγομένων ὑπὲρ τῆς Xxx
Cetera interciderunt.

19 Valerius Maximus VIII 7, 10. Citerioris aetatis metas, sed non

parvi tamen spatii Chrysippi vivacitas flexit: nam octogesimo anno coep-

10 tum undequadragesimum “ογικῶν exactissimae subtilitatis volumen reliquit.

cuius studium in tradendis ingenii sui monumentis tantum operae laboris-

que sustinuit, ut ad ea quae scripsit penitus cognoscenda longa vita sit
opus.

20 Numenius apud Eusebium praep. evang. XIV p. 728a. τὰ δὲ τῶν

16 Στωϊκῶν ἐστασίασται, ἀρξάμενα ἀπὸ τῶν ἀρχόντων καὶ μηδέπω τελευτῶντα
καὶ νῦν. ἐλέγχουσι δὲ ἀγαπώντως ὑπὸ δυσμενοῦς ἐλέγχου, οἱ μέν τινες αὐὖ-
τῶν ἐμμεμενηκότες ἔτι, οἵ δ᾽ ἤδη μεταϑέμενοι. εἴξασιν οὖν oí πρῶτοι ὀλι-
γαρχικωτέροις, οἱ δὴ διαστάντες ὑπῆρξαν εἰς τοὺς μετέπειτα πολλῆς μὲν τοῖς
προτέροις, πολλῆς δὲ τῆς ἀλλήλοις ἐπιτιμήσεως αἴτιοι, εἰσέτι ἑτέρων ἕτεροι

20 Στωϊκώτεροι᾽ καὶ μᾶλλον ὅσοι πλέον ἐπὶ τὸ τεχνικὸν ὥφϑησαν μικρολόγοι"
αὐτοὶ γὰρ οὗτοι τοὺς ἑτέρους ὑπερβαλλόμενοι τῇ τε πολυπραγμοσύνῃ τοῖς τε
σκαριφηϑμοῖς ἐπετίμων ϑᾶττον.

21 Origenes contra Celsum II. 12 Vol. I p. 141, 7 (p. 297 Delarue).
ἀλλὰ καὶ ὁ Χρύσιππος πολλαχοῦ τῶν συγγαμμμάτων αὐτοῦ φαίνεται xa-

25 ϑαπτόμενος Κλεάνϑους, καινοτομῶν παρὰ τὰ ἐκείνῳ δεδογμένα, γενομένῳ.
αὐτοῦ διδασκάλῳ ἔτι νέου καὶ ἀρχὰς ἔχοντος φιλοσοφίας ..... οὐκ ὀλίγον
δὲ χρόνον καὶ ὁ Χρύσιππος παρὰ τῷ Κλεάνϑει πεποιῆσϑαι τὰς διατριβάς
(scil. λέγεται).

22 Origenes contra Celsum I. 39 Vol. I p. 91, 20 (p. 357 Delarue).

300 δὲ Χρύσιππος πολλαχοῦ ἐκϑέμενος và κινήσαντα αὐτὸν ἀναπέμπει ἡμᾶς
ἐφ᾽ oUg ἂν εὕροιμεν κρεῖττον αὐτοῦ ἐροῦντας.

28 Origenes contra Celsum V. 57 Vol. II p. 60, 5 (p. 621 Delarue).
Παράδοξα δὲ πράγματα τοῖς ἀνθρώποις ἐπιφαίνεσϑαί move καὶ τῶν “Ἑλλήνων
ἱστόρησαν οὐ μόνον οἵ ὑπονοηϑέντες ἂν ὡς μυϑοποιοῦντες, ἀλλὰ καὶ οἵ

35 οἷον πολὺ ἐπιδειξάμενοι γνησίως φιλοσοφεῖν καὶ φιλαλήϑως ἐκτέϑεσϑαι τὰ εἰς
αὐτοὺς φϑάσαντα. Τοιαῦτα δὲ ἀνέγνωμεν παρὰ τῷ Σολεῖ Χρυσίππῳ οἷο.

24 Galenus de differentia puls. 10. ed. Bas. III 80. K. VIII. 631
(impugnans sectam Archigenis) πολὺ δὲ τοῦτ᾽ ἔστι παρὰ τῷ προπάππῳ
τῆς αἱρέσεως αὐτῶν Χρυσίππῳ᾽ νομοϑετεῖ μὲν γὰρ ὀνόματα πλεῖον ἤ Σόλων

40 ᾿4ϑηναίοις ἵστᾷ τοῖς ἄξοσι νομίσματα, συγχεῖ δ᾽ αὐτὸς πρῶτος αὐτά.
paulo post: νυνὶ δὲ τὸ δεινότατον οὔτε γεννηθεὶς ᾿ἀϑήνησιν οὔτε τρα-

1 ἀγαϑοῦ D. 4 ἀπόδειξις BPD. 5 ἀπόδειξις BPD. 10 Cf. n. 16.
ξητήσεις λογικαὶ περὶ τῶν καταλεγομένων᾽ ξητημάτων ἐννέα καὶ τριάκοντα. Opus
miscellaneum, quod ad omnes logicae partes pertinebat auctor catalogi extremum
posuit (τῶν εἰρημένων διαφορῶν ἐκτὸς ὄντα). 20 hic de Chrysippo cogitat
Numenius. 24 αὐτοῦ M, ἑαυτοῦ ceteri codd. 84 oi PM Del, om. ceteri;
οἱ τὸ πολὺ Bo., οἱ ποζύ (om. olov) Guiet. 40 ἱστᾷ scripsi, ἱστᾶν vulgo.

CHRYSIPPI SCRIPTA. 11

φείς, ἀλλὰ χϑὲς καὶ πρώην ἥκων ἐκ Κιλικίας, πρὶν ἀκριβῶς αὐτὸν ἐκμαϑεῖν
ἡντιναοῦν Ἑλλάδα φωνήν, ᾿Αϑηναίοις ὑπὲρ ὀνομάτων ἐπιχειρεῖ νομοϑετεῖν
— --- ὅσα μὲν οὖν Χρύσιππος εἰς τὴν τῶν ᾿4ϑηναίων ἐξυβρίζει διάλεκτον
τάχ᾽ ἄν more καὶ αὖϑις ἡμῖν διελθεῖν γένοιτο.

Phot. lexicon s. v. μέντοι᾽ τὸ δὲ μέντον βάρβαρον, ᾧ καὶ Χρύσιππος 5

αἱ.

25 Quintilianus instit. orat. X 1, 84. minus indulsere eloquentiae
Stoici veteres, sed cum honesta suaserunt, tum in colligendo probando-
que quae instituerant plurimum valuerunt, rebus tamen acuti magis quam,
id quod sane non adfeectaverunt, oratione magnifici. 10

id. XII 2, 25. Stoiei sieut copiam nitoremque eloquentiae fere prae-
ceptoribus suis defuisse concedant necesse est, ita nullos aut probare acrius
aut concludere subtilius contendunt.

26 Cicero de oratore I 11, 50. Etenim videmus, iisdem de rebus
ielune quosdam et exiliter, ut eum, quem acutissimum ferunt, Chrysippum, 15
disputavisse, neque ob eam rem philosophiae non satisfecisse, quod non
habuerit hanc dicendi ex arte aliena facultatem.

27 Frontonis epist. (ad. M. Antoninum de eloquentia) p. 146 Naber.
Ubi illud acumen tuum? ubi subtilitas? Evigila et attende, quid cupiat
ipse Chrysippus. Num contentus est docere, rem ostendere, definire, ex- 30
plorare? non est contentus: verum auget in quantum potest, exaggerat,
praemunit, iterat, differt, recurrit, interrogat, describit, dividit, personas
fingit, orationem suam alii aecommodat: ταῦτα δ᾽ ἐστὶν αὔξειν, διασκευάζξειν,
ἐξεργάξεσϑαι, πάλιν λέγειν, ἐπαναφέρειν, παράπτειν, προσωποποιεῖν.

28 Dionysius Haliearn. de compos. verb. p. 80 Re. Καὶ ví δεῖ τού- s5
τους ϑαυμάζειν, Ümovys καὶ of τὴν φιλοσοφίαν ἐπαγγελλόμενοι καὶ τὰς δια-
λεκτικὰς ἐκφέροντες τέχνας οὕτως εἰσὶν ἄϑλιοι περὶ τὴν σύνϑεσιν τῶν ὀνο-
μάτων, ὥστ᾽ αἰδεῖσϑαι καὶ λέγειν; ἀπόχρη δὲ τεκμηρίῳ χρήσασϑαι τῷ λόγῳ
Χρυσίππου τοῦ Στωϊκοῦ᾽ περαιτέρω γὰρ οὐκ ἂν προβαίην. τούτου γὰρ
οὔτ᾽ ἄμεινον οὐδεὶς τὰς διαλεκτικὰς τέχνας ἠκρίβωσεν, οὔτε χείρονι ἁρμονίᾳ so
συνταχϑέντας ἐξήνεγκε λόγους τῶν ὀνόματος καὶ δόξης ἀξιωϑέντων. καίτοι
σπουδάζειν γέ τινες προσεποιήϑησαν αὐτῶν καὶ περὶ τοῦτο τὸ μέρος, ὡς
ἀναγκαῖον ὃν τῷ λόγῳ, καὶ τέχνας τινὰς ἐπέγραψαν ὑπὲρ τῆς συντάξεως
'τῶν τοῦ λόγου μορίων. ἀλλὰ πολλοὶ ἢ μᾶλλον πάντες ἀπὸ τῆς ἀληϑείας
ἀπεπλανήϑησαν καὶ οὐδ᾽ ὄναρ εἶδον τί ποτ᾽ ἐστὶ τὸ ποιοῦν ἡδεῖαν καὶ καλὴν 86
τὴν σύνϑεσιν.

29 Arrianus Epict. dissert. I 17,15. ἀλλὰ νὴ Δία οὐ παρακολουϑῶ
τῷ βουλήματι τῆς φύσεως. τίς οὖν ἐξηγεῖται αὐτό; λέγουσιν ὅτι Χρύσιπ-
πος. ἔρχομαι καὶ ἐπιξητῶ τί λέγει οὗτος ὃ ἐξηγητὴς τῆς φύσεως. ἄρχομαι
μὴ νοεῖν τί λέγει, ξητῶ τὸν ἐξηγούμενον᾽ οοἴδε ἐπίσκεψαι, πῶς τοῦτο λέγεται, 40
καϑάπερ εἰ δωμαϊστί.“ ποία οὖν ἐνθάδε ὀφρὺς τοῦ ἐξηγουμένου;

30 Plut. de Stoic. repugn. ep. 9 p. 1035b. ᾿Δλλὰ τοῦτόν γε τὸν λό-
yov, ὃν ἔσχατόν φησι δεῖν τάττεσϑαι (róv» περὶ ϑεῶν, ἔϑει προτάττει καὶ
προεχτίθησι παντὸς ἠϑικοῦ ξητήματος" οὔτε γὰρ περὶ Τελῶν, οὔτε περὶ
Δικαιοσύνης, οὔτε περὶ ᾿4γαϑῶν καὶ Κακῶν, οὔτε περὶ Γάμου καὶ Παιδο- 45
τροφίας οὔτε περὶ Νόμου καὶ Πολιτείας φαίνεται τὸ παράπαν φϑεγγόμενος,

1 πρώην scripsi, πρώτους edit. 17 ex arte aliena] scil. rhetorica.
48 τὸν add. Reiske.

Stoicorum veterum fragm. II. 9

19 CHRYSIPPI SCRIPTA.

εἰ μή, καϑάπερ οἵ và ψηφίσματα ταῖς πόλεσιν εἰσφέροντες προγράφουσιν
᾿“γαϑὴν Τύχην, οὕτω καὶ αὐτὸς προγράψειε τὸν Δία, τὴν Εἱμαρμένην. τὴν
Πρόνοιαν, τὸ συνέχεσϑαι μιᾷ δυνάμει τὸν κόσμον, ἕνα ὄντα καὶ πεπερασ-
μένον.

5 91 Plut. de Stoice. repugn. ep. 24 p. 1046a. τί οὖν cv (scil. Chry-
sippe), φήσαι τις ἄν, αὐτὸς ἀνδράσι τοιούτοις καὶ τοσούτοις οὐδέποτε παύσῃ
μαχόμενος οὐδ᾽ ἐλέγχων, ὡς νομίζεις, ἐν τοῖς κυριωτάτοις καὶ μεγίστοις δια-
μαρτάνοντας; οὐ γὰρ δήπου περὶ μὲν διαλεκτικῆς ἐσπουδασμένως ἔγραψαν,
περὶ δ᾽ ἀρχῆς καὶ τέλους καὶ ϑεῶν καὶ δικαιοσύνης ἐκ παρέργου καὶ παί-

10 ἕοντες, ἐν οἷς τυφλὸν αὐτῶν ἀποκαλεῖς τὸν λόγον καὶ μαχόμενον αὑτῷ καὶ
μυρίας ἄλλας ἁμαρτίας ἔχοντα.

32 Plut. de Stoie. repugn. cp. 10 p. 1086. ὅτι δ᾽ αὐτὸς (seil. Chry-
sippus) οὐκ ἐν ὀλίγοις ἀλλὰ πολλαχοῦ τοὺς ἐναντίους οἷς δοκιμάζει λόγους
κατεσκεύακεν ἐῤῥωμένως καὶ μετὰ σπουδῆς καὶ φιλοτιμίας τοσαύτης, ὥστε

15 μὴ παντὸς tivo, καταμαϑεῖν τὸ ἀρέσκον «αὐτῷ», αὐτοὶ δήπου λέγουσι (scil.
Stoici), τὴν δεινότητα ϑαυμάξοντες τἀνδρός καὶ τὸν Καρνεάδην οὐδὲν oi-
όμενοι λέγειν ἴδιον, ἀλλ᾽ ἐξ ὧν ἐπεχείρησε Χρύσιππος εἰς τοὐναντίον óg-
μώμενον ἐπιτίϑέσϑαι τοῖς λόγοις αὐτοῦ καὶ πολλάκις παραφϑέγγεσϑαι (Z 401)
»»δαιμόνιε, φϑίσει σε τὸ σὸν μένος“ ὡς μεγάλας ἀφορμὰς καϑ᾽ ἑαυτοῦ δὲ-

20 δόντα τοῖς κινεῖν τὰ δόγματα καὶ διαβάλλειν βουλομένοις.

99 Plut. de comm. not. cp. 1 p. 1060} (Stoicus aliquis dicit): ὡς
οὐκ ἀπὸ τύχης ἀλλ᾽ ἐκ προνοίας ϑεῶν νομίζοι μετ᾽ ᾿Ἵρκεσίλαον καὶ πρὸ
Καρνεάδου γεγονέναι Χρύσιππον. τι Ἐπ Χρύσιππος οὖν ἐν μέσῳ γενόμε-
νος ταῖς πρὸς ᾿Δρκεσίλαον ἀντιγραφαῖς καὶ τὴν Καρνεάδου δεινότητα

25 ἐνέφραξε,. πολλὰ μὲν τῇ αἰσϑήσει καταλιπὼν ὥσπερ εἰς πολιορκίαν βοηϑή-
ματα, τὸν δὲ περὶ τὰς “προλήψεις καὶ τὰς ἐννοίας τάραχον ἀφελὼν παντά-
πασι καὶ διορϑώσας ἑκάστην καὶ ϑέμενος εἰς τὸ οἰκεῖον᾽ ὥστε καὶ τοὺς αὖϑις
ἐκκρούειν τὰ πράγματα καὶ παραβιάξεσϑαι βουλομένους μηδὲν περαίνειν ἀλλ᾽
ἐλέγχεσϑαι κακουργοῦντας καὶ cogitou£vovc.

80 94 Cicero de finibus I 2, 6. Quid enim est a Chrysippo prae-
termissum in Stoicis? Legimus tamen Diogenem, Antipatrum, Mnesar-
chum, Panaetium, multos alios in primisque familiarem nostrum Posidonium.

6 Platonem intelligit et Aristotelem. 18 ὀλίγοις Mez., λόγοις libri.
15 αὐτῷ add. Reiske. 27 διαρϑρώσας Wy. 29 ἐλέγχεσϑαι βουλομένους libri,
corr. Reiske.

CHRYSIPPI PLACITA

CUM GENERALI STOICORUM DOCTRINA
COMPOSITA

hy ἢ SURD S L'
᾿ ^ , ,
j

bid Nisi με" ;
bM ἧσαν} ἐξ, sued uib d] eniin aee *
"BASIS τὸ dpa pm ῬΆΛΜΟΨΩΝ

ΝΣ ΩΣ

Mecca

"^ ] P ᾿ á *
y més mutuel? date Kost ava,

v ME τ E PE usd φιλομμέυσι
"m » ets b 4 ΓΝ arena $diob Hg
Ó voe UL Raedée aul sd Spend s
ἘΣ; X, a» 5i Od ἷς ax
Ua Rupe. en RU Nap i ἀολλώδες ed pane ly

Z5. £s mu "n.

pet e I 08 2.

KK MS" ve 5 Li δ z
Me AE JW [9]
ΕΝ τ πὶ 1 -

δ τὺ a Xr trei W ae hd

Prolegomena philosophiae.

Quid sit philosophia. De partibus philosophiae. De ordine partium.

35 Asti Placita L Prooem. 2 (D G p. 273, 11). Of uiv οὖν
Στωϊκοὶ ἔφασαν τὴν uiv σοφίαν εἶναι ϑείων τε xal ἀνθρωπίνων
ἐπιστήμην, τὴν δὲ φιλοσοφίαν ἄσκησιν ἐπιτηδείου τέχνης᾽ ἐπιτήδειον δὲ
εἶναι μίαν καὶ ἀνωτάτω τὴν ἀρετήν, ἀρετὰς δὲ τὰς γενικωτάτας τρεῖς, φυσι-
κὴν ἠϑικὴν λογικήν᾽ δι᾽ ἣν αἰτίαν καὶ τριμερής ἐστιν ἡ φιλοσοφία, ἧς τὸ
μὲν φυσικόν, τὸ δὲ ἠϑικόν, τὸ δὲ λογικόν᾽ καὶ φυσικὸν μὲν ὅταν περὶ
κόσμου ξητῶμεν καὶ τῶν ἐν κόσμῳ, ἠϑικὸν δὲ τὸ κατησχολημένον περὶ τὸν
ἀνθρώπινον βίον, λογικὸν δὲ τὸ περὶ τὸν λόγον, ὃ καὶ διαλεχκτικὸν καλοῦσιν. 10

96 Sextus adv. math. IX 18. τὴν φιλοσοφίαν φασὶν ἐπιτήδευσιν
εἶναι σοφίας, τὴν δὲ σοφίαν ἐπιστήμην ϑείων τε καὶ ἀνθρωπίνων
πραγμάτων.

37 Diog. Laért. VII 39. Τριμερῆ φασίν εἷναι τὸν κατὰ φιλο-
σοφίαν Aóyov' εἶναι γὰρ αὐτοῦ τὸ μέν τι φυσικόν, τὸ δὲ ἠϑικόν, τὸ
ὃὲ λογικόν. Οὕτω δὲ πρῶτος διεῖλε Ζήνων -- --- καὶ Χρύσιππος
ἐν τῷ πρώτῳ περὶ λόγου καὶ ἐν τῇ πρώτῃ τῶν φυσικῶν. -- --
ταῦτα δὲ τὰ μέρη ὁ μὲν ᾿ἀπολλόδωρος τόπους καλεῖ, ὃ δὲ Χρύσιπ-
πος καὶ Εὔδρομος εἴδη. ἄλλοι γένη.

98 Sextus adv. math. VII 16. οἵ εἰπόντες τῆς φιλοσοφίας τὸ μέν τι 30
εἶναι φυσικόν, τὸ δὲ ἠϑικόν, τὸ δὲ λογικόν --- --- δητότατα δὲ οἵ περὶ
Ἐενοκράτην καὶ οἵ ἀπὸ τοῦ περιπάτου, ἔτι δὲ οἵ ἀπὸ τῆς Στοᾶς ἔχονται
τῆσδε τῆς διαιρέσεως. ἐνϑένδε πιϑανῶς ὁμοιοῦσι τὴν φιλοσοφίαν παγκάρπῳ
ἀλωῇ, ἵνα τῇ μὲν ὑψηλότητι τῶν φυτῶν εἰκάξηται τὸ φυσικόν, τῷ δὲ νοστίμῳ
τῶν καρπῶν τὸ ἠϑικόν, τῇ δὲ ὀχυρότητι τῶν τειχῶν τὸ λογικόν. οἵ δὲ ὠῷ 55
φασιν αὐτὴν εἶναι παραπλήσιον᾽ ἐῴκει γὰρ τῇ μὲν λεκίϑῳ, ἥν τινες νεοττὸν
ὑπάρχειν λέγουσι, τὰ ἤϑικά, τῷ δὲ λευκῷ, ὃ δὴ τροφή ἐστι τῆς λεκίϑου, τὰ
φυσικά, τῷ δὲ ἔξωϑεν ὀστρακώδει τὰ λογικά (ὃ δὲ Ποσειδώνιος, ἐπεὶ τὰ
μὲν μέρη τῆς φιλοσοφίας ἀχώριστά ἐστιν ἀλλήλων, τὰ δὲ φυτὰ τῶν καρπῶν
ἕτερα ϑεωρεῖται καὶ τὰ τείχη τῶν. φυτῶν κεχώρισται, fox μᾶλλον εἰκάξειν so

—

12 ἐπιτήδευσιν λόγου ὀρϑότητος philosophiam definit auctor papyri 1020
(Chrysippus ὃ). 14 φησιν B. 15 μέντοι B. 16 τὸ δὲ ἠϑικόν, τὸ δὲ λογι-
xóv add. B* in mg. 23 πιϑανῶς Bk., ἀπιϑάνως libri. — Posidonii oblocutio
ut ea quae antecedunt antiquioribus Stoicis tribuantur suadet.

16 PROLEGOMENA PHILOSOPHIAE.

ἠξίου τὴν φιλοσοφίαν, αἵματι μὲν καὶ σαρξὶ τὸ φυσικόν, ὀστέοις δὲ καὶ νεύ-
ροις τὸ λογικόν, ψυχῇ δὲ τὸ ἠϑικόν).

Diog. Laért. VII 40. εἰκάζουσι δὲ ξῴῳ τὴν φιλοσοφίαν, ὀστοῖς
μὲν x«l νεύροις τὸ λογικὸν προσομοιοῦντες, τοῖς δὲ σαρκωδεστέροις τὸ ἦϑι-

5 κόν, τῇ δὲ ψυχῇ τὸ φυσικόν᾽ ἢ πάλιν ὠῷ᾽ τὰ μὲν “γὰρ ἐχτὸς εἶναι τὸ λογι-
κόν, τὰ δὲ μετὰ ταῦτα τὸ ἠϑικόν, τὰ δ᾽ ἐσωτάτω τὸ φυσικόν" ἢ ἀγρῷ παμ-
φόρῳ᾽ οὗ τὸν μὲν περιβεβλημένον φραγμὸν τὸ λογικόν, τὸν δὲ καρπὸν τὸ
ἠϑικόν, τὴν δὲ γῆν ἢ τὰ δένδρα τὸ φυσικόν᾽ ἢ πόλει καλῶς τετειχισμένῃ
καὶ κατὰ λόγον διοικουμένῃ.

10 99 Philo de agricultura 8 14 Vol II p. 97, 24 Wendl Τὸν γοῦν
κατὰ φιλοσοφίαν λόγον τρίδυμον ὄντα τοὺς παλαιοὺς ἀγρῷ φασιν ἀπει-
κάσαι, τὸ μὲν φυσικὸν αὐτοῦ δένδροις καὶ φυτοῖς παραβάλλοντας, τὸ δὲ
ἠϑικὸν καρποῖς, ὧν ἕνεκα καὶ τὰ φυτά, τὸ δ᾽ αὖ λογικὸν φραγμῷ καὶ περι-

βόλῳ -- - (quod ceteris partibus praesidio est) 8 16. τὰς γὰρ διπλᾶς
is καὶ ἀμφιβόλους ὅταν ἐξαπλοῖ λέξεις xal τὰς διὰ τῶν σοφισμάτων πιϑανό-
τητας imn καὶ viv εὐπαράγωγον ἀπάτην — — ἀναιρῇ, διὰ λόγων ἐμφαν-

τικωτάτων καὶ ἀποδείξεων ἀνενδοιάστων, ὥσπερ κηρὸν λελειασμένον τὸν νοῦν
ἀπεργάζεται, ἕτοιμον δέχεσϑαι τούς ve φυσιολογίας καὶ τοὺς ἠϑοποιΐας --- ---
χαρακτῆρας.

20 40 Origenes comment. in Matthaeum Vol III p. 778 Delarue. καὶ
ὅρα εἰ δυνάμεϑα τὴν μὲν κατὰ τὴν ϑείαν γραφὴν φυσιολογίαν τὸν ἀμπελῶνα
εἰπεῖν᾽ τὸν δὲ ἀκόλουθον τῇ ἀληϑεῖ φυσιολογίᾳ βίον ἐν ἀρετῇ καὶ καλλίστοις
ἤϑεσι »αρποφοροῦντα λέγειν εἶναι τὸν τοῦ ἀμπελῶνος καρπόν᾽ τὸν δὲ Aopi-
κὸν τόπον (καὶ πᾶν τὸ γράμμα τῆς γραφῆς) τὸν φραγμὸν εἶναι τοῦ ἀμπε-

35 λῶνος περικείμενον ἔξωϑεν οἷο.

41 Diog. Laért. VII 40. καὶ o$9iv μέρος (ex tribus philosophiae.
partibus) τοῦ £rígov προκεκρίσϑαι, καϑ᾽ ἅ τινες αὐτῶν φασιν, ἀλλὰ μεμῖχϑαι
αὐτά. καὶ τὴν παράδοσιν μικτὴν ἐποίουν.

429 Plut. de Stoic. repugn. c. 9 p. 1035a. Ὃ Χρύειππος οἴεται

80 δεῖν τῶν λογικῶν πρῶτον ἀκροᾶςθαι τοὺς νέους, δεύτερον δὲ τῶν ἠθι-
κῶν, μετὰ δὲ ταῦτα τῶν φυεικῶν, ὡςεαύτως δὲ τούτοις τὸν περὶ θεῶν
λόγον ἔεχατον παραλαμβάνειν. ἸΠολλάκις δὲ τούτων ὑπ᾽ αὐτοῦ λεγο-
μένων, ἀρκέςει παραθέεθαι τὰ ἐν τῷ τετάρτῳ περὶ Βίων ἔχοντα
κατὰ λέξιν οὕτω: Πρῶτον μὲν οὖν δοκεῖ μοι, κατὰ τὰ ὀρθῶς

s; ὑπὸ τῶν ἀρχαίων εἰρημένα, τρία γένη τῶν τοῦ φιλοςόφου
θεωρημάτων εἶναι" τὰ μὲν λοτικά, τὰ δὲ ἠθικά, τὰ δὲ φυεικά᾽
εἶτα τούτων δεῖν τάττεεθαι πρῶτα μὲν τὰ λογικά, δεύτερα
δὲ τὰ ἠθικά, τρίτα δὲ τὰ φυεικά᾽ τῶν δὲ φυεικῶν ἔεχατος

4 σαρκωδεστέροις BPF, σαρκώδεσι vulg. || vó ἠϑικόν BPF, τὸ φυσικόν
Bake de Posid. n.40. ὅ τὸ φυσικόν ΒΡ, τὸ ἠϑικόν Bake l.l. | ἐκτὸς om. BP
(suppl. P?) ἔξω F. 6 aliter Sextus VII 18; sed Diogenes videtur Chrysippi
sententiam sequi. Cf. n. 42. — τὸ δ᾽ ἐσωτάτω F. 7 οὗ om. PF. | τὸν ἦϑι-
xó» B. 19 παραβαλόντας GH. 16 ἐμφατικωτάτων M. 27 ἀναμεμίχϑαι
(pro ἀλλὰ usu.) BPF, προκεκρίσϑαι et μεμῖχϑαν non poterant inter se opponi;
scribendum: ἀποκεκρίσθαι.

. PROLEGOMENA PHILOSOPHIAE. 17

εἶναι ὁ περὶ τῶν θεῶν λόγος, διὸ καὶ τελετὰς ἠγόρευςεαν τὰς

τούτου Tapabóceic."

43 Diog. Laért. VII 40. ἄλλοι δὲ πρῶτον μὲν τὸ λογικὸν τάτ-
τουσι" δεύτερον δὲ τὸ φυσικόν καὶ τρίτον τὸ ἠϑικόν. ὧν ἐστι Ζήνων
ἐν τῷ περὶ λόγου καὶ Χρύσιππος etc.

44 Sextus adv. math. VII 22. of δὲ ἀπὸ τῆς Στοᾶς καὶ αὐτοὶ
ἄρχειν μέν φασι τὰ λογικά, δευτερεύειν δὲ và ἠϑικά᾽ τελευταῖα δὲ τετάχϑαι
τὰ φυσικά. πρῶτον γὰρ δεῖν κατησφαλίσϑαι τὸν νοῦν εἰς δυσέκκρουστον
τῶν παραδιδομένων φυλακήν᾽ ὀχυρωτικὸν δὲ εἶναι τῆς διανοίας τὸν δια-
λεκτικὸν τόπον᾽ δεύτερον δὲ ὑπογράφειν τὴν ἠϑικὴν ϑεωρίαν πρὸς βελτίωσιν
τῶν ἠϑῶν᾽ ἀκίνδυνος γὰρ ἡ παραδοχὴ ταύτης ἐπὶ προὕποκειμένῃ τῇ λογικῇ
δυνάμει" τελευταίαν δὲ ἐπάγειν τὴν φυσικὴν ϑεωρίαν᾽ ϑειοτέρα γάρ ἐστι καὶ
βαϑυτέρας δεῖται τῆς ἐπιστάσεως.

1 προσηγόρευσαν Bernardakis. 5 contraria haec sunt ipsius Chrysippi
verbis apud Plutarchum de Stoic. rep. 9 p. 10352, sed fortasse mutavit senten-
liam Chrysippus. Potest etiam illa ratio ad ordinem discendi, haec ad ipsum
referri rerum ordinem.

Chrysippeae Philosophiae.
Pars I.

Logica.

45 Cicero de finibus IV 4, 9. Qwid? ea quae dialectici nunc tra-
s dunt οὐ docent, nonne ab llis instituta, sunt. (scil. a. veteribus)? de qui-
bus etsi α Chrysippo mazime est. elaboratum, tamen α Zenone minus
mulio quam ab antiquis. .Ab hoc autem quaedam mon melius, quam
veleres, quaedam omnino relicia. Cumque duae sint artes, quibus per-
fece ratio et oratio compleatur, wna inveniendi, altera, disserendi, hane
10 posteriorem et Stoici οὐ Peripatetici, priorem autem lli egregie. tradide-
runt, hi omnino ne attigerunt quidem.

46 Galenus de libris propriis 11. Vol XIX p. 40 K. ἀλλήλοις μὲν
λέγω διαφέρεσθαι τοὺς φιλοσόφους ἐν τῇ λογικῇ ϑεωρίᾳ, τοὺς Περιπατητι-
κούς τε καὶ Στωϊκοὺς καὶ Πλατωνικούς" ἑαυτῶν δὲ πάλιν ἰδίᾳ τοὺς καϑ᾽

15 ἑκάστην αὐτῶν᾽ μικρὰ μὲν δή πώς ἐστιν ἣ παρὰ τοῖς Περιπατητικοῖς δια-
φωνία, μεγάλη δὲ παρὰ τοῖς Στωϊκοῖς καὶ Πλατωνικοῖς.

47 Galenus de differentia pulsuum 1I 4. Vol. VIII 578. οὐδὲ
yàg εὗρον τοὔνομα παρά τινι τῶν Ἑλλήνων" ὥστε οὐδὲ xa9' οὗ τέ-
τακται πράγματος ὑπ᾽ ᾿Δρχιγένους ἐπίσταμαι, καὶ ταῦτα μηδὲ γράψαν-

») rog αὐτοῦ βιβλίον περὶ τῆς ἰδίας διαλέκτου, καϑάπερ Χρύ-
διππος ὑπὲρ ὧν ἔϑετο κατὰ τὴν διαλεκτικὴν ὀνομάτων.

48 Diog. Laért. VII 41. τὸ δὲ λογικὸν μέρος φασὶν ἔνιοι εἰς δύο
διαιρεῖσϑαι ἐπιστήμας, εἰς ῥητορικὴν καὶ εἰς διαλεκτικήν. --- — 42. τήν τε
δητορικὴν ἐπιστήμην οὖσαν τοῦ εὖ λέγειν περὶ τῶν ἐν διεξόδῳ λόγων καὶ

95 τὴν διαλεκτικὴν τοῦ ὀρϑῶς διαλέγεσθαι περὶ τῶν ἐν ἐρωτήσει καὶ ἀποκρίσει
λόγων᾽ ὅϑεν καὶ οὕτως αὐτὴν ὁρίξονται᾽ ἐπιστήμην ἀληϑῶν καὶ ψευδῶν καὶ
οὐδετέρων.

5 sunt cod. Leid. Madv., sunt inventa sunt ceteri libri. 21 Vocatur περὶ
τῶν κατὰ τὴν διαλεκτικὴν ὀνομάτων πρὸς Ζήνωνα α΄ in indice librorum h. v. p. 5, 1.

24 τὸν et λόγον P, corr. P!, eadem ex corr. B. 25 auctor papyri 1020
(Chrysippus?) dialecticam definit: ἐπιστήμην τοῦ ὀρϑῶς διαλέγεσθαι, nihil am-
plius addens. neque apte illa verba: περὶ τῶν ἐν διεξόδῳ λόγων et περὶ τῶν
iv ἐρωτήσει καὶ ἀποκρίσει λόγων ad definitiones adduntur. fortasse ἢ bis ante
περί inserendum est, ut sint binae utriusque artis definitiones.

CHRYSIPPI LOGICA. 19

49 Ammonius in Aristot. Anal. pr. p. 8,20 Wal. oí μὲν Στωϊκοὶ
τὴν λογικὴν οὐ μόνον ὄργανον οὐκ ἀξιοῦσι καλεῖσθαι φιλοσοφίας, ἀλλ᾽ οὐδὲ
μόριον τὸ τυχόν, ἀλλὰ μέρος.

idem p. 9, 1. οἵ μὲν οὖν Στωϊκοί φασιν ὅτε αὐτὴ ἡ φιλοσοφία τὴν
λογικὴν ἀπογεννᾷ καὶ ταύτῃ μέρος ἂν εἴη αὐτῆς. καὶ ἄλλους δὲ πολλοὺς
τοιούτους λέγουσι λόγους σαϑρούς, δι᾽ ὧν, ὡς οἴονται, κατασκευάξουσιν
ὅτε μέρος ἐστὶν ἡ λογικὴ τῆς φιλοσοφίας. διὸ τοὺς μὲν πολλοὺς
ἐατέον, ἐκεῖνον δὲ λεκτέον ὃν οἴονται κατασκευαστικώτατον καὶ δριμύτατον
εἶναι. συλλογίζονται γὰρ οὕτως᾽ ἐάν τις τέχνη κέχρηταί τινι ὃ μηδε-
μιᾶς ἄλλης τέχνης μέρος ἐστὶν ἢ μόριον, τοῦτο πάντως ταύτης
τῆς τέχνης ἢ μέρος ἐστὶν ἢ μόριον᾽ οἷον τῇ χειρουργικῇ, φασίν, κέχρη-
ται ἡ ἰαρική, καὶ. ἐπειδὴ οὐδεμία ἄλλη τέχνη κέχρηται τῇ χειρουργικῇ ὡς
μέρει ἢ μορίῳ, ἡ χειρουργικὴ τῆς ἰατρικῆς οὐκ ἔστιν ὄργανον. ἡ δὲ φιλο-
σοφία, φησίν, κέχρηται τῇ λογικῇ, ἥτις οὐδεμιᾶς ἄλλης τέχνης
{μέρος ἐστὶν ἢ μόριον᾽ ἡ λογικὴ ἄρα οὐκ ἔστιν ὄργανον; τῆς
φιλοσοφίας ἀλλ᾽ ἢ μέρος ἢ μόριον. εἰ δέ τις λέγει ὅτε καὶ ἄλλαι
τέχναι κέχρηνται τῇ λογικῇ, ὡς ἡ ἰατρικὴ κέχρηται συλλογισμοῖς καὶ Caf)
ἄλλαι πᾶσαι τέχναι κέχρηνται συλλογισμοῖς, ἐροῦμεν ὅτε κέχρηνται μὲν κἀ-
κεῖναι, ἀλλ᾽ οὐκ εἰσὶν τῶν μεϑόδων ἐπιστήμονες καὶ οὐ προηγουμένως περὶ
τοῦτο σπουδάζουσιν᾽ οἷον ὁ ἰατρὸς οὐ προηγουμένως περὶ τὴν συλλογιστικὴν
μέϑοδον σπουδάζει, οὐδὲ εἴποις μέρος ἢ μόριον ἰατρικῆς εἶναι αὐτήν, ἀλλ᾽

“ὅσον ἐστὶν αὐτῷ χρήσιμον πρὸς ἀπόδειξιν τῶν ἰατρικῶν ϑεωρημάτων, τοσοῦ-
τον παραλαμβάνει παρὰ τοῦ διαλεκτικοῦ ὡς ὄργανον ὃ δὲ φιλόσοφος ἐπι-
στήμων ἐστὶν ὡς Lv. μάλιστα τῆς τοιαύτης μεϑόδου. ταύτῃ μὲν οὖν oí
Στωϊκοί, ὡς οἴονται, κατασκευάζουσιν ὅτε οὐκ ὄργανόν ἐστιν 4 λογική.
λοιπὸν δὲ ὅτι (μέρος, o)» μόριον. λέγουσιν ὅτι τῶν τριῶν μορίων τοῦ
πραχτικοῦ ὕλη μέν ἐστιν τὰ ἀνθρώπινα, τέλος δὲ ἡ τοῦ ἀνθρωπίνου βίου
εὐδαιμονία, ἣν ὁ πολιτικὸς σπουδάζει περιποιεῖν᾽ πάλιν δὲ τῶν τοῦ ϑεωρη-
τικοῦ μορίων ὕλη μέν ἐστι τὰ ϑεῖα πράγματα, τέλος δὲ ἡ ϑεωρητικὴ εὐδαι-
μονία. ἡ δὲ λογικὴ πραγματεία οὔτε ὕλην τὴν αὐτὴν ἔχει οὔτε τέλος ὕλη
μὲν γὰρ αὐτῆς ἐστιν οἱ λόγοι, τέλος δὲ ἡ γνῶσις τῶν ἀποδεικτικῶν μεϑόδων᾽
καὶ τὰ ἄλλα γὰρ πάντα εἰς τοῦτο συντελεῖ, εἰς τὸ ἐπιστημονικῶς ἀποδεικνύ-
ναι. ὥστε ὑπ᾽ οὐδέτερον μέρος φιλοσοφίας δύναται τετάχϑαι᾽ εἰ γὰρ καὶ
περὶ ἀνθρωπίνων καὶ ϑείων πραγμάτων ἡ λογικὴ πραγματεύεται (κεχρήμεϑα
γὰρ αὐτῇ ἢ περὶ ἀνθρωπίνων ἢ ϑείων πραγμάτων διαλεγόμενοι), ἀλλ᾽ οὐ
περὶ ἀνθρώπινα μόνα ἔχει ὡς τὰ τοῦ πρακτικοῦ μόρια, οὐδὲ περὶ ϑεῖα μόνα
ὡς τὰ τοῦ ϑεωρητικοῦ᾽ ὥστε οὐ μόριον ἀλλὰ τρίτον μέρος ἐστὶν φιλοσοφίας.

Quamquam physica pars theoretica vocatur et ethica practica, quod
a veterum Stoicorum usu abhorret, probabile tamen videtur, simili ratione
veteres probavisse: logicam esse partem philosophiae. cf. Philoponus ad
Anal. pr. f. 4a.

49a Alexander Aphrod. in Aristot. Analyt. pr. p. 1, 9 Wal. οἵ μὲν
οὖν μέρος αὐτὴν λέγοντες ἠνέχϑησαν ἐπὶ τοῦτο, διότι ὥσπερ περὶ τὰ ἄλλα,
ἃ ὁμολογεῖται πρὸς ἁπάντων μέρη φιλοσοφίας εἶναι, ἡ φιλοσοφία καταγίνεται
ἔργον ποιουμένη τήν τε εὕρεσιν αὐτῶν καὶ τὴν τάξιν τε καὶ τὴν σύστασιν,
οὕτω δὴ καὶ περὶ τὴν πραγματείαν τήνδε" οὖσα δὲ ταύτης ἔργον οὐδετέρου

15 μέρος --- ὄργανον supplevit Wal. 26 μέρος, οὐ supplevit Wal.
28 τοῦ τῶν ϑεωρητικοῦ μορίου P, corr. Wal. — 35 αὐτὴν P, corr. Wal.

90 CHRYSIPPI LOGICA.

τῶν λοιπῶν τῆς φιλοσοφίας μερῶν μόριόν ἐστιν, οὔτε τοῦ ϑεωρητικοῦ οὔτε
τοῦ πρακτικοῦ. ἄλλο γὰρ. τό τε ὑποκείμενον ταύτῃ κἀκείνων ἑκατέρᾳ καὶ
διαφέρουσα ἡ πρόϑεσις καϑ᾿ ἑκάστην αὐτῶν᾽ οἷς δὲ διαφέροντα ἐκεῖνα ἀλ-
λήλων ἀντιδιαιρεῖται ἀλλήλοις, τούτοις καὶ 7) μέϑοδος αὕτη ἑκατέρας ἐκείνων

5 διαφέρουσα εὐλόγως ἀντιδιαιρεῖται αὐτοῖς καὶ γὰρ τῷ ὑποκειμένῳ διαφέρουσα
ἐκείνων᾽ ἀξιώματα γὰρ καὶ προτάσεις τὰ ὑποκείμενα ταύτῃ καὶ τῷ τέλει καὶ
τῇ προϑέσει᾽ ἡ γὰρ ταύτης πρόϑεσις τὸ διὰ τῆς ποιᾶς συνθέσεως τῶν προ-
τάσεων ἐκ τῶν τυϑεμένων τε καὶ συγχωρουμένων ἐξ ἀνάγκης τι συναγόμενον
δεικνύναι" ὃ οὐδετέρας ἐκείνων τέλος.

10 53 Plut. de Stoic. repugn. cp. 9 p. 1035e. Εἰ δέ τις ἐρεῖ, γεγρα-
φέναι τὸν Χρύειππον ἐν τῷ περὶ Λόγου Xpficeuc, ὧς,Οὐ καθάπαξ
ἀφεκτέον ἐςτὶ τῶν ἄλλων τῷ τὴν λογικὴν ἀναλαμβάνοντι πρώ-
τὴν, ἀλλὰ κἀκείνων μεταληπτέον κατὰ τὸ διδόμενον“ ἀληθῆ
μὲν ἐρεῖ οἷο.

15 ὅ4 Arrianus Epictet. dissert. I 17, 10. ἐκεῖνο ἀπαρκεῖ ὅτι (τὰ
λογικά) τῶν ἄλλων ἐστὶ διακριτικὰ καὶ ἐπισκεπτικὰ καὶ ὡς ἄν τις
εἴποι μετρητικὰ καὶ στατικά. τίς λέγει ταῦτα; μόνος Χρύδιππος
καὶ Ζήνων καὶ Κλεάνϑης;

13 Ad haec confer n. 41: καὶ τὴν παράδοσιν μικτὴν ἐποίουν. 18 C£. I
n. 48 (Zeno) n. 483 (Cleanthes).

Caput I.
De cognitione doctrina.

8 1, Περὶ φαντασίας.
Cf. Vol. I n. δδ---ὅ9. 484.

52 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VIT, 49. ἀρέσκει τοῖς Zroi-5
κοῖς τὸν περὶ φαντασίας καὶ αἰσϑήσεως προτάττειν λόγον, καϑότι
τὸ κριτήριον, ᾧ ἡ ἀλήϑεια τῶν πραγμάτων γινώσκεται, κατὰ γένος φαντασία
ἐστί, καὶ καϑότι ὃ περὶ συγκαταϑέσεως καὶ ὃ περὶ καταλήψεως καὶ νοήσεως
λόγος, προάγων τῶν ἄλλων, οὐκ ἄνευ φαντασίας συνίσταται᾽ προηγεῖται γὰρ
ἡ φαντασία, εἶθ᾽ ἡ διάνοια ἐκλαλητικὴ ὑπάρχουσα, ὃ πάσχει ὑπὸ τῆς φαν- 10
᾿ τασίας, τοῦτο ἐκφέρει λόγῳ.

59 Diog. Laért. VII 46. τὴν δὲ φαντασίαν εἶναι τύπωσιν ἐν
ψυχῇ, τοῦ ὀνόματος οἰκείως μετενηνεγμένου ἀπὸ τῶν τύπων {τῶν» ἐν τῷ
κηρῷ ὑπὸ τοῦ δακτυλίου γινομένων. τῆς δὲ φαντασίας τὴν μὲν καταλήπτι-
κὴν τὴν δὲ ἀκατάληπτον᾽ καταληπτικὴν μέν, ἣν κριτήριον εἶναι τῶν πραγμά- 15
vOv φασί, τὴν γινομένην ἀπὸ ὑπάρχοντος κατ᾽ αὐτὸ τὸ ὑπάρχον ἐναπεσφρα-
γισμένην καὶ ἐναπομεμαγμένην" ἀκατάληπτον δὲ τὴν μὴ ἀπὸ ὑπάρχοντος"
4j ἀπὸ ὑπάρχοντος μέν, μὴ κατ᾽ αὐτὸ δὲ τὸ ὑπάρχον᾽ τὴν μὴ τρανῆ μηδὲ
ἔκτυπον.

64 Aétii plac. IV. 12,1 (DDG p. 401,14). Τίνι διαφέρει φαν- 30
τασία φανταστὸν φανταστικὸν φάντασμα. Gal hist. philos. 93. cf.

Nemesius p. 171—713 ed. Matth.

! Χρύσιππος διαφέρειν ἀλλήλων φησὶ τέτταρα ταῦτα. φαντασία
μὲν οὖν ἐστι πάϑος ἐν τῇ ψυχῇ γιγνόμενον, ἐνδεικνύμενον ἐν αὑτῷ
καὶ τὸ πεποιηκός" οἷον ἐπειδὰν δι᾽ ὄψεως ϑεωρῶμεν τὸ λευκόν, ἔστι ss
πάϑος τὸ ἐγγεγενημένον διὰ τῆς ὁράσεως ἐν τῇ ψυχῇ. καὶ (κατὰ
τοῦτο τὸ πάϑος εἰπεῖν ἔχομεν, ὅτι ὑπόκειται λευκὸν κινοῦν ἡμᾶς"
ὁμοίως καὶ διὰ τῆς ἁφῆς καὶ τῆς ὀσφρήσεως. --- Εἴρηται δὲ ἡ φαν-
τασία ἀπὸ τοῦ φωτός' καϑάπερ γὰρ τὸ φῶς αὑτὸ δείκνυσι καὶ τὰ

3 Etiam in physica parte philosophiae περὶ φαντασίας disputatur. 18 τῶν
addidi. 14 γενομένων F. || καταλη πτικήν et mox ἀκατάλημπτον Β 16 φασὶ

om. BP'F. 17 ἀκατάλημπτον δὲ ἢ B ἀκατάληπτον δὲ ἢ PF. 18 μὲν om.
ΒΡ, || τὸ om. P. 19 τὴν μήτραν ἢ μηδὲ ἔχτυπον B τὴν μὴ τρανῆ μηδὲ ἔκτυ-
πον P (acc. in μὴ et τρανῆ P*) τὴν μὴ τρανὴ μὴ δὲ ἔκτυπον F. 24 ἐν αὑτῷ

AB Nem., αὑτότε C Gal. 26 κατὰ add. Wy.

92 DE COGNITIONE DOCTRINA.

ἄλλα và ἔν αὐτῷ περιεχόμενα, καὶ ἡ φαντασία δείκνυσιν ἑαυτὴν xal
τὸ πεποιηκὸς αὐτήν. :

Φανταστὸν δὲ τὸ ποιοῦν τὴν φαντασίαν" οἷον τὸ λευκὸν καὶ
τὸ ψυχρὸν καὶ πᾶν ὅ,τι ἂν δύνηται κινεῖν τὴν ψυχήν, τοῦτ᾽ ἔστι

5 φανταστόν.

Φανταστιχὸν δέ ἐστι διάκενος ἕλκυσμός, πάϑος ἐν τῇ ψυχῇ
ἀπ᾿ οὐδενὸς φανταστοῦ γινόμενον καϑάπερ ἐπὶ τοῦ σκιαμαχοῦντος καὶ
κενοῖς ἐπιφέροντος τὰς χεῖρας" τῇ γὰρ φαντασίᾳ ὑπόκχειταί τι φαν-
ταστόν, τῷ δὲ φανταστικῷ οὐδέν.

10 Φάντασμα δέ ἐστιν ἐφ᾽ 0 ἑλκόμεϑα κατὰ τὸν φανταστικὸν διά-
κενον ἑλκυσμόν᾽ ταῦτα δὲ γίνεται ἐπὶ τῶν μελαγχολώντων καὶ μεμη-
νότων᾽ ὃ γοῦν τραγικὸς Ὀρέστης ὅταν λέγῃ (Eur. Or. 265 54.)"

ὦ μῆτερ, ἱκετεύω σε, μὴ ᾿πίσειέ μοι
τὰς αἱματωποὺς καὶ δρακοντώδεις κόρας"

16 αὗται γάρ, αὗται πλησίον ϑρώσκουσί μου,
λέγει μὲν αὐτὰ ὡς μεμηνώς, ὁρᾷ δὲ οὐδέν, ἀλλὰ δοκεῖ uóvov: διὸ
xe φησιν αὐτῷ ᾿Ηλέκτρα"

u£v', ὦ ταλαίπωρ᾽, ἀτρέμα σοῖς ἐν δεμνίοις,
ὁρᾷς γὰρ οὐδὲν ὧν δοκεῖς σάφ᾽ εἰδέναι,

0 ὡς καὶ παρ᾽ Ὁμήρῳ Θεοκλύμενος (Od. v 850).

95 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VII, 50. διαφέρει δὲ φαν-
τασία καὶ φάντασμα. φάντασμα μὲν γάρ ἐστι δόκησις διανοίας, οἵα,
γίνεται κατὰ τοὺς ὕπνους, φαντασία δέ ἐστι τύπωσις ἐν ψυχῇ, τουτέστιν
ἀλλοίωσις, ὡς ὁ Χρύσιππος ἐν τῇ β΄ περὶ ψυχῆς ὑφίσταται. οὐδὲ

35 γὰρ δεχτέον τὴν τύπωσιν οἵονεὶ τύπον σφραγιστῆρος, ἐπεὶ ἀνένδεκτόν
ἐστι πολλοὺς τύπους κατὰ τὸ αὐτὸ περὶ τὸ αὐτὸ γίνεσϑαι.

ὅθ Sextus Emp. adv. math. VII 227. ἀπολειπομένης δ᾽ ἔτι τῆς
στωϊκῆς δόξης παρακειμένως καὶ περὶ ταύτης λέγωμεν. κριτήριον
τοίνυν φασὶν ἀληϑείας εἶναι οἱ ἄνδρες οὗτοι τὴν καταληπτικὴν φαν-

80 τασίαν. ταύτην δ᾽ εἰσόμεϑα, πρότερον γνόντες τί ποτέ ἐστι κατ᾽ αὐ-
τοὺς ἡ φαντασία καὶ τίνες ἐπ᾽ εἴδους ταύτης διαφοραί. φαντασία
οὖν ἐστὶ κατ᾽ αὐτοὺς τύπωσις ἐν ψυχῇ. περὶ ἧς εὐθὺς καὶ διέστησαν"
Κλεάνϑης μὲν γὰρ ἤκουσε τὴν τύπωσιν κατὰ εἰσοχήν τε καὶ ἐξοχήν,
ὥσπερ καὶ διὰ τῶν δακτυλίων γινομένην τοῦ κηροῦ τύπωσιν. Χρύ-

86 ὅιππος δὲ ἄτοπον ἡγεῖτο τὸ τοιοῦτο. πρῶτον μὲν γάρ, φησι, τῆς
διανοίας δεήσει ὑφ᾽ ἕν ποτε τρίγωνόν τι καὶ τετράγωνον φαντασιου-
μένης τὸ αὐτὸ σῶμα κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον διαφέροντα ἔχειν περὶ

8 κενὰς libri, corr. Reiske. 22 ὃ pro οἵα F 34 scribendum: ἐν τῆι β΄
περὶ ψυχῆς. duo enim fuerunt libri. ἐν τῶι :( B ἐν τῶ iQ P ἐν τῇ δυωδεκάτῃ
F.|| o? PF. 25 λεκτέον F. 26 περὶ τῶ αὐτῶ B.

. DE COGNITIONE DOCTRINA. 23

αὑτῷ σχήματα ἅμα τε τρίγωνον καὶ τετράγωνον γίνεσθαι ἢ καὶ περι-
φερές, ὅπερ ἐστὶν ἄτοπον" εἶτα πολλῶν ἅμα φαντασιῶν ὑφισταμένων
ἐν ἡμῖν παμπληϑεῖς καὶ τοὺς σχηματισμοὺς ἕξειν τὴν ψυχήν, ὃ τοῦ
προτέρου χεῖρόν ἐστιν. αὐτὸς οὖν τὴν τύπωσιν εἰρῆσϑαι ὑπὸ τοῦ
Ζήνωνος ὑπενόει ἀντὶ τῆς ἑτεροιώσεως, ὥστ᾽ εἷναι τοιοῦτον τὸν λόγον
φαντασία ἐστὶν ἑτεροίωσις ψυχῆς“ μηκέτι ἀτόπου ὄντος «τοῦ» τὸ
αὐτὸ σῶμα ὑφ᾽ ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν χρόνον, πολλῶν περὶ ἡμᾶς συνιστα-
μένων φαντασιῶν, παμπληϑεῖς ἀναδέχεσθαι ἑτεροιώσεις" ὥσπερ γὰρ
ὁ ἀὴρ, ὅταν ἅμα πολλοὶ φωνῶσιν, ἀμυϑήτους ὑπὸ ἕν καὶ διαφερούσας
ἀναδεχόμενος πληγὰς εὐθὺς πολλὰς ἴσχει καὶ τὰς ἑτεροιώσεις, οὕτω 10
καὶ τὸ ἡγεμονικὸν ποικίλως φαντασιούμενον ἀνάλογόν τι τούτῳ πείσεται.

ibid. 872. εἰ γὰρ τὐπωσίς ἐστιν ἐν ψυχῇ ἡ φαντασία, ἤτοι κατ᾽
ἐξοχὴν καὶ εἰσοχὴν τύπωσίς ἐστιν, ὡς οἱ περὶ τὸν Κλεάνϑην νομί-
ἕξουσιν, ἢ κατὰ ψιλὴν ἑτεροίωσιν γίνεται, καϑάπερ οἷ περὶ τὸν Χρύ-
διππον ἐδόξασαν. καὶ εἰ μὲν κατ᾽ ἐξοχὴν καὶ εἰσοχὴν ὑφίσταται
ταῦτα ἀκολουϑήσει τὰ ἄτοπα ἅπερ φασὶν οἵ περὶ τὸν Χρύσιππον.
εἰ γὰρ κηροῦ τρόπον τυποῦται ἡ ψυχὴ φανταστικῶς πάσχουσα, ἀεὶ
τὸ ἔσχατον κίνημα ἐπισκοτήσει τῇ προτέρᾳ φαντασίᾳ, ὥσπερ καὶ ὃ
τῆς δευτέρας σφραγῖδος τύπος ἐξαλειπτικός ἐστι τοῦ προτέρου. ἀλλ᾽
εἰ τοῦτο, ἀναιρεῖται μὲν μνήμη ϑησαυρισμὸς οὖσα φαντασιῶν, so
ἀναιρεῖται δὲ πᾶσα τέχνη σύστημα γὰρ ἦν καὶ ἄϑροισμα κατα-
λήψεων, πλείονας δὲ φαντασίας καὶ διαφόρους οὐ δυνατὸν ὑποστῆ-
ναι περὶ τὸ ἡγεμονικόν, ἄλλοτε ἄλλων νοουμένων τῶν περὶ αὐτὸ
τύπων. οὐ τοίνυν ἡ κυρίως νοουμένη τύὐπωσίς ἐστι φαντασία. ἄλ-
Aog τε εἰ ὄψις ἐστὶ τῶν ἀδήλων τὰ φαινόμενα, ϑεωροῦμεν δὲ τὰ 55
πολὺ παχυμερέστερα τοῦ πνεύματος τῶν φαινομένων σώματα μηδ᾽
ὁντινοῦν περὶ αὑτοῖς τύπον δυνάμενα τηρεῖν, εὔλογόν ἐστι μηδὲ τὸ
πνεῦμα ἕνα μόνον τινὰ ἀπὸ φαντασίας τύπον φυλάττειν.

Cf. ibid. VIII. 400. οὐ h. op. I n. 58 (Zeno) n. 484 (Cleanthes).

57 Philo de mundi opificio $ 166 Vol.I p. 58, 9 Wendl. (af αἰσϑή- so
σεις) τὰ φανέντα ἐκτὸς εἴσω κομίζουσαι διαγγέλλουσι xol ἐπιδείκνυνται, τοὺς
τύπους ἑκάστων ἐνσφραγιζόμεναι καὶ τὸ ὅμοιον ἐνεργαζόμεναι πάϑος. Κηρῷ
γὰρ ἐοικὼς (scil ὁ νοῦς) δέχεται τὰς διὰ τῶν αἰσϑήσεων φαντασίας, αἷς τὰ
σώματα καταλαμβάνει etc.

58 Alexander Aphrod. de anima p. 72, 5 Bruns. χρὴ δὲ τοῦ τύπου 86
κοινότερον ἐπὶ τῆς φαντασίας ἀκούειν. Κυρίως uiv γὰρ τύπος τὸ xav εἰ-
σοχήν τε καὶ ἐξοχήν, ἢ τὸ τοῦ τυποῦντος ἐν τῷ τυπουμένῳ σχῆμα γινόμε-
νον, ὡς ὁρῶμεν τὰ ἐπὶ τῶν σφραγίδων ἔχοντα. οὐχ οὕτως δὲ τὰ ἀπὸ τῶν
αἰσϑητῶν ἐγκαταλείμματα ἐν ἡμῖν γίνεται. οὐδὲ γὰρ τὴν ἀρχὴν κατὰ σχῆ-

καὶ

6 τοῦ add. B. 7 ὑφ᾽ ἕν κατὰ libri. 20 patet Chrysippum uti Zenonis
definitionibus. 23 ἄλλως libri, corr. B. 832 x«l M Pal, om. ceteri || ἐνεργα-
ξόμεναι Pal. ἐναυγαξόμεναι M, om. ceteri. 87 ἤ τὸ libri, ὑπὸ Bruns.

24 DE COGNITIONE DOCTRINA.

μά τι ἡ τῶν αἰσϑητῶν ἀντίληψις. ποῖον γὰρ σχῆμα τὸ λευκὸν ἢ ὅλως τὸ
χρῶμα; ἢ ποῖον σχῆμα ἡ ὀσμή; ἀλλὰ δι’ ἀπορίαν κυρίου τινὸς ὀνόματος τὸ
ἴχνος καὶ ἐγκατάλειμμα τὸ ὑπομένον ἀπὸ τῶν αἰσϑητῶν ἐν ἡμῖν τύπον κα-
λοῦμεν μεταφέροντες τοὔνομα.

5 59 Alexander Aphrod. de anima p. 68,11 Bruns. διὸ xol ὁρίζονται
τὴν φαντασίαν τύπωσιν ἐν ψυχῇ καὶ τύπωσιν ἐν ἡγεμονικῷ. (cf. ibid. 16.
ἔτι ἤτοι τὴν γινομένην τύπωσιν φαντασίαν λέγουσιν ἢ τὴν γεγονυῖαν ἤδη
καὶ οὖσαν. ἀλλ᾽ εἰ μὲν τὴν γινομένην, τὴν αἴσϑησιν ἂν λέγοιεν τὴν κατ᾽
ἐνέργειαν φαντασίαν. αὕτη γὰρ ἡ γένεσις τοῦ τύπου. ἀλλὰ γίνονται φαν-

10 τασίαι καὶ χωρὶς τῆς κατὰ τὰς αἰσϑήσεις ἐνεργείας. εἰ δὲ τὴν γεγονυῖαν
καὶ σῳζομένην, τὴν μνήμην ἂν λέγοιεν φαντασίαν.)

Ὁ Diocles Magnes apud Diog. Laért. VII ὅ0. νοεῖται δὲ [ἡ] φαντασία
ἡ ἀπὸ ὑπάρχοντος κατὰ τὸ ὑπάρχον ἐναπομεμαγμένη καὶ ἐναποτετυπωμένη
καὶ ἐναπεσφραγισμένη, οἵα οὐκ ἂν γένοιτο ἀπὸ μὴ ὑπάρχοντος.

15 61 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VII 51. τῶν δὲ φαντασιῶν κατ᾽
αὐτοὺς αἵ μέν εἶσιν αἰσϑητικαί, αἵ δ᾽ οὔ᾽ αἰσϑητικαὶ uiv af δι’ αἰσϑητη-
ρίου ἢ αἰσϑητηρίων λαμβανόμεναι, οὐκ αἰσϑητικαὶ δὲ of διὰ τῆς διανοίας,
καϑάπερ τῶν ἀσωμάτων καὶ τῶν ἄλλων τῶν λόγῳ λαμβανομένων. τῶν δὲ
αἰσϑητικῶν (αἱ uiv» ἀπὸ ὑπαρχόντων μετὰ εἴξεως καὶ συγκαταϑέσεως γί-

30 νονται εἰσὶ δὲ τῶν φαντασιῶν καὶ ἐμφάσεις, αἱ ὡς ἂν ἀπὸ ὑπαρχόντων
γινόμεναι. ἔτι τῶν φαντασιῶν αἵ μέν εἰσι λογικαί, αἵ δὲ ἄλογοι" λογικαὶ
μὲν αἵ τῶν λογικῶν toov, ἄλογοι δὲ oí τῶν ἀλόγων. αἵ μὲν οὖν λογικαὶ
νοήσεις εἰσίν, αἵ δ᾽ ἄλογοι οὐ τετυχήκασιν ὀνόματος" καὶ αἵ μέν εἶσι τεχνι-
καί, αἵ δὲ ἄτεχνοι᾽ ἄλλως γοῦν ϑεωρεῖται ὑπὸ τεχνίτου εἰκὼν καὶ ἄλλως

25 ὑπὸ ἀτέχνου.

62 Cieero de divin. II. 61, 126. — praesertim cum | Chrysippus,
Academicos vefellens, permulto clariora et certiora esse dicat, quae vigi- -
lantibus videantur, quam quae somniantibus.

63 Sextus adv. math. VII 162 (ex Antiocho, Stoicorum in hac re
30 sectatore). καὶ φαντασίαν. ῥητέον εἶναι πάϑος τι περὶ τὸ ζῷον ἑαυτοῦ τὲ
καὶ τοῦ ἑτέρου παραστατικόν. οἷον προσβλέψαντές τινι, φησὶν ὃ ᾿Αντίο-
qoc, διατιϑέμεϑά πως τὴν ὄψιν, καὶ οὐχ οὕτως αὐτὴν διακειμένην ἴσχομεν
ὡς πρὶν τοῦ βλέψαι διακειμένην εἴχομεν. Κατὰ μέντοι τὴν τοιαύτην ἀλλοίω-
σιν δυοῖν ἀντιλαμβανόμεϑα, ἕνὸς μὲν αὐτῆς τῆς ἀλλοιώσεως. τουτέστι τῆς
35 φαντασίας, δευτέρου δὲ τοῦ τὴν ἀλλοίωσιν ἐμποιήσαντος, τουτέστι τοῦ ὃρα-
τοῦ καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων αἰσϑήσεων παραπλήσιον. ὥσπερ οὖν τὸ φῶς
ξαυτὸ τε δείκνυσι καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτῷ, οὕτω καὶ ἡ φαντασία.
ἀρχηγὸς οὖσα τῆς περὶ τὸ ζῷον εἰδήσεως, φωτὸς δίκην ἑαυτήν τε ἐμφανίζειν
ὀφείλει καὶ τοῦ ποιήσαντος ᾿αὐτὴν ἐναργοῦς ἐνδεικτικὴ καϑεστάναι.

19 scil cum dicitur, τὸ κριτήριον κατὰ γένος φαντασία ἐστί, nt conexus
docet. ἡ om. BPF. 13 καὶ ἐναποτετυπωμένη om. F; videntur haec verba 8
recentioribus Chrysippo Stoicis addita esse. (Cf. n. 53. 65. tria sane participia
etiam apud Zenonem I n. 59 ,impressum et signatum et effictum." 18 x«9-
ἅπερ καὶ ἐπὶ F. || καὶ ἐπὶ F. 19 αἱ μὲν addidi. 20 ἕως ἂν F (pro αἱ ὡς
ἂν). 21 λογιστικαί B. Videntur haec ad φαντασίας οὐκ αἰσϑητικάς referri;
certe non omnia rationalium animalium visa νοήσεις appellabantur. 28 τοῦ
ὀνόματος F. 24 οὖν F. 37 Cf. ipsum Chrysippum n. 54; patet Antiochum
Ascalonitam Chrysippo uti.

DE COGNITIONE DOCTRINA. 25

64 Sextus adv. math. VII 241. ἡ φαντασία γίνεται ἤτοι τῶν ἐκτὸς
τῶν ἐν ἡμῖν παϑῶν, ὃ δὴ κυριώτερον διάκενος ἑλκυσμὸς παρ᾽ αὐτοῖς
des Stoicis) καλεῖται.

65 Sextus adv. math. VII 242. τῶν δὲ φαντασιῶν πολλαὶ μὲν καὶ
ἄλλαι εἰσὶ διαφοραί, ἀπαρκέσουσι δὲ αἵ λεχϑησόμεναι. τούτων γὰρ af μέν 5
εἶσι πιϑαναί, αἱ δὲ ἀπίϑανοι, αἱ δὲ πιϑαναὶ ἅμα καὶ ἀπίϑανοι, αἱ δὲ οὔτε
πιϑαναὶ οὔτε ἀπίϑανοι. πιϑαναὶ μὲν οὖν εἰσιν αἵ λεῖον κίνημα περὶ ψυ-
χὴν ἐργαξόμεναι, ὥσπερ νῦν τὸ ἡμέραν εἶναι καὶ τὸ ἐμὲ διαλέγεσθαι (Bex-
tum audi) --- ἀπέϑανοι δὲ αἵ μὴ τοιαῦται ἀλλ᾽ ἀποστρέφουσαι ἡμᾶς τῆς

αϑέσεως οἷον ..εἰ ἡμέρα ἐστίν, οὐκ ἔστιν ἥλιος ὑπὲρ γῆς“ ..»εἰ σκότος
ἐστίν, ἡμέρα ἐστίν“. — πιϑαναὶ δὲ καὶ ἀπίϑανοι καϑεστᾶσιν αἵ κατὰ
τὴν πρός τι σχέσιν ὁτὲ μὲν τοῖαι γινόμεναι ὁτὲ δὲ τοῖαι, olov αἴ τῶν ἀπό-
ρων λόγων, οὔτε δὲ πιϑαναὶ οὔτε ἀπίϑανοι καϑάπερ αἵ τῶν τοιούτων
πραγμάτων ,,ἄρτιοί εἰσιν οἱ ἀστέρες“ .»«περισσοί εἰσιν οἵ ἀστέρες“. --- Τῶν
δὲ πιϑανῶν ἢ ἀπιϑάνων φαντασιῶν al μέν εἰσιν ἀληϑεῖς, al δὲ ψευδεῖς, αἵ
δὲ ἀληϑεῖς καὶ ψευδεῖς, αἱ δὲ οὔτε ἀληϑεῖς οὔτε ψευδεῖς. ἀληϑεῖς μὲν
οὖν εἰσιν ὧν ἔστιν ἀληϑῆ κατηγορίαν ποιήσασϑαι, ὡς τοῦ «ἡμέρα dev
ἐπὶ τοῦ παρόντος ἢ τοῦ φῶς ἐστι, ψευδεῖς δὲ ὧν ἔστι ψευδῆ κα-
τηγορίαν ποιήσασϑαι, ὡς τοῦ κεκλάσϑαι τὴν κατὰ βυϑοῦ κώπην ἢ μύ-
ovgov εἶναι τὴν στοάν, ἀληϑεῖς δὲ καὶ ψευδεῖς ὁποία προσέπιπτεν 50
Ὀρέστῃ κατὰ μανίαν ἀπὸ τῆς Ἠλέκτρας (χαϑὸ μὲν γὰρ ὡς ἀπὸ ὑπάρ-
χοντός τινος προσέπιπτεν, ἦν ἀληϑής, ὑπῆρχε γὰρ ᾿Ηλέκτρα᾽ καϑὸ δ᾽ ὡς
ἀπὸ Ἐρινύος, ψευδής" οὐκ ἦν γὰρ ᾿Ερινύς), καὶ πάλιν εἴτις ἀπὸ Δίωνος
ξῶντος κατὰ τοὺς ὕπνους ὡς ἀπὸ παρεστῶτος ὀνειροπολεῖται ψευδῆ καὶ
διάκενον fÀAwvcuóv. οὔτε δὲ ψευδεῖς οὔτε ἀληϑεῖς εἶσιν αἵ γενικαί" 35
ὧν γὰρ τὰ εἴδη τοῖα ἢ τοῖα, τούτων τὰ γένη οὔτε τοῖα οὔτε τοῖα. olov
τῶν ἀνθρώπων o μέν εἰσιν “Ἕλληνες οἵ δὲ βάρβαροι, ἀλλ᾽ ὃ γενικὸς ἄνϑρω-
πος οὔτε Ἕλλην ἐστίν, ἐπεὶ πάντες ἂν oí ἐπ᾽ εἴδους ἦσαν Ἕλληνες, οὔτε
βάρβαρος διὰ τὴν αὐτὴν αἰτίαν. --- τῶν δὲ ἀληϑῶν αἵ μέν εἶσι καταληπ-
τικαί, αἵ δὲ οὔ, οὐ καταληπτικαὶ μὲν αἵ προσπίπτουσαί τισι κατὰ πάϑος᾽ so
μυρίοι γὰρ φρενιτίξζοντες καὶ μελαγχολῶντες ἀληϑῆ μὲν ἕλκουσι φαντασίαν,
οὐ καταληπτικὴν δέ, ἀλλ᾽ ἔξωϑεν καὶ ἐκ τύχης οὕτω συμπεσοῦσαν, ὅϑεν
οὐδὲ διαβεβαιοῦνται περὶ αὐτῆς πολλάκις, οὐδὲ συγκατατίϑενται αὐτῇ. κα-
ταληπτικὴ δέ ἐστιν ἡ ἀπὸ ὑπάρχοντος καὶ κατ᾽ αὐτὸ τὸ ὑπάρχον ἐναπο-
μεμαγμένη καὶ ἐναπεσφραγισμένη, ὁποία οὐκ ἂν γένοιτο ἀπὸ μὴ ὑπάρχοντος. 86
ἄκρως γὰρ ποιούμενοι ἀντιληπτικὴν εἶναι τῶν ὑποκειμένων τήνδε τὴν φαν-
τασίαν καὶ πάντα τεχνικῶς τὰ περὶ αὐτοῖς ἰδιώματα ἀναμεμαγμένην, ἕκαστον
τούτων φασὶν ἔχειν συμβεβηκός. ὧν πρῶτον μὲν τὸ ἀπὸ ὑπάρχοντος
γίνεσθαι --- δεύτερον δὲ τὸ καὶ ἀπὸ ὑπάρχοντος εἶναι καὶ xav! αὐτὸ τὸ
ὑπάρχον᾽ ἔνιαι γὰρ πάλιν ἀπὸ ὑπάρχοντος μέν εἰσιν, οὐκ αὐτὸ δὲ τὸ ὑπάρ- i10
χον ἰνδάλλονται, ὡς ἐπὶ τοῦ μεμηνότος Ὀρέστου μικρῷ πρότερον ἐδείκνυμεν.
— οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ ἐναπομεμαγμένην καὶ ἐναπεσφραγισμένην τυγ-
χάνειν, ἵνα πάντα τεχνικῶς τὰ ἰδιώματα τῶν φανταστῶν ἀναμάττηται. (Ὁ
anuli cerae impressi) οὕτω καὶ of κατάληψιν ποιούμενοι τῶν ὑποχειμένων
πᾶσιν ὀφείλουσι τοῖς ἰδιώμασιν αὐτῶν ἐπιβάλλειν. τὸ δὲ ..οἵα οὐκ vs
γένοιτο ἀπὸ μὴ ὑπάρχοντος“ προσέϑεσαν, ἐπεὶ οὐχ ὥσπερ οἵ ἀπὸ τῆς

—

2 Cf. quae de phantastico et de phantasmate Chrysippus dicit n. 54.
15 verba: ἢ ἀπιϑάνων abesse malim. 48 φανταστῶν scripsi, φαντασιῶν libri.

96 : DE COGNITIONE DOCTRINA.

Στοᾶς ἀδύνατον ὑπειλήφασι κατὰ πάντα ἀπαράλλακτόν τινα sbos-
ϑήσεσϑαι, οὕτω καὶ of ἀπὸ τῆς ᾿Αἀκαδημίας. ἐκεῖνοι μὲν γάρ φασιν ὅτι ὃ
ἔχων τὴν καταληπτικὴν φαντασίαν τεχνικῶς προσβάλλει τῇ ὑπούσῃ τῶν πραγ-
μάτων διαφορᾷ, ἐπείπερ καὶ εἶχέ τι τοιοῦτον ἰδίωμα ἡ τοιαύτη φαντασία

ὅ παρὰ τὰς ἄλλας φαντασίας καϑάπερ οἵ κεράσται παρὰ τοὺς ἄλλους ὄφεις"
οἵ δὲ ἀπὸ τῆς ᾿Δκαδημίας τοὐναντίον φασὶ δύνασϑαι τῇ καταληπτικῇ φαν-
τασίᾳ ἀπαράλλακτον εὑρεϑήσεσϑαι ψεῦδος.

(haec omnia antiquioribus Stoicis tribuit Sextus ibid. 255). Of.
Sextus VIII 67 sq.

10 66 Cicero Acad. Pr. II 47. Nam cum dicatis, inquiunt (scil novi
Academici contra Stoicos disputantes), visa quaedam mitti a deo, velut
ea quae in somnis videantur, quaeque oraculis, auspiciis, extis declarentur
— haec enim aiunt probari Stoicis, quos contra disputant — quaerunt,
quonam modo, falsa visa quae sint, ea deus efficere possit pro-

15 babilia etc.

67 Sextus adv. math. VII 405 (Carneades) εἰ οὖν καταληπτικαί τι-
νές εἰσι φαντασίαι παρόσον ἐπάγονται ἡμᾶς sig συγκατάϑεσιν καὶ εἰς τὸ τὴν
ἀκόλουϑον αὐταῖς πρᾶξιν συνάπτειν οἷο.

Ex Stoicorum sententia hoc dictum esse conexus probat.

30 68 Sextus adv. math. VII 424 (Carneades) ἵνα ye μὴν αἰσϑητικὴ
γένηται φαντασία κατ᾽ αὐτούς (scil Stoicos), οἷον ὁρατικὴ, δεῖ πέντε συν-
δραμεῖν, τό τε αἰσϑητήριον καὶ τὸ αἰσϑητὸν καὶ τὸν τόπον καὶ τὸ
πῶς καὶ τὴν διάνοιαν, ὡς ἐὰν τῶν ἄλλων παρόντων ἕν μόνον ἀπῇ, κα-
ϑάπερ διάνοια παρὰ φύσιν ἔχουσα, οὐ σωϑήσεται, φασίν, ἡ ἀντίληψις.

36 69 Sextus adv. math. VII 426. ξἕητούντων ἡμῶν τίς ἐστιν 4 κατα-
ληπτικὴ φαντασία, ὁριζόμενοί φασιν ,j ἀπὸ ὑπάρχοντος οἷο. etc.^ εἶτα πά-
λιν (ἐπεὶ πᾶν τὸ ὁρικῶς διδασκόμενον ἐκ γινωσκομένων διδάσκεται) προσ-
ανακχρινόντων ἡμῶν τί ποτ᾽ ἔστι καὶ τὸ ὑπάρχον, ἀναστρέψαντές φασιν ὅτι
ὑπάρχον ἐστὶν ὃ κινεῖ καταληπτικὴν φαντασίαν.

80 70 Alexander de anima p. 71, 10. Bruns. τὰς δὴ ἀληϑεῖς τῶν φαν-
τασιῶν καὶ σφοδρὰς εἰώϑαμεν λέγειν καὶ καταληπτικάς, τῷ κατάληψιν εἶναι
τὴν ταῖς τοιαύταις φαντασίαις συγκατάϑεσιν, ἀκατάληπτον δὲ φαντασίαν κα-
λοῦμεν τήν τε ψευδῆ καὶ τῶν ἀληϑῶν τὰς ἀμυδράς.

8 2. Περὶ αἰσϑήσεως.

35 71 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VII 52. αἴσϑησις δὲ λέγεται
κατὰ τοὺς Στωϊκοὺς τό τε ἀφ᾽ ἡγεμονικοῦ πνεῦμα [xol] ἐπὶ τὰς αἰσϑήσεις
διῆκον καὶ ἡ δι’ αὐτῶν κατάληψις καὶ ἡ περὶ τὰ αἰσϑητήρια κατασκευή,
xc9 4v τινες πηροὶ γίνονται. καὶ ἡ ἐνέργεια δὲ αἴσϑησις καλεῖται.

72 Aét. Place. IV 8,12. Οἱ Στωϊκοὶ πᾶσαν αἴσϑησιν εἶναι συγκα-

40 τάϑεσιν καὶ κατάληψιν.

79 Cicero Acad. Pr. IL 108. Alterum est, quod negatis actionem
ullius rei posse in eo esse, qui nullam rem adsensu suo comprobet. Pri-
mum enim videri oportere, in quo sit etiam adsensus. Dicunt enim

2 Cf. n. 112 sq. " de hac Stoicorum cum Academicis lite infra plura
proponentur. 185 probabilia — πυϑανά. 34 Quae ad psychologiam pertinent,
quaere in parte physica. 36 xol om. BP, habet F. 42 oportere Baier,
oportet libri.

DE COGNITIONE DOCTRINA. 21

Stoici sensus ipsos adsensus esse; quos quoniam adpetitio conse-
quatur, actionem sequi; tolli autem omnia, si visa tollantur.

74 Porphyrius de anima apud Stobaeum ed. II 349. 23 W. τῶν
ἀπὸ τῆς Στοᾶς τὴν αἴσϑησιν οὐκ ἐν τῇ φαντασίᾳ ἱστάντων μόνον, ἀλλὰ
τὴν οὐσίαν ἀναρτώντων ἀπὸ τῆς συγκαταϑέσεως᾽ αἰσϑητικῇ γὰρ φαντασίᾳ
συγκατάϑεσίς ἐστιν ἡ αἴσϑησις, τῆς συγκαταϑέσεως καϑ’ ὁρμὴν οὔσης.

δ Galenus in Hippocr. de medic. officina Vol. XVIII B p. 654 K. καὶ
μὴν καὶ τοιαύτην ἐξήγησιν ἔγραψάν vweg' οὐ τὸ αὐτὸ σημαίνεσθαί φασιν
ἐκ τοῦ φάναι ,xel ἰδεῖν καὶ ϑιγεῖν καὶ ἀκοῦσαι ἔστι“ τῷ xol τῇ ὄψει καὶ
τῇ ἀκοῇ καὶ τῇ ἁφῇ ἔστιν αἰσϑάνεσθαι. ἰδεῖν μὲν γὰρ ἔστι καὶ ϑι- τὸ
γεῖν καὶ ἀκούειν μὴ καταληπτικῶς, αἰσϑάνεσθϑαι δὲ οὐκέτι μὴ
καταληπτικῶς. ἔστι δὲ ἡ τοιαύτη τῆς αἰσϑήσεως ἐξήγησις τοῦ Σιμίου
τοῦ Στωϊκοῦ, διὸ καὶ (ὃ) τοῦ Kolvrov μαϑητὴς ᾿Ιφικιανὸς αὐτὴν προσ-
ἤκατο, τὴν Στωϊκὴν ἀσπαζόμενος φιλοσοφίαν. ἀλλ᾽ ὃ λέγουσίν ἐστι τοιοῦ-
τον. τὸ μὲν ἕτερον μέρος τῆς δήσεως περὶ τοῦ γένους μόνου διδάσκει τῶν 15
πραγμάτων, ἐξ d αἵ σημειώσεις ἡμῶν γίγνονται" τὸ δὲ δεύτερον περὶ τοῦ
κατ᾽ αὐτὸ διηκριβωμένου τε καὶ πιστοῦ, ὡς εἰ καὶ οὕτως ἐγέγραπτο᾽ .«προσῆκε
ποιεῖσϑαι τὰς διαγνώσεις ἀπὸ τῶν ὁμοίων τε καὶ ἀνομοίων τοῖς κατὰ φύ-
σιν ἐν τῷ τοῦ κάμνοντος σώματι φαινομένων. ταῦτα δέ ἐστι τὰ αἰσϑητὰ καὶ
- τρύτων οὐχ ὅσα παρεῖδεν ἢ παρήκουσεν ἢ ὅλως παρήσϑετο κατά τινα τῶν 30
αἰσϑήσεων. ἀλλ᾽ ἃ καλῶς καὶ καταληπτικῶς τῶν αἰσϑήσεων ἑκάστῃ ἤσϑετο
καὶ τῇ γνώμῃ“. συγκχεχρῆσϑαι γάρ φησι τῇ τοῦ αἰσϑέσϑαι φωνῇ τὸν 'In-
ποκράτην κατὰ τῆς γνώμης.

76 Sextus adv. math. VIII 185. oí δὲ ἀπὸ τῆς Στοᾶς καὶ τοῦ
Περιπάτου μέσην ὁδὸν τέμνοντες ἕνια μὲν ὑποκεῖσϑαι τῶν αἰσϑητῶν ἔλεξαν 35
ὡς ἀληϑῆ, ἔνια δὲ μὴ ὑπάρχειν, ψευδομένης περὶ αὐτῶν τῆς αἰσϑήσεως.

7 Cicero Acad. Pr. II 101. Neque nos (scil Academici) contra
sensus aliter dieimus ac Stoici, qui multa falsa esse dicunt longeque
aliter se habere ae sensibus videantur.

78 A&t. Plae. IV 9, 4. Of. Στωϊκοὶ τὰς uiv αἰσϑήσεις ἀληϑεῖς, τῶν so
δὲ φαντασιῶν τὰς μὲν ἀληϑεῖς, τὰς δὲ ψευδεῖς.

79 Galenus de dignoscendis pulsibus 1 ὅ. Vol. VIII p. 798. πρῶτα
γάρ ἐστιν αἰσϑητὰ iv τοῖς ἡμετέροις σώμασι và παϑήματα, δεύτερα δὲ τὰ
τούτων ποιητικὰ ἐκτὸς ὑποκείμενα.

80 Sextus adv. math. IX 862. τοιούτων δὲ ἠπορημένων κατὰ τὸν 36
τόπον εἰώϑασιν oí δογματικοί --- λέγειν ὅτι τὸ μὲν ἐκτὸς ὑποκείμενον καὶ
αἰσϑητὸν οὔτε ὅλον ἐστὶν οὔτε μέρος, ἡμεῖς δέ ἐσμὲν οἵ ἐκείνου τό τε ὅλον
καὶ τὸ μέρος ἐπικατηγοροῦντες. ἦν γὰρ τὸ ὅλον τῶν πρός τι᾿ ὡς γὰρ πρὸς
τὰ μέρη ἐνοεῖτο τὸ ὅλον᾽ καὶ πάλιν τὰ μέρη τῶν πρός τι᾿ ὡς γὰρ πρὸς τὸ
ὅλον νοεῖται τὰ μέρη᾽ τὰ δὲ πρός τι ἐν συμμνημονεύσει ἐστὶν ἡμετέρᾳ, ἡ δὲ 40
ἡμετέρα συμμνημόνευσίς ἐστιν ἐν ἡμῖν. τὸ οὖν ὅλον καὶ τὸ μέρος ἐστὶν ἐν
ἡμῖν. τὸ δὲ ἐκτὸς ὑποκείμενον αἰσϑητὸν οὔτε ὅλον ἐστὶν οὔτε
μέρος, ἀλλὰ πρᾶγμα οὗ ἡμεῖς ἐπικατηγοροῦμεν τὴν ἡμῶν αὐτῶν συμμνη-
μόνευσιν.

ὅ αἰσϑητικῇ-φαντασίᾳ scripsi, αἰσϑητικὴ φαντασία libri. 19 δέ ἐστι scripsi,
δὲ καὶ ed. 23 verba sunt Hippocratis, quae explicare studet Galenus; sen-
lentia, quam Simiae Stoico tribuit, Stoicorum communis est. 26 αἴσϑησις
vocabulum a Sexto patet ita hic usurpari ut non κατάληψιν significet, sed ἐνέρ-
γειαν τοῦ αἰσϑητηρίου. Cf. n. 71.

Stoicorum veterum fragm. II. 3

28 DE COGNITIONE DOCTRINA.

81 Aéü Place. IV 9,183. Χρύσιππος τὸ uiv γενικὸν ἡδὺ νοη-
τόν, τὸ δὲ εἰδικὸν xol προσπῖπτον ἤδη αἰσϑητόν.

8 8. Περὶ ἐννοημάτων.
Cf. Vol. I n. 65.

82 Quae secuntur fragmenta ad Chrysippi doctrinum accommodata
esse probabile duco. [5 enim κριτήρια ἀπολείπει αἴσϑησιν καὶ πρόληψιν
(n. 105), is moralia placita eo commendat, quod τῶν ἐμφύτων ἅπτονται
προλήψεων (III n. 69); idem dixit τὸ γενικὸν ἡδὺ νοητόν (81) et ἐμπει-
ρίας vocabulo saepius usus est, ut in finis bonorum definitione: ζῆν κατ᾽
ἐμπειρίαν τῶν φύσει συμβαινόντων (III n. 4).

88. Asti Plac. IV 11. Πῶς γίνεται ἡ αἴσϑησις καὶ ἡ ἔννοια καὶ ὃ
κατὰ ἐνδιάϑεσιν λόγος. Gal. 92.

Of Στωϊκοί φασιν᾽ ὅταν γεννηϑῇ ὃ ἄνθρωπος, ἔχει τὸ ἡγεμονικὸν
μέρος τῆς ψυχῆς ὥσπερ χάρτην εὔεργον εἰς ἀπογραφήν᾽ εἰς τοῦτο μίαν ἕχκά-
στην τῶν ἐννοιῶν ἐναπογράφεται. --- Πρῶτος δὲ [0] τῆς ἀναγραφῆς τρό-
πος ὃ διὰ τῶν αἰσϑήσεων. αἰσϑανόμενοι γάρ τινος οἷον λευκοῦ, ἀπελϑόν-
τος αὐτοῦ μνήμην ἔχουσιν᾽ ὅταν δὲ ὁμοειδεῖς πολλαὶ μνῆμαι γένωνται, τότε
φαμὲν ἔχειν ἐμπειρίαν" ἐμπειρία γάρ ἐστε τὸ τῶν ὁμοειδῶν φαντασιῶν
πλῆϑος. --- Τῶν δὲ ἐννοιῶν af μὲν φυσικῶς γίνονται κατὰ τοὺς εἰρημέ-
νους τρόπους καὶ ἀνεπιτεχνήτως, αἵ δὲ ἤδη δι᾿ ἡμετέρας διδασκαλίας καὶ
ἐπιμελείας" αὗται μὲν οὖν ἔννοιαι καλοῦνται μόνον, ἐκεῖναι δὲ καὶ προ-
λήψεις. — 'O δὲ λόγος, xa9' ὃν προσαγορευόμεϑα λογικοὶ ἐκ τῶν
προλήψεων συμπληροῦσϑαι λέγεται κατὰ τὴν πρώτην ἑβδομάδα. ἔστι
δ᾽ ἐννόημα φάντασμα διανοίας λογικοῦ ξῴου᾽ τὸ γὰρ φάντασμα ἐπειδὰν λο-
γικῇ προσπίπτῃ ψυχῇ, τότε ἐννόημα καλεῖται, εἰληφὸς τοὔνομα παρὰ τοῦ νοῦ.
— Διόπερ τοῖς ἀλόγοις ζῴοις ὅσα προσπίπτει, φαντάσματα μόνον ἐστίν"
ὅσα δὲ ἡμῖν καὶ τοῖς ϑεοῖς, ταῦτα καὶ φαντάσματα κατὰ γένος καὶ ἐννοή-
ματα κατ᾽ εἶδος" ὥσπερ τὰ δηνάρια καὶ of στατῆρες αὐτὰ μὲν x«9' αὑτὰ
ὑπάρχει δηνάρια (καὶ) στατῆρες᾽ ἐὰν δὲ εἰς πλοίων δοϑῇ μίσϑωσιν, τηνι-
καῦτα πρὸς τῷ δηνάρια εἶναι καὶ ναῦλα λέγεται.

84 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VIT 52. ἡ δὲ κατάληψις γί-
νεται κατ᾽ αὐτοὺς αἰσϑήσει uiv λευκῶν xol μελάνων καὶ τραχέων καὶ λείων,
λόγῳ δὲ τῶν δι’ ἀποδείξεως συναγομένων, ὥσπερ τοῦ ϑεοὺς εἶναι καὶ
προνοεῖν τούτους.

85 Sextus adv. math. VIII 409. οἵ δὲ (scil Stoici) καὶ δι᾿ ὑποδειγ-
μάτων πειρῶνται τὸ ἀξιούμενον παραμυϑεῖσϑαι (scil ὅτε τὰ ἀσώματα οὐ
ποιεῖ TL οὐδὲ φαντασιοῖ ἡμᾶς. ἀλλ᾽ ἡμεῖς ἐσμὲν οἱ ἐπ᾽ ἐκείνοις φαντασιού-
μενοι cf. 8 406). ὥσπερ γάρ, φασίν, ὃ παιδοτρίβης καὶ ὃ ὁπλομάχος ἔσϑ᾽
ὅτε μὲν λαβόμενος τῶν χειρῶν τοῦ παιδὸς ῥυϑμίξζει καὶ διδάσκει τινὰς κι-
νεῖσϑαι κινήσεις, ἔσϑ᾽ ὅτε δὲ ἄπωθεν ἕστὼς καί πὼς κινούμενος iv δυϑμῷ
παρέχει ξαυτὸν ἐκείνῳ πρὸς μίμησιν, οὕτω καὶ τῶν φανταστῶν ἔνια μὲν

οἷονεὶ ψαύοντα καὶ ϑιγγάνοντα τοῦ ἡγεμονικοῦ ποιεῖται τὴν ἐν τούτῳ τύ-
yy 7yeu ,

2 ἡδὺ coni. Petersen. 19 διάϑεσιν libri, corr. Wyttenb. 14 ἐνεργὸν
libri, corr. Diels. 15 ó seclusi 924 ἐννόημα Diels, νόημα libri. 25 τὸν
νοῦν libri, corr. Diels. 26 οὐ libri, ὅσα Diels. — Cf. n. 61. 29 add. Diels.

32 αὐτῆς F. 33 τοῦ scripsi, τὸ libri.

DE COGNITIONE DOCTRINA. 29

πῶσιν, ὁποῖόν ἐστι τὸ λευκὸν καὶ μέλαν καὶ κοινῶς τὸ σῶμα, ἔνια δὲ τοι-
αὐτὴν ἔχει φύσιν, τοῦ ἡγεμονικοῦ ἐπ᾽ αὐτοῖς φαντασιουμένου καὶ οὐχ ὑπ᾽
αὐτῶν, ὁποῖά ἐστι τὰ ἀσώματα λεκτά.

S6 Philo de provid. II $ 58 (p. 85 Aucher) Quid tamen, quaeso,
sit unquam species, nisi universalis alicuius comprehensio? Et intellectui
quid occurrat universale aliud, quod deus prius non fecerit, menti inserens
fecunditatem, quae optime est apta ad admovendum sibi singula, occur-
rentibus signis vel antea conceptis pro naturis inquirendis.

87 Diocles Magnes apud. Diog. Laért. VII 52. τῶν---νοουμένων τὰ uiv
κατὰ περίπτωσιν ἐνοήϑη, τὰ ὁὲ xo9" ὁμοιότητα, τὰ δὲ κατ᾽ ἀναλογίαν, τὰ 10
δὲ κατὰ μετάϑεσιν, τὰ δὲ κατὰ σύνϑεσιν, τὰ δὲ κατ᾽ ἐναντίωσιν. κατὰ
περίπτωσιν μὲν οὖν ἐνοήϑη τὰ αἰσϑητά, xc9' ὁμοιότητα δὲ [τὰ] ἀπό
τινος παρακειμένου, ὡς Σωκράτης ἀπὸ τῆς εἰκόνος, κατ᾽ ἀναλογίαν δὲ
αὐξητικῶς μέν, ὡς ὃ Τιτυὸς καὶ Κύκλωψ, μειωτικῶς δέ, ὡς ὁ Πυγμαῖος.
καὶ τὸ κέντρον δὲ τῆς γῆς κατ᾽ ἀναλογίαν ἐνοήϑη ἀπὸ M^ μικροτέρων σφαι-

κατὰ μετάϑεσιν δὲ" οἷον ὀφϑαλμοὶ ἐπὶ τοῦ στήϑους᾽ κατὰ σύν-
ϑεσιν δὲ ἐνοήϑη ᾿Ἱπποκένταυρος᾽ καὶ κατ᾽ ἐναντίωσιν ϑάνατος.

νοεῖται δὲ καὶ κατὰ μετάβασέν τινα, ὡς τὰ λεκτὰ καὶ ὃ τόπος. φυ-
σικῶς δὲ νοεῖται δίκαιόν τι καὶ ἀγαϑόν᾽ καὶ κατὰ στέρησιν, olov ἄχειρ.
— €f. ΠῚ n. 72. 90

88. Sextus adv. math. VIII ὅθ. πᾶσα γὰρ νόησις ἀπὸ αἰσϑήσεως γί-

. verat ἢ οὐ χωρὶς αἰσϑήσεως, καὶ ἢ ἀπὸ περιπτώσεως ἢ οὐκ ἄνευ πε-
ριπτώσεως. ὅϑεν οὐδὲ τὰς λεγομένας ψευδεῖς φαντασίας, οἷον τὰς καϑ'
ὕπνους ἢ τὰς κατὰ μανίαν, εὑρήσομεν ἀπηρτημένας τῶν διὰ τῆς αἰσϑήσεως
κατὰ περίπτωσιν ἡμῖν ἐγνωσμένων. — καὶ καϑόλου οὐδέν ἐστιν εὑρεῖν ss
κατ᾽ ἐπίνοιαν ὃ μὴ ἔχει᾽ τις αὑτῷ κατὰ περίπτωσιν ἐγνωσμένον.
τοῦτο γὰρ ἢ καϑ' ὁμοιότητα τῶν ἐν περιπτώσει πεφηνότων ληφϑήσεται ἢ
κατὰ παραύξησιν ἢ κατὰ μείωσιν ἢ κατ᾽ ἐπισύνϑεσιν (sequuntur exempla)
cf. id. IX 393—395.

89 Galenus defin. medieae 126 Vol. XIX p. 381 K. ἐπίνοιά ἐστιν £va- so
ποκειμένη νόησις᾽ νόησις δὲ λογικὴ φαντασία.

-—

8 4. Κατάληψις, ἐπιστήμη. τέχνη.
Cf. Vol. I n. 66—73. 490.

90 Sextus adv. math. VII 151. τρία γὰρ εἶναί φασιν ἐκεῖνοι (Stoici
ab Arcesilao impugnati i e. Zeno et Cleanthes) τὰ συζυγοῦντα ἀλλήλοις, 86
ἐπιστήμην καὶ δόξαν καὶ τὴν ἐν μεϑορίᾳ τούτων τεταγμένην κατάληψιν, ὧν
ἐπιστήμην μὲν εἶναι τὴν ἀσφαλῆ καὶ βεβαίαν καὶ ἀμετάϑετον ὑπὸ λόγου κα-
τάληψιν, δόξαν δὲ τὴν ἀσϑενῆ καὶ ψευδῆ συγκατάϑεσιν, κατάληψιν δὲ τὴν
μεταξὺ τούτων, ἥτις ἐστὶ καταληπτικῆς φαντασίας συγκατάϑεσις" καταληπτικὴ
δὲ φαντασία κατὰ τούτους ἐτύγχανεν ἡ ἀληϑὴς καὶ τοιαύτη οἵα οὐκ ἂν γένοιτο 40
ψευδής. ὧν τὴν μὲν ἐπιστήμην ἐν μόνοις ὑφίστασϑαι tan τοῖς

1 κατὰ περίπτωσιν hoc dicitur n. 87. 8 antea conceptis] divus in
graeco videtur fuisse. 11 rà δὲ κατὰ μετάϑεσιν om. BPL. 12 οὖν om. F.||
τὰ ἀπὸ BPF, τὰ ex antecedente τὰ αἰσϑητὰ interpolatum. 14 ὡς om. ΒΡ.

16 δὲ οὖν oi B. 18 καὶ om. B. | 4Aexr& om. B in lacuna. 928 A Stoicis
Seepticos haec mutuari praeter cetera probat Diocles ap. Diog. Laért. VII 52.

30 DE COGNITIONE DOCTRINA.

σοφοῖς, τὴν δὲ δόξαν iv μόνοις τοῖς φαύλοις, τὴν δὲ κατάληψιν
κοινὴν ἀμφοτέρων εἶναι καὶ ταύτην κριτήριον ἀληϑείας καϑε-
στάναι.

91 Sextus adv. math. VIII 396. ἐπεὶ καὶ of Στωϊκοὶ μάλιστα δο-

5 κοῦσιν ἐξηκριβωκέναι τοὺς ἀποδεικτικοὺς τρόπους, φέρε καὶ πρὸς τούτους
ὀλίγα διεξέλϑωμεν. — 397. ἔστε μὲν οὖν ἡ κατάληψις, ὡς ἔστι παρ᾽
αὐτῶν ἀκούειν, καταληπτικῆς φαντασίας συγκατάϑεσις, ἥτις διπλοῦν
ἔοικεν εἶναι πρᾶγμα, καὶ τὸ μέν τι ἔχειν ἀκούσιον, τὸ δὲ ἑκούσιον καὶ ἐπὶ
τῇ ἡμετέρᾳ κρίσει κείμενον. τὸ μὲν γὰρ φαντασιωϑῆναι ἀβούλητον ἦν" καὶ

10 οὐκ ἐπὶ τῷ πάσχοντι ἔκειτο ἀλλ᾽ ἐπὶ τῷ φαντασιοῦντι τὸ οὑτωσὶ διατεϑῆναι,
οἷον λευκαντικῶς λευκοῦ ὑποπεσόντος χρώματος ἢ γλυκαντικῶς γλυκέος τῇ
γεύσει προσαχϑέντος" τὸ δὲ συγκαταϑέσϑαι τούτῳ τῷ κινήματι ἔκειτο ἐπὶ τῷ
παραδεχομένῳ τὴν φαντασίαν.

92 Cicero Acad. Pr. I1 119. Quameumque vero sententiam proba-

15 verit (scil. sapiens), eam sic animo comprensam habebit ut ea, quae sen-
sibus, nec magis adprobabit nunc lucere, quam, quoniam Stoicus est,
hune mundum esse sapientem, habere mentem, quae et se et ipsum fa-
briceata sit et omnia moderetur, moveat, regat. Erit ei persuasum etiam
solem, lunam, stellas omnes, terram, mare deos essse, quod quaedam ani-

30 malis intelligentia per omnia ea permanet et transeat; fore tamen ali-
quando, ut omnis hic mundus ardore deflagret.

93 Galenus defin. medicae 7. Vol. XIX p. 350. ἐπιστήμη ἐστὶ κατάληψις
ἀσφαλὴς καὶ ἀμετάπτωτος ὑπὸ λόγου. δυνατὸν δὲ xol οὕτως ὁδρίσασϑαι᾽
ἐπιστήμη ἐστὶν ἕξις ἀμετάπτωτος ἐκ φαντασιῶν δόξαν ἀμέμπτως ὑπὸ λόγου

86 παρεχομένη, 8. τέχνη ἐστὶ σύστημα ἐκ καταλήψεων συγγεγυμνασμένων πρός
τι τέλος εὔχρηστον τῶν ἐν τῷ βίῳ. ἢ οὕτως" τέχνη ἐστὶ σύστημα ἐκ κατα-
λήψεων συγγεγυμνασμένον ἐφ᾽ ἕν τέλος τὴν ἀναφορὰν ἐχόντων.

94 Scholia in Dionys. Thrac. p. 649 Bekker Anecd. Gr. IL Οἱ δὲ
Zr oixol λέγουσι" τέχνη ἐστὶ σύστημα ἔκ καταλήψεων ἐμπειρίᾳ συγγεγυμ-

30 νασμένων πρός τι τέλος εὔχρηστον τῶν ἐν τῷ βίῳ. :

95 Philo de congressu erud. gratia 8. 141 Vol.III p. 101, 5 Wendl.
Τέχνης μὲν γὰρ ὅρος οὗτος" σύστημα ἐκ καταλήψεων edyyépéproip lig.
πρός τι τέλος εὔχρηστον (τοῦ εὐχρήστου διὰ τὰς κακοτεχνίας ὑγιῶς προστι-
ϑεμένου). Ἐπιστή μης δέ" ,"ατάληψις ἀσφαλὴς καὶ βέβαιος, ἀμετάπτωτος

86 ὑπὸ λόγου. μουσικὴν μὲν οὖν καὶ γραμματικὴν καὶ τὰς συγγενεῖς καλοῦμεν
τέχνας. — — φιλοσοφίαν δὲ καὶ τὰς ἄλλας ἀρετὰς ἐπιστήμας x«l τοὺς ἔχον-
τας αὐτὰς ἐπιστήμονας. φρόνιμοι γάρ εἶσι καὶ σώφρονες καὶ φιλόσοφοι, ὧν
οὐδὲ εἷς ἐν τοῖς τῆς διαπεπονημένης ἐπιστήμης σφάλλεται δόγμασι, καϑάπερ
of προειρημένοι ἐν τοῖς τῶν μέσων τεχνῶν ϑεωρήμασιν.

40 96 Sextus Pyrrh. Hypot. III 188. πάλιν οἵ Στωϊκοὶ περὶ ψυχὴν
ἀγαϑά φασιν εἶναι τέχνας τινὰς τὰς ἀρετάς᾽ τέχνην δὲ εἶναί φασι σύστημα
ἐκ καταλήψεων συγγεγυμνασμένων, τὰς δὲ καταλήψεις γίγνεσϑαι περὶ τὸ ἦγε-
μονικόν. Πῶς οὖν ἐν τῷ ἡγεμονικῷ, πνεύματι κατ᾽ αὐτοὺς ὑπάρχοντι, ἔνα-
πόϑεσις γίγνεται καταλήψεων καὶ ἀϑροισμὸς τοσούτων ὡς γενέσϑαι τέχνην,

6 κατάληψις Scripsi, ἀπόδειξις libri. 16 num libri, corr. Cratander.
20 permeet cod. AB. 24 videntur haec corrupta; fortasse fuit: ἕξις ἀμετάπτω-
τος ἐν φαντασιῶν προσδέξει ἢ ἀμετάπτωτον ὑπὸ λόγου παρεχομένη. | ἐγγεγυμνα-
σμένων bis ed. 32 συγγεγυμνασμένων Wendl, éyysyvuvocuévov codd.

DE COGNITIONE DOCTRINA 931

οὐχ οἷόν τε ἐννοῆσαι, τῆς ἐπιγιγνομένης τυπώσεως ἀεὶ τὴν πρὸ αὐτῆς ἀπα-
λειψούσης, ἐπεὶ χυτόν τέ ἐστι τὸ πνεῦμα καὶ ἐξ ὅλου κινεῖσϑαι λέγεται xa"
ἑκάστην τύπωσιν.

97 Sextus ady. math. XI 182, τέχνη γάρ ἐστι σύστημα ἐκ καταλήψεων,
καὶ κατάληψίς ἐστι καταληπτικῆς φαντασίας συγκατάϑεσις.

ibid. 183. πρὸς τούτοις 7] καταληπτικὴ φαντασία κρίνεται κατὰ τοὺς
Στωϊκούς, ὅτι καταληπτική ἐστι τῷ dx) ὑπάρχοντος γενέσϑαι καὶ κατ᾽ αὐτὸ
τὸ ὑπάρχον ἐναπομεμαγμένως καὶ ἐναπεσφραγισμένως᾽ τό 9' ὑπάρχον δοκι-
μάξεται, ὅτι ὑπάρχον ἐστίν, ἐκ τοῦ καταληπτικὴν κινεῖν φαντασίαν. cf. Pyrrh.
Hypot. III 242.

98 Ps. Galeni Prognostica ex mathem. scientia 1 Vol. XIX p. 529K.
Περὶ μὲν τοῦ ὑπαρκτὴν εἶναι τὴν μαϑηματικὴν ἐπιστήμην ἤρκει καὶ
ἡ τῶν Στωϊκῶν φιλοσόφων, ἀνδρῶν καὶ λόγους διεκπεπονημένων καὶ τὸν
βίον ὁποῖός ἐστι παραστησάντων δόξα.

99 Philo de congressu erud. gratia 8 146 Vol. III p. 102, 15 Wendl.
Καίτοιγ᾽ οὐδὲ τοῦτό τις ἀγνοεῖ, ὅτι πάσαις ταῖς κατὰ μέρος (scil. ἐπιστήμαις)
τὰς ἀρχὰς καὶ τὰ σπέρματα, ἐξ ὧν ἀναβλαστεῖν ἔδοξε τὰ ϑεωρήματα, φιλο-
σοφία δεδώρηται. ᾿Ισόπλευρα γὰρ καὶ σκαληνά, κύκλους τε καὶ πολυγώνια
καὶ τὰ ἄλλα σχήματα γεωμετρία προσεξεῦρε᾽ σημείου δὲ καὶ γραμμῆς καὶ
ἐπιφανείας καὶ στερεοῦ φύσιν, ἃ δὴ ῥίξαι καὶ ϑεμέλιοι τῶν λεχϑέντων εἰσίν,
᾿οὐχέτι γεωμετρία. Πόϑεν γὰρ αὐτῇ λέγειν δριξομένῃ, ὅτι σημεῖον μέν ἐστιν,
οὗ μέρος οὐδέν, γραμμὴ δὲ μῆκος ἀπλατές, ἐπιφάνεια δὲ ὃ μῆκος καὶ πλά-
τος μόνον ἔχει, στερεὸν δὲ ὃ τὰς τρεῖς ἔχει διαστάσεις, μῆκος, πλάτος, βάϑος;
Ταῦτα γὰρ ἀνάκειται φιλοσοφίᾳ, καὶ ἡ περὶ ὅρων πραγματεία πᾶσα τῷ φι-
λοσόφῳ. — Τό γε μὴν γράψειν καὶ ἀναγιγνώσκειν γραμματικῆς τῆς ἀτε-
λεστέρας ἐπάγγελμα, ἣν παρατρέποντές τινες γραμματιστικὴν καλοῦσιν᾽ τῆς
δὲ τελειοτέρας ἀνάπτυξις τῶν παρὰ ποιηταῖς τε καὶ συγγραφεῦσιν. ᾿Επειδὰν
οὖν περὶ τῶν τοῦ λόγου διεξέρχωνται μερῶν, τότε οὐ τὰ φιλοσοφίας εὑρή-
ματα παρασπῶνταί τε καὶ παρεργολαβοῦσι; ταύτης γὰρ ἴδιον ἐξετάζειν, τί
σύνδεσμος, τί ὄνομα, τί δῆμα, τί κοινὸν ὄνομα, τί ἴδιον, τί ἐλλιπὲς ἐν λόγῳ,
τί πλῆρες, τί ἀποφαντόν, τί ἐρώτημα, τί πύσμα, τί περιεκτικόν, τί εὐκτικόν,
τί ἀρατικόν. τὰς γὰρ περὶ αὐτοτελῶν καὶ ἀξιωμάτων καὶ κατηγορημάτων
πραγματείας ἤδ᾽ ἐστὶν ἡ συνϑεῖσα᾽ ἡμίφωνον δὲ ἢ φωνῆεν ἢ παντελῶς
ἄφωνον στοιχεῖον ἰδεῖν καὶ πῶς ἕκαστον τούτων εἴωϑε λέγεσϑαι, καὶ πᾶσα
ἡ περὶ φωνῆς καὶ στοιχείων καὶ τῶν τοῦ λόγου μερῶν ἰδέα, οὐ φιλοσοφίᾳ
πεπόνηται καὶ κατήνυσται; (l 31 expecto: προσταχτικόν pro περιεκτικόν)

100 Plutarchus quomodo 840]. poét. aud. debeat p. 840. Τὴν δ᾽
ἐπὶ πλέον τῶν λεγομένων χρῆσιν ὑπέδειξεν ὀρθῶς ὁ Χρύσιππος,
ὅτι! δεῖ μετάγειν καὶ διαβιβάξειν ἐπὶ τὰ ὁμοειδῆ τὸ χρήσιμον. ὅ τε
γὰρ Ἡσιόδος εἰπών (Op. et D. 348)

“οὐδ᾽ ἄν βοῦς ἀπόλοιτ᾽, εἰ μὴ γείτων κακὸς sim"
καὶ περὶ κυνὸς ταὐτὸ καὶ περὶ ὄνου λέγει καὶ περὶ πάντων ὁμοίως
τῶν ἀπολέσϑαι δαναμένων. Καὶ πάλιν τοῦ Εὐριπίδου λέγοντος (inc.

18 πολύγωνα H'GF. 21 αὐτὴ λέγει ὁριξομένη Turn. 82 εὐχτικόν, τί
ἀρατικόν Wendl., εὐκτικόν M, ὁρατικόν A, εὖ τι κακόν ἄρα GF.

32 DE COGNITIONE DOCTRINA.

fab. fr. 950 N)
“τίς δ᾽ ἐστὶ δοῦλος τοῦ ϑανεῖν ἄφροντις ὥν᾽;
ὑπακουστέον ὅτι καὶ περὶ πόνου καὶ νόσου ταὐτὸν εἴρηκεν.
101 Plutarchus quomodo 840]. poét. aud. debeat p. 31E. δεῖ δὲ
δμηδὲ τῶν ὀνομάτων ἀμελῶς ἀκουειν, ἀλλὰ τὴν μὲν Κλεάνϑους
παιδιὰν παραιτεῖσθαι" κατειρωνεύεται γὰρ ἔστιν ὅτε προσποιούμενος

ἐξηγεῖσϑαι τὸ
"Ζεῦ πάτερ "Ión9ev μεδέων᾽ (I' 320)
καὶ τὸ
10 “Ζεῦ ἄνα Ζωδωναῖε᾽ (II 233)
κελεύων ἀναγιγνώσκειν ὑφ᾽ ἕν, ὡς τὸν ἐκ τῆς γῆς ἀναϑυμιώμενον
ἀέρα διὰ τὴν ἀνάδοσιν ἀναδωδωναῖον ὄντα. καὶ Χρύσιππος δὲ
πολλαχοῦ γλίσχρος ἐστίν, οὐ παίξων ἀλλ᾽ εὑρησιλογῶν ἀπιϑάνως, καὶ
παραβιαξόμενος ᾿εὐρυόπα Κρονίδην᾽ εἶναι τὸν δεινὸν ἐν τῷ διαλέγεσϑαι
15 καὶ διαβεβηκότα τῇ δυνάμει τοῦ λόγου.

8 5. Περὶ ζητήσεως.
Seripsit Chrysippus περὶ ζητήσεως duo volumina cf. n. 13 v.

102 Clemens Al. Strom. VI 14 p.801 Pott. ἔστεν δὲ ἡ uiv ζήτησις

ὁρμὴ ἐπὶ τὸ καταλαβεῖν διά τινων σημείων ἀνευρίσκουσα τὸ ὑποκείμενον᾽ ἡ
30 εὕρεσες δὲ πέρας καὶ ἀνάπαυσις ζητήσεως ἐν καταλήψει γενομένης.

103 Cicero Acad. Pr. II 26. (i. e. Antiochus contra ἀκαταληψίαν dis-
putans) Quid quod, si ista vera sunt, ratio omnis tollitur, quasi quae-
dam lux lumenque vitae! — nam quaerendi initium ratio attulit, quae
perfecit virtutem, cum esset ipsa ratio confirmata quaerendo. quaestio

86 autem est adpetitio cognitionis, quaestionisque finis inventio. at
nemo invenit falsa, nec ea quae incerta permanent, inventa esse possunt,
sed cum ea, quae quasi involuta fuerunt, aperta sunt, tum inventa dicun-
tur. sic et initium quaerendi et exitus percipiendi et comprendendi
(facultate? tenetur.

30 104 Plutarchus apud Olympiodorum in Plat. Phaedon. p. 125, 7 ed.
Finckh. Ὅτι ἄπορον ὄντως εἰ οἷόντε ξητεῖν καὶ εὑρίσκειν, ὡς ἐν Mé-
vov. (p. 80) προβέβληται" οὔτε γὰρ ἃ ἴσμεν᾽ μάταιον γάρ᾽ οὔτε ἃ μὴ
ἴσμεν᾽ κἂν γὰρ περιπέσωμεν αὐτοῖς, ἀγνοοῦμεν, ὡς τοῖς τυχοῦσιν. — —
οἵ δὲ ἀπὸ τῆς Στοᾶς τὰς φυσικὰς ἐννοίας αἰτιῶνται" εἰ μὲν δὴ δυ-
γνάμει, τὸ αὐτὸ ἐροῦμεν᾽ εἰ δὲ ἐνεργείᾳ, διὰ τί ξητοῦμεν ἃ ἴσμεν; εἰ δὲ ἀπὸ
τούτων ἄλλα ἀγνοούμενα. πῶς ἅπερ οὐκ ἴσμεν.

σι

8 ταὐτὰ libri, corr. Herch. Hoc et quod sequitur fragmentum Chrysippi hic
collocavi, quia ad artem poétas explicandi i. e. grammaticam pertinent, eiusque
artis cum philosophia necessitudinem. Referenda sunt ad libros: περὶ τοῦ πῶς
δεῖ τῶν ποιημάτων ἀκούειν β΄. 5 Cf. In.535 (Cleanthes) II n. 1062. 923 dux
Bentley. 29 facultate addidi. | tenetur Bentley, tenet libri. 31 ἄπορον
ὄντως Wyttenbachius, ἀπόρου ὄντος libri. 84 φυσικαὶ ἔννοιαι apud Chrysip-
pum eadem sunt quae προλήψεις.

? DE COGNITIONE DOCTRINA. 33

8 6. Περὶ κριτηρέου.

Qualis sit norma iudicii. Esse normam iudicii contra Scepticos defenditur.

105 Diogenes Laért. VII 54. χριτήριον δὲ τῆς ἀληϑείας φασὶ
τυγχάνειν τὴν καταληπτικὴν φαντασίαν, τουτέστι τὴν ἀπὸ ὑπάρχοντος,
χαϑάφησι Χρύσιππος ἐν τῇ β' τῶν Φυσικῶν καὶ ᾿Δντίπατρος καὶ s
᾿Απολλόδωρος. ὃ μὲν yàg Βόηϑος κριτήρια πλείονα ἀπολείπει, νοῦν
x«l αἴσϑησιν καὶ ὄρεξιν καὶ ἐπιστήμην. ὃ δὲ Χρύσιππος διαφερό-
μενος πρὸς αὑτὸν ἐν τῷ πρώτῳ περὶ λόγου κριτηριά φησιν εἶναι
αἴσϑησιν καὶ πρόληψιν.

106 Augustinus de οἷν. dei VIII 7. qui posuerunt iudicium veritatis 10
in sensibus corporis eorumque — regulis — omnia quae discuntur me-
tienda esse censuerunt, ut Epicurei et quicumque alii tales, ut etiam ipsi
Stoici, qui cum vehementer amaverint sollertiam disputandi,
quam dialecticam nominant, a corporis sensibus eam ducendam
putarunt, hinc asseverantes animum concipere notiones, quas 15
appellant ἐννοίας, earum rerum scilicet quas definiendo expli-
cant; hine propagari atque conecti totam discendi docendique
rationem.

107 Sextus adv. math. VII 35. πάρεστι μέντοι καὶ τὸ λογικὸν τοῦτο
(seil. κριτήριον) ὑποδιαιρεῖσϑαι, λέγοντας τὸ μέν τι εἶναι πριτήριον ὡς ὑφ᾽ 30
οὗ, τὸ δὲ ὡς δι’ οὗ, τὸ δὲ ὡς προσβολὴ καὶ σχέσις. ὑφ᾽ οὗ μὲν ὡς ἄν-
óptimo; δι᾿ οὗ δὲ ὡς αἴσϑησις, τὸ δὲ τρίτον ὡς ἡ προσβολὴ τῆς φαν-
τασίας. 81. καὶ ἔοικε τῷ μὲν ξυγοστάτῃ ἢ τέκτονι ὃ ἄνϑρωπος, ὑφ᾽ οὗ
γίνεται ἡ κρίσις, τῷ δὲ ξυγῷ καὶ κανόνι ἡ αἴσϑησις καὶ ἡ διάνοια, δι’ ἧς
γίνεται τὰ τῆς κρίσεως, 7 δὲ σχέσει τῶν προειρημένων ὀργάνων ἣ προσ- 25
βολὴ τῆς φαντασίας, x«9' ἣν ὃ ἄνϑρωπος ἐπιβάλλεται κρίνειν.

108 Origenes contra Dati: VII 37 Vol. II p. 187, 22 Kó. (p. 720 Del.)
dieit Celsum δογματίζειν παραπλησίως τοῖς ἀναιροῦσι νοητὰς οὐσίας Στωΐ-
κοῖς περὶ τοῦ αἰσϑήσεσιν καταλαμβάνεσϑαι τὰ καταλαμβανόμενα
καὶ πᾶσαν κατάληψιν ἠρτῆσϑαι τῶν αἰσϑήσεων. 80

109 Plutarchus de Stoic. repugn. cp. 10 p. 1036c. Ἐπὶ δὲ τοῖς
κατὰ Συνηϑείας ἐχδοθϑεῖσιν οὕτω κομῶσιν καὶ μεγαληγοροῦσιν,
ὥστε τοὺς πάντων ὁμοῦ τῶν ᾿ΖΔκαδημαϊχῶν λόγους εἰς ταὐτὸ συμφο-
ρηϑέντας, οὐκ ἀξίους εἶναι παραβαλεῖν οἷς Χρύσιππος ἔγραψεν εἰς
διαβολὴν τῶν αἰσϑήσεων --- --- ἐκεῖνο δ᾽ ἀληϑές, ὅτι βουληϑεὶς
αὖϑις συνειπεῖν τῇ Συνηϑείᾳ καὶ ταῖς αἰσϑήσεσιν, ἐνδεέστερος
γέγονεν ἑαυτοῦ, καὶ τὸ σύνταγμα τοῦ σύντάγματος μαλακώτερον. ---
— p. 1036e. Ἡδέως ἂν οὖν πυϑοίμην τῶν Στωϊκχῶν, εἰ τὰ Μεγαρικὰ

δ ἐν τῆι β΄ scripsi. — ἐν τῇ ig P, ἐν τῇ ig B, £v τῇ δυωδεκάτῃ F
6 πολλὰ F. || ἀπολίπειν οὖν B. 8 αὐτὸν BPF, αὑτὸν scribendum esse, cer-
tum est. | £v τῷ περὶ λόγου ἃ F. 20 Haec Stoicis Sextum debere probabile
est. 24 patet αἴσϑησιν hic significare τὴν τῶν αἰσϑητηρίων κατασκευήν. Cf.
n. 71. 28 νοητῶν οὐσιῶν A, corr. Hoe. 29 αἰσϑήσεσιν Jol. corr., αἴσϑησιν A.

84 DE COGNITIONE DOCTRINA.

ἐρωτήματα δυναμικώτερα vouífovow εἶναι τῶν ὑπὸ Χρυσίππου κατὰ
τῆς Συνηϑείας ἐν ἕξ βιβλίοις γεγραμμένων; p.1037a. αὐτὸς δὲ
τοσαῦτα βιβλία γράφων κατὰ τῆς Συνηϑείας, οἷς, εἴτι ἀνεῦρες,
προσέϑηκας, ὑπερβαλέσϑαν φιλοτιμούμενος τὸν ᾿Δρκεσίλαον — —

ε οὐδὲ γὰρ ψιλοῖς χρῆται τοῖς κατὰ τῆς συνηϑείας ἐπιχειρήμασι, ἀλλ᾽
ὥσπερ ἐν δίκῃ μετὰ πάϑους τινὸς συνεπιπάσχων, μωρολογεῖν τε πολ-
λάκις λέγει καὶ κενοκοπεῖν.

Cicero Acad. Pr. II 87. res iam universas profundam, de qui-
bus volumina, mpleta, sunt non a nostris solum, sed etiam a Chry-

19 $2ppo — de quo queri solent Stoici, dum studiose omnia conquisierit
conira sensus ei perspicuitatem. contraque omnem consuetudinem contra-
que rationem, ipsum sibi respondentem inferiorem fuisse: ilaque ab eo
armatwm esse Carneadem.

idem Acad. Pr. Π 75. Atqui habebam molestos vobis, sed minutos,

15 Stilponem, Diodorum, Alezinum, quorum sunt contorta et aculeata quae-
dam σοφίσματα — sic enim appellantur fallaces conclusiunculae. Sed
quid eos colligam, cum. habeam Chrysippum, qui fulcire putatur por-
ticum Stoicorum? Quam multa ille contra. sensus, quam multa contra
omnia, quae àn consuetudine probantur. Αἱ dissolvit idem. ΜΠ quidem

2:0 10», videlur: sed dissolverit sane. Certe tam multa non. collegisset, quae
nos fallerent probabilitate magna, nisi videret 4is resisti non facile posse.

110 Cieero Acad. Pr. I 67. Sed illud primum, sapientem, si assen-
surus esset, etiam opinaturum, falsum esse et Stoici dicunt et eorum ad- .
stipulator Antiochus: posse enim eum falsa a veris et quae non

26 possint percipi ab iis quae possint distinguere.

111 Cicero Acad. Pr. II 26 (i.e. Antiochus contra ἀκαταληψίαν dis-
putans) Argumenti conclusio, quae est Graece ἀπόδειξις, ita definitur:
ratio, quae ex rebus perceptis ad id, quod non percipiebatur,
adducit. 27. quodsi omnia visa eius modi essent, qualia isti dicunt, ut

80 ea vel falsa esse possent, neque ea posset ulla ratio discernere, quo modo
quemquam aut conclusisse aliquid aut invenisse diceremus aut quae esset
conclusi argumenti fides?

112 Plutarchus de comm. not. ep. 36 p. 10776. ἀκοῦσαι τοίνυν ἔστιν
αὐτῶν καὶ γράμμασιν ἐντυχεῖν πολλοῖς πρὸς τοὺς ᾿Δἀκαδημαϊκοὺς διαφερο-

86 μένων καὶ βοώντων, ὡς πάντα πράγματα συγχέουσι ταῖς ἀπαραλλαξίαις.
ἐπὶ δυεῖν οὐσιῶν ἕνα ποιὸν εἶναι βιαζόμενοι" καίτοι τοῦτο μὲν οὐκ ἔστιν
ὅστις ἀνθρώπων οὐ διανοεῖτωι καὶ τοὐναντίον οἴεται ϑαυμαστὸν εἶναι καὶ
παράδοξον, εἰ μήτε φάττα φάττῃ μήτε μελίττῃ μέλιττα μήτε πυρῷ πυρὸς ἢ
σύκῳ τὸ τοῦ λόγου σῦκον ἐν τῷ παντὶ χρόνῳ γέγονεν ἀπαράλλακτον.

40 113 Cicero Acad. Pr. II 85. Stoicum est quidem nec admodum cre-

8 situ ἀνεῦρες Turnebus, τε ἀνεῦρες vel τινὰ νεῦρα libri. 15 Silibonem
libri, corr. Lambin. 19 addissolvit libri, corr. Davisius. 22 primum: scil.
in conclusione Arcesilai. 31 dicemus libri optimi. 40 Stoicum sed

est libri.

DE COGNITIONE DOCTRINA. 35

dibile , nullum esse pilum omnibus rebus talem, qualis sit pilus
alius, nullum granum",

114 Cicero Acad. Pr. II 54. cur id potius contenditis, quod rerum na-
tura non patitur, αὖ non (in? suo quidque genere sit tale, quale est, nec
sit in duobus aut pluribus nulla re differens ulla communitas? ibid. 56 s
quod dilucide docetur a politioribus physicis, singularum rerum singulas
proprietates esse.

115 Cicero Acad. Pr. Π 37 (i. e. Antiochus contra ἀκαταληψίαν dis-
putans). nune de adsensione atque adprobatione, quam (Graeci συγκατά-
ϑεσιν vocant, pauca dicemus. — — nam cum vim, quae esset in sensibus, 10
explicabamus, simul illud aperiebatur, comprendi multa et percipi
sensibus, quod fieri sine adsensione non potest. deinde cum inter in-
animem et animal hoc maxime intersit, quod animal agit aliquid (nihil
enim agens ne cogitari quidem potest quale sit) aut ei sensus adimendus
est aut ea, quae est in nostra potestate sita, reddenda assensio. — 38 i5
sed haec etiam sequuntur, nec memoriam sine adsensione posse con-
stare nec notitias rerum nec artes; idque quod maximum est, ut sit ali-
quid in nostra potestate, in eo, qui rei nulli adsentietur, non erit. Ubi
igitur virtus, si nihil situm est in ipsis nobis?

116 Cicero Acad. Pr. II 24 (i. e. Antiochus contra ἀκαταληψίαν dis- so
putans) Atque etiam illud perspicuum est, constitui necesse esse initium,
.quod sapientia, cum quid agere incipiat sequatur, idque initium esse na-
iurae accommodatum. Nam aliter adpetitio (eam enim volumus esse óg-
μήν), qua ad agendum impellinmr et id adpetimus, quod est visum, mo-
veri non potest. illud autem, quod movet, prius oportet videri ss
eique credi; quod fieri non potest, si id, quod visum erit, dis-
cerni non poterit a falso. quomodo autem moveri animus ad adpe-
tendum potest, si id, quod videtar, non percipitur accommodatumne na-
turae sit an alienum?

Itemque si, quid officii sui sit, non occurrit animo, nihil unquam so
omnino aget, ad nullam rem unquam impelletur, numquam movebitur.
Quodsi aliquid aliquando acturus est, necesse est id ei verum, quod oc-
currit videri.

117 Cicero Acad. Pr. II 23 (i.e. Antiochus). Maxime vero virtu-
tum cognitio confirmat percipi et comprehendi multa posse. in ss
quibus solis inesse etiam scientiam dicimus, quam nos non comprehensio-
nem modo rerum, sed eam stabilem quoque et immutabilem esse cense-
mus, itemque sapientiam, artem vivendi, quae ipsa ex sese habeat con-
stantiam. Ea autem constantia si nihil habeat percepti et cogniti, quaero
unde nata sit aut quo modo. 40

118 Sextus adv. math. VII 440. ἀλλ᾽ εἰώϑασιν ἀνϑυποφέροντες of δογ-
ματικοὶ ξητεῖν πῶς ποτε καὶ ὃ σκεπτικὸς τὸ μηδὲν εἶναι κριτήριον ἀποφαί-
νεται" ἤτοι γὰρ ἀκρίτως τοῦτο λέγει ἢ μετὰ κριτηρίου" καὶ εἰ μὲν ἀκρίτως,

4 in add. Lambin. 5 nulla Lambin. 7 singularum rerum singulas

proprietates — ἰδίως ποιά. 13 inter animum libri optimi. 36 eam scientiam
quoque C. F. W. Muller. Ad scientiae definitionem cf n. 90sq. 87 etiam

idem. | quoque om. idem. 88 sapientiam itemque transp. idem. || quae ap-
lam ex sese idem.

86 | DE COGNITIONE DOCTRINA.

ἄπιστος γενήσεται, εἰ δὲ μετὰ πριτηρίου, περιτραπήσεται καὶ λέγων μηδὲν
εἶναι κριτήριον ὁμολογήϑει εἰς τὴν τούτου παράστασιν κριτήριον παραλαμ-
βάνειν.
πάλιν τε ἡμῶν συνερωτώντων ..εἰ ἔστι κριτήριον, ἤτοι κέκριται ἢ ἄκ-
5 φιτόν devi xol δυοῖν ϑάτερον συναγόντων ἤτοι τὴν εἰς ἄπειρον ἔκπτωσιν ἢ
τὸ ἀτόπως ἑαυτοῦ τι κριτήριον εἶναι λέγεσϑαι, ἀντιπαρεξάγοντές, φασι μὴ
ἄτοπον ὑπάρχειν τὸ ἑαυτοῦ τι κριτήριον ἀπολείπειν. καὶ yàg ἕαυ-
τοῦ τὸ εὐθὺ καὶ ἄλλων ἐστὶ δοκιμαστικόν, καὶ ὃ ζυγὸς τῆς ve τῶν ἄλλων
ἰσότητος καὶ τῆς ἰδίας σταϑμητικὸς ὑπῆρχεν, καὶ τὸ φῶς οὐ μόνον τῶν
ἄλλων ἀλλὰ καὶ ἑαυτοῦ ἐκκαλυπτικὸν φαίνεται, διόπερ καὶ τὸ κριτή-
ριον δύναται καὶ ἄλλων καὶ ξαυτοῦ κριτήριον καϑεστάναι.

119 Sextus adv. math. ΧΙ 162. ὅϑεν καὶ καταφρονεῖν ἀναγκαῖον τῶν εἰς
ἀνενεργησίαν αὐτὸν (scil. τὸν σκεπτικόν) περιπλείεσϑαι νομιζόντων ἢ εἰς ἀπέμ-
φασιν᾽ καὶ εἰς ἀνενεργησίαν μὲν ὅτι τοῦ βίου παντὸς ἐν αἱρέσεσι καὶ φυγαῖς
ὄντος ὃ μήτε αἵρούμενός τι μήτε φεύγων δυνάμει τὸν βίον ἀρνεῖται καί τινος
φυτοῦ τρόπον ἐπεῖχεν, εἰς ἀπέμφασιν δὲ ὅτε ὑπὸ τυράννῳ ποτὲ γενόμενος
καὶ τῶν ἀῤδήτων τι ποιεῖν ἀναγκαζόμενος ἢ οὐχ ὑπομενεῖ τὸ προσταττόμε-
vov ἀλλ᾽ ἑκούσιον ἕλεῖται ϑάνατον, ἢ φεύγων τὰς βασάνους ποιήσει τὸ κε-
λευόμενον, οὕτω τε οὐκέτι ,ἀφυγὴς καὶ ἀναίρετος““ ἔσται κατὰ τὸν Τίμωνα,
90 ἀλλὰ τὸ μὲν ἑλεῖται, τοῦ δ᾽ ἀποστήσεται᾽ ὅπερ ἦν τῶν μετὰ πείσματος κα-
τειληφότων τὸ φευκτόν τι εἶναι καὶ αἵρετόν. ταῦτα δὴ λέγοντες οὐ συ-
νιᾶσυν οἷο.

120 Galenus adv. Iulianum 5. Vol. XVIII A p. 268 Κ. εἰ μή τις τὴν
διαφωνίαν ἱκανὸν οἴεται μάρτυρα εἶναι τῆς ἀγνοίας τοῦ δόγματος. ἐξαίφνης
ἀπορητικός τις ἀντὶ Στωϊκοῦ γεγονώς. εἰ γὰρ δὴ τούτῳ πέπεισαι τῷ λόγῳ,
φάσκοντι μηδὲν τῶν διαπεφωνημένων πᾶσι τοῖς φιλοσόφοις εἰς γνῶσιν ἀν-
ϑρωπίνην ἀφικέσϑαι δύνασϑαι etc. :

121 Clemens Al. Stromat. VIII 5 (II p. 923 Pott.). Πρὸς τοὺς Πυῤ-
ῥωνείους. Εἰ {μέν φησιν 5 ἐποχὴ βέβαιον εἶναι μηδέν, δῆλον ὅτι ἀφ᾽
ἑαυτῆς ἀρξαμένη πρῶτον ἀκυρώσει ἑαυτήν. ἢ τοίνυν δίδωσιν ἀληϑές τι
εἶναι καὶ οὐ περὶ πάντων ἐφεκτέον, ἢ ἐνίσταται μηδὲν εἶναι ἀληϑὲς λέγουσα
καὶ δῆλον ὅτι οὐδ᾽ αὐτὴ πρότερον ἀληϑεύσει. ἤτοι γὰρ αὐτὴ ἀληϑεύει ἢ
οὐκ ἀληϑεύει. ἀλλ᾽ εἰ μὲν ἀληϑεύει, δίδωσιν ἄκουσά τι εἶναι ἀληϑές. εἰ
δὲ μὴ ἁληϑεύει, ἀληϑῆ ἀπολείπει ἅπερ ἀνελεῖν ἐβούλετο. ἐν ᾧ γὰρ ψευδὴς
35 δείκνυται ἡ ἀναιροῦσα ἐποχή, ἔν τούτῳ τὰ ἀναιρούμενα ἀληϑῆ ᾿δείκνυται; ὡς

ὁ ὄνειρος. ὃ λέγων ψευδεῖς εἶναι πάντας τοὺς ὀνείρους. αὑτῆς γὰρ ἄναι-
φετικὴ οὖσα τῶν ἄλλων γίνεται κυρωτική. καὶ εὕλως εἰ ἔστιν ἀληϑής, ἀφ᾽
ἑαυτῆς ποιήσεται τὴν ἀρχήν, οὐκ ἄλλου τινὸς οὖσα ἐποχή, ἀλλ᾽ ἑξαυτῆς πρῶ-
τον. ἔπειτα εἰ καταλαμβάνει τις ὅτι ἄνϑρωπός ἐστιν ἢ ὅτι ἐπέχει, δῆλός ἐστι
40 μὴ ἐπέχων. πῶς δ᾽ ἂν καὶ τὴν ἀρχὴν εἰς τὴν ἀμφισβήτησιν ἀφίκετο περὶ

σι

6 ἑαυτοῦ τι Bk, αὐτοὺς τὸ libri. 7 ἑαυτοῦ Bk. ἐξ αὐτοῦ 1101]. [[ καὶ γὰρ
ἑαυτοῦ τὸ Bk., τὸ γὰρ ἑαυτοῦ libri . | ξυγὸς ΒΚ., λόγος libri. 10 Agnoscitur
Chrysippus. Cf. n. 54. 12 Stoici haec sunt contra Pyrrboneos disputantis.

14 αἱρέσεσι Bk., αἱρέσει libri. 16 τρόπον libri, malim τόπον. 20 ὑπειληφότων

coni. Bk. 25 Scil. Stoici pugnabant contra Szepticorum argumenta e dissen-
sione philosophorum ducta. 29 εἰ μέν φησιν scripsi, εἴη φασὶν vulgo.
36 αὑτῆς Sylb., αὐτοῦ vulgo. 81 κυριωτική vulgo. 89 καταλαμβάνει τις

scpripsi, καταλαμβάνεται vulgo. 40 ἐπέχων scripsi, ἐπέχειν vulgo.

DE COGNITIONE DOCTRINA, 81

πάντων ἐπέχων᾽ πῶς δ᾽ ἂν καὶ ἀπεκρίνετο πρὸς τὸ ἐρωτηϑέν; περὶ
γὰρ αὐτοῦ τούτου δῆλός ἐστιν οὐκ ἐπέχων᾽ καὶ μὴν καὶ ἀποφαίνεται ὅτι
ἐπέχει. ὃ καὶ εἰ δεῖ πειϑόμενον αὐτοῖς περὶ πάντων ἐπέχειν, περὶ αὐτῆς
πρότερον τῆς ἐποχῆς ἐφέξομεν, εἴτε πειστέον αὐτῇ εἴτε καὶ μή. ἔτι εἰ τοῦτο
αὐτό ἐστι τὸ ἀληϑὲς τὸ μὴ εἰδέναι τὸ ἀληϑές, οὐδὲ τὴν ἀρχὴν ἀληϑές τι 5
παρ᾽ ἐκείνου δίδοται. εἰ δὲ καὶ τοῦτο ἀμφισβητήσιμον ἐρεῖ, τὸ ἀγνοεῖν τά-
ληϑές, iv αὐτῷ τούτῳ δίδωσιν εἶναι τὸ ἀληϑὲς γνώριμον, ἐν P oe περὶ
αὐτοῦ ἐποχὴν φαίνεται μὴ βεβαιῶν. εἰ δὲ αἵρεσίς ἐστι πρόσκλισις δογμά-
vOv ἤ, ὥς τινες, πρόσκλισις δόγμασι πολλοῖς ἀκολουϑίαν πρὸς ἄλληλα καὶ
τὰ φαινόμενα περιέχουσι, πρὸς τὸ εὖ [ijv συντείνουσα᾽ καὶ τὸ μὲν δόγμα τὸ
ἐστὶ κατάληψίς τις λογική κατάληψις δὲ ἕξις καὶ συγκατάϑεσις τῆς διανοίας
(οὐκ ἂν εἴη αἵρεσις ἡ τῶν ἐφεκτικῶν. καίτοι) οὐ μόνον οἱ ἐφεκτικοί, ἀλλὰ
καὶ πᾶς δογματικὸς ἔν τισιν ἐπέχειν εἴωϑεν, ἤτοι παρὰ γνώμης ἀσϑένειαν
ἢ παρὰ πραγμάτων ἀσάφειαν ἢ παρὰ τὴν τῶν λόγων ἰσοσϑένειαν.

1 verba πῶς δ᾽ ἂν -- ἐπέχων e libro Paris. addit Potter in adnotatione,
2 καὶ scripsi, vol vulgo. ὅ οὐδὲ] scribendum: εὐϑύς. 10 περιέχουσι Potter
in adn., περιέχουσα vulgo. 19 verba οὐκ ἂν — καίτοι supplevi.

Caput 1].
Dialectica.

122 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VII 62. διαλεκτικὴ δέ

ἐστιν, ὥς φησι Ποσειδώνιος, ἐπιστήμη ἀληϑῶν καὶ ψευδῶν καὶ οὐδε-

5 τέρων᾽ τυγχάνει δὲ αὕτη, ὡς ὁ Χρύσιππός quot, περὶ σημαίνοντα
καὶ σημαινόμενα.

128. Sextus adv. math. ΧΙ 187. καὶ αὐτοὶ δὲ (scil.Stoici) τὴν διαλεκ-
τικὴν ἔφασαν ἐπιστήμην ἀληϑῶν τε καὶ ψευδῶν καὶ οὐδετέρων.

124 Alexander in Aristot. Top. p. 8 Ald. p. 1, 8 Wal. ἡμᾶς δὲ καλῶς

10 ἔχει προειδέναι ὅτι τὸ τῆς διαλεκτικῆς ὄνομα οὐκ ἐπὶ τὸ αὐτὸ σημαινόμενον
πάντες of φιλόσοφοι φέρουσιν, ἀλλ᾽ of μὲν ἀπὸ τῆς Στοᾶς δριξόμενοι τὴν
διαλεκτικὴν ἐπιστήμην τοῦ εὖ λέγειν, τὸ δὲ εὖ λέγειν ἐν τῷ τὰ ἀληϑῆ
καὶ τὰ προσήκοντα λέγειν εἶναι τυϑέμενοι, τοῦτο δὲ ἴδιον ἡγούμενοι τοῦ φι-
λοσόφου κατὰ τῆς τελειοτάτης φιλοσοφίας φέρουσιν αὐτό᾽ καὶ διὰ τοῦτο μό-

15 vog ὃ σοφὸς κατ᾽ αὐτοὺς διαλεκτικός.

20 ἐκῶν ἕνιοι δι(έ)λαβον᾽ | οὕτω καὶ τὴν δητο! ρικὴν etc.

126 Plutarchus de Stoic. repugn. cp.24 p. 1045f. "Ev τῷ τρίτῳ
περὶ τῆς Διαλεκτικῆς ὑπειπὼν ὅτι Πλάτων écmovUbace περὶ
τὴν Διαλεκτικὴν xai ᾿Αριετοτέλης καὶ (oi» ἀπὸ τούτων ἄχρι
Πολέμωνος καὶ Στράτωνος, μάλιετα δὲ Σωκράτης“ καὶ ἐπιφω-

586 vjcac ὅτι ,καὶ ευνεξαμαρτάνειν ἄν τις ἐθελήςειε τούτοις το-
εούτοις καὶ τοιούτοις οὖειν“ ἐπιφέρει κατὰ λέξιν. ,Ei μὲν γὰρ
ἐκ παρέργου περὶ αὐτῶν εἰρήκεςεαν, τάχ᾽ ἄν τις διέευρε τὸν
τόπον τοῦτον οὕτω δ᾽ αὐτῶν ἐπιμελῶς εἰρηκότων ὡς ἐν
ταῖς μεγίεταις δυνάμεει καὶ ἀναγκαιοτάταις αὐτῆς οὔεης, οὐ

8. πιθανὸν ἐπὶ τοςοῦτον διαμαρτάνειν αὐτοὺς ἐν τοῖς ὅλοις ὄν-
τας οἵους ὑπονοοῦμεν."“

127 Plutarchus de Stoic. repugn. ep. 10 p. 1035f. Τὸ πρὸς τὰ
ἐναντία διαλέγεεθαι καθόλου μὲν oU qncv ἀποδοκιμάζειν, χρῆςθαι δὲ

1 Catalogus logicorum Chrysippi librorum n. 13 habet τόπον περὶ τὰ πρά-
γματα (— σημαινόμενα) et τόπον περὶ τὰς λέξεις καὶ τὸν κατ᾽ αὐτὰς λόγον (— ση-
μαίνοντα). Cf. Seneca ep. 89,17. — verba ὡς ὁ Χρύσιππός φησι om. F.

23 οἱ add. Wil.

DIALECTICA, 39

τούτῳ παραινεῖ μετ᾽ εὐλαβείας, ὥςπερ ἐν τοῖς δικαςτηρίοις, μὴ μετὰ
ευνηγορίας, ἀλλὰ διαλύοντας αὐτῶν τὸ πιθανὸν ,Toic μὲν τὰρ
ἐποχὴν ἄγουει περὶ πάντων, ἐπιβάλλει, φηςί, τοῦτο ποιεῖν,
καὶ ευνεργόν écri πρὸς ὃ βούλονται τοῖς δ᾽ ἐπιετήμην ἐνερ-
γαζομένοις, καθ᾽ ἥν ὁμολογουμένως βιωςεόμεθα, τὰ ἐναντία,
ς«τοιχειοῦν καὶ καταςτοιχίζειν τοὺς εἰεαγομένους ἀπ᾽ ἀρχῆς
μέχρι τέλους" ἐφ᾽ ὧν καιρός écri μνηςθῆναι καὶ τῶν ἐναντίων
λόγων, διαλύοντας αὐτῶν τὸ πιθανόν, καθάπερ καὶ ἐν τοῖς
δικαςτηρίοις.“ Ταυτὶ γὰρ αὐταῖς λέξεειν εἴρηκεν.

128 Plutarchus de Stoic. repugn. cp. 10 p. 1037b. Ἐν μὲν ταῖς
Φυεικαῖς Oéceci ταῦτα Yéfpagev: ,"Ecrai δὲ καὶ καταλαμβάνον-
τάς τι, πρὸς τὰ ἐναντία ἐπιχειρεῖν, τὴν ἐνοῦεαν ευνητορίαν
ποιουμένους ποτὲ δ᾽ οὐδέτερον καταλαμβάνοντας εἰς ἑκάτε-
pov τὰ ὄντα λέγειν."

129 Plutarchus de Stoie. repugn. ep. 10 p. 10397b. Ἐν δὲ τῷ
περὶ τῆς τοῦ Λόγου Xprjceuc εἰπών, dc οὐ δεῖ τῇ τοῦ λόγου
δυνάμει πρὸς τὰ μὴ ἐπιβάλλοντα χρῆςθαι, καθάπερ οὐδὲ ὅπλοις, ταῦτ᾽
émeípnke: (Πρὸς μὲν γὰρ τὴν τῶν ἀληθῶν εὕρεειν δεῖ χρῆεςθαι
“αὐτῇ, καὶ πρὸς τὴν τούτων ευγγένειαν, εἰς τἀναντία δ᾽ οὔ, πολ-
λῶν ποιούντων τοῦτο.“ πολλοὺς [δὲ] λέγων ἴεως τοὺς ἐπέχοντας.

130 Diogenes Laért. VII 46. αὐτὴν δὲ τὴν διαλεκτικὴν ἀναγκαίαν
εἶναι καὶ ἀρετὴν ἐν εἴδει περιέχουσαν ἀρετάς" τήν τε ἀπροπτωσίαν ἐπιστήμην
τοῦ πότε δεῖ συγκατατίϑεσϑαι καὶ μή; τήν τε ἀνεικαιότητα ἰσχυρὸν λόγον
πρὸς τὸ εἰκός, ὥστε μὴ ἐνδιδόναι αὐτῷ" τήν τε ἀνελεγξίαν ἰσχὺν ἐν λόγῳ,
ὥστε μὴ ἀπάγεσϑαι. ὑπ᾽ αὐτοῦ εἰς τὸ ἀντικείμενον" τήν τε ᾿ἀματαιότητα
ἕξιν ἀναφέρουσαν τὰς φαντασίας ἐπὶ τὸν ὀρϑὸν λόγον. αὐτήν τε τὴν ἐπι-
στήμην φασὶν ἢ κατάληψιν ἀσφαλῆ ἢ ἕξιν ἐν φαντασιῶν προσδέξει ἀμε-
τάπτωτον ὑπὸ λόγου. οὐκ ἄνευ δὲ τῆς διαλεκτικῆς ϑεωρίας τὸν σοφὸν ἄπ-
τωτον ἔσεσϑαι ἐν λόγῳ᾽ τό ve γὰρ ἀληϑὲς καὶ τὸ ψεῦδος διαγινώσκεσϑαι
ὑπ᾽ αὐτῆς καὶ τὸ πιϑανὸν τό τε ἀμφιβόλως λεγόμενον διευκρινεῖσϑαι᾽ χωρίς
vt αὐτῆς οὐκ εἶναι ὁδῷ ἐρωτᾶν καὶ ἀποκρίνεσθαι. διατείνειν δὲ τὴν ἐν ταῖς
ἀποφάνσεσι προπέτειαν καὶ ἐπὶ τὰ γινόμενα, ὥστε εἰς ἀκοσμίαν καὶ εἰκαιό-
τητὰ τρέπεσϑαι τοὺς ἀγυμνάστους ἔχοντας τὰς φαντασίας. οὐκ ἄλλως τε
ὀξὺν καὶ ἀγχίνουν καὶ τὸ ὅλον δεινὸν ἐν λόγοις φανήσεσϑαι τὸν σοφόν"
τοῦ γὰρ αὐτοῦ εἶναι ὀρϑῶς διαλέγεσϑαι καὶ διαλογίζεσϑαι καὶ τοῦ αὐτοῦ
πρός τε τὰ προκείμενα διαλεχϑῆναι καὶ πρὸς τὸ ἐρωτώμενον ἀποκρίνασϑαι,
ἅπερ ἐμπείρου διαλεκτικῆς ἀνδρὸς εἶναι.

Cf. VII 83. καὶ τοιοῦτος μὲν ἐν τοῖς λογικοῖς οἵ Στωϊκοί, ἵνα
μάλιστα κρατύνωσι διαλεκτικὸν μόνον εἶναι τὸν σοφόν. πάντα γὰρ τὰ

5 ἐναντία libri, δόγματα Re. ἀναγκαῖα Wy. vix necessarium. — Ad librum
περὶ λόγου χρήσεως videtur hoc fragmentum pertinere. 20 δὲ del. Wil. 23 24
25 ve scripsi ter, δὲ libri. 97 ἐκ φαντασιῶν πρὸς λέξιν F. 32 ἀποφάνσεσι
scripsi, ἀποφάσεσι libri. 36 προσκείμενα B λεγόμενα F. | διαδεχϑῆναι B. ||
ἀποκρίνεσθαι B. 81 ἐμπείρου xol F. 88 τὰ pro ἵνα B. 39 κρατύνων B.
l μόνον ἀεὶ P μόνον ante ἀεὶ suppl. B* εἶναι ἀεὶ (om. μόνον) F. | r& om. P.

σι

40 DIALECTICA.

πράγματα διὰ τῆς ἐν λόγοις ϑεωρίας ὁρᾶσϑαι, ὅσα τε τοῦ“ φυσικοῦ τόπου
τυγχάνει καὶ αὖ πάλιν ὅσα τοῦ ἠϑικοῦ (εἰς μὲν γὰρ τὸ λογικὸν τί δεῖ λέ-
y&w;) περί τε ὀνομάτων ὀρϑότητος ὅπως διέταξαν oí νόμοι ἐπὶ τοῖς ἔργοις
οὐκ ἂν ἔχειν εἰπεῖν" δυοῖν δὲ οὔσαιν συνηϑείαιν ταῖν ὑποπιπτούσαιν τῇ ἀρε-
τῇ, ἡ μὲν τί ἕκαστον ἔστι τῶν ὄντων σκοπεῖ, ἡ δὲ τί καλεῖται.

131 Papyrus 1020 (Hercul. Vol. Coll. alt. X 112—177. Hermes
XXV p. 418 5ᾳ.). [Col IVn — Ox Nd] (v. τὴν (ἀ)προπτωσί(αν) |
τιμῶμ(ε)ν καὶ τὴν (ἀνει)) καιότ(η)τα, πρὸς δὲ | τὰς ἐναντίας δι(α)βε]
βλήμεϑα ὀρϑῶ(ς). ἐσ] τὶ δ᾽ ἡ μίξδ)ν ἀπροπτω [σία διάϑε(σγις ἀσυνκαὶ
τάϑετος πρὸ καταλήψεως, συνκαταϑετιϊκὴν κατὰ νερ..... αὖ | φαν-
τασίᾳ κατα(λ)ηϊ πτῶν, ἰσχύουσα T ἐν | φαντασίαις καὶ ἄνειϊκτον
παρεχο(μ)έν(η) | ταῖς μὴ καταλη πτικαῖς. dei γὰρ | τὸν ἀπρόπτω.
vov | ἀ(ν)έλ(κγυστόν τε εἶναι ὑπὸ φαντασίας | ἀκαταλήπτου καὶ |
ἰσχύειν ἐν ταῖς φαντασίαις, ὥστε μὴ ξλ᾿ κεσϑαι ἀπὸ φαντα σι(ῶν)
ἀκαταλήπτων | καὶ χρατεῖν τῶν | συνκαταϑέσεων ὥστε μηελ. εσυ. ἢ
μὴ ἀ(κο)λουϑί(εῖν) φαν(τασίαις.

[Frgm. In — Ox La] πρό(τερον) τοὺ(ς τ)οιού(τ)ους, (οὐ)δέν
(ἔ)στι πρὸ(ς | τὸ) μὴ (ὑπαρκ)τοὺς εἷναί(ι | vov)s (ἀστείογυς, ἀδυνάτου
(μὲν οὐκ) οἶμ(ανι τυγχάνον) τος αὐ(το)γῦ, δυσκαταπο)]νήτο(υ δ᾽ ἄκρ)ως
καϑάπερ | κα(ὶ δυσαπο)σείστου" οὕτω (δ᾽ εἴρηται) ὅτι τῆς (ἀρε) τῆς
ἱδρῶτα ϑεοὶ) | π(ροπα)ρο(ιϑ)εν (ἔϑγηκαν. | (Τῶν) δὲ μὴ (δ)οξάξειν |
τὸ(ν σο)φὸ(ν πλείω) &xo|Ao(v8c)iv (φαμεὺὴν τοι αὕτ(α᾽ πρ)ῶ(το)ν μὲν
τὸ | μὴ δοκεί(ῖν) αὐ(τ)ῷ μη δέν: ἡ γὰρ δόκη(σί)ς ἐσ (τιν δό)ξ(α ἀγκα-
τάλ(ηπ) Ιτίος᾽ καὶ) τὸ μηδ᾽ οἴεσ ϑαι (αὐ)τὸν μηδέν᾽ καὶ | (γὰρ ἡ) οἴη-
(σῶςς ἐστιν αὐτὴ | (δ)όξα ἀδια.. τος μᾶλ(λ)ον (δ)όκησις μι..... |
(λ)έί(γγεται δὲ τ.

[Frgm. IIn — Ox Lb] (μήτε) | (ἐδξ(ε)λέγχεσϑίαι σπου) δ(αῦγων
εἶν(αι .. μή) τε μεταπε(ισϑῆναι), | κατὰ ταὐτὰ δ᾽ ov(02) | ἐ(ξ)αλλάττειν
α(ὑγτ(ό)ν: | οὐδεὶς οὔτε πα(ρ)ακούσεϊται οὔτε παρανο(ήσει") δε(ϊ | γὰρ)
so μὴ παραδ(έχεσϑαν αὐ͵τὸ)ν ψευδῆ ........ |..ταὰ.. νιαν, ἔτι (δ᾽ &)|xo-
λούϑως τούτο(ις otv)|v αὐτὸς παρα(ρι)ϑμεῖ) | o(09) ὑπ᾽ ἄλλου -ς]
παρ(α)ρι ϑμεῖται" καὶ πρὸς το(ύ)] τοις οὔτε παροραῖ οὔτε | (παρ)ακούει
οὔτε (κατ᾽ ἄλ)]λο τῷν αἰσϑ(η)τηρ(ίων .. | .. ε(υκ)ατ... 6. τα ....]
(δεῖ γὰὴ)ρ τὸν παρορῶ(ν) τα, (κα)τὰ τὴν ὄψυν (λαμ) βί(άνγοντα φαν-

1 τόπου Meib., τύπου libri. 4 fortasse: εἰ μὲν γὰρ τὸν λογικόν τι δεῖ
λέγειν περὶ [ve] ὀνομάτων ὀρϑότητος, πῶς τὰ κατ᾽ ἀξίαν ὀνόματα ἐπὶ τοῖς ἔργοις
οὐκ ἂν ἔχοι εἰπεῖν; οὖσαν συνήϑειαν B. | vs pro ταῖν BP. 10 fortasse:
συγκαταϑετικὴ δὲ κατὰ περίπτωσιν. 11 ἰσχυουσαι pap. || «vet|xrov pap., fort.
ἄνελκτον. 15 εὐ. c . τκκαταλήπτων pap. 18 αδυναδίτου o &Óvvot|vov n.

19 «v..v0. || x«..v0... cg n. 21 versum Hesiodi restituit Brinkmann.
22 (φαμεν)] cov n. 23 docQ .. c o. 24 ve pap. {|οἱξισϑαι o.

25 οἰποις 0, o7 ..g n. 30... 4. μὲν n; fort. φαντασμόν. 31 τουτὲ pap.
34 διτα. τον n.

DIALECTICA. 41

S5 av MAP 8X8... | o0(08)v ... &)AMas... | a, .v.L. n. 0
203. ^| &000v6t.. v. 5. "| desunt duo versus | .... 9t... .... ese |
MV SV A [^9 ANE COUHEA, (ἡ)} μὲν M μ(εταπτωτική
d&)|vw δί(όγξα......... | vatis w στῆς, 1, | ἀδύ(νατον) o)0£ .... | 10

M CPU. og .....| totus versus deest | .. v .....
[Ox Ld, deest in n| δὲ. .... &)xoAo(vOs); μη δὲν ἀγνοεῖν τὸν

σοὶ φὸν" ἀ(φ᾽ à)v καὶ (τοιαῦ)τα | παραπλ(ήσγια ἔσται᾽ μεϊτὰ δὲ τ(ῶν
προ(ειργημ(ε))νὼν τὰ (μὲν) ὄντα φαῦλα οὐκ ἐ(στ)α(ι) περὶ τὸν φρί(ό)-
viuov, τ(ὰ) δὲ ἀναμέσον, | διὰ τὸ μὴ γίνε(σ,νϑαι ταῦτα ἐν τοῖς λογι- 15
xoig ἄϊνευ ἁμαρτημάτων. | ἡ μὲν γὰρ ὑπόν(ο)ια καὶ | ἡ ἄγ(ν)οι(α) xa(L)
ἡ ἀ(πισ)τία | καὶ τὰ παρα(πλήσγια φαῦ (λ)ά ἐστι(ν, ἡ) δ᾽ (ἀτεχ)νία
(καὶ ἡ) παρό(φα)σις καὶ πα ραρίϑ(μη)σιίς τῶν) ἀναμέσον ...α....τ

t| .. διὰ vo puitminy sn [S WW ΝΣ κὰν ἀν ΛΕ ΣΕ
IUS a Lo AWAER B .069 .. αἱ τοῦ ψεύ(δους) ..&.......... | κα(ὶ 30
παν)τὺς RARE διὰ (τοῦ) το x«l λὲ.πα.. σι. τοῖς | τοιούτ(οι)ς
Aia t à τονδὶ .......0V 1... 0g Lu | Lee. ev... διάφορα, |

[Col In — Ox Ma] v«: τούτοις δὲ ὡ(ς φ)α(σὶν) | ᾿ἀκολ(ο)υϑεῖ καὶ
τὸ τοὺς | (σγοφο(ὺς) ἀνεξα(π)ατήϊτους εἶναι καὶ ἀναμαρ! τήτους κατ᾽
᾿Δρι(στ)οτέλην (κ)αὶ πάντα mod(v)rew | εὖ" διὸ καὶ περὶ (τὰς G)vv|- ss
(κα)ταϑέσεις ὅπως γίνονται μὴ ἄλλως, ἀλλὰ με! τὰ καταλήψεως πλείω
γέγονεν ἐ(π)ι(στ)ὴροϊφή. πρῶτον μὲν γάρ ἐσ τιν (ἡ)φιλοσοφία, εἴτε
ἐ(πι)) τήδευ(σιὴ)ὴς λόγου ὀρ(ϑό) ἰτητίος (eir) ἐπιστήμ(η), | ἡ (αὐτὴ τῇ)
“περὶ λόγον | π(ραγμ)ατείαι" χ(αὶ γὰρ) | ἐν(τὸ)ὴς ὄντες τῶν (τοῦ) | Aó-
yov μορίων καὶ τῆς | (συ)ν(τάξεως αὐ)τῶν χρ(η) (σ)όμ(ε)ϑα ἐμπίε)ί- so
(φως «$)|rà: λό(γ)ον δὲ (A£)yo τὸν | xe(và φύσγυν a(&e). (τοῖς) |
λογικοῖς ὑπάρχοντα᾽ | e(ü δ᾽) ἡ διαλεκτ(ική) ἐσίτιν) | ἐπιστ(ἠ)μ(η) τοῦ
ὀ(ρ)ϑῶ(ς | δι)λαλέγεσίϑ)αι καϑ᾿ ἡ(μᾶς Ὁ

12 δεναιαισειν pap. 16 αμαοτηλεχτων pap. | —"vos.:v pap. || yx«.&.
17 .otort pap. || ...0»t« pap. 19* καὶ pap. 25 κατ᾽ Ἀρι(στ)οτέλην testatur
Crónert Herm. 36, 550. 917 ote n. 98 τηδου..ς pap. | oor.. 0, 0.rov n.

29 τὰ περιλογειὰ n. || &vrOg ἔντὲς n, &v..g tvrég O. 82 AIMEICT .... o,
.. MENT n. 86 δειον O, δὲ. τον n.

49 DIALECTICA.

ἐξαπατᾶσϑαι | καὶ περιγενέσϑα(ι εἶν)αν | καὶ διαφεύγειν" ic ἱκα)νὸν
μὲν δεῖ αὐτὸν | εἶναι ἐν τῶι διαλέϊγοεσθαι; τὸν δ᾽ ἱκανὸν | ἐν τῷ δ(ι)α-
λέγεσϑαι | ἐπακ(τέον εἶγναι xa(L) | εὐερωτητικὸν καὶ (εὐ) αποκρφυτικόν,
οὔ(τ)ε | τούτω(ν) ἐσομένων | κατὰ τὸν ἐ(ξαπ)α(τώ) ἱμ(ε)γνον οὔ(τ᾽ ἄν
5 Mes | ψευδέσι καὶ προ(πετέϊσι λόγοις ὀρϑῶς ἀποκρι)) νομένου, εἴ
τινα τριΪβὴν μὲν ἐν λόγωι | προσῆκεν αὐτὸν (ἔχειν), | ἡ δ᾽ ἕως τῶν
ἐλαχίσ᾽ὶ των ϑεωρητι(κὴ.)ν — —
[Col. IIIn — Ox Mc] κατὰ τὸν ἐξαπία) | τώμενον, οὔτε (ἄλ)λου |
ἄν, ὅσον δὲ ἱκανὸν | àv τῶι διαλ(έ)γεσϑαίι ἀν]τὺὴν λέγοντος, δυνατοῦ
10 ὄντος περιγε(νέσ)ϑαι | οὔτε τ(η)ρῆσαι α(ὑτ)ὴὸν | ἀπεριγένητον.
καὶ γὰρ ἀληϑὲς λέγων | αὐτῶν ἀντερεῖ καὶ | ψευδὲς λέ(γγουσιν αὐ]
τοῖς ἐπιπορεύσονταί(ι)" (τ)υγχάνουσι δὲ καὶ | ἀνεξέ(λγεκτοι ὄντες | o£
ἀ(γ)αϑοὶ καὶ καταλ(η)] πτικοὶ ὄντες ἀ(ξι)γωμάτων αὐτά(ρκγως | προσ-
ἐλέγχον(τες τε τ)ὴὺν ἀφαιρούμενον λόγον καὶ ἰσχύονί(τες) | (πρ)ὸς
1 τοὺ(ς ἐ)ν(αντῶους᾽ δεῖ γὰρ αὐτοὺς καὶ ἀκινήτους εἶναι (v)m
ἐ! λέγχο(υ) καὶ συνχ(α)τ(α) | συνκατατίϑεσϑαι | πεφραγμένως πρὸς |
τοὺς ἐ(ναντί)ους — —
132 Sextus adv. math. VII 88. τὴν δὲ ἀλήϑειαν οἴονταί τινες καὶ μά-
λιστα of ἀπὸ τῆς Στοᾶς διαφέρειν τἀληϑοῦς κατὰ τρεῖς τρόπους, οὐσίᾳ τε
20 καὶ συστάσει καὶ δυνάμει" οὐσίᾳ μὲν παρόσον 5 μὲν ἀλήϑεια σῶμά ἐστι,
τὸ δὲ ἀληϑὲς ἀσώματον ὑπῆρχεν. καὶ εἰκότως, φασίν, τουτὶ μὲν γὰρ
ἀξίωμά ἐστι τὸ δὲ ἀξίωμα λεκτόν᾽ τὸ δὲ λεκτὸν ἀσώματον. ἀνάπαλιν δὲ
ἡ ἀλήϑεια σῶμά ἐστι παρόσον ἐπιστήμη πάντων ἀληϑῶν ἀποφαν-
τικὴ δοκεῖ τυγχάνειν, πᾶσα δὲ ἐπιστήμη πῶς ἔχον ἐστὶν ἡγεμονικόν,
5 ὥσπερ καὶ ἡ πῶς ἔχουσα χεὶρ πυγμὴ νοεῖται᾽ τὸ δὲ ἡγεμονικὸν σῶμα κατὰ
τούτους ὑπῆρχεν᾽ τοίνυν καὶ ἡ ἀλήϑεια κατὰ γένος ἔσται σωματική. —
συστάσει δὲ καϑόσον τὸ μὲν ἀληϑὲς ὡς μονοειδές τι καὶ ἁπλοῦν τὴν φύσιν

h5
ox

νενόηται — —— ἡ δὲ ἀλήϑεια ὡς ἂν ἐπιστήμη καϑεστηκυῖα τοὐναντίον Gv-
στηματική τε καὶ πλειόνων ἄϑροισμα τυγχάνειν ὑπείληπται. --- --- 42. δυ-

80 νάμει δὲ ταῦτα ἀλλήλων κεχώρισται, ἐπεὶ τὸ μὲν ἀληϑὲς οὐ πάντως ἐπιστή-
μης εἴχετο (καὶ γὰρ, ὃ φαῦλος καὶ ὁ νήπιος καὶ ὃ μεμηνὼς λέγει μὲν ποτέ
τι ἀληϑές, οὐκ ἔχει δὲ ἐπιστήμην ἀληϑοῦς) ἡ δὲ ἀλήϑεια κατ᾽ ἐπιστήμην
ϑεωρεῖται. ὅϑεν καὶ ὁ ἔχων ταύτην σοφός ἐστιν (ἐπιστήμην γὰρ εἶχεν ἀλη-
ϑῶν) καὶ οὔποτε ψεύδεται, κἂν ψεῦδος λέγῃ, διὰ τὸ μὴ ἀπὸ κακῆς, ἀλλ᾽

35 ἀπὸ ἀστείας αὐτὸ διαϑέσεως προφέφεσϑαι. — 44. ὧδε καὶ ὃ σοφός, τουτέ-
στιν ὃ τὴν τοῦ ἀληϑοῦς ἐπιστήμην ἔχων, ἐρεῖ μέν ποτε ψεῦδος, ψεύσεται
δὲ οὐδέποτε διὰ τὸ μὴ ἔχειν τὴν γνώμην ψεύδει συγκατατιϑεμένην. --- 48.
τὸ ψεῦδος λέγειν τοῦ ψεύδεσϑαι κατὰ πολὺ διενήνοχεν, ἢ τὸ μὲν ἀπὸ ἀστείας
γίνεται γνώμης, τὸ δὲ ψεύδεσϑαι ἀπὸ πονηρᾶς.

40 133 Alexander in Aristot. Metaphys. p. 258, 4 Bon. 301,17 Hayd. τὸ

3 ἐπακτέον restituit Brinckmann. 4 ἐξαπατώμενον rest. idem. 5 ψευ-
doc, pap. 6 προσῆκεν pap.; cf. Crónert Herm. 36,549.|| n9seg pap. 7 9so-
ρητικῶν n. 8 οὔτε v10v pap. 9 ὅσον scripsi, yov pap. || ἱκανὸν n, ἐκαν-

ϑαι 0. 11 ψευδὲι pap. 12 ezimsG6..G00vroi n ἐπιτεσιησονται O. 1 δεπαρ O.
16 easdem syllabas scriba per errorem bis exaravit. 3838 exspectamus: (x«l) ἀπὸ.

DIALECTICA., 43

δὴ μὴ ἡγεῖσθαι μᾶλλον ἄλλο ἄλλου διαψεύδεσθϑαι, ὃ δοκεῖ τοῖς ἀπὸ τῆς
Zroüg, ψεῦδός τε καὶ παρὰ τὰ φαινόμενα.

134 Cicero Orator 32,115. Ergo ewm censeo, qui eloquentiae
laude ducatur, non esse earum rerum (scil. logicae) omnino rudem, sed
vel illa antiqua vel hac Chrysippi disciplina institutus, noverit primum ὁ
vim, naturam, genera verborum, et. simplicium et. copulatorum: deinde
quot modis quidque dicatur: qua ralione verum, falsumne sit iudicetur:
quid efficiatur e quoque, quid cuique consequens sit, quidque contrarium:
quumque ambigue mulia dicantur, quomodo quidque eorum dividi ex-
planarique | oporteat. 10

135 Galenus: in Hippocr. de med. officina Vol. XVIII B p. 649 K. τῶν
αἰσϑήσεων ἁπάσαις τὴν γνώμην ἐφεξῆς ἔταξεν, ὕπερ ἐστὶ τὴν διάνοιαν, ἤν
τε καὶ νοῦν καὶ φρένα καὶ λόγον κοινῶς οἵ ἄνθρωποι καλοῦσιν. ἐπεὶ δὲ
καὶ τῶν κατὰ φωνὴν ἐστί τις λόγος, ἀφορίξοντες οὖν τοῦτον τὸν
προειρημένον λόγον of φιλόσοφοι καλοῦσιν ἐνδιάϑετον, ᾧ λόγῳ 15
τά τε ἀκόλουϑα καὶ τὰ μαχόμενα γιγνώσκομεν, οἷς ἐμπεριέχεται καὶ διαίρεσις
καὶ σύνϑεσις καὶ ἀνάλυσις καὶ ἀπέδειξις.

Sextus adv. math. VIII 275. φασὶν ὅτι ἄνθρωπος οὐχὶ τῷ προφο-
ρικῷ λόγῳ διαφέρει τῶν ἀλόγων ξῴων (καὶ γὰρ κόρακες καὶ ψιττακοὶ καὶ
κίτται ἐνάρϑρους προφέρονται φωνάς) ἀλλὰ τῷ ἐνδιαϑέτῳ, οὐδὲ τῇ ἁπλῇ 30
'μόνον φαντασίᾳ --- —- ἀλλὰ τῇ μεταβατικῇ καὶ συνϑετικῇ. διόπερ ἀκολου-
ϑίας ἔννοιαν ἔχων εὐθὺς καὶ σημείου νόησιν λαμβάνει διὰ τὴν ἀκολουϑίαν.

Α. Περὶ Σημαινόντων,
ἢ περὶ φωνῆς.

Quae hic collacavi supplentur Diogenis Babylonii fragmentis περὶ φωνῆς
quae in Vol. III edentur. Cf. Vol. I n. 74. 485. 36

136 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VII 55. τῆς δὲ διαλεκτικῆς
ϑεωρίας συμφώνως δοκεῖ roig πλείστοις ἀπὸ τοῦ περὶ τῆς φωνῆς ἐνάρχε-
σϑαι τόπου.

137 Scholia Hesiod. Theog. v. 266. Ἶρις δὲ ó προφορικὸς λόγος ἀπὸ so
τοῦ εἴρω τὸ λέγω.

138 Origenes contra Celsum II 72 Vol. I p. 194, 13 Κὅ. (p. 441 De-
larue). οὐδέπω δὲ λέγω ὅτι οὐ πάντως ἐστίν ἀὴρ πεπληγμένος ἢ πληγὴ ἀέρος
ἢ ὅτι ποτὲ λέγεται ἐν τοῖς περὶ φωνῆς ἡ ἀναγραφομένη φωνὴ τοῦ ϑεοῦ.

Of. id. VI 62 (p. 680 Del.) Vol. II p. 182,16 Kó. 86

139 Scholia Arati v. 1. οἵ γὰρ Στωϊκοὶ ὑποτίϑενται, μᾶλλον δὲ πάν-
τες οἵ ὅρον φωνῆς γράψαντες πεπληγμένον ταύτην ἀέρα καλοῦσιν.

140 Diogenes Laért. VII 55. καὶ σῶμα δ᾽ ἐστὶν ἡ φωνή, κατὰ

τοὺς Στωϊκούς, ὥς φησιν ᾿Δρχέδημός τε ἐν τῇ περὶ φωνῆς καὶ 4 ιο-

1 ἄλλον ἄλλου δὶς ψεύδεσθαι L(aur.). 12 ἔταξεν scil. Hippocrates.
21 De synthesi et metabasi cf. n. 87. 39 "4oyaíónuog BPF.

Stoicorum veterum fragm. II. 4

οι

44 DIALECTICA.

γένης καὶ ᾿Αντίπατρος καὶ Χρύσιππος iv τῇ δευτέρᾳ τῶν φυσι-
κῶν. πᾶν γὰρ τὸ ποιοῦν σῶμά ἐστιν ποιεῖ δὲ 5 φωνὴ προσιοῦσα
τοῖς ἀκουόυσιν ἀπὸ τῶν φωνούντων.

141 Gellius Noct. Att. V 15. Sed vocem Stoiei corpus esse conten-
dunt eamque esse dicunt ictum aéra.

142 Servius ad Verg. Aeneid. II 488. Ferit clamor: secundum philo-
sophos physicos, qui dicunt, vocem corpus esse.

143 Varro de lingua lat. VI 56. .Loqui ab loco dictum, quod
qui primo. dicitur 4am fari, vocabula et. reliqua verba dicit, ante quam
suo quisque loco ea dicere polest. Hunc Chrysippus negat loqui, sed
ui loqui: quare ut (mago hominis mon sit homo, sic im corvis, cornici-
bus, pueris primitus incipientibus fari, verba non esse verba, quod mon
loquantur.

144 Galenus in Hippocr. de humoribus lib. I. Vol. XVI p. 204 K. οὐ
ταὐτὸν δέ ἐστι φωνὴ καὶ διάλεκτος καὶ αὐδή, ἀλλ᾽ ἡ μὲν φωνὴ ἔργον ἐστὶ
τῶν φωνητικῶν ὀργάνων, ἡ διάλεκτος δὲ τῶν διαλεκτικῶν, ὧν τὸ μὲν πρῶ-
τόν ἐστιν ἡ γλῶττα, ἔπειτα δὲ ἡ δὶς καὶ τὰ χείλη καὶ of ὀδόντες. φωνη-
τικὰ δὲ ὄργανά ἐστι λάρυγξ καὶ of κινοῦντες αὐτὸν μύες καὶ νεῦρα, ὅσα
τὴν ἐξ ἐγκεφάλου παρακομίξει τούτοις δύναμιν. αὐδὴν δὲ οὔτε πᾶν τὸ τῆς
ἀκοῆς ἴδιον αἰσϑητὸν of παλαιοὶ ἐκάλουν, οὔτε ἐκεῖνο μόνον, ὃ διὰ στόμα-
τος ἐκπέμπεται, ἐν ᾧ περιέχεται, καὶ τὸ κλάειν καὶ τὸ συρίττειν καὶ οἰμώζειν
καὶ βήττειν καὶ ὅσα τοιαῦτα, μόνην δὲ τὴν ἀνθρώπου φωνήν, x«9" ἣν δια-
λεγόμεϑα πρὸς ἀλλήλους, αὐδὴν ὠνόμαζον.

Idem in Hippocr. Epidem. ΠῚ Comment. III Vol. XVII 1 p. 757 K. iis-
dem verbis utitur inde ab αὐδὴν δὲ οὔτε --- ὠνόμαζον. Pergit: οὕτω γοῦν.
καὶ ὃ ποιητής, ἡνίκα ἐποίησε τοῖς ἰδίοις ἵπποις διαλεγόμενον τὸν "Aya,
τηνικαῦτά φησι τὸν ἕτερον αὐτῶν ἀμείψασϑαι λόγοις χρησάμενον ἀνϑρωπίνῃ
διαλέκτῳ. ὐδήεντα, γάρ φησιν, Pone ϑεὰ λευκώλενος Ἥρη CE 407). οὐχ
ὡς ἄφωνον ὄντα πρότερον οὐδ᾽ ὡς οὐκ ἔχοντα τὴν κοινὴν τῶν ἵππων φω-
νήν, ἀλλ᾽ ὡς οὐκ ὀνομαξομένην αὐδὴν ἐκείνην. οὕτως οὖν καὶ ..ϑεὸν αὖ-
δήεσσαν““ εἴρηκε τὴν ἀνϑρωπίνῃ διαλέκτῳ χρωμένην, ὅτι καὶ αὐτὴν ἀνϑρω-
ποειδῆ φασιν εἶναι, μὴ πάντων τῶν ϑεῶν τοιούτων ὑπαρχόντων. ἐναργῶς
γοῦν ἥλιος καὶ σελήνη καὶ τὰ λοιπὰ τῶν ἄστρων ἀποκεχώρηκε πάμπολυ τῆς
τῶν ἀνϑρώπων ἰδέας.

145 Philo quaest. et solut. in Genesin IV 117 (p.336 Aucher) (in-
tellectum, sensus, corpus comparat cum vocalibus, semivocalibus, conso-
nantibus).

146 Origenes contra Celsum I, 24 (p. 341 Delarue) Vol. I p. 74, 10 Kà.
ἐμπίπτει εἰς τὸ προκείμενον λόγος βαϑὺς καὶ ἀπόῤδητος, ὃ περὶ φύσεως ὀνο-
40 μάτων, πότερον, ὡς οἴεται ᾿Δριστοτέλης, ϑέσει ἐστὶ τὰ ὀνόματα 7, ὡς νομί-
ἕξουσιν of ἀπὸ τῆς Zvoüg, φύσει, μιμουμένων τῶν πρώτων φωνῶν τὰ
πράγματα, xo9' ὧν τὰ ὀνόματα, καϑὸ καὶ στοιχεῖά τινα τῆς ἐτυμολογίας
εἰσάγουσιν.

147 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VII 57. τοῦ ὃ λόγου

1 καὶ Xoóc.— φυσικῶν om. F. 2 προσοῦσα BFP, corr. P'. 81 Calypso
p 449. 40 ἐστὶ Φ Del, εἰσὶ A.

DIALECTICA. 40

ἐστὶ μέρη πέντε, ὥς φησι Διογένης — --- καὶ Χρύσιππος" ὄνομα,
προσηγορία, ῥῆμα, σύνδεσμος, ἄρϑρον.

148 Galenus de Hipp. et Plat. place. VIII 8 (232. 673 Μ.). τὸ
αἰσϑητὸν τουτὶ πῦρ ἀϑρόον ἄϑροισμα νομίξει σμικρῶν εἷναι σωμά-
των, τὸ σχῆμα πάντων ἐχόντων πυραμίδος. ἐκείνων οὖν ἕκαστον κ5
στοιχεῖον εἶναί φησι τοῦ πυρός (8ο. Plato), ὡς εἰ καὶ τοῦ τῶν πυρῶν
σωροῦ στοιχεῖον ἔλεγεν εἷναί τις ἕκαστον τῶν πυρῶν. κατὰ δὲ τὸν
αὐτὸν λόγον καὶ τὰ τῆς φωνῆς στοιχεῖα γεννᾶν πρῶτον μὲν
τὰς συλλαβάς, εἶτα ἐξ αὐτῶν γεννᾶσϑαι τό τε ὄνομα καὶ τὸ
ῥῆμα καὶ τὴν πρόϑεσιν ἄρϑρον ve καὶ σύνδεσμον, ἃ πάλιν ὃ τὸ
Χρύσιππος ὀνόμάξει τοῦ λόγου στοιχεῖα.

149 Galenus de differentia pulsuum III 4 Vol. VIII p. 662. ἀλλὰ καὶ

τὸ βλίτυρι, φασὶ, xol τὸ σκινδαψὸς ἄσημα παντελῶς ἔστι. --- — τί ληρεῖς,
ἄνϑρωπε, ἑκών; καὶ γὰρ τὸ βλίτυρι κροῦμά τι δηλοῖ καὶ τὸ σκινδαψὸς οὐκ
οἰκέτου μόνον, ἀλλὰ καὶ ὀργάνου τινός ἐστιν ὄνομα. 15

Of. Diog. Laért. VII 57 (Diogenes Babylonius).

150 Simplicius in Aristot. categ. f. 8 Z. ed. Bas. Οἰκειοτέρως δὲ ὃ
᾿Αριστοτέλης συνώνυμα κέκληκε và σὺν τῷ ὀνόματι καὶ τὸν δρισμὸν ἔχοντα
τὸν αὐτὸν ἥπερ oí Στωϊκοὶ τὰ πολλὰ ἅμα ἔχοντα ὀνόματα, ὡς Πάρις
καὶ ᾿Αλέξανδρος ὃ αὐτός, καὶ ἁπλῶς τὰ πολυώνημα λεγόμενα. 30

151 Varro de lingua lat. IX 1... wesciunt docere quam. discere
quae ignorant, in quo fuit Crates, nobilis grammaticus, qui fretus Chry-
sippo, homine aculissimo, qui reliquit περὶ ἀνωμαλίας III libros,
contra analogiam atque Aristarchum est mixus, sed ita, μέ scripta, indi-
cant eius, ul neutrius videatur pervidisse voluntatem, quod et Chry- ss
sippus, de inaequabilitate cum scribit sermonis, propositum
habet ostendere similes res dissimilibus verbis et. dissimiles
similibus esse vocabulis notatas, 4d quod est verum etc.

152 Gellius N. A. XI 12. Chrysippus ait, omne verbum am-
biguum natura esse, quoniam, ex eodem duo vel plura accipi possunt, so
Diodorus autem, cui Crono cognomentum fuit. mullum", inquit, ,jverbum
est ambiguum, mec quisquam ambiguum. dicit. aut. sentit, nec aliud. dici
videri debet, quum quod se dicere sentit is, qui dicit etc."

183 Galenus de sophismatis ex elocutione 4. Vol. XIV p. 595 K.
Εἴρηται δέ τινα καὶ τοῖς Στωϊκοῖς περὶ τούτων, (ἃ κατὰ μέρος δέ- ss
καιον ἐπελϑοῦσιν ἰδεῖν, εἴ τις ἔξω πίπτει τρόπος τῶν εἰρημένων. εἴη
γὰρ (ἄν) ἐπαγωγζικδή τις αὕτη πίστις" καὶ δίκαιον ἄλλως, μηδεμίαν

11 Scripsit Chrysippus περὶ τῶν στοιχείων τοῦ λόγου καὶ τῶν λεγομένων εἴ
et alios eius generis libros. Vide in catalogo librorum n. 14 Σύνταξις δευτέρα.
26 Chrysippus scripsit περὶ τῆς κατὰ τὰς λέξεις ἀνωμαλίας πρὸς 4Ζίωνα δ΄ n. 14r.
29 Chrysippus quot scripserit περὶ ἀμφιβολιῶν libros vide in catalogo librorum
n. 14 Σύνταξις τρίτη. 80 τούτων (à κατὰ μέρος scripsi, rà» τοῦ μέρους ed.
36 τῶν scripsi, εἶναι ed. 81 ἄν addidi. | ἐπαγωγική scripsi, ἐπαγωγή ed.

46 DIALECTICA.

δόξαν ἀνδρῶν εὐδοκίμων πάρεργον τίϑεσϑαι. Τὸν μὲν οὖν τῆς du-
φιβολίας ὅρον, εἰ καὶ πρὸς πολλὰ τῶν ἡμετέρων μάχεσϑαι δοκεῖ. τό
γε νῦν ἐατέον" ἑτέρας γὰρ καὶ ὑπὲρ τούτων σκοπεῖν πραγματείας
ἐστί τὰς δὲ διαφορὰς τῶν λεγομένων ἀμφιβολιῶν αὐτὰς
s ληπτέον. Εἰσί γε πρὸς τῶν χαριεστέρων λεγόμεναι τὸν ἀριϑμὸν
ὀχτώ" μία μὲν ἣν κοινὴν ὀνομάζουσι τοῦ τε εἰρημένου καὶ τοῦ διαι-
ρετοῦ, οἵα ἐστὶν ἡ αὐλητρὶς πεσοῦσα κοινὴ γὰρ αὕτη τοῦ τε αὐλη-
τρὶς ὀνόματος καὶ τοῦ εἰρημένου. δευτέρα δὲ παρὰ τὴν ἐν τοῖς
ἁπλοῖς ζὁμωνυμίαν», οἷον 'GvÓgsiog. ἢ γὰρ χιτὼν ἢ ἄνϑρωπος.
ιοτρέτη δὲ παρὰ τὴν ἐν τοῖς συνϑέτοις ὁμωνυμίαν, οἷον ««ἄνϑρωπός
ἐστιν. ἀμφίβολος γὰρ ὁ λόγος. εἴτε τὴν οὐσίαν εἴτε τὴν πτῶσιν
εἶναι σημαίνει. τετάρτη δέ ἐστι παρὰ τὴν ἔλλειψιν, ὡς ..»ὅ ἐστί Gov
καὶ γὰρ ἐλλείπει τὸ διὰ μέσον, οἷον δεσπότου ἢ πατρός. πέμπτη
δὲ παρὰ τὸν πλεονασμόν, ὥσπερ ἡ τοιαύτη ..ἀπηγόρευσεν αὐτῷ μὴ
15 πλεῖν“, τὸ γὰρ Jui προσκείμενον ἀμφίδοξον ποιεῖ τὸ πᾶν εἴτε τὸ
πλεῖν ἀπηγόρευσεν εἴτε τὸ μὴ πλεῖν. ἕκτην φασὶν εἶναι τὴν μὴ
διασαφοῦσαν τί μετὰ τίνος ἄσημον μόριον τέτακται, ὡς ἐν τῷ (ll.
J^ 382) ,xel νύ xev ἢ παρέλασσεν“. τὸ γὰρ στοιχεῖον x* ἂν μὴ ἘΞ
γένοιτο διαξζευκτικόν. ἑβδόμη δέ ἐστιν ἡ μὴ δηλοῦσα τί μετὰ τίνος
30 τέταχται σημαντικὸν μόριον. ὡς ἐν τῷ “πεντήκοντ᾽ ἀνδρῶν ἑκατὸν
λίπε δῖος ᾿Δχιλλεύς“. ὀγδόη ἡ μὴ δηλοῦσα τί ἐπὶ τί ἀναφέρεται.
ὡς ἐν τῷ .Δίων Θέων ἐστίν. ἄδηλον γάρ ἐστιν εἴτε ἐπὶ τὴν ἀμ-
φοτέρων ὕπαρξιν ἀναφέρεται, εἴτε ἐπὶ τοιοῦτον, οἷον ..ὃ Δίων Θέων.
ἐστίν“ ἢ πάλιν. --- Οἵ μὲν δὴ τρόποι πρὸς τῶν χαριεστέρων οὗτοι
ss κατηρίϑμηνται---τὸ δ᾽ ἀμέϑοδόν τε καὶ ἄτεχνον πρόδηλον (quod plu-
ribus ostendit Galenus).

154 Varro de lingua lat. VI 1. ZI» hoc dicam de vocabulis tem-
porum ei earum rerum quae in agendo fiunt aut dicuntur cum tempore
aliquo ut ,sedetur*, ,ambulatur*, ,loquantur"*; atque si quae erunt ex

80 diverso genera, adiuncta, potius cognationi verborum quam auditori co-
lumnianti geremus morem. | Hwius vei auctor satis mihi Chrysippus
ei Antipater ...... qui ommes verba ex verbis ita declinari
Scribunt, ut verba litteras alia assumant, alia mittant, alia
commutent ete.

86 155 Varro de lingua lat. X 59. Nam monnunquam alterum ex
altero videtur, ut Chrysippus scribit, quem admodum pater ex filio et

5 λεγόμεναι scripsi, λεγομένων ed. 6. 8 scribendum, ni fallor, εἰρομένου
οὐ mox τοῦ διῃρημένου pro altero τοῦ εἰρημένου. 7 πεσοῦσα Scripsi, παῖς οὖσα
ed. 9 ἁπλοῖς ὁμωνυμίαν scripsi, ἁπλῶς ed. 17 μὴ διασαφοῦσαν scripsi,
μηδὲν σαφοῦσαν ed. 18 versum restitui, καὶ νῦν καὶ μὴ παρήλασεν ed. | cor-

ruptelam significavi. Totam disputationem ex Chrysippi περὶ ἀμφιβολεῶν libris
aliquo modo pendere probabile est. 86 videtur] scil. vocabulum derivatum.

DIALECTICA. 41

filius ex. patre, neque minus in fornicibus propter sinistram dextra stat,
quam propter dextram sinistra. Quapropter et ex. rectis casibus obliqui
δὲ ex obliquis recti οἱ ex singularibus multitudinis et ex multitudinis
singulares nonnunquam recuperari possunt.

156 Scholia in Hom. lliad. 4 290. ἀλάστωρ καὶ ὁ ἁμαρτωλός 5
ἢ κατὰ Χρύσιππον ὃ φονεὺς διὰ τὸ ἄξιος εἶναι ἀλᾶσϑαι ὅ ἐστι
πλανᾶσϑαι.

157 Lexicon apud Bekk. Anecd. Gr. I 814. ἀλάστωρ' ὁ ἁμαρ-
τωλός. ἢ ὃ φονικὺς δαίμων" καὶ κατὰ μὲν Χρύσιππον τὸν φιλόσο-
φον ἀπὸ τῆς ἐλάσεως, ὃ ἄξιος ἐλαύνεσθαι διὰ qóvov: κατὰ δὲ ᾿4πολ- 1
λόδωρον ἀπὸ τοῦ ἀλιτεῖν οἷο.

158 Etymologicum Magn. s. v. ἀλάστωρ — --- κατὰ μὲν Χρύ-
διππον τὸν φιλόσοφον ἐπὶ τοῦ ἁμαρτωλοῦ καὶ φονέως, ἀπὸ τῆς ἐλάσεως,

ὃ ἄξιος τοῦ ἐλαύνεσϑαι διὰ φόνον.

159 Etymologieum Orion. s. v. ἀγκών" -- --- Χρύσιππος δὲ τὸ
ἐγκών, ἀπὸ τοῦ ἐγκεῖσϑαι τῷ ἑτέρῳ ὀστέῳ τὸ ἕτερον.

160 Etymologicum Magn.s.v. διδάσκω p. 212,18. "Ηρωδιανὺς
ὃὲ λέγει ὅτι Χρύσιππος φησὶ παρὰ τὸ ἀσκεῖν τὸ σημαῖνον τὸ δι-
᾿δάσκειν" τὶ ἀσκχῶ, διάσκω" καὶ ἐπενϑέσει τοῦ ὃ διδάσκω.

161 Etymologicum Magn. s. v. παλαιστή p. θ41, 84. Μέγεται 30
σπιϑαμὴ παρὰ τὺ ἀποσπασμὸν ποιεῖν, διὰ τὸν ἀποσπασμὸν τὸν ἀπὸ
τοῦ μεγάλου δακτύλου, τοῦ ἀντίχειρος, πρὸς τὸ τοῦ μικροῦ ἄκρον.
ὡς δὲ Χρύσιππος διὰ τὸ σπᾶσϑαι τὴν ὅλην χεῖρα.

Cf. Etymol. Gud. et Or. s. vv.

162 Etymologium Gud. s. v. βάναυδος --- --- Χρύσιππος δὲ ἀπὸ 55
τοῦ τεχνίτας (leg. τοῖς τεχνίταις) τὴν πρὸς τὸν βίον ἐγγίνεσθαι καὶ
πορίξεσϑαι .... (excidit substantivum).

163 Varro de lingua lat. VI 11. .Aevum ab aetate omnium an-
orum; hinc aevileruum, quod factum est aetleruum: quod Graeci
αἰῶνα, id ail Chrysippus esse ἀεὶ ὄν. 30

164 Ammonius in Aristot. de interpr. p. 42, 30 Busse. περὶ τῆς
κατ᾽ εὐθεῖαν γινομένης τῶν ὀνομάτων προφορᾶς εἴωϑε παρὰ τοῖς
παλαιοῖς ξητεῖσϑαι, πότερον πτῶσιν αὐτὴν προσήκει καλεῖν ἢ οὐ-
δαμῶς, ἀλλὰ ταύτην μὲν ὄνομα, ὡς κατ᾽ αὐτὴν ἑκάστου τῶν πραγμάτων
ὀνομαζομένου, τὰς δὲ ἄλλας πτώσεις ὀνόματος ἀπὸ τοῦ μετασχηματισμοῦ τῆς s5
εὐθείας γινομένας. τῆς μὲν οὖν δευτέρας προΐσταται δόξης ὃ ᾿Δριστοτέλης
— — τῆς δὲ προτέρας of ἀπὸ τῆς Στοᾶς καὶ ὡς τούτοις ἀκολουϑοῦντες of
τὴν γραμματικὴν μετιόντες τέχνην. λεγόντων δὲ πρὸς αὐτοὺς τῶν Περιπατη-
τικῶν --- — τὴν εὐθεῖαν κατὰ τίνα λόγον πτῶσιν ὀνομάζειν δίκαιον, ὡς ἀπὸ
τίνος πεσοῦσαν :“ — --- ἀποκρίνονται οὗ ἀπὸ τῆς Στοᾶς ὡς ἀπὸ τοῦ νοήμα- 40
τος τοῦ ἐν τῇ ψυχῇ καὶ αὕτη πέπτωκεν" ὃ γὰρ ἐν ξαυτοῖς ἔχομεν τοῦ Σωκρά-

18 fortasse: τὸ σημαινόμενον

48 DIALECTICA.

τους νόημα δηλῶσαι βουλόμενοι τὸ »Σωκράτηςς ὄνομα “προφερόμεϑα᾽ καϑά-

περ οὖν τὸ ἄνωϑεν ἀφεϑὲν γραφεῖον καὶ ὀρϑὸν παγὲν πεπτωκέναι τε λέ-

γεται καὶ τὴν πτῶσιν ὀρϑὴν ἐσχηκέναι, τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ τὴν εὐϑεῖαν

πεπτωκέναι μὲν ἀξιοῦμεν ἀπὸ τῆς ἐννοίας, ὀρϑὴν δὲ εἶναι διὰ τὸ ἀρχέτυπον
$ τῆς κατὰ τὴν ἐκφώνησιν προφορᾶς.

165 Scholia in Dionys. Thrace. Bekker Aneed. Gr. II p. 891. Τὸν ἐνε-
στῶτα of Στωϊκοὶ ἐνεστῶτα παρατατικὸν ὁρίζονται ὅτι παρατείνεται
καὶ εἰς μέλλοντα᾽ ὁ γὰρ λέγων .»«ποιῶ““ καὶ ὅτι ἐποίησέ τι ἐμφαίνει καὶ ὅτι
ποιήσει.

10 B. Περὶ Σημαινομένων,
ἢ Δεχτῶν.
Cf. Vol. I n. 488.

166 Sextus adv. math. VIII 11. ἦν δὲ xol ἄλλη τις παρὰ τούτοις

(seil. apud dogmaticos) διάστασις, xc9" ἣν οἵ μὲν περὶ τῷ σημαινομένῳ τὸ
15 ἀληϑές τε καὶ ψεῦδος ὑπεστήσαντο, of δὲ περὶ τῇ φωνῇ, of δὲ περὶ τῇ κινήσει
τῆς διανοίας. καὶ δὴ τῆς μὲν πρώτης δόξης προεστήκασιν οὗ ἀπὸ τῆς Στο-
&c, τρία φάμενοι συζυγεῖν ἀλλήλοις, τό τε σημαινόμενον καὶ τὸ σημαῖνον καὶ
τὸ τυγχάνον, ὧν σημαῖνον μὲν εἶναι τὴν φωνήν, οἷον τὴν ..Δίων“, σημαι-
νόμενον δὲ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα τὸ ὑπ’ αὐτῆς δηλούμενον καὶ οὗ ἡμεῖς μὲν ἀν-
τιλαμβανόμεϑα τῇ ἡμετέρᾳ παφυφισταμένου διανοίᾳ, of δὲ βάρβαροι οὐκ ἐπαΐ-
ουσι καίπερ τῆς φωνῆς ἀκούοντες, τυγχάνον δὲ τὸ ἐχτὸς ὑποκείμενον, ὥσπερ :
αὐτὸς ὁ Δίων. τούτων δὲ δύο μὲν εἶναι σώματα, καϑάπερ τὴν φωνὴν καὶ τὸ
τυγχάνον, ἕν δὲ ἀσώματον, ὥσπερ τὸ σημαινόμενον πρᾶγμα, καὶ
λεκτόν, ὅπερ ἀληϑές ve γίνεται ἢ ψεῦδος. καὶ τοῦτο οὐ κοινῶς πᾶν, ἀλλὰ
35 τὸ μὲν ἐλλιπὲς τὸ δὲ αὐτοτελές. καὶ τοῦ αὐτοτελοῦς τὸ καλούμενον ἀξίωμα,

ὅπερ καὶ ὑπογράφοντές φασιν ..«ἀξίωμά ἐστιν ὅ ἐστιν ἀληϑὲς ἢ ψεῦδος“.

167 Sextus adv. math. VIII 80. πᾶν τε λεκτὸν λέγεσϑαι δεῖ, ὅϑεν καὶ
ταύτης ἔτυχε τῆς προσηγορίας. --- --- λέγειν γάρ ἐστι, καϑὼς αὐτοί φασιν
of ἀπὸ τῆς Στοᾶς, τὸ τὴν τοῦ νοουμένου πράγματος σημαντικὴν προφέ-

30 ρεσϑαι φωνήν etc.

168 Ammonius in Aristot. de interpret. p. 17, 24. ὁ ᾿Δριστοτέλης δὲ-
δάσκει διὰ τούτων, τίνα ἐστὶ và προηγουμένως καὶ προσεχῶς ὑπ᾽ αὐτῶν ση-
μαινόμενα (scil ὑπὸ τῶν φωνῶν), καὶ ὅτι τὰ νοήματα, διὰ δὲ τούτων μέ-
σῶν τὰ πράγματα, καὶ οὐδὲν ἕτερον δεῖ παρὰ ταῦτα ἐπινοεῖν μέσον τοῦ τε

ϑονοήματος καὶ τοῦ πράγματος, ὅπερ οἱ ἀπὸ τῆς Στοᾶς ὑποτιϑέ-
μενοι λεκτὸν ἠξίουν ὀνομάζξειν.

169 Scholia in Hom. Iliad. B. 849. ψεῦδος: ἀντὶ τοῦ ψευδής. ταῦτα
δὲ παρὰ τοῖς Στωϊκοῖς λεκτὰ καλεῖται τὰ πρὸς τὴν σημασίαν δι’ ἄλλων
φερόμενα.

40 170 Sextus adv. math. XI 224. τὸ μὲν οὖν σῶμα οὐ διδάσκεται, καὶ
μάλιστα κατὰ τοὺς ἀπὸ τῆς Στοᾶς᾽ Àexvà γάρ ἐστι τὰ διδασκόμενα, σῶμα
δ᾽ οὐκ ἔστι τὰ λεκτά.

14 τῷ σημαινομένῳ Bk., τὰ σημαινόμενα libri. 25 fortasse: τὸ μὲν ἐλλιπὲς
(ob», τὸ δὲ etc. 84 πράγματα dicit Ammonius, quae Stoici τυγχάνοντα, scil.
τὰ ἐκτὸς ὑποκείμενα. 39 definitio corrupta legitur. 42 Cf. idem I 20.

DIALECTICA. 49

171 Plutarchus de $Stoic. repugn. ep. 11 p. 1037d. αὐτοί γε
μὴν λέγουσι, τοὺς ἀπαγορεύοντας ἄλλο uiv λέγειν, ἄλλο δ᾽ ἀπαγο-
ρεύειν, ἄλλο δὲ προστάσσειν" Ó γὰρ λέγων, Μὴ κλέψῃς, λέγει μὲν αὐτὸ
τοῦτο, Μὴ κλέψῃς, ἀπαγορεύει δὲ (κλέπτειν, προστάσσει δὲ) μὴ
κλέπτειν.

8 1. Περὶ ἐναντίων
καὶ ἀντικειμένων καὶ στερητικῶν.

Scripsit Chrysippus περὶ ἀποφατικῶν πρὸς ᾿Δρισταγόραν γ' et περὶ τῶν
κατὰ στέρησιν λεγομένων πρὸς Θέαρον α΄. Locum περὶ ἐναντίων hic inserui,
quia ad λεχτά sccundum Stoicos pertinet omnis oppositio. Of. n. 173:
ὅλως δὲ iv τοῖς πράγμασι và ἐναντία ϑεωρεῖται. Praemittenda duxi, quia
ad ἐλλιπῆ et αὐτοτελῆ pertinent.

172 Simplicius in Aristot. categ. f. 98 I' ed. Bas. ἀλλ᾽ ἐπειδὴ
σαφηνείας ἔτυχεν ἡ τοῦ AguGvovéAovg λέξις, ἴδωμεν καὶ ὅσα τῷ τόπῳ
προσεξεργάζξονται οἱ κλεινότεροι τῶν ἐξηγητῶν. Τῶν γὰρ Στωϊκῶν
μέγα φρονούντων ἐπὶ τῇ τῶν λογικῶν ἐξεργασίᾳ, ἔν τε τοῖς ἄλλοις
xul ἐπὶ τῶν ἐναντίων, σπουδάζουσι δεικνύναι, ὅτι πάντων τὰς ἀφορ-
μὰς ὃ ᾿Δριστοτέλης παρέσχεν ἐν ἑνὶ βιβλίῳ, ὃ περὶ ἀντικειμένων ἐπέ-
γραψεν, ἐν ᾧ καὶ ἀποριῶν ἐστι πλῆϑος ἀμήχανον, ὧν ὀλίγην ἐκεῖνοι
μοῖραν παρέϑεντο᾽ καὶ τὰ- μὲν ἄλλα ἐν εἰσαγωγῇ παρεμβαλεῖν οὐκ
εὔλογον. ὅσα δὲ συμφώνως οἱ Στωϊκοὶ τῷ ᾿Δριστοτέλει διετάξαντο,
ταῦτα ῥητέον. Ὅρου τοίνυν παλαιοῦ περὶ τῶν ἐναντίων κατα-
βεβλημένου, οὗ καὶ ἔμπροσϑεν ἐμνημονεύσαμεν, ὅτι ὅσα ἐστὶν ἐν
τῷ αὐτῷ γένει πλεῖστον ἀλλήλων διαφέρει, ἠϑέτηκε τὸν ὕρον ὁ
᾿Δριστοτέλης ἐν τῷ περὶ τῶν ἀντικειμένων. πολυειδῶς βασανίσας αὐ-
τόν. ------- Χρησαμένου δὲ ὅμως τῷ ὅρῳ τούτῳ ἐν τῷ περὶ τοῦ ποσοῦ
λόγῳ μετὰ τοῦ ἐπισημήνασϑαι ὅτι παλαιὸς ὃ ὅρος, οὗ ἀπὸ τῆς Στοᾶς
παραλαβόντες αὐτὸν ἐχρήσαντο, τὸ μὲν σαϑρὸν αὐτοῦ παραδει-
κνύοντες, πειρώμενοι δὲ ὅμως λύειν τὰ δοκοῦντα ἄτοπα. — --- τού-
τοις οὖν οἱ ἀπὸ τῆς Στοᾶς ἐχρήσαντο πᾶσιν καὶ (ἐν τοῖς ἄλλοις
διορισμοῖς τοῖς περὶ τῶν ἐναντίων ᾿“ριστοτέλει κατὰ πόδας ἠκολού-
ϑησαν, ἐκείνου τὰς ἀφορμὰς αὐτοῖς δεδωκότος ἐν τῷ περὶ τῶν ἀντι-
κειμένων συγγράμματι ἃς ἐξειργάσαντο ἐν τοῖς αὑτῶν βιβλίοις.

173 Simplicius in Aristot. categ. f. 98 E. ed. Bas. καὶ γὰρ καὶ
τὰς ἕξεις ἐναντίας ὑπέλαβον, ὡς ἐκεῖνος (scil Aristoteles), οἷον φρό-
νησιν ἀφροσύνην, καὶ τὰ κατηγορήματα, ὥσπερ τὸ φρονεῖν καὶ ἀφραί-

4 κλέπτειν, προστάσσει δὲ add. Mez. 924 aut διαφέροντα scribendum, aut
δὲ post πλεῖστον inserendum. || ἠϑέτηκε scripsi, ἤνϑηνε ed. Bas. 29 ὅμως
scripsi, ὅλως ed. Bas. 86 ἀφροσύνην scripsi, ἀφρόνησιν ed. Bas.

50 DIALECTICA.

νειν, καὶ τὰς μεσότητας, oiov τὸ φρονίμως ἢ ἀφρόνως. τοὺς μέντοι
ποιοὺς καὶ πῶς ἔχοντας οὐκέτι ὑπέλαβον ἐναντίους, ἀλλ᾽ ἐναντίως
ἔχειν, καὶ (οὐ) τοῦτον τούτῳ ἀλλ᾽ ἀμέσως τὸν φρόνιμον τῷ ἄφρονι
λέγουσιν. ἐὰν δέ ποτὲ καὶ λέγωμεν τοῦτον τούτῳ ἐναντίον εἶναι,

5 ἐπὶ τὰ ἄμεσα «βλέποντες» ποιούμεϑα τὴν σημασίαν, ὥς φασι.
κυριώτατα μὲν οὖν ἐπὶ τῶν ἕξεων καὶ τῶν σχέσεων καὶ τῶν
ἐνεργειῶν καὶ τῶν τούτοις παραπλησίων ἡ ἐναντίωσις ϑεω-
ρεῖται. δεύτερον δὲ ὡς ἐναντία λέγεται τὰ κατηγορήματα
καὶ τὰ κατηγορούμενά zog ἐκείνοις. προσάγει δὲ ἁμῶς γέ πως

τὸ πρὺς τὰ ἐναντία καὶ τὸ φρονίμως καὶ ἀφρόνως. ὅλως δὲ ἐν τοῖς
πράγμασι τὰ ἐναντία ϑεωρεῖται, καὶ ἡ φρόνησις τῇ ἀφροσύνῃ
ἀμέσως οὕτως ἐναντία λέγεται, οὐχ ἥδε τῇδε᾽ τοιαύτης δὲ οὔσης τῆς
Στωΐκης διδασκαλίας, ἴδωμεν πῶς αὐτὴν ἀπὺ τῆς ᾿Αριστοτέλους
παραδόσεως παρεσπάσαντο.

15 174 Simplicius in Aristot. categ. f. 98 Z. ed. Bas. ὄντος δὲ δυ-
νατοῦ τὺ αὐτὸ καὶ κατ᾽ ἀσύνθετον φωνὴν εἰπεῖν, οἷον φρόνησιν ἀφρο-
σύνην, καὶ δι’ ὅρου, οἷον ἐπιστήμην ἀγαϑῶν καὶ κακῶν καὶ οὐδε-
τέρων καὶ τὴν ἀφροσύνην ἄγνοιαν τῶν αὐτῶν, ξητοῦσι πότερόν ἔστι
τὰ κατὰ τὰ ἁπλᾶ μόνον ἢ (x«i và» κατὰ τοὺς ὅρους (ἐναντία) καὶ

"0 ὅ γε Χρύσιππος ἐφίστησι, μήποτε τὰ προσηγορικὰ καὶ ἁπλᾶ μόνον
ἐστὲν ἐναντία, τὰ δὲ οὐκ ἔστι. πολλὰ γὰρ ἐν τούτοις συμπεριλαμ-
βάνομεν καὶ μετὰ ἄρϑρων καὶ μετὰ συνδέσμων καὶ ἄλλων δὲ μορίων
ἐξηγητικῶν {προφέρομενΣ ὧν ἕκαστον εἷς τὸν τῶν ἐναντίων Aóyov:
ἀλλοτρίως ἂν παραλαμβάνοιτο᾽ διὸ τὴν μὲν φρόνησιν τῇ ἀφροσύνῃ
φησὶν εἶναι ἐναντίον, τὸν δὲ ὅρον τῷ ὅρῳ οὐκέτι ὁμοειδῶς ἐναντίον
εἷναί φησιν ., ἐπ’ ἐκεῖνα δὲ ποιούμενοι τὴν ἀναφορὰν καὶ τοὺς
ὅρους κατὰ συξυγίαν ἀντιτιϑέασι."

175 Simplicius in Aristot. categ. f. 102 Z. ed. Bas. Καὶ οἵ ἀπὸ
τῆς Στοᾶς δὲ διϊσχυρίξονται, ὅτι οὐδὲν τῶν κατὰ ἀπόφασιν λεγομέ-
30 vov οὐδενί ἐστιν ἐναντίον" ἦν γὰρ ἂν τῇ ἀρετῇ ἐναντία ἡ οὐκ ἀρετή,

καὶ τῇ κακίᾳ ἐναντία ἡ οὐ κακία, ὑπὸ μὲν τὴν οὐκ ἀρετὴν καὶ τῆς
κακίας πιπτούσης καὶ ἄλλων πολλῶν (καὶ γὰρ λίϑου καὶ ἵππου καὶ
πάντων τῶν παρὰ τὴν ἀρετήν) ὑπὸ δὲ τὴν οὐ κακίαν καὶ τῆς ἀρετῆς
καὶ τῶν ἄλλων πάντων. ἔσται ov ἕνὶ πάντα ἐναντία, καὶ τὰ αὐτὰ

86 τῇ ἀρετῇ καὶ τῇ κακίᾳ ἐναντία, εἰ μὴ ἡ ἀρετὴ τῇ κακίᾳ ἐναντία, ἀλλ᾽
ἡ οὐ κακία" συμβήσεται καὶ σπουδαίοις μέσα ἐναντία εἶναι
καὶ φαύλοις, ἄτοπον δὲ τοῦτο, καὶ μάλιστα εἰ καὶ τὰ αὐτὰ καὶ

σι

8 ἀλλ᾽ ἀμέσως scripsi, ἀλλὰ μέσως ed. Bas. 11 πράγματα hic quoque
λεχτά dicuntur. 19 καὶ τὰ addidi. | ἐναντία addidi. 23 προφέρομεν ad-
didi; hic locus probat cetera quoque, quae περὶ ἐναντίων Stoica Simplicius profert,
Chrysippi esse.

DIALECTICA. 51

μή. Καὶ τὸ δυοῖν ἐναντίων ὑφ᾽ ὃ uiv πάντα và ὑποπίπτοντα ποιό-
τητας εἶναι, ὡς ὑπὸ τὴν ἀρετὴν καὶ τὴν κακίαν, ὑφ᾽ ὃ δὲ καὶ ποιό-
τήτὰς καὶ ποιά, ὡς ὑπὺ τὴν οὐκ ἀρετὴν καὶ τὴν οὐ κακίαν (ὑπὸ ταύ-
τὰς γὰρ καὶ ποιότητες καὶ ποιὰ καὶ ἐνέργειαι καὶ πᾶν ὁτιοῦν ἐστι)
καὶ τοῦτό ἐστιν ἀπεμφαῖνον. οὕτως μὲν οὖν καὶ παρὰ τοῖς Στωΐϊ-
κοῖς διώρισται τά τε ἐναντία καὶ τὰ ἀποφατικῶς ἀντικείμενα.

176 Simplicius in Aristot. eateg. f. 102 4 ed. Bas. οὗ γοῦν Στωϊκοὶ
μόνα τὰ ἀποφατικὰ τοῖς καταφατικοῖς ἀντικεῖσϑαι νομίξουσιν.

Bekkeri Anecd. gr. p. 484. μηδὲ τὸ πρὸς τῶν Στωϊκῶν λεγόμενον
παραλείπωμεν, παρ᾽ οἷς ἐστί τις διαφορὰ ἐν τοῖς κατὰ φύσιν διεξευγμένοις 10
μαχομένου καὶ ἀντικειμένου καὶ ἦν μαχόμενον τὸ μὴ δυνάμενον κατὰ τὸ
αὐτὸ παραληφϑῆναι, ὑπὲρ οὗ καὶ iv τοῖς προκειμένοις εἴρηται᾽ «ἡμέρα ἐστὶν
ἢ νὺξ ἐστίν’ ἢ .οφϑέγγομαι ἢ σιγῶ“ καὶ ἔτι τὰ τούτοις ὅμοια. ἀντικεί-
μενον δὲ τὸ πλεονάξον ἀποφάσει ete.

177 Simplicius in Aristot. categ. f. 100 B. ed. Bas. ἔστι δέ vig 15
στέρησις καὶ ἄλλη παρὰ τὴν φυσικήν, λέγω δὲ παρ᾽ ἣν ἐπὶ τῶν πεφυ-
κότων ἐλέγομεν καὶ ὅτε ἐπεφύχεσαν, ἣν Χρύσιππος ἠϑικὴν καλεῖ"
ἀχίτων γὰρ καὶ ἀνυπόδητος καὶ ἀνάριστος σημαίνει μὲν καὶ ψιλὴν
ἀναίρεσιν, σημαίνει δὲ καὶ παρέμφασίν τινα, ὅτε καὶ κατὰ στέρησιν
᾿ γίνεται. οὔτε γὰρ ἀχίτωνα τὸν βοῦν ἐροῦμεν, οὔτε ἡμᾶς ὅταν λουώ- 20
μεϑα ἀνυποδέτους, καὶ ἀναρίστους οὔτε τοὺς ὄρνιϑας οὔτε ἡμᾶς ἅμα
τῷ ἡμέραν γενέσϑαι, ἀλλὰ δεῖ συνεμφαίνεσϑαι τὸ εἰθισμένον καὶ ὅτε
εἴϑισται τὴν στέρησιν. ὄντος γὰρ ἔϑους ἀριστᾶν κατά τινα ὥραν
τεταγμένην ὁ ὑπὸ τὸ ἔϑος ὥν, ὅταν μὴ ἐν τῷ χρόνῳ τῷ τεταγμένῳ
ἀριστήσῃ, οὐ φύσεως ἔμφασιν, ἀλλ᾽ ἔϑους κατὰ τὴν στέρησιν ἀναιρεῖ. a5
εἰσὶν οὖν ἀέχειαι αἱ μὲν τῶν φύσει, αἱ δὲ τῶν κατ᾽ 90g, καὶ ἀναι-
ρέσεις ἐν οἷς ἕκαστα καὶ πέφυκε καὶ εἴϑισται. πολλάκις δὲ οὐκ ἔϑους
ἀλλὰ καϑήκοντος ἀπόπτωσιν ἐμφαίνει ἣ στέρησις, ὡς ἐπὶ τοῦ ἄκλητον
δειπνεῖν, ὅταν παρεμφαίνωμεν, ὅτι οὐ καϑηκόντως ἀπήντησεν οὔτε
κατὰ τὸ ἐπιβάλλον τοῖς ἔϑεσιν. ἔστι καὶ ἄλλως ἡ στέρησις τῶν ὁμω- 30
νύμως λεγομένων" καὶ γὰρ ὅταν τι γένος ὅλον μὴ ἢ πεφυκός τι ἔχειν,
ἐστερῆσϑαι λέγομεν ἐκείνου, ὃ μὴ πέφυκεν ἔχειν: οὕτως τὰ φυτὰ
ἐστερῆσϑαι λέγομεν αἰσϑήσεως τῷ μὴ πεφυκέναι ἔχειν αἴσϑησιν.
καὶ ὅταν δὲ τὰ ἐν τῷ γένει τὰ μὲν ἦ πεφυκότα ἔχειν, τὰ δὲ
μὴ πεφυχότα, ἐστερῆσϑαι λέγεται τὰ μὴ πεφυκότα, ὥσπερ ἐν τῷ s
γένει τῶν toov ὃ ἀσπάλαξ ὄψεως. καὶ μᾶλλόν γε τοῦτο λέγομεν
ἢ ἐπὶ τοῦ, πρὺς βίαν ἀφῃρῆσϑαι. κυρίως δὲ στέρησις λέγεται
ἐπὶ τῶν πεφυκότων μὲν ἔχειν, μὴ ἐχόντων δὲ τότε ὅτε πεφύκασι καὶ
ὅτε εἰώϑασι καὶ ἐνεστήσαντο ἔχειν, ὃ δὴ καὶ ἀντίϑετον τῇ ἕξει ϑεω-

5 τοῦτό ἐστιν scripsi, ἔστιν τοῦτο ed. Bas. 6 ἀποφατικῶς Scripsi, ἀντι-
φατικῶς Bas.

59 DIALECTICA.

geivu,* xol ἡ ἐν τούτοις ἀντίϑεσις κέκληται ἡ κατὰ ἕξιν καὶ στέρησιν.
— — xul τοῦτο δὲ ἰστέον ὅτι ἐνίοτε μὲν οὐ στερητικὰ ὀνόματα στέ-
ρησιν δηλοῖ, ὡς ἡ πενία τὴν στέρησιν τῶν χρημάτων καὶ ὃ τυφλὸς
στέρησιν ὄψεως. ἐνίοτε δὲ στερητικὰ ὀνόματα οὐ στέρησιν δηλοῖ" τὸ
5 γὰρ ἀϑάνατον, στερητικὸν ἔχον τὸ σχῆμα τῆς λέξεως, οὐ σημαίνει
στέρησιν" οὐ γὰρ ἐπὶ πεφυκότος ἀποϑνήσκειν, εἶτα μὴ ἀποϑνήσκοντος,
χρώμεϑα τῷ ὀνόματι. πολλὴ δὲ ταραχή ἐστι κατὰ τὰς φωνὰς τὰς
στερητικάς. διὰ γὰρ τοῦ ἃ καὶ ἂν προσαγομένων αὐτῶν, ὥσπερ ἄοι-
κος καὶ ἀνέστιος, συμβαίνει ποτὲ μὲν ταῖς ἀποφάσεσι, ποτὲ δὲ

ιοτοῖς ἐναντίοις συμφύρεσϑαι αὐτὰς (sequuntur exempla). πολλῆς
δ᾽ οὔσης τῆς ἀνωμαλίας Χρύσιππος μὲν ἐν τοῖς περὶ τῶν στε-
ρητικῶν λεγομένοις ἐπεξῆλϑεν αὐτήν, ᾿Αριστοτέλει δὲ οὐ τοῦτο προὔ-
κξιτοὸ elc.

Cf. f. 102Β. ἀλλὰ τὸν μὲν πλήρη περὶ τῶν στερήσεων λόγον

15 ἔστιν ἔκ τε τοῦ ᾿ΑΔριστοτελικοῦ καὶ τοῦ Χρυσιππείου βιβλέου
λαμβάνειν.

178 Simplicius in Aristot. categ. f. 101 E. ed. Bas. ἕξεως δὲ
καὶ στερήσεως οὐ δυνατὸν εἷς ἄλληλα μεταβολὴν γίνεσϑαι. τυφλότης
μὲν γὰρ ἐξ ὄψεως γίνεται, οὐκέτι μέντοι καὶ ἀνάπαλιν. ὅϑεν καὶ ὃ

0 Χρύσιππος ἐξήτησεν, εἰ τυφλοὺς ῥητέον τοὺς ὑποχυϑέντας. δυνα-
μένους δὲ ἐκ παρακεντήσεως ἀναβλέψαι, καὶ ἐφ᾽ ὧν τὰ βλέφαρα κέκλει-
σται. τῆς γὰρ δυνάμεως οὔσης ἐοικέναι τῷ καταμεμυκότι τοὺς ὀφϑαλ-
μοὺς ἢ τῷ κωλυομένῳ ὁρᾶν διά τι παραπέτασμα, οὗ ἀφαιρεϑέντος -
οὐδὲν κωλύεται δρᾶν. διὸ οὐδὲ ἀπὸ στερήσεως εἰς ἕξιν γίνεται ἡ
96 τοιαύτη μεταβολή. λαμβάνει δὲ νῦν στέρησιν τὴν κατὰ πήρωσιν.

179 Simplicius in Aristot. categ. f. 100 B. ed. Bas. (Jamblichum
se exscribere significat ipse S.) x«l γὰρ x«i τὸν Χρύσιππον 'Api-
στοτέλει ἑπόμενον στερητικὰ λέγειν ταῦτα, ὅσα ἀναιρεῖ παρεμφψαίνοντα
τὴν τοῦ ἔχειν φύσιν, οὐχ ἁπλῶς, ἀλλ᾽ ὅταν ἐμφαίνῃ τὸ πεφυκὸς καὶ

80 ὅτε πέφυκεν --- καὶ ἀντίκειται τῇ ἀπὸ τοῦ ἔχειν λεγομένῃ ἕξει ἡ στέ-
ρησις, καὶ οὐ μόνον ποιοτήτων αἵ στερήσεις, ἀλλὰ καὶ ἐνεργειῶν,
ὡς ἡ τυφλότης τῆς τοῦ ὁρᾶν ἐνεργείας καὶ T χωλότης τῆς τοῦ
βαδίζειν.

180 Papyrus Letronnii περὶ ἀποφατικῶν (ed. Brunet Notices

86 et extraits de manuscrits de la bibliothéque impériale. Tome XVIII
Paris 1865, Th. Bergk Opusc. II p. 114).

L (ἐστὴιν ὅπερ οὕτω λέγοι | (Kv τι)ὴς" ,,O)x οἶδ᾽ ὅπως χρὴ | (τὸν
σ)αφῶς κατειδότα | (τῆς Η)ρακλείας φροντί- (δὸς κ)ατηγορεῖν.“ Ναὶ

81 οὐκ del. Bergk, propter suam supplendi rationem, quae incerta est. fr.
adesp. 77 Nauck.

DIALECTICA., 53

500 μοι --- διάνοιαν“
ναὶ οὐ ἀντίκειται ἀξίωμα μρνρυμμόη τῷ᾽ 15
οΟὔ μοι — διάνοιαν."
ναὶ οὐ ἀληϑῶς τις τῶν ποιητῶν οὕτως ἀπεφαίνετο"
5,0 μοι --- διάνοιαν."
| 4. Εἰ ἀπεφήνατό τις" (trag. fr. adesp. 83 Nauck)
,0)x ἦν ἄρ᾽ οὐϑὲν πῆμ᾽ ἐλευϑέραν δάκνον 30

Ψυχὴν ὁμοίως ἀνδρὸς ὡς ἀτιμία.“
ἀντίκειται ἀξίωμα καταφατικὸν TQ:

Οὐκ ἦν -- -- ἀτιμία."
ναὶ οὐ ἀπεφήνατό τις"
00x ἦν — — ἀτιμία." 25

5. (El ἀληϑῶς) οὕτως ἀπέφασκεν Εὐριπίδης" (Iphig. Aul. 28)
»»Οὐκ ἄγαμαι ταῦτ᾽ ἀνδρὸς ἀριστέως."
ἀντίκειται ἀξίωμα καταφατικὸν τῷ"
οΟὐκ — ἀριστέως."
ναὶ οὐ ἀντίκειται ἀξίωμα καταφατικὸν τῷ 80
,0)x — ἀριστέως."“
ναὶ οὐ ἀπέφασκεν οὕτως Εὐριπίδης"
οΟὐκ --- ἀριστέως."“
6. Εἰ ᾿ἀνδρομάχη Εὐριπίδου πρὸς Ἑρμιόνην τοῦτον ἀπεφήνατο τὸν
τρόπον" (Androm. 205) 35
Ox ἐξ ἐμῶν σε φαρμάκων στυγεῖ πόσις“
ἀντίκειται ἀξίωμα καταφατικὸν τῷ"
Οὐχ ἐξ — πόσις“

1 ov cod. ὃ male Letr. 6 Pind. fr. 198 Bergk. 26 Ei ἀληϑῶς add.
Letronne.

DIALECTICA,

ναὶ οὐ ἀντίκειται ἀξίωμα καταφατικὸν τῷ"
»O)x ἐξ — πόσις
ναὶ οὐ ᾿Ανδρομάχη Εὐριπίδου πρὸς Ἑρμιόνην ἀπεφήνατο τοῦτον
τὸν τρόπον" ὶ
οὐκ ἐξ — πόσις“
. Εἰ ἀληϑές ἐστιν, ὅπερ οὕτω λεχϑείη ἄν" (Eur. Stheneb. fr. 662 N.)
οΟὐκ ἔστιν ὅστις πάντ᾽ ἀνὴρ εὐδαιμονεῖ."
ἀντίκειται ἀξίωμα καταφατικὸν τῷ"

Οὐχ ἔστιν --- εὐδαιμονεῖ."

ναὶ οὐ ἀντίκειται ἀξίωμα καταφατικὸν τῷ"
»OU)x ἔστιν --- εὐδαιμονεῖ."

V. ναὶ οὐ ἀληϑές ἐστιν ὅπερ οὕτω λεχϑείη dw
οὐθὐκχ ἔστιν — εὐδαιμονεῖ."

. Εἰ ἀληϑὲς ὃν ἔλεγεν Εὐριπίδης" (inc. fab. fr. 896 N.)
Οὐκ ἐν γυναιξὶ τοὺς νεανίας χρεών,
ἀλλ᾽ ἐν σιδήρῳ κἀν ὅπλοις τιμὰς ἔχειν."
ἀντίκειται ἀξίωμα καταφατικὸν τῷ"

3 , * ^» [44
οὐκ £v — τιμὰς ἔχειν.
ναὶ οὐ ἀντίκειται ἀξίωμα καταφατικὸν τῷ"
Οὐκ ἐν — τιμὰς ἔχειν."
ναὶ οὐ ἀληϑὲς ὃν ἔλεγεν Εὐριπίδης"
3 ᾽ ^ " [44
οΘὺκ ἐν — τιμὰς .&yew.

. Εἰ ποιητής τις οὕτως ἀπεφήνατο᾽ (lyr. fr. adesp. 5 Bgk.
7j 9j

VL — 4,09 μοι ἔτ᾽ εὐκελάδων ὕμνων μέλει οὐδ᾽ ἔτι μολπῆς.“
φάσις ἐστὶν ὅπερ οὕτω λεχϑείη ἄν᾽

»uo. ἔτ᾽ -- — μολπῆς."
ναὶ οὐ φάσις ἐστὶν ὅπερ οὕτω λεχϑείη ἄν"

μον ἔτ᾽ --- μολπῆς."
ναὶ οὐ ποιητής τις οὕτως ἀπεφήνατο"

»00 μοι ἔτ᾽ -- μολπῆς."
Εἰ ποιητής τις οὕτως ἀπεφήνατο"

Οὔ μοι ἔτ᾽ -- μολπῆς."
ἀντίχειται τῷ"

οΟὔ μοι ἔτ᾽ -- μολπῆς.“
ἀξίωμα καταφατικόν. Ναὶ οὐ ἀντίκειται τῷ"

500 μοι ἔτ᾽ --- μολπῆς."
93 , ^ ᾽ , e , e
ἀξίωμα καταφατικόν. Ναὶ οὐ ποιητής τις οὕτως ἀπεφήνατο

οΟὔ μοι ἔτ᾽ — μολπῆς."
. Εἰ Κύχλωψ ὃ τοῦ Τιμοϑέου πρός τινα οὕτως ἀπεφήνατο"

μ 9

28 cod. οὔ μοι, corr. Bergk.

DIALECTICA. 55

VII. (Timoth. fr. 4) 180
»Οὔτοι τόν γ᾽ ὑπεραμπέχοντ᾽ οὐρανὸν εἰσαναβήσει.“"“
ἀντίκειται ἑνὶ καταφατικῷ ἀξιώματι δύο ἀποφατικὰ ἀξιώματα.
ναὶ οὐ ἀντίκειται ἑνὶ καταφατικῷ ἀξιώματι δύο ἀποφατικὰ ἀξιώματα.
ναὶ οὐ Κύκλωψ ó τοῦ Τιμοϑέου πρός τινα οὕτως ἀπεφήνατο 5
Οὔτοι τόν --- εἰσαναβήσει."
ll. Εἰ οὕτως ἀπεφήνατό τις" (γάρ. fr. adesp. 18 N.)
Οὐκ οἶδα" τἀληϑὲς γὰρ ἀσφαλὲς φράσαι."
ἀποφαίνοιτ᾽ ἄν τις"
οΓοὐκ] οἶδα --- φράσαι.“ 10
vel οὐ ἀποφαίνοιτ᾽ ἄν τις"
»[x] οἷδα — φράσαι."
ναὶ οὐ οὕτως ἀπεφαίνετό τις"
»οὐκ οἶδαι --- φράσαι."
12, Εἰ οὕτως ἀποφαίνοιτ᾽ ἄν τις᾽ (Thesp. fr. 2 N.) 15
VIIL [x] ἐξαϑρήσας oi0': ἰδὼν δέ σοι λέγω.“
Θέσπις ὁ ποιητὴς οὕτως ἀπέφασκεν᾽
»οοὐκ ἐξαϑρήσας oid * ἰδὼν δέ σοι λέγω."
ναὶ οὐ οὕτως ἀποφαίνοιτ᾽ ἄν τις"
»[x] ἐξαϑρήσας οἶδ᾽ " ἰδὼν δέ σοι λέγω." 20
ναὶ οὐ Θέσπις ὁ ποιητὴς οὕτως ἀπέφασκεν᾽
,00x ἐξαϑρήσας᾽ οἶδ᾽ * ἰδὼν δέ σοι λέγω."
18. Εἰ Σαπφὼ οὕτως ἀπεφήνατο᾽ (fr. 69 Bgk.)
»οὐδ᾽ ἴαν δοκέμοιμι προσιδοῖσαν φάος ἁλίω

ἔσσεσϑαι σοφίαν παρϑένον εἰς οὐδένα πω χρόνον 25
τοιαύταν ““ :
ἀντίκειται ἀξίωμα καταφατικὸν τῷ"
»οὐδ᾽ ἴαν — --- -- τοιαύταν."
ναὶ οὐ ἀντίκειται ἀξίωμα καταφατικὸν τῷ"
IX. ,,»οὐδ᾽ ἴαν -- --- -- τοιαύταν." 30
ναὶ οὐ Σαπφὼ οὕτως ἀπεφαίνετο"
5,000! lav --- --- --- τοιαύταν."“

14. Εἰ οὐ ἀντίκειται ἀξίωμα καταφατικὸν τῷ" (Ibyc. fr. 21 Bgk.)
οοὐκ ἔστιν ἀποφϑιμένοις fog ἔτι φάρμακον εὑρεῖν."
οὐκ [Ὁ] Ἴβυκος ὃ ποιητὴς οὕτως ἀ(πε)φαίνετ(ο)" 86
οὐκ ἔστιν — --- --- εὑρεῖν."
ναὶ οὐ ἀντίκειται ἀξίωμα καταφατικὸν τῷ"
οοὐκ ἔστιν — --- --- εὑρεῖν."

10 οὐκ seclusit Bergk. 12 oide Bergk, κοῖδα cod. 16. 20 ἐξαϑρήσας
Bergk, κεξαϑρήσας cod. 29 οὐκ cod., sed x deletum a librario. 83 οὐ et
mox οὐκ ante ὁ "Igvxog del. Bergk. 35 ὁ seclusi.

5β DIALECTICA,

180 ναὶ οὐ Ἴβυκος ὁ ποιητὴς οὕτως ἀπεφαίνετο"
,00x ἔστιν --- -- Ο--- εὑρεῖν.“
15. Εἰ οὐ εἰσὶν ἀμφίβολοι διάλεκτοι, οὐ Εὐριπίδης οὕτως ἀποφηνά-
μενος" (Eur. Dictys fr. 344 N.)

, kil , 3 2 ^ ό «€
δ 500x ἂν γένοιτο χρηστὸς ἐκ κακοῦ πατρός.
[ἀπέφασκεν"
μ᾿ , GE ό (ς
Sv γένοιτο πατρός.
ναὶ οὐ εἰσὶν ἀμφέβολοι διάλεκτοι" ναὶ οὐ Εὐριπέδης, οὕτως ἀπο-
φηνάμενος᾽
3 μ᾿ , ó (ς
10 »οὐκ ἂν γένοιτο — πατρός.
ἀπέφασκεν᾽"
^ , ó [44
Gv γένοιτο — πατρός.

16. Ei ἢ ψεῦδος ἢ ἀληϑές ἐστιν, ὃ ἐλέχϑη ὑπ᾽ Εὐριπίδου τὸν τρόπον
15 τοῦτον᾽ (Eur. Hel. 1261)
»οὐχ ὧδε ναύτας ὀλομένους τυμβεύομεν."“
X. ἀντίκειται ἀξίωμα καταφατικὸν τῷ"

, e , [74
»οὐχ ὧδε — — τυμβεύομεν.
ναὶ οὐ ἀντίκειται ἀξίωμα καταφατικὸν τῷ"
20 οὐχ ὧδε — — Ῥτυμβεύομεν."“

ναὶ οὔτε ψεῦδος οὔτε ἀληϑές ἐστιν (0 ἐλέχϑη) ὑπ᾽ Εὐριπίδου τὸν
τρόπον τοῦτον᾽
»οὐχ ὧδε — — τυμβεύομεν.“
17. (El) ἀληϑῶς Εὐριπίδης (ἔλ)εγεν" (Eur. Phoenix fr. 814 N.)
25 ,00x ἔστι (τοῦ ϑρ)έψαντος ἥδιον πέδον."
ἀντίκειται ἀξίωμα καταφατικὸν τῷ"
,00x ἔστι — — πέδον.“
ναὶ oo ἀντίχειται ἀξίωμα καταφατικὸν τῷ"
»οὐκ ἔστι --- --- πέδον.“
80 ναὶ οὐ ἀληϑῶς Εὐριπίδης ἔλεγεν"
»οὐκ ἔστι — — πέδον."
18. Εἰ Εὐριπίδης οὕτως ἀπεφαίνετο" (Eur. Suppl. 210)
οὐχ ἔστιν οὐϑὲν διὰ τέλους εὐδαιμονεῖν."
ἀντίκειται ἀξίωμα καταφατικὸν τῷ"

86 »οὐχ ἔστιν --- εὐδαιμονεῖν.“
ναὶ οὐ ἀντίκειται ἀξίωμα καταφατικὸν τῷ"

32s ἠδ 24, ((

»00x ἔστιν --- εὐδαιμονεῖν.

6 quae uncis inclusi, non sunt in codice; supplevi partim secutus
Bergkium. 21 ὃ ἐλέχϑη add. Bergk. 924 Ei deest in cod. || . . zyzv cod.
25 foc ..... εῴφαντος cod. 30 vol in marg. add. librarius. 88 εὐδαιμονοῦν
Eurip.

DIALECTICA. 51

ναὶ οὐ Εὐριπίδης οὕτως ἀπεφαίνετο" 180
οὐκ ἔστιν -- εὐδαιμονεῖν.“
19. El οὕτως ἀπεφαίνετό τις τῶν ποιητῶν᾽ (trag. fr. adesp. 19 N.)
»οὐκ ἀξιῶ μικ(ρ)ῶν σε᾽ μεγάλα δ᾽ οὐκ ἔχω."
ἔστιν τις ὃς οὕτως ἀποφαίνοιτ᾽ ἄν" 5
»ἀξιῶ μικ(ρ)ῶν — ἔχω.“
ναὶ οὐ ἔστιν τις ὃς οὕτως ἀποφαίνοιτ᾽ ἄν"
»[x] ἀξιῶ μικ(ρ)ῶν --- ἔχω."
ναὶ οὐ ἀπεφαίνετό τις τῶν ποιητῶν οὕτως"
οὐκ ἀξιῶ --- — ἔχω." 10
20. Ei "4yaucuvov οὕτως ἀπέφασκεν" (Cypriorum fr. 18 K))
»οὐκ ἐφάμην ᾿Αχιλῆι χολώσειν ἄλκιμον ἦτορ
ὧδε μάλ᾽ ἐκπάγλως, ἐπειδὴ μάλα μοι φίλος ἤην.“
ἀξίωμά ἐστιν" :

»[x] ἐφάμην "Agi — — ἤην."“ 15
vai οὐκ ἀξίωμά ἐστιν"
»[x] ἐφάμην Apuli --- --- ἤην.“
ναὶ οὐ ᾿Δγαμέμνων οὕτως ἀπέφασκεν"
οοὐκ ἐφάμην -- -- --- ἤην."
21. Εἰ ᾿Αλκμὰν ὃ ποιητὴς οὕτως ἀπεφαίνετο" (Alem. fr. 25) 30

»οὐκ ἧς ἀνὴρ ἄγροικος οὐδὲ σκαιός.“
καταφάσκοι ἄν ig^ —

J[x] ἧς ἀνὴρ --- σκαιός."

ναὶ οὐ καταφάδκοι ἄν τις"

»[x] ἧς ἀνὴρ --- σκαιός.“ 25
ναὶ οὐκ ᾿Δλκχμὰν ὁ ποιητὴς οὕτως ἀπεφαίνετο"
οοὐχ ἧς --- — σκαιός."

22. Εἰ οὕτως ἀποφαίνοιτ᾽ ἄν τις᾽ (Anacr. fr. 15)
οἰοὐ]δηὗὖτ᾽ ἔμπεδός εἶμι,
οὐδ᾽ ἀστοῖσι προσηνής. 80
οὐ Ἀνακρέων οὕτως ἀπεφήνατο"
οὐ δηὖτ᾽ -- προσηνής"
ναὶ οὐ οὕτως ἀποφαίνοιτ᾽ ἄν τις"
οδηΐτ᾽ — — προσηνής."
ναὶ οὐ ᾿ἀνακρέων οὕτως ἀπεφήνατο" 35
5,00 Ónbr — — προσηνής.“
28. Εἰ Σαπφὼ οὕτως ἀποφαινομένη" (Sappho fr. 36)
οὐκ oid ὅττι ϑέω" δύο μοι τὰ νοήματα.“

4 μικῶν cod. semper. 8 .καξιω cod., corr. Bergk.* — 15. 17 κεφαμην cod.,
corr. Bergk. 25 κης cod., corr. idem. 29 οὐ del. idem.

58 DIALECTICA.

180 ἀπέφασκεν᾽"
οἶδ᾽ ὅττι — — νοήματα."
εἰσὶν ἀμφίβολοι διάλεκτοι:. ναὶ οὐ εἰσὶν ἀμφίβολοι διάλεκτοι.
ναὶ οὐ Σαπφὼ οὕτως ἀποφαινομένη;

5 »00x οἶδ᾽ ὅττι — — νοήματα.“
ἀπέφασκεν᾽"
5000 ὅττι — — νοήματα."
Εἰ Σαπφὼ οὕτως ἀπέφασκεν᾽"
»οοὐκ οἶδ᾽ — — ονοήνατα.“
10 ἔστιν τι καταφατικὸν ἀξίωμα ἀντικείμενον τῷ"
οὐκ οἶδ᾽ — — νοήματα."
ναὶ οὐ ἔστιν τι καταφατικὸν ἀξίωμα ἀντικείμενον τῷ"
»οὐκ οἶδ᾽ -- ο--- νοήματα.“
ναὶ οὐ Σαπφὼ οὕτως ἀπέφασκεν᾽
15 οὐκ οἶδ᾽ — — νοήματα.“

24. Εἰ ποιητής τις οὕτως ἀπεφαίνετο" (lyr. fr. adesp. 106 Bgk.)
οὐκ εἶδον ἀνεμωκέα κόραν."
ἔστιν τι καταφατικὸν ἀξίωμα ἀντικείμενον τῷ᾽
οοὐχ εἶδον — κόραν.“
30 ναὶ οὐ ἔστιν τι καταφατικὸν ἀξίωμα ἀντικείμενον và
»09 |
| lredecim versus desiderantur
Ια xó(gev ...... | καταφατ(ικῷ δύο ἀξιώ) ματα ἀπί(οφατικὰ ἀν) τί-.
κειταῦ: «Ὁ. ἐς δέχδναις, «. LL. | συν άκεξνα, ..... | éxogouv....
3$....|x εἶδον ἀνεμωκέα κόραν ἀποῳ ........ νεμωκέα κόραν... .}
TOV OU &Ü ....|

8 2. Δεχτὰ ἐλλιπῆ.

181 Diocles Magnes apud. Diog. Laért. VII 68. φασὶ δὲ [τὸ] Aexvóv

εἶναι τὸ κατὰ φαντασίαν λογικὴν ὑφιστάμενον. τῶν δὲ λεκτῶν τὰ μὲν λέ-

30 γουσιν εἶναι αὐτοτελῆ of Στωϊκοί, τὰ δὲ ἐλλιπῆ" ἐλλιπῆ μὲν οὖν ἐστι τὰ

ἀναπάρτιστον ἔχοντα τὴν ἐκφοράν, οἷον «γράφεις. ἐπιζητοῦμεν γάρ IN

αὐτοτελῆ δ᾽ ἐστὶ τὰ ἀπηρτισμένην ἔχοντα τὴν ἐκφοράν, olov' ..γράφει
Σωκράτης“.

182 Philo de agricultura 8 139. Vol. II p. 122, 18 Wendl. ὅτε τῶν
ὄντων τὰ μέν ἐστι σώματα, τὰ δ᾽ ἀσώματα᾽ καὶ {τῶν σωμάτων» và uiv
ἄψυχα, τὰ δὲ ψυχὴν ἔχοντα᾽ καὶ τὰ μὲν λογικὰ, τὰ δ᾽ ἄλογα᾽ καὶ τὰ μὲν
ϑνητά, τὰ δὲ Oti καὶ τῶν ϑνητῶν τὸ μὲν ἄῤῥεν, τὸ δὲ ϑῆλυ, τὰ ἀνϑρώ-
που τμήματα. Καὶ πάλιν τῶν ἀσωμάτων τὰ μὲν τέλεια, τὰ δ᾽ ἀτελῆ;
καὶ τῶν τελείων τὰ μὲν ἐρωτήματα καὶ πύσματα, ἀρατικά τε αὖ καὶ ὄρκι-

28 τὸ seclusi. 36 τῶν σωμάτων add. Wendl. 38 x«l WendL, ἤ libri.
39 ἀρατικά Menagius ad Diog. Laért. VII 66, ἐρωτικὰ codd.

DIALECTICA. 59

xà καὶ ὅσαι ἄλλαι τῶν κατ᾽ εἶδος ἐν ταῖς περὶ τούτων στοιχειώσεσιν &va-
γράφονται διαφοραί.

Τὰ δὲ πάλιν ἃ διαλεκτικοῖς ἔϑος ἐστὶν ὀνομάζειν ἀξεώματα᾽ καὶ τού-
vOv τὰ μὲν ἁπλᾶ, τὰ δ᾽ οὐχ ἁπλᾶ" καὶ τῶν οὐχ ἁπλῶν τὰ μὲν συνημμένα,
τὰ δὲ παρασυνημμένα τὸ μᾶλλον ἢ ἧττον" καὶ προσέτι δὲ διεξευγμένα καὶ
ἄλλα τοιουτότροπα᾽ ἔτι δ᾽ ἀληϑῆ τε καὶ ψευδῆ καὶ ἄδηλα, δυνατά τε καὶ
ἀδύνατα᾽ [καὶ τὰ μὲν φϑαρτὰ καὶ ἄφϑαρτα,) καὶ ἀναγκαῖα καὶ οὐκ ἀναγ-
καῖα, καὶ εὔπορά τε καὶ ἄπορα, καὶ ὅσα συγγενῆ τούτοις.

Πάλιν δὲ τῶν ἀτελῶν af εἰς τὰ λεγόμενα κατηγορήματα καὶ συμβε-
βηκότα καὶ ὅσα τούτων ἐλάττω διαιρέσεις προσεχεῖς.

183 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VII 68. ἐν μὲν οὖν τοῖς ἐλ-
λιπέσι λεκτοῖς τέτακται và κατηγορήματα᾽ — 64. ἔστε δὲ τὸ κατηγό-
ρημα τὸ κατά τινος ἀγορευόμενον᾽ ἢ πρᾶγμα συντακτὸν περί τινος ἢ τινῶν,
ὡς οἵ περὶ ᾿Αἀπολλόδωρόν φασιν, ἢ Àexrüv ἐλλιπὲς συνταχτὸν ὀρϑῇ πτώσει
πρὸς ἀξιώματος γένεσιν. τῶν δὲ κατηγορημάτων τὰ μέν ἐστι συμβάματα
week οἷον τὸ ο»διὰ πέτρας πλεῖν. καὶ τὰ μέν ἐστι τῶν κατηγορημάτων
ὀρϑά, ἃ δ᾽ ὕπτια, ἃ δ᾽ οὐδέτερα. ὀρϑὰ μὲν οὖν ἐστι τὰ συντασσόμενα μιᾷ
τῶν πλαγίων πτώσεων πρὸς κατηγορήματος γένεσιν, οἷον ἀκούει“ » ood
διαλέγεται. ὕπτια δέ ἐστι và συντασσόμενα τῷ παϑητικῷ μορίῳ. oiov
»ἀχούομαις ὁρῶμαι. οὐδέτερα δ᾽ ἐστὶ τὰ μηδετέρως ἔχοντα, οἷον ,,990-
vei περιπατεῖ. ἀντιπεπονθότα δέ ἐστιν ἐν τοῖς ὑπτίοις, ἃ ὕπτια
ὄντα ἐνεργήματά [δέ] ἐστιν, οἷον .»κείρεται. ἐμπεριέχει γὰρ ξαυτὸν ὁ κει-
ρόμενος. πλάγιαι δὲ πτώσεις εἰσὶ γενικὴ καὶ δοτικὴ καὶ αἰτιατική.

184 Porphyrius apud Ammonium in Aristot. de interpr. p. 44, 19
Busse. (,4v oig καὶ προσιστορεῖ (scil. Porphyrius) τὴν τῶν Στωϊκῶν διά-
ταξιν περὶ τῶν κατηγορουμένων ὅρων ἐν ταῖς προτάσεσιν οὖσαν τοιαύτην.)
Ἷὸ κατηγορούμενον ἤτοι ὀνόματος κατηγορεῖται ἢ πτώσεως, καὶ τούτων
ἑκάτερον ἤτοι τέλειόν ἐστιν ὡς κατηγορούμενον καὶ μετὰ τοῦ ὑποκειμένου
αὔταρκες πρὸς γένεσιν ἀποφάνσεως, ἢ ἐλλιπὲς καὶ προσϑήκης τινὸς δεό-
μενον πρὸς τὸ τέλειον ποιῆσαι κατηγορούμενον. ἂν μὲν οὖν ὀνόματός τι
κατηγορηϑὲν ἀπόφανσιν ποιῇ, κατηγόρημα καὶ σύμβαμα παρ᾽ αὐτοῖς
ὀνομάζεται (σημαίνει γὰρ ἄμφω ταὐτὸν), ὡς τὸ ,».περιπατεῖ““, οἷον ««Σωκρά-
της περιπατεῖ. ἂν δὲ πτώσεως, παρασύμβαμα, ὡσανεὶ παρακείμενον τῷ
συμβάματι καὶ ὃν οἷον παρακατηγόρημα. ὡς ἔχει τὸ .«μεταμέλει“ς, οἷον ,,Zo-
χράτει μεταμέλει. τὸ μὲν γὰρ ««μεταμελεῖται(ς σύμβαμα εἶναι, τὸ δὲ ,usva-
μέλει παρασύμβαμα οὐ δυνάμενον ὀνόματι συνταχϑὲν ἀπόφανσιν ἐργάσασϑαι,
οἷον ο,Σωκράτης μεταμέλει" (οὐδεμία γὰρ τοῦτο ἀπόφανσις) ἀλλ᾽ οὔτε κλίσιν
ἐπιδέξασϑαι δυνάμενον, ὡς τὸ .»περιπατῶ, περιπατεῖς, περιπατεῖ“. οὔτε συμ-
μετασχηματισϑῆναι τοῖς ἀρυϑμοῖς᾽ ὥσπερ γὰρ λέγομεν «.«τούτῳ μεταμέλει“ οὔ-
τως καὶ τούτοις μεταμέλει. καὶ πάλιν ἂν μὲν τὸ τοῦ ὀνόματος κατηγο-
ρούμενον δέηται προσϑήκης πτώσεως ὀνόματός τινος πρὸς τὸ ποιῆσαι ἀπό-

ὅ supplendum puto: {τὰ δὲ διασαφοῦνταΣ τὸ μᾶλλον ἢ ἧττον. 6 ἔτι
Wendl., εἰ MAGH'. 7 καὶ rà — ἄφϑαρτα secl. Wendl. 8 εὔπορά τε καὶ
ἄπορα Turn. ἄπορά τε καὶ εὔπορα codd. 12 Scripsit Chrysippus περὶ τῶν
κατηγορημάτων πρὸς Μητρόδωρον í Vide n. 13v. 16 multa exciderunt, certe:
τὰ δὲ παρασυμβάματα || διὰ πέτρας πλεῖν corrupta. 921 φρονεῖν περιπατεῖν
libri, quod correxi. | ἃ ὕπτια Cobetus ἀνύπτια libri. 22 δὲ del. Cobetus. ||
αὐτὸν BP αὑτὸν F. 23 καὶ bis om. F.

Stoicorum veterum fragm. II. 5

60 DIALECTICA.

gave, ἔλαττον ἢ κατηγόρημα λέγεται, ὡς ἔχει τὸ φιλεῖς, καὶ τὸ
,eUvosi 4, οἷον. Πλάτων qui τούτῳ γὰρ προστεϑὲν τὸ τινά, οἷον Δίωνα,
ποιεῖ ὡρισμένην ἀπόφανσιν τὴν s Πλάτων Δίωνα φιλεῖς. ἂν δὲ τὸ τῆς
πτώσεως κατηγορούμενον ἢ τὸ δεόμενον ἑτέρᾳ συνταχϑῆναι πλαγίᾳ πτώσει
πρὸς τὸ ποιῆσαι ἀπόφανσιν, ἔλαττον ἢ παρασύμβαμα λέγεται, ὡς ἔχει *
μέλει, οἷον »»Σωκράτει ᾿Δλκιβιάδου μέλει“. ταῦτα δὲ πάντα καλοῦσι ῥήματα
καὶ τοιαύτη μὲν ἡ τῶν Στωϊκῶν περὶ τούτων παράδοσις.

Eadem fere Stephanus in Aristot. de interpret. p. 10, 22 84. Ρ. 11,8 sq.
Hayd. (Comment. graec. XVIII, 3), Of. etiam Apollon. περὶ συντ. III 32
μεταμέλει γὰρ Σωκράτει καὶ ἔτι μέλει, τῆς ὀρϑῆς οὐ συνούσης, διὸ καὶ πα-
φασυμβάματα αὐτὰ ἐκάλεσαν οἵ ἀπὸ τῆς Στοᾶς, τῶν ἄλλων ῥημάτων κατὰ
τὰς συμβαινούσας διαϑέσεις παρ᾽ αὐτοῖς συμβαμάτων προσαγορευομένων ἢ
καὶ ἔτι κατηγορημάτων᾽ καὶ τὸ uiv ἀπαρτίξον τὴν διάνοιαν παρασύμβαμα,
λέγω τὸ »μέλει Σωκράτει““, τὸ δὲ ἐλλεῖπον ἧττον ἢ παρασύμβαμα, λέγω δὴ
τὸ »μέλειςς. Idem I, 8 πᾶν ἀπαρέμφατον ὄνομά ἐστι δημοτικόν, εἴ ye ed
oí ἀπὸ τῆς Στοᾶς αὐτὸ μὲν καλοῦσι ῥῆμα, τὸ δὲ ,meowuvovti ἢ syodgu
κατηγόρημα ἢ σύμβαμα. Falsa de iisdem rebus produnt Suid. s. v. σύμ-

«uc Priscianus XVIII p. 1118.

185 Simplicius in Aristot. categ. f. 84 ^f ed. Bas. Παρατηρεῖν δὲ δεῖ
καὶ πότε ὀρϑόν ἐστι καὶ πότε ὕπτιον τὸ ἐνέργημα ἢ πάϑος. αὐτίκα τὸ
μὲν λυπεῖν ὀρϑὸν τοῖς πολλοῖς δοκεῖ, τὸ δὲ λυπεῖσϑαι ὕπτιον. οὐ μὴν ἀεὶ
τοῦτο συμβαίνει, ὥσπερ ἐπὶ τοῦ τύπτοντος καὶ τυπτομένου" ἐνδέχεται γὰρ μὴ
ἀεὶ συνεῖναι τὸν λυποῦντα, οἷον τὸν ἀποϑανόντα υἱόν, εἰ ἐπ’ αὐτῷ τις λυ-
ποῖτο᾽ ἐνδέχεται δὲ καὶ μὴ λυπεῖσϑαι, εἶ μὴ ἄρα ἡ φαντασία, ποιητικὸν
οὖσα καὶ αὐτὴ αἴτιον, ἐπιμένει. ἔστι δ᾽ ὅταν καὶ παυσαμένου τοῦ ποιοῦν-
τος πάσχει τὸ πάσχον, ἐπιμενούσης τῆς διαϑέσεως, ὡς ἐπὶ τοῦ ὑπὸ πυρὸς
ϑερμαινομένου καὶ μετὰ τὴν ἀναχώρησιν τοῦ. πυρὸς ἔτι πάσχοντος τὸ ϑερ- :
μαίνεσϑαι" διττὸν γὰρ τὸ πάσχειν. τὸ μὲν τῷ ποιεῖν συνηρτημένον, τὸ δὲ
κατὰ τὴν διάϑεσιν ϑεωρούμενον. ἴσως δὲ καὶ “ἐνταῦϑα ἕνδον συνέζευκται τὸ
ποιοῦν, ἤτοι ἡ φαντασία ἢ τὸ ἔξωϑεν ἐγγενόμενον πῦρ. τοῖς οὖν πράγμασιν
ἀλλ᾽ οὐ ταῖς λέξεσιν ἐν τῇ τούτων ἐπικρίσει ἀκολουϑεῖν καλόν. πολλὴ δὲ ἡ
τῶν τοιούτων ἐξεργασία παρὰ τοῖς Στωϊκοῖς" ὧν ἐφ᾽ ἡμῶν καὶ ἡ δι-
δασκαλία καὶ τὰ πλεῖστα τῶν συγγραμμάτων ἐπιλέλοιπεν.

8 3. Περὶ Μεκτῶν αὐτοτελῶν.

Seripsit Chrysippus de rebus hac paragrapho tractatis:
περὶ προσταγμάτων β΄
περὶ ἐρωτήσεως β΄
περὶ πεύσεως δ΄
ἐπιτομὴ περὶ ἐρωτήσεως καὶ πεύσεως α΄.

186 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VII 66. διαφέρει, δὲ ἀξίωμα
καὶ ἐρώτημα καὶ πύσμα «(αὶ προστακτικὸν καὶ δρκικὸν καὶ ἀρατικὸν καὶ
ὑποϑετικὸν καὶ προσαγορευτικὸν καὶ πρᾶγμα ὅμοιον ἀξιώματι. ἀξέωμα μὲν

20 Scripsit Chrysippus περὲ ὀρθῶν καὶ ὑπτίων πρὸς Φίλαρχον α΄. Vide
n. 13v. 41 καὶ addidi. | ógixóv B.

DIALECTICA. 61

γάρ ἐστιν ὃ λέγοντες ἀποφαινόμεϑα, ὅπερ ἢ ἀληϑές ἐστιν ἢ ψεῦδος. ἐρώ-
tque δέ ἐστι πρᾶγμα αὐτοτελὲς μέν, ὡς καὶ τὸ ἀξίωμα, αἰτητικὸν δὲ ἀπο-
κρίσεως, οἷον οἂρά γε ἡμέρα ἐστί; τοῦτο δὲ οὔτε ἀληϑές ἐστιν οὔτε ψεῦδος"
ὥστε τὸ μὲν «ἡμέρα ἐστίν“ ἀξίωμά ἐστι, τὸ δὲ o γε ἡμέρα ἐστίν“ ἐρώτημα.
πύσμα δέ ἐστι πρᾶγμα πρὸς ὃ συμβολικῶς οὐκ ἔστιν ἀποκρίνεσθαι, ὡς ἐπὶ
τοῦ ἐρωτήματος, vei, ἀλλὰ (δεῖ εἰπεῖν ,oixsi ἐν τῷδε τῷ τόπῳ“. προσ-
τακτικὸν δέ ἐστι πρᾶγμα, ὃ λέγοντες πραστάσσομεν, olov' (fr. trag. adesp.
144 N
σὺ uiv βάδιξε τὰς ἐπ᾽ ᾿Ινάχου ῥοάς“.
ὁρκικὸν κα {προσαγορευτικὸν» δέ ἐστι πρᾶγμα, ὃ εἰ λέγοι τις, προσ- 10
αἀγορεύοι ἄν, olov
»Ατρείδη κύδιστε, ἄναξ ἀνδρῶν ᾿Δ4γαμέμνον“.
ὅμοιον δέ ἐστιν ἀξιώματι, ὃ τὴν ἐκφορὰν ἔχον ἀξιωματικὴν παρά τινος
μορίου πλεονασμὸν ἢ πάϑος ἕξω πίπτει τοῦ γένους τῶν ἀξιωμάτων, οἷον
»καλός γ᾽ ὃ παρϑενών“. 15

ὡς Πριαμίδῃσιν ἐμφερὴς ὁ βουκόλος“ (frg. trag. adesp. 109) ἔστε δὲ
καὶ ἐπαπορητικόν τι πρᾶγμα διενηνοχὸς ἀξιώματος, ὃ εἰ λέγοι τις, ἀποροίη
àv: (Menandri fr. 281, 9 Kock)

»&o ἔστι συγγενές τι λύπη καὶ fíog;

οὔτε δὲ ἀληϑῆ ἐστιν οὔτε ψευδῆ τὰ ἐρωτήματα καὶ τὰ πύσματα καὶ τὰ τού- 30
τοις παραπλήσια, τῶν ἀξιωμάτων ἢ ἀληϑῶν ἢ ψευδῶν ὄντων.
: 187 Sextus adv. math. VIII 70. αὐτίκα γὰρ --- ἠξίουν of Στωϊκοὶ
κοινῶς iv λεκτῷ τὸ ἀληϑὲς εἶναι καὶ τὸ ψεῦδος. λεκτὸν δὲ ὑπάρχειν
φασὶ τὸ κατὰ λογικὴν φαντασίαν ὑφιστάμενον᾽ λογικὴν δὲ εἶναι φαν-
τασίαν καϑ᾽ ἣν τὸ φαντασϑὲν ἔστι λόγῳ παραστῆσαι. τῶν δὲ λεχκτῶν τὰ es
μὲν ἐλλιπῆ καλοῦσι τὰ δὲ αὐτοτελῆ. ὧν τὰ μὲν ἐλλιπῆ παρείσϑω νῦν, τῶν
δὲ αὐτοτελῶν πλείους εἶναί φασι (διαφοράς). καὶ γὰρ προστακτικὰ κα-
λοῦσί τινα, ἅπερ προστάσσοντες λέγομεν, οἷον ..δεῦρ᾽ V9. νύμφα φίλη“ (ll.
I 80) καὶ ἀποφαντικά, ἅπερ ἀποφαινόμενοί φαμεν, οἷον ..ὃ 4ίων πε-
ριπατεῖςς, xol πύσματα, ἅπερ λέγοντες πυνϑανόμεϑα, οἷον «ποῦ οἰκεῖ so
ZAlov;* ὀνομάζεται δέ τινα παρ᾽ αὐτοῖς καὶ ἀρατικά, ἅπερ λέγοντες ἀρώ-
μεϑαὰ οὧδέ σφ᾽ ἐγκέφαλος χαμάδις ῥέοι ὡς ὅδε olvoc (Il. I' 300) καὶ εὐκ-
τικά, ἅπερ λέγοντες εὐχόμεϑα ..Ζεῦ πάτερ, Ἴδηϑεν μεδέων, κύδιστε μέγιστε,
δὸς νίκην Αἴαντι καὶ ἀγλαὸν εὖχος ἀρέσϑαι““ (Il. Η 202). προσαγορεύουσι
'δέ τινα τῶν αὐτοτελῶν καὶ ἀξιώματα, ἅπερ λέγοντες ἢ ἀληϑεύομεν ἢ ψευ- ss
δόμεϑα. ἔστι δέ τινα καὶ πλείονα ἢ ἀξιώματα, οἷον τὸ μὲν τοιοῦτο
Πριαμίδῃσιν ἐμφερὴς ὃ βουκόλος“ ἀξίωμά ἐστιν᾽ ἢ γὰρ ἀληϑεύομεν λέγον-
τες αὐτὸ ἢ ψευδόμεϑα᾽ τὸ δὲ οὕτως ἔχον ὧς Πριαμίδῃσιν ἐμφερὴς ὃ βου-
κόλος““ πλέον τι ἀξιώματός ἐστι καὶ οὐκ ἀξίωμα. πλὴν ἱκανῆς οὔσης ἐν τοῖς
λεχτοῖς διαφορᾶς, ἵνα τι, φασίν, ἀληϑὲς T ἢ ψεῦδος, δεῖ αὐτὸ πρὸ παντὸς 40
λεκτὸν εἶναι, -: καὶ αὐτοτελές, καὶ οὐ κοινῶς ὁποῖον δήποτε οὖν ἀλλ᾽ ἀξίωμα"
μόνον γὰρ τοῦτο, ὡς προεῖπον, λέγοντες ἤτοι ἀληϑεύομεν ἢ ψευδόμεϑα.

188 Ammonius in Aristot. de interpret. p. 2, 26 Busse. καλοῦσι δὲ of
Στωϊκοὶ τὸν μὲν ἀποφαντικὸν λόγον ἀξίωμα, τὸν δὲ εὐχτικὸν ἀρατικόν, τὸν
δὲ κλητικὸν προσαγορευτικόν, προστιϑέντες τούτοις ἕτερα πέντε λόγων εἴδη as

6 δεῖ addidi. 10 lacunam hausisse definitiones ὁρκικοῦ, ἀρατικοῦ, ὑπο-
ϑετικοῦ vidit Hübner. 18 εἰσφορὰν BPF, corr. Menag. 14 πάϑους BP.
15 καλλὸς B. 21 ἀληϑινῶν BF. 927 διαφοράς add. Bk.

δ᾽

62 DIALECTICA.

σαφῶς ὑπό τινα τῶν ἀπηριϑμημένων ἀναφερόμενα᾽ λέγουσι yàg τὸ μέν τι
εἶναι ὁμοτικὸν olov:
ἴστω νῦν τόδε γαῖα,

τὸ δὲ ἐκϑετικὸν olov «ἔστω εὐθεῖα γραμμὴ ἥδε“, τὸ δὲ ὑποϑετικὸν οἷον
οὑποκείσϑω τὴν γῆν κέντρον εἶναι τῆς τοῦ ἡλίου σφαίρας“ τὸ δὲ ὅμοιον
ἀξιώματι οἷον

ὡς ὡραΐζεται ἡ τύχη εἰς τοὺς βίους (Menander fr. 855)
ἅπερ ἅπαντα δεκτικὰ ὄντα ψεύδους τε καὶ ἀληϑείας ὑπάγοιντο ἂν τῷ ἀπο-
φαντικῷ. --- --- πέμπτον δέ τι πρὸς τούτοις εἶναί φασι τὸ ἐπαπορητι-
10 κὸν οἷον᾽

σι

Züog πάρεστι" τί mov ἐπαγγελῶν ἄρα;
ὅπερ ἐναργῶς ταὐτὸν ὃν τυγχάνει τῷ ἐρωτηματικῷ, πλὴν ὅτι προτίϑησι τὴν
πρόφασιν τῆς ἐρωτήσεως.
189 Ammonius in Aristot. Analyt. pr. p. 2, 3 Wal. ὥστε οὐ περὶ
15 παντὸς λόγου ἐκεῖ διαλαμβάνει, οὔτε περὶ τοῦ εὐκτικοῦ οὔτε περὶ τοῦ προσ-
τακτικοῦ οὔτε ἄλλου τινὸς ἤτοι τῶν πέντε κατὰ τοὺς Περιπατητικοὺς ἢ τῶν
δέκα κατὰ τοὺς Στωϊκοὺς πλὴν τοῦ ἀποφαντικοῦ. Of. p. 20, 81.
190 Scholia Hesiod. Theog. v. 463. τῷ ἐρωτήματι συμβολικῶς ἕπεται
ἡ ἀπόκρισις, τῷ πύσματι δὲ διεξοδικῶς.
20 191 Alexander in Aristot. Topica p. 539, 17. καὶ γὰρ ἐν ἐκείνῳ εἶπε
(seil. Aristoteles in Top. lib. I) μὴ εἶναι διαλεκτικὰς ἐρωτήσεις τὰς τί ἐστι
τὸ προκείμενον ἐξεταζούσας, ἃ πύσματα ἔϑος λέγειν τοῖς νεωτέροις.
192 Simplicius in Aristot. categ. f. 103 A. ed. Bas. χωρὶς δὲ τούτων,
φασί, πάλαι λέλυται ταῦτα ἐν ταῖς ἐξηγήσεδι τοῦ ὅρου τοῦ ἀξιώματος τοῦ ἀφο-
ριξομένου τὸ ἀξίωμα ὅ ἐστιν ἀληϑὲς ἢ ψεῦδος" οὐ γὰρ τὸ ὀμοτικὸν οἷόν τε
ἀληϑὲς εἶναι ἢ ψευδές, ἀλλ᾽ εὐορκεῖν μὲν ἢ ἐπιορκεῖν ἐν τοῖς ὅρκοις tixóg:
ἀληϑεύειν δὲ ἢ ψεύδεσϑαι ἐν αὐτοῖς οὐχ οἷόν τε, κἂν περὶ ἀληϑῶν ὀμόσῃ.
τις ἢ ψευδῶν. καὶ τὸ ϑαυμαστικὸν δὲ πλεονάζον τῷ ϑαύματι παρὰ τὸ
ἀξίωμα καὶ τὸ ψεκτικὸν τῷ μωμίμῳ (sic!) οὔτε ἀληϑές ἐστιν οὔτε ψευδές,
80 ἀλλὰ ὅμοια ἀληϑέσιν ἢ ψευδέσιν" ἀλλ᾽ αὗται μὲν ἀπὸ τῆς Στωϊκῆς ἀκρι-
βείας ἔστωσαν αἱ λύσεις. :

8. 4. Περὶ ἀξιωμάτων.
Περὶ ἁπλῶν ἀξιωμάτων.

Ex Chrysippi libris ad hane paragraphum pertinent:
35 περὶ ἀξιωμάτων o
περὶ τῶν καταγορευτικῶν πρὸς ᾿4ϑηνόδωρον o
περὶ τῶν ἀορίστων ἀξιωμάτων πρὸς Δίωνα γ΄
περὶ τῆς διαφορᾶς τῶν ἀορίστων δ΄
περὶ δυνατῶν πρὸς Κλεῖτον δ΄
40 περὶ τῶν κατὰ τὸ ὑποκείμενον ὡρισμένων ἐκφορῶν α΄.
193 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VII 65. ἀξίωμα δέ
ἐετιν Ó écriv. ἀληθὲς ἢ weüboc: ἢ πρᾶγμα αὐτοτελὲς ἀποφαντὸν ὅςον
ἐφ᾽ ἑαυτῷ ὡς ὁ Χρύειππός φηειν ἐν τοῖς διαλεκτικοῖς ὅροις

15 scil. Aristoteles. 30 ed. Bas. ἢ pro altero οὔτε.

DIALECTICA. 63

ἀξίωμά ἐετι τὸ ἀποφαντὸν f) καταφαντὸν Ócov ἐφ᾽ ἑαυτῷ
οἷον “μέρα ἐςτί᾽ ᾿Δίων περιπατεῖ᾽.“ ὠνόμαεται δὲ τὸ ἀξίωμα
ἀπὸ τοῦ ἀξιοῦςεθαι ἢ ἀθετεῖςθαι. ὃ γὰρ λέγων οἡμέρα ἐεςτίν“ ἀξιοῦν
δοκεῖ τὸ ἡμέραν εἶναι. οὔεης μὲν οὖν ἡμέρας ἀληθὲς γίνεται τὸ προ-
κείμενον ἀξίωμα, μὴ οὔςης δὲ ψεῦδος. 6

194 Gellius Noct. Att. XVI 8,1. Cum in disciplinas dialecticas in-
duci atque imbui vellemus, necessus fuit adire atque cognoscere quas vo-
cant dialectiei εἰσαγωγάς. Tum quia in primo περὶ ἀξιωμάτων discendum.
— — 4. redimus igitur necessario ad graecos libros. Ex quibus accepimus
ἀξίωμα esse his verbis: λεκτὸν αὐτοτελὲς ἀπόφαντον ὅσον ἐφ᾽ αὑτῷ. — — τὸ
8. et omnino quiequid ita dicitur plena atque perfecta verborum sententia,
ut id necesse sit aut verum aut falsum esse, id a dialecticis ἀξίωμα ap-
pellatum est. — —

198 Sextus adv. math. VIII 10. οἱ δὲ ἀπὸ τῆς Στοᾶς λέγουσι uiv
τῶν τε αἰσϑητῶν τινα καὶ τῶν νοητῶν ἀληϑῆ, οὐκ ἐξ εὐθείας δὲ τὰ aiG- τὸ
ϑητά, ἀλλὰ κατ᾽ ἀναφορὰν τὴν ὡς ἐπὶ τὰ παρακείμενα τούτοις νοητά᾽ ἀλη-
ϑὲς γάρ ἐστι κατ᾽ αὐτοὺς τὸ ὑπάρχον καὶ ἀντικείμενόν τινι, καὶ ψεῦδος τὸ
μὴ ὑπάρχον καὶ [μὴ] ἀντικείμενόν τινι ὅπερ ἀσώματον ἀξίωμα καϑεστὼς
νοητὸν εἶναι.

196 Cicero Acad. Ῥυ. Π 95. Fundamentum dialecticae est, quidquid so
.enuntietur (id autem: appellant ἀξίωμα —) aut verum esse aut falsum.
Quid igitur? haec vera an falsa sunt: 'si te mentiri dicis idque verum
dicis, mentiris [verum dicis]. Haec scilicet inexplieabilia esse dicitis. —
Si ista explicari non possunt nec eorum ullum iudicium invenitur, ut re-
spondere possitis, verane an falsa sint, ubi est illa definitio, effatum esse s5
id, quod aut verum aut falsum sit?

197 Stobaeus Florileg. 28, 18 H. (28, 15 M.) Χρυσίππου. Χρύ-
διππος διαφέρειν ἔφη τὸ ἀληϑορκεῖν τοῦ εὐορκεῖν" καὶ τὸ ἐπιορκεῖν
τοῦ wevOogxsiv. Τὸν μὲν γὰρ ὀμνύντα xa9' ὃν ὀμνύει καιρὸν πάντως
ἢ ἀληϑορκεῖν ἢ ψευδορκεῖν. τὸ γὰρ ὀμνύμενον ὑπ᾽ αὐτοῦ ἢ ἀληϑὲς so
εἶναι ἢ ψεῦδος, ἐπειδὴ ἀξίωμα τυγχάνει ὄν. τὸν δὲ ὀμνύντα μὴ πάν-
τῶς Xx«9' ὃν ὀμνύει χρόνον ἢ εὐορκεῖν ἢ ἐπιορκεῖν, ὅτε μὴ πάρεστιν
ὁ χρόνος, εἰς ὃν ἡ ἀναφορὰ τῶν ὅρκων ἐγίγνετο. Ὃν τρόπον γὰρ
λέγεσθαί τινα εὐσυνϑετεῖν ἢ ἀσυνϑετεῖν, οὐχ ὅτε συντίϑεται, ἀλλ᾽
ὅτε ol χρόνοι ἐνίστανται τῶν κατὰ τὰς ὁμολογίας" οὕτω καὶ εὐορκεῖν ss
τις καὶ ἐπιορκεῖν ῥηθήσεται, ὅταν οἱ καιροὶ παραστῶσι, καϑ᾽ oUc
ὡμολόγησεν ἐπιτελέσειν τὰ κατὰ τοὺς ὅρκους.

198 Simplicius in Aristot categ. f. 103 B ed Bas. περὶ δὲ τῶν εἰς
τὸν μέλλοντα χρόνον ἀντιφάσεων of uiv Στωϊκοὶ τὰ αὐτὰ Óoxiudfovciv,
ἅπερ καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων. ὡς γὰρ τὰ περὶ τῶν παρόντων καὶ παρεληλυϑό- 10

17 eadem definitio X 220. Cf. etiam n. 182. 18 μὴ del. Meineke.
23 mentiris (an) verum dicis? Schütz; verum dicis seclwsi. | inexplicabilia i.
e. ézog«. 925 effectum libri optimi. 81 pugnant haec cum verbis Simplicii,
qui non putat τὸ óuorixóv esse ἀξίωμα n. 192. 88 rà» scripsi, τὸν ed. Bas.
— Haec ad doctrinam de fato alicuius momenti sunt. Cf.Phys. VI 8 6 n. 952sq.

64 DIALECTICA,

των ἀντικείμενα, οὕτως καὶ τὰ μέλλοντα αὐτά τέ φασι καὶ τὰ μόρια αὐτῶν.
ἢ γὰρ τὸ ἔσται ἀληϑές ἐστιν ἢ τὸ οὐκ ἔσται, εἰ δεῖ ἤτοι ψειδῆ ἢ ἀληϑῆ
εἶναι. ὡρίσϑαι γὰρ κατ᾽ αὐτὰ τὰ μέλλοντα. καὶ εἰ μὲν ἔσται ναυμαχία
αὔριον, ἀληϑὲς εἰπεῖν ὅτι" ἔσται᾽ εἰ δὲ μὴ ἔσται, ψεῦδος τὸ εἰπεῖν ὅτι ἔσται.
ἤτοι ἔσται ἢ οὐκ ἔσται, ἤτοι ἄρα ἀληϑὲς ἢ ψεῦδος ϑάτερον.

199 Sextus adv. math. VIII 79. τὰ νῦν δὲ ἐκεῖνο ῥητέον ὅτι τὸ αὖ-
τοτελὲς ἀξίωμα σύνϑετον εἶναι ϑέλουσιν, οἷον τὸ «ἡμέρα ἐστί“ σύγ-
κειται ἔκ τε τοῦ ,«ἡμέρα“ καὶ τοῦ ., ἔστιν“.

200 Proclus in Euclid. p. 198 Friedlein. καὶ οἵ γε ἀπὸ τῆς Στοᾶς
10 ἅπαντα λόγον ἁπλοῦν ἀποφαντικὸν ἀξίωμα προσαγορεύειν εἰώϑασιν, καὶ ὅταν
διαλεκτικὰς ἡμῖν γράφωσι τέχνας nol ἀξιωμάτων“(, τοῦτο διὰ τῶν ἐπιγραμ-
μάτων δηλοῦν ἐϑέλουσιν. :

201 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VII 75. πιϑανὸν δέ ἐστιν
ἀξίωμα τὸ ἄγον εἰς συγκατάϑεσιν, olov st τίς τι ἔτεκεν, ἐκείνη ἐκείνου μή-
τὴρ ἐστί“. ψεῦδος δὲ τοῦτο᾽ οὐ γὰρ ἡ ὄρνις ὠοῦ ἐστε μήτηρ. ἔτι τὰ μέν
ἐστι δυνατά, τὰ δὲ ἀδύνατα, καὶ τὰ μὲν ἀναγκαῖα, τὰ δ᾽ οὐκ ἀναγ-
καῖα. δυνατὸν μὲν τὸ ἐπιδεκτικὸν τοῦ ἀληϑὲς εἶναι, τῶν ἐκτὸς μὴ ἐναν-
τιουμένων πρὸς τὸ ἀληϑὲς εἶναι, olov ,,ζῇ Διοκλῆς. ἀδύνατον δὲ ὃ μή
ἐστιν ἐπιδεκτικὸν τοῦ ἀληϑὲς εἶναι, οἷον .«ἡ γῆ ἵπταται. ἀναγκαῖον δέ
ἐστιν, ὅπερ ἀληϑὲς ὃν οὐκ ἔστιν ἐπιδεκτικὸν τοῦ ψεῦδος εἶναι, ἢ ἐπιδεκτικὸν
μέν ἐστι, τὰ δ᾽ ἐκτὸς αὐτῷ ἐναντιοῦται πρὸς τὸ ψεῦδος εἶναι. οἷον ..ἡ ἀρετὴ
ὠφελεῖ“. οὐκ ἀναγκαῖον δέ ἐστιν ὃ καὶ ἀληϑές ἐστιν καὶ ψεῦδος οἷόν τε
εἶναι, τῶν ἐκτὸς μηδὲν ἐναντιουμένων, οἷον τὸ ..περιπατεῖ Δίων“. εὔλογον
δέ ἐστιν ἀξίωμα τὸ πλείονας ἀφορμὰς ἔχον εἰς τὸ ἀληϑὲς εἶναι, οἷον ..(βιώ-
95 σομαι αὔριον. καὶ ἄλλαι δέ εἰσι διαφοραὶ ἀξιωμάτων καὶ μεταπτώσεις

αὐτῶν ἐξ ἀληϑῶν εἰς ψεύδη καὶ ἀντιστροφαί, περὶ ὧν ἐν τῷ πλάτει λέγομεν.
Boéthius ad Aristot. de interpr. p. 8714. Stoici vero possibile quidem.
posuerunt, quod susceptibile esset verae praedicationis, nihil his prohiben-
tibus, quae cum extra sint cum ipso tamen fieri contingunt; impossibile
80 autem, quod nullam unquam suscipiat veritatem, aliis extra eventum ip-
sius prohibentibus; necessarium, quod cum verum sit falsam praedicationem
nulla ratione suscipiat.
Idem p.429. illud autem ignorandum non est, quod Stoicis univer-
salius videatur esse possibile a necessario; dividunt enim enuntiationes
35 hoe modo: ,enuntiationum, inquiunt, aliae sunt possibiles, aliae impossi-
biles; possibilium aliae sunt necessariae, aliae non necessariae; rursus non
necessariarum aliae possibiles etc.^ stulte atque improvide idem possibile
et genus non necessarii et speciem constituentes.

202 Plutarehus de $Stoic. repugn. c. 46 p. 1055d. Ὁ à& τῶν

40 δυνατῶν λόγος πρὸς τὸν τῆς εἰμαρμένης λόγον αὐτῷ πῶς οὐ μαχό-
μενός ἐστιν; εἰ yàg οὐκ ἔστι δυνατὸν ὅπερ i| ἐστιν ἀληϑὲς ἢ ἔσται,
κατὰ Διόδωρον, ..ἀλλὰ πᾶν τὸ ἐπιδεκτικὸν τοῦ γενέσϑαι, κἂν
μὴ μέλλῃ γενήσεσϑαι δυνατόν ἐστιν“ ἔσται δυνατὰ πολλὰ τῶν
μὴ καϑ' εἱμαρμένην. «Ἢ ἄρα τὴν» ἀνίκητον καὶ ἀνεκβίαστον καὶ

σι

16 ὡς pro καὶ F. 18 εἰς BPF, πρὸς Cobet. 28 μὴ Ε΄. 25 διαφοραί
εἶσιν (hoc ord.) BF. 26 ἀντίστροφα BPF, corr. Rossius. 40 αὐτῷ: scil.
Chrysippo. 44 ἢ ἄρα τὴν supplevi.

DIALECTICA. 65

περιγενητικὴν ἁπάντων ἡ εἱμαρμένη δύναμιν ἀπόλλυσιν ἢ ταύτης οἵαν
ἀξιοῖ Χρύσιππος οὔσης, τὸ ἐπιδεχτικὸν τοῦ γενέσϑαι πολλάκις εἷς τὸ
ἀδύνατον ἐμπεσεῖται οἷο.

202a Alexander Aphrod. comm. in Aristot. Analyt. pr. p. 171,25
Wallies. Χρύσιππος δὲ λέγων μηδὲν κωλύειν καὶ δυνατῷ ἀδύνατον
ἔπεσϑαι πρὺς μὲν τὴν ὑπ᾽ ᾿Δριστοτέλους εἰρημένην δεῖξιν οὐδὲν λέγει,
πειρᾶται δὲ διὰ παραδειγμάτων τινῶν οὐχ ὑγιῶς συγκειμένων δεικ-
νύναι τοῦτο μὴ οὕτως ἔχον. φησὶ γὰρ ἐν τῷ συνημμένῳ τῷ ..εἰ
τέϑνηκε Ζίων, τέϑνηκεν οὗτος“ δεικνυμένου τοῦ Zovog ἀληϑεῖ ὄντι
τὸ μὲν ἡγούμενον (r0) ο«τέϑνηκε Ζίων“ δυνατὸν εἷναι τῷ δύνασϑαί
ποτὲ ἀληϑὲς γενέσϑαι τὸ τεϑνηκέναι Δίωνα, τὸ δὲ ..«τέϑνηκεν οὗτος"
ἀδύνατον" ἀποϑανόντος γὰρ Δίωνος φϑείρεσϑαι τὸ ἀξίωμα τὸ οὗτος
τέϑνηκες μηκέτ᾽ ὄντος τοῦ τὴν δεῖξιν ἀναδεχομένου" ἐπὶ γὰρ ζῶντος
καὶ κατὰ ξῶντος ἡ δεῖξις. εἰ οὖν grs) τεϑνεῶτος αὐτοῦ ἔτι τὸ
οὗτος“ οἷόντε, μήτε πάλιν ὑφίσταται ὃ Δίων, ὡς δύνασϑαι ἐπ᾽ αὐ-
τοῦ ῥηθῆναι τὸ ..«τέϑνηκεν οὗτος“, ἀδύνατον τὸ .«τέϑνηκεν οὗτος“.
ἦν γὰρ ἂν οὐκ ἀδύνατον, εἰ ὕστερόν ποτε ἐδύνατο μετὰ τὸν ϑάνατον
τὸν Ζίωνος, ἐφ᾽ οὗ τὺ πρότερον ἐν τῷ συνημμένῳ, ὅτε ἔξη ὃ Δίων,
᾿ κατηγορεῖτο τὸ «τέθνηκεν οὗτος“, κατηγορηϑῆναι πάλιν τὸ ,00r0g".
ἐπεὶ δὲ μὴ οἷόντε τοῦτο, ἀδύνατον ἂν εἴη τὸ ..«τέϑνηκεν οὗτος“.
ὅμοιον τούτῳ παρατίϑεται καὶ τὸ ..εἱ νύξ ἐστιν, οὐκ ἔστιν αὕτη
ἡμέρα" δειχνυμένης τῆς ἡμέρας" καὶ γὰρ ἐν τούτῳ τῷ συνημμένῳ
ἀληϑεῖ ὄντι. ὡς οἴεται. δυνατῷ ὄντι τῷ ἡγουμένῳ ἀδύνατον τὸ ἕπό-
μενον“.

Cf. [Ammonius] in Aristot. Analyt. pr. (Comm. graec. Vol. IV, 6)
p. 50,13 Wal. — Philoponus ad Anal. pr. f. 42b notabilia sunt
verba: τὸ γὰρ ..«τοῦτο“, δεικτικὺν ὑπάρχον, ὄν τι πρᾶγμα σημαΐνει,
τὸ δὲ τεϑνάναι μὴ ὄν᾽ τὸ δὲ ὃν ἀδύνατον μὴ εἷναι. τὸ ἄρα ..τεϑνά-
. va, τοῦτον“ ἀδύνατον.

209 Ὁ Proclus in Plat. Parmen. Vol. IV p. 103 ed. Cousin. εἰ δέ τις
τοσούτων εἰς ἐξέτασιν προκειμένων εἰς τὴν Στωϊκὴν τερϑρείαν ἀπάγοι τὸν
λόγον, ξητῶν εἰ δυνατῷ ἀδύνατον ἀκολουϑεῖ τὸ ..εἰ τέϑνηκε Δίων“ εἰς μέ-
σον φέρων" εἰ οὖν τις καὶ τῶν τοιούτων ἀπόρων ἐϑέλοι ποιεῖσϑαι μνήμην,
ἱκανῶς ὑπὸ τῶν Περιπατητικῶν ἐξητασμένων, ῥάδιον ἀπαντᾶν.

203 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VII 68. τῶν ἀξιωμάτων
τὰ μέν ἐστιν ἁπλᾶ, và δ᾽ οὐχ ἁπλᾶ, ὥς φασιν οἵ περὶ Χρύσιππον
καὶ ᾿ἡρχέδημον καὶ ᾿4ϑηνόδωρον καὶ AvrízarQov καὶ Koívw: ἁπλᾶ
μὲν οὖν ἐστι τὰ συνεστῶτα ἐξ ἀξιώματος μὴ διαφορουμένου [ἢ ἐξ

1 ἡ εἱμαρμένη scripsi, ἢ εἱμαρμένην libri. Cf. Phys. VI $ 8 n. 9954.
10 τὸ add. Ald. 14 τε add. Wal. 15 ὡς Wal, ó libri. 87 xol coni.
Menag., ἢ libri (ante ^49x.). || xoívgv B. 388 μὴ om. BP.

66 DIALECTICA.

ἀξιωμάτων], οἷον τὸ «ἡμέρα ἐστίν“. οὐχ ἁπλᾶ δέ ἐστι và συνεστῶτα
ἐξ ἀξιώματος διαφορουμένου ἢ ἐξ ἀξιωμάτων, ἐξ ἀξιώματος μὲν δια-
φορουμένου, oiov ..εἰ ἡμέρα ἐστίν, (ἡμέρα ἐστίν)“. ἐξ ἀξιωμάτων δέ,
οἷον ,&l ἡμέρα ἐστί, φῶς ἐστί“.

δ 204 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VII 69. ἐν δὲ τοῖς ἁπλοῖς
ἀξιώμασίν ἐστι τὸ ἀποφατικὸν καὶ τὸ ἀρνητικὸν καὶ τὸ στερητικὸν καὶ τὸ
κατηγορικὸν καὶ τὸ καταγορευτικὸν καὶ τὸ ἀόριστον. --- --- (xol ἀποφατι-
κὸν μὲν» οἷον «οὐχὶ ἡμέρα dor[v. εἶδος δὲ τούτου τὸ ὑπεραποφατικόν.
ὑπεραποφατικὸν δέ ἐστιν ἀποφατικὸν ἀποφατικοῦ, olov ..οοὐχὶ ἡμέρα (otx»

10 ἔστι. τίϑησι δὲ τὸ ο,ἡμέρα ἐστίνο. ἀρνητικὸν δέ ἐστι τὸ συνεστὸς ἐξ
ἀρνητικοῦ μορίου καὶ κατηγορήματος, οἷον ..οὐδεὶς περιπατεῖ. στερητικὸν
δέ ἐστι τὸ συνεστὸς ἐκ στερητικοῦ μορίου καὶ ἀξιώματος κατὰ δύναμιν, οἷον
»»ἀφιλάνθϑρωπός ἐστιν οὗτος“. κατηγορικὸν δέ ἐστι τὸ συνεστὸς ἐκ πτώ-
σεως ὀρϑῆς καὶ κατηγορήματος, olov ..Δίων περιπατεῖ. καταγορευτικὸν

15 δέ ἐστι τὸ συνεστὸς ἐκ πτώσεως ὀρϑῆς δεικτικῆς καὶ κατηγορήματος, οἷον
οοὐὗτος περιπατεῖ. ἀόριστον δέ ἐστι τὸ συνεστὸς ἐξ ἀορίστου μορίου ἢ
ἀορίστων μορίων (xol κατηγορήματος», οἷον ,..τὺς περιπατεῖς“, .»ἐκεῖνος κι-

νεῖται“.

204 ἃ [Apuleius] περὶ ἑρμηνείας 266 (p.2,9 Goldb.) aliae dedi-
90 cativae sunt (scil propositiones) quae dedicant aliquid de quopiam, ut
»virtus bonum est^ — —— aliae abdieativae, quae abdicant aliquid de quo-
piam, ut ,voluptas non est bonum* — —— at Stoici hane quoque dedica-
tivam putant, cum inquiunt: ,evenit cuidam voluptati bonum non esse;
ergo dedicat, quid evenerit ei, id est, quid sit. idcirco dedicativa, in-
6 quiunt, est, quia et in quo negavit esse, dedicat id, quod non videtur
esse". Solum autem abdicativum vocant, cui negativa particula praeponi-
tur. Of. Boéth. ad Arist. de interpr. p. 383 ed. Bas.
205 Sextus adv. math. VIII 93. τῶν ἀξιωμάτων πρώτην σχεδὸν καὶ
κυριωτάτην ἐκφέρουσι διαφορὰν of διαλεκτικοί, xaO" ἣν và μέν ἐστιν αὐτῶν
30 ἁπλᾶ, τὰ δ᾽ οὐχ ἁπλᾶ. καὶ ἁπλᾶ μὲν ὅσα μήτ᾽ ἐξ ἑνὸς ἀξιώματος δὶς λαμβανομένου
συνέστηκεν, μήτ᾽ ἐξ ἀξιωμάτων διαφερόντων διὰ τινὸς ἢ τινῶν συνδέσμων.
- — 94 ἁπλᾶ λέγεται ἀξιώματα, ἐπεὶ οὐκ ἐξ ἀξιωμάτων συνέστηκεν ἀλλ᾽
ἐξ ἄλλων τινῶν. — --- 9ὅ οὐχ ἁπλᾶ δὲ ἐτύγχανε τὰ οἷον διπλᾶ, καὶ ὅσα
δ᾽ ἐξ ἀξιώματος δὶς λαμβανομένου ἢ ἐξ ἀξιωμάτων διαφερόντων συνέστηκε
86 διὰ συνδέσμου τε ἢ συνδέσμων, olov ..εἰ ἡμέρα ἐστίν, ἡμέρα ἐστιν εἰ νύξ
ἐστι, σκότος ἐστίν" καὶ [εἰ] ἡμέρα ἐστὶ καὶ φῶς ἐστιν᾽ ἤτοι ἡμέρα ἐστὶν ἢ
νύξ ἐστιν“.
96 τῶν δὲ ἁπλῶν τινὰ μὲν ὡρισμένα ἐστίν, τινὰ δὲ ἀόριστα, τινὰ δὲ
μέσα᾽ ὡρισμένα μὲν τὰ κατὰ δεῖξιν ἐκφερόμενα, οἷον 5 - περιπατεῖ,
40 οὗτος κάϑηται. δείκνυμι γάρ τινα τῶν ἐπὶ μέρους ἀνθρώπων. ἀόριστα

1 3| ἐξ ἀξιωμάτων del. Rossius. — 8 ἡμέρα ἐστίν addidi; διαφορουμένου om. F.
6 ἀποφαντικόν P! in litura F. || xol τὸ στ. καὶ τὸ κατηγορικὸν om. B. κατηγο-
ρητικόν F. — 7 ἀποφατικὸν μὲν om. BPF, ἀποφαντικὸν μὲν habet Pal. 261.
8. 9 ὑπεραποφαντικόν bis P; τοῦτο ὑπὲρ τὸ ἀποφαντικὸν F. 9 ἀποφαντικὸν
ἀποφαντικοῦ FP, sed v bis expunxit P'. οὐκ om. BPF, suppl. Galesius.
10.12.13.15..16 συνεστὼς (vel ὥς) BPF. 14 οὗτος (pro Ζίων) BPF. 17 καὶ
κατηγορήματος addidi, ἐξ ἀορίστου μορίου ἢ ἐξ ἀορίστων μορίων F. 230 dedica-
livae — - καταφατικαί, abdicativae — ἀποφατικαί. 80 si del. Bek.

DIALECTICA. 61

δέ ἐστι κατ᾽ αὐτοὺς iv olg ἀόριστόν τι κυριεύει μόριον, olov rg κάϑηται“,
μέσα δὲ τὰ οὕτως ἔχοντα ,,ἄνϑρωπος κάϑηται“ ἢ ,»Σωκράτης περιπατεῖ“.
τὸ μὲν οὖν rig περιπατεῖ“ ἀόριστόν ἐστιν, ἐπεὶ οὐκ ἀφώρικέ τινα τῶν ἐπὶ
μέρους περιπατούντων᾽ κοινῶς γὰρ ἐφ᾽ ἑκάστου αὐτῶν ἐκφέρεσθαι δύναται"
τὸ δὲ οὗτος κάϑηται“ ὡρισμένον ἐστίν, ἐπείπερ ἀφώρικε τὸ δεικνύμενον
πρόσωπον. τὸ δὲ Σωκράτης κάϑηται"ς μέσον ὑπῆρχεν, ἐπείπερ οὔτε ἀόρι-
στόν ἐστιν, ἀφώρικε γὰρ τὸ εἶδος, οὔτε ὡρισμένον, οὐ γὰρ μετὰ δείξεως ἐκ-
φέρεται, ἀλλ᾽ ἔοικε μέσον ἀμφοτέρων ὑπάρχειν, τοῦ τε ἀορίστου καὶ τοῦ ὡρισ-
μένου" γίνεσϑαι δέ φασι τὸ ἀόριστον ἀληϑές --- ὅταν τὸ ὡρισμένον
ἀληϑὲς εὑρίσκηται. --- -- 10

100 καὶ δὴ τὸ ὡρισμένον τοῦτο ἀξίωμα, τὸ ,0brog κάϑηται““ ἢ
οὗτος περιπατεῖ““, τότε φασὶν ἀληϑὲς ὑπάρχειν ὅταν τῷ ὑπὸ τὴν δεῖς
ξιν πίπτοντι συμβεβήκῃ τὸ κατηγόρημα, οἷον τὸ καϑῆσϑαι ἢ τὸ
περιπατεῖν.

206 Alexander Aphrod. apud Simplicium in. Aristot. phys. p. 1299,
36 Diels. ἐκ δὴ τούτων τῶν λόγων, φησὶν ὁ "AMEavógoc, δυνατὸν óguó-
μενον δεικνύναι τὰ παρὰ τοῖς Στωϊκοῖς ἀξιώματα, ἃ μεταπίπτοντά
τινες λέγουσιν ἀπεριγράφως, μὴ ὄντα τοιαῦτα ἔστι δὲ ταῦτα τοιαῦτα᾽ ..εἰἶ
ξῇ Δίων, ξήσεται Δίων“. τοῦτο γὰρ εἰ καὶ ἀληϑές ἐστι νῦν, ἀρχόμενον ἀπὸ
ἀληϑοῦς τοῦ ,,ζῇ Δίων“ xal λῆγον εἰς ἀληϑὲς τὸ ..«ζήσεται““, ἀλλ᾽ ἔσται 30
ποτέ, ὅτε τῆς προσλήψεως ἀληϑοῦς οὔσης τῆς ..«ἀλλὰ μὴν ξῇ Δίων“ urra-
πεσεῖται τὸ συνημμένον εἰς ψεῦδος τῷ ἔσεσϑαί ποτε, ὅτε ἀληϑοῦς ὄντος ἔτι
τοῦ ij Δίων“ οὐκ ἔσται ἀληϑὲς τὸ ,»καὶ ξήσεται““, οὗ μὴ ὄντος ἀληϑοῦς
τὸ ὅλον συνημμένον γίνοιτο ἂν ψεῦδος μεταπῖπτον᾽ οὐ γὰρ ἀεί, ὅτε τὸ i
ἀληϑές, καὶ τὸ ..,ζήσεται, ἐπεὶ οὕτως ἀϑάνατος ἂν εἴη ὃ Δίων. οὐ μὴν 56
ἔσται ὁρίσαντας εἰπεῖν, móv& οὐκ ἀληϑὲς ἔσται ζῶντος αὐτοῦ τὸ , ζήσεται“.
διὸ καὶ ἐν ἀπεριγράφῳ καὶ ἀορίστῳ χρόνῳ λέγουσι γίνεσϑαι τὴν
τῶν τοιούτων ἀξιωμάτων μετάπτωσιν.

206a Dionysius Halicarn. de compos. verb. p. 31. Re. "Eyoy'
οὖν ὅτε διέγνων συντάττεσθαι ταύτην τὴν ὑπόϑεσιν, ἐξήτουν εἴ τι so
τοῖς πρότερον εἴρηται περὶ αὐτῆς, καὶ μάλιστα τοῖς ἀπὸ τῆς Στοᾶς
φιλοσόφοις εἰδὼς τοὺς ἄνδρας οὐ μικρὰν φροντίδα τοῦ λεχτικοῦ τό-
που πεποιημένους. δεῖ γὰρ αὐτοῖς τἀληϑῆ μαρτυρεῖν. οὐδαμῆ δ᾽
᾿οὐδὲν ὑπ’ οὐδενὸς εὑρὼν τῶν ὀνόματος ἠξιωμένων οὔτε usifov οὔτ᾽
ἔλαττον συναχϑὲν εἰς ἣν ἐγὼ προήρημαι πραγματείαν, ἃς δὲ Χρύ- ss
διππος καταλέλοιπε συντάξεις διττάς, ἐπιγραφὴν ἐχούσας ..Περὶ τῆς
συντάξεως τῶν τοῦ λόγου μερῶν" οὐ ῥητορικὴν ϑεωρίαν ἐχούσας,
ἀλλὰ διαλεκτικήν, ὡς ἴσασιν οἱ τὰς βίβλους ὀνεγνωκότες, ὑπὲρ ἀξιω-
μάτων συντάξεως, ἀληϑῶν τε καὶ ψευδῶν καὶ δυνατῶν καὶ

ἀδυνάτων, ἐνδεχομένων τε καὶ μεταπιπτόντων καὶ ἀμφιβό- ὦ

—

10 Joh, Sicel. ad Hermog. Walz. Rh. Gr. VI p. 2017 ὁ δὲ τῶν Στωϊκῶν ὁ
λέγων τὰ ἐναντία δέχεσθαι τὴν ἀπροσδιόριστον, ἀληϑὲς καὶ ψεῦδος (griphus, qui
sequitur, nihil ad Stoicos pertinet). 17 Libros περὶ τῶν μεταπιπτόντων λόγων
πρὸς ᾿Αϑηνάδην α΄ et λόγοι μεταπίπτοντες πρὸς τὴν μεσότητα γ΄ Chrysippi
pseudepigraphos dicit index librorum. Cf. ἀξιωμάτων μεταπτώσεις n. 201.

40 μεταπίπτοντα ἀξιώματα tractantur n. 268, quem locum hue referre debebam.

68 DIALECTICA.

λων καὶ ἄλλων τινῶν TOLOUTOTQÓZOV, οὐδεμίαν οὔτε χρείαν
οὔτ᾽ ὠφέλειαν τοῖς πολιτικοῖς λόγοις συμβαλλομένων, εἰς γοῦν ἡδονὴν
ἢ κάλλος ἑρμηνείας, ὧν δεῖ στοχάξεσϑαι τὴν σύνϑεσιν" ταύτης μὲν
τῆς πραγματείας ἀπέστην.

6 8 5. Περὶ τῶν οὐχ ἁπλῶν ἀξιωμάτων.
Hue pertinent ex libris Chrysippi:
Περὶ τῶν ovy ἁπλῶν ἀξιωμάτων α΄.
Περὶ τοῦ συμπεπλεγμένου πρὸς ᾿4ϑηνάδην β΄.
Περὶ ἀληϑοῦς διεζευγμένου πρὸς Γοργιππίδην α΄.
10 Περὶ ἀληϑοῦς συνημμένου πρὸς Γοργιππίδην δ΄.
Πρὸς τὸ περὶ ἀκολούϑων α΄.

207 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VII 71. τῶν δ᾽ οὐχ
ἁπλῶν ἀξιωμάτων συνημμένον μέν ἐστιν, ὡς ὃ Χρύσιππος ἐν
ταῖς διαλεκτικαῖς φησι καὶ Ζιογένης ἐν τῇ διαλεκτικῇ τέχνῃ,

15 τὸ συνεστὸς διὰ τοῦ . εἶς συναπτικοῦ συνδέσμου" ἐπαγγέλλεται δὲ ὃ
σύνδεσμος οὗτος ἀκολουϑεῖν τὸ δεύτερον τῷ πρώτῳ. οἷον sl ἡμέρα
ἐστί, φῶς ἐστι. (Deinde definitur τὸ παρασυνημμένον, ὡς ὁ Κρίνις
φησίν ἐν τῇ διαλεκτικῇ τέχνῃ). 2. συμπεπλεγμένον δέ ἐστιν
ἀξίωμα ὃ ὑπό τινων συμπλεχτικῶν συνδέσμων συμπέπλεκται, οἷον xol

40 ἡμέρα ἐστὶ καὶ φῶς ἐστι. διεξευγμένον δέ ἐστιν, ὃ ὑπὸ τοῦ
ἤτοι" διαξευκτικοῦ συνδέσμου διέζευκται, oiov, ijo, ἡμέρα ἐστὶν ἢ
νύξ ἐστιν. ἐπαγγέλλεται δὲ ὁ σύνδεσμος οὗτος τὺ ἕτερον τῶν ἀξιω-᾿
μάτων ψεῦδος εἶναι. αἰτιῶδες δέ ἐστιν ἀξίωμα τὸ συντασσόμενον
διὰ τοῦ ..διότι“, οἷον ..διότε ἡμέρα ἐστί, φῶς ἐστίν“. οἱονεὶ γὰρ ai-

35 τιόν ἐστι τὸ πρῶτον τοῦ δευτέρουι διαδσαφοῦν δὲ τὸ μᾶλλον
ἀξίωμά ἐστι τὸ συνταττόμενον ὑπὸ τοῦ διαδσαφοῦντος τὸ μᾶλλον συν-
δέσμου καὶ τοῦ {..ἢ) μέσου τῶν ἀξιωμάτων τασσομένου, oiov ,u&A-
λον ἡμέρα ἐστὶν ἢ νύξ ἐστιν. διασαφοῦν δὲ τὸ ἧττον ἀξίωμά
ἐστι τὺ ἐναντίον τῷ προκειμένῳ, οἷον οοἧττον νύξ ἐστιν ἢ ἡμέρα

80 ἐστίν“.

208 Galenus introductio dialectica 4 p. 10,18 Kalbfl. εἰ δὲ ἐφ᾽
ἑτέρων λέγοιτο (ἡ) φωνὴ, (ἃ» μήτε ἀκολουϑίαν ἔχει πρὸς ἄλληλα
μήτε μάχην ἀποφατικήν, συμπεπλεγμένον καλέσομεν τὸ τοιοῦτον
ἀξίωμα, καϑάπερ ἐπὶ τοῦ ..Δίων περιπατεῖ καὶ Θέων διαλέγεται“.

86 ταυτὶ γὰρ οὔτε μάχην οὔτε ἀκολουϑίαν ἔχοντα κατὰ συμπλοκὴν ἕρμη-

14 ὡς ὁ Xo. φησὶν ἐν τῇ διαλεκτικῆ τέχνη (om. cet.) F. 1ὅ συνεστὼς
(vel. -ὥς) BPF. || εἰ διὰ B. 21 ἡ F. 924 oiov διότι et ἐστί om. B., add. B*
in mg. 27 ,* addidi, τοῦ om. BP. {μέσου BPF. 32 ἡ addidi; ἡ φωνή
scil. ὁ συμπλεκτικὸς σύνδεσμος. | φωνὴ & scripsi, φωνὴν libri; φωνῶν ἃ Kalbfl.
88 ἀποφατικὴν del. Kalbfl. 35 ἑρμηνεύεται Kalbfl, ἑρμηνεύει cod.

DIALECTICA. 69

νεύεται. διὸ κἀπειδὰν ἀποφάσκωμεν αὐτά, τὸν λόγον ἐκεῖνον ἤτοι ye
ἀποφατικὴν συμπλοκὴν ἢ ἀποφατικὸν εἶναι συμπεπλεγμένον φή-
σομεν᾽ οὐδὲν γὰρ πρὸς τὸ παρὸν διαφέρει συμπεπλεγμένον λέγειν
ἀποφατικὸν ἢ συμπλοκήν. — — ἀλλ᾽ οἱ περὶ Χρύσιππον. κἀν-
ταῦϑα τῇ λέξει μᾶλλον ἢ τοῖς πράγμασι προσέχοντες τὸν νοῦν, ἅπαντα
τὰ διὰ τῶν συμπλεκτικῶν καλουμένων συνδέσμων συνιστά-
μενα κἂν ἐκ μαχομένων ἢ ἀκολούϑων, συμπεπλεγμένα κα-
λοῦσιν, ἐν οἷς μὲν ἔγκειταί τις ἀκρίβεια διδασκαλίας, ἀμελῶς χρώ-
μένοι τοῖς ὀνόμασιν, ἐν οἷς δὲ οὐδὲν διαφέρον αἱ φωναὶ σημαίνουσιν,
αὐτοὶ νομοϑετοῦντες ἴδια σημαινόμενα eto.

209 Dexippus in Aristot. categ. p. 22, 18 Busse. φαμὲν δὴ ὅτι oí
μόνην συμπλοκὴν τὴν μετὰ συμπλεκτικοῦ συνδέσμου προφορὰν λέ-
γοντες toig Στωϊκοῖς ἐπακολουϑοῦσιν, ὧν ἀρχαιότερος ᾿Αριστοτέλης
καὶ τῇ τῶν πρεσβυτέρων συνηϑείᾳ χρώμενος, οἵτινες τὴν τῶν πλειόνων με-
ρῶν τοῦ λόγου σύνοδον συμπλοκὴν ὠνόμαζον.

210 Plutarchus de Stoie. repugn. ep. 29 p. 1047e. '444& μὴν
αὐτὸς (sc. Chrysippus) τὰς διὰ δέκα ἀξιωμάτων συμπλοκὰς πλήϑει
φησὶν ὑπερβάλλειν ἑκατὸν μυριάδας. οὔτε δι’ αὑτοῦ ξητήσας ἐπιμελῶς
οὔτε διὰ τῶν ἐμπείρων τὸ ἀληϑὲς ἱστορήσας etc. — — Χρύσιππον δὲ
πάντες ἐλέγχουσιν οἵ ἀρυϑμητικοί, ὧν καὶ Ἵππαρχός ἐστιν, ἀποδεικνύων
τὸ διάπτωμα τοῦ λογισμοῦ παμμέγεϑες αὐτῷ γεγονός" εἶγε τὸ μὲν
καταφατικὸν ποιεῖ συμπεπλεγμένων ἀξιωμάτων μυριάδας δέκα, καὶ
πρὸς ταύταις τρισχίλια τεσσαράκοντα ἐννέα, τὸ δ᾽ ἀποφατικὸν ἐννα-
χόσια πεντήκοντα δύο πρὸς τριάκοντα καὶ μιᾷ μυριάσι.

Cf. Plut. Quaest. Conviv. VIII 9, ubi eadem fere verba recurrunt.

211 Sextus adv. math. VIII 124. ἐνέσται δὲ ἀπὸ τούτων καὶ imi và
συμπεπλεγμένα καὶ ἐπὶ và διεξευγμένα κοινῶς τε ἐπὶ τὰ λοιπὰ εἴδη τῶν
οὐχ ἁπλῶν ἀξιωμάτων διαβαίνειν. --- ὅταν λέγωσιν ὑγιὲς εἶναι συμπε-
πλεγμένον τὸ πάντ᾽ ἔχον ἐν αὑτῷ ἀληϑῆ, οἷον τὸ ,«ἡμέρα ἐστί καὶ φῶς
ἐστιν, ψεῦδος δὲ τὸ ἔχον ψεῦδος. Haec impugnat Sextus, deinde per-
git 128. ἀλλ᾽ ὥσπερ ἐν τῷ βίῳ, φασί, τὸ κατὰ μὲν τὰ πλεῖστα μέρη ὑγιὲς
ἱμάτιον. κατ᾽ ὀλίγον δὲ διεῤῥωγὸς οὐκ ἀπὸ τῶν πλείστων καὶ ὑγιῶν μερῶν
ὑγιὲς εἶναι λέγομεν, ἀλλ᾽ ἀπὸ τοῦ ὀλίγου καὶ διεῤῥωγότος διεῤῥωγός, οὕτω
καὶ τὸ συμπεπλεγμένον, κἂν ἕν μόνον ἔχῃ ψεῦδος, “πλείονα δὲ ἀληϑῆ, λεχ-
ϑήσεται τὸ ὅλον ἀπὸ τοῦ ἑνὸς ψεῦδος.

212 Galenus de simplic. medicam. II 16. Vol. XI p. 499 K. τὴν
ὑποθετικὴν πρότασιν, ἣν οἵ περὶ τὸν Χρύσιππον ἀξίωμα συνημ-
μένον ὀνομάξουσιν.

213 Gellius Noct. Att. XVI 8,9. Sed quod Graeci συνημμένον
ἀξίωμα dicunt — — id — tale est: ,si Plato ambulat, Plato movetur",
»si dies est, sol super terras est."

ὃ προσέχοντες Kalbfl., προσέχουσι cod. 9 χρωμένοις cod., corr. Kalbfl.
10 νομοϑετοῦντες Kalbfl μόνοι αἰτοῦνται cod. — 27 τε ἐπὶ Bk. in adn., ἐπί τε libri.

10 DIALECTICA.

Item quod illi συμπεπλεγμένον, nos vel ,coniunctum" vel ,copu-
latum" dicimus, quod est eiusdemmodi: 9}. Scipio, Pauli filius, et bis con-
sul fuit et triumphavit et censura functus est et collega in censura
L. Mummi fuit". In omni autem coniuncto si unum est menda-

$cium, etiamsi cetera vera sunt, totum esse mendacium dieitur.

214 Sextus adv. math. VIII 88, οὐ πάνυ δέ γε δύνανται παραστῆσαι
τὸ ἀντικείμενον ἡμῖν οὗ Zvoixoí. --- φασὶ yàp: »ἀντικείμενά ἐστιν ὧν
τὸ ἕτερον τοῦ ἑτέρου ἀποφάσει πλεονάξει, olov: ἡμέρα ἐστίν — οὐχ
ἡμέρα ἐστίν. τοῦ γὰρ ᾿ἡμέφα ἐστίν᾽ ἀξιώματος τὸ “οὐχ ἡμέρα ἐστίν᾽ ἀπο-

10 φάσει πλεονάξει τῇ “οὐχί᾽, καὶ διὰ τοῦτ᾽ ἀντικείμενόν ἐστιν ἐκείνῳ“. ἀλλ᾽
εἰ τοῦτ᾽ ἐστι τὸ ἀντικείμενον, ἔσται καὶ τὰ τοιαῦτα ἀντικείμενα τό τε “ἡμέρα
ἐστίν (καὶ φῶς ἐστίν᾽ καὶ τὸ “ἡμέρα ἐστίν» καὶ οὐχὶ. φῶς ἐστιν.᾽ τοῦ γὰρ
οοἡμέρα «ἐστίν καὶ φῶς» ἐστιν ἀξιώματος ἀποφάσει πλεονάξει τὸ (ἡμέρα
ἐστίν xol» οὐχὶ φῶς ἐστιν. οὐχὶ δέ γε κατ᾽ αὐτοὺς ταῦτα ἀντικείς;

15 μενά ἐστιν οὐκ ἄρα ἀντικείμενά ἐστιν «ὧν» τὸ ἕτερον τοῦ ἑτέρου ἀπο-
φάσει πλεονάζει. ναί φασιν, ἀλλὰ σὺν τούτῳ ἀντικείμενά ἐστι, σὺν
τῷ τὴν ἀπόφασιν προτετάχϑαι τοῦ ἑἕτέρου᾽ τότε γὰρ κυριεύει τοῦ ὅλου
ἀξιώματος" ἐπὶ δὲ τοῦ «ἡμέρα ἐστὶν καὶ οὐχὶ φῶς ἐστίν μέρος οὖσα τοῦ
παντός, οὐ κυριεύει πρὸς τὸ ἀποφατικὸν ποιῆσαι τὸ πᾶν.

30 215 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VII 78. ἔτι τῶν ἀξιωμάτων

κατά τε ἀλήϑειαν καὶ ψεῦδος ἀντ ἐκείμενα ἀλλήλοις ἐστίν, ὧν τὸ ἕτερον
τοῦ ἑτέρου ἐστὶν ἀποφατικόν, οἷον τὸ ἡμέρα, ἐστίν“ καὶ τὸ ..οὐχὶ ἡμέρα
ἐστίν. συνημμένον οὖν ἀληϑές ἐστιν, οὗ τὸ ἀντικείμενον τοῦ λήγον-
τος μάχεται τῷ ἡγουμένῳ, οἷον »εἱ ἡμέρα ἐστί, φῶς ἐστι. τοῦτο ἀληϑές
ἐστι τὸ γὰρ »οὐχὶ φῶς (ἐστι), ἀντικείμενον τῷ λήγοντι, μάχεται τῷ ,,ἡμέρα
ἐστί“. συνημμένον δὲ ψεῦδός ἐστιν οὗ τὸ ἀντικείμενον τοῦ λήγοντος
οὐ μάχεται τῷ ἡγουμένῳ, οἷον ,& ἡμέρα. ἐστί, Δίων περιπατεῖ. τὸ γὰρ -

»οὐχὶ Δίων περιπατεῖς οὐ μάχεται τῷ «ἡμέρα ἐστί“. (sequitur. παρασυ-

νημμένον, quod inter Crinidis fragmenta posui) αἰτεῶ ὃ ες δὲ ἀλη ϑὲς μέν

30 ἐστιν, ὃ ἀρχόμενον ἀπὸ ἀληϑοῦς εἰς ἀκόλουϑον λήγει, οὐ μὴν ἔχει τῷ λή-
γοντι τὸ ἀρχόμενον ἀκόλουϑον, οἷον .»διότι ἡμέρα ἐστί, φῶς dew. τῷ μὲν
γὰρ οοἡμέρα ἐστίν“ ἀκολουϑεῖ τὸ οοφῶς ἐστι“ : τῷ δὲ »φῶς ἐστιν’ οὐχ ἕπεται
τὸ »ἡμέρα ἐστίν. αἰτιῶδες δὲ ψεῦδός ἐστιν ὃ ἤτοι ἀπὸ ψεύδους ἄρ-
χεται ἢ μὴ εἰς ἀκόλουϑον λήγει ἢ ἔχει τῷ λήγοντι τὸ ἀρχόμενον ἀκόλουϑον,

86 οἷον οοδεότε νύξ ἐστι, Δίων περιπατεῖ“

916 Sextus adv. math. VIII 108. καὶ δὴ οὐχ ἁπλᾶ μέν ἐστιν ἀξιώ-
ματα --- ἅπερ ἐξ ἀξιώματος διαφορουμένου ἢ ἀξιωμάτων διαφερόντων συνέ-
στηκε καὶ ἐν οἷς σύνδεσμος ἢ σύνδεσμοι ἐπικρατοῦσιν᾽ λαμβανέσϑω δὲ ἐκ
τούτων ἐπὶ τοῦ παρόντος τὸ καλούμενον συνημμένον. τοῦτο τοίνυν συν-

40 ἔστηπεν ἐξ ἀξιώματος διαφορουμένου ἢ ἐξ ἀξιωμάτων διαφερόντων διὰ τοῦ
5 ἢ ,,»εἴπερ“ συνδέσμου᾽ οἷον ἐκ διαφορουμένου μὲν ἀξιώματος καὶ τοῦ
e UM rod συνέστηκε τὸ τοιοῦτον συνημμένον ub ἡμέρα “ἐστίν, ἡμέρα

σι

12. 18. 14. 15 addidi quae sententia flagitat. 16 πλεονάξει scripsi, πλεο-
νάξειν libri. 22 ἀποφαντικόν PF. {ἡμέρα οὐχί (hoc ord.) B, οὐχ ἡμέρα F.

24 οὐ μάχεται F. 30 ἂν ἑπόμενον (pro ὃ ἀρχόμενον) B. || ἀληϑῶν B.
31 ἑπόμενον (pro ἀρχόμενον) B; ἀκόλουϑον τὸ ἀρχόμενον (hoc ord. Ε΄. || và pro
τῷ B. 82 τῶ B? | τὸ F. 84 &voxólovto» BPF, corr. Rossius ex Suida

85. αἰτιῶδες ψεῦδος.

DIALECTICA. 71

ἐστίν. ἐκ διαφερόντων δὲ ἀξιωμάτων καὶ διὰ τοῦ ine συνδέσμου τὸ
οὕτως ἔχον ,Hmeo ἡμέρα ἐστί, φῶς ἐστιν. τῶν δὲ ἐν τῷ συνημμένῳ ἀξιω-
μάτων τὸ μετὰ τὸν E ἢ τὸν meg ^ σύνδεσμον τεταγμένον ἡγούμενόν
τε καὶ πρῶτον καλεῖται, τὸ δὲ λοιπὸν λῆγόν τε καὶ δεύτερον, καὶ ἐὰν ἀνα-
στρόφως ἐκφέρηται τὸ ὅλον συνημμένον, οἷον οὕτως φῶς ἐστιν, εἴπερ ἡμέρα
ἐστίν" καὶ γὰρ ἐν τούτῳ λῆγον μὲν καλεῖται τὸ φῶς ἐστιν“ καίπερ πρῶ-
τον ἐξενεχϑέν, ἡγούμενον δὲ τὸ ,,ἡμέρα ἐστίν“, καίπερ δεύτερον λεγόμενον,
διὰ τὸ μετὰ τὸν ..εἴπερ““ σύνδεσμον τετάχϑαι. ἡ μὲν οὖν σύστασις τοῦ συ-
νημμένου, ὡς ἐν συντόμῳ εἰπεῖν, ἐστὶ τοιαύτη, ἐπαγγέλλεσθαι δὲ δοκεῖ
τὸ τοιοῦτον ἀξίωμα ἀκολουϑεῖν τῷ ἐν αὐτῷ πρώτῳ τὸ ἐν αὐτῷ δεύ- 10
τερον, καὶ ὄντος τοῦ ἡγουμένου ἔσεσϑαι τὸ λῆγον. ὅϑεν σῳξομένης μὲν
τῆς τοιαύτης ἐπαγγελίας καὶ ἀκολουϑοῦντος τῷ ἡγουμένῳ τοῦ
λήγοντος ἀληϑὲς γίνεται καὶ τὸ συνημμένον, μὴ σῳζομένης δὲ
ψεῦδος.

217 Galenus introduetio dialectica, cp. 3 p. 8, 11 Kalbfl ἐπειδὰν 15
διότι μὴ ἔστι τόδε. εἶναι τόδε νοῶμεν, olov (ὅτι) νὺξ οὐκ ἔστιν, ἡμέραν
εἶναι --- — διεξευγμένον ἀξίωμά τισι τῶν νεωτέρων φιλοσόφων (scil. Stoicis)
ὀνομάζεται, καϑάπερ γε καὶ συνημμένον τὸ ἕτερον εἶδος τῶν προτάσεων τῶν
ὑποϑετικῶν ἃς κατὰ συνέχειαν ἐλέγομεν γίγνεσθαι (cf. supra: ἐπειδὰν ὑπάρ-
χον τι πιστεύηται δι᾿ ἕτερον ὑπάρχειν ἢ κατὰ συνέχειαν), οἰκειοτέρα δέ ἐστι 20
λέξις τὸ [τὰ] ..διεξευγμένον““ τοῖς ἀξιώμασιν (ἃς δηλονότι διαιρετικὰς προ-

. τάσεις ἔφαμεν ὀνομάξεσϑαι) (roig) διὰ τοῦ ..ἤτοιξ συνδέσμου (διαφέρει δὲ
οὐδὲν ,J/ διὰ μιᾶς συλλαβῆς λέγειν ἢ διὰ δυοῖν ,νἤτοι) ο᾽οσυνημμένον“ δὲ
(roig) διὰ τοῦ ,í (ἢ ,. ἐπεὶ), εἴπερ ἕν καὶ οὗτοι σημαίνουσιν᾽ ὡς ὀνο-
μάξεσϑαι τὸν μὲν τοιοῦτον λόγον ..εἰ ἡμέρα ἐστίν, ὃ ἥλιος ὑπὲρ γῆς ἐστιν ss
συνημμένον ἀξίωμα κατά γε τοὺς νεωτέρους φιλοσόφους. — — τοὺς δέ γε
τοιούτους ..ἤτοι y ἡμέρα ἐστὶν ἢ νύξ ἐστι διεξευγμένον μὲν
ἀξίωμα παρὰ τοῖς νεωτέροις φιλοσόφοις etc.

ibid. 14 p. 32, 18 Kalbfl. χαλοῦσι δὲ τὰς μὲν κατὰ συνέχειαν
(seil. προτάσεις) οἵ Στωϊκοὶ συνημμένα ἀξιώματα, τὰς δὲ κατὰ διαί- so
ρεσιν διεξευγμένα, καὶ συμφωνεῖταί ys αὐτοῖς δύο μὲν γίγνεσϑαι
συλλογισμοὺς κατὰ τὸ συνημμένον ἀξίωμα, δύο δὲ κατὰ τὸ διεξευγμέ-
νον. -- --- τρίτον οὖν ἀναπόδεικτον τῶν περὶ τὸν Χρύσιππον
᾿ ἡγουμένων ἐξ ἀποφατιχοῦ συμπεπλεγμένου καὶ ϑατέρου τῶν ἐν αὐτῷ
τὸ ἀντικείμενον τοῦ λοιποῦ περαίνοντα etc. 35

Epimerismi Homer. Cramer. Anecd. Ox. I p.188. ὁ ,7 σύνδεσμος
ψιλούμενος καὶ ὀξυνόμενος σημαίνει volo" ἢ διαζευκτικός ἐστιν ἢ ὑποδια-
ξευχτικὸς ἢ διασαφητικός — --- τί διαφέρουσιν ἀλλήλων; ὅτι ὃ μὲν δια-
ξευχτικὸς τὸ ἕτερον μόνον τῶν ὑποκειμένων αἱρεῖται, τὸ δὲ ἕτερον ἀναιρεῖ"
J| ἡμέρα ἐστὶν ἢ νύξ'΄“ (τὸ ἕτερον μόνον᾽ οὐ γὰρ δύναται ἀμφότερα) --- — 4o
6 δὲ παραδιαζευχκτικὸς καὶ ἀμφότερα δύναται παραλαμβάνειν, ἐπειδὰν οὕτω
λέγωμεν .,ἐρέσσων ἢ ἐπισπᾶται τὴν κώπην ἢ ἀπωϑεῖταις (ἀμφότερα γὰρ

16 ὅτι add. Prantl. 18 τῆς προτάσεως cod., corr. Kalbfl. 21 τὸ διε-
ζευγμένον Kalbfl, τὸ τὰ διεζευμένα cod. 229. ῶ4 roig addidi. 23 ἤτοι συν-
ἡμμένον scripsi τοῖς συνημμένοις cod. 294 ἢ ἐπεὶ add. Prantl. 84 συμπεπ-
Aeyuévov Kalbfl, συμπεράσματος cod || καὶ ϑατέρου Kalbfl, καϑ᾽ ἑτέρου cod.

19 DIALECTICA.

ποιεῖ) — — ἔστι δὲ καὶ διασαφητικός, ὃ ἐλεγκτικὸς καλούμενος παρὰ τοῖς
Στωϊκοῖς,, οὕτως λύσεις ..βούλομ᾽ ἐγὼ λαὸν σόον ἔμμεναι ἢ ἀπολέσϑαι“.
ἔστι γὰρ ἤπερ ἀπολέσϑαι. ἐν ἤϑει δὲ λέγεται ὑπὸ τοῦ "Ayaufuvovozc.

218 Gellius Noct. Att. XVI 8, 12. Est item aliud, quod Graeci διε-

5 ζξευγμένον ἀξίωμα, nos ,disiunctum* dicimus. Id huiuscemodi est: ,aut
malum est voluptas aut bonum aut neque bonum neque malum est^.
Omnia autem, quae disiunguntur, pugnantia esse inter sese oportet, eorum-
que opposita, quae ἀντικείμενα Graeci dicunt, ea quoque ipsa inter se ad-
versa esse. Ex omnibus, quae disiunguntur, unum esse verum

10 debet, falsa cetera. Quod si aut nihil omnium verum, aut omnia
plurave quam unum vera erunt, aut quae disiuncta sunt non pugnabunt,
aut quae opposita eorum sunt contraria inter sese non erunt, tunc id dis-
iunctum mendacium est et appellatur παραδιεξζευγμένον; sicuti hoc est,
in quo quae opposita non sunt contraria: ,aut curris aut ambulas aut

i5 stas". — -—- possis enim simul eodemque tempore neque ambulare neque
stare neque currere.

219 Cicero Acad. Pr. I 97. cum ab Epicuro — non impetrent, ut
verum esse concedat, quod ita effabimur: ,aut vivet cras Hermarchus aut
non vivet", cum dialectici sic statuant, omne quod ita disiunctum

20 510, quasi 'aut etiam aut non' non modo verum esse, sed etiam

necessarium. (paulo post:) dialectici — id est Antiochus et Stoici.

220 Galenus introductio dialectica 5 p. 12, 3 Kalbf. dv» ἐνίοις δ᾽
ἀξιώμασιν ἐγχωρεῖ μὲν εἶναι καὶ πλείω καὶ πάντα, μὴ μόνον ἕν, ἀναγκαῖον
δ᾽ ἐστὶ τὸ ἕν ὑπάρχειν᾽ ὀνομάζουσι δ᾽ ἔνιοι τὰ τοιαῦτα «παραδιεζευγ-
μένα““, τῶν διεξευγμένων ἕν μόνον ἐχόντων ἀληϑές, ἄν τ᾽ ἐκ δυοῖν ἀξιω-
μάτων ἁπλῶν ἄν v ἐκ πλειόνων συγκέηται.

οι

8 6. Περὶ σημείου.

221 Sextus adv. math. VIII 244. βφαχέα δ᾽ ἴσως δεήσει καὶ περὶ τοῦ
ἀρέσκοντος αὐτοῖς προλαβεῖν, x«9' ὃ ἀξίωμα ϑέλουσιν εἶναι τὸ σημεῖον, καὶ
80 διὰ τοῦτο νοητόν. ὑπογράφοντες τοίνυν φασὶ σημεῖον εἶναι ἀξίωμα ἐν
ὑγιεῖ συνημμένῳ καϑηγούμενον, ἐκκαλυπτικὸν τοῦ λήγοντος.
κρίσεις δὲ τοῦ ὑγιοῦς συνημμένου πολλὰς μὲν καὶ ἄλλας εἶναί φασιν, μίαν
δ᾽ ἐξ ἁπασῶν ὑπάρχειν — — τὴν ἀποδοϑησομένην. πᾶν γὰρ συνημμένον
ἤ ἀπὸ ἀληϑοῦς ἀρχόμενον εἰς ἀληϑὲς λήγει, ἢ ἀπὸ ψεύδους ἀρχόμενον ἐπὶ
ψεῦδος λήγει; ἢ ἀπ’ ἀληϑοῦς ἐπὶ ψεῦδος, ἢ ἀπὸ ψεύδους ἐπ᾽ ἀληϑές. ἀπὸ
μὲν οὖν ἀληϑοῦς ἀρχόμενον ἐπ᾽ ἀληϑὲς λήγει τὸ RD» εἰσὶ ϑεοί, προνοίᾳ
ϑεῶν διοικεῖται ὃ πόσμος", ἀπὸ ψεύδους δὲ ἐπὶ ψεῦδος τὸ ..εἰ πέταται ἣ
γῆ; πτέρυγας ἔχει ἡ γῆ“, ἀπὸ ψεύδους δὲ ἐπ᾽ ἀληϑὲς τό 5i πέταται ἡ γῆ,
ἔστιν à γῆ“; ἀπὸ δὲ ἀληϑοῦς ἐπὶ ψεῦδος τὸ ..εἰ κινεῖται οὗτος, περιπατεῖ
40 οὗτος“ μὴ περιπατοῦντος μὲν αὐτοῦ, κινουμένου δέ. τεσσάρων οὖν οὐσῶν
τοῦ συνημμένου συζυγιῶν, --- --- κατὰ uiv τοὺς πρώτους τρεῖς τρό-
πους φασὶν ἀληϑὲς τοῦτο γίνεσϑαι — xa9' ἕνα δὲ μόνον γίνε-

σι

22 ἐν ἐνίοις ΚΑΙ Η͂., ἔνιοι cod. 24 ἕν ὑπάρχειν Kalbfl, ἐνυπάρχειν cod. ||

ἔνιοι scil. Stoici, qui etiam παρασυνημμένον excogitaverunt. Cf. Gellius N. A.
XVI, 8. 36 εἰ add. Bk.

DIALECTICA., 13

σϑαι ψεῦδος, ὅταν ἀπ᾽ ἀληϑοῦς ἀρχόμενον λήγῃ ἐπὶ ψεῦδος. τού-
των δὲ οὕτως ἐχόντων ἀναξητητέον, φασί, τὸ σημεῖον οὐκ ἐν τῷ μοχϑηρῷ
τούτῳ συνημμένῳ ἀλλ᾽ ἐν τῷ Spit" εἴρηται γὰρ ἀξίωμα τὸ ἐν ὑγιεῖ συνημ-
δῶν καϑηγούμενον. ἀλλ᾽ ἐπεὶ οὐχ ἕν ἦν ὑγιὲς συνημμένον, τρία δέ, κα-

ϑάπερ τὸ ἀπ᾽ ἀληϑοῦς ἀρχόμενον καὶ ἐπ᾽ ἀληϑὲς λῆγον καὶ τὸ ἀπὸ pileo;
ἐπὶ ψεῦδος xol τὸ ἀπὸ ψεύδους ἐπ᾽ ἀληϑές, σκεπτέον πότερόν ποτε ἐν πᾶσι
ξητητέον τοῖς ὑγιέσι συνημμένοις τὸ σημεῖον ἢ ἐν τισὶν ἢ ἐν τινί. οὐκοῦν
εἰ τὸ σημεῖον ἀληϑὲς εἶναι δεῖ καὶ ἀληϑοῦς παραστατικόν, οὔτε ἐν τῷ ἀπὸ
ψεύδους ἀρχομένῳ καὶ ἐπὶ ψεῦδος λήγοντι οὔτε ἐν τῷ ἀπὸ ψεύδους ἐπ᾽
ἀληϑὲς ὑποκείσεται. λείπεται οὖν (dv) ἐκείνῳ μόνον αὐτὸ τυγχάνειν τῷ ἀπὸ
τοῦ ἀληϑοῦς τε ἀρχομένῳ καὶ ἐπ᾽ ἀληϑὲς λήγοντι, ὡς ἂν καὶ αὐτοῦ ὑπάρ-
χοντος καὶ τοῦ σημειωτοῦ συνυπάρχειν ὀφείλοντος αὐτῷ. τοίνυν ὅταν λέ-
γῆται τὸ σημεῖον ἀξίωμα εἶναι ἐν ὑγιεῖ συνημμένῳ καϑηγούμενον, δεήσει
ἐν μόνῳ ἀκούειν αὐτὸ καϑηγούμενον συνημμένῳ τῷ ἀπ᾽ ἀληϑοῦς
TÉ ἀρχομένῳ καὶ ἐπ᾽ ἀληϑὲς λήγοντι. --- καὶ μὴν οὐκ εἴτι ἡγεῖται
ἀξίωμα ἐν ὑγιεῖ συνημμένῳ ἀπ᾽ ἀληϑοῦς τε ἀρχομένῳ καὶ ἐπ’ ἀληϑὲς λή-
γοντι, τοῦτό ἐστι σημεῖον" (sequitur exemplum) δεῖ ἄρα τὸ σημεῖον --- ---
καὶ ἐκκαλυπτικὴν ἔχειν φύσιν τοῦ λήγοντος, οἷόν ἐστι τὸ ἐν τοῖς τοιούτοις
συνημμένοις .«εἱ γάλα ἔχει ἐν μαστοῖς ἥδε, κεκύηκεν ἤδες" καὶ ..εἰ βρογχεῖον
ἔπτυκεν οὗτος, ἕλκος ἔχει ἐν πνεύμονι οὗτος“. τουτὶ γὰρ τὸ συνημμένον
ὑγιές ἐστιν, ἀρχόμενον μὲν ἀπ᾽ ἀληϑοῦς --- --- λῆγον δ᾽ ἐπ᾽ ἀληϑές — —
μετὰ τοῦ ἐκκαλυπτικὸν εἶναι τὸ πρῶτον τοῦ δευτέρου ἐκείνῳ γὰρ
προσβάλλοντες κατάληψιν τούτου ποιούμεϑα.

Ἔτι, φασί, τὸ σημεῖον παρὸν παρόντος εἶναι δεῖ σημεῖον. ἕνιοι
γὰρ ἐξαπατώμενοι καὶ παρὸν παρῳχημένου ϑέλουσιν εἶναι σημεῖον, ὡς ἐπὶ
τοῦ .οεἱ οὐλὴν ἔχει οὗτος, ἕλκος ἔσχηκεν οὗτος“. εἰ μὲν γάρ οὐλὴν ἔχει, παρόν
ἐστι, φαίνεται γάρ, τὸ δὲ ἕλκος ἐσχηκέναι παρφχημένον, οὐκέτι γάρ ἐστιν
ἕλκος᾽ καὶ παρὸν μέλλοντος, ὡς τὸ περιἐχόμενον τῷ τοιούτῳ συνημμένῳ .«εἰ
καρδίαν τέτρωται οὗτος, ἀποθανεῖται οὗτος. τὸ μὲν γὰρ τραῦμα τῆς καρ-
δίας εἶναί φασιν ἤδη, τὸν δὲ ϑάνατον μέλλειν᾽ ἀγνοοῦσι δὴ οἵ τὰ τοιαῦτα
λέγοντες ὅτι ἄλλ᾽ ἐστι τὰ παρῳχημένα καὶ τὰ μέλλοντα, τὸ μέντοι σημεῖον
καὶ τὸ σημειωτὸν κἀν τούτοις παρὸν παρόντος ἐστίν. ἔν τε γὰρ τῷ προτέρῳ
— τὸ μὲν ἕλκος γέγονεν ἤδη καὶ παρῴχηκεν, τὸ δὲ ἕλκος ἐσχηκέναι τοῦτον
ἀξίωμα καϑεστηκὸς ἐνέστηκεν, περὶ γεγονότος τινὸς λεγόμενον᾽ ἕν τε τῷ ,.εἰ
καρδίαν τέτρωται οὗτος, ἀποϑανεῖται οὗτος“, Ó μὲν ϑάνατος μέλλει. τὸ δὲ
ἀποϑανεῖσϑαι τοῦτον ἀξίωμα ἐνέστηκεν, περὶ ye ὗς λεγόμενον, παρὸ καὶ
νῦν ἐστιν ἀληϑές. ὥστε καὶ ἀξίωμά ἐστι τὸ σημεῖον, καὶ ἐν ὑγιεῖ συνημμένῳ
καϑηγεῖται, τῷ ἀρχομένῳ ἀπὸ ἀληϑοῦς καὶ λήγοντι ἐπ᾿ ἀληϑές, ἐκκαλυπτι-
κόν τέ ἐστι τοῦ λήγοντος, καὶ διὰ παντὸς παρὸν παρόντος ἐστί σημεῖον.

Τούτων δ᾽ ὑποδεδειγμένων κατὰ τὰς αὐτῶν ἐκείνων τεχνολο-
γίας οἷο.

229 Sextus adv. math. VIII 177. τῶν μὲν αἰσϑητὸν ὑπολαμβανόντων
τοῦτο (scil τὸ σημεῖον) εἶναι, τῶν δὲ νοητόν. ᾿Επίκουρος uiv γὰρ καὶ oi
προεστῶτες αὐτοῦ τῆς αἱρέσεως ἔλεξαν αἰσϑητὸν εἶναι τὸ σημεῖον, oí δὲ ἀπὸ
τῆς Στοᾶς νοητόν.

10 ἐν add. Bk. 16. 17 ἀρχόμενον et λῆγον libri, ipse correxi. 41 Cf.
Sextus adv. math. VIII 112—117, ubi Philoni eadem sententia περὶ ἀληϑοῦς
συνημμένου iribuitur, quae hic ex Stoico adumbratur compendio.

σ'

14 DIALECTICA.

229 Sextus adv. math. VIII 275. οἱ δὲ δογματικοὶ πρὸς ἕκαστον
μὲν τῶν οὕτως ἐπικεχειρημένων (argumenta scil. quibus sceptici probabant
nullum esse σημεῖον) πεφίμωνται,; τοὐναντίον δὲ κατασκευάζοντές φασιν Ort
ἄνϑρωπος οὐχὶ τῷ προφορικῷ λόγῳ διαφέρει τῶν ἀλόγων ξῴων (καὶ γὰρ
κόρακες καὶ ψιττακοὶ καὶ κίτται ἐνάρϑρους προφέρονται φωνάς)
ἀλλὰ τῷ ἐνδιαϑέτῳ, οὐδὲ τῇ ἁπλῇ μόνον φαντασίᾳ (ἐφαντασιοῦτο γὰρ κἀ-
κεῖνα) ᾿ἀλλὰ τῇ μεταβατικῇ καὶ συνϑετικῇ. διόπερ ἀκολουϑίας ἔννοιαν
ἔχων εὐϑὺς καὶ σημείου νόησιν λαμβάνει διὰ τὴν ἀκολουϑίαν᾽ καὶ γὰρ
αὐτὸ τὸ σημεῖόν ἐστι τοιοῦτον ..εἰ τόδε, τόδε. ἕπεται ἄρα τῇ φύσει καὶ
κατασκευῇ τἀνθρώπου τὸ καὶ σημεῖον donem --- συνωμολόγηταί τε ἡ
ἀπόδειξις τῷ γένει σημεῖον εἷναι. δηλωτικὴ γάρ ἐστι τοῦ συμπεράσ-
ματος, καὶ ἔσται ἡ διὰ τῶν λημμάτων αὐτῆς συμπλοκὴ σημεῖον τοῦ ὑπάρ-
χειν τὸ συμπέρασμα. οἷον ἐπὶ τῆς τοιαύτης ,8 ἔστε κίνησις, ἔστε κενόν"
ἔστι δὲ κίνησις" ἔστιν ἄρα xevóv τὸ τοιοῦτον συμπεπλεγμένον ..εἰ ἔστι κί-
νησις. ἔστι κενόν (xol ἔστι κίνησις)“, διὰ τῶν λημμάτων συμπεπλεγμένον,
εὐθὺς καὶ σημεῖόν ἐστι τοῦ συμπεράσματος τοῦ ..ἔστι κενόν. ἤτοι οὖν ἀπο-
δεικτικοί εἰσι "λόγοι, φασίν, οἵ κατὰ τοῦ σημείου κομισϑέντες ὑπὸ τῶν ἀπο-
ρητικῶν ἢ οὐκ ἀποδεικτικοί. καὶ εἰ μὲν οὔκ εἰσιν ἀποδεικτικοί, ἄπιστοι
καϑεστᾶσιν, ὅπου γε καὶ ἀποδεικτικοὶ τυγχάνοντες μόλις ἂν ἐπιστεύϑησαν᾽
20 εἰ δὲ ἀποδεικτικοί, δῆλον ὅτι ἔστι τι σημεῖον᾽ ἡ γὰρ ἀπόδειξις σημεῖον ἦν
κατὰ τὸ γένος. --- εἴπερ δὲ οὐδὲν οὐδενός ἐστι σημεῖον, ἤτοι σημαίνουσί τι
αἱ κατὰ τοῦ σημείου ἐκφερόμεναι φωναὶ ἢ οὐδὲν σημαίνουσιν. καὶ εἰ uiv |
οὐδὲν, οὐδὲ τὴν τοῦ σημείου ὕπαρξιν ἀνελοῦσιν᾽ πῶς γὰρ οἷόν τε τὰς μηδὲν
σημαινούσας πιστεύεσϑαι περὶ τοῦ μηδὲν εἶναι σημεῖον; εἰ δὲ σημαίνουσι,

25 μάταιοι καϑεστᾶσιν οἱ ἀπὸ τῆς σκέψεως, λόγῳ μὲν ἐκβάλλοντες τὸ σημεῖον,
ἔργῳ δὲ τοῦτο παραλαμβάνοντες. --- καὶ μὴν εἰ μηδέν ἐστι ϑεώρημα τέχνης
ἴδιον, οὐ διοίσει τῆς ἀτεχνίας ἡ τέχνη εἰ δ᾽ ἔστι ϑεώρημα τέχνης ἴδιον,.
ἤτοι φαινόμενόν ἐστιν ἢ ἄδηλον᾽ ἀλλὰ φαινόμενον μὲν οὐκ ἂν εἴη" τὰ γὰρ
φαινόμενα πᾶσιν ὁμοίως καὶ ἀδιδάκτως φαίνεται. εἰ δὲ ἄδηλον τυγχάνει, διὰ

80 σημείου ϑεωρηϑήσεται. εἰ δὲ ἔστι τι διὰ σημείου ϑεωρούμενον, ἔσται τι καὶ
σημεῖον. Τινὲς δὲ καὶ οὕτω συνερωτῶσιν íi ἔστι τι σημεῖον, ἔστι σημεῖον"
εἰ μὴ ἔστι σημεῖον, ἔστι σημεῖον. ἤτοι δ᾽ οὐδέν ἐστι σημεῖον ἢ ἔστιν᾽ ἔστιν
ἄρας. (cetera 8 281—-284 non opus est exscribere).

σι

8 7. Περὶ ὅρου.

35 224 Sextus adv. math. XI 8. τὸν yàg ὅρον φασὶν oi τεχνο-
γράφοι ψιλῇ τῇ συντάξει διαφέρειν τοῦ καϑολικοῦ, δυνάμει τὸν αὐ-
τὸν ὄντα. καὶ εἴκότως᾽ ὁ γὰρ εἰπὼν «ἄνϑρωπός ἐστι ξῷον λογικὸν
ϑνητόν“" τῷ εἰπόντι. εἴ τί ἐστιν ἄνϑρωπος, ἐκεῖνο ξῷόν ἐστι λογικὸν
ϑνητόν" τῇ μὲν δυνάμει τὸ αὐτὸ λέγει, τῇ δὲ φωνῇ διάφορον. καὶ

10 ὅτι τοῦτο, συμφανὲς ἐκ τοῦ μὴ μόνον τὸ καϑολικὸν τῶν ἐπὶ μέρους
εἶναι περιληπτικόν, ἀλλὰ καὶ τὸν ὅρον ἐπὶ πάντα τὰ εἴδη τοῦ ἀπο-

10 συνωμολόγηται scripsi (cf. ibid. 289), ἀνωμολόγηται libri. | τε Bk., δὲ
libri. 16 καὶ ἔστι κίνησις addidi. Ad hanc disputationem cf. n. 118---19.

DIALECTICA. 15

διδομένου πράγματος διήκειν, olov τὸν μὲν τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ máv-
τας τοὺς κατ᾽ εἶδος ἀνθρώπους. τὸν δὲ τοῦ ἵππου ἐπὶ πάντας τοὺς
ἵππους. ἕνός τε ὑποταχϑέντος ψεύδους ἑκάτερον γίνεται μοχϑηρόν,
τό τε καϑολικὺν καὶ ὁ ὅρος. ἀλλὰ γὰρ ὡς ταῦτα φωναῖς ἐξηλλαγμένα
κατὰ δύναμίν ἐστι τὰ αὐτά, ὧδε καὶ ἡ τέλειος, φασί, διαίρεσις,
δύναμιν ἔχουσα καϑολικήν, συντάξει τοῦ καϑολικοῦ διενήνοχεν. ὃ
γὰρ τρόπῳ τῷδε διαιρούμενος «τῶν ἀνθρώπων οἱ μέν εἶσιν Ἕλληνες
o( δὲ βάρβαροι“ ἴσον τι λέγει τῷ ..εἴ τινές εἰσιν ἄνθρωποι, ἐκεῖνοι
ἢ Ἕλληνές εἰσιν ἢ βάρβαροι. ἐὰν γάρ τις ἄνθρωπος εὑρίσκηται
μήτε Ἕλλην μήτε βάρβαρος, ἀνάγκη μοχϑηρὰν μὲν εἷναι τὴν διαίρεσιν,
ψεῦδος δὲ γένεσϑαι τὸ καϑολικόν. διόπερ καὶ τὸ οὕτω λεγόμενον
τῶν ὄντων τὰ μέν ἐστιν ἀγαϑά, τὰ δὲ κακά, τὰ δέ τούτων μεταξύ“
δυνάμει κατὰ τὸν Χρύσιππον τοιοῦτόν ἐστι καϑολικόν ..εἴ τινά
ἐστιν ὄντα, ἐκεῖνα ἤτοι ἀγαϑά ἐστιν ἢ κακά ἐστιν ἢ ἀδιάφορα“.

2285 Simplicius in Arist. categ. f. 16 B. ed. Bas. καὶ τοῦ μὲν ὀνό-
ματος τὸ συνῃρημένον 4, ὡς of Στωΐϊκοί φασι, τὸ κεφαλαιῶδες δηλοῦντος,
τοῦ δὲ ὁρισμοῦ τὸ διακεκριμένον etc.

226 Scholia Vatieana in Dionys. Thrac. p. 107, 5 Hilgard (Gram.
. Gr. II. ὁ δὲ Χρύσιππος λέγει ὅτι ὅρος ἐστὶν ἡ τοῦ ἰδίου ἀπό-
δοσις, τουτέστιν ὁ τὸ ἴδιον ἀποδιδούς. ὃ δὲ ᾿ἀντίπατρος ὁ Στωΐ-
κὸς λέγει" ὅρος ἐστὶ λόγος κατ᾽ ἀνάγκην ἐκφερόμενος. τουτέστι κατ᾽
ἀντιστροφήν" καὶ γὰρ ὁ ὅρος ἀντιστρέφειν ϑέλει.

Diog. Laért. VII 60. ὅρος δέ ἐστιν, ὥς φησιν ᾿ἀντίπατρος ἐν
τῷ πρώτῳ περὶ ὅρων λόγος κατ᾽ ἀνάλυσιν ἀπαρτιξόντως ἐκφερόμενος
ἢ ὡς Χρύσιππος ἐν τῷ περὶ ὅρων ἰδίου ἀπόδοσις.

227 Galenus defin. medicae 1. Vol. XIX p. 349 ΚἪ ὅρος ἐστὶ λόγος
κατ᾽ ἀνάλυσιν ἀπαρτιξζόντως ἐκφερόμενος.

Ibid. ὑπογραφή ἐστι λόγος τυπωδῶς εἰσάγων εἰς τὴν δηλουμένην τοῦ
πράγματος γνῶσιν.

228 Alexander in Aristot. Top. p. 24 Ald. p. 42, 20. οὐκ ἄρα αὖὔ-
ταρκὲς τὸ ἦν (scil ἐν τῷ τί ἦν εἶναι), ὥς τινες ἡγοῦνται, ὧν δοκεῖ πρῶ-
τος μὲν ᾿Αντισϑένης εἶναι, εἶτα δὲ καὶ τῶν ἀπὸ τῆς Στοᾶς τινές, ἀλλὰ
εὐλόγως τὸ εἶναι πρόσκειται.

Idem paulo post: of δὲ λέγοντες ὅρον εἶναι λόγον κατὰ ἀνάλυσιν ἀπαρ-
τιξόντως ἐκφερόμενον (ἀνάλυσιν μὲν λέγοντες τὴν ἐξάπλωσιν τοῦ δριστοῦ καὶ
κεφαλαιωδῶς, ἀπαρτιζόντως δὲ τὸ μήτε ὑπερβάλλειν μήτε ἐνδεῖν) οὐδὲν ἂν
λέγοιεν τὸν ὅρον διαφέρειν τῆς τοῦ ἰδίου ἀποδόσεως etc.

229 Galenus de differentia pulsuum IV 2. Vol VIII p. 708 Κ. ἀρ-
ξώμεϑ᾽ οὖν αὖϑις ἀπὸ τῶν ἐννοηματικῶν ὅρων, oUg οὐδὲν ἔφαμεν ἕρ-

5 ὧδε Bk, ὡς δὲ libri. 21 immo κατ᾽ ἀνάλυσιν cf. locum Laértii.
24 ἀπαρτιζόντος B. 925 Hic liber in indice n. 13r vocatur ὅρων διαλεκτικῶν
πρὸς Μητρόδωρον ζ΄. | ióíov restitui ex schol. Dion. Thr, ἢ P ἡ B ἢ óg— ἀπό-
δοσις om. F. 27 Antipatro tribuit Diog. La. VII 60. 29 cf. Diog. La. VII 60.
fortasse: sig τὴν τοῦ δηλ. πράγματος γνῶσιν.

Stoicorum veterum fragm. II. 6

-
»

σι

οι

16 DIALECTICA.

μηνεύειν πλέον ὧν ἅπαντες ἄνϑρωποι γιγνώσκουσιν. — — oU οἵ δεινοὶ
περὶ τὰς προσηγορίας οὐδ᾽ ὅρους ἀξιοῦσιν, ἀλλ᾽ ὑπογραφάς τε καὶ ὑπο-
τυπώσεις ὀνομάξειν. ᾿ ;

230 Galenus adv. Lycum 3. Vol. XVIII A. p. 209 K. οὕτως οὖν
ἀπαίδευτον ἐρωτᾷ λόγον ὃ Μύκος, ὥστε οὐκ αἰσϑάνεται τὰς τέχνας
ἁπάσας ἀναιρῶν. ἐν γάρ τοι τῇ γνώσει τῶν διαφορῶν ἑκάστου
τῶν ὄντων αἱ τέχναν συνίστανται. καὶ τοῦτο ἐπὶ πλεῖστον μὲν
κἀν τῷ Φιλήβῳ διῆλθεν ὃ Πλάτων εὐθὺς ἐν ἀρχῇ τοῦ συγγράμματος"
ἐφύλαξε δ᾽ αὐτοῦ τὴν γνώμην ᾿Αριστοτέλης καὶ Θεόφραστος, Χρύ-
σιππός τε καὶ Μνησίϑεος καὶ οὐδεὶς ὅστις οὐ διῆλϑεν ἐν τῷ περὶ
τέχνης γράμματι τὸν αὐτὸν λόγον.

8 8. Περὶ λόγων
καὶ συλλογισμῶν.

Quot Chrysippus libros scripserit ad syllogisticam doctrinam perti-
nentes vid. n. 14 v. 4oyixoÜ τόπου πρὸς τοὺς λόγους καὶ τοὺς τρόπους.

231 Galenus de libris propriis 11. Vol. XIX p. 43K. ἔτι δὲ
παῖς v, ἡνίκα πρῶτον ὃ πατήρ us τῷ τὴν λογικὴν ϑεωρίαν Χρυσίπ-
που καὶ τῶν ἐνδόξων Στωϊκῶν διδάξοντι παρέδωκεν, ἐποιησάμην
ἐμαυτῷ τῶν Χρυσίππου συλλογιστικῶν βιβλέων ὑπομνήματα.

292 Galenus de libris propriis 16. Vol. XIX p. 41 K. de Stoi-
corum logica doctrina se scripsisse testatur haee: περὶ τῆς κατὰ Χρύ-.
διππον λογικῆς ϑεωρίας γ΄. τῆς Χρυσίππου συλλογιστικῆς πρώτης
ὑπομνήματα γ΄. δευτέρας ἕν. περὶ τῆς λογικῆς δυνάμεως καὶ ϑεω-
ρίας ζ΄. περὶ τῆς χρείας τῶν slg τοὺς συλλογισμοὺς ϑεωρημάτων ἕν.
— --- περὶ τῆς χρείας τῶν εἰς τοὺς συλλογισμοὺς ϑεωρημάτων β΄.

233 Lucianus lcaromen. 24 (Iupiter loquitur:) τοιγαροῦν ψυχρο-
τέρους ἄν μου τοὺς βωμοὺς ἴδοις τῶν Πλάτωνος Νόμων ἢ τῶν Xov-
σίππου συλλογισμῶν.

234 Galenus de Hippocr. et Plat. plac. II. 3 (91) p. 178 Μὰ.
καὶ ταύτῃ διήνεγκεν ἐπιστημονικὸν δείξεως λῆμμα ῥητορικοῦ τε καὶ
γυμναστικοῦ καὶ σοφιστικοῦ, ὑπὲρ ὧν οὐδ᾽ αὐτῶν οὐδεμίαν ἐδίδαξαν
ἡμᾶς οὔτε μέϑοδον οὔτε γυμνασίαν οἵγε περὶ τὸν Ζήνωνα καὶ
τὸν Χρύσιππον. ὅϑεν ἀναμέμικται φύρδην ἐν τοῖς βιβλίοις αὐ-
τῶν ἐφεξῆς ἅπαντα τὰ λήμματα. καὶ πολλάκις ἡγεῖται μέν, εἰ οὕτως

» e ' , L "EJ , ὶ ὃ
ἔχει, ῥητορικὸν ἐπιχείρημα, τούτῳ δ᾽ ἕπεται γυμναστικόν τε καὶ δια-

923 num hic commentarius pertinuit ad librum: περὶ τῶν πρώτων καὶ ἀνα-
ποδείκτων συλλογισμῶν πρὸς Ζήνωνα «'?. An totam syntaxin primam et alteram
commentatus est? 25 Scripsit Chrysippus: περὶ τῶν sig τοὺς συλλογισμοὺς
ϑεωρημάτων.

DIALECTICA, 11

Asxruxóv, εἶϑ᾽ ἑξῆς ἐπιστημονικόν, εἶθ᾽ οὕτως εἰ ἔτυχε σοφιστικόν,
οὐκ εἰδότων, ὡς τὰ μὲν ἐπιστημονικὰ λήμματα πρὸς τὴν οὐσίαν ἀνα-
φέρεται τοῦ ξητουμένου οἷο.

235 Diogenes Laért. VII 45. εἶναι δὲ τὸν λόγον αὐτὸν σύστημα
ἐκ λημμάτων καὶ ἐπιφορᾶς᾽ τὸν δὲ συλλογισμὸν λόγον συλλογιστικὸν ἔκ 5
τούτων᾽ τὴν δὲ ἀπόδειξιν λόγον διὰ τῶν μᾶλλον καταλαμβανομένων τὸ ἦτ-
τον καταλαμβανόμενον περαίνοντα.

236 [Ammonius] in Aristot. Analyt. pr. (Comm. graec. IV 6) p. 68, 4
Wal τίνα τὰ ὀνόματα olg oí Στωϊκοὶ κέχρηνται; οὗτοι τοίνυν τὰ πράγ-
ματα τυγχάνοντα καλοῦσι᾽ τέλος γὰρ τὸ τυχεῖν τούτων᾽ τὰ νοήματα ἐκφορικά.
ταῦτα γὰρ ἐκφέρομεν διὰ τῶν φωνῶν, τὰς φωνὰς λεκτά. τὸ συνημμένον ἢ
διεξευγμένον τροπικὸν διὰ τὸ τρόπον ποιεῖσϑαι ἀπ᾽ ἄλλης προτάσεως εἰς
ἄλλην᾽ τὸ ἡγούμενον ὁμοίως ἡμῖν ἡγούμενον, τὸ ἑπόμενον λῆγον, τὴν
πρόσληψιν ὁμοίως ἡμῖν πρόσληψιν. --- --- ὃ δ᾽ ἡμεῖς λέγομεν συμπέρασμα,
ἐκεῖνοι ἐπιφορὰν καλοῦσι. τοὺς δ᾽ ὑποϑετικοὺς συλλογισμοὺς ἀναποδείκ- 1
τους καλοῦσι καὶ ϑέματα.

237 Ammonius in Aristot. Analyt. pr. p. 26, 36. οὗ δὲ Στωϊκοὶ
ἀξιώματα αὐτὰς (scil τὰς προτάσεις) ἐκάλουν καὶ λήμματα παρὰ τὸ λαμ-
βάνειν καὶ ἀξιοῦν αὐτὰς ἀληϑεῖς εἶναι, ὡς τὰ παρὰ τοῖς γεωμέτραις ἀξιώματα.

938 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VII 77. τῶν δὲ λόγων οἵ μέν so

εἶσιν ἀπέραντοι, οἱ δὲ περαντικοί᾽ ἀπέραντοι μὲν ὧν τὸ ἀντικείμενον τῆς
᾿ἐπιφορᾶς οὐ μάχεται τῇ διὰ τῶν λημμάτων συμπλοκῇ, οἷον οἵ τοιοῦτοι ,,εἰ ἡμέρα
ἐστί, φῶς iori ἡμέρα δέ ἐστι᾿ περιπατεῖ ἄρα Δίων“. τῶν δὲ περαντικῶν
λόγων οἱ μὲν ὁμωνύμως τῷ γένει λέγονται περαντικοί, οἵ δὲ συλλογιστικοί.

συλλογιστικοὶ μὲν οὖν εἶσιν «οἵ ἤτοι ἀναπόδεικτοι ὄντες ἢ ἀναγόμενοι ἐπὶ ss

τοὺς ἀναποδείκτους κατά τι τῶν ϑεμάτων ἢ τινά, οἷον οἵ τοιοῦτοι ..εἰ πε-
ριπατεῖ Δίων, «κινεῖται Δίων" ἀλλὰ μὴν περιπατεῖ Δίων") κινεῖται ἄρα
Δίων“. περαντικοὶ δέ εἰσιν εἰδικῶς οἵ συνάγοντες μὴ συλλογιστικῶς,
οἷον οἵ τοιοῦτοι «ψεῦδός ἐστε τὸ ἡμέρα ἐστὶ καὶ νύξ ἐστι᾿ ἡμέρα δέ ἐστιν᾽

οὐκ ἄρα νύξ ἐστιν. ἀσυλλόγιστοι δ᾽ εἰσὶν οἵ παρακείμενοι μὲν πυϑανῶς so

τοῖς συλλογιστικοῖς, οὐ συνάγοντες δέ, οἷον .,.εἰ ἵππος ἐστὶ Δίων, ζῷόν ἐστι
Δίων (ἀλλὰ μὴν ἵππος οὐκ ἔστι Δίων)" οὐκ ἄρα ξῷόν ἐστι Δίων“. ἔτι
τῶν λόγων οἱ μὲν ἀληϑεῖς εἰσιν, οἵ δὲ ψευδεῖς. ἀληϑεῖς μὲν οὖν εἶσι
λόγοι of δι’ ἀληϑῶν συνάγοντες, olov ..εἰ ἡ ἀρετὴ ὠφελεῖ, ἡ κακία βλάπτει"
«ἀλλὰ μὴν ὠφελεῖ 4j ἀρετή ἡ κακία ἄρα βλάπτει). ψευδεῖς δέ εἰσιν οἵ 9

5 συστημάτων καὶ ἐπιφορᾶς (om. ἐκ λημμάτων) BPF, corr. Beier. 7 περαί-
νονυντὰ P. Faber, περὶ πάντων libri. 11 λεκτά. hoc falsum esse patet.
12 Scripsit Chrysippus: σύγκρισις τῶν τροπικῶν ἀξιωμάτων α΄. 14 Cf. Bekker.
Aneed. gr. p. 518 καλούμενον γοῦν ἔστιν εὑρέσϑαι παρὰ τοῖς Στωϊκοῖς τὸν ,,δὁὲ
γε (scil. σύνδεσμον) ὄντα προσληπτικόν' τοὺς γὰρ ἀπὸ συναφῆς λόγους εἰς σχη-
ματισμὸν μετιόντας ἡ τοιαύτη σύνταξις ἡ τῶν συνδέσμων ὑπάγει" ,,εἱ ἡμέρα ἐστί,
φῶς ἐστίν. ἡμέρα δέ γε ἐστίν.“ καὶ ἐπεὶ ἐν προσλήψει ἐγένετο ὁ λόγος, προσ-
ληπτικοὶ οἱ τοιοῦτοι σύνδεσμοι. 15 Seripsit idem: zegl τῶν ἐπιφορῶν πρὸς
᾿Αρισταγόραν α΄. 92. οὐ om. BPF, add. Rossius e cod. Steph. 26 div: B. ||
ἐπί τι BPF, τι om. vulg. 27 κινεῖται --- Φίων supplevi. 31 ξῶον (pro 4ίων)
F. 32 ἀλλὰ μὴν --- Δίων om. BPF. 35 necessaria supplevi. Scripsit. Chry-
sippus: περὶ τῶν περαινόντων λόγων πρὸς Ζήνωνα α΄. λόγοι συλλογιστικοὶ κατὰ
ἀνάλυσιν ἐν τοῖς ἀναποδείκτοις α΄.

οι

τ
e

18 DIALECTICA,

τῶν λημμάτων ἔχοντές τι ψεῦδος ἢ ἀπέραντοι ὄντες, olov ..εἱ ἡμέρα ἐστί,
φῶς ἐστιν᾽ ἡμέρα δέ ἐστι ζῇ ἄρα Δίων“. καὶ δυνατοὶ δ᾽ εἰσὶ λόγοι καὶ
ἀδύνατοι καὶ ἀναγκαῖοι καὶ οὐκ ἀναγκαῖοι.

239 Sextus adv. math. VIII 411. οἴονται τοίνυν (scil Stoici) τρεῖς
τινας ἀλλήλοις συζξυγεῖν λόγους, τόν τε συνακχτικὸν καὶ τὸν ἀληϑῆ καὶ τὸν
ἀποδεικτικόν᾽ ὧν τὸν μὲν ἀποδεικτικὸν πάντως ἀληϑῆ τε καὶ συνακπτικόν,
τὸν δὲ ἀληϑῆ πάντως συνακτικὸν μὲν ὑπάρχειν, οὐκ ἐξ ἀνάγκης δὲ καὶ ἀπο-
δεικτικόν, τὸν δὲ συνακτικὸν οὔτε πάντως ἀληϑῆ οὔτε πάντως ἀποδεικτικόν.
— καὶ ὃ μὲν τοιοῦτος ἡμέρας οὔσης ..εἰ νύξ ἐστι, σκότος ἐστίν᾽ ἀλλὰ μὴν
νύξ ἐστιν᾽ σκότος ἄρα ἐστὶν“ συνάγει μὲν διὰ τὸ ἐν ὑγιεῖ ἠρωτῆσϑαι σχή-
ματι, οὐκ ἔστι δὲ ἀληϑής, τὸ δεύτερον λῆμμα ἔχων ψεῦδος, τὴν πρόσληψιν,
τὸ ἀλλὰ μὴν νύξ ἐστιν. ὁ δὲ οὕτως ἔχων ἡμέρας οὔσης ..εἰ ἡμέρα ἐστί,
φῶς ἐστιν᾽ ἀλλὰ μὴν ἡμέρα ἐστίν᾽ φῶς ἄρα ἐστίν“ συνακτικὸς ἅμα ἦν καὶ
ἀληϑὴς τῷ καὶ ἐν ὑγιεῖ ἠρωτῆσϑαι σχήματι καὶ δι᾽ ἀληϑῶν ἀληϑὲς συνάγειν.

Κρίνεσϑαι δέ φασι τὸν συνακτικὸν λόγον ὅτι συνακτικός ἐστιν, ὅταν
τῇ διὰ τῶν λημμάτων αὐτοῦ συμπλοκῇ ἕπηται τὸ συμπέρασμα᾽ οἷον τὸν
τοιοῦτον λόγον ἡμέρας οὔσης ti νύξ ἐστι, σκότος ἐστίν᾽ ἀλλὰ μὴν νύξ ἐστιν".
σκότος ἄρα ἐστίν“ καίπερ μὴ ὄντα ἀληϑῆ διὰ τὸ ἐπὶ ψεῦδος ἄγειν, συνακ-
τικὸν εἶναι φαμέν᾽ συμπλέξαντες γὰρ οὕτω τὰ λήμματα ,vOE ἐστι καὶ εἶ νύξ
ἐστι, σκότος ἐστί“΄, ποιοῦμεν συνημμένον [συλλογισμόν], ἀρχόμενον μὲν ἀπὸ
τῆς τοιαύτης συμπλοκῆς, λῆγον δὲ εἰς τὸ συμπέρασμα, τοιοῦτον ..«(εἰδ νύξ
ἐστι καὶ εἰ νύξ ἐστι, σκότος ἐστί, (σκότος ἐστίν)“. τοῦτο γὰρ τὸ συνημμένον
ἀληϑές ἐστι. διὰ τό μηδέποτε ἀρχόμενον ἀπὸ τοῦ ἀληϑοῦς λήγειν ἐπὶ ψεῦ-
δος ἡμέρας μὲν γὰρ οὔσης ἄρχεται ἀπὸ ψεύδους --- --- καὶ λήξει ἐπὶ ψεῦ-
δος — καὶ οὕτως ἔσται ἀληϑές᾽ νυκτὸς δὲ ἄρξεταί τε ἀπ᾿ ἀληϑοῦς καὶ λήξει
ἐπ᾽ ἀληϑές, καὶ ἔσται παρ᾽ αὐτὸ τοῦτο ἀληϑές. οὐκοῦν ὃ μὲν συνακτικὸς
τότε ἐστιν ὑγιής, ὅταν συμπλεξάντων ἡμῶν τὰ λήμματα καὶ συνημμένον.
ποιησάντων τὸ ἀρχόμενον μὲν ἀπὸ τῆς διὰ τὼν λημμάτων συμπλοκῆς, λῆγον
δ᾽ εἰς τὸ συμπέρασμα, εὑρίσκηται τοῦτο αὐτὸ συνημμένον ἀληϑές. — ὃ δ᾽
ἀληϑὴς λόγος κρίνεται ὅτι ἔστιν ἀληϑὴς οὐκ ἐκ τοῦ μόνον τὸ συνημμένον
τὸ ἀρχόμενον ἀπὸ τῆς διὰ τῶν λημμάτων συμπλοκῆς καὶ λῆγον εἰς τὸ συμ-
πέρασμα εἶναι ἀληϑές, ἀλλὰ καὶ ἐκ τοῦ τὸ διὰ τῶν λημμάτων συμπεπλεγμέ-
vov ὑπάρχειν ὑγιές. ὡς ἂν τὸ ἕτερον τούτων εὑρίσκηται ψεῦδος, καὶ τὸν
λόγον ἐξ ἀνάγκης γίνεσϑαι ψευδῆ. --- --- ὥστε γίνεται ἀληϑὴς ὃ λόγος οὔτε
ὅταν τὸ συμπεπλεγμένον μόνον ἢ ἀληϑὲς οὔτε ὅταν τὸ συνημμένον, ἀλλ᾽
ὅταν ἀμφότερα ἀληϑῆ. --- ὁ δὲ ἀποδεικτικὸς τοῦ ἀληϑοῦς διαφέρει. ὅτι
ὁ μὲν ἀληϑὴς δύναται ἐναργῆ ἔχειν πάντα, φημὶ δὲ τά τε λήμματα καὶ τὴν
ἐπιφοράν, ὃ δὲ ἀποδεικτικὸς πλέον τι ἔχειν βούλεται, λέγω δὲ τὸ τὴν ἐπι-
φορὰν ἄδηλον οὖσαν ἐκκαλύπτεσϑαι ὑπὸ τῶν λημμάτων. ὅϑεν Ó μὲν τοι-
οὔτος — --- ἐναργῆ ἔχων τὰ λήμματα καὶ τὴν ἐπιφορὰν ἀληϑής ἐστε καὶ
οὐκ ἀποδεικτικός᾽ ὃ δὲ τοιοῦτος ..εἰ γάλα ἔχει ἐν μαστοῖς ἤδε, κεκύηκεν
ἥδε ἀλλὰ μὴν γάλα ἔχει ἐν μαστοῖς ἥδε᾽ κεκύηκεν ἄρα fjr ^ σὺν τῷ ἀλη-
ϑὴς εἶναι ἔτι καὶ ἀποδεικτικός ἐστιν᾽ ἄδηλον γὰρ ἔχων τὸ συμπέρασμα —
τοῦτο διὰ τῶν λημμάτων ἐκκαλύπτει.

20 συλλογισμόν seclusi. 21 λῆγον scripsi, λήγοντα libri. 21. 22 εἰ et
σκότος ἐστίν supplevi. 25 τε Bk., μὲν libri. 32 τὸ huc transposui, quod
post λημμάτων collocant libri. 36 Ad haec adhibe disputationem περὶ σημείου
n. 221 v.

DIALECTICA. 19

239a [Apuleius] περὶ ἑρμηνείας 277 (p. 15, 11 Goldb.). Est et altera
probatio communis omnium etiam indemonstrabilium, quae dicitur ,im-
possibile^ appellaturque a Stoicis ,prima constitutio vel ,primum expo-
situm". quod sic definiunt: ,Si ex duobus tertium quid colligitur, alterum
eorum cum contrario illationis colligit contrarium reliqui". — — quaes
res inventa est adversus eos, qui concessis aeceptionibus id, quod ex illis
eolligitur, impudenter recusant. — — nec frustra constituerunt dialectici
eum modum verum esse, cuius adversum illationis cum alterutra acceptione
tollit reliquam. — At Stoici quidem tantum negativa particula praeposita
putant illationem reeusari οἷο. 10

9240 Sextus adv. math. VIII 429. περὶ μὲν οὖν τῶν περαινόντων
πολλῆς καὶ ἀχριβοῦς οὔσης ξητήσεως οὐκ ἀνάγκη νῦν διεξελϑεῖν, περὶ δὲ
τῶν ἀπεράντων λόγων ἐπὶ ποσὸν ὑποδεικτέον. τοίνυν φασὶ τετραχῶς
γίγνεσϑαι τὸν ἀπέραντον λόγον, ἤτοι κατὰ διάρτησιν ἢ κατὰ παρολκήν, ἢ
κατὰ τὸ ἐν μοχϑηρῷ ἠρωτῆσϑαι σχήματι ἢ κατὰ ἔλλειψιν. --- ἀλλὰ κατὰ i5
διάρτησιν μὲν ὅταν μηδεμίαν ἔχῃ κοινωνίαν καὶ συνάρτησιν τὰ λήμματα
πρὸς ἄλληλά τε καὶ πρὸς τὴν ἐπιφοράν, olov ἐπὶ τοῦ τοιούτου λόγου . «εἰ
ἡμέρα ἐστί, φῶς ἐστιν᾽ ἀλλὰ μὴν πυροὶ ἐν ἀγορᾷ πωλοῦνται" φῶς ἄρα ἐστίν"“.
— — κατὰ δὲ παρολκὴν ἀπέραντος γίνεται ὃ λόγος ὅταν ἔξωϑέν τι καὶ
περισσῶς παραλαμβάνηται τοῖς λήμμασι, καϑάπερ ἐπὶ τοῦ οὕτως ἔχοντος ..εἰ 20
ἡμέρα ἐστί, φῶς ἐστιν ἀλλὰ μὴν ἡμέρα ἐστίν" ἀλλὰ καὶ ἡ ἀρετὴ ὠφελεῖ" φῶς ἄρα
. ἐστίν“. — — διὰ δὲ τὸ ἐν μοχϑηρῷ ἠρωτῆσϑαι σχήματι ἀπέραντος γίνεται
λόγος ὅταν ἔν τινι τῶν παρὰ τὰ ὑγιῆ σχήματα ϑεωρουμένων ἐρωτηϑῇ σχή-
ματι οἷον ὄντος ὑγιοῦς σχήματος τοῦ τοιούτου ..εἰ τὸ πρῶτον, τὸ δεύτερον᾽
τὸ δέ γε πρῶτον, τὸ ἄρα δεύτερον“, ὄντος δὲ καὶ τοῦ ..εἰ τὸ πρῶτον τὸ
δεύτερον᾽ οὐχὶ δέ γε τὸ πρῶτον, οὐκ ἄρα τὸ δεύτερον“, φαμὲν τὸν ἐν τοι-
ούτῳ σχήματι ἐρωτηϑέντα ..εἰ τὸ πρῶτον τὸ δεύτερον οὐχὶ δέ γε τὸ πρῶτον᾽
οὐκ ἄρα τὸ δεύτερον“ ἀπέραντον εἶναι, οὐχ ὅτι ἀδύνατόν ἐστιν ἐν τῷ τοι-
οὕτῳ σχήματι λόγον συνερωτᾶσϑαι δι᾽ ἀληϑῶν ἀληϑὲς συνάγοντα (δύναται
γάρ, οἷον ὃ τοιοῦτος ..εἰ τὰ vola τέσσαρά ἐστιν, và ἐξ ὀκτώ ἐστιν᾽ οὐχὶ δέ γε τὰ so
τρία τέσσαρά ἐστιν᾽ οὐκ ἄρα τὰ ἕξ ὀκτώ iorw ^), τῷ δὲ δύνασϑαί τινας λόγους
ἐν αὐτῷ τάττεσϑαι μοχϑηρούς, καϑάπερ καὶ τὸν τοιοῦτον᾽ ..εἰ ἡμέρα ἐστί,
φῶς ἐστιν ἀλλὰ μὴν οὔκ ἐστιν ἡμέρα οὐκ ἄρα ἐστὶ φῶς“. — κατ᾽ ἔλ-
λειψιν δὲ ἀπέραντος ἐγίνετο ὃ λόγος, ὅταν ἐλλείπῃ τι τῶν συνακτικῶν λημ-
᾿μάτων. οἷον ..«ἤτοι κακόν ἐστιν ὃ πλοῦτος ἢ ἀγαϑόν ἐστιν ὁ πλοῦτος᾽ οὐχὶ ss
δέ γε κακόν ἐστιν ὃ πλοῦτος᾽ ἀγαϑὸν ἄρα ἐστὶν ὁ πλοῦτος“. ἐλλείπει γὰρ
ἐν τῷ διεζευγμένῳ τὸ ἀδιάφορον εἶναι τὸν πλοῦτον, ὥστε τὴν ὑγιῆ συνερώ-
τησιν τοιαύτην μᾶλλον ὑπάρχειν ..ἤτοι ἀγαϑόν ἐστιν ὁ πλοῦτος ἢ κακόν ἐστιν
ἢ ἀδιάφορον᾽ οὔτε {δέ γ᾽ ἀγαϑόν ἐστιν ὃ πλοῦτος οὔτε κακόν᾽ ἀδιάφορον
ἄρα ἐστίν“. 40

241 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VII 79. εἰσὶ δὲ καὶ
ἀναπόδεικτοί τινες, τῷ μὴ χρήξειν ἀποδείξεως, ἄλλοι uiv παρ᾽

ἄλλοις, παρὰ δὲ τῷ Χρυσίππῳ πέντε, δι’ ὧν πᾶς λόγος πλέκεται,

2 indemonstrabilium — τῶν ἀναποδείκτων. 5 illationis — τῆς ἐπιφορᾶς.
19 Scripsit Chrysippus: περὶ τῶν παρελκόντων λόγων πρὸς Πάσυλον β΄.
22 Seripsit idem: περὶ τῶν κατὰ ψευδῆ σχήματα συλλογισμῶν ε΄. 89 δέ γ

add. Bk.

οι

σι

σ'

80 DIALECTICA.

οἵτινες λαμβάνονται ἐπὶ τῶν περαντικῶν καὶ ἐπὶ τῶν συλλογιστικῶν
καὶ ἐπὶ τῶν τροπικῶν. πρῶτος δέ ἐστιν ἀναπόδεικτος. ἐν ó πᾶς
λόγος συντάσσεται ἐκ συνημμένου καὶ τοῦ ἡγουμένου, ἀφ᾽ οὗ ἄρχε-
ται τὸ συνημμένον, καὶ τὸ λῆγον ἐπιφέρει, οἷον ..εἰ τὸ πρῶτον, τὸ
δεύτερον. ἀλλὰ μὴν τὸ πρῶτον᾽ τὸ ἄρα δεύτερον“. δεύτερος δ᾽
ἐστὴν ἀναπόδεικτος ὃ διὰ συνημμένου καὶ τοῦ ἀντικειμένου τοῦ λή-
yovrog τὸ ἀντικείμενον τοῦ ἡγουμένου ἔχων συμπέρασμα, oiov ..εἰ
ἡμέρα ἐστί, φῶς ἐστιν ἀλλὰ μὴν νύξ ἐστιν᾽ οὐκ ἄρα ἡμέρα ἐστίν“.
ἡ γὰρ πρόσληψις γίνεται ἔκ τοῦ ἀντικειμένου τῷ λήγοντι καὶ ἡ ἐπι-
φορὰ ἐκ τοῦ ἀντικειμένου τῷ ἡγουμένῳ. τρέτος δ᾽ ἐστὶν ἀναπόδει-
κτος ὁ δι’ ἀποφατικοῦ συμπλοκῆς καὶ ἑνὸς τῶν ἐν τῇ συμπλοκῇ ἐπι-
φέρων τὸ ἀντικείμενον τοῦ λοιποῦ, οἷον ,o00yL τέϑνηκε Πλάτων καὶ
ξῇ Πλάτων ἀλλὰ μὴν τέϑνηκε Πλάτων οὐκ ἄρα tij Πλάτων“. τέ-
ταρτος δέ ἐστιν ἀναπόδεικτος ὁ διὰ διεξευγμένου καὶ ἑνὸς τῶν ἐν
τῷ διεξευγμένῳ τὸ ἀντικείμενον τοῦ λοιποῦ ἔχων συμπέρασμα, οἷον
οοἥτοι τὸ πρῶτον ἢ τὸ δεύτερον. ἀλλὰ μὴν τὸ πρῶτον᾽ οὐκ ἄρα τὸ
δεύτερον“. πέμπτος δέ ἐστιν ἀναπόδεικτος, ἐν ᾧ πᾶς λόγος συν-
τάσσεται ἐκ διεζευγμένου καὶ ἑνὸς τῶν ἐν τῷ διεξευγμένῳ ἀντικει-
μένου καὶ ἐπιφέρει τὸ λοιπόν, οἷον ..,ἢτοι ἡμέρα ἐστὶν ἢ νύξ ἐστιν"
οὐχὶ δὲ νύξ ἐστιν ἡμέρα ἄρα ἐστίν“.

242 Sextus adv. math. VIII 223. εὐθέως γάρ, ἵνα μικρὸν
ἄνωϑεν προλάβωμεν. ἀναπόδεικτοι λέγονται διχῶς. ot ve μὴ ἀποδε-
δειγμένοι καὶ οἱ μὴ χρείαν ἔχοντες ἀποδείξεως τῷ αὐτόϑεν εἶναι
περιφανὲς ἐπ᾽ αὐτῶν τὸ ὅτι συνάγουσιν. ἐπεδείξαμεν δὲ πολλάκις ὡς
κατὰ τὸ δεύτερον σημαινόμενον ταύτης ἠξίωνται τῆς προσηγορίας οἱ
κατ᾽ ἀρχὴν τῆς πρώτης περὶ συλλογισμῶν εἰσαγωγῆς παρὰ
τῷ Χρυσίππῳ τεταγμένοι. νυνὶ δὲ ἐφ᾽ ὁμολόγῳ τούτῳ γνωστέον
ὅτι πρῶτος μέν ἐστιν ἀναπόδεικτος Ó ἐκ συνημμένου καὶ τοῦ
ἡγουμένου, τὸ λῆγον ἐν ἐκείνῳ τῷ συνημμένῳ ἔχων συμπέρασμα.
τουτέστιν ὅταν λόγος δύο ἔχῃ λήμματα, ὧν τὸ μὲν ἕτερόν ἐστι συν-
ημμένον τὸ δὲ ἕτερον ἡγούμενον ἐν τῷ συνημμένῳ, ἔχῃ δὲ καὶ ἐπι-
φορὰν τὸ λῆγον ἐν τῷ αὐτῷ συνημμένῳ, τότε ὃ τοιοῦτος λόγος πρῶ-
τος ἀναπόδεικτος καλεῖται, οἷον ὃ οὕτως ἔχων ..»εἶ ἡμέρα ἔστι, φῶς
ἔστιν: ἀλλὰ μὴν ἡμέρα ἔστιν. φῶς ἄρα ἔστιν“. οὗτος γὰρ τὸ μὲν
ἕτερον τῶν λημμάτων ἔχει συνημμένον, τὸ ..εἱ ἡμέρα ἔστι, φῶς ἔστιν“,
τὸ δὲ λοιπὸν τὸ ἡγούμενον ἐν τῷ συνημμένῳ ..ἀλλὰ μὴν ἡμέρα ἔστιν“,
τὸ (025 φῶς ἄρα ἔστιν" τρίτον τὴν ἐπιφορὰν τὸ λῆγον τοῦ συνημ-

1 συλλογισμῶν PF. 8 λόγος om. F. |[ἄρχεταί τι BPF, corr. Cobet.
7 ἔχον BP. 8 verba ἐστί --- ἡμέρα om. BF (suppl. m. 2 in mrg.) 11 ἀποφα-
τικοῦ BPF, ἀποφατικῆς vulgo. 13 xol ξῇ Πλάτων om B. 16 ἔχον PF.
37 δὲ add. Bk

DIALECTICA, 81

μένου. — δεύτερος δ᾽ ἐστὶν ἀναπόδεικτος ὁ ἐκ συνημμένου καὶ
τοῦ ἀντικειμένου τῷ λήγοντι ἐν ἐκείνῳ τῷ συνημμένῳ, τὸ ἀντικείμενον
τῷ ἡγουμένῳ ἔχων συμπέρασμα. τουτέστιν ὅταν λόγος πάλιν ἐκ δυοῖν
συνεστὼς λημμάτων, ὧν τὸ μὲν ἕτερόν ἐστι συνημμένον, τὸ δὲ ἕτερον
ἀντικείμενον τῷ λήγοντι ἐν τῷ συνημμένῳ, ἔχῃ δὲ καὶ ἐπιφορὰν τὸ 5
ἀντικείμενον τῷ ἡγουμένῳ, τότε ὃ τοιοῦτος γίνεται δεύτερος ἀναπό-
δεικτος, ὡς τὸ ..εἰ ἡμέρα ἔστι, φῶς ἔστιν" οὐχὶ δέ γε φῶς ἔστιν" οὐκ
ἄρα ἔστιν ἡμέρα“. τό τε γὰρ ..εἰ ἔστιν ἡμέρα, φῶς ἔστιν" τὸ ἕτερον
λῆμμα τοῦ λόγου συνημμένον ἐστί, τό τε «οὐχὶ δέ γε φῶς ἔστιν“
λοιπὸν λῆμμα τοῦ λόγου καϑεστώς, ἀντικείμενόν ἐστι τῷ λήγοντι ἐν
τῷ συνημμένῳ᾽ ἥ τε ἐπιφορὰ 7) ..οὐκ ἄρα ἡμέρα ἔστιν“ τὺ ἀντικείμενον
ἦν τοῦ ἡγουμένου. --- τρίτος δέ ἐστι λόγος ἀναπόδεικτος ὃ ἐξ
ἀποφατικοῦ συμπλοκῆς καὶ ἑνὸς τῶν ἐν τῇ συμπλοκῇ, τὸ ἀντικείμενον
τοῦ λοιποῦ τῶν ἐν τῇ συμπλοκῇ ἔχων συμπέρασμα, οἷον ..οὐχὶ καὶ
ἡμέρα ἔστι καὶ νὺξ ἔστιν. ἡμέρα δὲ ἔστιν᾽ οὐκ ἄρα ἔστι νύξ“. τὸ ss
μὲν γὰρ «οὐχὶ καὶ ἡμέρα ἔστι καὶ νὺξ ἔστιν ἀποφατικὸν ἦν συμ-
πεπλεγμένου τοῦ x«l ἡμέρα ἔστι καὶ νὺξ ἔστι“, τὸ δὲ «ἡμέρα ἔστι“
τὸ ἕτερον ἐτύγχανε τῶν ἐν τῇ συμπλοκῇ, τὸ δὲ ..οὐκ ἄρα ἔστι νύξ“
᾿ τὸ ἀντικείμενον ἦν τῷ λοιπῷ τῶν ἐν τῇ συμπλοκῇ. --- Οἱ μὲν οὖν
λόγοι τοιοῦτοί τινές εἶσι, τρόποι δὲ αὐτῶν καὶ ὡσπερεὶ σχήματα so
ἐν οἷς ἠρώτηνται οἱ οὕτως ἔχοντες, τοῦ μὲν πρώτου ἀναποδείκτου"
»& τὸ πρῶτον, τὸ δεύτερον. τὸ δέ γε πρῶτον" τὸ ἄρα δεύτερον“.
τοῦ δὲ δευτέρου ..εἰ τὸ πρῶτον, τὸ δεύτερον" οὐχὶ δέ γε τὸ δεύτερον"
οὐκ ἄρα τὸ πρῶτον“, τοῦ δὲ τρίτου ..«οὐχὶ καὶ τὸ πρῶτον καὶ τὸ δεύ-
τερον᾽ τὸ δέ γε πρῶτον" οὐκ ἄρα τὸ δεύτερον“. --- Ἔτι χρὴ γινώσκειν ὃς
ὅτι τῶν ἀναποδείκτων οἱ μέν εἶσιν ἁπλοῖ οἱ δὲ οὐχ ἁπλοῖ" ὧν ἁπλοῖ
μέν εἰσιν οἱ αὐτόϑεν σαφὲς ἔχοντες τὸ ὅτι συνάγουσιν --- --- ὁποῖοί
εἶσιν οἵ ἐχκείμενοι. — — οὐχ ἁπλοῖ δέ εἶσιν οἱ ἐκ τῶν ἁπλῶν
. πεπλεγμένοι καὶ ἔτι χρείαν ἔχοντες τῆς εἷς ἐκείνους ἀναλύσεως, ἵνα

γνωσϑῶσιν ὅτι καὶ αὐτοὶ συνάγουσιν. τούτων δὲ τῶν οὐχ ἁπλῶν ol 30.

μὲν ἐξ ὁμογενῶν εἰσι συνεστῶτες, ol δὲ ἐξ ἀνομογενῶν, xci ἐξ ὃμο-
γενῶν μὲν ὥσπερ οἱ ἐκ δυοῖν πρώτων ἀναποδείχτων πεπλεγμένοι ἢ
ἐκ δυοῖν δευτέρων, ἐξ ἀνομογενῶν δὲ ὥσπερ οἱ ἐκ πρώτου ἀναπο-
δείχτου συνεστῶτες ἢ ἐκ δευτέρου καὶ τρίτου. καὶ κοινῶς oí τούτοις
παραπλήσιοι (sequuntur apud Sextum 8 230 exempla). 35

248 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VII 81. ἐπ᾽ ἀληϑεῖ δὲ ἀληϑὲς
ἕπεται, κατὰ τοὺς Στωϊκούς, ὡς τῷ ἡμέρα iGr( τὸ «φῶς ἐστι καὶ
ψεύδει ψεῦδος, ὡς τῷ «νύξ ἐστι ψεύδει τὸ .«σκότος ἐστί“(, καὶ ψεύδει ἀλη-

20 Cf. [Apuleius] περὶ ἑρμην. 279 (p. 17,11 Goldb.) Stoici porro pro litte-
ris numeros usurpant, ut ,si primum, secundum; atqui primum; secundum igi-
tur. 81 τὸ B. 88 τὸ ΒΡ.

89 DIALECTICA.

ϑές, ὡς τῷ οἵἴπτασϑαι τὴν γῆν“ τὸ glos τὴν idi ἀληϑεῖ μέντοι
ψεῦδος οὐκ ἀκολουϑεῖ" τῷ γὰρ .»εἶναι τὴν γῆν“ τὸ ,,πέτεσϑαι τὴν γῆν“
οὐκ ἀκολουϑεῖ.

244 Galenus introductio dialectica 7 p. 16,18 Kalbfl. χατὰ μὲν δὴ

5 τοὺς τοιούτους συλλογισμοὺς (locutus erat de quinque illis Chrysippi
ἀναποδείχτοις) αἱ προτάσεις ἡγεμονικαὶ τῶν προσλήψεων" οὔτε γὰρ ἐν
τῷ διεξευγμένῳ {πλείους ἢ δύο γίγνονται προσλήψεις οὔτ᾽ ἐν τῷ συν-
ημμένῳ», κατὰ δὲ τὴν ἐλλιπῆ μάχην ἕν μόνον οἷόν τε προσλαμβά-
v&w' ὅπερ οἵ περὶ Χρύσιππον οὐχ ἡγεμονικὰ μόνον ἀλλὰ καὶ τρο-

10 πικὰ {τὰ τοιαῦτα τῶν ἀξιωμάτων ὀνομάζουσιν, ὡς ἂν ἐπ᾽ αὐτοῖς
ὅλου τοῦ συλλογισμοῦ πηγνυμένου καϑάπερ ἐπὶ τρόπιδι νεώς. καὶ
μέντοι καὶ τῶν ἐκ τοῦ Περιπάτου τινές. ὥσπερ καὶ Βόηϑος οὐ μό-
vov ἀναποδείχτους ὀνομάζουσι τοὺς ἐκ τῶν ἡγεμονικῶν λημμάτων
συλλογισμούς, ἀλλὰ καὶ πρώτους ὅσοι δὲ ἐκ κατηγορικῶν προ-

ιτάσεών εἰσιν ἀναπόδεικτοι συλλογισμοί, τούτους οὐκ ἔτι
πρώτους ὀνομάξειν συγχωροῦσι" καίτοι καϑ' ἕτερόν γε τρόπον
oí τοιοῦτοι πρότεροι τῶν ὑποϑετικῶν εἰσιν, εἴπερ ys καὶ αἷ προτάσεις
αὐτῶν, ἐξ ὧν σύγκεινται, πρότεραι βεβαίως εἰσίν" οὐδεὶς γὰρ ἀμφισ-
βητήσει τὸ μὴ οὐ πρότερον εἶναι τὸ ἁπλοῦν τοῦ συνϑέτου.

80 345 Galenus introductio dialectica 6 p. 15,8 Kalbfl. ὀνομάξουσι
(δὲ τρόπον οἱ διαλεχτικοὶ và τῶν λόγων σχήματα, oiov ἐπὶ uiv τοῦ
(ἐκ συνημ)μένου καὶ τοῦ ἡγουμένου τὸ λῆγον περαίνοντος, ὃν ὁ
Χρύσιππος ὀνομάξει πρῶτον ἀναπόδεικτον, ὁ τοιοῦτος τρόπος.
ἐστίν ..εἰ τὸ ἃ, τὸ β' τὸ δὲ v τὸ ἄρα β΄. ἐπὶ δὲ τοῦ ἐκ συνημμέ-

35 vov (xal τοῦ» ἀντικειμένου τῷ sig ὃ λήγει τὸ τοῦ ἡγουμένου ἀντι-
κείμενον ἐπιφέροντος, ὃν καὶ αὐτὸν ὃ Χρύσιππος δεύτερον &v-
ἀπόδεικτον ὀνομάζξει, τοιοῦτός ἐστιν ..εἰ τὸ ἃ, τὸ B οὐχὶ δὲ τὸ
δεύτερον, οὐκ ἄρα τὸ πρῶτον“, ὥσπερ ys κἀπὶ τοῦ τρίτου κατὰ
τοῦτον, ὃς ἐξ ἀποφατικοῦ συμπεπλεγμένου καὶ ἑνὸς τῶν ἐν αὐτῷ

80 τὸ ἀντικείμενον τοῦ λοιποῦ παρέχει, τοιοῦτος ὃ τρόπος ἐστίν ..οὐχὶ
τὸ ἃ καὶ τὸ β' (v0 δὲ α᾿ οὐκ ἄρα τὸ B». ὁμοίως δὲ κἀπὶ τοῦ τε-
τάρτου κατὰ τὸν αὐτόν, ὅς ἐκ διεξευγμένου καὶ évóg τῶν ἐν αὐτῷ
τοῦ λοιποῦ τὸ ἀντικείμενον ἐπιφέρει, τοιοῦτός τις ὃ τρόπος ἐστίν
ἤτοι τὸ ἃ ἢ τὸ β' τὸ δὲ w οὐκ ἄρα τὸ f. Καὶ τοίνυν κἀπὶ τοῦ

1 τὸ ΒΊΡΕ, | μέν τι F. 42. τὸ B. || αὐτὴν B (pro altero τὴν γῆν).

7 πλείους ----συνημμένῳ supplevi secundum Kalbfl., qui παραδιεξευγμένῳ pro
συνημμένῳ. 8 τὴν ἐλλιπῆ μάχην substituit auctor in locum tertii thematis
Chrysippi. 10 τὰ add. Kalbfl. 11 τρόπιδι My., τρόπιν cod. 16 καίτοι
My., καὶ τοῖς cod. | ys My., vs cod. 22 ὃν ὁ Kalbf, i» o libri. 924 ἐπεὶ
cod., corr. My. 25 καὶ τοῦ add. Kalbfl. 30 παράγει vel περαίνει coni.
Kalbfl. | οὐχὶ τὸ scripsi, οὐχ ὑπὸ cod.; οὐχὶ τό τε Kalbfl. 81 τὸ --- β' suppl.
Kalbf 82 τὸν αὐτὸν Prantl, τῶν αὐτῶν cod. ὃς Kalbf., ὅσα cod.

DIALECTICA. 83

πέμπτου, ὃς (éx» διεξευγμένου καὶ τοῦ ἀντικειμένου ἑνὸς τῶν ἐν
αὐτῷ τὸ λοιπὸν ἐπιφέρει, τοιοῦτός [δέ] ἐστιν ὁ τρόπος ..«ἤτοι τὸ ἃ ἢ
τὸ β' (οὐχὶ δὲ τὸ ἃ, τὸ ἄρα f».

246 Galenus introductio dialectica 5 p. 18,10 Kalbfl. ἐπὶ δὲ
τῆς κατὰ συνέχειαν ὑποϑετικῆς προτάσεως, ἣν οἱ περὶ τὸν Χρύ-
σιππον ὀνομάζουσι συνημμένον ἀξίωμα, προσλαβόντες μὲν τὸ ἡγού-
μενον ἕξομεν τὸ λῆγον συμπέρασμα, προσλαβόντες δὲ τὸ τοῦ λήγοντος
ἀντικείμενον ἕξομεν συμπέρασμα τὸ τοῦ ἡγουμένου ἀντικείμενον, οὐ
μὴν οὔτε τὸ λῆγον προσλαβόντες οὔτε τὸ ἀντικείμενον τοῦ ἡγουμένου
συμπέρασμα ἕξομεν.

247 Galenus introductio dialectica 19 p. 48,28 Kalbfl. διὰ τοῦτο
οὖν οὐδὲ τοὺς ὑπὸ Χρυσίππου συντεϑέντας ἐν ταῖς τρισὶ Συλ-
λογιστικαῖς ἀχρήστους ἐπιδεικτέον μοι νῦν ἐστιν ἀχρήστους ὄντας"
ἑτέρωϑι γὰρ ἔδειξα τοῦτο, καϑάπερ καὶ {περὶΣ τῶν περαντικῶν ox
αὐτοῦ κληϑέντων᾽ ἐδείχϑηζσαν) γὰρ καὶ τούτων ἔνιοι μὲν οὐκ ἴδιόν
τι γένος ὄντες συλλογισμῶν, ἀλλὰ {διὰ πεπονϑυίας λέξεως ἑρμηνευ-
όμενοι, ποτὲ μὲν κατ᾽ ἀκολουϑίας ὑπέρϑεσιν x***«' οἱ δὲ ὑποσυλ-
λογιστικοὶ κληϑέντες ἐν ἰσοδυναμούσαις λέξεσι τοῖς συλλογιστικοῖς
᾿ λεγόμενοι" τέλος δὲ περιττοὶ πρὸς τούτοις οὺς ἀμεϑόδους ὀνομάζουσιν,
οἷς οὐδενὸς ὄντος ὅλως μεϑοδικοῦ λόγου συλλογιστέον.

248 Galenus de Hippocr. et Plat. plac. II 3 (92) p.182 Mi.
νυνὶ δὲ πῶς μὲν oí διὰ δύο τροπικῶν ἢ τριῶν ἀναλύονται
συλλογισμοὶ καὶ πῶς οἱ ἀδιαφόρως περαίνοντες ἤ τινες
ἄλλοι τοιοῦτοι, τῷ πρώτῳ καὶ δευτέρῳ ϑέματι προσχρώμενοι,
πολλοῖς ἔστι συντυχεῖν ἀκριβῶς ἠσκημένοις. ὥσπερ ἀμέλει καὶ ἐπ᾽
ἄλλοις, ὅσοις διὰ τοῦ τρίτου ϑέματος ἢ τετάρτου συλλογισμοὺς ἀνα-
λύουσι. (καίτοι τούτων τοὺς πλείστους ἔνεστιν ἑτέρως ἀναλύειν συν-
τομώτερον, ὡς ᾿ἀντίπατρος ἔγραψεν, πρὸς τῷ καὶ περιεργίαν εἶναι
| οὐ μικρὰν ἀχρήστου πράγματος ἅπασαν τὴν τῶν τοιούτων συλλογισ-
μῶν συμπλοκήν, ὡς αὐτὸς ὁ Χρύσιππος ἔργῳ μαρτυρεῖ, μηδαμόϑι
τῶν ἑαυτοῦ συγγραμμάτων εἷς ἀπόδειξιν δόγματος ἐκείνων δεηϑεὶς
τῶν συλλογισμῶν. ὅπως δὲ χρὴ γνωρίξειν τε καὶ διακρίνειν ἐπιστη-
μονικὰ λήμματα διαλεκτικῶν τε καὶ ῥητορικῶν καὶ σοφιστικῶν οὐκέτι

1 δρζ(ἐκ)διεξευγμένου Prantl, ὁ διεξευγμένος cod. | ἑνὸς Prantl, ἐν ᾧ cod.
2 δὲ del. Prantl. 8 oóy1—6 suppl. Kalbfl. 13 ἀχρήστους scripsi, ἀχρήστοις
cod.; del. Kalbfl. 14 περὶ add. Kalbfl. 15 ἐδείχϑησαν My., ἐδείχϑη; cod.

16 διὰ add. Kalbfl. | ἑρμηνευόμενοι Prantl, ἐρμηνευομένου cod. 17 κατ᾽
ἀκολουϑίας Prantl, κατ᾽ ἀκολουθοῦσαν cod. 19 πρὸς τούτοις Scripsi, πρὸς αὖ-
τοὺς cod.; potest etiam παρ᾽ αὐτοῖς scribi. 20 οἷς ---συλλογιστέον corruptela

laborant. 26 ἐν ἄλλοις (συλλογισμοῖς) Müller. | συλλογισμοὺς del. Müller.
30 πλοκήν ΟΜ συμπλοκήν ceteri. ἅ88 οὐκέτι (obre) Müller.

84 DIALECTICA.

ἔγραψαν ἀξιόλογον οὐδὲν oí περὶ τὸν Χρύσιππον, οὐδὲ φαίνονται
χρώμενοι.

ibidem (93) p. 184 Mü. πρὸς μέντοι τοὺς Στωϊκοὺς ἀναγκαῖόν
ἐστι μακρὸν ἀνύεσϑαι λόγον, ἀνθρώπους ἐν μὲν τοῖς ἀχρήστοις τῆς

Ὁ λογικῆς ϑεωρίας ἱκανῶς γεγυμνασμένους, ἐν δὲ τοῖς χρησίμοις ἀγυμνα-
στοτάτους ve ἅμα καὶ μοχϑηραῖς ὁδοῖς ἐπιχειρημάτων ἐντεϑραμμένους.
— — περὶ δὲ τοῦ προτεϑέντος ἀεὶ ξητοῦσι, πρὶν ὅπως χρὴ ζητεῖν
καταστήσασϑαι ---

249 Sextus adv. math. VIII 448. τὸ μὲν γὰρ λέγειν μὴ ἀρέσκειν

1070 Χρυσίππῳ μονολημμάτους εἶναι λόγους, ὃ τάχα τινὲς ἐροῦσι
πρὸς τὴν τοιαύτην ἔνστασιν, τελέως ληρῶδες. οὔτε γὰρ ταῖς Χρυσίπ-
που φωναῖς ὡς πυϑοχρήστοις παραγγέλμασιν ἀνάγκη πείϑεσϑαι, οὔτε
μαρτυρίᾳ προσέχειν ἀνδρῶν ἐστὶν εἰς οἰκείαν ἀπόῤῥησιν ἐκ μάρτυρος
τοῦ τὸ ἐναντίον λέγοντος" AvvízavQog γάρ, τῶν ἐν τῇ στωϊχῇ αἱρέσει

15 ἐπιφανεστάτων ἀνδρῶν, ἔφη δύνασϑαν καὶ μονολημμάτους λόγους
συνίστασϑαι.

Cf. Alexander Aphrod. in Arist. Topica p. 6 Ald. οὃς γὰρ οἵ
περὶ τὸν ᾿Αἀντίπατρον μονολημμάτους συλλογισμοὺς λέγουσιν, οὐκ
εἰσὶ λογισμοί, ἀλλ᾽ ἐνδεῶς ἐρωτῶνται, ὡς οὗτοι ἀναπνεῖς" ξῆς ἄρα.

20 250 Plutarchus de comm. not. 2. p. 1059e. Τὸ γάρ, ὦ ἄριστε,
συμπεπλεγμένον τι δι’ ἀντικειμένων μὴ φάναι ψεῦδος εὐπόρως
εἶναι' λόγους δὲ πάλιν αὖ φάναι τινὰς ἀληϑῆ τὰ λήμματα
καὶ τὰς ἀγωγὰς ὑγιεῖς ἔχοντας. ἔτι καὶ τὰ ἀντικείμενα τῶν
συμπερασμάτων ἔχειν ἀληϑῆ, ποίαν ἔννοιαν ἀποδείξεως ἢ τίνα

45 πίστεως οὐκ ἀνατρέπει πρόληψιν;

251 Dexippus in Aristot. categ. p. 25, 22 Busse. ἀλλὰ δὴ πῶς ἀπαν-
τήσομεν Toig ἐριστικοῖς, OT và μὴ ὑπάρχοντα τῷ κατηγορουμένῳ λαμβάνοντες
ὡς λεγόμενα κατ᾽ αὐτοῦ ποιοῦσι πρὸς τῷ ὑποκειμένῳ τὸν τῆς ἀποφάσεως
συλλογισμόν; οἷον ὃ ἄνθρωπος τοῦ Σωκράτους καϑ' ὑποκειμένου κατηγο-

so ρεῖται, κατὰ δὲ τοῦ ἀνθρώπου λέγεται τὸ μὴ εἶναι Σωκράτην᾽ οὐκοῦν καὶ
κατὰ Σωκράτους δηϑείη ἂν τὸ μὴ εἶναι Σωκράτην. Πάλιν γὰρ καὶ πρὸς
τούτους ὑπολογιζόμεϑα, οὐχ ὡς of Στωϊκοὶ λέγουσι, τὴν τῶν ἀποφα-
τικῶν ὑπεξαίρεσιν, ἀλλ᾽ ὡς ᾿Δριστοτέλης διδάσκει, τὴν τῶν κατ᾽ οὐσίαν
ὑπαρχόντων λῆψιν, ἣν ἐκεῖνοι οὐ παρασωσάμενοι παραλογίζονται, τὰ μὴ ὑπαρ-

86 χοντὰα ὡς καϑ' ὑποκειμένου λεγόμενα οὐσίαν προσλαμβάνοντες.

252 Alexander in Aristot. Analyt. pr. p. 390, 16 Wal. ὥστε ἀνά-
παλιν κατ᾽ αὐτὸν (scil Aristotelem) ἢ ὡς of νεώτεροι ἀξιοῦσιν οἵ ὑπο-
ϑετικοὶ λόγοι περαντικοὶ μέν, οὐ συλλογισμοὶ δέ, --- --- συλλογισμοὶ δ᾽ οἵ

κατηγορικοί.
40 299 Alexander in Aristot. Analyt. pr. p. 373, 28 Wal. ᾿Δριστοτέλης
uiv οὖν οὕτως περὶ τῶν κατὰ τὰς λέξεις μεταλήψεων φέρεται" οἵ δὲ ved-

1 οὐδὲ scripsi, οὔτε libri. 18 εἰς οἰκείαν --- λέγοντος corruptela laborant.
21 συμπεπερασμένον libri deteriores. 41 dixerat enim Aristot. Anal. pr. I

DIALECTICA. 85

τεροι, ταῖς λέξεσιν ἐπακολουθοῦντες οὐκέτι δὲ τοῖς σημαινομένοις, οὐ ταὐτόν
φασι γίνεσϑαι ἐν ταῖς εἰς τὰς ἰσοδυναμούσας λέξεις μεταλήψεσι τῶν ὅρων᾽
ταὐτὸν γὰρ σημαίνοντος τοῦ ..εἰ τὸ .4 τὸ B τῷ ἀκολουθεῖν τῷ .4 τὸ B,
συλλογιστικὸν μὲν λόγον φασὶν εἶναι τοιαύτης ληφϑείσης τῆς λέξεως 8
τὸ Α τὸ B, τὸ δὲ A4, τὸ ἄρα B*, οὐκέτι δὲ συλλογιστικὸν ἀλλὰ πε-υ
ραντικὸν τὸ ,,ἀκολουϑεῖ τῷ .4 τὸ B, τὸ δὲ Α, τὸ ἄρα Β΄“.

954 Alexander in Aristot. Analyt. pr. p. 262, 28. δι᾽ ὑποϑέσεως
δὲ ἄλλης, ὡς εἶπεν (scil. Aristoteles), εἶεν ἂν καὶ oUg of νεώτεροι συλ-
λογισμοὺς μόνους βούλονται λέγειν᾽ οὗτοι δ᾽ εἰσὶν οἵ διὰ τροπικοῦ, ὥς
φασι, καὶ τῆς προσλήψεως γινόμενοι, τοῦ τροπικοῦ ἢ συνημμένου 10
ὄντος ἢ διεξευγμένου ἢ συμπεπλεγμένου, oUc of ἀρχαῖοι λέγουσι μικ-
τοὺς ἐξ ὑποϑετικῆς προτάσεως καὶ δεικτικῆς, τοῦτ᾽ ἔστε κατηγορικῆς. οἵ.
ibid. p. 263, 12. — p. 264, 7. ὃ δ᾽ αὐτὸς λόγος καὶ ἐπὶ τοῦ διαιρετικοῦ
ἤτοι τόδε ἢ τόδε“, ὃ καὶ αὐτὸ ἐκ τροπικοῦ καὶ τῆς προσλήψεως λέγουσιν.
— p. 265,3. ἃ μὲν γὰρ λέγουσι τροπικά, ἐν πᾶσι δι’ ὑποθέσεως καὶ Óuo- 15
λογίας ὡς φανερὰ παραλαμβάνεται᾽ ἐπὶ τὸ πλεῖστον δὲ δεῖται δείξεως τὰ με-
ταλαμβανόμενα καὶ προσλαμβανόμενα, εἰ ὅλως εἶεν χρειώδεις οἵ τοι-
οὔτοι λόγοι" ὡς ὅπου μὴ δεῖται δείξεως τὸ μεταλαμβανόμενον, οὐδὲ συλλο-
γισμός ἐστι τὸ γιγνόμενον, πάντων γε φανερῶν ὄντων.

255 Alexander in Aristot. Anal. pr. p. 278, 6 Wal. ἔστε δὲ ἡ τοι- 30
αὐτη σύνϑεσις κατὰ τὸ τρίτον ὑπὸ τῶν νεωτέρων καλούμενον ϑέμα yiwo-
μένη. — — 11. τοῦ δέ γε τρίτου καλουμένου ϑέματος ἡ περιοχὴ
καὶ αὐτοῦ ἔχει ὧδε οὕταν ἐκ δυεῖν τρίτον τι συνάγηται, ἑνὸς δὲ
αὐτῶν ἔξωϑεν ληφϑῇ συλλογιστικά, ἐκ τοῦ λοιποῦ καὶ ἐκ τῶν ἔξω-
ϑεν τοῦ ἑτέρου συλλογιστικῶν τὸ αὐτὸ συναχϑήσεται. 25

256 Simplicius in Arist. de caelo p. 236, 33 Heibg. ἡ δὲ τοιαύτη
ἀνάλυσις τοῦ λόγου ἡ τὸ συμπέρασμα λαμβάνουσα καὶ προσλαμβάνουσα ἄλ-
Aqv πρότασιν κατὰ τὸ τρίτον λεγόμενον παρὰ τοῖς Στωϊκοῖς ϑέμα περαί-
νεται, οὗ λόγος κατὰ τοὺς παλαιοὺς τοιοῦτος᾽ ἐὰν ἐκ δυεῖν τρίτον τι συνά-
γηται, τὸ δὲ συναγόμενον μετ᾽ ἄλλου τινὸς ἔξωϑεν συνάγῃ τι, καὶ ἐκ τῶν 30
πρώτων δυεῖν καὶ τοῦ ἔξωϑεν προσληφϑέντος συναχϑήσεται τὸ αὐτό.

267 Alexander in Aristot. Analyt. pr. p. 283, 7 Wal. οἷον εἰ λάβοι-
μὲν τὸ .4 κατὰ τοῦ B, τὸ B κατὰ τοῦ Γ, τὸ Γ κατὰ τοῦ Zi, τὸ 4 κατὰ τοῦ
E, τὸ .4 ἄρα κατὰ τοῦ E. --- — ἐν τῇ τοιαύτῃ τῶν προτάσεων συνεχείᾳ τό
τε συνϑετικόν ἐστι ϑεώρημα, περὶ οὗ προειρήκαμεν, καὶ of καλούμενοι 35
ὑπὸ τῶν νεωτέρων ἐπιβάλλοντές τε καὶ ἐπιβαλλόμενοι. --- --- οἵ δὲ
ἐπιβάλλοντές τε καὶ ἐπιβαλλόμενοι καλούμενοι εἶεν ἂν ἐν ταῖς συνεχῶς λαμ-
βανομέναις προτάσεσι χωρὶς τῶν συμπερασμάτων. ἐπιβαλλόμενοι μὲν γάρ
εἶσιν, ὧν παρεῖται τὸ συμπέρασμα, ἐπιβάλλοντες δέ, ὧν ἡ δεικτικὴ πρό-
τασις παρεῖται᾽ τὰ γὰρ συμπεράσματα τὰ παραλειπόμενα τῶν ἐπιβαλλομένων 40
συλλογισμῶν, oL εἰσι πρῶτοι τῇ τάξει, προτάσεις εἰσὶ δεικτικαὶ τῶν ἐπιβαλ-
λόντων, of εἶσι δεύτεροι τῇ τάξει, olov τὸ .4 κατὰ παντὸς τοῦ B, τὸ B κατὰ
παντὸς τοῦ Γ, τὸ Γ' κατὰ παντὸς τοῦ 4, τὸ .4 κατὰ παντὸς τοῦ ΖΔ. ἐπι-
βαλλόμενος γάρ ἐστιν ὃ πρῶτος, οὗ παρεῖται τὸ συμπέρασμα, ὅ ἐστιν ..Αβ.
κατὰ παντὸς τοῦ Γ΄. ἐπιβάλλων δὲ ὁ ἔκ τε τοῦ παρειμένου τοῦ ..τὸ .4 45

p. 49^ 8 δεῖ δὲ καὶ μεταλαμβάνειν ἃ τὸ αὐτὸ δύναται ὀνόματα ἀντ᾽ ὀνομάτων.
89 παρεῖται bis Ald., παρειᾶται B.

86 DIALECTICA.

κατὰ τοῦ r* καὶ ἐκ τοῦ ,v0 Γ' κατὰ τοῦ 4f δεικνύμενος, οὗ ἐστι συμπέ-
ρασμα «τὸ ἄρα Α' κατὰ τοῦ 4“. ἐπὶ μὲν οὖν τῶν εἰρημένων καὶ ὁ ἐπι-
βάλλων καὶ ὃ ἐπιβαλλόμενος ἐν πρώτῳ σχήματι" δύναται δὲ κατὰ τὴν ὁδὸν
ταύτην καὶ ἐκ δευτέρου σχήματος ἐπιβάλλειν συλλογισμὸς ἐκ πρώτου σχήμα-

5 μὰ συλλογισμῷ" ἂν γὰρ «τὸ .4 κατὰ παὐτὸς τοῦ B, τὸ B κατὰ παντὸς τοῦ

D, τὸ AA κατ᾽ οὐδενὸς τοῦ A, «τὸ I κατ᾽ ᾿᾿οὐδενὸς τοῦ 4)“ γίνεται ὃ μὲν
ἐπιβαλλόμενος ἐν πρώτῳ σχήματι, οὗ συμπέρασμα οτὸ 4 «κατὰ παν-
τὸς τοῦ ΓΙ, ὃ δὲ ἐπιβάλλων αὐτῷ ἐν δευτέρῳ σχήματι, ὃ ἔχων προ-
τάσεις τὸ A. send παντὸς τοῦ r*, ὃ παρεῖται ὃν συμπέρασμα τοῦ πρώτου,

10 πρότασις δὲ τούτου, καὶ ,v0 .4 κατ᾽ οὐδενὸς τοῦ A4, ἔχων συμπέρασμα. ..τὸ
Γ κατ᾽ οὐδενὸς τοῦ 4“΄. — δύναται δὲ καὶ ἀνάπαλιν, ὃ ἐπιβαλλόμενος
εἶναι ἐν δευτέρῳ σχήματι, ὃ δὲ ἐπιβάλλων ἐν τῷ πρώτῳ (sequitur
exemplum). τῇ αὐτῇ μεϑόδῳ καὶ ix τοῦ τρίτου σχήματος ἔστι καὶ ἐπιβάλ-
λοντα καὶ ἐπιβαλλόμενον λαβεῖν καὶ πρὸς τῶν ἐν πρώτῳ τινὰ σχήματι καὶ

15 πρὸς τῶν ἐν δευτέρῳ" ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐκ τῶν αὐτῶν σχημάτων πρὸς ἀλλήλους,
τοὺς μὲν ἐν πρώτῳ πρὸς ἀλλήλους, τοὺς δὲ ἐν δευτέρῳ πρὸς ἀλλήλους, καὶ
τοὺς ἐν τρίτῳ ὁμοίως" ἀλλὰ καὶ τρεῖς συλλογισμοὺς ἔστιν οὕτως λαβεῖν ἐκ
τῶν τριῶν σχημάτων ἐπιβάλλοντάς τε καὶ ἐπιβαλλομένους κατὰ τὸ παραδε-
δομένον συνϑετικὸν ϑεώρημα, ὃ οἵ “μὲν περὶ ᾿Δφιστοτέλη τῇ χρείᾳ παρα-

30 μετρήσαντες παρέδοσαν ἐφ᾽ ὅσον αὕτη ἀπήτει, οὗ δὲ ἀπὸ τῆς Στοᾶς παρ᾽
ἐκείνων λαβόντες καὶ διελόντες ἐποίησαν ἐξ αὐτοῦ τὸ καλούμενον παρ᾽
αὐτοῖς δεύτερον ϑέμα καὶ τρίτον καὶ τέταρτον, ἀμελήσαντες μὲν τοῦ
χρησίμου , πᾶν δὲ τὸ ὁπωσοῦν δυνάμενον λέγεσϑαι ἐν τῇ τοιαύτῃ ϑεωρίᾳ,
xv ἄχρηστον T» ἐπεξελϑόντες ve καὶ ζηλώσαντες.

25 258 Alexander in Aristot. Analyt. pr. p. 263, 26. διαφέρειν δὲ δοκεῖ
κατὰ τοὺς ἀρχαίους τὸ μεταλαμβανόμενον τοῦ προσλαμβανομένου" ἐφ᾽ ὧν
μὲν γὰρ ἐν τοῖς εἰλημμένοις ἔγκειταί τε καὶ ἔστι τὸ λαμβανόμενον, οὐ μὴν :
οὕτως οὐδὲ τοιοῦτον οἷον λαμβάνεται, ἐπὶ τούτων τὸ λαμβανόμενον μεταλαμ-
βανόμενόν ἐστιν᾽ οὐ γὰρ ἔξωϑεν προστίϑεται, ἀλλὰ κείμενον ἄλλως μεταλαμ-

80 βάνεται εἰς ἄλλο᾽ ἐν γὰρ τῷ ci ἡμέρα ἐστί, φῶς iow τὸ «ἡμέρα ἐστίν“,
ὃ προσλαμβανόμενον of νεώτεροι λέγουσιν, ἔγκειται μὲν, οὐ μὴν τοι-
οὔτον ὁποῖον λαμβάνεται" τίϑεται μὲν γὰρ ἐν τῷ συνημμένῳ ἐν ὑποϑέσει
τε καὶ ἀκολουϑίᾳ, λαμβάνεται δὲ ὡς ὑπάρχον. --- ---- προσλαμβανόμενον δὲ
λέγουσιν, ἐφ’ ὧν τοῖς κειμένοις ἔξωϑέν τι προστίϑεται etc.

35 Cf. p. 262, 6. μεταλαμβανόμενον λέγων ἐκεῖνο, οὗ ἡ δεῖξις καὶ ὃ συλ-
λογισμὸς γίνεται, ὅ ἐστι ποτὲ μὲν --- --- ποτὲ δὲ --- --- ποτὲ δὲ, ὃ οἵ
νεώτεροι προσλαμβανόμενον λέγουσιν. p. 324, 16.

259 Alexander in Aristot. Analyt. pr. p. 164, 27 Wal. ὅϑεν δῆλον,
ὅτι καὶ ταῦτα, περὶ ὧν αὐτὸς μὲν οὐκ εἴρηκε (scil Aristoteles), λέγουσι δὲ

40 οἵ νεώτεροι, ἀχρήστων ὄντων πρὸς ἀπόδειξιν, δι’ ἀχρηστίαν οὐ δι’ ἄγνοιαν
παρέλιπεν, οἷοί εἰσιν of διχφορούμενοι λόγοι ἢ ἀδιαφόρως περαίνον-
τες ἢ ἡ ἄπειρος ὕλη λεγομένη καὶ καϑόλου τὸ ϑέμα τὸ δεύτερον κα-
λούμενον παρὰ τοῖς νεωτέροις.

6 τὸ I' κατ᾽ οὐδενὸς τοῦ 44 addidi. 1 κατὰ παντὸς τοῦ addidi.
9 παρεῖται ὃν scripsi, παρειατέον libri. Ad totam disputationem cf. n. 242 extr.,
quae dicuntur περὶ τῶν οὐχ ἁπλῶν συλλογισμῶν. 41 οἱ om. BM. || διφο-
ρούμενοι Wal. | διαφόρως BM. ;

DIALECTICA. 81

260 Alexander in Aristot. Analyt. pr. p. 21, 28 Wal. κχαϑόλου γάρ,
εἴ τι εἴη συναγόμενον μέν, o) μὴν ἐκ τῶν κειμένων, ἀλλ᾽ ἑτέρας moorá-
σεως προσλήψει, τὸ τοιοῦτον ἀναγκαῖον μὲν δηϑήσεται, οὐ μὴν συλλογισμὸς
ἤδη τοῦτο ὁποῖοί εἰσι καὶ of ἀμεϑόδως περαίνοντες λόγοι παρὰ τοῖς
Στωϊκοῖς, οἷον εἰ λέγοι τις τὸ πρῶτον τοῦ δευτέρου μεῖζον, τὸ δὲ δεύ- 5
τερον τοῦ τρίτου, τὸ ἄρα πρῶτον τοῦ τρίτου μεῖζον. τοῦτο γὰρ ἀναγκαίως
μὲν ἕπεται, οὐ μὴν καὶ συλλογιστικῶς, εἰ μὴ προσληφϑείη τις ἔξωϑεν πρό-
τασις ἡ λέγουσα .«.«τὸ τοῦ μείξονος μεῖζον καὶ τοῦ ἐλάττονος ἐκείνου μεῖζόν
ἐστιν. p. 22, 17 καὶ ὅλως τοιοῦτον τὸ εἶδός ἐστι τῶν λόγων, οὺς οἵ νεώ-
τεροι λέγουσιν ἀμεϑόδως περαίνοντας, οἷόν ἐστι καὶ τὸ ,«,ἡμέρα ἐστίν" 10
ἀλλὰ καὶ σὺ λέγεις ὅτι ἡμέρα ἐστίν᾽ ἀληϑεύεις ἄρα“.

Cf. p. 68,21. ὅσοι δὲ ἡγοῦνται ἐκ δύο ἐπὶ μέρους συλλογιστικῶς τι
συνάγεσθαι, ὡς of τοὺς παρὰ τοῖς Στωϊκοῖς λεγομένους ἀμεϑόδως
περαίνοντας παρεχόμενοι εἰς δεῖξιν τούτου καὶ ἄλλα τινὰ παραδείγματα
ἀϑροίξοντες --- ἴστωσαν --- πρὸς τῷ καὶ τὰ παραδείγματα, ἃ παρέχονται, μὴ 15
τοῖς λαμβανομένοις καὶ τιϑεμένοις ἔχειν ἐξ ἀνάγκης ἑπόμενον τὸ συμπέρασμα,
μηδὲ οτῷ ταῦτα εἶναι (Anal pr. I1 p. 24^ 20) ἀλλὰ τῷ ἀληϑῆ εἶναι ἐπ᾽
αὐτῶν τὴν καϑόλου πρότασιν, παρ᾽ ἧς ἔχοντες τὸ συμπέρασμα, ἐν τῇ τῶν
προτάσεων λήψει παραλιπόντες ἐκείνην, τὴν ἐλάττονα εἰς δύο διαιροῦσιν.
πάντες γὰρ οὕτως συνάγουσιν τῶν λεγομένων ὑπ᾽ αὐτῶν ἀμεϑόδως 30
περαίνειν οἱ τὰς δύο προτάσεις ἐπὶ μέρους ἔχοντες ῥάδιον δὲ ἐπὶ τῶν
. παραδειγμάτων, ὧν παρέχονται, τοῦτο δεικνύναι. καὶ τἄλλα δέ, ὅσα ἡμαρτη-
μένως λαμβάνουσι βιαζόμενοι δεικνύναι συλλογιστικὴν τὴν τοιαύτην συξυγίαν,
οὐ χαλεπὸν ἐλέγχειν. ;

p.344, 11. οὐ γὰρ εἰ ὃ συλλογισμὸς ἐξ ἀνάγκης δείκνυσί τι, ἤδη καὶ
ἔνϑα ἂν ἦ ἐξ ἀνάγκης τι δεικνύμενον τῷ τοῖς κειμένοις ἕπεσϑαι, τοῦτο συλλο-
γισμός ἐστιν. p. 845, 18. τοιοῦτοί εἰσι καὶ οὺς λέγουσιν οὗ νεώτεροι
ἀμεϑόδως περαίνοντας. oUg ὅτι μὲν μὴ λέγουσι συλλογιστικῶς συνά-
γειν, ὑγιῶς λέγουσι πολλοὶ γὰρ αὐτῶν εἰσι τοιοῦτοι. ὅτι δὲ ἡγοῦνται
ὁμοίους αὐτοὺς εἶναι τοῖς κατηγορικοῖς συλλογισμοῖς, περὶ ὧν ἡ 30
παροῦσα πραγματεία, οὕτως λαμβανομένους, ὡς τιϑέασιν αὐτούς, τοῦ παντὸς
διαμαρτάνουσιν᾽ εἰ γὰρ ἦσαν τούτοις ὅμοιοι, εἶχον ἂν καὶ τὸ εἶναι συλλο-

τσμοί.

ΓΞ Alexander in Aristot. Top. p. 10 Ald. p. 14, 30. τοιοῦτοι δέ εἰσι λόγοι

᾿ καὶ of ὑπὸ τῶν ἀπὸ τῆς Στοᾶς λεγόμενοι ἀμεϑόδως περαίνοντες. Secun- 86
tur eaedem explicationes quas ex Analyticorum commento apposui.

261 Alexander in Aristot. Anal. pr. (p. 24^ 18) p. 18, 12 Wal. πάνυ
δὲ καλῶς τὸ δεῖν ἕτερον τῶν τεθέντων εἶναι τὸ συμπέρασμα προσέϑηκεν
(seil. Aristoteles). — ---- τὸ γὰρ χρειῶδες τοῦ συλλογισμοῦ οὐ παρέχεται τὸ
εὐ ἡμέρα ἐστίν, φῶς ἐστιν᾽ ἀλλὰ μὴν ἡμέρα ἐστίν᾽ φῶς ἄρα ἐστί“ καὶ ὅλως 40
of λεγόμενοι ὑπὸ τῶν νεωτέρων ἀδιαφόρως περαίνοντες. τοιοῦτοι
δὲ καὶ οἵ διφορούμενοι, οἷός ἐστιν ,& ἡμέρα ἐστίν, ἡμέρα ἐστίν" ἀλλὰ
μὴν ἡμέρα ἐστίν ἡμέρα ἄρα ἐστίν. ν. 19,38. ὁ γὰρ ἐξ ἀντιφάσεως
διαιρετικὸς συλλογισμὸς οὐχ ὡς ταὐτὸν τῷ μεταλαμβανομένῳ 4j, ὡς of
νεώτεροί φασι, προσλαμβανομένῳ τὸ συμπέρασμα ἐπιφέρει" ὃ γὰρ λέγων 45
ἤτοι ἡμέρα ἐστίν ἢ οὐκ ἔστιν ἡμέρα“ εἶτα προσλαμβάνων τὸ ἕτερον τῶν ἐν
τῷ διαιρετικῷ, ἢ τὸ ἀποφατικὸν τὸ .,ἀλλὰ μὴν οὐκ ἔστιν ἡμέρας ἢ τὸ κατα-
φατικὸν τὸ ,«ἡμέρα ἐστίν“., ἔχει μὲν συναγόμενον ἢ τὸ ..οὐκ ἄρα ἡμέρα ἐστίν“

ἢ τὸ ονἡἡμέρα ἄρα ἐστίν“, ὃ δοκεῖ ταὐτὸν εἶναι τῷ προσειλημμένῳ, ἤτοι τῷ

[IJ

σι

88 DIALECTICA.

»ἀλλὰ μὴν οὐκ ἔστιν ἡμέρας“ ἢ τῷ »ἀλλὰ μὴν ἡμέρα ἐστίν“ οὐ μὴν ὡς ταὐτὸν
ὃν αὐτῷ ἐπιφέρεται, ἀλλ᾽ ὡς ἀντικείμενον τῷ ἑτέρῳ τῶν ἐν τῷ διαιρετικῷ. —
ibid. 20. 9 ἀναγκαῖον καὶ τοῖς ἀπὸ τῆς Στοᾶς λέγειν, εἴ γε ἐν τοῖς
διαιρετικοῖς καὶ διαξευκτικοῖς συλλογισμοῖς φασι τῇ προσλήψει
ϑατέρου τῶν ἐν τῷ διεξευγμένῳ τὸ ἀντικείμενον ἕπεσϑαι τοῦ λοι-
ποῦ τῆς συλλογιστικῆς συμπλοκῆς. ν. 20, 10. ἀλλὰ μὴν οὐδὲ οἱ δι-
φορούμενοι λόγοι λεγόμενοι ὑπ᾽ αὐτῶν συλλογιστικοί, οἷός ἐστιν ὃ «εἰ
ἡμέρα ἐστίν, ἡμέρα ἐστίν᾽ ἀλλὰ μὴν ἡμέρα ἐστίν᾽ ἡμέρα ἄρα ἐστίν. οὔτε
γὰρ τὴν χρείαν τὴν τοῦ συλλογισμοῦ παρέχεται, ἔτι τε, εἰ ἡ τοῦ ἑπομένου
πρόσληψις ἐν τοῖς συνεχέσιν ἀσυλλόγιστος. ἐν δὲ τοῖς τοιούτοις συ-
νεχέσι ταὐτὸν τὸ ἡγούμενον τῷ ἑἕπομένῳ, ἡ πρόσληψις οὐ μᾶλλον τοῦ ἡγου-
μένου ἢ τοῦ ἑπομένου γίνεται etc.

Cf. Ammonius in Aristot. Anal. pr. p. 27, 35, 32, 18 Wal.

262 [Apuleius] περὶ ἑρμηνείας 272 (p.9, 19 Goldb.) supervacanei
sunt moduli Stoicorum non idem differenter peragentes: ,aut dies est aut
nox; atqui dies est; (igitur dies est»". item idem geminantes: ,si dies
est, dies est; (atqui dies est»; dies igitur est^.

263 Alexander in Aristot. Top. p. 8 Ald. p. 10, 5. οὐδὲ συλλογισμὸς
οὖν ἔτι sim Qv ὃ μὴ τὴν χρείαν σῴζων τὴν τοῦ συλλογισμοῦ. τοιοῦτος δὲ
ὁ συλλογισμὸς ἐν ᾧ τὸ αὐτὸ τὸ συμπέρασμά τινι τῶν κειμένων οἷοί εἰσι κα-
τὰ τοὺς ἀπὸ τῆς Στοᾶς of διφορούμενοί τε καὶ of ἀδιαφόρως περαί-
νειν ὑπ᾽ αὐτῶν λεγόμενοι" διφορούμενοι μὲν γάρ εἰσι κατ᾽ αὐτοὺς οἵ
τοιοῦτοι E) ἡμέρα ἐστίν, ἡμέρα ἐστίν᾽ ἀλλὰ μὴν ἡμέρα ἐστίν᾽ ἡμέρα ἄρα
ἐστίν. ἀδιαφόρως δὲ περαίνοντες ἐν οἷς τὸ συμπέρασμα ταὐτόν ἐστιν ἕνὶ
τῶν λημμάτων, ὡς ἐπὶ τῶν τοιούτων ..«ἤτοι ἡμέρα ἐστίν ἢ νύξ ἐστιν᾽ ἀλλὰ
μὴν ἡμέρα ἐστίν᾽ ἡμέρα ἄρα ἐστίν“.

264 Alexander in Aristot. Analyt. pr p.84,5 Wal (εἰ τὸ Μ τῷ
uiv Ν παντὶ ὑπάρχει, τῷ δὲ E μὴ παντῦ ENITMTRLT τὸ Ν οὐ παντὶ
τῷ AM. τοιοῦτός ἐστιν ὃ ὑποσυλλογιστικὸς ὑπὸ τῶν νεωτέρων λεγό-
μενος ὃ λαμβάνων μὲν τὸ ἰσοδυναμοῦν τῇ προτάσει τῇ συλλογιστικῇ;
ταὐτὸν δὲ καὶ E. ταύτης συνάγων τῷ yàg twi μὴ ὑπάρχειν“ τὸ «μὴ
παντὶ ὑπάρχειν" ἰσοδυναμοῦν μετείληπται. ἀλλ᾽ ἐκεῖνοι μὲν οὖν λέγουσι
τοὺς τοιούτους συλλογισμούς, εἰς τὴν φωνὴν καὶ τὴν λέξιν βλέποντες" ἀλλ᾽
᾿Δριστοτέλης πρὸς τὰ σημαινόμενα ὁρῶν, ἐφ᾽ ὧν ὁμοίως σημαίνεται, οὐ
πρὸς τὰς φωνάς, τὸν αὐτόν φησι συνάγεσϑαι συλλο ισμὸν καὶ ἐν τῇ
τοιαύτῃ τῆς λέξεως ἐν τῷ συμπεράσματι μεταλήψει, ἂν ἢ τ χε iiw c ὅλως
συμπλοκή.

265 Alexander in Aristot. Anal. pr. p. 20, 2 Wal. ἐν γοῦν τοῖς μὴ
ἐξ ἀντικειμένων διαιρετικοῖς, ὡς ἐν τοῖς ἐξ ἐναντίων, οὐδετέρῳ τῶν κειμένων
ταὐτὸν τὸ συμπέρασμα οὐδὲ τῇ λέξει, ὅτι μὴ συμπίπτει ἐπὶ τούτων τὸ ἀν-
τικείμενον τῷ ἑτέρῳ τῷ λοιπῷ ταὐτὸν εἶναι" ἐν γὰρ τῷ »ἤτοι ἡμέρα ἐστίν
ἢ νύξ ἐστιν, ἀλλὰ μὴν οὐκ ἔστιν ἡμέρα, νὺξ ἄρα ἐστίν“ --- τὸ vob ἐστιν“
οὐδετέρῳ ταὐτὸν τῶν εἰλημμένων, οὔτε τῷ τροπικῷ ὑπ᾽ αὐτῶν (scil. a
Stoicis) λεγομένῳ (ἦν γὰρ ἐκεῖνο «ἤτοι ἡμέρα ἐστίν ἢ νύξ ἐστιν τὸ ὅλον

10 συνεχῆ appellat, quae Stoici συνημμένα. 15 fortasse: idem non.
16. 17 necessaria inserui. 21 διαφορούμενοι aliis locis dicuntur. 32 οὖν
scripsi, οὐ B, om. a LM.

DIALECTICA, 89

τοῦτο) οὔτε τῇ προσλήψει᾽ ἡ γὰρ πρόσληψίς ἐστιν ,,ἀλλὰ μὴν οὐκ ἔστιν
ἡμέρα" ὧν ἀμφοτέρων ἕτερόν ἐστι τὸ ,,νύξ lav.

266 Sextus adv. math. VIII 810. τούτων δὴ οὕτως ἐχόντων ἡ ἀπό-
δειξις πρὸ παντὸς ὀφείλει λόγος εἶναι, δεύτερον συναχτικός, τρίτον καὶ
ἀληϑής, τέταρτον καὶ ἄδηλον ἔχων συμπέρασμα, πέμπτον καὶ ἐκκαλυπτόμενον
τοῦτο ἐκ τῆς δυνάμεως τῶν λημμάτων. (hoc exemplis illustratur $8 311—313)
814. συνδραμόντων οὖν πάντων τούτων, τοῦ τε συνακτικὸν εἶναι τὸν λόγον
καὶ ἀληϑῆ καὶ ἀδήλου παραστατικόν, ὑφίσταται ἡ ἀπόδειξις" ἔνϑεν καὶ
οὕτως αὐτὴν ὑπογράφουσιν ἀπόδειξίς ἐστι λόγος δι᾿ ὁμολογουμένων
λημμάτων κατὰ συναγωγὴν ἐπιφορὰν ἐκκαλύπτων ἄδηλον“. 10

267 Sextus adv. math. VIII 867. ἀλλ᾽ οὐ δεῖ, φασί, πάντων ἀπόδει-
ξιν αἰτεῖν, τινὰ δὲ καὶ ἐξ ὑποθέσεως λαμβάνειν, ἐπεὶ οὐ δυνήσεται προβαί-
νειν ἡμῖν ὃ λόγος, ἐὰν μὴ δοϑῇ τι πιστὸν ἐξ αὑτοῦ τυγχάνειν.

869. οὐχ ἡ ἀπόδειξις μόνον ἐξ ὑποθέσεως προκόπτειν ἀξιοῦται τοῖς
δογματικοῖς, ἀλλὰ καὶ ὅλη σχεδὸν φιλοσοφία. 15

375. νὴ Δία, ἀλλ᾽ εἰώϑασιν ὑποτυγχάνοντες λέγειν ὅτι πίστις ἐστὶ
τοῦ ἐῤῥῶσϑαι τὴν ὑπόϑεσιν τὸ ἀληϑὲς εὑρίσκεσϑαι ἐκεῖνο τὸ τοῖς
ἐξ ὑποθέσεως ληφϑεῖσιν ἐπιφερόμενον᾽ εἰ γὰρ τὸ τούτοις ἀκολουϑοῦν
ἐστὶν ὑγιές, κἀκεῖνα οἷς ἀκολουϑεῖ ἀληϑῆ καὶ ἀναμφίλεκτα καϑέστηκεν.

268 Sextus adv. math. VIII 403. οἴονται γὰρ oí δογματικοὶ τῶν 30
φιλοσόφων λόγον τὸν ἀξιοῦντα μὴ εἶναι ἀπόδειξιν αὐτὸν ὑφ᾽ αὑτοῦ περι-
᾿τρέπεσϑαι, καὶ δι’ ὧν, ἀναιρεῖ ταύτην, διὰ τούτων αὐτὴν ὁρίζειν. ὅϑεν καὶ
ἀντικαϑιστάμενοι τοῖς σκεπτικοῖς φασίν᾽ ..ὃ λέγων μηδὲν εἶναι ἀπόδειξιν ἤτοι
ψιλῇ καὶ ἀναποδείκτῳ χρώμενος φάσει λέγει μηϑὲν ὑπάρχειν ἀπόδειξιν, ἢ
λόγῳ τὸ τοιοῦτον ἀποδεικνύς" καὶ εἰ μὲν ψιλῇ φάσει προσχρώμενος, οὐϑεὶς 35
αὐτῷ πιστεύσει τῶν τὴν ἀπόδειξιν παραδεχομένων, ψιλῇ φάσει χρωμένῳ, ἀλλὰ
διὰ τῆς ἀντικειμένης ἐπισχεϑήσεται φάσεως. εἰπόντος τινὸς εἶναι ἀπόδειξιν᾽
εἰ δὲ ἀποδεικνὺς τὸ μὴ εἶναι ἀπόδειξιν (τοῦτο γάρ φασιν), αὐτόϑεν ὧμο-
λόγησε τὸ εἶναι ἀπόδειξιν" ὃ γὰρ δεικνὺς λόγος τὸ μὴ εἶναι ἀπόδειξιν ἔστιν
ἀπόδειξις τοῦ εἶναι ἀπόδειξιν καὶ καϑόλου ὃ κατὰ τῆς ἀποδείξεως λόγος 30
ἤτοι ἀπόδειξίς ἐστιν, ἢ οὐκ ἔστιν ἀπόδειξις" καὶ εἰ μὲν οὐκ ἔστιν ἀπόδειξις,
ἄπιστός ἐστιν, εἰ δὲ ἔστιν ἀπόδειξις, ἀπόδειξις ἔστιν. ἔνιοι δὲ καὶ οὕτω
συνερωτῶσιν" ..εἰ ἔστιν ἀπόδειξις, ἀπόδειξις ἔστιν εἰ μὴ ἔστιν ἀπόδειξις,
ἀπόδειξις ἔστιν᾽ ἤτοι δὲ ἔστιν ἢ οὐκ ἔστιν ἀπόδειξις" ἀπόδειξις ἄρα ἔστιν“.
(hane argumentationem sanam esse pluribus probatur $ 466—469). 35

269 Galenus in: Hippocr. prognost. I. Vol XVIII B p. 26 K. ἀναλο-
γισμὸς δ᾽ ἐστὶ λόγος ἐκ τοῦ φαινομένου ὁρμώμενος καὶ τοῦ ἀδήλου κατά-
ληψιν ποιούμενος" ἐπιλογισμὸς δὲ ὃ κοινὸς καὶ συμφωνούμενος παρὰ πάν-
τῶν λόγος.

8 9. Περὶ σοφισμάτων λύσεως. 40
270 Plutarchus de Stoic. repugn. cp. 10 p. 1086... "Qcr' αὐτὸν
ἑαυτῷ μάχεεθαι -“--- — φυλάττεεθαι μὲν ἑτέροις παραινοῦντα τοὺς eic

τἀναντία λόγους, ὡς περιςπῶντας τὴν κατάληψιν, αὐτὸν δὲ τῶν βεβαι-

24 ψιλῇ Fabricius, ψεύδει libri.

90 DIALECTICA.

ούντων τὴν κατάληψιν λόγων φιλοτιμότερον ευντιθέντα. τοὺς ἀναιροῦν-
τας. Καίτοι ὅτι τοῦτο. αὐτὸς φοβεῖται, ςαφῶς ὑποδείκνυειν ἐν τῷ
τετάρτῳ περὶ Βίων ταῦτα γράφων ,Οὐχ ὡς ἔτυχε δὲ οὐδὲ τοὺς
ἐναντίους ὑποδεκτέον λόγους, οὐδὲ mpoc(eréo» τὰ ἐναντία

$ πιθανά, ἀλλ᾽ εὐλαβουμένους, μὴ καὶ περιςπαςθέντες ὑπ᾽ αὐτῶν
τὰς καταλήψεις ἀφῶειν, οὔτε τῶν λύεεων ἱκανῶς ἂν ἀκοῦεαι
δυνάμενοι, καταλαμβάνοντές τε εὐαποεςείετως᾽ ἐπεὶ καὶ οἱ τὴν
ευνήθειαν καταλαμβάνοντες καὶ τὰ αἰςεθητὰ καὶ τὰ ἄλλα ἐκ

|. τῶν aicerceuv, ῥᾳδίως προΐενται ταῦτα, καὶ ὑπὸ τῶν Μεγα-
το ρικῶὼν ἐρωτημάτων περιεπώμενοι, καὶ ὑπ᾽ ἄλλων πλείονων
καὶ δυναμικωτέρων ἐρωτημάτων."“

271 Plutarchus de Stoic. repugn. ep. 10 p. 1056: ἜἬ τοῦτο
(quanti rà Μεγαρικὰ ἐρωτήματα aestimanda sint) παρ᾽ αὐτοῦ Xpucím-
TOU bei πυνθάνεεθαι: ckómei γὰρ οἷα περὶ τοῦ Μεγαρικοῦ λόγου Yé-

15 γραφεν ἐν τῷ περὶ Λόγου Χρήεεως οὕτως (Οἷόν τι ευμβέβηκε
καὶ ἐπὶ τοῦ Στίλπωνος λόγου καὶ Μενεδήμου᾽ εφόδρα τΤὰρ
ἐπὶ copíq γενομένων αὐτῶν ἐνδόξων, νῦν εἰς ὄνειδος αὐτῶν
ὃ λόγος περιτέτραπται, ὧς τῶν μὲν παχυτέρων, τῶν δ᾽ ἐκφα-
νῶς εοφιζομένων.“ |

20 272 Galenus de animi peccatis dignoscendis 3. Vol. V p. 72 K. ἀναγ-
καῖον δ᾽ ἐστὶ τὸν ἐξαίφνης προσελϑόντα κρίσει λόγου ἀδυνατεῖν διαγνῶναί
τε καὶ διακρῖναι τοὺς ψευδεῖς ἀπὸ τῶν ἀληϑῶν. ἐναργὲς δὲ τούτου τεκμή-
ριόν ἐστι, τὰ καλούμενα σοφίσματα, λόγοι τινὲς ὄντες ψευδεῖς εἰς ὁμοιό-.
τητα τῶν ἀληϑῶν πεπανουργευμένοι᾽ τὸ μὲν οὖν ψεῦδος αὐτῶν πρόδηλον

35 φαίνεται διὰ τοῦ συμπεράσματος οὐκ ὄντος ἀληϑοῦς᾽ ἐπειδὴ δ᾽ οἵ ψευδεῖς
λόγοι πάντως ἤτοι τῶν λημμάτων ἔχουσί τι ψεῦδος ἢ τὸ συμπέρασμα κακῶς
ἐπιφερόμενον, οὐ φαίνεται δὲ προχείρως ταῦτα κατὰ τὰ σοφίσματα, διὰ τοῦτο
δύσοπτα τοῖς ἀγυμνάστοις περὶ λόγους.

979 Anonymi scholia in status Walz. Rh. Gr. VIL 1 p.383. ὅπου γε

30 xo] παρὰ τοῖς Στωϊκοῖς καλεῖταί τις διάλληλος λόγος, ὅς ἐστιν &va-
πόδεικτος" οἷον ποῦ Θέων οἰκεῖ, ἔνϑα Δίων, καὶ ποῦ Δίων, ἔνϑα Θέων᾽"
6 δὲ τοιοῦτος λόγος. ὃ διάλληλός φημι τὴν ἀπόδειξιν ἔχειν, ἀναπόδεικτός
τέ ἐστι καὶ πέρας αὐτοῦ οὐδὲν γίγνεται, ὅταν τὰ σημεῖα τοῦ πράγματος δι᾽
ἀλλήλων συγκατασκευάζηται.

35 27/4 Diocles Magnes apud Diog. Laért. VII 82. καὶ ἄποροι δέ τινές
εἶσι λόγοι, ἐγκεκαλυμμένοι xol διαλεληϑότες καὶ σωρεῖται καὶ κερατίδες καὶ
οὔτιδες. ἔστι δὲ ἐγκεκαλυμμένος οἷον ὃ τοιοῦτος ,.οοὐχὶ τὰ μὲν δύο ὀλίγα

2 αὐτὸς Mez., αὐτὸ libri. 4 προσετέα Wy, προσακτέα Re; πρὸς libri.
6 οὔτε Reiske, οὐδὲ libri. ^ 15 οὗτος libri, corr. Bernardakis. 18 παχυτέρων
Wy., παχύτερον libri. 21 προσελϑόντα scripsi, προελϑόντα libri. 22 τούτου
scripsi, τοῦτο libri. 32 fortasse: ὁ διάλληλόν φημι τὴν ἀπόδειξιν ἔχων.
37 Chrysippus scripsit: περὶ τοῦ ἐγκεκαλυμμένου πρὸς ᾿ἀριστόβουλον β΄, περὶ τοῦ
διαλεληϑότος πρὸς ᾿4ϑηνάδην α΄, περὶ τοῦ οὔτιδος πρὸς Μενεκράτην η΄, περὶ τῶν
ἐξ ἀορίστου καὶ ὡρισμένου λόγων πρὸς Πάσυλον β΄, περὶ οὔτιδος λόγου πρὸς ᾽Ἔπι-
κράτην α΄, περὶ τῶν ἀπόρων διαλεκτικῶν λόγων πρὸς 4ιοσκουρίδην ε΄.

DIALECTICA. 91

ἐστίν, οὐχὶ δὲ καὶ τὰ τρία, οὐχὶ δὲ καὶ ταῦτα μέν, οὐχὶ δὲ καὶ rà τέσσαρα,
καὶ οὕτω μέχρι τῶν δέκα᾽ τὰ δὲ δύο ὀλίγα ἐστίν" καὶ τὰ δέκα ἄρα. οὔτις
δέ ἐστι λόγος συνακτικὸς [καὶ] ἐξ ἀορίστου καὶ ὡρισμένου συνεστώς, πρόσ-
ληψιν δὲ καὶ ἐπιφορὰν ἔχων, οἷον" ..εἰ τίς ἐστιν ἐνταῦϑα, οὐκ ἔστιν ἐκεῖνος
ἐν 'Pódo: (ἀλλὰ μὴν ἔστι τις ἐνταῦϑα᾽ οὐκ ἄρα τις ἔστιν ἐν Ῥόδῳ“. ὅ

275 Sextus Pyrrh. Hyp. II 258. xol εἴγε οἱ περὶ τὸν Χρύ-
διππον δογματικοὶ ἐν τῇ συνερωτήσει τοῦ σωρίτου προϊόντος τοῦ
λόγου φασὶ δεῖν ἵἴστασϑαι καὶ ἐπέχειν, ἵνα μὴ ἐχπέσωσιν εἰς ἀτοπίαν,
πολὺ δήπου μᾶλλον ἂν ἡμῖν ἁρμόξον εἴη σκεπτικοῖς οὖσιν, ὑποπτεύ-
ουσιν ἀτοπίαν, μὴ προπίπτειν κατὰ τὰς συνερωτήσεις τῶν λημμάτων, 19
ἀλλ᾽ ἐπέχειν καϑ᾽ ἕκαστον ἕως τῆς ὅλης συνερωτήσεως τοῦ λόγου.

276 Sextus adv. math. VII 416. ἐπὶ γὰρ τοῦ σωρίτου τῆς
ἐσχάτης καταληπτικῆς φαντασίας τῇ πρώτῃ ἀκαταλήπτῳ παρακειμένης
καὶ δυσδιορίστου σχεδὸν ὑπαρχούσης, φασὶν οἱ περὶ τὸν Χρύσιπ-
πον ὅτι ἐφ᾽ ὧν μὲν φαντασιῶν ὀλίγη τις οὕτως ἔστι διαφορά, στή- 15
σεται ὃ σοφὸς καὶ ἡσυχάσει. ἐφ᾽ ὧν δὲ πλείων προσπίπτει, ἐπὶ τού-
τῶν συγκαταϑήσεται τῇ ἑτέρᾳ ὡς ἀληϑεῖ.

27" Cicero Acad. Pr. II 98. Placet enim Chrysippo cum gra-

. datim interrogetur, verbi causa tria, pauca sint amne multa, aliquanto
prius quam ad mulía perveniat quiescere, id est quod ab 4is dicitur 30
qovydtew. |, Per me vel sterlas licet, inquit Carneades, mon modo
quiescas.* :

278 Simplicius in Aristot. categ. f. 26 E. ed. Bas. "ἄξιον δὲ ξη-
τεῖν κατὰ τοὺς ὑπόστασιν διδόντας τοῖς εἴδεσι καὶ γένεσιν εἰ ῥδηϑή-
σεται .. τάδε“ εἷναι. Καὶ γὰρ καὶ Χρύσιππος ἀπορεῖ περὶ τῆς ἰδέας 35
εἶ τόδε τι ῥηϑήσεται. συμπαραληπτέον δὲ καὶ τὴν συνήϑειαν τῶν
Στωϊχῶν περὶ τῶν γενικῶν ποιῶν, πῶς αἱ πτώσεις κατ᾽ αὐτοὺς προ-
φέρονται καὶ πῶς οὔ τινα τὰ κοινὰ παρ᾽ αὐτοῖς λέγεται καὶ
ὅπως παρὰ τὴν ἄγνοιαν τοῦ μὴ πᾶσαν οὐσίαν τόδε τι σημαίνειν καὶ

T0 παρὰ τὸν οὔτινα σόφισμα γίνεται, παρὰ τὸ σχῆμα τῆς λέξεως, 80
οἷον εἴ τις ἐστὶν ἐν ᾽᾿ἀϑήναις, οὐκ ἔστιν ἐν Μεγάροις. ὃ γὰρ
ἄνθρωπος οὔ τις ἐστίν. οὐ γὰρ ἐστί τις ὁ κοινός, ὡς τινὰ δὲ αὐτὸν
ἐλάβομεν ἐν τῷ λόγῳ, καὶ παρὰ τοῦτο τὸ ὄνομα τοῦτο ἔσχεν ὃ λόγος,
οὔ Tuc χληϑείς. τὸ αὐτὸ καὶ ἐπὶ τοῦδε τοῦ σοφίσματός ἐστιν" ὃ
ἐγὼ siut, σὺ οὐκ si. ἄνθρωπος δ᾽ εἰμὶ ἐγώ. ἄνθρωπος ἄρα ss

92 οὕτω pro οὔτις B. 8 συναπτικὸς B. | καὶ om. BP, habet F. 4 εἰ
τὸ B. 5 ἀλλὰ-- Ρόδῳ supplevi. Ipsa descriptio mutila est. Exspecto: οὔτις"
ἐστὶ λόγος συνζημμένον uiv) ἐξ ἀορίστου καὶ ὡρισμένου συνεστώς, πρόσληψιν δὲ
καὶ ἐπιφορὰν ἔχων (ἀόριστον). 16 πλείω libri, corr Bekker. 20 iis Orelli,
his codd. 98 Cf. n. 329sq. 31 Supplendum est ex Laértio: ἄνϑρωπος δέ
ἐστιν ἐν ᾿Αϑήναις" οὐκ ἄρα ἐστὶν ἄνϑρωπος ἐν Μεγάροις. Cf. Ammon. ad Categ.
f. 686.

Stoicorum veterum fragm. II. 1

99 . DIALECTICA.

σὺ οὐκ ti. Καὶ γὰρ ἐπὶ τούτου τοῦ σοφίσματος τὸ μὲν .. ἐγὼ“ καὶ
400€ ἐπὶ τῶν ἀτόμων λέγεται. ὃ δὲ ἄνθρωπος ix οὐδενὶ τῶν ἐν
μέρει. γέγονεν οὖν ἡ παραγωγὴ διότι τῷ οὔ τινι ὡς «τινὶ ἐχρήσατο.
279 Diogenes Laért. VII 186. Ὁ δὴ φιλόσοφος καὶ τοιούτους

5$ τινὰς ἠρώτα λόγους. Ὁ λέγων τοῖς ἀμυήτοις τὰ μυστήρια ἀσεβεῖ" ὃ δέ
y& ἱεροφάντης τοῖς ἀμυήτοις λέγει (τὰ μυστήρια) ἀσεβεῖ ἄρα ὃ ἱερο-
φάντης. ἄλλο" Ὃ οὐκ ἔστιν ἐν τῇ πόλει, οὐδ᾽ ἐν τῇ οἰκίᾳ᾽ οὐκ ἔστι
δὲ φρέαρ ἐν τῇ πόλει" οὐδ᾽ ἄρα ἐν τῇ οἰκίᾳ. ἄλλο" Ἔστι τις κεφαλή.
ἐκείνην δὲ οὐκ ἔχεις" ἔστι δὲ γέ τις κεφαλή {ἣν οὐκ ἔχεις)" οὐκ ἄρα

10 ἔχεις κεφαλήν. ἄλλο Εἴ τις ἔστιν ἐν Μεγάροις, οὐκ ἔστιν ἐν
᾿ἀϑήναις ἄνθρωπος δέ ἐστιν ἐν Μεγάροις" οὐκ ἄρα ἐστὶν
ἄνθρωπος ἐν ᾿4ϑήναις. Καὶ πάλιν. Εἴ τι λαλεῖς, τοῦτο διὰ τοῦ
στόματός σου διέρχεται ἅμαξαν δὲ λαλεῖς" ἅμαξα ἄρα διὰ τοῦ στό-
ματός σου διέρχεται. καί, Εἴ τι οὐκ ἀπέβαλες, τοῦτο ἔχεις᾽ κέρατα

16 δὲ οὐκ ἀπέβαλες᾽ κέρατα ἄρα ἔχεις. οἱ δὲ Εὐβουλίδου τοῦτό φασιν.

280 Arrianus Epictet. dissert. II 17,84. ἀλλ᾽ ἐγὼ ϑέλω γνῶναι
τί λέγει Χρύσιππος ἐν τοῖς περὶ τοῦ Ψευδομένου.

281 Hieronymus ep.69 ad Oceanum. síatimque recordatus Chry-
sippei sophismatis: Si mentiris, idque vere dicis, mentiris.

20 282 Cicero Acad. Pr. II 96. Quomodo igitur hoc conclusum. esse
iudicas? ,,Si dicis nunc lucere et. verum dicis (lucet; dicis autem lucere
et verum. dicis» lucet igitur. — Probatis certe genus et. rectissime conclu-
sum, dicitis. Itaque im docendo eum qrimwm concludendi modwm tra-:
ditis. Aut quidquid igitur eodem modo concluditur, probabitis, aut. ars

?5 ista, nulla. est. Vide ergo hanc conclusionem probaturusne sis: ,,ϑὲ dicis
le mentiri, verumque dicis, mentiris. Dicis autem te mentiri verumque
dicis: mentiris igitur — Qui potes hanc non probare, quum. probaveris
eiusdem. generis superiorem? | Haec Chrysippea sunt, ne ab ipso qui-
dem. dissoluta. Quid enim. faceret huic conclusioni: *Sií lucet, lucet;

30 jucet. autem; lucet. igitur. — Cederet. scilicel. Ipsa enm ratio conexi,
cwm, concesseris superius, cogit inferius concedere. Qwid ergo haec ab
illa, conclusione differt?

9283 Arrianus Epictet. dissert. II 19, 1sq. Ὁ χυριεύων λόγος ἀπὸ
τοιούτων τινῶν ἀφορμῶν ἠρωτῆσϑαι φαίνεται. Κοινῆς γὰρ οὔσης

1 Cf Gellius XVIII 13 ,quod ego sum, id tu non es" — ,homo autem
ego sum* — ,homo igitur tu non es." 6 Sophismata, quibus solvendis Chrys.
operam dedit. 6 ὁ δέ ys BP ὁ δὲ D. 7 οὐκ om. BPF, habet D. | οὐδ᾽ D
τοῦτο καὶ BP τοῦτο F. 9 ἣν οὐκ ἔχεις om. BPFD, habet Suid. 10 ἄλλο
om. BPF (qui 5 vic). 13 σοῦ ante διὰ BP. | ἔρχεται B. | ἅμαξα cov (om.
cov post στόματος) PFD. 14 καὶ πάλιν BPFD. 17 Complures libros scripsit
Chrysippus περὶ τοῦ Ψευδομένου Vide n. 15v. 22 lucet— verum dicis add.
Manutius. 25 video libri opt.

DIALECTICA. 93

μάχης τοῖς τρισὶ τούτοις πρὸς ἄλληλα, τῷ ,Il&v παρεληλυϑὸς ἀληϑὲς
ἀναγκαῖον εἷναι" καὶ τῷ ..«Δυνατῷ ἀδύνατον μὴ ἀκολουθεῖν" καὶ τῷ
»»δυνατὸν εἷναι ὃ οὔτ᾽ ἔστιν ἀληϑὲς οὔτ᾽ ἔσται" συνιδὼν τὴν μάχην
ταύτην ὁ “ιόδωρος, τῇ τῶν πρώτων δυοῖν πυιϑανότητι συνεχρήσατο
πρὸς παράστασιν τοῦ... Μηδὲν εἷναι δυνατὸν ὃ οὔτ᾽ ἔστιν ἀληϑὲς οὔτ᾽ ς
ἔσται.“ Μοιπὸν ὁ μέν τις ταῦτα τηρήσει τῶν δυοῖν, ὅτι ἔστι τέ τι
δυνατόν, ὃ οὔτ᾽ ἔστιν ἀληϑές οὔτ᾽ ἔσται" καὶ δυνατῷ ἀδύνατον οὐκ
ἀκολουϑεῖ" οὐ πᾶν δὲ παρεληλυϑὸς ἀληϑὲς ἀναγκαῖόν ἐστι" καϑάπερ
οἱ περὶ Κλεάνθην φέρεσθαι δοκοῦσιν, οἷς ἐπιπολὺ συνηγόρησεν
"AvrízatQog. Οἱ δὲ (sci. Chrysippus) τἄλλα δύο' ὅτι δυνα- τὸ
τόν T ἐστὶν ὃ οὔτ᾽ ἔστιν ἀληϑὲς οὔτ᾽ ἔσται καὶ πᾶν παρε-
ληλυϑὸς ἀληϑὲς ἀναγκαῖόν ἐστιν δυνατῷ δ᾽ ἀδύνατον ἀκο-
λουϑεῖ. Τὰ τρία δ᾽ ἐκεῖνα τηρῆσαι ἀμήχανον. διὰ τὸ κοινὴν εἶναι
αὐτῶν τὴν μάχην.

ibid. 8 9. Γέγραφε δὲ καὶ Χρύσιππος ϑαυμαστῶς ἐν τῷ ι-
πρώτῳ περὶ Zzivvavóv: καὶ Κλεάνϑης δ᾽ ἰδίᾳ γέγραφε περὶ τούτου
καὶ ᾿ἀρχέδημος" γέγραφε δὲ καὶ ᾿ἀντίπατρος. οὐ μόνον δ᾽ ἐν τοῖς
περὶ “ίυνατῶν, ἀλλὰ καὶ κατ᾽ ἰδίαν ἐν τοῖς περὶ τοῦ Κυριεύοντος.

284 Cicero ad famil IX 4. Περὶ δυνατῶν me scilo κατὰ 41ι6-
δῶρον κρίνειν. Quapropter si venturus es, scio necesse esse le venire: so
sin aulem non es, τῶν ἀδυνάτων est, le venire. Nunc vide, utra te
κρίσις magis delectet, Χρυσιππεία me, an haec, quam. noster Diodotus
non concoquebat. Sed de his etiam rebus, otiosi quwm erimus, loque-
mur: hoc etiam κατὰ Χρύσιππον δυνατὸν esl.

285 Cicero Acad. Pr. II 148. In hoc ipso, quod in elementis dia- 95
lectici. docent, quo modo $udicare oporteat, verum falsumne sit, si quid
ita, conezwm. est, wu hoc: ,s$ dies est, lucel*, quanta contentio est! aliter
Diodoro, aliter Philoni, Chrysippo aliter placet. Quid? cum Cleanthe,

. doctore suo, quam multis rebus Chrysippus dissidet/ quid? duo vel
principes dialecticorum, Antipater et Archedemus, opiniosissimi homines, so
nonne multis in rebus dissentiunt?

286 Syrianus Schol. in Hermog. Vol II p. 42, 1 Rabe. τὸν &zo-
ρον ἐν κατηγορίᾳ, ὃν καὶ κροκοδειλίτην of Στωϊκοί φασιν, olov
Ἐὔαϑλος συνέϑετο Πρωταγόρᾳ τῷ σοφιστῇ δώσειν μισϑὸν, εἰ τὴν πρώτην
δίκην λέγων νικήσειε. μαϑὼν καὶ μὴ βουλόμενος λέγειν ὑπὸ τοῦ Πρωταγό- 85
ρου τὸν μισϑὸν ἀπαιτεῖται" ὃ δὲ ἀντιλέγει" εἴτε γὰρ νικήσειεν, οὐ δίκαιος
δοῦναι κατὰ τὴν σύνταξιν, εἴτε ἡττηϑείη, ὡς μηδέπω μαϑὼν οὐκ ἄξιος
ἀπαιτεῖσϑαι. :

287 Lucianus vitarum auctio 22. Χρύσιππος" ἔστι σοι παι-

δίον; — Ὡνητής" ví μήν; — Χρυσ. τοῦτο ἤν πὼς κροχύόδειλος i0

80 opinosissimi cod. 4.Β; spinosissimi C. F. Hermann. — 38 Cf. Gellius V 10.
1"

04 DIALECTICA.

ἁρπάσῃ πλησίον τοῦ ποταμοῦ πλαξόμενον εὑρών, κὦτά σοι ἀποδώσειν
ὑπισχνῆται αὐτό, ἢν εἴπῃς τἀληϑὲς ὅτι δέδοκται αὐτῷ περὶ τῆς ἀπο-
δόσεως τοῦ βρέφους, τί φήσεις αὐτὸν ἐγνωκέναι; --- --- — --- Χρυσ.
Καὶ ἄλλα γάρ σε διδάξομαι ϑαυμασιώτερα — τὸν ϑερέξοντα καὶ

$ Tv κυρίττοντα καὶ ἐπὶ πᾶσι τὴν ᾿Ηλέκτραν καὶ τὸν ἐγκεκα-
λυμμένον. — --- Ἠλέκτραν μὲν ἐκείνην — ἣ τὰ αὐτὰ οἶδέ τε ἅμα
καὶ οὐκ οἷδεν᾽ παρεστῶτος γὰρ αὐτῇ τοῦ Ὀρέστου ἔτι ἀγνῶτος, οἷδε
μὲν Ὀρέστην, ὅτι ἀδελφὸς αὐτῆς, ὅτι δὲ οὗτος Ὀρέστης ἀγνοεῖ. τὸν
δ᾽ αὖ ἐγκεκαλυμμένον καὶ πάνυ ϑαυμαστὸν ἀκούσῃ λόγον. ἀπόκριναν

10 γάρ μοι, τὸν πατέρα οἶσϑα τὸν σεαυτοῦ; — àv. ναί. — Χρυσ. τέ
οὖν; ἤν σοι παραστήσας τινὰ ἐγκεκαλυμμένον ἔρωμαι ..τοῦτον οἶσϑα“;
τί φήσεις; — "v. δηλαδὴ ἀγνοεῖν. — Χρυσ. ἀλλὰ μὴν αὐτὸς οὗτος
ἦν ὃ πατὴρ ὃ σός, ὥστε εἰ τοῦτον ἀγνοεῖς, δῆλος εἶ τὸν πατέρα τὸν
σὸν ἀγνοῶν.

4 τὸν ϑερίξοντα)] cf. Ammon. ad Aristot. de interpr. f. 106a.

Caput III.
De rhetorica.

9288 Cicero.de finib. IV 7. (de rhetorica arte locutus:) Totum
genus hoc Zeno el qui ab eo sunt — aut mon potuerunt (tueri) aut
noluerunt — certe reliquerunt. | Quamquam scripsit artem rhetoricam s
Cleanthes, Chrysippus etiam; sed sic ut siquis obmultescere concupierit,
nihil aliud legere debeat.

9289 Quintilianus instit. orat. III. 1, 15. Theophrastus quoque Ari-
stotelis discipulus de rhetorice diligenter scripsit atque hine vel studiosius
philosophi quam rhetores praecipueque Stoicorum ae Peripateticorum 10
principes.

290 Quintiliands instit. orat. I17, 2. quod (scil. rhetoricen artem
esse) non oratores tantum vindicarunt — —- sed cum iis philosophi Stoici
et Peripatetici plerique consentiunt.

291 Cicero de oratore. III 65. Stoicos autem, quos minime improbo, 15
dimitto tamen — -—— atque hanc iis habeo gratiam, quod soli ex omnibus
eloquentiam virtutem ac sapientiam esse dixerunt.

292 Quintilianus instit. orat. II 15, 34. hwic eius substantiae
mazime conveniet finitio ,rhetoricen esse bene dicendi? scientiam."
nam et orationis omnes virlutes semel complectitur οὐ protinus etiam so
mores oratoris, cum bene dicere non possit nisi bonus. idem valet. Chry-
sippi finis ille, ductus a Cleanthe, ,scientia recte dicendi." Sunt
. plures eiusdem, sed ad alias quaestiones magis pertinent.

293 Anonymi Proleg. in Hermog. status Walz. Rh. Gr. VII p. 8. of
μὲν yàg αὐτὴν (scil τὴν δητορικήν) ἐκάλεσαν ἐπιστήμην ἀπὸ τοῦ μείζονος, s5
ὁριζόμενοι ἐπιστήμην τοῦ εὖ λέγειν, οἵ Zvoixot.

294 Sextus adv. math. II 6. Ξενοκράτης δὲ ὁ Πλάτωνος ἀκουστὴς
xol of ἀπὸ τῆς Στοᾶς φιλόσοφοι ἔλεγον ῥητορικὴν ὑπάρχειν ἐπιστή-
μην τοῦ εὖ λέγειν, ἄλλως μὲν Ξενοχράτους τὴν ἐπιστήμην λαμβάνοντος ---
ἄλλως δὲ τῶν Στωϊκῶν, ἀντὶ τοῦ βεβαίας ἔχειν καταλήψεις, ἐν σοφῷ μόνῳ 5380
φυομένην. τὸ δὲ λέγειν ἀμφότεροι παραλαμβάνουσιν ὡς διαφέρον τοῦ δια-
λέγεσϑαι, ἐπειδήπερ τὸ μὲν ἐν συντομίᾳ κείμενον κἀν τῷ λαμβάνειν καὶ δι-
δόναι λόγον διαλεκτικῆς ἐστὶν ἔργον, τὸ δὲ λέγειν ἐν μήκει καὶ διεξόδῳ
ϑεωρούμενον ῥητορικῆς ἐτύγχανεν ἴδιον.

4 tueri add. Cobet. 19 Cf. Vol. I n. 491.

96 DE RHETORICA.

298 Diogenes Laért. VII 42. καὶ τὴν ῥητορικὴν αὐτὴν μὲν εἶναι λέ-
γουσὶ τριμερῆ᾽ τὸ μὲν γὰρ αὐτῆς εἶναι συμβουλευτικόν, τὸ δὲ δικανικόν, τὸ
δὲ ἐγκωμιαστικόν᾽ εἶναι δ᾽ αὐτῆς τὴν διαίρεσιν εἴς τε τὴν εὕρεσιν καὶ εἰς
τὴν φράσιν καὶ εἰς τὴν τάξιν καὶ εἰς τὴν ὑπόκρισιν, τοῦ δὲ δητορικοῦ λόγου

5 εἴς τε τὸ προοίμιον καὶ εἰς τὴν διήγησιν καὶ τὰ πρὸς τοὺς ἀντιδίκους καὶ
τὸν ἐπίλογον.

296 Anonymus art. rhetor. (Rhet. graec. Vol. I ed. Spengel)
p. 454, 1. ἔργον δὲ ἐπιλόγου Πλάτων uiv ἐν Φαίδρῳ φησίν, ἐν
κεφαλαίῳ ἕκαστα λέγοντα ὑπομνῆσαι ἐπὶ τελευτῆς τοὺς ἀκούοντας

10 περὶ τῶν εἰρημένων (Plat. Phaedr. p. 261 4). ἔχεται δὲ τῆς αὐτῆς
δόξης καὶ Χρύσιππος" καὶ γὰρ αὐτὸς μονομερῆ φησὶ τὸν ἐπέλογον.

297 Plutarchus de Stoic. repugn. cp. 28 p. 1047a. Τὴν ῥητο-
ρικὴν ὁρίζεται τέχνην περὶ κόςμον eópnuévou λόγου καὶ τάξιν᾽ ἔτι δ᾽
ἐν τῷ πρώτῳ καὶ ταῦτα vérpagpev: ,,OU μόνον δὲ τοῦ ἐλευθερίου

15 καὶ ἀφελοῦς κόεμου δεῖν οἴομαι ἐπιετρέφεςθαι κἀπὶ τῶν λό-
γων ἀλλὰ καὶ τῶν οἰκείων ὑποκρίεεων κατὰ τὰς ἐπιβαλλούεας
τάςεις τῆς φωνῆς, καὶ εχηματιεμοὺς τοῦ τε mpocuirmou καὶ τῶν
χειρῶν.“ Οὕτω δέ τις φιλότιμος ἐνταῦθα καὶ περιττὸς γενόμενος ete.

298 Plutarchus de Stoic. repugn. cp. 28 p. 1041}. πάλιν ἐν τῷ

30 αὐτῷ βιβλίῳ περὶ τῆς τῶν φωνηέντων ευγκρούςεως ὑπειπών, , Οὐ μό-
νον, Qncí, ταῦτα παρετέον τοῦ βελτίονος ἐχομένους, ἀλλὰ
καὶ ποιὰς ácagpeíac καὶ ἐλλείψεις καί, νὴ Δία, ςεολοικιεμούς,
ἐφ᾽ oic ἄλλοι ἂν aicquvOcíncav οὐκ ὀλίγοι.“

298a XP(YCITTTTOY)
35 AOT IK OQ (N)
ZHT(H)M(AT ON)
A.
fr. 1 (n, deest in 0):
3 écouévou τῶν καὶ ..... voc
30 mÀnOuvtiK . TOU ...... ^V

. εςτωμητῳ . . τωπληθυντι-

κω καὶ τῶν ἐρωτῴ(ή)ςε. . óuoí-

.. μετὼ ... Ou€V ... ME ..

Y.1 περὶ T.. TOUTO ÉV.. TU.
35 Εἴναι TE. soot. MOV oce aA QI

1 τὴν μὲν (om. ui» post αὐτὴν) P, item F, om. αὐτὴν εἶναι. 2 αὐτῆς
βουλευτικόν F (om. εἶναι συμ). — 4 ἀπόκρισιν B. | τοῦ---(ητορικοῦ λόγου scripsi,
τὸν---(ητορικὸν λόγον libri. 18 κόσμον Xyl, κόσμου libri. | εὑρημένου Volk-
mann, καὶ ego transposui, καὶ εἰρημένου λόγον τάξιν libri. 15 κἀπὶ corruptum
ἐπὶ Wy. 16 ἀλλὰ Xyl, ólibri. 24 Hunc textum ex editione Crónerti Herm.
36,552 transscripsi et recognovi. Cf. p. 8,27. Hic adieci ut totius logicae ap-
pendicem.

fr. 2n

fr. 3n

AOTIK9N ΖΗΤΉΜΑΤΩΝ, 91

κονεν 23 0X. 9. TES,
(TN CORR ντῶπα

ρ)εληλυ(θότιυ)ν ...... το

TUVOU ..... gis... τ

TOUS ΔῊ MTS S

ἀ(λ)λα μόνον 1a .......
...Uvmponfe.......

(p. 2840):

Nerone κει... τὸν (05 KoV ..... n)
«3, 08. t ELYOC . ooo»

πορίζεεθαι Ómepon...... (ὅπερ οὐ πιθανόν)
φαίνετ)α(ι). κἀνταῦθ᾽......

δι ἀν ὧν ipnrov ἀ(πί-

θαίνον φαίνεο)θαι, οὔτ... (δι

xó(c) mp0 ..... ϑξιπὸ ὡς...

τι. οζ- μενα .... €pov

τι κατὰ τῶ(ν). οευ(μ)βε....

..Tuv ἐν τῶ ΔΙΔΙΚ.. ΙΟΌΘαι (ἐν τῷ διαλέγεςθαι)
€ ἐπῶν τ τς απρο.... (...Toa pro παν o)

.. Và μ(ὴ évex)réov (εἶ-

ν)αι ἐπὶ ταῦτα ὥςθ᾽ év(a

περὶ πάντων ποιήςαςεθαι

λόγον... πε. δες. τι (ὑπ)άρ- (εἴπερ évecróc ὑπάρχει)
136... NISUS παρ.. (ἀξίωμα, πιθανὸν ὑπάρχειν)
Ἧς... WU παρε νὸν. (τι ἐκείνου παρεληλυθός)
καὶ πα(ρε)λη(λυθότων παρε-

ληλυθ(ότ)α ἐςτ(ὶν μέχρι εἰς

ἄπειρον. καὶ ἔς(τι μὲ)ν (πα-

ρεληλυθότα τοια(ῦτ)α καὶ κα- (θοτ. τοτα.. α 0)
τα(τὸν) αὐτὸν éc(oué)v(uv

écóueva. ἔ(ο)ται (μέχ)ρι εἰς (ἄ-

πειρον . καὶ (παρελη)λυθό-

ΩΝ δ ΕΥΪΑ, , κνϑνε ἐὰὰ Ye

. €V . UV.

(p. 285 0):

τὸ ...€eic0o(t. οὐ τῆσδ.
δ] Tui,

καὶ τ... μέ(χρι) εἰς ἄ(πειρον
t€... γαυτνεενευ., ἢ;

1ὅ

XPTZIIIIOT

(4 versus .desunt)
..Uv ὀρθ(ῶνλ) .. xet.....
V9, τη 8x1: 77279

τὴῷ u(&)v ἐν τῷ ....€.1 ὑπί(άρ- (uouciv ev τω n)
xev .. ὕπτιο(ν δ᾽ οὐ)δέν.... (vevru pro ὕὑπτιο
«22 θαι (CUM ose ree

.. V Ünópxev ....V.K..

:200.7 PES eret τήτων

τοιού(τγων.. ἀ(λλά)γε τὰ πρό-

τερίον λ)εγόμενα παρεί(εθω

τάτ᾽ ἐκείνου καὶ ..... τα
SMOD MEO TU
.q....€epBupe..€.. eov
Ve... V ἄπειρᾳ... TU (mu n)
f xen OC €rep .... ecOat Ta
(22: 6 CROVIU Ὃ κανὲν
ρεληλυθότα καὶ .......

εἰς poer , (099p...

eol. In (p. 2860):
PEE Mn (δ)υσῖν 1ó ....

ἘΠ pe et (δ)υσῖν é......
E IE ΧΚΕΣ μ)έχρι eic ἄπει-
ρον} RR NOE ὁμοίων éc(ií (oueruvec o)
8 vA TUV... TO.
τὰ Peoruatiae ται ἐπιζίητ..
Eo ples logo, c: OUTUV .....
AEN LI Kic€.... (nme legit. Crónert)
UR RENE AER Lb e^
TED ΟΥ̓ oss ερτῶ(ν. τοι-

οὕτων εκ.. τουθ. α. περ...

τῶν ευνβ(ε)βηκότ(ων .....
δόξε(ι) καὶ (τ)ὸ π(ληθυντι)κὸν
τς ΚΟῚ ᾿αὐτον) δ᾽. rii, ναι

2 ΠΈΣΩ ἀπὸ τούτων δ(ὲ) καὶ
πρὸς ἐκεῖνα ἔςεται πιθανῶς
TpoceA0eiv λέγοντα (ο)ὐ δ(ῆτα
πληθυντικὰ μὲν πλ(ηθυν-

ΛΟΓΙΚΩ͂Ν ΖΗΤΉΜΑΤΩΝ.

τικ)ῶν εἶναι, τρόπον τιν(ὰ

———— τῶν πρὸς τὰ Évikà

... μένων, παρεληλυθότα δὲ
παρεληλυθότων μὴ εἶναι

καὶ ὕπτια ὑ(πτίγων. μηδ᾽ ἐ-

mi) τούτων (μὲν) τὴν ἀ(πλ)ειρί-
αν) γίνεεθαι, ἐπ᾿ ἐκείνων (δ᾽) ἄρ(α
μή, καὶ (£u)roMv . κἂν εἰ

ἄ(ρα τις) τοιούτους ε(ἴ)ποι

λόγους κ(ατὰ) τῶν ἑτέρ(ων

νὰ κατ)ὰ (ταῦτ)α διαβαίνο(ι ἀπό
τινος (τῶν) τοιούτων (εἰς) cuv-
qevfi ... τόπον, ἡ(μ)ὲν (ἀγωγὴ
τί(οῦ λόγου ὑγιὴς) τῶ(ι) εἴ(δ)ει, αὐ-
τ(ὴ) δὲ fj (διγάβαείς ἐςτιν τῶν

Col. 2n (p. 2810):
nyc (o, eov. n)
EU, 208 hats MMWES ESL. (o, «ovr n).
UP AMI (κ)ατὰ κλ... θην (euv o, ὧν n)
Leu E a MB. (κ)ειμένί(ου δὲ) του
TS de πρὸς ÉAe(y)xo(v
ον ἢ ον (Πἡενομένων
ΤΥ o icyd μὲν ἐκ τῆς κα

ἀν μόρος ΗΝ ΑΤῪΡ

€ Br iid νυπ ε

ὄνον. 727. (παρε) (εἰ ἔετι παρε-
Ἀυθδε. TE CAS VE E ληλυθότα κατηγορήματα
tM... V. wa κ(αὶ παρελ)η- καὶ ἀξιώματα)

λ(υ)γθότων παρεληλυθό(τ)α é(c-
τι μέχρι εἰς ἄπειρον. οὐ πάνυ
δὲ τοῦτο. οὔτ᾽ ἄ(ρα κ)α(τηγορή-
ματα οὔτ᾽ (ἀξιγώ(μα)τά ἐετιν πα-
ρελη(λυθότα. Ei ἔ)ετιν ὕ(πτι)α
κατηγορήμ(α)τα, καὶ ὑπτίων
ὕπτ(ιά) écriv κατηγορήματα
μέχρι εἰς (ἄ)πειρον. οὐ πάνυ

δὲ τοῦτο. οὐδ᾽ ἄρα τὸ πί(ρῶτον). Ε(ἰ
πληθυντικά écriv. κατηγορή-
ματα, καὶ πληθυντικῶν πλη-
θυντικά écri μέχρι εἰς ἄπει-

100

XPTZIIIIOT

ρον. οὐ πάνυ δὲ τοῦτο... ο(ὐδ᾽ ἄρα
τὸ πρῶ)τον.. Ἐπὶ γὰρ τῶν τοιού
τῶν. €; .... diu 27 TOU

A. cruou ἐν αβέι. ὁ... ri (oie οὐ)
᾿Εν τὶ ον καὶ πρὸς
εὖτ 0€... 6920218
TÀn..c€....0v écrai
PLAT ss T)urxáve
E ....ÉTépa(v) ab
ACA) SERNDECE dried λέγ. Sw
H€....TOIOUTOIC...
Oe: | QAoYicuo . .
D: RATS QUT.OUD..
SEA επιτουδε..
Va EK dca 2,2 M e ROREM TEl .
aoc s PR OL
edo v1. s ἡμων.
νει n ἡτῶν
θησεῖς «0.25 Ναὶ PRA
WORT TS SEE: reda
ΠΥ e cuo ἐδ ΕΣ DUM τητος
νυ Ὁ NU RT CEREU
πο: ΣΕ Li an IM u
SEE Vis δεαν.. ὑτε
Cli BONO. απο .MAAC
B νι τ ρον (φ)αντας(ί)αι γί-

νονίται ἀληθ)εῖς καὶ ψευ-
δεῖς (καὶ κα)τα(λη)πτικαὶ καὶ
ἀκατ(άληπ)τοι᾽ καὶ ἐπὶ τῆς
διανοίας τ(ὸ) παραπλήειον ὑ-
πάρχει. ... γ)ὰρ ἐπὶ πάντων

Mo APPEAR υτωιςτε.. (φαν-
τ)αείας αὐτῶν λανβάνειν
οὔτε καταλανβάνειν δύνα-
ται πάντα, ψευδεῖς τε γίνον-

ται κατ᾽ αὐτὴν φανταείαι καὶ
ἀκατά(ληπ)τοι, οὐθὲν (ἧτ)τον
καὶ κατα(ληπτι)κῶν Yivoué-

νων. (π)γα(ραπλή)ειον δὲ τού-
Tuv καὶ τοῦτο (ο)υντέτευχεν
ἄ)γλλα Y(ei-

ΛΟΓΙΚΩ͂Ν ΖΗΤΉΜΑΤΩΝ.

τὸ Tapa .2c

νεςθαι à

τς τῷ óp)arà καὶ

(fortasse: ἄλλοις)

ἀκουςτὰ (καὶ ὁμ)οίως ἐπὶ τ(ῶν
λοιπῶν a(icOrjce)uv . κ(αὶ κατὰ

(fortasse: τὰς qUceic)

101

10 ὅλον à..... καὶ ka(rà (fortasse: τὸ ὅλον δὲ cia)
τὴν διάνοί(ιαν.... ara
NP... ἐπὶ τ(ῶν
λοιπῶν... Ὁ το μὴ k(ara-
Col. 4n (p. 2890):
δ᾽ ΔΑΝ τοῖς εὐ τῇ ΡῸΣ
di... 090. D M MERCI

α..ἂν TOp...COT
δι(αφο)ρῶν .. . μεν

UO TEETRICMIL CE τ ν ΣΝ

ἡφον vt λέν. 13 DU sui
μον φαῦ....., ὙΡ τ
info €. cu. bee:

ούτοις. ο(ὐ uó)vov δ(ὲ m)opà τ(ὰς

φύςεις γίνονται το(ιαῦται δι)-

αφοραΐί, ἀλλὰ καὶ π(α)ρ(ὰ) τέχ(ν)ας

καὶ τριβὰς ἄλλων πρὸς ἄλλα

πολλα(χ)ῶς.

Ἔτι δὲ τὸ ὅμοιον

To(ic) αἰςεθητ(ηρίοι)ς καὶ ἐπὶ τῶν
τεχνῶν ευντέτευχεν . ο(ὔ)τε
γὰρ οὐθὲν αὐταῖς écriv φωρα-
τὸν οὔτ᾽ «(ic πάντα (τ)ὸν ὁμίο-
γενῆ τόπον διατείνειν δ(ύ-
γαίνται). Καὶ ταῦτα πάντα (δι-

ατείνειν ὑπονοητέον (ο)ὐ μό-

νον εἰς τοὺς φρονίμους ἀν-
θρώπους ἀλλὰ καὶ (ε)ϊς τοὺς vé- (τοὺς ἐνεοὺς
'Ertct ... αἱ

ους.

τον ἐπὶ τῶν ωὠ ..
τί τὸ γινόμενόν écriv οὗ
δε(ικνύγντες δύο λέγωειν
(ἄν) ó(r) ,,οὐκ (ἐετιν) οὗτος οὗ-

Toc"...

διαςα-

Cr.)

102

φῆ(ςα)ι οὐκ àv δύν(αι)ντί(ο

60ap(p)ricavi(ec ......
..0)06€ ua ....uET.
EET TO PTT DUM Lux
τιν... CTEVE .. παῖϊδρν πὶ
Col. 5n (p. 2900):

DOE Tues μος

τοῦ ioo νὸς αδια
τ Hs . Waipa

itr PUE λον LAC RGERTNN
DEM ce voco ἢ MOL.
διε..... πρ)ὸς ταῦτα τὰ
μετ τ τος: ιμουτα...

ναις δὴ τὸ ῥης.

XPTZIIIIOT

τῶν ὅτι ταὐτόν éct(1 τὸ ,,ιτοῦ-

τον (τοῦτο)ν εἶναι“ (τῷ ,,εἶναι
Toü(rov τοῦτον“) οἷον ὅτι τ(αὐτόν
écri. (τὸ ,Δίωγνα Oéu(va εἶν)ᾳι“

τῷ ,,Δίωνα Θέωνα εἶναι“ (ἐάνθ᾽) οὕ-
τως ἐάνθ᾽ ὡριεμένως ἐκφέ- -

ρωμεν. Εἶ(θ᾽) ὅτι ἀντίκειται τῷ

»οΔίωνα Θέωνα εἶναι“ τὸ ,μὴ ei-
ναι Δίωνα Θέωνα“ κἂν ὡρις-

μένως ἐκφέρωμεν.
τούτων καὶ τῶν ὁμοίων οὐ

"Eni γο(ῦ)ν

μόνον τί (τὸ λ)εγόμενον éc-
τὶν (χγαλεπὸν ευνβαλεῖν,

ἀλλὰ καὶ μήποτε λανθάνο-

(ευνκαλεῖν n)

μεν τὰ (ψ)ευδῆ λέγοντες" ὃμο-

εἰδῶς ἂν τούτων διατει(νόν-
των καὶ εἰς τοὺς ςοφούς᾽ Oü(re
γὰρ πιθαν(ὸὴ)ν μηθὲν τοιοῦτο

ἀποφαί(νες)θαι ἂν, οὔτ᾽ ἂν

ἀποφ(αι)νόμ(ε)νο(ν μὴ) διαπο-
(ρ)η(θῆγναι. Τὰ παραπλήεια

δ᾽ ἐςτὶν ἐπιλέγειν par...

. MJV καὶ éTOKQU .....
..0.. ὧν παραλ(λ)α(γ)ὰς καὶ

s θα «a

ΛΟΓΙΚΩ͂Ν ΖΗΤΉΜΑΤΩΝ,

ὐὐλάκραβε....... 59 X

(sequuntur etiam 5 versus)

Col. 6n (p. 2910):

TOU
τε
ἕν ν ο)ῦτ᾽ api; πεν, i6. μη
NUTUS τοιοῦτίον ὑ)πάρχει
εὐ νῶ ἡ ἀκέςσθε.. ΠΟ γα
ἜΣ ΩΝ 95er κτά (éc)rv καὶ (βετ n)
(δθγ 0) beic.. κ)αὶ ταῦτα... οὐτο (fortasse: δείκνυται ταῦτα)
δεν ΘΟ Lo XR vein j
M. A s C "5,00€ 7...
Sue eiat TUYXÓVEL . .....

x)a(i) τὸ μὲν (π)ληθ(υντι)κὸν . .

NU lees Δ νι το ACE
DNO ir. τερο.. ανα᾿
NUES τ τς ἔγκφερομ.. bnc

ἄρα πληθυντ(ι)κόν (écrt) δι-
ὰ τούτων, καθάπερ καὶ ἐπὶ

τῶν παραπληςείων τούτων

(πα-

ρέξει (ἡμῖν) ἐπίεταςειν . ἢ κατὰ

μὲν τοὺς α(ὐτο)ὺς δεικγ(υ)μένου(ς

ἔεται τοι(οῦτ)ο πληθυ(ντι)κόν,

οἷον οἡμέτερος“, ἄλλων δὲ καὶ

ἄλλων (δεικ)γ(υμ)ένων οὔ ἢ μή

ποτε τὸ ζ(η)γτούμενόν écriv τοι- (ἐξςτι μον 0)
οὗτο᾽ ἑνικοῦ γὰρ ὄντος τοῦ ,,ιτού-

τους τύπτων“ ἔςτιν τίι τ)οιοῦτο

πληθυντ(ικὸν ..:......00.
Σ Αοὐχοιδύτωι. LY Lor AN

(ravouvru n)

εἰον τούτους τύπτων“ (τῶν δ᾽) ἀλ-
λων δ(εικνυ)γμέγῳ(ν ... οἴςτου

ποις... ὕὕ0ν νυ PM
ἂ)ν μ(ὴ) καθ᾽ ἕτερόν τινα
χθῶμ(ε)ν λόγον καὶ bia...

.€c.. π)ληθυντίικά), εἰ καὶ r(Óv.

Tp)ón(o)v ἐπὶ τὸ p... εκ

ον ὖ 9 n9

103

104

μετα.
..€K€..

.. ρα

Col. 7n (p. 2920): |

$ w^ Alb 9 € 4 e M. ἃ

δι WS 9 ceci ἢ [8

$ φϑ' 4 wt.» wn »

τύ(πτ

ΧΡΥΣΙΠΠΟῪ.

w« 9$ δ' 4$ 4 ὁ * e a*6

ciov κατὰ — (otov
TOCOV TOÜ
τῶν οὐδὲ ταῦ-

(wu . ν o)

τα. πάντα

ος πληθυν)τικὸν ὃν ἐκεῖ-
10 OT. τον PES εθαντὰ (ραντα o)
νπαι. εν ἐπὶ τοῦ
»το(ύτους τύπ)των“ καὶ «τοῦτον

. €UC

s. TIKUUV

yoprivu(v π)ροηγουμένων
ἐκφερι.... εται. α. τὰ τοι-
αῦτα ,c(pérep)oc* xa(i) ,ἡμέτερος“
καλὶ..... .. ὡ)γεαύτω(ο) ἐπὶ τῶν
ó)uotuv (καὶ) μάλιςετα τοιού-
TU(v o)iov (,ἐμοὶ) ὑπάρχων“ καὶ

»ἐμ(οὶ) ὑπάρχοντ(α)“ καὶ ἡμῖν

ὑπάρχων“... ερλ. ἧς ἐετιν
ἐν. εν. θω.. TO. . αἱδραυμρι

(uepo ext. o)

€.1T.0.... TOUT.. πο, ροῦν
TUC E81. 17.2 el... €QV
ἐγὼ 000... οὐ ON..." ElC
po...tTà Opoia .... Órt δεῖ

22.2. V KQl... T0)0avov d-
πολ(α)βεῖν xai b ... αμιν ἀν-
0pum(.))c àv... 1a ...... εμε

e »— ὁ 9

... TecOaic ... ebrc μέρος
(versus inutiles omitto)

Col. 8n (p. 2930):

€ci TQU-

.... Và. α καὶ πός(ο)ν
. καὶ ἐκ πόεων

(vva. 0)

ΛΟΓΙΚΩ͂Ν ΖΗΤΉΜΑΤΩΝ, 105

δ (vp)lmpetat «iuis ss
Calvus ge bp μαι
"AAT TET KO διαςτα
ees HMEV. V. €&. δὲ καὶ

EP QciV . . τατιναγ . .

10 ... μ(ετ)ὰ (τὸ T)oÓrov φρονῆςαι
ἐφρόνηςα“ καὶ ,uerà τὸ τοῦτον
περιπατῆςαι ἐκάθι(ςε)α“. Οὐ τὰρ zl

. QUT.. «αἱ ἔετιν τὰ ὡ(μ)οιω-
μένα o(io)v ,(u)erà (δὲ) τοῦτο ἐφρό-
(τιεα 0) νηςα ἢ ἀνέετην“. Ὄντων δὲ

καὶ τοιούτων λεκτῶν ἔεςται ἐπι-

ζητεῖν κατὰ τί ἔεονται αἱ δια-

φοραὶ αὐτῶν. Ὅμοια δ᾽ écriv τὰ

πράγματα καὶ ἐπὶ τι... οἱ.. να (ἐπὶ τ(ούτ)γω(ν ,μετ)ὰ)
τὸ) τοῦτον φρονῆςαι ἐφρόνη

ca^ οὕετερον τοῦ τουτονὶ φρονῆ-

coi ἐφρόνηςα““ υτων. ν ακολου-

θεντος καὶ τὸ τοῦτον φρονῆ-

qur V.COIC.... yeubéc écriv
τὰ δ᾽ οὐκ (ἀκολου) θοῦντος TO
NURSE TOlOUTOC nua

...€uov μετὰ τοῦτον ....

. καὶ ὕετερον τούτου... ρο
Se ψευδές écrv τὸ
TE TQ .... τοῦτο φρο
Y. 0C M. IO Cao uus α. δε

nsa acad vest Vll duiund «d»

f$ eic xs ἢ θν του νὰ

Ἐπ Κα ζω ὁ δα... οτος

09-.1V0&. 600.2 369... τ ρα. θεῖν, μ᾽ 0)
ας Κατά οι .. μένοὸ at

s; 4L RETO. 7 υδιων . v

ΤΥ, ἢ τοῖς c(nuat-

VOHEVOIC . οὐ 7 ;

TOWVIO . cuo. 20800 kai .

106 ΧΡΥΣΙΠΠΟΥ

Tov τοιο(ῦ)τίο) δυνατὸν émo(c)n
pow. ν᾿ δάκος X)oi λέγου-

cv μὲν τὰ πράγματα (κ)αὶ εη-
μαί(νου)ειν οὔτε b(& ὀμ)νύουειν
οὔτε mpocrárrou(civ) οὔτ᾽ (ἀρ)ῶν-
ται (οὔτ᾽ ἐγρωτῶς(ιν οὔτ)ε πυνθά-
νονίτ)αι . (κ)αὶ ἕως τίνος δεῖ ταῦ-

θ᾽ ὑπα(κ)ούε(ι)ν παρέχ(ελι énícra-
civ κατὰ τὸν παρὰ μικρὸν
λόγον. οἱ... τον .... εἰ πε-

pi τῆς ἀποκρίςε(ως) . nce, (mi-
θανὸν δὲ μ(ηδὲ) τοῦτο omó(pxe)w.

καὶ ὁμοίω(ς πε)ρὶ τοὺς ἀληθεύ-

DN κλύω qs ovouuc Aeyóv-

TUV Q...0U καὶ ἀλη(θ)η καὶ (y)eó-
δός (écriv fj) ἐφιφί(ορά) xoi...
RETE xà CcIVOHO ... OClV...

MEMO .- eacus ANO ΡΥ sac
EE o ooo» 2E CU LI Louis cs
NE Ls d tL... Kol, CTOL s.
Gub od VT i Zorn di

- OURVUCIY ἀλλ᾽ o. cor an
Col. 10n (p. 2950):

add * CUUVIE e. acidi:

0....Vtà mrod((puara) ....
(0n) T&. . Meg, , αὐτό; Ὁ rne
(τα n) 00... «E 16TH oe o erae
(ou n) écrit. τα. GV e e

(ec n) τα(ύ)ταις fj τοιαύτα(ις) ἐπι(φοραῖς

(ra t) xq... os ὌΝΟΣ IINE
(xat d) V. ONV recuento mepi(et
inuuéva à£........ τειν

2... μεν τὸν Qu. ... O)ní
0a(vov) δὲ xoi τοῦτο... (ἀληθ)εύειν
(κ)α() ψεύδεεθαι αὐτοὺς οὐ ῥητέ-
ον, οὐ τοῦτο ὑφορωμένον(ο) ἀλ-
Àu τρόπω, εἰ ὃ αὐτὸς ἅμα ἀ-
ληθεύςει καὶ ψεύ(οεται, ἀλλ᾽ ὅ-

ΛΟΓΙΚΩ͂Ν ΖΗΤΉΜΑΤΩΝ,

τι τοῦ εημαινομένου τελέ-
ὡς ἀποπλαν(ῶν)ται. — K(oi): τὸν

προηγούμενον λόγον προς-
ε)λέγίχει) καὶ τὸν (ψεύςεεθαι
αὐτοὺς ἅμα καὶ ἀ(λη)θεύςειν

τυγχάνειν δ᾽ ἐν πᾶειν τοῖς
τοιούτοις ὁτὲ μὲν ἁπλῶς λε-
γόμενα ὁτὲ δὲ πλέονός τι-

νος ευνπαρενφαινομένου.

λέγω δ᾽ οὐ τὸ μὲν λεγόμενί(ον
αὐτῶν κατὰ boEo(cu)óv (ἢ διά-
voi(av), τὸ δὲ κατὰ λ(έξιν) .. νου
Totus ἀλλο Ils. οὔτ᾽ eic
3.20 WjvTOTE ... KOl..

BEC CU; ἀλλ(ὰ) τὰ ὅμοια 1À..

Col. 11n (p. 2960):

; UO osa Oi... τούς
. καὶ ἀρον cuv. γε...

ἄλλων. εν εἰπάτω λέγειν τοι- (ἄλλοτε μὲν Ὁ)

αῦτα κα(τὰ φ)ορὰς fjue(rÉ)pac, éc-
τιν θ᾽ ὅτε (τα)ύτας (ὑ)γπε(ξε)λόμε-

voc καὶ τὸ ὅλον. Λτ. πωτι (τοις ori n in fine)

(ετ)ρεφό(μ)ενοι ὥςτε μὴ ἀγ-
απηρτιςμένως μηδ᾽ ἀμφι-
βόλους τὰς λέξεις λέγειν, χρη-
είμου ςφόδρ᾽ ὄντος mapacecn-
μάνθαι τὸν τόπον τοῦτον,
ὅπως ἀνα(ςτ)ρέφ(ω)μεν εἰς αὐ-
τὸν) cuve(xéc)repov. Ἐπὶ δὲ τῶν
τοιούτων ,,περιπάτει, ἐπεὶ fj-
μέρα écrv^ μήπί(οτε) διχῶς
λέγομεν, ὥςτε κα(τὰ θά)τερον
μὲν τῶν λεκτῶν Tmpocrár-

Stoicorum veterum fragm. II.

107

108

XPTZIHIIIOT

τειν τὸ ὅλον τοῦτο, τὸ ,περιπα-
τεῖν, ἐπεὶ δ᾽ ἡμέρα é(cri)v^ κα-
τὰ (τὸ) λο(ι)πὸν δ᾽ ὃ καὶ μᾶλλον
ἐνφαίνεται καὶ (ᾧ μᾶλ)λον
χρώμεθα, τὸ περιπα(τεῖν προς-
τάττεται, τὸ δὲ λο(ιπὸ)ν ἔξ(ω-

θεν ἐπι(γίν)εται ...... κα-
τ τι ἐβένοι,, τῶν τῶν
Col. 12n (p. 2910):
πον Tp... VUTO .. . .AWVUAEV
LEM LV τυ LEN
DEO Es οπ(ε)ριλαν-
(Βα μον Lao ον
B icol 6c ou E a
.uw0ev a.... TQ... . Vio(vBa-
v)ouévou. $0 ....... €.

ται κα(ὶ τοι)ο(ύγτων ,o(Oroc) πε
(ρυ)πάτεί(ι, εἰ δ)ὲ μ(ὴ) κάθ(ου“. TTáv-
τα μὲ(ν γ)ὰ(ρ) ὑπ(ὸ) τὴν (π)ρόε-
ταξιν πίπτει, κατηγόρης(ιν

e(& μεταλλα. τ΄ν οὐθ(αμῆ) ἔε- (μεταλαβεῖν Cr.)
τιν. οὐθὲν γὰρ ἐμφαί(ίνει) τοι-

οὔτο πρᾶγμα οοὗτος (πε)ριπα- -
T(e)i εἰ δὲ μὴ κάθηται“. (fu)iv

Y f| χρεία τοιαύτη δια... OU

.. χοὺυς λόγον περιπάτει, ἐ-

àv δὲ τοῦτίο μ)ὴ ἐκποι(ῇ κ)α-

θου“ καὶ oiov ,μάλιετα (μ)ὲν πε-
ριπάτει, ἐὰν δὲ τοῦτο (μ)ὴ ἐκ-

ποιῇ, κάθου“. Δύναται (δ᾽) εἰς

τὸ καὶ ἐπὶ (π)λέον ἐκτ(είνες-)

θαι καὶ νὴ Δία[ν] κατηκ ."...

τι... THTU TOUTUV..€.

2... €V (,περυ)πάτει, εἰ δ(ὲ μὴ
καθεύδε(ι)“ xoi ,uó(Mc)ra (mot)e (κάθου“ λέγεται)
τοῦτο, εἰ δὲ (μ)ὴ τοῦίτο ποίει, εἰ δὲ
μὴ τοῦτ(ο“ καὶ) οὕτως e(ic) ἄπει-
pov ouv...... o)Utulc οὐ ιν

COPS Sulih n E Te

τοῦ(τ)ον πε(ριπατεῖν, ei δὲ

μὴ, καθῆέθίαι ουδ)εν qa

AOTIK9N ΖΗΤΗΉΜΑΤΩΝ,

PELIKAN τς εςτι. . . €l€ (re pro etc n)
SEX I V6.0. Toss IM DIO dU 3)
es. edis eor ΟΝΗ͂Ε ἀ)λλ᾽ ἐπὶ

"T. "OT QTO . TOUOVO . .

KOTOUE . 10UTO ... UJ)...

"Wo de UN su € mpó(c-

τἀ(ττ)ε(εθ)αι μὴ πίοιεῖ)ν. Τὸ δὲ
τοιοῦτο δ(ι)χῶς ῥηθής(ε)ται ,,ἢ
περιπάτε(ι ἢ) κάθ)ου)“ ὧν τὸ μ(ὲν
ἐςτι τοι(οῦτον) ω. ...ατ..
μενων (τ)ούτωντ. ενι....
μεν οὐ προετάττεεθαι, T(Ó
δὲ τοιοῦτο ,τοῦτο, εἰ δὲ μὴ (τοῦ-
To". TTór(e)pov οὖν ταῦτα λέ(τω-
μεν ἢ ῥητέον κἀνταῦθα ei-

ναίι δ)ὴ τὸ προ(ο)ταττόμενον,

(fortasse: ὡς τῶν ἀξιου-
μένων τούτων τὸ ἐντυχὸν
μόνον προετάττεεθαι)

109.

ὃν τρόπον ἐ(ο)τί τοιοῦτο ἀξί- — (fortasse: ὃν τρόπον ἐκεῖ)

upa περιπατεῖ Δίων, εἰ δὲ
μὴ κάθηται“ καὶ κατηγόρη-
μ)α πιθ(α)νὸν εἶναι τοιοῦτο
»περιπατεῖν, εἰ δὲ μὴ καθῆς- ΄
θαι“, εἰ δὲ τοῦτο καὶ προεςτάτ-
τεςθ)αι τ(οι)οῦτο πιθανόν (éc-
τιν). Μετὰ δὲ ταῦτα καὶ (éré-
ρα écriv émícracic το(ι)αύ-

τῇ, μήποτε καὶ οἱ οὕτως προς-
τάττοντες ,ὃ ἔτυχε τούτων
λαβέ“ καὶ οὁποιονο(ῦν τού)των
λαβέ“ οὐθ(ἐὴ)ν προεςτάττουειν.
οὔτε γὰρ κατηγόρημά τι ἔς-
τιν εὑρεῖν τὸ (προςτ)αττόμίε-
νον οὔτ᾽ ἄλλο τοιοῦτον οὐ-
θέν. ὋὉμοίως δὲ καὶ ἂν οὕτως

mt... TOYT . OV $4
Ditvsresu ss OUT . ICu€À . V ..
POE UOODUUR , Πα:

110 AOTIKSN ZHTHMATSN.

Col. 14n (p. 2990):
uy TU .... Tet. . xal...
;«., 090€: 00k 0 ἐς 5. . OU
... ἀλλ᾽ ἔξωθέν πωί(ς ἐπιτγι-
δ γόμεν)ον «(ὦ πα υτ ρῶς
τα; «(di) ᾿ἄλίλγων . ὃ... ἄτης.
νων. οὕτως δὲ u......
€. érícracív πως λέγεται
10 To(ixó)c τ᾽ ἐξαληλειμμένος
κ(αὶ κ)εκονιαμένος καὶ κίων
πεπιττωμένος καὶ θύρα καὶ
dcmíc λελευκωμένη καὶ τού-
τοις εὐνεγγυς ἄνθρωπος ἀλη-
15 λειμμένος xoi ἠςβολωμένος
καὶ πάλιν ἱμάτιον (ἐῤ) ῥυπας-
μένον καὶ (ῥυ)παρὸν καὶ ἄν-
θίρωπος) ῥυπαρός. Δεῖ δὲ δι-
ανέχειν κατὰ τὸν τόπον τοῦ-
90 τίον... ἄγνωθεν ἐξ... . Tov κα(ὶ
DENTIA τινῶν μὲν περι
ον ν ον εὐνκατατ(άτ)τεεθαι
... αὐτὸν AoYT .... ὠςμε-
ccc WEINE ÜTOTE .... τινῶν
25 .. ἄλλα(ς πα)ραλλ(αγὰς....
σαν óca T... καὶ

.... ἀξιώ)ματα καὶ κατη-
γορήμαται". ἢν. X8

80 (quinque versus inutiles omitto)

Col. 15n (p. 3000):
λιν καταμα..με. δεον.
οὐγ". 09 5S. 2i VEUU) . καρ
cov κα(τηγορη)μάτων .. .

35 πανδεις τὰ πολλὰ μὲν d-
ποδέχεταί πως, τὰ δὲ καὶ
€.€... tU . διχ(ῶ)ς λ(εγό)μεν(α

. καὶ τοιαῦτά τινα... ..-
.. περὶ) δ᾽ ἐκ(εὔνων ἀρκεῖ τὰ
40 εἰρημένα.

Physica I.

Physicae doctrinae fundamenta.

$ 1. De duobus principiis, materia et causa.

299 Diogenes Laert. VIT 134. διαφέρειν δέ φασιν ἀρχὰς καὶ στοι-
qtia" τὰς μὲν γὰρ εἶναι ἀγενήτους (xol) ἀφϑάρτους, τὰ δὲ στοιχεῖα κατὰ
τὴν ἐκπύρωσιν φϑείρεσϑαι. ἀλλὰ καὶ ἀσωμάτους εἶναι τὰς ἀρχὰς καὶ ἀμόρ-
φους, τὰ δὲ μεμορφῶσϑαι. Cf. n. 408.

300 Diogenes Laért. VII 189. δοκεῖ δ᾽ αὐτοῖς ἀρχὰς εἶναι τῶν
ὅλων δύο, τὸ ποιοῦν) καὶ τὸ πάσχον. τὸ μὲν οὖν πάσχον εἶναι τὴν
ἄποιον οὐσίαν, τὴν ὕλην τὸ δὲ ποιοῦν τὸν ἐν αὐτῇ λόγον, τὸν ϑεόν. τὸ
τοῦτον γὰρ ἀΐδιον ὄντα διὰ πάσης αὐτῆς δημιουργεῖν ἕκαστα. τίϑησι
δὲ τὸ δόγμα τοῦτο Ζήνων μὲν ὁ Κιτιεὺς ἐν τῷ περὶ οὐσίας, Κλεάνϑης
δὲ ἐν τᾷ περὶ τῶν ἀτόμων, Χρύσιππος δὲ ἐν τῇ πρώτῃ τῶν φυ-
σικῶν πρὺς τῷ τέλει — —

801 Sextus adv. math. IX 11. οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ of ἀπὸ τῆς Στοᾶς τὸ
δύο λέγοντες ἀρχάς, ϑεὸν καὶ ἄποιον ὕλην, τὸν μὲν ϑεὸν ποιεῖν ὑπειλήφασι,
τὴν δὲ ὕλην πάσχειν τε καὶ τρέπεσϑαι.

302 Philo de mundi opificio $ 8 Vol.I p.2,18 Wendl ἔγνω δὴ
ὅτε ἀναγκαιότατόν ἐστιν, iv τοῖς οὖσι τὸ μὲν εἶναι δραστήριον αἴτιον, τὸ δὲ
παϑητόν, καὶ ὅτι τὸ μὲν δραστήριον ὁ τῶν ὅλων νοῦς ἐστιν εἱλικρινέστατος 90
καὶ ἀκραιφνέστατος --- --- τὸ δὲ παϑητὸν ἄψυχον καὶ ἀκίνητον ἐξ ξαυτοῦ,
᾿κινηϑὲν δὲ καὶ σχηματισϑὲν καὶ ψυχωθὲν ὑπὸ τοῦ νοῦ μετέβαλεν εἰς τὸ τε-
λειότατον ἔργον, τόνδε τὸν κόσμον.

303 Seneca ep. 65,2. dicunt, ut scis, Stoici nostri: duo esse in
rerum natura, ex quibus omnia fiant, causam et materiam, materia 95
iacet iners, res ad omnia parata, cessatura, si nemo moveat, causa autem,
id est ratio, materiam format et quocumque vult versat, ex illa varia
opera producit. Esse ergo debet, unde fiat aliquid, deinde a quo fiat;
hoe causa est, illud materia.

304. Origenes de principiis (interpr. Rufino) II cp. 1 p. 78. ed. De- so
larue contra eos disputat, qui dum deum mundi opificem et providentem
autumant, materiam (τὴν ἄποιον ὕλην) ingenitam esse affirment.

900 Theodoretus graec. affect. cur. 58, 10. Καὶ τὴν ὕλην δὲ — —

σι

4 φησιν F (antecedit Posidonii mentio). 5 καὶ om. ΒΡῈ, 6 ἀσωμάτους
Suid. 5. ἀρχή, σώματα BPF. 12 Cf. I n. 85 (Zeno) I n. 493 (Cleanthes).

112 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

καὶ ὁ τῶν Στωϊκῶν δρμαϑὸς τρεπτὴν καὶ ἀλλοιωτὴν καὶ ῥευστὴν ἔφασαν
εἶναι. ibid. 19. ᾿Αριστοτέλης δὲ αὐτὴν σωματικὴν κέκληκεν, οἵ Στωϊκοὶ δὲ
σῶμα. ;

306 Alexander Aphrod. in Aristotelis Metaphys. p. 133, 33 Bon. 178,

515 Hayd. ἀλλ᾽ εἰ καὶ ἔστι τι καϑ᾿ αὑτὸ αἴτιον παρὰ τὴν ὕλην, καὶ ἄλλο
τί φησι δεῖν ἐπισκέψασθαι, πότερον τοῦτό ἐστι κεχωρισμένον ὕλης καὶ αὐτὸ
καϑ' αὑτὸ ὑφεστὼς ἢ ἐν τῇ ὕλῃ, ὁποῖόν ἐστι τὸ ἔνυλον εἶδος καὶ ὡς τοῖς
ἀπὸ τῆς Στοᾶς ἔδοξεν ὁ ϑεὸς καὶ τὸ ποιητικὸν αἴτιον ἐν τῇ ὕλῃ εἶναι.

Cf. Asclepius in Aristot. Metaphys. p. 146, 15 Hayd.

10 907 Proclus in Plat. Timaeum p. 81 E Schn. ἀποροῦσι δέ τινες,
ὅπως ὁ Πλάτων ἔλαβεν ὡς ὡμολογημένον τὸ δημιουργὸν εἶναι τοῦ παντὸς
εἰς παράδειγμα βλέποντα᾽ μὴ γὰρ εἶναι δημιουργὸν εἰς τὸ κατὰ ταὐτὰ ἔχον
ὁρῶντα. πολλοὶ γὰρ καὶ τούτου προεστᾶσι τοῦ λόγου τῶν παλαιῶν, οἵ μὲν
Ἐπικούρειοι καὶ πάντη τοῦ παντὸς αἴτιον οὐκ εἶναι φάσκοντες, οἵ δὲ ἀπὸ

15 τῆς Στοᾶς εἶναι μέν, ἀχώριστον δὲ ὑφεστάναι τῆς ὕλης. Cf. p. 2990.
περὶ δὲ ἁπάντων τῶν κατευϑυνόντων τὴν γένεσιν ϑεῶν λέγωμεν, ὡς οὔτε τὴν
οὐσίαν ἔχουσι τῇ ὕλῃ συμμεμιγμένην, καϑάπερ φασὶν oí ἀπὸ τῆς
Στοᾶς etc.

908 Syrianus in Aristot. Metaphys. (Aristot. Acad. V. 8415). ἄλλων

90 δὲ καὶ ποιητικὴν μὲν αἰτίαν ἀπολειπόντων, ἀχώριστον δὲ ταύτην τῆς ὕλης,

καϑάπερ οἵ Στωϊκοὶ μὲν ὕστερον, ἄλλοι δέ τινες πρὸ αὐτοῦ (sc. Aristotele).

809 Sextus adv. math. X 812. ἐξ ἀποίου μὲν οὖν καὶ ἑνὸς σώματος
τὴν τῶν ὅλων ὑπεστήσαντο γένεσιν οὗ Στωΐκοί ἀρχὴ γὰρ τῶν ὄντων κατ
αὐτούς ἐστιν ἡ ἄποιος ὕλη καὶ δι᾽ ὅλων τρεπτή, μεταβαλλούσης τε ταύτης
γίγνεται τὰ τέσσαρα στοιχεῖα, πῦρ καὶ ἀήρ, ὕδωρ καὶ γῆ.

310 Alexander Aphrod. de mixtione p. 224, 32 Bruns. αἰτιάσαιτο δ᾽
ἄν τις εὐλόγως αὐτῶν, ἐνταῦϑα τοῦ λόγου γενόμενος, καὶ τὸ δὺο ἀρχὰς τῶν.
πάντων λέγοντας εἶναι, ὕλην τε καὶ ϑεόν, ὧν τὸν μὲν ποιοῦντα εἶναι, τὴν
δὲ πάσχουσαν, μεμῖχϑαι τῇ ὕλῃ λέγειν τὸν ϑεόν, διὰ πάσης αὐτῆς
so διήκοντα καὶ σχηματίέξοντα καὶ μορφοῦντα καὶ κοσμοποιοῦντα
τούτῳ τῷ τρόπῳ᾽ εἰ γὰρ ϑεὸς κατ᾽ αὐτοὺς σῶμα, πνεῦμα Qv νοερόν τε
καὶ ἀΐδιον, καὶ ἡ ὕλη δὲ σῶμα, πρῶτον μὲν ἔσται πάλιν διῆκον σῶμα διὰ
σώματος, ἔπειτα τὸ πνεῦμα τοῦτο ἤτοι τι τῶν τεσσάρων τῶν ἁπλῶν ἔσται
σωμάτων, ἃ καὶ στοιχεῖά φασιν, ἢ ἐκ τούτων σύγκριμα, ὥς που καὶ αὐτοὶ
λέγουσιν (καὶ γὰρ ἀέρος καὶ πυρὸς ὑφίστανται τὴν οὐσίαν ἔχειν τὸ
πνεῦμα) ἢ «εἶν ἄλλο τι εἴη, ἔσται τὸ ϑεῖον αὐτοῖς σῶμα πέμπτη τις οὐσία,
χωρὶς ἀποδείξεώς τινος καὶ παραμυϑίας λεγομένη τοῖς πρὸς τὸν μετὰ τῶν
οἰκείων (ἀποδείξεων τιϑέμενον τοῦτο ἀντιλέγουσιν ὡς λέγοντα παράδοξα.

811 Sextus adv. math. IX 75. 4) τοίνυν τῶν ὄντων οὐσία, φασίν,
40 ἀκίνητος οὖσα ἐξ αὑτῆς καὶ ἀσχημάτιστος, ὑπό τινος αἰτίας ὀφείλει κινεῖ-
. σϑαί τε καὶ σχηματίξεσϑαι᾽" καὶ διὰ τοῦτο, ὡς χαλκούργημα περικαλλὲς ϑεα-

σάμενον ποϑοῦμεν μαϑεῖν τὸν τεχνίτην ἅτε καϑ'᾽ αὑτὴν τῆς ὕλης ἀκινήτου
καϑεστώσης. οὕτω xol τὴν τῶν ὅλων ὕλην ϑεωροῦντες κινουμένην καὶ ἐν
μορφῇ τε καὶ διακοσμήσει τυγχάνουσαν, εὐλόγως ἂν σκεπτοίμεϑα τὸ κινοῦν

οι

σι

14 αἴτιον Us. Epic. p. 257, trad. αἰωνίου. | φάσκοντες Us. ibid, trad.
φασί. 28 ποιοῦντα Bruns, ποιοῦν libri. 29 Aéysw Apelt, λέγει libri.
36 εἰ add. Apelt. ^ 37 λεγομένη Apelt, λεγομένης libri. 38 ἀποδείξεων addidi.
| scil. Aristotelem,

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 113

αὐτὴν καὶ πολυειδῶς μορφοῦν αἴτιον. τοῦτο δὲ οὐκ ἄλλο τι πυϑανόν ἐστιν
εἶναι ἢ δύναμίν τινα δι΄ αὐτῆς πεφοιτηκυῖαν, καϑάπερ (ἐν) ἡμῖν ψυχὴ πε-
φοίτηκεν.

αὕτη οὖν ἡ δύναμις ἤτοι αὐτοκίνητός ἐστιν ἢ ὑπὸ ἄλλης κινεῖται δυνά-
μεως᾿ καὶ εἰ μὲν ὑφ᾽ ἑτέρας κινεῖται, τὴν ἑτέραν **** ἀδύνατον εἶναι κι- 6
ψεῖσϑαι μὴ ὑπ᾽ ἄλλης κινουμένην, ὕπερ ἄτοπον᾽ ἔστι τις ἄρα καϑ᾽ ἑαυτὴν
αὐτοκίνητος δύναμις, ἥτις ἂν εἴη ϑεία καὶ ἀΐδιος.

ἢ γὰρ ἐξ αἰῶνος κινήσεται ἢ ἀπό τινος χρόνου" ἀλλ᾽ ἀπό τινος χρόνου
μὲν οὐ κινήσεται οὐ γὰρ ἔσται τις αἰτία τοῦ ἀπό τινος αὐτὴν χρόνου κι-
νεῖσϑαι. ἀΐδιος τοίνυν ἐστὶν ἡ κινοῦσα τὴν ὕλην δύναμις καὶ τεταγμένως 10
αὐτὴν εἰς γενέσεις καὶ μεταβολὰς ἄγουσα᾽ ὥστε ϑεὸς ἂν εἴη αὕτη.

312 Simplicius in Aristot. Phys. p. 25, 1ὅ. καὶ τῶν πεπερασμένας.

(scil. λεγόντων ἀῤχάς) of uiv δύο ὡς Παρμενίδης — — ἢ ὡς of Στωϊκοὶ
ϑεὸν καὶ ὕλην, οὐχ ὡς στοιχεῖον δηλονότι τὸν ϑεὸν λέγοντες, ἀλλ᾽ ὡς τὸ
μὲν ποιοῦν, τὸ δὲ πάσχον. 15

313 Plutarchus de comm. not. ep. 48 p. 1085b. καὶ μὴν οὗτοι τὸν
ϑεὸν ἀρχὴν ὄντα σῶμα νοερὸν xol νοῦν ἐν ὕλῃ ποιοῦντες, οὐ καϑαρὸν οὐδ᾽
ἁπλοῦν οὐδ᾽ ἀσύνθετον ἀλλ᾽ ἐξ ἑτέρου καὶ δι’ ἑτέρου ἀποφαίνουσιν" ἡ δ᾽
ὕλη »καϑ᾿ αὑτὴν ἄλογος οὖσα καὶ ἄποιος τὸ ἁπλοῦν ἔχει καὶ τὸ ἀρχοειδές.
ó ϑεὸς δέ, εἴπερ οὐκ ἔστιν ἀσώματος οὐδ᾽ ἄϊλος, ὡς ἀρχῆς μετέσχηκε τῆς 30
ὕλης" εἰ μὲν γὰρ ἕν καὶ ταὐτὸν ἡ ὕλη καὶ ὃ λόγος, οὐκ εὖ τὴν ὕλην ἄλο-

. yov ἀποδεδώκασιν᾽ εἰ δ᾽ ἕτερα, [καὶ] ἀμφοτέρων ταμίας ἄν τις ὃ ϑεὸς εἴη
καὶ οὐχ ἁπλοῦν ἀλλὰ σύνϑετον πρᾶγμα, τῷ νοερῷ τὸ σωματικὸν ἐκ τῆς ὕλης
προσειληφώς.

314 Plotinus Ennead. VIlib. 127 (Vol.II p. 258 Mue). ἐχρῆν δὲ 55
καὶ ἄλλως. τηροῦντας τὴν ἀρχὴν τῶν πάντων iv τῷ τιμίῳ, μὴ τὸ ἄμορφον
μηδὲ τὸ παϑητὸν μηδὲ τὸ ζωῆς ἄμοιρον καὶ ἀνόητον καὶ σκοτεινὸν καὶ τὸ
ἀόριστον τίϑεσϑαι ἀρχὴν καὶ τούτῳ ἀναφέρειν καὶ τὴν οὐσίαν. ὃ γὰρ
ϑεὸς αὐτοῖς εὐπρεπείας ἕνεκεν ἐπεισάγεται, παρά τε τῆς ὕλης ἔχων τὸ To
καὶ σύνϑετος καὶ ὕστερος, μᾶλλον δὲ ὕλη πὼς ἔχουσα᾽ ἔπειτα εἰ ὑποκείμενον, so
ἀνάγκη ἄλλο εἶναι, ὃ ποιοῦν εἰς αὐτήν, ἔξω ὃν αὐτῆς, παρέχει αὐτὴν ὑπο-
κεῖσϑαι τοῖς παρ᾽ αὐτοῦ πεμπομένοις εἰς αὐτήν" εἰ δ᾽ ἐν τῇ ὕλῃ καὶ αὐτὸς
εἴη ὑποχείμενος καὶ αὐτὸς σὺν αὐτῇ γενόμενος, οὐκέτι ὑποκείμενον τὴν ὕλην
παρέξεται, οὐδὲ μετὰ τῆς ὕλης αὐτὸς ὑποκείμενον᾽ τίνε γὰρ ὑποκείμενα ἔσται,

- οὐχέτε ὄντος τοῦ παρέξοντος ὑποκείμενα αὐτά, ἁπάντων καταναλωϑέντων εἰς ss
τὸ λεγόμενον ὑποκείμενον; πρός τι γὰρ τὸ ὑποκείμενον, οὐ πρὸς τὸ ἐν αὐτῷ,
ἀλλὰ πρὸς τὸ ποιοῦν εἰς αὐτὸ κείμενον. καὶ τὸ ὑποκείμενον ὑπόκειται πρὸς
τὸ οὐχ ὑποκείμενον, εἰ (δὲν τοῦτο, πρὸς τὸ ἔξω, ὥστε παραλελειμμένον ἂν
εἴη τοῦτο᾽ εἰ δὲ οὐδὲν δέονται ἄλλου ἔξωϑεν, αὐτὸ δὲ πάντα δύνα-
ται γίγνεσθαι σχηματιζόμενον, ὥσπερ ὃ τῇ ὀρχήσει πάντα αὑτὸν ao
ποιῶν, οὐκέτ᾽ ἂν ὑποκείμενον εἴη, ἀλλ᾽ αὐτὸ τὰ πάντα. --- — p. 259,14
συμβαίνει αὐτοῖς, αἰτιωμένοις τοὺς ἐκ μὴ οὐσιῶν οὐσίας ποιοῦντας,
αὐτοὺς ποιεῖν ἐξ οὐσίας μὴ οὐσίαν. ὃ γὰρ κόσμος καϑ᾽ ὅσον κόσμος οὐκ
οὐσία. --- — πῶς δὲ ἡ ὕλη ὁτὲ μὲν σώματα γίγνεται, ἄλλο δὲ αὐτῆς ψυχή;

315 Plotinus Ennead. VI lib. I 26. ὅλως δὲ τὸ προτάττειν ἁπάντων 45

τὴν ὕλην, ὃ δυνάμει ἐστίν, ἀλλὰ μὴ ἐνέργειαν πρὸ δυνάμεως τάττειν mav-

2 ἐν addidi. 5 lacunam significavi. 18 ἀλλὰ {σύνϑετον» ἐξ Wy.
22 xoà del. Wy. 38 δὲ add. Kirchhoff, 46 τὴν ὕλην om. Müller.

114 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

τάπασιν ἀτοπώτατον — — ἀλλὰ δεῖ ἢ πρὸ αὐτοῦ εἶναι τὸ ἐνεργείᾳ, καὶ
οὐκέτι τοῦτο ἀρχὴ ij, εἰ ἅμα λέγοιεν ἐν τύχαις ϑήσονται τὰς ἀρχάς" ἔπειτα
εἶ ἅμα, διὰ τί οὐ» ἐκεῖνο προτάττουσι; καὶ διὰ τί τοῦτο μᾶλλον ὄν, ἡ ὕλη.
ἀλλ᾽ οὐκ ἐκεῖνο; εἰ δὲ ὕστερον ἐκεῖνο, πῶς; οὐ γὰρ δὴ ἡ ὕλη τὸ εἶδος γεννᾷ,
ἡ ἄποιος τὸ ποιόν, οὐδ᾽ ἐκ τοῦ δυνάμει ἐνέργεια" ἐνυπῆρχε γὰρ ἂν τὸ ἐνεργείᾳ
καὶ οὐχ ἁπλοῦν ἔτι. καὶ ὃ ϑεὸς δεύτερος, αὐτοῖς τῆς ὕλης" καὶ γὰρ σῶμα
ἐξ ὕλης ὃν καὶ εἴδους. καὶ πόϑεν αὐτῷ τὸ εἶδος: εἰ δὲ καὶ ἄνευ τοῦ ὕλην
ἔχειν (ἔστιν), ἀρχοειδὴς ὧν καὶ λόγος, ἀσώματος ἂν εἴη ὁ ϑεὸς καὶ τὸ ποιη-
τικὸν ἀσώματον. εἰ δὲ καὶ ἄνευ τῆς ὕλης ἐστὶ τὴν οὐσίαν σύνϑετος, ἅτε
10 σῶμα Ov, ἄλλην ὕλην τὴν τοῦ ϑεοῦ εἰσάξουσιν. ἔπειτα πῶς ἀρχὴ ἡ ὕλη,
σῶμα οὖσα; οὐ γὰρ ἔστι σῶμα μὴ οὐ πολλὰ εἶναι᾽ καὶ πᾶν σῶμα ἐξ ὕλης
καὶ ποιότητος. εἰ δὲ ἄλλως τοῦτο [τὸ] σῶμα. ὁμωνύμως λέγουσι σῶμα τὴν
ὕλην. εἰ δὲ κοινὸν ἐπὶ σώματος τὸ τριχῇ διαστατόν, μαϑηματικὸν λέγουσιν.
εἰ δὲ μετὰ ἀντιτυπίας τὸ τριχῇ. οὐχ ἕν λέγουσιν. — — ἔπειτα πόϑεν ἡ
15 ἕνωσις; οὐ γὰρ δὴ αὐτὸ ἕν, ἀλλὰ μετοχῇ ἑνότητος.

316 Diogenes Laért. VII 160. οὐσίαν δέ φασι τῶν ὄντων ἁπάν-
τῶν τὴν πρώτην ὕλην, ὡς καὶ Χρύσιππος ἐν τῇ πρώτῃ τῶν φυ-
σικῶν καὶ Ζήνων. ὕλη δέ ἐστιν ἐξ ἧς ὁτιδηποτοῦν γίνεται. καλεῖται
δὲ διχῶς οὐσία τε καὶ ὕλη, ἥ τε τῶν πάντων καὶ ἡ τῶν ἐπὶ μέρους.

90 3 μὲν οὖν τῶν ὅλων οὔτε πλείων οὔτε ἐλάττων γίνεται. ἡ δὲ τῶν
ἐπὶ μέρους καὶ πλείων καὶ ἐλάττων.

Chaleidius in Tim. e. 290. Plerique iamen silvam separant αὖ
essentia, ut Zeno et Chrysippus. ;

917 Stobaeus Eclog. I p. 133, 6 W. (Arii Did. frg. phys. 20 Diels).

:; Χρυσίππου Στωϊκοῦ. Toig κατὰ ποιότητα ὑφισταμένην πρώτην
ὕλην: ταύτην δὲ ἀΐδιον, οὔτε αὔξησιν οὔτε μείωσιν ὑπομένουσαν,
διαίρεσιν δὲ καὶ σύγχυσιν ἐπιδεχομένην κατὰ μέρη. ὥστε φϑορὰς
γίγνεσθαι [ἐκ] τῶν μερῶν εἴς τινα οὐ κατὰ διαίρεσιν (uóvov», ἀλλὰ
κατ᾽ ἀναλογίαν τῇ συγχύσει τινῶν γιγνομένων ἔκ τινων.

80 318 Origenes de oratione Vol. II p. 368, 1 Koe. (p. 246. ed. Delarue).
Τοῖς δὲ ἐπακολουϑητικὴν αὐτὴν εἶναι νομίζουσι (scil. τὴν τῶν ἀσωμάτων
οὐσίαν) προηγουμένην δὲ τὴν τῶν σωμάτων εὕροι αὐτῆς οὗτοί slow: οὐσία
ἐστὶν d πρώτη τῶν ὄντων ὕλη καὶ ἐξ ἧς τὰ ὄντα ἡ τῶν σωμάτων
ὕλη καὶ ἐξ ἧς τὰ σώματα" ἡ τῶν ὀνομαξομένων καὶ ἐξ ἧς τὰ ὀνο-

86 μαζόμενα᾽ ἢ τὸ πρῶτον ὑπόστατον ἄποιον᾽ ἢ τὸ προὐφιστάμενον
τοῖς οὖσιν" 7) τὸ πάσας δεχόμενον τὰς μεταβολάς τε καὶ ἀλλοιώσεις,
αὐτὸ δὲ ἀναλλοίωτον κατὰ τὸν ἴδιον λόγον᾽ ἢ τὸ ὑπομένον πᾶσαν
ἀλλοίωσιν καὶ μεταβολήν. κατὰ τούτους δὲ ἡ οὐσία ἐστὶν ἄποιός τε καὶ
ἀσχημάτιστος κατὰ τὸν ἴδιον λόγον, ἀλλ᾽ οὐδὲ μέγεϑος ἀποτεταγμένον ἔχουσα,

40 πάσῃ δὲ ἔκκειται ποιότητι καϑάπερ ἕτοιμόν τι χωρίον᾽ ποιότητας δὲ διατακ-

σι

ἡ ὕλη om. Müller. 7 ὕλης libri (pro εἴδους), εἴδους m? A. 8 ἔστιν

addidi. 12 τὸ seclusi. 15 αὐτὸ ἕν scripsi, αὑτὸ ἕνωσις libri. 18 ὁδηπο-
To)» BPF. 21 xol πλείων καὶ ἐλάττων om. F. 28 Cf. I n. 86 (Zeno).
25 τοῖς Wilam., τῶν libri. || ὑφισταμένην Wilam., ὑφισταμένων libri. 28 ἐκ

seclusi. ἢ μόνον addidi. 29 τινων Wachsm., τινὸς libri. 40 ἔκκειται scripsi,

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 115

τικῶς λέγουσι τὰς ἐνεργείας καὶ τὰς ποιήσεις κοινῶς, ἐν αἷς εἶναι τὰς κινή-
σεις καὶ τὰς σχέσεις συμβέβηκεν. Οὐδὲ τινὸς γὰρ τούτων κατὰ τὸν ἴδιον
λόγον μετέχειν φασὶ τὴν οὐσίαν, ἀεὶ δὲ τινὸς αὐτῶν ἀχώριστον εἶναι, παϑη-
τὴν δὲ οὐδὲν ἧττον καὶ ἐπιδεκτὴν πασῶν τῶν τοῦ ποιοῦντος ἐνεργειῶν ὡς
ἂν ἐκεῖνο ποιῇ καὶ μεταβάλλῃ ὁ γὰρ συνὼν αὐτῇ τόνος καὶ δι’ ὅλων κε- 5
χωρηκὼς πάσης τε ποιότητος καὶ τῶν περὶ αὐτὴν αἴτιος ἦν οἰκονομιῶν. Δι᾿
ὅλων τε μεταβλητὴν καὶ δι᾿ ὅλων διαιρετὴν λέγουσιν εἶναι καὶ πᾶσαν οὐσίαν
πάσῃ συγχεῖσϑαι δύνασϑαι, ἡνωμένην μέντοι.

319 Plotinus Ennead. VI lib. 1 28 (Vol.II p. 259, 33 Mü.) αἴτιον
δὲ ἡ αἴσϑησις αὐτοῖς ἡγεμὼν γενομένη xal πιστὴ εἰς ἀρχῶν καὶ τῶν ἄλλων 10
ϑέσιν. τὰ γὰρ σώματα νομίσαντες εἷναι τὰ ὄντα, εἶτα αὐτῶν τὴν μεταβολὴν
εἰς ἄλληλα φοβηϑέντες, τὸ μένον ὑπ᾽ αὐτά, τοῦτο φήϑησαν τὸ ὃν εἶναι,
ὥσπερ ἂν εἴ τις μᾶλλον τὸν τόπον ἢ τὰ σώματα νομίσειεν εἶναι τὸ ὄν, ὅτι
οὐ φϑείρεται ὃ τόπος νομίσας. --- --- p. 260, 14 πάντων τε ϑαυμαστότατον
τὸ τῇ αἰσϑήσει πιστουμένους ἕκαστα, τὸ μὴ τῇ αἰσϑήσει ἁλωτὸν τίϑεσϑαι 15
ὄν. οὐδὲ γὰρ ὀρϑῶς τὸ ἀντιτυπὲς αὐτῇ διδόασι" ποιότης γὰρ τοῦτο.

320 Plotinus Ennead. II lib IV, 1 (Vol.I p. 104 Mü.) καὶ of μὲν
σώματα μόνον rà ὄντα εἶναι ϑέμενοι καὶ τὴν οὐσίαν iv τούτοις, μίαν τε.
τὴν ὕλην λέγουσι καὶ τοῖς στοιχείοις ὑποβεβλῆσϑαι, καὶ αὐτὴν εἶναι τὴν οὐ-
σίαν᾽ τὰ δ᾽ ἄλλα πάντα olov πάϑη ταύτης, καὶ πὼς ἔχουσαν αὐτὴν καὶ τὰ 50
στοιχεῖα εἶναι. καὶ δὴ καὶ τολμῶσι καὶ μέχρι ϑεῶν αὐτὴν ἄγειν" καὶ τέ-

. àog δὴ καὶ αὐτὸν [αὐτῶν] τὸν ϑεὸν ὕλην ταύτην πὼς ἔχουσαν εἶναι.
διδόασι δὲ καὶ σῶμα αὐτῇ, ἄποιον αὐτὸ σῶμα λέγοντες" καὶ μέγεϑος δέ.

891. Chaleidius ad Timaeum cp. 280. Qui tamen providentiae opus
Silvae quoque constitutionem esse pronuntiaverunt, cersent eam una qua- 36
dam ab exordio usque ad finem continuatione porrectam, nec tamen om-
nes eodem modo. aliter enim Pythagoras et item aliter Plato diversoque
Aristoteles modo et cum aliquanta differentia Stoici Sed hi quidem om-
nes informem eam et sine ulla qualitate constituunt.

322 Galenus methodi med. II 7. Vol. X p. 155 K. τὴν γὰρ μικρο- so
λογίαν τῶν ὀνομάτων, ἣν ἐκομψεύσαντό τινες τῶν φιλοσόφων — παραιτοῦ-
μαι λέγειν τὰ νῦν. — --- λέγω δὲ μικρολογίαν, iv d διαιροῦνται κατὰ
γένη τό τε ὃν καὶ τὸ ὑφεστός.

323 Galenus de qualitatibus incorporeis 5. Vol. XIX p. 476 K. πρὸς
(0'» olg ἔφην ἀτόποις οὐδ᾽ ἡνωμένην Fu χρὴ λέγειν ὑπάρχειν τὴν οὐσίαν. ss
— — -- ἥν τε λέγουσιν oí Στωϊκοὶ πρώτην ὕλην καὶ πρώτην οὐσίαν,
ἐξ ἧς φασι τόν τε κόσμον καὶ τῶν ἐν αὐτῷ πραγμάτων ἕκαστον πεποιηκέναι
τὸν Δία, εἰ καϑάπερ αἵ ποιότητες σῶμα ἦν, πῶς οὐκ ἦν καὶ αὐτὴ ποιότης
ἢ εἶχέ γε ποιότητα; εἴ τε τὰς ἄλλας ποιότητας οὐκ εἶχε, ἀλλὰ δή πάντως
ὑπῆρχε βάρος, ὅπερ φασὶν εἶναι σώματος (ἴδιον), πῶς ἁπλῆν ἔτι φασὶ τὴν 4o
πρώτην οὐσίαν, ἀλλ’ οὐχὶ σύγκριμα; εἰ δὲ πεπερασμένην εἶναί φασι καὶ πέ-
quo: κεχρημένην, καὶ σχῆμα δῆλον ὡς ἐκέκτητο, ἄτοπον γάρ ἐστιν ἰδίοις

ἔγκειται T ὑπόκειται Angl. 1 διατακτικῶς vix sanum. 8 παϑητὴν scripsi,
πάϑει τὴν T. 6 ἦν scripsi, ἄν T, ἄν (εἴη) Angl. 22 αὐτῶν del. Müller.
35 δ᾽ addidi. {οὐδ᾽ ἡνωμένην scripsi, οὐδένων μὲν ἦν P. 88 πεποιηκέναι
τὸν Δία εἰ scripsi, πεποίηκε τὸ δ᾽ ἀεὶ P, πεποίηκε τόνδε ἀεὶ A. | αὐτὴ scripsi,
αὕτη libri. 89 ἢ scripsi, εἰ libri. || ἀλλὰ δὴ scripsi, δηλαδὴ libri. 40 ὅπερ
Kalbf., ἅπερ libri. | ἔδιον addidi, σώματος ed. σώματα AP.

116 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

περαινόμενον σῶμα πέρασι μὴ μετὰ σχήματος πάντως ὑπάρχειν, εἰ xol μὴ
συννοοῖτο τοῦτ᾽ αὐτῷ καϑ᾿ ὑπόϑεσιν᾽ ὥστε εἰ περὶ ὕλην ἦν ταῦϑ᾽ ἅπερ
ἔφην πάντα, ταῦτα δ᾽ ἐστί, καϑάπερ αὐτοί φασι, σώματα, οὔτε ἄποιος ἦν
δηλαδὴ οὔτε ἁπλῆ. --- --- ταύτῃ δὲ οὐδὲν ἀμιγὲς ἦν κατ᾽ αὐτούς.

5 323a Galenus de qualitatibus incorporeis 6. Vol. XIX p. 478 K. ὃ
μὲν οὖν ἰατρὸς συντιϑεὶς ἐκ πολλῶν φαρμάκων ἕτερον φάρμακον, ἰδίαν ποιό-
τητὰ πάντων ἐχόντων, ποιὸν ἕτερον ἐκ τῆς μίξεως ποιεῖ, τὸν Δία δ᾽ οὔ
φασι μῖξαι τῇ πρώτῃ οὐσίᾳ καὶ σχηματότητα, οὐδὲ μηκότητα οὐδὲ τῶν ἄλλων
τι συμβεβηκότων. εἰ δὲ μίγνυσιν, ὄντα καὶ αὐτὰ δῆλον ὡς ἀΐδια, ταῦτά

10 [ἐστιν], πῶς ἔτι λέγουσι μόνην τὴν πρώτην ὕλην ἀΐδιον τὴν ἄποιον, οὐχὶ
δὲ: καὶ τὰς ἄλλας ποιότητας καὶ πάντα τὰ συμβαίνοντα. οὐδὲ γὰρ ποιητὴν
εἶναί φασι, καϑάπερ τινὰ χειροτέχνην, τὸν Δία, ἀλλ᾽ ὅλον δι᾽ ὅλης τῆς ὕλης
διεληλυϑότα πάντων δημιουργὸν γεγονέναι. τήν τε πηλικότητα τοῦ ϑείου
πυρὸς καὶ τὰ ἐπὶ μέρους τῇ πηλικότητι συμβεβηκότα, τό τε μῆκος καὶ πλά-

15 τὸς καὶ βάϑος, καὶ πρὸς τούτοις τὸ λογικὸν αὐτοῦ καὶ τὴν μακαριότητα, εἰ
μὲν οὐσίας εἶναι φήσουσι καὶ σωματικὰς αὐτὰς ἐροῦσιν, ἐκ σωμάτων δῆλον
ὡς ἦν ὁ Ζεὺς συνεστηκὼς καὶ οὐχ ἁπλοῦν ἦν, ἀλλὰ καὶ σύγκριμα. εἰ δὲ
ἀνουσίους αὐτὰς --- --- φύσεις ἐροῦσι, τὸ λεγόμενον ὑφ᾽ ἡμῶν πρατύνεται
τὸ μὴ σωματικὴν ἔχειν φύσιν τὰ συμβεβηκότα μηδὲ τὰς ποιότητας.

90 324. A&tius Plac. I 9, 2. Of ἀπὸ Θάλεω καὶ Πυϑαγόρου καὶ of Στωΐϊ-
xol τρεπτὴν xol ἀλλοιωτὴν καὶ μεταβλητὴν καὶ ῥευστὴν ὅλην δι᾿ ὅλης τὴν
ὕλην. (Stob. λέγω δὲ τοὺς μέχρε τῶν Στωϊκῶν καταβεβηκότας σὺν 'Hoa-
κλείτῳ etc.) cf. Thedoret IV 13.

325 A?tius Plac. 1, 9, 7. Of Zvoixol σῶμα τὴν ὕλην ἀποφαίνονται.

25 326 Simplicius in Aristot. phys. p. 227, 23. ἀλλ᾽ ἐπειδή τινες καὶ
οὐδὲ oí τυχόντες iv φιλοσοφίᾳ τὸ ἄποιον σῶμα τὴν πρωτίστην ὕλην
εἶναί φασι καὶ κατὰ ᾿Δριστοτέλην καὶ κατὰ Πλάτωνα, ὥσπερ τῶν μὲν ma- .
λαιῶν of Στωϊκοί, τῶν δὲ νέων Περικλῆς ὃ “υδός, καλῶς ἂν ἔχοι ταύτην
ἐπισκέψασϑαι τὴν δόξαν.

80 321 Galenus de qualitatibus incorporeis 5. Vol. XIX p. 471 K. (de
materia Stoicorum locutus) ἀδιανόητόν τε καὶ τὸ μήτε βαρὺ τοῦϑ᾽ ὑπάρ-
χειν μήτε κοῦφον, οὐχ ἧττον (δ᾽ ἄτοπον εἰ λέγοι τις ἅμα τοῦτ᾽ ἔχειν ἀμ-
φότερα καὶ κατὰ τὰ αὐτὰ καὶ μὴ πρὸς ἄλλο καὶ ἄλλο κρινόμενον" τό τε μὴ
«ποιὰν ἐκείνης ἐχούσης οὐσίαν, τῶν ἐξ αὐτῆς, ὥς φασι, γεγονότων πρῶτον

86 τεττάρων ἕκαστον ἔχειν ποιότητα. --- --- εἶ δὲ μηδ᾽ αὐτὸ εἶχε τούτων μηδὲ ἕν
καϑ' ὑπόϑεσιν τὸ αἰϑέριον δὴ ἐκεῖνο πῦρ, ὑφ᾽ οὗ φασι τά τε στοιχεῖα καὶ τὸν
κόσμον γεγονέναι, πῶς ταῦτ᾽ ἔχει τὰ γεννήματα καὶ ποιήματα καὶ πλάσματα.

328 Asclepius in Aristot. Metaph. p. 377, 29 Hayd. καὶ πάλιν οἵ
μὲν μίαν οὐσίαν εἶναι εἰρήκασιν, οἷον τὴν αἰσϑητήν, ὥσπερ oí φυσικοὶ καὶ

40 0£. Zivoixo.

1 περαινόμενον scripsi, περικλινόμενον P ed. || μετὰ σχήματος P, κατὰ

σχῆμα A ed. 2 συννοοῖτο AP, συνοῖτο ed. || τοῦτ᾽ αὐτῷ P, τοῦτ᾽ αὐτὸ ed. ||
ὥστε AP, ὡς ed. || εἰ περὶ ὕλην ἦν vo09" scripsi, εἴπερ εἶδεν ἐνταῦϑ᾽ libri.
8 ἅπερ ἔφην AP, om. ed. 6 συντιϑεὶς scripsi, αἴτιος εἷς libri. || ἰδίαν scripsi,
ἴσην libri. 9 μίγνυσιν P, μιγνύειν Α ed. 10 ἐστιν seclusi. 11 οὐδὲ
scripsi, οὔτε libri. 16 δῆλον ὡς A, ὡς δῆλον ὡς P, ὡς δῆλον ed. 32 à'
addidi. 33 τό τε μὴ ποιὰν scripsi, τοῦτο μηδ᾽ libri. 84 τῶν ἐξ αὐτῆς scripsi,
τῆς ἐξ αὐτῶν libri. 35 αὐτὸ scripsi, αὐτὸς libri. || voóro» PA, τοῦτον ed.

36 δὴ scripsi, δ᾽ ἦν libri. | φασι Kalbfl, πᾶσι libri.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 117

8 2. τινά, ὄντα, ottwa.

329 Alexander Aphrod. comm. in Aristot. Topica IV p. 155 Ald.
p. 301, 19 Wal οὕτω δεικνύοις ἂν ὅτι μὴ καλῶς τὸ τὶ of ἀπὸ τῆς ous
γένος τοῦ ὄντος τίϑενται" εἰ γὰρ τί, δῆλον ὅτι καὶ Ov' εἰ δὲ ὄν, τὸν
τοῦ ὄντος ἀναδέχοιτο ἂν λόγον" ἀλλ᾽ dil, νομοϑετήσαντες αὑτοῖς τὸ ὃν
κατὰ σωμάτων μόνων λέγεσϑαι, διαφεύγοιεν ἂν τὸ ἠπορημένον᾽ διὰ
τοῦτο γὰρ τὸ τὶ γενικώτερον αὐτοῦ φασιν εἶναι, κατηγορούμενον
οὐ κατὰ σωμάτων μόνον, ἀλλὰ καὶ κατὰ ἀσωμάτων.

Cf. p. 180 Ald. p. 359, 12 Wal. οὕτω δειχϑήσεται μηδὲ τὸ τὶ γένος ὃν
τῶν πάντων᾽ ἔσται γὰρ καὶ τοῦ ἑνὸς γένος ἢ ἐπίσης ὄντος αὐτῷ ἢ καὶ ἐπὶ τὸ
πλέον εἴ γε τὸ μὲν ἕν καὶ κατὰ τοῦ ἐννοήματος᾽ τὸ δὲ τὶ κατὰ
μόνων σωμάτων καὶ ἀσωμάτων" τὸ δὲ ἐννόημα μηδέτερον τούτων
κατὰ τοὺς ταῦτα λέγοντας.

330 Sextus adv. math. I 17. καὶ μὴν εἰ διδάσκεταί τι, ἤτοι διὰ τῶν
οὐτινῶν διδαχϑήσεται ἢ διὰ τῶν τινῶν᾽ ἀλλὰ διὰ μὲν τῶν οὐτινῶν οὐχ οἷόν 15
τε διδαχϑῆναι᾽ ἀνυπόστατα γάρ ἐστι τῇ διανοίᾳ ταῦτα κατὰ τοὺς ἀπὸ τῆς
Στοᾶς.

881 Sextus adv. math. X 218. ὥσϑ᾽ οὗτοι μὲν σῶμα ποιοῦσι τὸν
χρόνον, of δὲ ἀπὸ τῆς στοᾶς φιλόσοφοι ἀσώματον αὐτὸν φήϑησαν ὑπάρ-
Oyev τῶν yàg τινῶν φασὶ τὰ uiv εἶναι, σώματα τὰ δὲ ἀσώματα, τῶν δὲ ἀσω- 20
μάτων τέσσαρα εἴδη καταριϑμοῦνταν ὡς λεκτὸν καὶ κενὸν καὶ τόπον καὶ
χρόνον. ἐξ οὗ δῆλον γίγνεται ὅτε πρὸς τῷ ἀσώματον ὑπολαμβάνειν τὸν
χρόνον, ἔτι καὶ xc9' αὑτό τι νοούμενον πρᾶγμα δοξάζουσι τοῦτον.

Cf. ibid. 227. 284.

932 Seneca ep. 58, 12. illud genus ,quod est^ (scil. τὸ ὄν) generale 36
supra se nihil habet. initium rerum est, omnia sub illo sunt. Stoici vo-
lunt superponere huie etiamnunc aliud genus magis principale. —

ibid. 15. Primum genus Stoicis quibusdam videtur ,quid": quare
videatur subiiciam. in rerum, inquiunt, natura quaedam sunt, quaedam
non sunt. et haec autem, quae non sunt, rerum natura complectitur, quae 30
animo succurrunt, tamquam Centauri, Gigantes et quiequid aliud falso co-

. gitatione formatum habere aliquam imaginem coepit, quamvis non habeat
substantiam".

333 Anonymi Proleg. in Aristot. Categ. p. 34^ Brandis (Schol. in Ar).
τρία δὲ τὰ καϑολικώτατα ὁμώνυμα, ἕ ἕν, ὄν, κί" κατὰ πάντων γὰρ τῶν ὄντων 80
φέρεται ταῦτα, κατὰ μὲν Πλάτωνα τὸ fv, κατ᾽ ᾿Δριστοτέλη τὸ ὄν, κατὰ δὲ
τοὺς Στωϊκοὺς τὸ τί.

334 Philo Leg. Alleg. III 8 175 Vol. I p. 151, 28. τὸ γὰρ μάννα ἕρ-
μηνεύεται ui ^ τοῦτό ἐστι τὸ γενικώτατον τῶν ὄντων.

335 Plutarchus de comm. not. cp. 30 p. 1074d. οὐδὲν οὖν ἔτει ao
δεῖ λέγειν τὸν χρόνον, τὸ κατηγόρημα, τὸ ἀξίωμα, τὸ συνημμένον, τὸ
συμπεπλεγμένον᾽ οἷς χρῶνται μὲν μάλιστα τῶν φιλοσόφων, ὄντα δ᾽ οὐ
λέγουσιν εἶναι.

30 pugnant haec adversis frontibus cum iis quae testatur Alexander
n. 329.

118 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

8 39. De causis.

336 Stobaeus Eclogae I p. 138, 28 W. Χρυσίππου. Χρύσιπ-
zog αἴτιον εἶναι λέγει δι’ 0. Καὶ τὸ uiv αἴτιον ὃν καὶ σῶμα (ob δὲ
αἴτιον μήτε ὄν, μήτε σῶμα» καὶ αἴτιον μὲν ὅτι, οὗ δὲ αἴτιον διά τι.

5 Αϊτίαν δ᾽ εἶναι λόγον αἱτέου, ἢ λόγον τὸν περὶ τοῦ αἰτίου ὡς αἰτίου.
Sequitur simillima Posidonii disputatio (Diels Arii Didymi Epit. phys.
frgm. 18). Cf. Zeno I n. 89.

337 Sextus adv. math. IX 196. εἴπερ τοίνυν, φασίν, ἔστι σπέρμα, ἔστι
καὶ αἴτιον, ἐπείπερ τὸ σπέρμα αἴτιόν ἐστι τῶν ἐξ αὐτοῦ φυομένων τε xol
10 γεννωμένων᾽ ἔστι δέ γε σπέρμα, ὡς ἐκ τῶν σπειρομένων καὶ ξῳογονουμένων
. δείκνυται᾽ ἔστιν ἄρα αἴτιον. καὶ πάλιν εἰ ἔστι τι φύσις, ἔστι τι αἴτιον᾽ τῶν
γὰρ φυομένων ἢ ἐκπεφυκότων αἴτιόν ἐστιν ἡ φύσις. ὑπάρχει δὲ αὕτη, ὡς
ἀπὸ τῶν ἀποτελεσμάτων συμφανές. --- --- τοίνυν εἰ ἔστι φύσις, ἔστι τι αἵ-
τιον ἀλλὰ μὴν τὸ πρῶτον" ἄρα τὸ δεύτερον. καὶ ἄλλως εἰ ἔστι τι ψυχή,
15 ἔστιν αἴτιον᾽ αὕτη γὰρ καὶ τοῦ ζῆν καὶ τοῦ ϑνήσκειν. αἰτία γίνεται, τοῦ μὲν
ζῆν παροῦσα, τοῦ δὲ ϑνήσκειν χωριξομένη τῶν σωμάτων᾽ ἔστι δέ γε ψυχή,
φασίν, εἴγε καὶ ὃ λέγων μὴ εἶναι ψυχὴν αὐτῇ προσχρώμενος τοῦτο ἀποφαί-
νεται ἔστιν ἄρα αἴτιον. πρὸς τούτοις εἰ ἔστι ϑεός, ἔστιν αἴτιον᾽ οὗτος
γὰρ ἦν ὃ τὰ ὅλα διοικῶν" ἔστι δέ γε κατὰ τὰς κοινὰς ἐννοίας τῶν ἀνϑρώπων
30 ϑεός᾽ ἔστιν ἄρα αἴτιον᾽ καίτοι κἂν μὴ ϑεὸς ὑπάρχῃ, ἔστιν αἴτιον" τὸ γὰρ μὴ
εἶναι ϑεοὺς διά τινα αἰτίαν γίνεται" καὶ τῷ οὖν ὑπάρχειν ϑεὸν καὶ τῷ μὴ
ὑπάρχειν im^ ἴσης ἀκολουϑεῖ τὸ εἶναί τι αἴτιον.
πολλῶν γε μὴν γεννωμένων καὶ φϑειρομένων, αὐξομένων τε καὶ μειου-
μένων, κινουμένων τε καὶ ἀκινητιξζόντων, ἐξ ἀνάγκης ὁμολογεῖν δεῖ τὸ εἶναί ᾿
5 τινα τούτων αἴτια, τὰ μὲν γενέσεως τὰ δὲ φϑορᾶς. καὶ τὰ μὲν αὐξήσεως τὰ
δὲ μειώσεως καὶ ἤδη κινήσεως ἢ ἀκινησίας" σὺν τῷ κἂν μὴ ὑπάρχῃ ταῦτα
τὰ ἀποτελέσματα, φαίνηται δὲ μόνον, πάλιν εἰσάγεσϑαι τὴν ὕπαρξιν τῶν ai-
τίων᾽ τοῦ γὰρ φαίνεσϑαι μὲν ἡμῖν αὐτὰ ὡς ὑποκείμενα, μὴ ὑποκεῖσθαι δέ,
αἴτιόν τι καϑέστηκεν. καὶ μὴν εἰ μηδέν ἐστιν αἴτιον, πάντα ἐκ παντὸς δεή-
σεν γίνεσϑανι καὶ ἐν παντὶ τόπῳ, ἔτει καὶ κατὰ πάντα καιρόν᾽ ὅπερ ἄτοπον.
εὐθέως γὰρ εἰ μηδέν ἐστιν αἴτιον, οὐδὲν τὸ κωλῦον ἐξ ἀνθρώπου ἵππον συν-
ἰστασϑαι᾿ [αἴτιον ἄρα τι ἔσται]. μηδενὸς δὲ ὄντος τοῦ κωλύοντος συστήσε-
ταί ποτε ἐξ ἀνθρώπου ἵππος, καὶ οὕτως. εἰ τύχοι, ἐξ ἵππου φυτόν᾽ κατὰ
ταὐτὰ δὲ οὐκ ἀδύνατον ἔσται χιόνα μὲν ἐν “Αἰγύπτῳ πήγνυσθαι, ἀβροχίαν
85 δὲ ἐν Πόντῳ συμβαίνειν, καὶ τὰ μὲν τοῦ ϑέρους ἐν χειμῶνι γίγνεσϑαι, τὰ
δὲ τοῦ χειμῶνος ἐν ϑέρει συνίστασϑαι᾽ ὅϑεν εἴπερ ὧ ἕπεταί τι ἀδύνατον. καὶ
αὐτὸ ἔσται ἀδύνατον, τῷ δὲ μὴ εἶναι αἴτιον ἕπεται πολλὰ τῶν ἀδυνάτων,
ῥητέον καὶ τὸ μὴ εἶναι αἴτιον τῶν ἀδυνάτων ὑπάρχειν. ὅ τε λέγων μὴ εἷ-
ναι αἴτιον ἤτοι χωρὶς αἰτίας τοῦτο λέγει ἢ μετά τινος αἰτίας. καὶ εἰ μὲν
40 χωρίς τινος αἰτίας, ἄπιστός ἐστιν, μετὰ τοῦ ἀκολουϑεῖν αὐτῷ τὸ μὴ μᾶλλον
τοῦτο ἀξιοῦν ἢ ἢ τὸ ἀντικείμενον τούτῳ, αἰτίας εὐλόγου μὴ προῦποκειμένης,
δι’ ἥν φησιν &vómegxrov εἶναι τὸ αἴτιον᾽ εἰ δὲ μετά τινος αἰτίας, περιτρέ-

3 add. Wachsmuth. 4 αἴτιον del. Heeren. | μὲν om. L. 34 ταὐτὰ
Bk., ταῦτα libri. 86. 37. ἀδύνατον bis scripsi, δυνατόν libri. 42 φησιν
Bk., φασιν libri.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 119

merci, κἀν τῷ λέγειν μὴ εἶναί τι αἴτιον τίϑησι τὸ εἶναί τι αἴτιον᾽ ὅϑεν καὶ
ἀπὸ τῆς αὐτῆς δυνάμεως ἐρωτᾶν ἔξεστι καὶ τὸν ἐπὶ τοῦ σημείου καὶ τῆς
ἀποδείξεως διὰ τῶν ἔμπροσϑεν ἀποδοϑέντα λόγον, ὃς ἕξει τὴν σύνταξιν τοι-
αὐτην᾽ el ἔστι τι αἴτιον, ἔστιν αἴτιον ἀλλὰ καὶ εἰ μὴ ἔστι τι αἰτιόν, ἔστιν
αἴτιον ἤτοι δὲ ἔστιν ἢ οὐκ ἔστιν ἔστιν ἄρα“. τῷ ve γὰρ εἶναι αἴτιον ἀκο- s
λουϑεῖ τὸ εἶναί τι αἴτιον, μὴ διαφέροντος παρὰ τὸ ἡγούμενον τοῦ λήγοντος,
τῷ τε μηδὲν εἶναι αἴτιον ἀκολουϑεῖ πάλιν τὸ εἶναί τι αἴτιον, ἐπείπερ ὁ λέ-
ὧν μηδὲν εἶναι αἴτιον ὑπό τινος αἰτίας κινηϑεὶς λέγει μηδὲν εἶναι αἴτιον.
ὥστε καὶ τὸ διεζευγμένον πρὸς τοῖς δυσὶ συνημμένοις ἀληϑὲς γίνεσθαι ἐξ

ἀντικειμένων διεζευγμένον, καὶ τὴν ἐπιφορὰν τοῖς τοιούτοις λήμμασι συνεισά- 10

γεσϑαι, καϑὼς ἀνώτερον παρεμυϑησάμεϑα.

938 Attius Plac. 11, 7. Οἱ Στωϊκοὶ τὸ πρῶτον αἴτιον ὡρίσαντο κι-
νητόν.

339 Simplicius in Aristot. Phys. p. 420, 6 Diels. ὅτι τισὶ δοκεῖ μὴ
εἶναί τι κινοῦν ἀκίνητον, ἀλλὰ πᾶν τὸ κινοῦν κινεῖσϑαι — — καὶ δῆλον
ὅτε ταύτης εἰσὶ τῆς δόξης τῶν re παλαιῶν φυσιολόγων ὅσοι σωματικὴν ἢ
μίαν ἢ πλείους ὑπέϑεντο τὴν ἀρχὴν, καὶ τῶν νέων oí Στωϊκοί.

340 Aéstius Plac. 111, ὅ. Of. Στωϊκοὶ πάντα τὰ αἴτια σωματικά"

πνεύματα γάρ.

841 Sextus adv. math. IX 211. siye Στωϊκοὶ uiv πᾶν αἴτιον σῶμά 30

φασι σώματι ἀσωμάτου τινὸς αἴτιον γίνεσϑαι, olov σῶμα uiv τὸ σμιλίον,
- σώματι δὲ τῇ σαρκί, ἀσωμάτου δὲ τοῦ τέμνεσϑαι κατηγορήματος, καὶ πάλιν
σῶμα μὲν τὸ πῦρ, σώματι δὲ τῷ ξύλῳ, ἀσωμάτου δὲ τοῦ καίεσϑαι κατηγο-
ρήματος.

342 Simplicius in Aristot. categ. f. 77 B. ed. Bas. οὐδὲ ἔδεε ἀπὸ τῶν 3
ἐσχάτων ἄρχεσϑαι ποιήσεων, λέγω δὴ τῶν κατὰ πληγὴν καὶ ὦσιν, οὐδὲ τοῖς
Στωϊκοῖς συγχωρεῖν περὶ οὗ διατελοῦμεν αὐτοῖς διαφερόμενοι, ὡς τὸ ποιοῦν
πελάσει τινὶ ποιεῖ καὶ ἅψει. βέλτιον γὰρ λέγειν ὡς οὐ πάντα πελάσει καὶ
ἅψει ποιεῖ.

343 Proclus in Plat. Parmen. Vol. V p. 74 ed Cousin. Τὸ δεύτερον so

τοίνυν ὃ τῆς σφραγῖδος τύπος Στωϊκῶν ὑποϑέσεσι προσήκει ταῖς σωματι-
κῶς λεγούσαις τὰ ποιοῦντα ποιεῖν καὶ τὰ πάσχοντα πάσχειν᾽ ὠϑισμοῦ γὰρ
δεδέηται καὶ ἀντιτυπίας καὶ ἐπερείσεως καὶ οὐκ ἄλλως γέγονεν.

344 Clemens Alexandrinus Stromat. VIII 9 (Vol. II p. 929 Pott). oi-

Tt0v δὲ κυρίως λέγεται τὸ παρεκτικόν τινος ἐνεργητικῶς. ἐπεὶ καὶ τὸν σί- ss

δηρον τμητικόν φαμεν εἶναι οὐ μόνον ἐν τῷ τέμνειν, ἀλλὰ καὶ ἐν τῷ μὴ
τέμνειν οὕτως οὖν καὶ τὸ παρεκτικὸν ἄμφω σημαίνει, καὶ τὸ ἤδη ἐνεργοῦν,
καὶ τὸ μηδέπω μέν, δυνάμει δὲ κεχρημένον τοῦ ἐνεργῆσαι.

345 Clemens Alexandrinus Stromat. VIII 9 (Vol. II p. 929 Pott.). οἵ

μὲν οὖν σωμάτων, οἵ δ᾽ ἀσωμάτων φασὶν εἶναι và αἴτια (scil. Stoici et 4o

Peripatetici). οἵ δὲ τὸ μὲν σῶμα κυρίως αἴτιόν φασι, τὸ δὲ ἀσώματον κα-
ταχρηστικῶς καὶ οἷον αἰτιωδῶς (scil Stoici) ἄλλοι δ᾽ ἔμπαλιν ἀναστρέφουσι,
τὰ μὲν ἀσώματα κυρίως αἴτια λέγοντες, καταχρηστικῶς δὲ τὰ σώματα.

346 Clemens Alexandrinus Stromat. VIII 9 (Vol. II. p. 929 Pott.).

Τῶν αἰτίων và uiv προκαταρχτικά, τὰ δὲ συνεκτικά, τὰ δὲ συνεργά, và δὲ 45

ὧν οὐκ ἄνευ. προκαταρχτικὰ μὲν τὰ πρώτως ἀφορμὴν παρεχόμενα εἰς τὸ

8 τῶν Bk, τὸν libri. 19 πνευματικά coni. Diels. 46 τὰ ὧν οὐκ ἄνευ
causas esse negabant Stoici.

120 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

γίγνεσϑαί τι. καϑάπερ τὸ κάλλος τοῖς ἀκολάστοις τοῦ ἔρωτος" ὀφϑὲν γὰρ
αὐτοῖς τὴν ἐρωτικὴν διάϑεσιν ἐμποιεῖ μέν, οὐ μὴν κατηναγκασμένως" GUVEX-
τικὰ δὲ ἅπερ συνωνύμως καὶ αὐτοτελῇ καλεῖται, ἐπειδήπερ αὐτάρκως δι᾿ αὖ-
τῶν ποιητικά ἐστι τοῦ ἀποτελέσματος.

5 ἑξῆς δὲ πάντα τὰ αἴτια ἐπὶ τοῦ μανθάνοντος δεικτέον. ὃ μὲν πατὴρ
αἴτιόν ἐστε προκαταρλχτικὸν τῆς μαϑήσεως, ὁ διδάσκαλος δὲ συνεχτικόν, ἡ δὲ
τοῦ μανϑάνοντος φύσις συνεργὸν αἴτιον, ὃ δὲ χρόνος τῶν ὧν οὐκ ἄνευ λό-
γον ἐπέχει.

346a Seneca epist. 65, 4. Stoicis placet unam causam esse id

19 quod facit.

ibid. 11. Haec quae ab Aristotele et Platone ponitur turba causa-
rum aut nimium multa aut nimium pauca comprehendit. nam si, quo-
cumque remoto quid effici non potest, id causam iudicant esse faciendi,
pauca dixerunt: ponant inter causas tempus: nihil sine tempore fieri potest.

15 ponant locum: si non fuerit, ubi fiat aliquid, ne fiet quidem. ponant mo-
tum: nil sine hoc nec fit nec perit, nulla sine motu ars, nulla mutatio est.
Sed nos nune primam et generalem quaerimus causam. haec simplex esse
debet, nam et materia simplex est, quaerimus quae sit causa, ratio scilicet
faciens, id est deus.

30 347 Clemens Alexandrinus Stromat. VIII 9 (Vol. II p. 930 Pott.).
τὸ δὲ αὐτὸ ἄρα αἴτιον καὶ ποιητικὸν καὶ δι᾿ 0. καὶ εἰ uiv τί ἐστιν αἴτιον
xol ποιητικόν, τοῦτο πάντως ἐστὶ καὶ δι᾿ 0, εἰ δέ τι ἐστὶ δι᾽ 0, οὐ πάντως
τοῦτο καὶ αἴτιον. πολλὰ γοῦν ἐφ᾽ ἕν ἀποτέλεσμα συντρέχει, δι᾽ ἃ γίνεται
τὸ τέλος, ἀλλ᾽ οὐκ ἔστι πάντα αἴτια᾽ οὐ γὰρ ἂν ἐτεκνοχτόνησεν Μήδεια, εἰ

ss μὴ ὠργίσϑη" οὐδ᾽ ἂν ὠργίσϑη, εἰ μὴ ἐξήλωσεν" οὐδὲ τοῦτο, εἰ μὴ ἠράσϑη"
οὐδὲ τοῦτο, εἰ μὴ Ἰάσων ἔπλευσεν εἰς Κολχούς᾽" οὐδὲ τοῦτο, εἰ μὴ ᾿Δφγὼ
κατεσκευάσϑη᾽ οὐδὲ τοῦτο, εἰ μὴ τὰ ξύλα ἐκ τοῦ Πηλίου ἐτμήθη: ἐν τούτοις
γὰρ ἅπασιν τοῦ ..δι’ 0^ τυγχάνοντος, οὐ πάντα τῆς τεκνοχτονίας αἴτια τυγ-
χάνει, μόνη δὲ ἡ Μήδεια.

30 348 Clemens Alexandrinus Stromat. VIII 9 (Vol II p.932 Pott).
ἔτε ξητεῖται, εἰ πολλὰ κατὰ σύνοδον ἑνὸς αἴτια yíyevc {καὶ τινὲς μὲν λέ-
γουσιν ὅτε γίνεται πολλοὶ γὰρ ἄνθρωποι συνέλκοντες αἴτιοί εἰσι τοῦ κα-
ϑέλκεσϑαι τὴν ναῦν. (οὐκ αὐτὸς ἕκαστος αἴτιος àv) ἀλλὰ σὺν τοῖς ἄλλοις,
εἰ δή τε καὶ τὸ συναίτιον αἴτιον. ἄλλοι δέ φασιν, εἰ πολλὰ αἴτια, κατ᾽ ἰδίαν

35 ἕκαστον ἑνὸς αἴτιον γίνεται" τοῦ γοῦν εὐδαιμονεῖν ἑνὸς ὄντος αἴτιαι τυγχά-
νουσιν «f ἀρεταὶ πολλαὶ οὖσαι" καὶ τοῦ ϑερμαίνεσϑαι καὶ τοῦ ἀλγεῖν ὁμοίως
πολλὰ τὰ αἴτια, μή τι οὖν aí πολλαὶ ἀρεταὶ μία ἐστὶ κατὰ δύναμιν, καὶ ὶ
τὰ ϑερμαίνοντα καὶ τὰ ἀλγύνοντα. καὶ τὸ πλῆϑος δὲ τῶν ἀρετῶν κατὰ γέ-
νος ἕν τυγχάνον ἑνὸς αἴτιον γίνεται τοῦ εὐδαιμονεῖν. τῷ ὄντε δὲ προκα-

40 ταρκτικὰ μὲν αἴτια ἑνὸς γίνεται πλείονα κατὰ γένος καὶ κατ᾽ εἶδος" καὶ κατὰ
γένος μὲν τοῦ νοσεῖν ὁπωσοῦν. οἷον ψύξις, ἔκλυσις, κόπος. ἀπεψία. uS
κατ᾽ εἶδος δὲ τοῦ πυρετοῦ. τὰ δὲ συνεκτικὰ αἴτια κατὰ γένος μόνον, οὐ-
χέτι δὲ καὶ κατ᾽ εἶδος. τοῦ γὰρ εὐωδιάξεσϑαι κατὰ γένος ἑνὸς ὄντος πολλὰ
τὰ αἰτια κατ᾽ εἶδος" οἷον λιβανωτός, ῥόδον, κρόκος, στύραξ, σμύρνα, μύρον"

2 μὲν scripsi, μόνον vulgo. 4 αὑτῶν ποιητικὰ scripsi, αὑτοῦ ποιητικόν
vulgo. 81 καὶ--- γένεται addidi. 82 πολλοὶ γὰρ scripsi, πολλὰ οἱ γὰρ vulgo. i|
συνέλκοντες Sylburg, συνελόντες vulgo. 33 οὐκ αὐτὸς-- àv addidi. 34 δή τι
scripsi, μή τι vulgo. 38 ἀλγύνοντα scripsi, ἀλγοῦντα vulgo.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 121

«τοῦ δὲ εὐωδιάξεσθαι τοῦ κατ᾽ εἶδος οὐκέτι πολλά τὸ γὰρ δόδον οὐκ àv
οὕτως εὐῶδες εἴη ὡς ἡ σμύρνα.

349 Clemens Alexandrinus Stromat. VIII 9 (Vol. II p. 932 Poti.).
ἀλλήλων οὐκ ἔστι τινὰ αἴτια, ἀλλήλοις δὲ ale ἡ γὰρ σπληνικὴ διάϑεσις
προῦποκειμένη οὐ πυρετοῦ αἴτιος, ἀλλὰ τοῦ γίνεσθαι τὸν πυρετόν, καὶ ὃ mv- 5
ρετὸς προὐποκείμενος οὐ σπληνός, ἀλλὰ τοῦ αὔξεσθαι τὴν διάϑεσιν. οὕτως
καὶ αἵ ἀρεταὶ ἀλλήλαις αἴτιαι, τῷ μὴ χωρίξεσϑαι διὰ τὴν ἀντακολουϑίαν᾽
καὶ οἵ ἐπὶ τῆς ψαλίδος λίϑοι ἀλλήλοις εἰσὶν αἴτιοι τοῦ μένειν κατηγορήμα-
rog, ἀλλήλων δὲ οὐκ εἰσὶν αἴτιοι᾽ καὶ ὃ διδάσκαλος δὲ καὶ ὃ μανϑάνων ἀλ-
λήλοις εἰσὶν αἴτιοι τοῦ προκόπτειν κατηγορήματος. λέγεται δὲ ἀλλήλοις αἴτια τὸ
ποτὲ μὲν τῶν αὐτῶν, ὡς Ó ἔμπορος καὶ ὃ κάπηλος ἀλλήλοις εἰσὶν αἴτιοι τοῦ
κερδαίνειν" ποτὲ δὲ ἄλλου καὶ ἄλλου, καϑάπερ ἡ μάχαιρα καὶ ἡ σάρξ ἡ μὲν
γὰρ qo" σαρκὶ τοῦ τέμνεσϑαι, ἡ σὰρξ δὲ τῇ μαραίρᾳ τοῦ τέμνειν etc.

90 Clemens Alexandrinus Stromat. VIII 9 (Vol. II p. 933 Pott).
τὸ δὲ αὐτὸ τῶν ἐναντίων αἴτιον γίνεται, ποτὲ μὲν παρὰ τὸ μέγεϑος τοῦ αἰ- 15
τίου καὶ τὴν δύναμιν, ποτὲ δὲ παρὰ τὴν ἐπιτηδειότητα τοῦ πάσχοντος" παρὰ
μὲν τὴν ποιὰν δύναμιν, (olov) ἡ αὐτὴ χορδὴ παρὰ τὴν ἐπίτασιν ἢ τὴν
ἄνεσιν ὀξὺν ἢ βαρὺν ἀποδίδωσι τὸν φϑόγγον᾽ παρὰ δὲ τὴν ἐπιτηδειότητα
τῶν πασχόντων. (olov) τὸ μέλι γλυκάζει μὲν τοὺς ὑγιαίνοντας, πικράζει δὲ
τοὺς πυρέσσοντας᾽ καὶ εἷς καὶ ὃ αὐτὸς οἶνος τοὺς μὲν εἰς ὀργήν, τοὺς δὲ 30
εἰς διάχυσιν ἄγει᾽ καὶ ὃ αὐτὸς ἥλιος τήκει μὲν τὸν xmoóv, ξηραίνει δὲ τὸν
351 Clemens Alexandrinus Stromat. VIII 9 (Vol. II p. 933 Pott.).
καὶ τὰ μὲν προκαταρκτικά, τὰ δὲ συνεκτιχά, τὰ δὲ συναίτια, τὰ δὲ συνεργά.
— --- τῶν μὲν οὖν προκαταρκτικῶν αἰρομένων μένει τὸ ἀποτέλεσμα᾽ συνεκ- 35
τικὸν δέ ἐστιν αἴτιον, οὗ παρόντος μένει τὸ ἀποτέλεσμα καὶ αἰρομένου αἷ-
ρεται. τὸ δὲ συνεχτικὸν συνωνύμως καὶ αὐτοτελὲς καλοῦσιν, ἐπειδὴ αὐτάρ-
xoc δι᾿ αὑτοῦ ποιητικόν ἐστι τοῦ ἀποτελέσματος. εἰ δὲ τὸ αἴτιον αὐτοτε-
λοῦς ἐνεργείας ἐστὶ δηλωτικόν, τὸ «δὲ συνεργὸν ὑπηρεσίαν σημαίνει καὶ
τὴν σὺν ἑτέρῳ λειτουργίαν, εἰ μὲν οὖν μηδὲν παρέχεται, οὐδὲ συνεργὸν λεχ- so
ϑήσεται" εἰ δὲ παρέχεται, τούτου πάντως γίνεται αἴτιον, οὗ καὶ παρέχεται,
τουτέστιν τοῦ δι᾽ αὐτὸ γινομένου" ἔστιν οὖν συνεργόν, οὗ παρόντος ἐγίνετο
τὸ ἀποτέλεσμα" προδήλως μὲν οὖν παρόντος (προδήλου, ἀδήλως δὲ ἀδήλου"
καὶ τὸ συναίτιον δὲ ἐκ τοῦ γένους ἐστὶ τῶν αἰτίων, καϑάπερ ὃ συστρατιώ-
Te στρατιώτης καὶ ὃ συνέφηβος ἔφηβος. τὸ μὲν iv συνεργὸν αἴτιον τῷ 35
συνεχτικῷ πρὸς τὴν ἐπίτασιν βοηϑεῖ τοῦ ὑπ᾽ αὐτοῦ γινομένου" τὸ δὲ Gvvai-
τιον οὐκ ἐπὶ τῆς αὐτῆς ἐστιν ἐννοίας δύναται γὰρ συναίτιον veneror κἂν
μὴ συνεκτικὸν αἴτιον T τι. νοεῖται γὰρ σὺν ἑτέρῳ τὸ συναίτιον οὐδ᾽
δυναμένῳ κατ᾽ ἰδίαν ποιῆσαι τὸ ἀποτέλεσμα, αἴτιον ὃν σὺν αἰτίῳ. oretra 4
δὲ τοῦ συναιτίου τὸ συνεργὸν ἐν τῷ τὸ μὲν συναίτιον {μεϑ᾽ ἑτέρου αἰτίου 40
p ἰδίαν μὴ ποιοῦντος. τὸ ἀποτέλεσμα παρέχειν, τὸ δὲ συνεργὸν ἐν τῷ
᾿ ἰδίαν μὴ ποιεῖν, ἑτέρῳ δὲ προσερχόμενον τῷ κατ᾽ ἰδίαν ποιοῦντι συν-
ent αὐτῷ πρὸς τὸ σφοδρότερον γίνεσϑαι τὸ ἀποτέλεσμα. genie: δὲ τὸ

1 τοῦ δὲ --- πολλά supplevi 17 nonne scribendum: ποσὴν 17.19 οἷον
bis addidi. 29 δὲ addidi; demonstratur enim etiam συνεργόν esse αἴτιον.
32 δι᾽ αὐτὸ scripsi, δι᾿ αὐτοῦ vulgo. 33 προδήλου addidi. 40 us" ἑτέρου
αἰτίου inserenda esse docet sententiarum conexus. 43 σφοδρότερον scripsi,
σφοδρότατον libri.

199 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

ἐκ προκαταρχτικοῦ συνεργὸν γεγονέναι, (ἐπὶ τοῦτο» viv τοῦ αἰτίου διατεί-
vetv “δύναμιν παρίστησιν.

952 Clemens Alexandrinus Stromat.I p.376. 77 Pott. distinguit τὸ
συνεργόν, τὸ συναίτιον, τὸ. συνεκτικὸν αἴτιον.

5 ὃ δὲ μεϑ᾽ ἑτέρου ποιεῖ, ἀτελὲς ὃν καϑ᾽ αὑτὸ ἐνεργεῖν, συνεργὸν φαμὲν
καὶ γυύκδονῦ [ἀπὸ τοῦ συναιτίου αἴτιον ὑπάρχειν] ἀπὸ τοῦ ἑτέρῳ συνελϑὸν
αἴτιον γίγνεσϑαι ὠνομασμένον" χκαϑ᾽ ἑαυτὸ δὲ μὴ δύνασϑαι τὸ ἀποτέλεσμα
— -- παρέχειν.

paulo post: ἀλλὰ τῶν συνεργῶν τὰ μὲν πλείονα τὰ δὲ ἐλάττονα προσ-

10 φέρεται δύναμιν.

953 Clemens Alexandrinus Stromat. I p. 367 Pott. οἶδα πολλοὺς
— — καὶ τὸ μὴ κωλῦον αἴτιον εἶναι λέγοντας. — --- φαμὲν δὴ πρὸς αὖ-
τοὺς τὸ αἵτιον ἐν τῷ ποιεῖν καὶ ἐνεργεῖν καὶ δρᾶν νοεῖσϑαι᾽ τὸ δὲ μὴ κω-
λῦον κατά γε τοῦτο ἀνενέργητον εἶναι. ἔτει τὸ μὲν αἴτιον πρὸς τῇ ἐνεργείᾳ

15 ἐστί, καϑάπερ ὃ μὲν ναυπηγὸς πρὸς τῷ γίγνεσϑαι τὸ σκάφος. ὃ δὲ οἰκοδό-
μος πρὸς τῷ κτίξεσϑαι τὴν οἰκίαν" τὸ δὲ μὴ κωλῦον κεχώρισται τοῦ γιγνο-
μένου οἷο.

354 Galenus defin. med. 154—160 Vol. XIX p. 392 K. definit αἴτια
προκαταρλτικά, προηγούμενα, συνεκτικά, αὐτοτελῆ, συναίτια, συνεργά.

20 3959 Galenus adv. Iulianum 6 Vol. XVIII A p. 279 K. εἴρηται δὲ καὶ
περὶ τῶν συνεκτικῶν αἰτίων ἑτέρωϑι δεικνύντων ἡμῶν ὅτι τό τε ὄνομα καὶ
τὸ πρᾶγμα αὐτό, καϑ᾽ οὗ τοὔνομα, τῆς Στωϊκῆς αἱρέσεώς ἐστι καὶ ὡς
οὐκ ὀρϑῶς ὑπειλήφασιν οὔτ᾽ ὀνομάζουσιν οἵ νεώτεροι τῶν ἰατρῶν ἅὅπαν
τοῦτο τὸ γένος, ὅτι τε καὶ ἡμεῖς ἑπόμενοι πολλάκις αὐτοῖς. ὅπως μὴ δόξω-

35 μὲν ἐρίζειν ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος, ἔνια μὲν τῶν αἰτιῶν οὕτω καλεῖσθαι συγ-
χωροῦμεν, οὐ μὰ Δία ὅσα τῶν ἁπλῶς ὄντων ἐστίν, ἀλλὰ τῶν ἐν τῷ γίγνε-
σϑαι τὸ εἶναι κεκτημένων.

ibid. p. 298. καὶ μὴν οὐδ᾽ ἄλλην τινὰ ἔννοιαν εἰπεῖν ἔχει τοῦ συνέ-
χοντος αἰτίου παρὰ τὸ γίνεσθαί τι πρὸς αὐτοῦ καὶ παύεσϑαι σὺν αὐτῷ, πλὴν

80 εἰ χκἀνταῦϑα πάλιν ἐξαίφνης ξαυτὸν εἶναί φησι Στωϊκόν, ὡς ἐν ἄλλοις
ἐποίησεν. ἀλλὰ τοῦτό γε πράξας οὐ νόσου μόνον, ἀλλὰ καὶ τῆς ὑγείας
αὐτῆς αἴτιον ἀποφανεῖταί τι εἶναι καὶ ϑερμὸν καὶ ψυχρὸν ἀναγκασϑήσεταί
τι λέγειν εἶναι νόσημα καὶ ξηρὸν καὶ ὑγρόν, ἅπερ οὐ βούλεται. μὴ τοίνυν
ληρείτω μάταια μηδ᾽ ἐμπλήκτων τρόπον ἄλλοτ᾽ ἄλλα φανταζέσϑω, ποτὲ μὲν

86 ἐπαινῶν Στωϊκούς, ποτὲ δ᾽ ἀναιρῶν αὐτῶν τὰ δόγματα.

996 Galenus synopsis librorum de pulsibus 9. Vol. IX p. 458 Κ. με-
μνῆσϑαι μέντοι χρὴ πρὸ πάντων ὅπως ἔφαμεν ὀνομάζειν τὸ olov συνεκτικὸν
αἴτιον, ὅτι μὴ κυρίως ἀλλὰ καταχρώμενοι τῇ προσηγορίᾳ᾽ τὸ μὲν γὰρ κυρίως
λεγόμενον αἴτιον συνεκτικὸν οὔτ᾽ ὠνόμασέ τις ἄλλος πρὸ τῶν Στωϊκῶν

40 οὔτ᾽ εἶναι συνεχώρησε" τὰ δὲ καὶ πρὸ ἡμῶν οἷον συνεκτικὰ λεγόμενα γενέ
σεώς τινος, οὐχ ὑπάρξεως αἴτια.

1 ἐπὶ τοῦτο inserui; intellege: ἐπὶ τὸ συνεργόν. 6 uncis inclusi. | trad.
συνελϑεῖν. 16 τῷ scripsi, τὸ cod. || κτίξεσθαι scripsi, ἐκτίσθαι cod. 21 τό
τε ὄνομα scripsi, re τοὔνομα ed. 26 ἁπλῶς scripsi, ἁπλῶν ed. 32 τι εἶναι

scripsi, τινὰ ed.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 123

8 4. De corporibus. Quid sit corpus. Sola corpora esse, non
esse ideas. "Tria genera corporum.

957 Arius Didymus epit. phys. fr. 19 Diels (DG p. 457,17. Sto-
baeus ecl. I p. 143,24 W.). σῶμά ἐστι τὸ τριχῇ dillresio, sddssi, βάϑει,
μήκει" ταῦτα δὲ πλεοναχῶς λέγεσθαι. ὁτὲ μὲν γὰρ μῆκος [εἶναι] λέγεσϑαι 5
τὸ μέγιστον διάστημα τοῦ σώματος, ὁτὲ δὲ μόνον τὸ κάτωϑεν ἄνω" καὶ πλά-
τος ὁτὲ (uiv) τὸ δεύτερον διάστημα, ὁτὲ δὲ τὸ ἐκ δεξιᾶς καὶ ἐξ εὐωνύμου"
καὶ βάϑος ὁτὲ μὲν τὸ εἰς ἑαυτὸ διάστημα, ὁτὲ δὲ τὸ πρόσω καὶ ὀπίσω"
κατὰ μὲν τὸν πρότερον λόγον οὔτε τῶν σφαιρῶν οὔτε τῶν τετραγώνων καὶ
τῶν ὁμοίων οὐδὲν. τῶν διαστημάτων τούτων ἐχόντων, κατὰ δὲ τὸν δεύτερον 10
παντὸς σώματος τὰς τρεῖς ἔχοντος διαστάσεις διὰ τὸ κατὰ πᾶσαν ϑέσιν ὑπὸ
τὸν λόγον τοῦτον πίπτειν αὐτό.

358 Philo de mundi opifieio $ 36 Vol. I p. 11,9 Wendl. τὸ γὰρ
σῶμα φύσει στερεὸν ὅτιπερ καὶ τριχῆ διαστατόν᾽ στερεοῦ δὲ xol σώματος
ἔννοια τίς ἑτέρα, πλὴν τὸ πάντη διεστηκός. 15

359 Clemens Alexandrinus Stromat II p. 436 Pott. διϊσχυρίξονται
τοῦτ᾽ εἶναι μόνον ὅπερ ἔχει προσβολὴν καὶ ἐπαφήν τινα, ταὐτὸν σῶμα καὶ
οὐσίαν ὁριζόμενοι, (ἄλλοι δὲν πρὸς αὐτοὺς ἀμφισβητοῦντες μάλα εὐλαβῶς
ἄνωθεν ἐξ ἀοράτου ποϑὲν ἀμύνονται, νοητὰ ἄττα καὶ ἀσώματα εἴδη βιαζό-
μένοι τὴν ἀληϑινὴν οὐσίαν εἶναι. 30

960 Aetius 110,ὅ. Οἱ ἀπὸ Ζήνωνος Στωϊκοὶ ἐννοήματα ἡμέτερα
τὰς ἰδέας ἔφασαν.

361 Syrianus in Aristot. Metaph. (Aristot. Acad. Bor. Vol. V) p. 892*.
τῶν καϑ' ἕκαστα, ἃ εἴτε δέοι κατὰ πᾶν — —— εἴτε γίγνοιτο uiv ἀεὶ καὶ

φϑείροιτο, διαμένοι δὲ κατὰ τὸ ἑαυτῶν ὅλον διὰ τὴν εἰδητικὴν αἰτίαν ---- — 36
εἴτε καὶ ὄντα τις αὐτὰ καλοίη, ὡς ᾿Δριστοτέλης εἴωϑεν, εἴτε καὶ μόνα εἶναι
λέγοι, ὡς οὗ Στωϊκοί φασιν.

362 Simplieius in Aristot. eateg. f. 17 A ed. Bas. οἵ δὲ ἀναιροῦσι
μὲν τὴν τῶν κοινῶν φύσιν, ἐν δὲ τοῖς x«9' ἕκαστα αὐτὰ μόνοις ὑφεστάναι
νομέξουσιν, αὐτὰ x«9' αὑτὰ μηδαμοῦ ϑεωροῦντες. 80

363 Sextus adv. math. VIII 263. τὸ ἀσώματον κατ᾽ αὐτοὺς (scil.
Stoicos) οὔτε ποιεῖν τι πέφυκεν οὔτε πάσχειν.

364 Syrianus in Aristot. Metaphys. (Aristot. Acad. V 892^, 14).
ὡς ἄρα τὰ εἴδη παρὰ τοῖς ϑείοις τούτοις ἀνθρῦσιν οὔτε πρὸς τὴν
χρῆσιν τῆς τῶν ὀνομάτων συνηϑείας παρήγετο, ὡς Χρύσιππος καὶ 80
᾿Αφχέδημος καὶ οἱ πλείους τῶν Στωϊκῶν ὕστερον ὠφήϑησαν (πολλαῖς
γὰρ διαφοραῖς διέστηκε τὰ x«0' αὑτὰ εἴδη τῶν ἐν τῇ συνηϑείᾳ λεγο-
μένων) οὔτε etc.

365 Proclus in Euclidem 35,25 p.395 Friedlein. (Τὰ παραλλη-
λόγραμμα τὰ ἐπὶ τῆς αὐτῆς βάσεως καὶ ἐν ταῖς αὐταῖς παραλλήλοις «0

5 πλεοναχῶς P?, πλέον ἄλλως FP'. | εἶναι delevi. 1 μὲν add. cod. Va-
tic. 8 rà εἰς ἑαυτὸ Diels, καὶ sig ἑαυτὸ F, εἰς ἑαυτὸ P; τὸ ἐλάχιστον Usener.
9 πρότερον Usener, πρῶτον FP. 12 τοῦτον cod. August. τοῦτο FP. 18 ἄλ-
ἴοι δὲ addidi ex coni.

Stoicorum veterum fragm. II. 9

124 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

ἴσα ἀλλήλοις ἐστιν). Τὰ δ᾽ οὖν τοιαῦτα τῶν ϑεωρημάτων, ὡς φησὶν
ὁ Γεμῖνος, ἀπείκαζξεν ὁ Χρύσιππος ταῖς ἰδέαις. ὡς γὰρ ἐκεῖναι τῶν
ἀπείρων ἐν πέρασιν ὡρισμένοις τὴν γένεσιν περιλαμβάνουσιν, οὕτως
καὶ ἐν τούτοις τῶν ἀπείρων ἐν ὡρισμένοις τόποις ἡ περίληψις γίνε-
5 ται. καὶ διὰ τὸν ὅρον τοῦτον ἡ ἰσότης ἀναφαίνεται. τὸ γὰρ ὕψος
τῶν παραλλήλων τὸ αὐτὸ μένον ἀπείρων νοουμένων ἐπὶ τῆς αὐτῆς
βάσεως παραλληλογράμμων πάντα ἴσα ἀλλήλοις ἀποφαίνει.
366 Plutarchus praec. conjugalia ep. 84: Τῶν σωμάτων of φιλόσο-
φοι (scil. Stoiei) τὰ uiv ἐκ διεστώτων λέγουσιν εἶναι καϑάπερ στόλον καὶ
10 στρατόπεδον, τὰ δ᾽ ἐκ συναπτομένων ὡς οἰκίαν καὶ ναῦν, τὰ δ᾽ ἡνωμένα
καὶ συμφυᾶ καϑάπερ ἐστὶ τῶν (dv ἕκαστον. — -- --- δεῖ δὲ ὥσπερ of
φυσικοὶ τῶν ὑγρῶν λέγουσε δι’ ὅλων γενέσϑαι τὴν κρᾶσιν, οὕτω etc.
367 Plutarchus de defectu oraculorum ep. 29. οὐ γὰρ ἐνταῦϑα
uiv ἕν συνίσταται σῶμα πολλάκις ἐκ διεστώτων σωμάτων, olov ἐκ-
15 κλησία καὶ στράτευμα καὶ χορός" ὧν ἑκάστῳ καὶ ξῆν καὶ φρονεῖν καὶ
μανϑάνειν συμβέβηκεν, ὡς οἴεται Χρύσιππος" ἐν δὲ τῷ παντὶ δέκα
κόσμους --- --- ἑἕνὴ χρῆσϑαι λόγῳ --- --- ἀδύνατόν ἐστιν.
9368 Achilles Isagoge 14 p. 134 in Petav. ὕταποὶ. (Τί μὲν ἀστήρ,
τί δὲ ἄστρον;:) σώματα ἡνωμένα λέγεσθαι ὅσα ὑπὸ μιᾶς ἕξεως κρατεῖται,
20 οἷον λέϑος. ξύλον᾽ ἔστι δὲ ἕξις πνεῦμα σώματος συνεχτικόν. συνημμένα δὲ
ὅσα οὐχ ὑπὸ μιᾶς ἕξεως δέδεται, ὡς πλοῖον καὶ οἰκία᾽ τὸ μὲν γὰρ ἐκ πολ-
λῶν σανίδων, ἡ δὲ ἐκ πολλῶν λέϑων σύγκειται. διεστῶτα δὲ ὡς χορός. τῶν
δὲ τοιούτων διτταὶ αἴ διαφοραί. τὰ μὲν γὰρ ἐξ ὡρισμένων σωμάτων καὶ
ἀριϑμῷ ληπτῶν ὡς χορός, τὰ δὲ ἐξ ἀορίστων ὡς ὄχλος. εἴη οὖν (ἂν) ὃ
36 μὲν ἀστὴρ σῶμα ἡνωμένον, τὸ δὲ ἄστρον ἐκ διεστώτων καὶ ὡρισμένων"
ἀριϑμὸς γὰρ ἀστέρων ἐφ᾽ ἑκάστου δείκνυται.

-H
8 & Quattuor categoriae.

369 Simplicius in Aristot. categ. f. 1644 ed. Bas. Οἱ δέ γε Zvoi-
κοὶ εἰς ἐλάττονα συστέλλειν ἀξιοῦσι τὸν τῶν πρώτων γενῶν ἀριϑμόν. καὶ
80 τινὰ ἐν τοῖς ἐλάττοσιν ὑπηλλαγμένα παραλαμβάνουσι. ποιοῦνται γὰρ τὴν
τομὴν εἰς τέσσαρα᾽ εἰς ὑποκείμενα καὶ ποιὰ καὶ πῶς ἔχοντα καὶ πρὸς
τί πως ἔχοντα. καὶ δῆλον ὅτι πλεῖστα παραλείπουσιν. τό τε γὰρ ποσὸν
ἄντικρυς, καὶ τὰ ἐν χρόνῳ καὶ iv τόπῳ. εἰ γὰρ τὸ πῶς ἔχον νομίζουσιν
αὐτοῖς τὰ τοιαῦτα περιλαμβάνειν, ὅτι τὸ πέρυσιν ὃν ἢ τὸ ἐν “υκχείῳ ἢ τὸ
35 καϑῆσϑαι ἢ τὸ ὑποδεδέσϑαι διάκειταί πως κατά τι τούτων, πρῶτον μὲν
πολλῆς οὔσης τῆς ἐν τούτοις διαφορᾶς ἀδιάρϑρωτος ἡ τοῦ πῶς ἔχειν κοι-
νότης ἐκφέρεται κατ᾽ αὐτῆς. ἔπειτα τὸ κοινὸν τοῦτο πῶς ἔχειν καὶ τῷ ὑπο-
κειμένῳ ἁρμόσει καὶ τῷ ποσῷ μάλιστα. καὶ ταῦτα γὰρ διάκειταί πως.
370 Dexippus in Aristot. categ. p. 5,18 Busse (de Aristotelis cate-
40 goriis locutus:) σχεδὸν γὰρ κατανενόηκα, ὡς οὔτε πλείους ἀντιλογίαι εἰς

12 immo γίνεσϑαι. 19 ἡνωμένα iransposui, quod vulgo post ἕξεως
legitur.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 125

ἑτέραν ὑπόϑεσιν γεγόνασιν οὔτε μείξους ἀγῶνες κεκίνηνται οὐ μόνον τοῖς
Στωϊκοῖ τὸ καὶ Πλατωνικοῖς, σαλεύειν ἐπιχειροῦσι ταύτας τὰς ᾿Δριστοτέλους

ς etc.

471 Plotinus Ennead. VI lib. I 25 (Vol. II p. 256 Mü.). πρὸς δὲ
τοὺς τέτταρα τιϑέντας (scil. γένη τοῦ ὄντος) καὶ τετραχῶς διαιροῦντας εἷς ὁ
ὑποκείμενα καὶ ποιὰ καὶ πὼς ἔχοντα καὶ πρός τι πὼς ἔχοντα καὶ
κοινόν τι ἐπ᾽ αὐτῶν τιϑέντας καὶ ἑνὶ γένει περιλαμβάνοντας τὰ πάντα, ὅτι
μὲν κοινόν τε καὶ ἐπὶ πάντων ἕν γένος λαμβάνουσι, πολλὰ ἄν τις λέγοι.
καὶ γὰρ ὡς ἀσύνετον αὐτοῖς καὶ ἄλογον τὸ ,Ti* τοῦτο καὶ οὐκ ἐφαρμότ-
τον ἀσωμάτοις καὶ σώμασι. καὶ διαφορὰς οὐ καταλελοίπασιν, αἷς τὸ 10
τὶς διαιρήσουσι etc.

372 Simplicius in Aristot. Phys. p. 94,11 Diels. διὸ πολλαχῶς ἔφη
τὸ ὄν (scil. Aristoteles). πλὴν ὅτι τὰ ἄλλα inl τῇ οὐσίᾳ συμβέβηκε, xo
ἣν καὶ χαρακτηρίξεται τὸ ὑποκείμενον, διὸ οἵ μὲν ἀνήρουν τὰ ἄλλα,
χαϑάπερ οἵ ἀπὸ τῆς Στοᾶς ἐποίουν παρὰ τὰ ἐναργῆ. ὃ δὲ ὁμοίως τῇ
οὐσίᾳ καὶ τἄλλ᾽ εἰπὼν εἶναι μᾶλλον ἁμαρτάνει.

8178 Plotinus Ennead. VI lib. I 25 (Vol. II p. 256 Mü.) αὐτὴν δὲ
τὴν διαίρεσιν ἐπισκεπτέον᾽ ὑποκχείμενα uiv yàg πρῶτα τάξαντες wol τὴν ὕλην
ἐνταῦϑα τῶν ἄλλων προτάξαντες, τὴν πρώτην αὐτοῖς δοκοῦσαν ἀρχὴν συν-
τάττουσι τοῖς μετὰ τὴν ἀρχὴν αὐτῶν — --- ἐπεὶ καὶ αὐτοὶ φήσουσι παρὰ 90
τῆς ὕλης, οἶμαι, τοῖς ἄλλοις τὸ εἶναι ὑπάρχειν. ἔπειτα τὸ ὑποκείμενον ἕν
- ἀριϑμοῦντες οὐ τὰ ὄντα ἐξαρνϑμοῦνται, ἀλλ᾽ ἀρχὰς τῶν ὄντων ξητοῦσι. δια-
φέρει δὲ ἀρχὰς λέγειν καὶ αὐτά. εἰ δὲ ὃν μὲν μόνον τὴν ὕλην φήσουσι,
τὰ δ᾽ ἄλλα πάϑη τῆς ὕλης, οὐκ ἐχρῆν τοῦ ὄντος καὶ τῶν ἄλλων ἕν τι γένος
προτάττειν᾽ μᾶλλον δ᾽ ἂν βέλτιον αὐτοῖς ἐλέγετο, εἰ τὸ μὲν οὐσίαν (ἔφασαν),
τὰ δ᾽ ἄλλα πάϑη, καὶ διῃροῦντο ταῦτα. τοῦ δὲ καὶ λέγειν ,rà μὲν ὑποκεί-
μενα, τὰ δὲ τὰ ἄλλα“, ἑνὸς ὄντος τοῦ ὑποκειμένου καὶ διαφορὰν οὐκ ἔχον-
τος, ἀλλ᾽ ἢ τῷ μεμερίσϑαι ὥσπερ ὄγκον εἰς μέρη (καίτοι οὐδὲ μεμερίσθαι τῷ
συνεχῆ λέγειν τὴν οὐσίαν) βέλτιον λέγειν ἦν 10. μὲν ὑποκείμενον."

374 Dexippus in Aristot. categ. p. 23,25 Busse. πρὸς τοῦτο τὸ so
ἀπόρημα ἐκεῖνο χρὴ προσειπεῖν, ὡς ἔστι τὸ ᾿ὁιδοκείμενὸν διττὸν καὶ κατὰ
τοὺς ἀπὸ τῆς Στοᾶς καὶ κατὰ τοὺς πρεσβυτέρους" ἕν μὲν τὸ λεγόμενον
πρῶτον ὑποκείμενον ὡς ἣ ἄποιος ὕλη, ἣν δυνάμει σῶμα ᾿“ριστοτέλης φησί,
᾿ δεύτερον δὲ ὑποκείμενον τὸ ποιόν, ὃ κοινῶς ἢ ἰδίως ὑφίσταται" ὑποκείμενον
γὰρ καὶ ὃ χαλκὸς καὶ ὃ Σωκράτης τοῖς ἐγγινομένοις ἢ κατηγορουμένοις κατ᾽ ss
αὐτῶν. τὸ γὰρ ὑποκείμενον κατὰ r0» πρός τι λέγεσϑαι ἐδόκει (τινὶ γὰρ
ὑποκείμενον), ἤτοι δὲ ἁπλῶς τῶν γινομένων ἐν αὐτῷ καὶ κατηγορουμένων
αὐτοῦ ἢ ἰδίως᾽ ἁπλῶς μὲν γὰρ ὑποκείμενον πᾶσι τοῖς γινομένοις καὶ κατη-
γορουμένοις ἡ πρώτῃ ὕλη, τισὶ δὲ ὑποκείμενον γιγνομένοις ἐπ᾽ αὐτοῦ καὶ
κατηγορουμένοις ὃ χαλκὸς καὶ ὃ Σωκράτης. δύο τοίνυν ὑποκειμένων ὄντων 40
πολλὰ τῶν ἐγγινομένων, ὡς πρὸς τὸ πρῶτον ὑποκείμενον ἐν ὑποκειμένῳ
ὄντα, ὡς πρὸς τὸ δεύτερον οὐκ ἦν ἐν ὑποκειμένῳ ἀλλὰ μέρη αὐτοῦ.

376 Plotinus Ennead. IV lib VII 9 (Vol. II p. 114 Μὰ). ὅτι δὲ
xol τὰ σώματα ἀσωμάτοις δυνάμεσι δύναται ἃ δύναται, ἐκ τῶνδε δῆλον.
ὁμολογήσουσι γὰρ ἕτερον ποιότητα καὶ ποσότητα εἶναι καὶ πᾶν σῶμα ποσὸν 45
εἶναι καὶ ἔτι οὐ πᾶν σῶμα ποιὸν εἶναι, ὥσπερ τὴν ὕλην. ταῦτα δὲ ὁμολο-

—

τὸ
σι

16 εἶναι scripsi, 2v libri. 95 ἔφασαν addidi. 26 τοῦ scripsi, τὸ libri.
29 βέλτιον om. Mü. ^ 36 τὸ inserui. 46 ποιὸν scripsi, ποσὸν libri.

196 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

γοῦντες τὴν ποιότητα ὁμολογήσουσιν, ἕτερον οὖσαν ποσοῦ, ἕτερον σώματος

εἶναι: πῶς γὰρ μὴ ποσὸν οὖσα σῶμα ἔσται, εἴπερ πᾶν σῶμα ποσόν; --- --

τὸ δὲ ὕλην μὲν τὴν αὐτὴν εἶναι, ὁῶμα ὥς φασιν οὖσαν, διάφορα δὲ ποιεῖν

ποιότητας προσλαβοῦσαν, πῶς οὐ δῆλον ποιεῖ, τὰ προσγενόμενα λόγους ἀὔλους
6 καὶ ἀσωμάτους εἶναι;

8 6. Ποιότητες, ποιά, ἰδίως ποιά.
376 Plotinus Ennead. VI lib. I 29 (Vol. II p. 260 Mü.) τὰ δὲ ποιὰ

αὐτοῖς ἕτερα μὲν δεῖ εἶναι τῶν ὑποκειμένων καὶ λέγουσιν᾽ οὐ γὰρ ἂν αὐτὰ
δεύτερα κατηρίϑμουν. --- --- εἰ δὲ τὰ ποιὰ ὕλην ποιὰν λέγοιεν, πρῶτον μὲν
10 οἵ λόγοι αὐτοῖς ἔνυλοι, ἀλλ᾽ οὐκ ἐν ὕλῃ γενόμενοι σύνϑετόν τι ποιήσουσιν,
ἀλλὰ πρὸ τοῦ GvvOfrov, ὃ ποιοῦσιν, ἐξ ὕλης καὶ εἴδους ἔσονται οὐκ ἄρα
αὐτοὶ εἴδη οὐδὲ λόγοι. εἰ δὲ λέγοιεν μηδὲν εἶναι τοὺς λόγους ἢ ὕλην πὼς
ἔχουσαν, τὰ ποιὰ δῆλον ὅτε πὼς ἔχοντα ἐροῦσι, καὶ ἐν τῷ τετάρτῳ γένει
τακτέον. εἰ δὲ ἥδε ἡ σχέσις ἄλλη, τίς ἡ διαφορά; ἢ δῆλον ὅτι τὸ πὼς
ἔχειν ἐνταῦϑα ὑπόστασις μᾶλλον;
δ} Galenus de qualitatibus incorporeis 1 Vol. XIX p. 463 K. ἦν δὲ
ὁ περὶ τῶν ποιοτήτων λόγος καὶ τῶν συμβεβηκότων ἁπάντων, ἅ φασιν εἶναι
Στωϊκῶν παῖδες σώματα.
348 Simplicius in Aristot. categ. f. 57 E. ed. Bas. Οἱ δὲ Στωϊκοὶ
90 τὸ κοινὸν τῆς ποιότητος τὸ ἐπὶ τῶν σωμάτων λέγουσι διαφορὰν' εἶναι
οὐσίας, οὐκ ἀποδιαληπτὴν xa9' ἑαυτήν, ἀλλ᾽ εἰς ἕν νόημα καὶ
ἰδιότητα ἀπολήγουσαν, οὔτε χρόνῳ οὔτε ἰσχύϊ εἰδοποιουμένην, ἀλλὰ τῇ
ἐξ αὐτῆς τοιουτότητι, καϑ᾽ ἣν ποιοῦ ὑφίσταται γένεσις. ἐν δὲ τούτοις εἰ
μὴ οἷόν τε, κατὰ τὸν ἐκείνων λόγον, κοινὸν εἶναι σύμπτωμα σωμάτων xol .
?5 ἀσωμάτων, οὐκέτι ἔσται γένος ἡ ποιότης etc.
379 Alexander Aphrod. in Aristot. Topica IV p. 181 Ald. p. 360,9
Wal. ἀναιροῖτο ἂν τὸ τὴν ποιότητα εἶναι πνεῦμά πως ἔχον ἢ ὕλην πως
ἔχουσαν. ---- ἀλλὰ καὶ ὁ τὴν πυγμὴν λέγων εἶναι χεῖρά πως ἔχουσαν ἁμαρ-
τάνει. οὐ γὰρ ἡ πυγμὴ χείρ, ἀλλ᾽ ἐν ὑποκειμένῳ τῇ χειρὶ ἡ πυγμή.
80 380 Plutarchus de comm. not. ep. 50 p. 1085e. ἔτι τὴν μὲν οὐσίαν
xol τὴν ὕλην ὑφεστάναι ταῖς ποιότησι λέγουσι, ὡς σχεδὸν οὕτω τὸν ὅρον
ἀποδιδόναι" τὰς δὲ ποιότητας αὖ πάλιν οὐσίας καὶ σώματα ποιοῦσι" ταῦτα
δὲ πολλὴν ἔχει ταραχήν. εἰ μὲν γὰρ ἰδίαν οὐσίαν οἵ ποιότητες ἔχουσι xo"
ἣν σώματα λέγονται καί εἰσιν, οὐχ ἑτέρας οὐσίας δεόνται᾽ τὴν γὰρ αὑτῶν
ἔχουσιν. εἰ δὲ τοῦτο μόνον αὐταῖς ὑφέστηκε τὸ κοινόν, ὕπερ οὐσίαν οὗτοι
καὶ ὕλην καλοῦσι, δῆλον ὅτι σώματος μετέχουσι, σώματα δ᾽ οὔκ εἰσιν (οὐδ᾽
οὐσίαι τὸ γὰρ ὑφεστὼς καὶ δεχόμενον διαφέρειν ἀνάγκη τῶν ἃ δέχεται καὶ
οἷς ὑφέστηκεν. οἱ δὲ τὸ ἥμισυ βλέπουσι᾽ τὴν γὰρ ὕλην ἄποιον ὀνομάζουσι,
τὰς δὲ ποιότητας οὐκέτι βούλονται καλεῖν ἀύλους. p. 1086a ὃν δέ τενὲς
40 αὐτῶν προβάλλονται λόγον, ὡς ἄποιον τὴν οὐσίαν ὀνομάζοντες, οὐχ ὅτι
πάσης ἐστέρηται ποιότητος ἀλλ᾽ ὅτι πάσας ἔχει τὰς ποιότητας, μάλιστα παρὰ
τὴν ἔννοιάν ἐστιν.

σι

4 ποιότητας Scripsi, ποιότητος libri. | &vA4ovg scripsi, αὐτούς libri.
10 fortasse: αὐτοὶ Évvio:. 31 ὡς Bernardacis, καὶ libri. 86 δ᾽ οὔκ Wy.,
γὰρ οὐκ libri. ^ 81 οὐδ᾽ οὐσίαι addidi propter sequentia. || γὰρ Wy., δὲ libri.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 127

381 Galenus de qualitatibus incorporeis 10. Vol XIX p. 483 K. εἴ
τε καὶ τῶν συμβεβηκότων ἕκαστον σῶμά ἐστι, τί βουλόμενοι τὸ σῶμα μόνον
φασὶν ἐπ᾿ ἄπειρον τέμνεσϑαι, οὐχὶ δὲ καὶ τὸ σχῆμα φέρε καὶ ἣν γλυκύτητα
καὶ τῶν ἄλλων ἕκαστον, οὐ τῷ κατὰ συμπλοκὴν τρόπῳ, q οὐδὲ κατ᾽
ἀναφορὰν ἐπὶ τὸ συνήϑως καλούμενον σῶμα, ἀλλ᾽ ἀπ’ MA d διὰ τί 0b 6
μόνου, καϑάπερ ἔφην, τοῦ σώματος τοῦτον ὅρον εἶναί φασιν, τὸ τριχῇ δια-
στατὸν μετὰ ἀντιτυπίας, οὐχὶ δὲ καὶ χρόαν καὶ χυλὸν καὶ χυμὸν καὶ τῶν
λοιπῶν συμβεβηκότων ἕκαστον οὕτως ὁρίζονται; εἰ δὲ σώμαζταν πάντα ταῦτ᾽
εἶναί φασι (κἂν γὰρ ἐπ᾽ εἴδους διαφέρῃ, κοινῶς γε καὶ πάντα σώματα
εἶναί φασινὶ --- --- τῶν συμβεβηκότων ἕκαστον δριξόμενοι λεγέτωσαν οὐσίαν 10
σωματικὴν τριχῇ διαστατὴν μετὰ ἀντιτυπίας.

382 Galenus de qualitatibus incorporeis 3. 4 Vol. XIX p. 471 K.
ἐπιτείνεται δὲ τὸ ἄπορον τοῦ λόγου, εἰ καὶ τὸ μῆκος τοῦ σώματος σῶμά
ἐστι καὶ τὸ πλάτος καὶ τὸ βάϑος. ἅμα γὰρ a: φημί, σωμάτων ἀπει-
ρέαι γενήσονται ἐν βραχεῖ κατὰ περιγραφὴν πρὸς αἴσϑησιν τόπῳ. τό τε τῶν 15
πολλῶν τούτων, μᾶλλον δὲ ἀπείρων “σωμάτων πλῆϑος ἄρά γε οὖν ἀΐδιον;
καὶ πῶς ἔτε φήσουσιν ἄποιον τὴν πρώτην οὐσίαν; ἐξ ἧς φασι τόν τε κόσμον
καὶ τῶν ἐπὶ μέρους εἰδῶν ἕκαστον γεγονέναι.

383 Simplicius in Aristot. categ. f. 691" ed. Bas. ἀλλ᾽ οὐδὲ ἡ τῶν
Στωϊκῶν δόξα, λεγόντων σώματα εἶναι τὰ σχήματα, ὥσπερ καὶ τὰ ἄλλα 90
ποιά, συμφωνεῖ τῇ ᾿Δριστοτέλους δόξῃ.

384 Galenus de qualitatibus incorporeis 2 Vol. XIX p. 467 K. (post-
quam probare studuit μῆκος, πλάτος, βάϑος, βάρος, σχῆμα non esse cor-
pora) ὃ δ᾽ ὅμοιος ἐπὶ τῶν λοιπῶν συμβεβηκότων λόγος, χρωμάτων τε καὶ
χυμῶν καὶ τῶν πρὸς ὄσφρησιν καὶ τῶν πρὸς ἀκοήν, φωνῶν, λόγων, συριγ- 90
μῶν, μυγμῶν, ποππυσμῶν, στεναγμῶν, ῥωχμῶν , ῥογχασμῶν, βόμβων, ἤχων,
ψόφων" εἰ δὲ λέγοι τις ταῦτά τε καὶ τὰ τοιαῦτα πάντα ὑπάρχειν ἀέρα
πεπληγμένον πως, καλὸν ἐπειπεῖν αὐτῷ ῷ τὸ Μενάνδρειον

οταῦτά σ᾽ etd o ὦ movmot*
τὸ μὴ δίχα σώματος νοεῖσϑαί τι τοιοῦτο. --- — οὔκουν οὐδὲ πληγὴ τοῦ so
ἀέρος ἀήρ ἐστιν οἷο.

385 Galenus de qualitatibus incorporeis 6 Vol. XIX p. 480K. κάἀ-
κεῖνα λοιπὸν τοῖς φιλονίκοις ἀνδράσιν οὐκ ἄτοπα; καὶ γὰρ τὰς κινήσεις, αἱ

προσγίγνονται τοῖς σώμασιν καὶ πάλιν ἀπογίγνονται, σώματ᾽ εἷναί φασιν.
ὑπ — ἀλλ᾽ εἰ μὲν τῷ κατὰ ἀναφορὰν τρόπῳ τῆς κλήσεως οὕτως ἐκάλουν, 35
οὐδ᾽ ἂν οὐδ᾽ αὐτὸς ἐχαλέπαινον αὐτοῖς. — εἰ δὲ πρώτως καὶ κυρίως, ἁμαρ-
τάνουσιν.

386 Galenus de qualitatibus incorporeis 4. Vol. XIX p. 473 Κ. {πῶς
δ᾽ εἴ καὶ τὸ φῶς ἐστι σῶμα xol ἡ λευκότης καὶ ἡ ϑερμότης, πᾶν δὲ σῶμα
ποσόν ἐστι καὶ πηλίκον καὶ συναυξητικὴν φύσιν ἔχει, τὸ καταυγασϑὲν καὶ 4o

4 οὐ τῷ P, corr. A; οὕτω ed. 6 εἶναί φασι P, φασὶν εἶναι ed. 8 có-
ματα scripsi, σῶμα libri. 18 ἄπορον ῬΑ, ἄπειρον ed. 16 τόπῳ Kalbfleisch,
τόπου libri. 24 ἐπὶ P, οὖν ed. 26 μυγμῶν scripsi »vyuóv libri. | ῥωχμῶν
A, ῥοχμῶν P. 29 σέ P, τε ed. 33 λοιπὸν scripsi, λιπεῖν PA φιλεῖν ed. ||
ἄτοπα scripsi, ἄτοπον libri. || τὰς scripsi, ro: libri. | αὖ scripsi, εἰ libri.

34 προσγίγνονται --- ἀπογίγνονται Kalbfl, -sro: libri. || σώματ᾽ scripsi, σῶμα δ᾽
libri. 85 κλήσεως A, κλίσεως P ed. 38 πῶς δ᾽ εἰ supplevi. 89 καὶ ἡ
ϑερμότης PA, om. ed. 40 ἔχει scripsi, ἔχειν libri. || xerevyacQiv scripsi,

128 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

ϑερμανϑὲν ὕδωρ ὑπὸ ἡλίου (οὐ πλεῖόν τε καὶ μεῖζον γίγνεται καὶ διὰ
τοῦτο μείζονος δεῖται τόπου.

987 Aétius Place. IV 20, 2. Of δὲ Στωϊκοὶ σῶμα τὴν φωνήν᾽ πᾶν
γὰρ τὸ δρῶν ἢ καὶ ποιοῦν. σῶμα᾽ ἡ δὲ φωνὴ ποιεῖ καὶ δρᾷ᾽ ἀκούομεν γὰρ

5 αὐτῆς καὶ αἰσϑανόμεϑα προσπιπτούσης τῇ ἀκοῇ καὶ ἐκτυπούσης καϑάπερ
δακτυλίου εἰς κηρόν. ἔτι πᾶν τὸ κινοῦν καὶ ἐνοχλοῦν σῶμά ἐστι᾿ κινεῖ δὲ
ἡμᾶς ἡ εὐμουσία, ἐνοχλεῖ δὲ 4| ἀμουσίας. ἔτι πᾶν τὸ κινούμενον σῶμά ἐστι"
κινεῖται δὲ 4j φωνὴ καὶ προσπίπτει εἰς τοὺς λείους τόπους καὶ ἀντανακλᾶται
καϑάπερ ἐπὶ τῆς σφαίρας τῆς βαλλομένης εἰς τοῖχον᾽ ἐν γοῦν ταῖς κατ᾽

10 ἴγυπτον πυραμίσιν ἔνδον μία φωνὴ ῥηγνυμένη τέτταρας ἢ καὶ πέντε ἤχους
ἀπεργάζεται.

888 Simplicius in Aristot. categorias f. 54 B. ed. Bas. οἵ δὲ τινὰς

"uiv ἀνήρουν ποιότητας, τινὰς δὲ κατελίμπανον. τῶν δὲ ὑπόστασιν αὐταῖς
διδόντων, οἵ μὲν πάσας ἡγοῦντο ἀσωμάτους, ὥσπερ, οὗ ἀρχαῖοι᾽ οἵ δὲ τῶν

15 μὲν ἀσωμάτων ἀσωμάτους, τῶν δὲ σωμάτων σωματικὰς ὥσπερ οἵ Στωΐϊκοί.

989 Simplicius in Aristot. categ. f. 56 4 ed. Bas. Οἱ δὲ Στωϊκοὶ
τῶν μὲν σωμάτων σωματικάς, τῶν δὲ ἀσωμάτων ἀσωμάτους εἶναι λέγουσι
τὰς ποιότητας. σφάλλονται δὲ ἀπὸ τοῦ ἡγεῖσϑαι τὰ αἴτια τοῖς ἀποτελου-
μένοις ἀφ᾽ ἑαυτῶν ὁμοούσια εἶναι καὶ ἀπὸ τοῦ κοινὸν λόγον τῆς αἰτίας ἐπί

90 τὲ τῶν σωμάτων καὶ ἐπὶ τῶν ἀσωμάτων ὑποτίϑεσϑαι. πῶς δὲ καὶ πνευ-
ματικὴ ἡ οὐσία ἔσται τῶν σωματικῶν ποιοτήτων, αὐτοῦ τοῦ πνεύ-
ματος συνϑέτου ὄντος καὶ ἐκ πλειόνων συνεστηκότος, μεριστοῦ τε ὑπάρχοντος
καὶ ἐπίκτητον ἔχοντος τὴν ἕνωσιν, ὥστε οὐ κατ᾽ οὐσίαν ἔχειν τὸ συνηνῶσϑαι
οὐδὲ πρώτως ἀφ᾽ ἑαυτοῦ; πῶς οὖν ἂν τὸϊς ἄλλοις τοῦτο παρέχοι τὸ συν-

25 ἔχεσϑαι;

390. Simplicius in Aristot. eateg. f. ὅδ Α ed. Bas. Καὶ εἰ ὃ ᾽άριστο-
τέλης μὲν καὶ τὰ ἕκτὰ καὶ τὰς ἐνεργείας περὶ ἡμᾶς ἀπολείπει, oí δὲ HE.
᾿ἀχαδημίας ἀμφότερα ἐκτός, οἵ δὲ Στωϊκοὶ τὰ μὲν fxvà περὶ ἡμᾶς, τὰ δὲ
ἐνεργήματα καὶ τὰ ποιήματα ἐκτός, συγχέαντες τὰς δύο δόξας. συμφώνως

30 ἑαυτῷ ὃ ᾿Δριστοτέλης συνῆψε τῇ ποιότητι τὸ ποιόν. ὡς ὄντα ἀμφότερα περὶ
ἡμᾶς. τῶν δὲ Στωϊκῶν τινες, τριχῶς τὸ ποιὸν ἀφοριξόμενοι, τὰ μὲν δύο
σημαινόμενα ἐπιπλέον τῆς ποιότητος λέγουσι τὸ δὲ ἕν ἤτοι ἑνὸς μέρος συν-
απαρτίξειν αὐτῇ φασι. λέγουσι γὰρ ποιὸν καϑ' ἕν μὲν σημαινόμενον
πᾶν τὸ κατὰ διαφοράν, sire κινούμενον εἴη εἴτε ἐχόμενον᾽ καὶ εἴτε δυσ-

35 αναλύτως εἴτε εὐαναλύτως ἔχει. κατὰ τοῦτο δὲ οὐ μόνον ὁ φρόνιμος καὶ ὃ
πὺξ προτείνων, ἀλλὰ καὶ ὃ τρέχων ποιοί. καϑ' ἕτερον δὲ καϑ᾽ ὃ οὐκέτι
τὰς κινήσεις περιελάμβανον, ἀλλὰ μόνον τὰς σχέσεις" ὃ δὴ καὶ ὡρίζοντο τὸ
ἰσχόμενον κατὰ διαφοράν, οἷός ἐστιν ὁ φρόνιμος καὶ ὃ προβεβλημένος.
καὶ τούτων δὲ τῶν ἐμμόνως ἰσχομένων κατὰ διαφορὰν of μὲν ἀπηρτισμένως

40 χατὰ τὴν ἐκφορὰν αὐτῶν καὶ τὴν ἐπίνοιαν εἰσὶ τοιοῦτοι, oí δὲ οὐκ
ἀπηρτισμένως. καὶ τούτους μὲν παρῃτοῦντο᾽ τοὺς δὲ ἀπαρτίξζοντας καὶ
ἐμμόνους ὄντας κατὰ διαφορὰν ποιοὺς ἐτίϑεντο. ἀπαρτίξειν δὲ
κατὰ τὴν ἐκφορὰν ἔλεγον τοὺς τῇ ποιότητι συνεξισουμένους, ὡς τὸν γραμ-
ματικὸν καὶ τὸν φρόνιμον. οὔτε γὰρ πλεονάζει οὔτε ἐλλείπει τούτων ἑκάτερος

45 παρὰ τὴν ποιότητα᾽ ὁμοίως δὲ καὶ ὃ φίλοψος καὶ ὃ φίλοινος. οἵ μέντοι
περὶ τὰς ἐνεργείας τοιοῦτοι, ὥσπερ ὃ ὀψοφάγος καὶ ὃ οἰνόφλυξ, ἔχοντες μέρη

κατ᾽ αὐτὰς ϑέαμα PA. Fortasse: καταυγασϑὲν ἅμα. 1 οὐ addidi. 8 Cf.
n. 140—142.

PHYSICAE DOCTRINAE ΕΠΝΌΑΜΕΝΤΑ, 129

τοιαῦτα, δι᾿ ὧν ἀπολαύουσιν, οὕτως λέγονται. διὸ καὶ εἰ μέν τις ὀψοφάγος,
καὶ φίλοψος πάντως εἰ δὲ φίλοψος, οὐ πάντως ὀψοφάγος. ἐπιλειπόντων
γὰρ τῶν μερῶν δι᾽ ὧν ὀψοφαγεῖ, τῆς μὲν ὀψοφαγίας ἀπολέλυται, τὴν δὲ
φίλοψον ἕξιν οὐκ ἀνήρηκε. τριχῶς οὖν τοῦ ποιοῦ λεγομένου, ἡ ποιότης
κατὰ τὸ τελευταῖον ποιὸν συναπαρτίξει πρὸς τὸ ποιόν. διὸ καὶ ὅταν Ógí-5
ξωνται τὴν ποιότητα σχέσιν ποιοῦ, οὕτως ἀκουστέον τοῦ ὅρου, ὡς τοῦ
τρίτου ποιοῦ παραλαμβανομένου. μοναχῶς μὲν yàg ἡ ποιότης λέγεται κατ᾽
αὐτοὺς τοὺς Στωϊκούς, τριχῶς δὲ Ó ποιός.

391 Simplicius in Aristot. categ. f. ὅδ E ed. Bas. Καὶ of Στωϊκοὶ
δὲ κατὰ τὰς αὑτῶν ὑποϑέσεις τὴν αὐτὴν ἂν ἀπορίαν προσαγάγοιεν τῷ λέ- 10
γοντι λόγῳ, κατὰ ποιότητα πάντα τὰ ποιὰ λέγεσϑαι. τὰς γὰρ ποιότητας
ἑκτὰ λέγοντες οὗτοι, ἐπὶ τῶν ἡνωμένων μόνων ἕκτὰ ἀπολείπουσιν"
ἐπὶ δὲ τῶν κατὰ συναφήν, οἷον νεώς, καὶ ἐπὶ τῶν κατὰ διάστασιν, οἷον
στρατοῦ, μηδὲν εἶναι ἕχτόν, μηδὲ εὑρίσκεσϑαι πνευματικόν τι ἕν ἐπ᾽ αὐτῶν
μηδὲ ἕνα λόγον ἔχον, ὥστε ἐπί τινα ὑπόστασιν ἐλϑεῖν μιᾶς ἕξεως. τὸ δὲ τὸ
ποιὸν καὶ ἐν τοῖς ἐκ συναπτομένων ϑεωρεῖται καὶ ἐν τοῖς ἐκ διεστώτων. ὡς
γὰρ εἷς γραμματικὸς ἐκ ποιᾶς ἀναλήψεως χαὶ συγγυμνασίας ἐμμόνως ἔχει
κατὰ διαφοράν, οὕτως καὶ ὃ χορὸς ἐκ ποιᾶς μελέτης ἐμμόνως ἔχει κατὰ δια-
φοράν. διὸ ποιὰ μὲν ὑπάρχει διὰ τὴν κατάταξιν καὶ τὴν πρὸς ἕν ἔργον
συνέργειαν᾽ δίχα δὲ ποιότητός ἐστι ποιά. ἕξις γὰρ ἐν τούτοις οὐκ ἔστιν᾽ so
οὐδὲ γὰρ ὅλως ἐν διεστώσαις οὐσίαις καὶ μηδεμίαν ἐχούσαις συμφυῆ πρὸς
. ἀλλήλας ἕνωσίν ἐστι ποιότης ἢ ἕξις. εἰ δὲ ποιοῦ ὄντος οὐκ ἔστι ποιότης,
οὐ συναπαρτίξειν ταῦτα ἀλλήλοις φαῖεν ἄν, οὐδὲ δυνατόν ἐστι διὰ τοῦ ποιοῦ
τὴν ποιότητα ἀποδίδοσϑαι. πρὸς δὲ ταῦτα δυνατὸν μὲν λέγειν, ὡς ἀσώματον
ὃν τὸ εἶδος ἕν καὶ τὸ αὐτὸ διατείνει ἐπὶ τοῖς πολλοῖς, πανταχοῦ τὸ αὐτὸ s5
ὑπάρχον ὅλον. εἰ δὲ τοῦτο, ἔσται καὶ ποιότης μία διήκουσα διὰ τῶν διεστη-
κότων καὶ συναπτομένων ποιῶν. εἰ μέντοι τοιαύτην τις τὴν ὑπόϑεσιν ὡς
ἀπεξενωμένην τὴς Στωϊκῆς αἱρέσεως μὴ προσδέχοιτο, ἔστιν ἰσχυρῶς ἀπο-
μάχεσϑαι ete.

392 Simplicius in Aristot. categ. f. ΤΟῈ ed. Bàs. καὶ of Στωϊκοὶ 80
δὲ ποιότητας ποιοτήτων ποιοῦσιν, ἑαυτῶν ποιοῦντες Éxvàg ἕξεις.

999. Simplieius in Aristot. categ. f. 61 Β ed. Bas. "ἄξιον δὲ καὶ τὴν
τῶν Στωϊκῶν συνήϑειαν πάντων περὶ τὰ ὀνόματα ταῦτα καταμαϑεῖν. Óo-
κοῦσι γὰρ οὗτοι τισὶν ἀνάπαλιν τῷ ᾿Δριστοτέλει τὴν διάϑεσιν τῆς ἕξεως μονι-

" μωτέραν ἡγεῖσϑαι. τὸ δὲ ἀφορμὴν μὲν ἔχει τῆς τοιαύτης ὑπονοίας, οὐ μέν- ss
TOL κατὰ τὸ μονιμώτερον ἢ μὴ παρὰ τοῖς Στωϊκοῖς ἡ τούτων εἴληπται
διαφορά, ἀλλὰ κατ᾽ ἄλλας διαϑέσεις. καὶ γὰρ τὰς μὲν ἕξεις ἐπιτείνεσϑαί
φασι δύνασϑαι καὶ ἀνίεσϑαι᾽ τὰς δὲ διαϑέσεις ἀνεπιτάτους εἶναι καὶ ἀνα-
νέτους. διὸ καὶ τὴν εὐθύτητα τῆς ῥάβδου, κἂν εὐμετάβολος 7, δυναμένη
κάμπτεσϑαι, διάϑεσιν εἶναί φασι. μὴ γὰρ ἀνεϑῆναι ἢ ἐπιταϑῆναι τὴν εὐ- 40
ϑύτητα μηδὲ ἔχειν τὸ μᾶλλον ἢ ἧττον, διόπερ εἶναι διάϑεσιν. οὑτωσὶ δὲ
καὶ τὰς ἀρετὰς διαϑέσεις εἶναι, οὐ κατὰ τὸ μόνιμον ἰδίωμα, ἀλλὰ κατὰ τὸ
«ἀνεπίτατον καὶ ἀνεπίδεκτον τοῦ μᾶλλον᾽ τὰς δὲ τέχνας καίτοι δυσκινήτους
οὔσας [ἢ] μὴ εἶναι διαϑέσεις. καὶ ἐοίκασι τὴν μὲν ἕξιν ἐν τῷ πλάτει τοῦ
εἴδους ϑεωρεῖν᾽ τὴν δὲ διάϑεσιν ἐν τῷ τέλει τοῦ εἴδους καὶ ἐν τῷ μάλιστα, 45

19 ed. Bas. ἑνὸς ἔργου. 23 ed. Bas. συναπαρτίξει. 96 ed. Bas. συν-
διεστ. 89 ἀνανέτους scripsi, ἀνέτους ed. Bas. 48 καίτοι scripsi, ed. Bas.
ἤτοι et paulo post ἢ quod uncinis saepsi.

180 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

εἴτε κινοῖτο καὶ μεταβάλλοι, ὡς τὸ εὐθὺ τῆς ῥάβδου, εἴτε καὶ μή. μᾶλλον
δ᾽ ἐχρῆν ἐκεῖνο ἐπιστῆσαι, μὴ ἡ παρὰ τοῖς Στωϊκοῖς σχέσις 7] αὐτή ἐστι
τῇ παρὰ ᾿Δριστοτέλει διαϑέσει, κατὰ τὸ εὐανάλυτον καὶ δυσανάλυτον διΐστα-
μένη πρὸς τὴν ἕξιν ἀλλ᾽ οὐδὲ οὕτως συμφωνοῦσιν. ὃ μὲν γὰρ ᾿Αριστοτέλης
τὴν ἀβέβαιον ὑγείαν διάϑεσιν εἶναί quw: of δὲ ἀπὸ τῆς Στοᾶς τὴν ὑγείαν,
ὅπως ἂν ἔχῃ, οὐ συγχωροῦσι σχέσιν εἶναι᾽ φέρειν γὰρ τὸ τῆς ἕξεως ἰδίωμα.
τὰς μὲν γὰρ σχέσεις ταῖς ἐπιχτήτοις καταστάσεσι χαραχτηρίζεσϑαι, τὰς δὲ
ἕξεις ταῖς ἐξ ξαυτῶν ἐνεργείαις. ὅϑεν οὐδὲ χρόνου μήκει ἢ ἰσχύϊ εἰδοποι-
οὔνται αἵ ἕξεις κατ᾽ αὐτούς, ἰδιότητι δέ τινι καὶ χαρακτῆρι. καὶ ὥσπερ τὰ
ἐῤῥιξωμένα μᾶλλον καὶ ἧττον ἐῤῥίξωται, ἕν δὲ ἔχει τὸ κοινὸν ἰδίωμα, τὸ
ἀντέχεσϑαι τῆς γῆς. οὕτω καὶ ἡ ἕξις ἐπὶ τῶν δυσκινήτων καὶ εὐκινήτων 1,
αὐτὴ ϑεωρεῖται. ὅλως γὰρ τῷ γένει πολλὰ ποιὰ ὄντα, ἐκλελυμένον ἐκεῖνο
τὸ ἰδίωμα ἔχει καϑὸ εἰδοποιεῖται, ὡς ὃ αὐστηρὸς οἶνος καὶ ἀμύγδαλα πικρὰ
καὶ μολοττικὸς κύων καὶ μελιταῖος, οἷς πᾶσι μέτεστι μὲν ὃ γενικὸς χαρακτήρ,
ἐπὶ βραχὺ δὲ καὶ ἀνειμένως, καὶ ὅσον ἐπ᾽ αὐτοῖς τοῖς ἐν τῇ ἕξει λόγοις ἐπι-
μένει ἐπὶ μιᾶς καταστάσεως αὕτη, τὸ δὲ εὐκίνητον πολλάκις ἐξ ἄλλης αἰτίας
ἔχει. διόπερ οἵ Στωϊκοὶ διατείνουσι τὰς ἕξεις κοινότερον καὶ ἐπὶ τὰς εὐ-
κινήτους ἃς λέγει ὃ ᾿Δριστοτέλης διαϑέσεις, καὶ ταύτας ἡγοῦνται πολὺ διενη-
νοχέναι τῆς σχέσεως. ἡ γὰρ τοῦ ἀναλαμβάνοντος τὴν ὑγίειαν ἕξις καϑίσεως

30 καὶ προβολῆς καὶ τῶν τοιούτων σχέσεων πάντη διέστηκεν. αἵ μὲν γὰρ ἄῤ-

Qi£o, καὶ ἀπαγεῖς εἰσιν᾽ τὰς δὲ οὕτως ὑφεστηκέναν φασίν, ὥστε ἀφεϑείσας

διαμένειν ὅσον ἐφ᾽ ἑαυταῖς δύνασϑαι, τὸ ἔμμονον ἐξ ξαυτῶν καὶ τοῦ οἰκείου

λόγου παρεχομένας. διὰ ταῦτα οὐδὲ ἡ ὁπωσοῦν δυσανάλυτος σχέσις λέγεται
ἕξις παρ᾽ αὐτοῖς. εἰ γὰρ ἔξωϑεν ἔχει τὸ δυσανάλυτον, ὥσπερ ὃ δακτύλιος
ἐν δακτυλήϑρᾳ dw, οὐκ ἂν εἴη ἐν ἕξει τῆς τοιαύτης καταστάσεως, ἀλλ᾽ εἰ
ἀφ᾽ ἑαυτοῦ τὴν ἐνέργειαν παρέχοιτο τοῦ εἶναι τοιόνδε, τότε ἂν εἴη ἐν ἕξει.
ὥσπερ ὃ πηλὸς εἰς ὄστρακον μεταβαλών. αὐτὸς γὰρ ἀφ᾽ ἑαυτοῦ τοιόσδε γέ-
yovev. ἀλλὰ ταῦτα μὲν οὕτως ἱστορείσϑω.

ef. f. 1722. Τρίτη δὲ αἵρεσις 4d) τῶν Στωϊκῶν. οἵ τινὲς διελόμενοι

80 χωρὶς τὰς ἀρετὰς ἀπὸ τῶν μέσων τεχνῶν, ταύτας οὔτε ἐπιτείνεσθαι λέγουσιν
οὔτε ἀνίεσϑαι. τὰς δὲ μέσας τέχνας καὶ ἐπίτασιν καὶ ἄνεσιν δέχεσϑαί φασιν.
τῶν οὖν ἕξεων καὶ τῶν ποιῶν κατὰ τούτους τὰ μὲν οὔτε ἐπιτείνεται οὔτε
ἀνίεται, τὰ δὲ ἀμφότερα ἐπιδέχεται.

394 Alexander Aphrod. de anima p. 17,15 Bruns. ἀλλ᾽ οὐδὲ κατὰ

86 τοὺς λέγοντας πᾶν σῶμα ἢ ὕλην ἢ ἐξ ὕλης εἶναι (ὡς τοῖς ἀπὸ τῆς Στοᾶς
δοκεῖ) εἴη ἂν τὸ εἶδος σῶμα.

p. 17,21. εἰ γὰρ οὕτως λέγοιεν τὸ εἶδος ἐξ ὕλης τε καὶ εἴδους, οὐχ
ὡς ἐξ ἄλλου τινὸς εἴδους, ἀλλ᾽ ὡς αὐτοῦ σὺν ὕλῃ τὸ εἶναι ἔχοντος, οὐδ᾽ ἂν
ἡ ὕλη κατ᾽ αὐτοὺς ἄποιος εἴη κατὰ τὸν αὑτῆς λόγον οἷο.

40 p. 18,7. ἔτι δὲ πῶς οὐκ ἄτοπον τὸ τὴν ὕλην λέγειν ἐν τῷ τὸ εἶδος
καὶ τὴν ποιότητα λαμβάνειν καὶ ὕλην τινα προσλαμβάνειν; ὃ ἀναγκαῖόν ἐστι
λέγειν τοῖς τὸ εἶδός τε καὶ τὴν ποιότητα σῶμα ἔνυλον λέγουσιν.

995 Simplicius in Aristot. de anima p. 217,36 Hayd. εἴ γε καὶ
ἐπὶ τῶν συνϑέτων τὸ ἀτομωθϑὲν ὑπάρχει εἶδος, καϑ' ὃ ἰδίως παρὰ τοῖς

4“ ἐκ τῆς Στοᾶς λέγεται ποιόν, ὃ καὶ ἀϑρόως ἐπιγίνεται καὶ αὖ ἀπογίνε-
ται καὶ τὸ αὐτὸ ἐν παντὶ τῷ τοῦ συνϑέτου βίῳ διαμένει, καίτοι τῶν μορίων
ἄλλων ἄλλοτε γινομένων τε καὶ φϑειρομένων.

σι

88 τὸ sivo, Bruns, τὸ εἶδος Va.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 131

3896 Plutarchus de comm. not. ep. 36 p. 1077d. ἐκεῖνα δ᾽ ὄντως
παρὰ τὴν ἔννοιάν ἐστιν, ἃ λέγουσιν οὗτοι καὶ πλάττουσιν .,.ἐπὶ μιᾶς
οὐσίας δύο ἰδίως γενέσθαι ποιοὺς καὶ τὴν αὐτὴν οὐσίαν ἕνα ποιὸν
ἰδίως ἔχουσαν ἐπιόντος ἑτέρου δέχεσθαι καὶ διαφυλάττειν ὁμοίως
ἀμφοτέρους." δ

397 Philo de incorrupt. mund. 236,6B. Χρύειππος τοῦν ὁ
δοκιμώτατος τῶν παρ᾽ αὐτοῖς ἐν τοῖς περὶ Αὐξανομένου τερατεύεταί
T τοιοῦτον᾽ προκαταςκευάςας ὅτι δύο ἰδίως ποιοὺς ἐπὶ τῆς αὐτῆς οὐ-
cíac ἀμήχανον ευςτῆναι, φηείν᾽

»Ecru θεωρίας ἕνεκα τὸν μέν τινα ὁλόκληρον, τὸν δὲ 10
χωρὶς ἐπινοεῖεθαι τοῦ ἑτέρου ποδός, καλεῖεθαι δὲ τὸν μὲν
ὁλόκληρον Δίωνα, τὸν δὲ ἀτελῆ Θέωνα, κἄπειτα ἀποτέμνεεθαι
Δίωνος τὸν ἕτερον τοῖν ποδοῖν."

Ζητουμένου δὴ πότερος ἔφθαρται, τὸν Θέωνα φάεκκειν οἰκειότερον
εἶναι. τοῦτο δὲ παραδοξολογοῦντος μᾶλλόν écriv ἢ ἀληθεύοντος. πῶς 15
γὰρ ὃ μὲν οὐδὲν ἀκρωτηριαςθεὶς μέρος, ὁ Θέων, ἀνήρπαεται, ὃ δ᾽ ἀπο-
κοπεὶς τὸν πόδα Δίων οὐχὶ διέφθαρται;

»Δεόντως, φηςείν, ἀναδεδράμηκε vàp ὃ ἐκτμηθεὶς τὸν
' πόδα Δίων ἐπὶ τὴν ἀτελῆ τοῦ Θέωνος οὐείαν, καὶ δύο ἰδίως
ποιοὶ περὶ τὸ αὐτὸ ὑποκείμενον οὐ δύνανται εἶναι. τοιγαρ - so
οῦν τὸν μὲν Δίωνα μένειν ἀναγκαῖον, τὸν δὲ Θέωνα διε-
φθάρθαι."“ :

Sequentibus auctor hae Chrysippi argumentatione ad mundum
translata efficit, τῇ ἐκπυρώςει τὴν τοῦ xócuou ψυχὴν διεφθάρθαι, τὸν
δὲ κόςμον μένειν. 25

398 Syrianus in Aristot. Metaphys. Acad. (Aristot. V 852* 3). καὶ of
Στωϊκοὶ δὲ τοὺς κοινῶς ποιοὺς πρὸ τῶν ἰδίως ποιῶν ἀποτίϑενται.

8 1. Πῶς ἔχοντα οἱ πρός τί πως ἔχοντα.

399 Dexippus in Aristot. categ. p. 34,19 Busse. εἰ δέ τις εἰς τὸ
πὼς ἔχον συντάττοι τὰς πλείστας κατηγορίας, ὥσπερ of Στωϊκοὶ ποιοῦσιν, so
ἐπιδεικτέον αὐτοῖς, ὅτι πλεῖστα παραλείπουσι τῶν ὄντων, τά τε ἐν τόπῳ καὶ
τὰ ἐν χρόνῳ καὶ κατ᾽ ἀριϑμὸν ποσὰ καὶ κατὰ πηλίκον καὶ τὸ ὑποδεδέσϑαι
καὶ ἄλλα τοιαῦτα᾽ οὐδὲν γὰρ ὅ,τε τῶν τοιούτων περιέχεται ἐν τῷ πὼς ἔχοντι.

400 Plotinus Ennead. VI lib. I, 30 (Vol. Π p. 261 Mü.) £v δὲ τοῖς
πὼς ἔχουσιν ἄτοπον μὲν ἴσως và πὼς ἔχοντα τρίτα τίϑεσθϑαι ἢ ὁπωσοῦν ss
τάξεως ἔχει, ἐπειδὴ περὶ τὴν ὕλην πὼς ἔχοντα πάντα. ἀλλὰ διαφορὰν τῶν
πὼς ἐχόντων φήσουσιν εἶναι καὶ ἄλλως πὼς ἔχειν τὴν ὕλην ὡδὲ καὶ

8 εἰδοποιοὺς libri, hic et infra, ἰδίως ποιὰ scripsit Cumont. 92 δύνανται
Bernays, δύναται libri.

132 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

οὕτως, ἄλλως δὲ ἐν τοῖς πὼς ἔχουσι" καὶ ἔτι τὰ μὲν ποιὰ περὶ τὴν
ὕλην πὼς ἔχοντα, τὰ ἰδίως δὲ πὼς ἔχοντα περὶ τὰ ποιά. ἀλλὰ τῶν
ποιῶν αὐτῶν οὐδὲν ἢ ὕλης πὼς ἐχούσης ὄντων, πάλιν τὰ πὼς ἔχοντα ἐπὶ
τὴν ὕλην αὐτοῖς ἀνατρέχει καὶ περὶ τὴν ὕλην ἔσται. πῶς δὲ ἕν τὸ πὼς

5 ἔχον, πολλῆς διαφορᾶς ἐν αὐτοῖς οὔσης; πῶς γὰρ τὸ τρίπηχυ καὶ τὸ λευκὸν
εἰς ἕν, τοῦ μὲν ποσοῦ, τοῦ δὲ ποιοῦ ὄντος; πῶς δὲ τὸ ,Qmóve wol τὸ «ποῦς,
πῶς δὲ ὅλως πὼς ἔχοντα τὸ χϑὲς καὶ τὸ πέρυσι καὶ τὸ ἐν “υκείῳ καὶ «ἐν
᾿Δκαδημίᾳ: καὶ ὅλως πῶς [δὲ} ὃ χρόνος πὼς ἔχων; οὔτε γὰρ αὐτὸς οὔτε τὰ
ἐν αὐτῷ [τῷ χρόνῳ] οὔτε ὃ τόπος οὔτε τὰ ἐν τῷ τόπῳ. τὸ δὲ ποιεῖν πῶς

10 πὼς ἔχον; eum ἴσως δ᾽ ἂν μόνον ἁρμόσειζεν ἐπὶ τοῦ κεῖσϑαι τὸ πὼς
ἔχον καὶ ἐπὶ τοῦ ἔχειν. ἐπὶ δὲ τοῦ ἔχειν οὐ πὼς ἔχον ἀλλὰ ἔχον.

401 Simplicius in Aristot. ecateg. f. 94E ed. Bas. τῶν δὲ ἀπὸ τῆς
Στοᾶς ἀξιούντων sig τὸ «πῶς Eye ἀναφέρειν τὸ ..ἔχειν ὁ Βοηϑὸς
ἐναντιοῦται οἷο. ;

15 402 Plotinus Ennead. VI lib. I 30. τὸ δὲ πρός wu εἰ uiv μὴ ὑφ᾽
ἕν τοῖς ἄλλοις ἐτίϑεσαν, ἕτερος λόγος ἦν ἂν ξητούντων, εἴ τινα διδόασιν
ὑπόστασιν ταῖς τοιαύταις σχέσεσι, πολλαχοῦ οὐ διδόντων᾽ εἰ δ᾽ ἐν γένει τῷ
αὐτῷ, ἐπιγενόμενον πρᾶγμα τοῖς ἤδη οὖσιν, ἄτοπον συντάττειν τὸ ἐπιγιγνό-
μενον εἰς ταὐτὸν γένος τοῖς πρότερον οὖσι. δεῖ γὰρ πρότερον ἕν καὶ δύο

20 εἶναι, ἵνα καὶ ἥμισυ καὶ διπλάσιον.

403 Simplicius in Aristot. categor. f. A2E ed. Bas. Οἱ δὲ Στωϊκοὶ
&v9' ἑνὸς γένους δύο κατὰ τὸν τόπον τοῦτον ἀριϑμοῦνται, và μὲν ἐν τοῖς
πρός τι τιϑέντες, τὰ δὲ ἐν τοῖς πρός ví πως ἔχουσι. καὶ τὰ μὲν πρός τι
ἀντιδιαιροῦσι τοῖς xoc" αὑτά᾽ τὰ δὲ πρός τί πως ἔχοντα τοῖς κατὰ διαφοράν,

235 πρός τι μὲν λέγοντες τὸ γλυκὺ καὶ «πικρὸν καὶ τὰ τοιαῦτα καὶ ὅσα τοιῶσδε
διατίϑησι" πρός τι δέ πως ἔχοντα οἷον δεξιόν, πατέρα καὶ τὰ τοιαῦτα. κατὰ
διαφορὰν δέ φασι τὰ κατά τι εἶδος χαραχτηριζόμενα. ὥσπερ οὖν ἄλλη τῶν.
καϑ' αὑτὰ ἔννοια καὶ ἄλλη τῶν κατὰ διαφοράν, οὕτως ἄλλα μὲν τὰ πρός τι
ἐστίν, ἄλλα δὲ τὰ πρός τί πὼς ἔχοντα. ἀντεστραμμένη δέ ἐστι τῶν συζυ-

80 γιῶν ἡ ἀκολουϑία. τοῖς μὲν γὰρ xo9' αὑτὰ συνυπάρχει τὰ κατὰ διαφοράν.
καὶ γὰρ τὰ καϑ᾽ αὑτὰ ὄντα διαφορὰς ἔχει, τινάς, ὥσπερ τὸ λευκὸν καὶ μέλαν.
οὐ μέντοι τοῖς κατὰ διαφορὰν τὰ καϑ'᾽ αὑτὰ συνυπάρχει. τὸ γὰρ γλυκὺ καὶ
πικρὸν διαφορὰς μὲν ἔχει, no^ ἃς χαρακτηρίζεται, οὐ μέντοι καϑ' αὑτά ἐστι
τοιαῦτα, ἀλλὰ πρός τι. τὰ δὲ πρός τί πως ἔχοντα, ἅπερ ἀντίκειται τοῖς

86 κατὰ διαφοράν, πάντως καὶ πρός τι ἐστίν. ὃ γὰρ δεξιὸς καὶ πατὴρ μετὰ

-Ξ τοῦ πῶς ἔχειν καὶ πρός τι εἰσίν. τὸ γλυκὺ καὶ πικρὸν πρός τι ὄντα κατὰ
διαφοράν ἐστι τὰ δὲ πρός τί πως ἔχοντα ἐναντία τοῖς κατὰ διαφορὰν
ὑπάρχει. καὶ γὰρ τὰ μὲν πρός τί πῶς ἔχοντα ἀδύνατον καϑ᾽ αὑτὰ εἶναι ἢ
κατὰ διαφοράν. ἐκ γὰρ τῆς πρὸς ἕτερον σχέσεως ἤρτηται μόνης. τὰ μέντοι

40 πρός τι καϑ' αὑτὰ μὲν οὐκ ἔστι (οὐ γάρ ἐστιν ἀπόλυτα) κατὰ διαφορὰν δὲ
πάντως ἔσται" μετὰ γάρ τινος χαρακτῆρος ϑεωρεῖται. --- εἰ δὲ δεῖ σαφέστερον
μεταλαβεῖν τὰ λεγόμενα, πρός τι μὲν λέγουσιν ὅσα κατ᾽ οἰκεῖον χαρακτῆρα
διακείμενά πῶς ἀπονεύει πρὸς ἕτερον, πρός τι δέ πὼς ἔχοντα ὅσα πέφυκε
συμβαίνειν τινὶ καὶ μὴ συμβαίνειν ἄνευ τῆς περὶ αὐτὰ μεταβολῆς καὶ ἀλλοι-

45 ὥσεως μετὰ τοῦ πρὸς τὸ ἐχτὸς ἀποβλέπειν, ὥστε ὅταν μὲν κατὰ διαφοράν τι
διακείμενον πρὸς ἕτερον νεύσῃ, πρός τι μόνον τοῦτο ἔσται, ὡς ἡ ἕξις καὶ

7 ἐν addidi. 8 δὲ seclusi. 9 τῷ χρόνῳ seclusi. 10 ἁρμόσειε scripsi,
ἁρμόσει libri. 17 εἰ δ᾽ scripsi, ἔτι δ᾽ libri.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 133

ἡ ἐπιστήμη καὶ ἡ αἴσϑησις. ὅταν δὲ μὴ κατὰ τὴν ἐνοῦσαν διαφοράν, κατὰ
ψιλὴν δὲ τὴν πρὸς ἕτερον σχέσιν ϑεωρῆται, πρός τί πως ἔχον ἔσται. ὃ γὰρ
υἱὸς καὶ ó δεξιὸς ἔξωϑέν τινων προσδέονται πρὸς τὴν ὑπόστασιν. διὸ καὶ
μηδεμιᾶς γινομένης περὶ αὐτὰ μεταβολῆς, γένοιτ᾽ ἂν οὐκέτι πατὴρ τοῦ υἱοῦ
ἀποθανόντος, ὃ δὲ δεξιὸς τοῦ παρακειμένου μεταστάντος. τὸ δὲ γλυκὺ καὶ 5
πικρὸν οὐκ ἂν ἀλλοῖα γένοιτο, εἰ μὴ συμμεταβάλλοι καὶ ἡ περὶ αὐτὰ δύνα-.
pug. εἰ τοίνυν καὶ μηδὲν αὐτὰ παϑόντα μεταβάλλοι κατὰ τὴν τοῦ ἄλλου
πρὸς αὐτὰ σχέσιν, δηλονότι ἐν τῇ σχέσει μόνῃ τὸ εἶναι ἔχει καὶ οὐ κατά
τινα διαφοράν, τὰ πρός τί πως ἔχοντα.

ibid. cf. 481. ἕπεται δὲ αὐτοῖς κἀκεῖνο ἄτοπον τὸ σύνϑετα ποιεῖν τὰ 10
γένη ἐκ προτέρων τινῶν καὶ δευτέρων, ὡς τὸ πρός τι ἐκ ποιοῦ καὶ πρός T
ἀλλὰ καὶ περὶ τῆς ἀκολουϑίας, οὔτε ὡς οἵ Στωϊκοὶ λέγουσι τῷ μὲν πρός
τί πως ἔχοντι τὸ πρός τι ἕπεται, τῷ δὲ πρός τι οὐκέτι τὸ πρός τί πως ἔχον᾽
οὔϑ᾽ ὡς ó Βοηϑὸς ἀμυνόμενος αὐτούς etc.

ibid. f. 44B. καὶ οὐ καλῶς of Στωΐϊκοὶ νομίζουσι πάσης τῆς κατὰ i5
διαφορὰν ἰδιότητος ἀπηλλάχϑαι τὰ πρός τί πως ἔχοντα, διότι πέφυκε συμ-
βαίνειν καὶ ἀποσυμβαίνειν μηδεμιᾶς μεταβολῆς περὶ αὐτὰ γενομένης. ψεῦδος
γὰρ τοῦτο λέγεται οἷο.

404 Sextus adv. math. VIII 453. καὶ ὅτε τῷ ὄντε ἐπινοίᾳ μόνον
σῴζεται τὰ πρός τί πως ἔχοντα, ὕπαρξις δὲ οὐκ ἔστιν αὐτοῖς, πάρεστι δι- 30
δάσκειν ἐκ τῆς τῶν δογματικῶν ἀνϑομολογήσεως. ὑπογράφοντες γὰρ τὸ
πρός τι συμφώνως φασί «πρός τι ἐστὶ τὸ πρὸς ἑτέρῳ νοούμενον.“

8 8. Primae qualitates.

405 Galenus de constitutione artis medicae 8 Vol I p. 251K.
ἐπειδὴ τὸ στοιχεῖον ἀλλοιωτόν ἔστι δι’ ὅλου, πόσα và πάντ᾽ ἐστὶ στοιχεῖα, διέλ- s5
Oousv ἑξῆς, ἀρχὴν κἀνταῦϑα τῶν λόγων τῶν ἐναργῶς τι φαινομένων ποιη-
σάμενοι. τοῖς ἀλλοιοῦσιν ὁτιοῦν ἀναγκαῖον, [καὶ] ἁψαμένοις πρῶτον, ὧν
ἀλλοιοῦσι, ποιήσασϑαν τὴν μεταβολήν, ὥσπερ ἡ αἴσϑησις διδάσκει, καὶ αὐτὴ
τῶν πραγμάτων ἡ φύσις ἐνδείκνυται. — --- καὶ μήν, εἰ ἁψάμενον ἀλλοιοῖ
τὸ μεταβάλλον, ἀναγκαῖον αὐτῷ κατά τινας τῶν ἁπτῶν ποιότητας ἐνεργῆσαι. 30
τί οὖν τὸ κωλῦον ἐστὶν ἐπισκέψασϑαι πάσας αὐτάς; ὀξὺ μὲν οὖν τέμνει τὸ
πλησιάζον, ἀλλ᾽ οὐκ ἀλλοιοῖ τὴν οὐσίαν αὐτοῦ, καϑάπερ οὐδὲ τὸ βάρος, ἀλλὰ
ϑλᾷ μὲν καὶ τοῦτο, δι᾽ ὅλου δ᾽ οὐκ ἐργάξεται τῆς πασχούσης οὐσίας τὴν
μεταβολήν. οὐ μὴν οὐδὲ σκληρότης οὕτω ἀλλοιῶσαι δύναται τὸ πλησιάζον,
ὡς εἰς ἕτερον εἶδος μεταστῆσαι. ϑερμότης μέντοι καὶ ψυχρότης ὅλην ἀλλοι- 35
ὥσαι δύναται τὴν πλησιάζουσαν οὐσίαν. ὡσαύτως δὲ ὑγρότης καὶ ξηρότης, εἰ
καὶ μὴ διὰ τάχους ὁμοίως ταῖς εἰρημέναις, ἀλλ᾽ ἐν χρόνῳ γε καὶ αὗται μεταλ-
λάττουσι τὰ ὑποκείμενα. ἄρ᾽ οὖν καὶ ἑτέραν τινὰ ἔχομεν ἀλλοιοῦν δυναμένην
ἢ τὸ σύμπαν πλῆϑος ἐν ταύταις ἐστί; καὶ μόνας ὀνομάξεσϑαί τε καὶ νομέ-
ξεσϑαι προσήκει τὰς εἰρημένας ποιότητας δραστικάς, καὶ μάλιστ᾽ ἐν αὐταῖς 40
τὴν πρώτην ἀντίϑεσιν, καὶ κατ᾽ αὐτὴν μᾶλλον τὴν ϑερμότητα᾽ δραστικωτάτη
γὰρ αὕτη τῶν ποιοτήτων ἐστίν. ἑξῆς δ᾽ αὐτῆς ψυχρότης, εἶϑ᾽ ὑγρότης καὶ
ξηρότης. ἄλλη δὲ οὐδεμία ποιότης ἀλλοιοῖ τὰ πλησιάζοντα δι᾿ ὅλων αὐτῶν.
— — ὅσα τοίνυν σώματα πρῶτον τὰς τοιαύτας ἔχει ποιότητας,

27 καὶ seclusi. 28 πρῶτον ὧν ἀλλοιοῦσι scripsi, ὧν πρῶτον ἀλλοιῶσι libri.

184 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

ἐκεῖνα στοιχεῖα τῶν ἄλλων ἁπάντων ἐστὶ καὶ τῆς σαρκός. ἔστι δὲ ταῦτα
γῆ καὶ ὕδωρ καὶ ἀὴρ καὶ πῦρ, ἅπερ ἅπαντες οἵ μὴ φεύγοντες ἀπόδειξιν
φιλόσοφοι στοιχεῖα τῶν γεννωμένων τε καὶ φϑειρομένων ἔφασαν εἶναι. καὶ
μεταβάλλειν εἰς ἄλληλά φασιν αὐτὰ καὶ εἶναί τι κοινὸν ἅπασιν ὑποκείμενον.

δ Ad totam disputationem οἵ. Gal. de elementis sec. Hippocr. I, 1.

406 Galenus de natur. facult. I 3 ed. Bas. I 88. K. II 7. εἰσὶ δ᾽
οὐκ ὀλίγοι τινὲς ἄνδρες οὐδὲ ἄδοξοι, φιλόσοφοί τε καὶ ἰατροί, of τῷ μὲν
ϑερμῷ καὶ τῷ ψυχρῷ τὸ δρᾶν ἀναφέροντες, ᾿ὑποβάλλοντες δ᾽ αὐτοῖς παϑητικὰ
τό τὲ ξηρὸν ᾿χκαὶ τὸ ὑγρόν. Καὶ πρῶτός γ᾽ ᾿Δφιστοτέλης τὰς τῶν κατὰ μέρος

10 ἁπάντων αἰτίας εἰς ταύτας ἀνάγειν πειρᾶται τὰς ἀρχάς, ἠκολούϑησε δ᾽ ὕστε-
ρον αὐτῷ καὶ ὁ ἀπὸ τῆς Στοᾶς χορός. Καίτοι τούτοις μὲν ὡς ἂν καὶ
αὐτῶν τῶν στοιχείων τὴν εἰς ἄλληλα μεταβολὴν χύσεσί τέ τισι
καὶ πιλήσεσιν ἀναφέρουσιν εὔλογον ἦν ἀρχὰς δραστικὰς ποιήσασϑαι
τὸ ϑερμὸν καὶ τὸ ψυχρόν, ᾿Δριστοτέλει δ᾽ οὐχ οὕτως etc.

15 407 Plutarchum de primo frigido cp. 2 p. 946a, cum frigus probet
non esse στέρησιν caloris, Stoieis uti argumentis haec verba fidem faciunt:
ἡ δὲ ψυχρότης οὐκ ἐλάττονα τῆς ϑερμότητος. ἐγγιγνομένη τοῖς σώμασι πάϑη
καὶ μεταβολὰς ἐνεργάξεσϑαι πέφυκε" καὶ γὰρ πήγνυται πολλὰ τῷ ψυχρῷ
καὶ “συγκρίνεται καὶ πυκνοῦται᾽ καὶ τὸ στάσιμον αὐτῷ καὶ δυσκίνητον οὐκ

30 ἀργόν ἔστιν, ἀλλ᾽ ἐμβριϑὲς καὶ βέβαιον, ὑπὸ ῥώμης συνερειστικὸν καὶ
συνεκτικὸν ἐχούσης τόνον. ὅϑεν ἡ μὲν στέρησις ἔκλειψις γίνεται καὶ
ὑποχώρησις τῆς ἀντικειμένης δυνάμεως, ψύχεται δὲ πολλά, πολλῆς αὐτοῖς
ϑερμότητος ἐνυπαρχούσης᾽ ἔνια δὲ καὶ μᾶλλον ἡ ψυχρότης, ἂν λάβῃ ϑερμό-
τερα, πήγνυσι καὶ συνάγει, καϑάπερ τὸν βαπτόμενον σίδηρον᾽ of δὲ Στωΐϊ-

86 κοὶ καὶ τὸ πνεῦμα λέγουσιν ἐν τοῖς σώμασι τῶν βρεφῶν τῇ περιψύξει στο-
μοῦσϑαι καὶ μεταβάλλον ἐκ φύσεως ΡΟ ψυχήν. ἀλλὰ τοῦτο μὲν
ἀμφισβητήσιμον ete.

408 Galenus de elementis sec. Hippocr. I 6. Vol I p. 469K. ὅτι

τε γὰρ ἁπλούστερόν ἐστι πυρὸς ἡ ἄκρα ϑερμότης, ὅτι ve ταύτης ἐγγινομένης
so τῇ ὕλῃ πῦρ ἀποτελεῖται, τοῖς φιλοσόφοις ὡμολόγηται πᾶσιν, οἷς ᾿4ϑήναιος
ἕπεσϑαι σπουδάξει. καὶ μὲν δὴ καὶ ὡς ἀρχὴ τῆς τοῦ πυρὸς γενέσεως ὕλη
τίς ἐστιν ἡ ἅπασιν ὑποβεβλημένη τοῖς στοιχείοις ἡ ἄποιος dj v ἐγγινομένη
ταύτῃ ϑερμότης ἡ ἄκρα, καὶ τοῦϑ᾽ ὁμοίως ὡμολόγηται" καὶ ὡς ἡ μὲν ὕλη
διὰ παντὸς τοῦ αἰῶνος ἐστίν, ἀγένητός τε καὶ ἄφϑαρτος οὖσα, τὸ δὲ γινό-
25 μενόν τε καὶ ἀπογινόμενον αὐτῆς d ποιότης ἐστίν καὶ ὡς ὁμογενὲς εἶναι
χρὴ τὸ στοιχεῖον, οὗπερ. ἂν q στοιχεῖον. ἐν τούτῳ γὰρ δὴ καὶ διήνεγκε
στοιχεῖον ἀρχῆς, ἐν τῷ τὰς μὲν ἀρχὰς οὐκ ἐξ ἀνάγκης ὁμογενεῖς εἶναι τοῖς
πράγμασιν, ὧν ὑπάρχουσιν ἀρχαί, τὰ δὲ στοιχεῖα πάντως ὁμογενῆ.
409 Galenus in Hippocr. de nat. hom. lib I Vol XV p. 30K. οὐ
40 μὴν στοιχεῖά γε ταῦτ᾽ ἔστιν (scil. ἡ ἀγένητος ὕλη et quattuor primae quali-
tates ψυχρότης, ϑερμότης, ξηρότης, ὑγρότης) οὔτε τῶν ἄλλων οὔτ᾽ ἀνθρώπου
φύσεως, ἀλλ᾽ ἀρχαί. συνεκέχυτο οὖν τοῦτο παρὰ τοῖς ἀρχαίοις, οὐδ᾽ εἰς ἔν-
νοιαν ἀφιγμένοις τῆς διαφορᾶς ἀρχῆς τε καὶ στοιχείου, διὰ τὸ δύνασϑαι
χρῆσϑαι τῇ τοῦ στοιχείου προσηγορίᾳ κἀπὶ τῶν ἀρχῶν. ἀλλὰ [δὲ] δύο
45 πράγματά ἐστι φανερῶς ἀλλήλων διαφέροντα, τὸ μὲν ἕτερον ἐλάχιστον μόριον

24 haec probant totam argumentationem e libro Stoico haustam esse; antea
enim ἔνια dixit, sed alterum exemplum ipse non probat Plutarchus. Etiam quae
cp. 8—7 continentur, Stoicos sapiunt. 44 ἀλλὰ scripsi, ἄλλα δὲ ed.

—ÓÀ

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 135

τοῦ ὅλου, τὸ δὲ ἕτερον, εἰς ὃ διέλῃ τις κατ᾽ ἐπίνοιαν αὐτὸ τοῦτο {τὸν ἐλά-
χιστον. αὐτὸ μὲν γὰρ τὸ πῦρ οὐχ οἷόν τε διελεῖν εἰς δύο σώματα καὶ δεῖξαι
κεχραμένον ἐξ ἐκείνων, ὥσπερ οὐδὲ τὴν γῆν ἢ τὸ ὕδωρ ἢ τὸν ἀέρα᾽ νοῆσαι
μέντοι δυνατόν, ἑτέραν μὲν εἶναι τοῦ μεταβάλλοντος τὴν οὐσίαν, ἕτέραν δὲ
τὴν μεταβολὴν αὐτοῦ. οὐ γὰρ ταὐτό ἐστι τὸ μεταβάλλον σῶμα τῇ κατ᾽ αὐτὸ
μεταβολῇ. τὸ μὲν γὰρ μεταβάλλον ἐστὶ τὸ ὑποκείμενον, 7| μεταβολὴ δὲ αὐὖ-
τοῦ κατὰ τὴν τῶν ποιοτήτων ἀμοιβὴν γίνεται.

410 Galenus de nat. facult. II 4. Vol. II p. 88K. τὸ ϑερμὸν καὶ τὸ
ψυχρὸν καὶ τὸ ξηρὸν καὶ τὸ ὑγρὸν εἰς ἄλληλα δρῶντα καὶ πάσχοντα᾽ καὶ
τούτων αὐτῶν δραστικώτατον μὲν τὸ ϑερμόν, δεύτερον δὲ τῇ δυνάμει τὸ
ψυχρόν, ---- ---- τρέφεσϑαι δὲ δι᾿ ὅλων αὐτῶν τὰ τρεφόμενα καὶ κεράννυσϑαι
δι᾿ ὅλων τὰ κεραννύμενα καὶ ἀλλοιοῦσϑαι δι᾿ ὅλων rà ἀλλοιούμενα, — --
καὶ τὴν πέψιν ἀλλοίωσίν τινα ὑπάρχειν καὶ μεταβολὴν τοῦ τρέφοντος εἰς
τὴν οἰκείαν τοῦ τρεφομένου ποιότητα, τὴν δ᾽ ἐξαιμάτωσιν ἀλλοίωσιν εἶναι,
καὶ τὴν ϑρέψιν ὡσαύτως, καὶ τὴν αὔξησιν ἐκ τῆς πάντῃ διατάσεως τοῦ
σώματος καὶ ϑρέψεως γίνεσθϑαι᾽ τὴν δ᾽ ἀλλοίωσιν ὑπὸ τοῦ ϑερμοῦ μάλιστα
συντελεῖσθαι, καὶ διὰ τοῦτο καὶ τὴν ϑρέψιν καὶ τὴν πέψιν καὶ τὴν τῶν
χυμῶν ἁπάντων γένεσιν᾽ ἤδη δὲ καὶ τοῖς περιττώμασι τὰς ποιότητας ὑπὸ
τῆς ἐμφύτου ϑερμασίας ἐγγίνεσϑαι. — -— p. 92 ἀλλ᾽ ὅτι μὲν τῆς ᾽Αριστο-
τέλους φυσιολογίας οὐδὲν ᾿Ερασιστράτῳ μέτεστιν, ὃ κατάλογος τῶν προ-
εἰρημένων ἐνδείκνυται δογμάτων" ἃ πρῶτον μὲν Ἱπποκράτους ἦν, δευ-
τέρου δ᾽ ᾿Δριστοτέλους, τρίτων δὲ τῶν Στωϊκῶν, ἑνὸς μόνου μετατιϑεμένου,
τοῦ τὰς ποιότητας εἶναι σώματα.

411 Galenus methodi med. I 2. Vol. X 15K. (contra Thessalum
medieum pugnans, qui Hippocrati ceterisque antiquis medicis obtrecta-
verat) εἰ δὲ τοὺς ἀπὸ τῆς Στοᾶς φιλοσόφους εἰς τὸ συνέδριον εἰσ-
ἀγαγόντες ἐπιτρέψαιμεν καὶ τούτοις τὴν ψῆφον, ἐξ ὧν αὐτοὶ τίϑενται
δογμάτων, ἐκ τούτων ᾿πποκράτην στεφανώσουδι. τὸ γὰρ ϑερμὸν καὶ
τὸ ψυχρὸν καὶ τὸ ξηρὸν καὶ τὸ ὑγρὸν Ἱπποκράτης μὲν πρῶτος εἰσ-
ηγήσατο, μετ᾽ αὐτὸν δ᾽ ᾿Δριστοτέλης ἀπέδειξεν" ἕτοιμα δ᾽ ἤδη παραλα-
βόντες οὐκ ἐφιλονίκησαν οὗ περὶ τὸν Χρύσιππον, ἀλλ᾽ ἐκ τούτων
τὰ σύμπαντα κεκρᾶσϑαι λέγουσι, καὶ ταῦτ᾽ εἰς ἄλληλα πάσχειν καὶ
δρᾶν, καὶ τεχνικὴν εἶναι τὴν φύσιν, ἅπαντά τε τἄλλα τὰ περὶ φύσεως
ἹΙπποχράτους δόγματα προσίενται" πλὴν περὶ μικροῦ τινός ἐστιν αὐ-
τοῖς ἡ διαφορὰ πρὸς ᾿Δριστοτέλη. λέγοντος γὰρ ᾿Ἱπποχράτους ὀρϑῶς
ὡς σύμπνουν καὶ σύῤῥουν ἐστὶν ἅπαν τὸ σῶμα καὶ πάντα συμπαϑῆ
τὰ τῶν ξῴων μόρια, προσίενται μὲν ἀμφότεροι τουτί, διαφέρονται δὲ
ἐν τῷ τὰς μὲν ποιότητας μόνας τὸν ᾿Αριστοτέλη δι᾽ ἀλλήλων ἐέναι
καὶ κεράννυσϑαι πάντη, τοὺς δ᾽ ἀπὸ τῆς Στοᾶς οὐ ταύτας μόνας,

ἀλλὰ καὶ τὰς οὐσίας αὐτὰς ὑπολαμβάνειν.
1 τὸ addidi. 22 paulo supra dixit Galenus: ὡς oi ἀπὸ τῆς Στοᾶς κατ᾽
ἴχνη τῆς ἐκείνου (scil. Aristotelis) φυσιολογίας βαδίζουσι. 31 similia exstant

VIII 3. Vol. X p. 462K. ε

136 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

$8 9. Quattuor elementa.

412 Galenus de elementis I 9 ed. Bas. I 56. K. I 487. 'A49i6ro-
τέλει δ᾽ ἔν τε τοῖς περὶ οὐρανοῦ καὶ τοῖς περὶ γενέσεως xal φϑορᾶς
ὁ περὶ τῶν στοιχείων λόγος ἐξείργασται, ὥσπερ ἐν τοῖς περὶ οὐσίας
λόγοις Χρυσέππῳ. |

413 Stobaeus Eclog. I p. 129,1 W. Χρυσίππου. Περὶ δὲ τῶν
ἐκ τῆς οὐσίας στοιχείων τοιαῦτά τινα ἀποφαίνεται, τῷ τῆς αἱρέσεως
ἡγεμόνι Ζήνωνι κατακολουϑῶν. τέτταρα λέγων εἷναι στοιχεῖα (πῦρ,
ἀέρα, ὕδωρ, γῆν, ἐξ ὧν συνίστασϑαι πάντα καὶ fc» καὶ φυτὰ καὶ
10 τὸν ὅλον χόσμον καὶ τὰ ἐν αὐτῷ περιεχόμενα καὶ εἷς ταῦτα διαλύ-

εὄσϑαι. τὸ δὲ {πῦρ xol» κατ᾽ ἐξοχὴν στοιχεῖον λέγεσθαι διὰ τὸ ἐξ
αὐτοῦ πρώτου τὰ λοιπὰ συνίστασϑαι κατὰ μεταβολὴν καὶ εἰς αὐτὸ
ἔσχατον πάντα χεόμενα διαλύεσϑαι, τοῦτο δὲ μὴ ἐπιδέχεσϑαι τὴν εἰς
ἄλλο χύσιν ἢ ἀνάλυσιν᾽ [συνίστασϑαι δὲ ἐξ αὐτοῦ τὰ λοιπὰ καὶ χε-
15 όμενα εἰς τοῦτο ἔδχατον τελευτᾶν᾽ παρὸ καὶ στοιχεῖον λέγεσϑαι. ὃ
πρῶτον ἕστηκεν οὕτως, ὥστε σύστασιν διδόναι ἀφ᾽ αὑτοῦ καὶ coro
τῶν λοιπῶν χύσιν καὶ διάλυσιν δέχεσϑαι εἰς αὑτό]. κατὰ μὲν τὸν
λόγον τοῦτον αὐτοτελῶς λεγομένου τοῦ πυρὸς στοιχείου" οὐ μετ᾽ ἄλ-
λου ydág' κατὰ δὲ τὸν πρότερον καὶ μετ᾽ ἄλλων συστατικὸν εἶναι,
40) πρώτης μὲν γιγνομένης τῆς ἐκ πυρὸς κατὰ σύστασιν εἰς ἀέρα μετα-
βολῆς, δευτέρας δ᾽ ἀπὸ τούτου εἰς ὕδωρ, τρίτης δ᾽ ἔτι μᾶλλον κατὰ .
τὸ ἀνάλογον συνισταμένου τοῦ ὕδατος εἰς γῆν. πάλιν δ᾽ ἀπὸ ταύτης
διαλυομένης καὶ διαχεομένης πρώτη μὲν γίγνεται χύσις εἰς ὕδωρ, δευ-
τέρα δ᾽ ἐξ ὕδατος εἰς ἀέρα, τρίτη δὲ καὶ ἐσχάτη εἰς πῦρ. Δέγεσϑαι
45 (δὲ) πῦρ τὸ πυρῶδες πᾶν καὶ ἀέρα τὸ ἀερῶδες καὶ ὁμοίως τὰ λοιπά.
Τριχῶς δὴ λεγομένου κατὰ Χρύσιππον τοῦ στοιχείου, xo9' ἕνα μὲν
τρόπον τοῦ πυρός, διὰ τὸ ἐξ αὐτοῦ τὰ λοιπὰ συνίστασϑαι κατὰ μετα-
βολὴν καὶ εἷς αὐτὸ λαμβάνειν τὴν ἀνάλυσιν. καϑ'’ ἕτερον δέ, xa90
λέγεται τὰ τέσσαρα στοιχεῖα, πῦρ, ἀὴρ, ὕδωρ, γῆ (ἐπεὶ διὰ τούτων
80 τινὸς ἢ τινῶν ἢ καὶ πάντων τὰ λοιπὰ συνέστηκε, διὰ μὲν τῶν τετ-
τάρων, ὡς τὰ ξῷα καὶ τὰ ἐπὶ γῆς πάντα συγχρίματα. διὰ δυοῖν δέ,
ὡς ἡ σελήνη διὰ πυρὸς καὶ ἀέρος συνέστηκε, δι’ ἑνὸς δὲ ὡς ὃ ἥλιος,
διὰ πυρὸς γὰρ μόνου, ὃ γὰρ ἥλιος πῦρ ἐστιν εἰλικρινές), κατὰ τρίτον
λόγον λέγεται στοιχεῖον ** εἶναι ὃ πρῶτον συνέστηκεν οὕτως, ὥστε
85 γένεσιν διδόναι ἀφ᾽ αὑτοῦ ὁδῷ μέχρι τέλους καὶ ἐξ ἐκείνου τὴν

ἀνάλυσιν δέχεσθαι εἰς ἑαυτὸ τῇ ὁμοίᾳ ὁδῷ. ΓΕεγονέναι δ᾽ ἔφησε xol

σι

9 add. Diels dubit. in adn. 11 add. Heeren Usener. 14 lectoris addi-
tamentum secl. Wachsm. 25 δὲ add. Heeren. 34 lacunam post στοιχεῖον
sic explet Wachsm.: xol πᾶν τὸ στοιχειῶδεςς. Ἔφησε δὲ καὶ στοιχεῖον.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 137

τοιαύτας ἀποδόσεις περὶ στοιχείου, ὡς ἔστι τό τε δι’ αὑτοῦ εὐκινη-
τότατον καὶ ἡ ἀρχὴ {καὶ ὃ σπερματικὺς) λόγος καὶ ἡ ἀΐδιος δύναμις
φύσιν ἔχουσα τοιαύτην, ὥστε αὑτήν τε κινεῖν κάτω πρὸς [γῆν] τὴν
τροπὴν καὶ ἀπὸ τῆς τροπῆς ἄνω πάντῃ κύκλῳ, εἷς αὑτήν τε πάντα
καταναλίσκουσα καὶ ἀφ᾽ αὑτῆς πάλιν ἀποχαϑιστᾶσα τεταγμένως καὶ s
ὁδῷ (Diels Arii Didymi epit. phys. fragm. 21).

Cf. Probus ad Verg. p. 10,33K. Ex his (quattwor elementis)
omnia esse postea effigiata. Stoici tradunt. Zenon Citieus e£ Chrysippus
Solaeus et Cleanthes Assius, qui principem habuerunt Empedoclem
Agrigentinum qui de his ita. scribit: 10

τέσσαρα δὴ πάντων ῥιξώματα πρῶτον ἔασιν etc.

414 [Iustinus] de resurrect. 6. Φασί τοίνυν of τοῦ κόσμου φυσικοὶ
σοφοὶ λεγόμενοι τὸ πᾶν ὑπάρχειν οἵ μὲν ὕλην καὶ ϑεὸν ὡς Πλάτων -“--- —
of δὲ τὰ τέσσαρα, πῦρ, ὕδωρ, ἀέρα, γῆν, ὥσπερ of Στωΐϊκοί. --- — Καὶ
ὃ μὲν Πλάτων φησὶν ὑπὸ τοῦ ϑεοῦ τὰ πάντα ἐκ τῆς ὕλης γεγονέναι --- — 15
οἵ δὲ Στωϊκοὶ ἐκ τῶν τεσσάρων διήκοντος δι᾿ αὐτῶν τοῦ ϑεοῦ.

ibidem paulo post: '4AÀà μὴν κατὰ τοὺς Στωϊκούς, ἐκ τῆς τῶν τεσσά-
ρῶν στοιχείων κράσεως γινομένου τοῦ σώματος, καὶ διαλυομένου τούτου εἰς
τὰ τέσσαρα, παραμενόντων τούτων ἀφϑάρτων, δυνατόν ἐστι πάλιν τὰ τέσσαρα
στοιχεῖα, τὴν αὐτὴν μῖξιν καὶ κρᾶσιν λαβόντα ἀπὸ τοῦ διήκοντος δι᾽ αὐτῶν 30
ϑεοῦ, ποιῆσαι ὃ πρότερον πεποιήκει σῶμα.

415 Galenus de venae sectione therapeutici 3. Vol. XI p. 256Κ.
αἵ δ᾽ ἀρχαὶ τῆς γενέσεως ἅπασι τοῖς οὖσιν, ὕλην ἔχουσι, và τέτταρα στοι-
χεῖα, κεράννυσθαί τε πεφυκότα δι’ ὅλων ἀλλήλων καὶ δρᾶν εἰς ἄλληλα.

416 Galenus introductio s. medicus 9. Vol. XIV p. 698 K. κατὰ δὲ ss
τὸν "AOjvoiov στοιχεῖα ἀνθρώπου οὐ τὰ τέσσαρα πρῶτα σώματα, πῦρ καὶ
ἀὴρ καὶ ὕδωρ καὶ γῆ, ἀλλ᾽ αἱ ποιότητες αὐτῶν, τὸ ϑερμὸν καὶ τὸ ψυχρὸν
καὶ τὸ ξηρὸν καὶ τὸ ὑγρόν, ὧν δύο μὲν τὰ ποιητικὰ αἴτια ὑποτίϑεται, τὸ
ϑερμὸν καὶ τὸ ψυχρόν, δύο δὲ τὰ ὑλικά, τὸ ξηρὸν καὶ τὸ ὑγρόν, καὶ πέμ-
πτὸν παρεισάγει κατὰ τοὺς Στωϊκούς τὸ διῆκον διὰ πάντων πνεῦμα, s
ὑφ᾽ οὗ τὰ πάντα συνέχεσϑαι καὶ διοικεῖσθαι.

417 Origenes contra Celsum IV 56. Vol. I p. 329,12 Κῦ. (p. 547
Delarue) προσφεύξεται δὲ ᾿Δριστοτέλει καὶ τοῖς ἀπὸ τοῦ Περιπάτου, ἄῦλον
φάσκουσιν εἶναι τὸν αἰϑέρα καὶ πέμπτης παρὰ τὰ τέσσαρα στοιχεῖα αὐτὸν
εἶναι φύσεως" πρὸς ὃν λόγον οὐκ ἀγεννῶς καὶ οἵ ἀπὸ Πλάτωνος καὶ ofss
ἀπὸ τῆς Στοᾶς ἔστησαν.

418 Nemesius de nat. hom. cp. 5 p. 126. λέγουσι δὲ οἵ Στωϊκοὶ
τῶν στοιχείων τὰ μὲν εἶναι δραστικά, τὰ δὲ παϑητικά" δραστικὰ μὲν ἀέρα
καὶ πῦρ, παϑητικὰ δὲ γῆν καὶ ὕδωρ.

419 Aétius I 15,11 (περὶ χρωμάτων) DG. p. 314,11. oí μὲν Gora
τὰ στοιχεῖα κεχρῶσϑαι φυσικῶς.

420 Galenus de constitutione artis medicae 7. Vol. I p. 245 Κα' Ἔστι
μὲν δὴ τὸ προκείμενον — αὐτὸ τοῦτο ἐξευρεῖν, ὁποῖα rà πρὸς τὴν φύσιν

2 add. Usener. 8 trad. γῆν, αὑτὴν Wachsm. | γῆν del. Hirzel. 4 trad.
τροφὴν et τροφῆς, corr. Usener. 5 καὶ τὸ αὑτῇς libri, corr. Meineke.
41 ad Stoicos quoque hoc referri conexus docet. Cf. I n. 91 (Zeno).

138 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

ἐστὶ [τὰ] πρῶτά ve καὶ ἁπλούστατα μόρια. μὴ τοίνυν ἐπὶ πάντων, ἀλλ᾽ ἐφ᾽
ἑνὸς --- ὃ λόγος ἡμῖν γιγνέσϑω, τῆς σαρκὸς ἐπισκεπτομένης, πρῶτον μὲν
εἰ ἕν τι τὴν ἰδέαν ἐστὶ τὸ γεννῆσαν αὐτὴν στοιχεῖον (οὐδὲν γὰρ χεῖρον
οὕτως ὀνομάσαι τὸ πρῶτόν τε καὶ ἁπλούστατον ἐν αὐτῇ μόριον)" εἶϑ᾽ ἕξῆς,
εἴπερ μὴ φαίνοιτο τοιοῦτον, εἰ πολλά, κἄπειτα πόσα γε καὶ τίνα καὶ
ὅστις ὃ τρόπος αὐτοῖς ἐστι τῆς συνϑέσεως.
ἐπεὶ τοίνυν ἡ σὰρξ ὀδυνᾶται τεμνομένη τε καὶ ϑερμαινομένη σφοδρῶς,
ἀδύνατον ἕν εἶναι τῷ εἴδει τὸ στοιχεῖον, olov ᾿Επίκουρος ὑπέϑετο τὴν ἄτο-
μον. ὅτι γὰρ [οὐχ] ἕν τῷ εἴδει τὸ στοιχεῖόν ἐστε (v0) τοιοῦτον, ἐνϑένδε
10 δῆλον. οὐδεμία τῶν ἀτόμων αὐτὴ x«9' αὑτὴν οὔτε ϑερμὴ τὴν φύσιν ἐστὶν
οὔτε ψυχρά, οὐ μὴν οὐδὲ λευκή τίς ἐστιν ἐξ αὐτῶν ἢ μέλαινα. --- --- ὅλως
γὰρ οὐδεμία ποιότης ἐστὶν αὐτῇ τῇ ἀτόμῳ, ὡς οἵ πατέρες αὐτῶν βούλονται.
τῶν γὰρ δὴ τοιούτων ποιοτήτων πᾶσαι δι᾽ ὅλων φαίνονται διεληλυϑέναι τῶν
σωμάτων, ὡς ἤ ye κατὰ τὸ σχῆμα ποιότης ὑπάρχει πάσαις αὐταῖς, ὑπάρχει
15 δὲ καὶ ἀντιτυπία καὶ βάρος. ἀλλ᾽ εἴτε ποιότητα χρὴ καλεῖν, sive ἄλλο τι τὰ
τοιαῦτα, πρός γε τὸ προκείμενον οὐδὲν διαφέρει. πάσαις γὰρ αὐταῖς ὑπάρχει
τὰ εἰρημένα, καὶ οὐ διαφέρουσιν ἀλλήλων εἴδει, καϑάπερ αἱ ὁμοιομέρειαι
τοῖς ἐκείνας ,ὑποτιϑεμένοις, ἢ τὰ τέτταρα στοιχεῖα, τοῖς ὑποτιϑεμένοις ταῦτα.
φησὶν οὖν ᾿Ἱπποχράτης᾽ ,2y5 δέ φημι, εἰ ἕν ἦν ἄνθρωπος, οὐδέποτ᾽ ἂν
20 ἤλγεενς ὀρϑότατα λέγων. τὸ γὰρ ἕν ἀμετάβλητον εἰς ἕτερον, οὐκ ἔχον γε
εἰς ὃ μεταβάλοι. τὸ δὲ ἀμετάβλητον ἀναλλοίωτον καὶ ἀπαϑές, τὸ δὲ ἀπαϑὲς
ἀνώδυνον. γίγνεται τοίνυν ἐκ τῶν εἰρημένων προτάσεων συμπέρασμα, τὸ
ἕν ἀπαϑὲς ὑπάρχειν. ἐφ᾽ ᾧ πάλιν ἕτερος ἐρωτηϑήσεται λόγος τοιόσδε᾽ ..εἰ
ἕν ἦν τῷ εἶδει τὸ στοιχεῖον, οὐδὲν ἐν τοῖς nidi οὐδέποτε ὀδυνήσεται" ἀλλὰ
25 μὴν ὀδυνᾶται. οὐκ ἄρα ἕν ἐστι τὸ στοιχεῖον.“ ἐπεὶ δ᾽ ὑπέκειτο περὶ σαρκὸς
ποιεῖσϑαι. τὸν λόγον, ἐπ᾽ ἐκείνης ἐξεταζέσϑω. ..εἱ ἕν ἦν τῷ εἴδει τὸ τῆς
σαρκὸς στοιχεῖον, οὐδέποτε ἡ σὰρξ ὀδυνήσεται᾽ ἀλλὰ μὴν ὀδυνᾶται" οὐκ ἄρα.
ἕν ἐστι τῷ εἴδει τὸ τῆς σαρκὸς στοιχεῖον. ὁ δ᾽ αὐτὸς λόγος καὶ καϑ᾽ ἕτε-
ρον ἐρωτηϑήσεταν τρόπον᾽ ..εἱ ἀπαϑές ἐστι τὸ τῆς σαρκὸς στοιχεῖον, οὐκ
ὀδυνηϑήσεται᾽ ἀλλὰ μὴν ὀδυνᾶται" οὐκ ἄρα ἐστὶν ἀπαϑές.“
εἰ δὲ καὶ πλείω λέγοι τις εἶναι τὰ στοιχεῖα, μὴ μέντοι γε ἀλλοιούμενα,
καὶ ἐπ᾽ ἐκείνων ὃ αὐτὸς λόγος ἐρωτηϑήσεται κατὰ τὸν αὐτὸν τρόπον. E
ἀπαϑῆ τῆς σαρκός ἐστι τὰ στοιχεῖα, οὐκ ἀλγήσει" ἀλλὰ μὴν ἀλγεῖ οὐκ ἄρα
ἐστὶν ἀπαϑῆ τὰ τῆς σαρκὸς στοιχεῖα. ( ὃ μὲν οὖν πρότερος λόγος ἀνατρέπει
35 τήν τε τῶν ἀτόμων καὶ τὴν τῶν ἀνάρμων καὶ τὴν τῶν ἐλαχίστων ὑπόϑεσιν,
κατὰ δὲ τὸν δεύτερον 4j τε τῶν ὁμοιομερῶν ἀναιρεῖται δόξα καὶ ἡ ἜἘμπεδο-
κλέους. καὶ γὰρ οὗτος ἐκ τῶν τεσσάρων στοιχείων βούλεται συνίστασθαι
τὰ σώματα, μὴ μεταβαλλόντων εἰς ἄλληλα.
προσέχε νῦν ἤδη τῷ λόγῳ, ὃς ϑᾶττον ἐλπίδος ἐξεῦρε τὸ μέγιστον μέρος
ὧν ἐξήτεις. οὐκ ἀπαϑῆ γὰρ ἀπέδειξεν εἶναι δεῖν τὰ στοιχεῖα τῆς σαρκός.
οὔκουν ἔτι καϑέξουσι τὸ προκείμενον κατὰ τὸν λόγον, ἐν τῇ συνϑέσει τῶν
ἀπαϑῶν ἐκείνων σωμάτων, ἃ δὴ στοιχεῖα τῆς τῶν ὄντων ἁπάντων φύσεως
ὑποτίϑενται, τὰς ὀδύνας γεννᾶσϑαι φάσκοντες. ἀπαϑὲς γὰρ ὀδυνώμενον
οὔϑ᾽ ἡ διάνοια παραδέχεται, καὶ πολὺ δὴ μᾶλλον οὐδὲν τῶν αἰσϑητῶν μαρ-
45 τυρεῖ. τοὺς γοῦν δακτύλους εἰ συμπλέξαις ἀλλήλοις, εἶτ᾽ αὖϑις ἀποχωρίζοις,

σι

1 τὰ seclusi. 9 οὐχ seclusi. || vó addidi. 18 τῶν γὰρ -- σωμάτων]
scribendum ye pro γάρ, ὅσαι pro πᾶσαι. 89 νῦν scripsi, νοῦν libri. | ὃς scripsi,
ὡς libri. 45 Ad totam disputationem cf. Gal. de elementis sec. Hippocr. I, 1.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 139

οὔϑ᾽ ἡ σύνοδος o00' ὁ διαχωρισμὸς ὀδύνην ἐργάσεται. τὸ μὲν γὰρ ódv-
νᾶσϑαι σὺν τῷ πάσχειν ἐστίν᾽ πάσχει δὲ οὐδὲν τὸ ψαῦον, ἐπειδήπερ ἐν δυοῖν
τούτοιν ἐστὶ τὸ πάσχειν, ἀλλοιώσει τε τῇ δι’ ὅλων καὶ λύσει τῆς συνεχείας.
ὁπότ᾽ οὖν οὐδ᾽ ἐν τοῖς παϑητικοῖς ἐναργῶς σώμασιν οὔϑ᾽ ἡ σύνοδος οὔϑ᾽ ἡ
ἄφοδος ὀδύνην ἐργάζεται, σχολῇ γε ἂν ἐν τοῖς ἀπαϑέσιν ἐργάσαιτο. --- — 8
χρὴ τοίνυν τὸ μέλλον ὀδυνήσεσϑαι παϑητὸν εἶναι καὶ αἰσϑητόν.

οὐ μὴν ἐξ αἰσϑητικῶν γε τῶν πρώτων ἀναγκαῖον εἶναι τὸ
αἰσϑητικόν, ἀλλ᾽ ἀρκεῖ τὸ παϑητικὸν μόνον. αἰσϑητικὸν γὰρ
δύναται γενέσϑαι ποτέ, μεταβάλλον τε καὶ ἀλλοιούμενον. ἐπεὶ δ᾽
ἀπείρους ἐγχωρεῖ τὸ πλῆϑος γενέσϑαι τὰς ἐκ τῶν στοιχείων ἀλλοιώσεις τε 10
καὶ κράσεις, ἄπειροι τῶν κατὰ μέρος σωμάτων αἴ ἰδιότητες συστήσονται, xo
. ἃς οὐδὲν ἄτοπον ἀναίσϑητα γενέσθαι πολλά, καὶ τῶν αἰσϑανομένων τὸ μὲν
μᾶλλον αἰσϑάνεσϑαι, τὸ δ᾽ ἧττον.

421 Cicero de natura deorum III 35. Sed omnia vestri, Balbe, so-
lent ad igneam vim referre, Heraclitum, ut opinor, sequentes — — ; vos 15
autem ita dicitis; omnem vim esse igneam, itaque et animantis, cum calor
defecerit, tum interire, et in omni natura rerum id vivere, id vigere, quod
caleat. — 36. Ita voltis, opinor, nihil esse animal intrinsecus in natura at-
que mundo praeter ignem. — Quodsi ignis ex sese ipse animal est nulla se
alia admiscente natura, quoniam is, cum inest in corporibus nostris, efficit, s0
ut sentiamus, non potest ipse esse sine sensu. — lta fit, ut ne ignem
quidem efficere possitis aeternum. 37. Quid enim? non eisdem vobis placet
omnem ignem pastus indigere nec permanere ullo modo posse, nisi alatur?
ali autem solem, lunam, reliqua astra aquis, alia dulcibus, alia marinis?

422 Philo de visione angeli p. 616 Aucher. Cherubim exponitur s5
iypus vel incendium. — ---- Incendium vero propterea, quia consumunt
privationem ab ordine sive informitatem materiae, in ordinem eam redu-
centes et consequenter informem in formam et inornatum in ornatum. Quo-
niam non corruptibilis ignis erant virtutes, sed salutaris, per quem omnia
artifieiose facta sunt. Quare, ut mihi videtur, etiam nonnulli philosopho- 80
rum ignem artificialem asseruere in viam cadere ad semina in generationem
producenda. Siquidem extensum illud lucis volumen corporis conceditur
oculis, evidens autem in invisibilibus natura, qua creatur formaturque
materia, mentis velocissime videntibus oculis.

423 Augustinus de civ. dei VIII 5. Nam quidam eorum ἃ rebus 86
non vivis res vivas fieri posse crediderunt, sicut Epicurei; quidam vero
a vivente quidem et viventia et non viventia, sed tamen a corpore cor-
pora Nam Stoici ignem, id est corpus, unum ex his quattuor elementis,
quibus visibilis mundus hie constat, et viventem et sapientem et ipsius
mundi fabricatorem atque omnium, quae in eo sunt, eumque omnino ignem 40
deum esse putaverunt.

424 Galenus de differentia pulsuum III 6. Vol. VIII p. 672 K. οὐ
μὴν of τῷ λόγῳ διασκεψάμενοί τι περὶ τοῦ ἀέρος ἰατροί τε καὶ φιλόσοφοι
κενὸν εἶναι παντάπασιν ὑπολαμβάνουσιν αὐτόν, ἀλλ᾽ of μέν τινες, ὧν τῆς
δόξης καὶ ἡμεῖς μετέχομεν, ἐν ὑπάρχειν σῶμα συνεχὲς ἑαυτῷ πάντῃ, 5
μηδαμόϑι κενοῦ παραπλοκὴν ἔχον, of δέ τινες ἐν κενῷ πολλὰ σώματα,

16 igneam Heindorf, ignem libri. 18 animale Lambin. || intrinsecus
Bonhier, extrinsecus libri.

Stoicorum veterum fragm. II. 10

140 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

τὰ σμικρά, τὰ πρῶτα, προσφερόμενα προσκρούοντά τε καὶ ἀποπαλλόμενα,
μὴ μέντοι περιπλεκόμενά, τε καὶ συγκρινόμενα.

ibid. 673. οὐδὲν γάρ ἐστιν ἐν κόσμῳ τοιοῦτον (scil. κενόν), ἀλλ᾽ οὐδὲ
κατ᾽ ἐπικράτειαν. οὐδενὸς γὰρ ὑπάρχοντος ὅλως ἐν κόσμῳ κενοῦ, πῶς ἂν

5. εἴη τι κατ᾽ ἐπικράτειαν κενόν;

ibid. 674. (pneumatici aiunt:) οὐ γὰρ εἶναι τοιαύτην (seil. κενὴν χώ-
ραν) οὐδεμίαν ἐν κόσμῳ νομίζουσιν, ἀλλ᾽ ἡνῶσϑαι τὴν ὅλην οὐσίαν ξαυτῇ.
425 Αδίϊυ5 Plac. IV 19,4. Οἱ δὲ Στωϊκοί φασι τὸν ἀέρα μὴ
συγκεῖσϑαι ἐκ ϑραυσμάτων, ἀλλὰ συνεχῆ δι᾽ ὅλου, μηδὲν κενὸν ἔχοντα᾽

10 ἐπειδὰν δὲ πληγῇ πνεύματι, κυματοῦται κατὰ κύκλους ὀρϑοὺς εἰς ἄπειρον,
ἕως πληρώσῃ τὸν περικείμενον ἀέρα, ὡς ἐπὶ τῆς κολυμβήϑρας τῆς πληγείσης
λίϑῳ. καὶ αὕτη μὲν κυκλικῶς κινεῖται, ὃ δ᾽ ἀὴρ σφαιρικῶς.

426 Galenus de simplic. medicam. I 24. Vol. XI p. 428. τὸν ἀέρα
τοίνυν οὐκ ἔστιν ὅστις οὐκ εἶπε λεπτομερῆ, τῷ καταϑραύεσϑαι δηλο-

15 νότε ῥαδίως εἰς λεπτὰ μόρια καὶ διὰ πυκνοτάτων σωμάτων ἕτοί-
μῶς διέρχεσϑαι. Ἢ εἴπερ ἐξ ἄλλου τινὸς ἐπιφέρουσιν αὐτῷ τὸ λεπτομερὲς
ὄνομα, διδασκόντων ἡμᾶς σαφῶς. οὐ γὰρ δὴ ἐξ ὄγκων γε λεπτῶν, ὡς οἵ
τῆς ἑτέρας αἱρέσεως εἴποιεν ἂν ἡγεμόνες, ἐροῦμεν καὶ ἡμεῖς συγκεῖσϑαι τὸν
ἀέρα. συνεχὴς γάρ ἐστιν καὶ εἷς ὅλος, οὐδαμόϑι κενὸν ἐν ἑαυτῷ περιέχων

20 οὐδέν. ἐν δὲ τοιαύτῃ φύσει σώματος 4j λεπτομέρεια τῷ τάχει τῆς εἰς μικρὰ
διαιρέσεως ἐπινοεῖται μόνῳ. ἀλλ᾽ εἴπερ διὰ τοῦτο λεπτομερὴς ὃ ἀήρ, οὐχ
ἅπαν πῦρ ἔσται λεπτομερές. ἔστι μὲν γὰρ δήπου καὶ χαλκὸς καὶ σίδηρος
καὶ λέϑος καὶ ξύλον καὶ πᾶν ὅπερ (ἂν» ἀνθρακωθϑῇ πῦρ, οὐ μὴν λεπτομε-
ρέστερον νῦν ἢ πρόσϑεν. αἷ μέντοι φλόγες, ἕτερόν τι γένος πυρός, ὄντως
εἰσὶ λεπτομερεῖς etc.

42) Galenus de simplic. medie. IV 2. Vol XI p. 626 K. ἀλλ᾽ ἀὴρ
μὲν ἐκπυρωϑεὶς φλὸξ γίγνεται, γῆ δὲ ἄνθραξ, τὸ δ᾽ ὕδωρ δέχεται μὲν ἰσχυ-.
ρὰν ϑερμασίαν, ἀλλ᾽ οὔτε φλὸξ οὔτ᾽ ἄνϑραξ γίνεται, διὰ τὴν σύμφυτον ὑγρό-
τητα.. φλὸξ μὲν γὰρ καὶ ἄνϑραξ εἴδη πυρός etc.

80 428 Galenus de simplic. medicam. I 14. Vol. XI p. 405 Κ. λέγω δὲ
ἀραιὰν (οὐσίαν), ἧς τὰ μόρια διαλαμβάνεται χώραις κεναῖς, ἐπισταμένων
ἡμῶν δηλονότι καὶ μεμνημένων ἀεί, πῶς λέγεται χώρα κενὴ πρὸς τῶν
ἡνῶσϑαι φασκόντων τὴν οὐσίαν, ὅτι μὴ καϑάπερ ᾿Επικούρῳ καὶ ᾿Δσκληπιάδῃ
δοκεῖ, ἀλλ᾽ ἔστιν ἀέρος πλήρης ἐν ὅπασι τοῖς ἀραιοῖς σώμασιν ἡ κενὴ χώρα.

35 429 Plutarchus de Stoie. repugn. cp. 43 p. 1053f, Τὸν ἀέρα
φύσει ξοφερὸν εἶναι λέγει, καὶ τούτῳ τεκμηρίῳ χρῆται τοῦ xol ψυχρὸν
εἶναι πρώτως᾽ ο»ἀντικεῖσθαι γὰρ αὐτοῦ τὸ μὲν ξοφερὸν πρὸς τὴν λαμ-
πρότητα, τὸ δὲ ψυχρὸν πρὸς τὴν ϑερμότητα τοῦ πυρός.“ Ταῦτα κι-
νῶν ἐν τῷ πρώτῳ τῶν Φυσικῶν ξητημάτων πάλιν ἐν τοῖς οἷο.

40 idem de primo frigido ep. 17 p. 952c. ἐπεὶ δὲ καὶ Χρύειππος
οἰόμενος τὸν ἀέρα πρώτως ψυχρὸν εἶναι, διότι xoi ckoretvóv, ἐμνήςθη
μόνον τῶν πλέον ἀφεςετάναι τὸ ὕδωρ τοῦ αἰθέρος ἢ τὸν ἀέρα λεγόν-
τῶν, καὶ πρὸς αὐτούς τι βουλόμενος εἰπεῖν Οὕτω μὲν ἄν“, ἔφη,
Kal τὴν γῆν ψυχρὰν εἶναι πρώτως λέγοιμεν, ὅτι τοῦ αἰθέρος

45 ἀφέετηκε πλεῖετον“, ὡς ἀδόκιμόν τινα παντελῶς τοῦτον καὶ ἄτοπον

to
οι

10 ὀρϑοὺς om. Gal.; suspectum Dielsio. 98 ἄν addidi.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 141

ἀποῤῥίψας τὸν λόγον, ἐγώ μοι δοκῶ μηδὲ τὴν γῆν ἄμοιρον εἰκότων
καὶ πιθανῶν ἀποφαίνειν, ποιηςάμενος ἀρχὴν ὦ μάλιετα Χρύειππος
ὑπὲρ τοῦ ἀέρος κέχρηται᾽ τί δὲ τοῦτό ἐςτι; τὸ ckoreiwvóv ὄντα πρώτως
(εἶναι καὶ ψυχρὸν πρώτωρ).

430 idem de primo frigido cp.9 p.948d. ἐπεὶ τὸ πῦρ ϑερμὸν ἅμα 6
καὶ λαμπρόν ἐστι, δεῖ τὴν ἀντικειμένην τῷ πυρὶ φύσιν ψυχράν τε
εἶναι καὶ σκοτεινήν᾽ ἀντίκειται γὰρ ὡς τῷ λαμπρῷ τὸ ξοφερόν, οὕτω
τῷ ϑερμῷ τὸ ψυχρόν᾽ ἔστι γὰρ ὡς ὄψεως τὸ σκοτεινόν, οὕτω τὸ ψυ-
χρὸν ἁφῆς συγχυτικόν" ἡ δὲ ϑερμότης διαχεῖ τὴν αἴσϑησιν τοῦ ἅπτο-
μένου, καϑάπερ ἡ λαμπρότης τοῦ ὁρῶντος. τὸ ἄρα πρώτως σκοτεινὸν 10
ἐν τῇ φύσει πρώτως καὶ ψυχρόν ἐστιν. — ὅτι δὲ ἀὴρ τὸ πρώτως
σκοτεινόν ἐστιν, οὐδὲ τοὺς ποιητὰς λέληϑεν᾽ ἀέρα γὰρ τὸ σκότος κα-
λοῦσιν"

"Ajo γὰρ παρὰ νηυσὶ βαϑὺς ἦν, οὐδὲ σελήνη
οὐρανόϑεν προὔφαινεν. (ει 143) 15
καὶ πάλιν"

᾿Ηέρα ἑσσάμενοι πᾶσαν φοιτῶσιν ἐπ᾽ «iav (Hes. Op. et D. 255)
καὶ πάλιν

Αἀὐτίκα͵ δ᾽ ἠέρα μὲν σκέδασεν καὶ ἀπῶσεν Óu(yAmv,

ἠέλιος δ᾽ ἐπέλαμψε" μάχη δ᾽ ἐπὶ πᾶσι φαάνϑη (P 649) ἢ
καὶ γὰρ κνέφας“ τὸν ἀφώτιστον ἀέρα καλοῦσιν, κενὸν ὡς ἔοικε
φάους Óvra καὶ ,véqog. ὃ συμπεσὼν καὶ πυκνωϑεὶς ἀὴρ ἀποφάσει
φωτὸς κέκληται" καλεῖται δὲ καὶ ἀχλὺς καὶ ὁμίχλη, καὶ ὅσα τοῦ φω-
τὸς οὐ παρέχει τῇ αἰσϑήσει δίοψιν, ἀέρος εἰσὶ διαφοραί" καὶ τὸ ἀειδὲς
αὐτοῦ καὶ ἄχρωστον ᾿Δΐδης καὶ ᾿ἀχέρων ἐπίκλησιν ἔσχεν. ὥσπερ οὖν ss
αὐγῆς ἐπιλιπούσης σκοτεινὸς ἀήρ, οὕτω ϑερμοῦ μεταστάντος τὸ ἀπο-
λειπόμενον ἀὴρ ψυχρός, ἄλλο δὲ οὐδέν ἐστι" διὸ καὶ τάρταρος οὕτως
ὑπὸ ψυχρότητος κέκληται" δηλοῖ δὲ καὶ ἩΗσίοδος εἰπών᾽

— τάρταρον ἠερόεντα" (Hesiod. Theog. 119)
᾿ καὶ τὸ ῥιγοῦντα πάλλεσϑαι καὶ τρέμειν ταρταρίξειν. ταῦτα μὲν οὖν so
τοιοῦτον ἔχει λόγον.

ep. 10. ᾿Επεὶ δὲ ἡ φϑορὰ μεταβολή τίς ἐστι τῶν φϑειρομένων

εἷς τοὐναντίον ἑκάστῳ, σκοπῶμεν εἰ καλῶς εἴρηται τὸ ,llvgóg ϑάνα-
τος ἀέρος γένεσις.“ Θνήσκει γὰρ καὶ πῦρ, ὥσπερ ξῶον, ἢ βίᾳ σβεν-
νύμενον ἢ δι᾽ αὑτοῦ μαραινόμενον. ἡ μὲν οὖν σβέσις ἐμφανεστέραν ss
ποιεῖ τὴν εἰς ἀέρα μεταβολὴν αὐτοῦ" καὶ γὰρ ὁ καπνὸς ἀέρος ἐστὶν
εἶδος, καὶ ἡ κατὰ Πίνδαρον,

᾽Δέρα κνισᾶντι Ζακτίζοισα καπνῷ
λιγνὺς καὶ ἀναϑυμίασις. οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ φϑινούσης ἀτροφίᾳ φλο-

4 add. Patzigius. 217 οὗτος libri, corr. Emperius. 84 Heracliti frg. 25
Byw. p. 11. 88 Pind. Isthm. 4,112.

10*

149 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

yóg ἰδεῖν ἔστιν, ὥσπερ ἐπὶ τῶν λύχνων, τὸ ἄκρον sig ἀέρα καὶ yvo-
φώδη καὶ ξοφερὸν ἀποχεόμενον. ἱχανῶς δὲ καὶ ὁ τῶν μετὰ λουτρὸν
ἢ πυρίαν περιχεαμένων ψυχρὸν ἀνιὼν ἀτμὸς ἐνδείκνυται τὴν εἷς ἀέρα
τοῦ ϑερμοῦ φϑειρομένου μεταβολήν, ὡς φύσει πρὸς τὸ πῦρ ἀντικεί-

s uévov* à τὸ πρώτως τὸν ἀέρα σκοτεινὸν εἶναι καὶ ψυχρὸν ἠκολούϑει.

ep. ll. Καὶ μὴν ἁπάντων γε τῶν γινομένων. ὑπὸ ψυχρότητος ἐν
τοῖς σώμασι σφοδρότατον καὶ βιαιότατον ἡ πῆξις οὖσα, πάϑος μέν
ἐστιν ὕδατος, ἔργον δὲ áégog: αὐτὸ μὲν γὰρ καϑ᾽ ἑαυτὸ τὸ ὕδωρ sü-
διάχυτον καὶ ἀπαγὲς καὶ ἀσύστατόν ἐστιν, ἐντείνεται δὲ καὶ συνάγεται

19 τῷ ἀέρι σφιγγόμενον ὑπὸ ψυχρότητος" διὸ καὶ λέλεκται,

Εἰ δὲ νότος βορέην προκαλέσσεται, αὐτίκα νίψει"
Τοῦ γὰρ νότου καϑάπερ ὕλην τὴν ὑγρότητα παρασκευάσαντος ὁ βό-
ρειος ἀὴρ ὑπολαβὼν ἔπηξε. καὶ δῆλόν ἐστι μάλιστα περὶ τὰς χιόνας,
ἀέρα γὰρ μεϑεῖσαι καὶ προαναπνεύσασαι λεπτὸν καὶ ψυχρὸν οὕτω

15 ῥέουσιν᾽ ᾿Δριστοτέλης δὲ καὶ τὰς ἀκόνας τοῦ μολίβδου τήκεσϑαί φησι
καὶ ῥεῖν ὑπὸ κρύους καὶ χειμῶνος, ὕδατος μόνου πλησιάζοντος αὖ-
ταῖς᾽ ὃ δὲ ἀήρ, ὡς ἔοικε, συνελαύνων τὰ σώματα τῇ ψυχρότητι κατα-
ϑραύει καὶ ῥήγνυσιν.

Similes argumentationes cp. 12 continentur.

20 431 Galenus de simpl. medicam. temp. II 20 ed. Bas. II 25K. XI 510.
καὶ δῆλον ὡς ἐντεῦϑεν αὐτοὺς διαδέχεται μέγιστον ξήτημα, τὸ καὶ τοῖς ἐν-
δοξοτάτοις φιλοσόφοις ἠμφισβητημένον, ᾿Δριστοτέλους μὲν καὶ τῶν ἀπ᾽ αὐτοῦ
ϑερμὸν ὑπολαμβανόντων εἶναι τὸν ἀέρα, τῶν δ᾽ ἀπὸ τῆς Στοᾶς ψυχρόν.

432 Alexander de anima libri mantissa p. 124, 9 Bruns (in capite

25 ὅτε ai ποιότητες οὐ σώματα adversus Stoicos scripto) ἔτι εἰ σῶμα of ποι-
ότητες καὶ τὸ φῶς ποιότης καὶ, ὡς δοκεῖ αὐτοῖς, σῶμα.

p. 182, 80 (in capite xod τοὺς διὰ τῆς τοῦ ἀέρος συνεντάσεως τὸ
ὁρᾶν ποιοῦντας, adversus Chryéippum conscripto) ἔτι εἰ τὸ φῶς σῶμα ὃν
x«l δι᾽ ὕδατος καὶ διὰ τῶν ἄλλων κεχωρηκέναι λέγουσιν, δῆλον ὡς, ἂν φανῇ

80 τὸ φῶς μὴ ὃν σῶμα, κενὸς ὃ λόγος ἂν εἴη. εἰ γάρ, διότι σῶμα, ἐπέρεισις
αὐτῷ γίνεται, ἂν μὴ σῶμα ἧ, δῆλον ὅτι οὐκ ἐπερεισϑήσεται. &u πῶς οὐ
συγκρίνεται τῇ τοῦ ὕδατος ψυχρότητι τὸ φῶς τοῦτο καὶ παύεται τοῦ φῶς
εἶναι. εἴπερ διακρίσει φῶς ἐστιν. ἔτι καὶ ἐν τοῖς πάγοις ἐχρῆν ἧττον
φῶς γίνεσϑαι, καϑάπερ καὶ ἀλέαν. τὸ γὰρ μὴ συγκρίνεσϑαι τὸ πνεῦμα ὕδα-

35 τος συγκρινομένου καὶ κρυστάλλου γινομένου παράλογον, εἴ γέ ἐστιν ἀὴρ ᾿
διακρινόμενος τὸ φῶς.

p. 138,2 (extremo capite πρὸς τοὺς διὰ τῆς ἀποῤῥοίας τῆς ἀπ᾽ ἀμφοῖν
τὸ ὁρᾶν λέγοντας) ὁ ἔτι καὶ κατὰ τούτους σῶμα ἔσται τὸ φῶς (sequitur caput:
ὅτι μὴ σῶμα τὸ φῶς). Εἰ σῶμα τὸ φῶς, ἤτοι πῦρ ἐστι ἢ πυρὸς ἀποῤ-

40 ῥοή, ἣν αὐγήν τε λέγουσιν καὶ “τρίτον τι πυρὸς εἶδος.

p.139,1. τε, δὲ σῶμα τὸ σκότος, Ó ἀήρ, ἐν ᾧ γίνεται τὸ φῶς, ἤτοι
δι’ ὅλου σῶμα Qv δέξεται τὸ φῶς. καὶ οὕτω σῶμα διὰ σώματος χωρήσει, ἢ

11 Callim. frg. 787 Schneider. 16 Aristot. frg. 212 Rose. 282 ὑπ᾽ «ó-
τοῦ K.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA, 143

ἕξει πόρους, δι᾿ ὧν δίεισιν τὸ φῶς. οὗτοι δὴ ἤτοι, ὅταν μὴ Tj φῶς, ἔσον-
ταί τινος ἄλλου σώματος πλήρεις, ὃ τί ποτε ἐροῦσιν εἶναι, ἢ ποῦ μεϑίστασϑαι;
δεήσει γὰρ αὐτὸ λεπτότερον ἀέρος εἶναι, ἀλλὰ καὶ τοῦ φωτὸς αὐτοῦ, εἴ γε
καὶ τούτῳ ὑποχωρεῖ καὶ μεϑίσταται" τί δ᾽ ἂν εἴη σῶμα κατ᾽ αὐτοὺς τοῦ
φωτὸς λεπτότερον; --- --- εἰ δὲ οἵ τοῦ ἀέρος πόροι κενοὶ μένουσιν ὄντος δ
σκότους, πρῶτον μὲν ἔσται κενόν τι ἐνεργείᾳ ἐν τῷ κόσμῳ κατ᾽ αὐτούς, ὅπερ
οὐ ϑέλουσιν, ἔτι καὶ μανότερος ὃ ἀὴρ ἔσται τῆς νυκτός, ἅτε ἔχων ἐν
αὑτῷ κενά (δοκεῖ δὲ πυκχνότερος γίνεσθαι τότε), ἔτι τὸ φῶς οὐκ ἔσται
διακριτικὸν καὶ λεπτυντικὸν τοῦ ἀέρος, ὡς λέγουσιν, ἀλλὰ τοὐ-
ναντίον. 10

488 Galenus in Hippocr. Epidem. VI comment. IV Vol. XVII B.
p. 161 K. 4auxgüv yàg φαίνεται τὸ καϑαρὸν ὕδωρ οὐκ αὐγῆς τινος ἔξωϑεν
ἐμπιπτούσης εἰς αὐτὸ λαμπρᾶς, ἀλλὰ κατὰ τὴν ἀλλοίωσιν, ἣν ἐκ τοῦ προσ-
πίπτοντος ἔχει φωτός, ὥσπερ γε καὶ αὐτὸς ὃ ἀήρ. οὐδὲ γὰρ οὐδ᾽ οὗτός ἐστι
κατὰ τὴν αὑτοῦ φύσιν λαμπρός" πάντως (yàg» ἂν ἦν καὶ νύκτωρ τοιοῦτος. I5
ἀλλὰ τοῖς ἄνω πέρασιν αὐτοῦ προσπιπτούσης τῆς ἡλιακῆς αὐγῆς
ὅλος ἀλλοιοῦταί τε καὶ μεταβάλλεται συνεχὴς ὧν ἕξαυτῷ. τὸ δὲ
κενὰς εἶναί τινας χώρας ἢ κατὰ τὸ ὕδωρ ἢ κατὰ τὸν ἀέρα, τῇ μὲν ᾿Επικού-
ρου τε καὶ ᾿Δσχληπιάδου δόξῃ περὶ τῶν στοιχείων ἀκόλουθόν ἐστιν᾽ τῇ δ᾽
᾿Αριστοτέλους τε καὶ (τῶν) Στωϊκῶν ἐναντίον, οὐδαμόϑι κενὸν οὐδὲν iv so
τῷ κόσμῳ πεπεισμένων ὑπάρχειν, ἀλλ᾽ ἐκπεπληρῶσϑαι πάντα σώμασιν. οὐδὲ
^ γὰρ κατὰ τὴν κίσσηριν αἴ μεταξὺ τῶν γεωδῶν σωμάτων χῶραι παντάπασιν
αὐτοῖς εἶναι δοκοῦσι κεναί. περιέχεσϑαι γοῦν ἐν αὐταῖς τὸν ἀέρα φασί.
κατὰ μέντοι τὸ ὕδωρ οὐκ εἶναί τινα ποροποιΐαν τοιαύτην ὁποία κατὰ τὴν
κίσσηρίν ἐστιν, ἀλλὰ συνεχὲς ξαυτῷ παντοίως ὑπάρχειν αὐτό. 25

Plutarchus de facie in orbe lunae cp. 18 p. 930f. αὐτὸν δὲ τὸν. ἀέρα
λέγουσιν οὐκ ἀποῤῥοίαις τισὶν οὐδὲ ἀκτῖσι μεμιγμέναις, ἀλλὰ τροπῇ καὶ μετα-
βολῇ κατὰ νύξιν ἢ ψαῦσιν ἐξηλιοῦσϑαι.

434 Plutarchus de Stoic. repugn. cp. 42 p. 1053e. Τὸν ἀέρα
ποτὲ uiv ἀνωφερῆ καὶ κοῦφον εἷναί φησι — — --- Ἐν uiv οὖν τῷ so
δευτέρῳ περὶ Κινήσεως ,vó τε πῦρ, ἀβαρὲς ὄν, ἀνωφερὲς εἶναι
λέγει, καὶ τούτῳ παραπλησίως τὸν ἀέρα, τοῦ μὲν ὕδατος τῇ γῇ μᾶλ-

. Aov προσνεμομένου. τοῦ δ᾽ ἀέρος τῷ πυρί.“

435 Plutarchus de Stoic. repugn. ep. 42 p. 1053e. Ἐν δὲ ταῖς
Φυσικαῖς Τέχναις ἐπὶ τὴν ἑτέραν ῥέπει δόξαν, ὡς «μήτε βάρος ἐξ ss
αὑτοῦ, μήτε κουφότητα τοῦ ἀέρος ἔχοντος."

436 Scholia Pind. Olymp. I 1 p. 22B. τῇ τῶν φιλοσόφων ἑπόμενος
γνώμῃ, οἱ φυσικώτερον κινηϑέντες ἐκ τοῦ ὕδατος ἔφασαν καὶ rà ἄλλα τρία
στοιχεῖα συνίστασϑαι᾽ τὸ μὲν γὰρ αὐτοῦ, τὸ λεπτομερές, ἀέρα λέγουσι γίνεσϑαι,
τὸ δὲ παχύτερον εἰς ἑαυτὸ συνιστάμενον γῆν, ἀποτελεῖν δὲ ἀπολεπτυνόμενον 4)
τὸν διάπυρον αἰϑέρα πῦρ.

437 Philo de incorrupt. mund. 225,5 B. Χάος δ᾽ ὃ μὲν ᾿Δριστοτέλης
τόπον οἴεται εἶναι, ὅτι τὸ δεξόμενον ἀνάγκη προῦποκεῖσϑαι σώματι, τῶν δὲ
Στωϊκῶν ἔνιοι τὸ ὕδωρ, παρὰ τὴν χύσιν τοὔνομα πεποιῆσϑαι νομίζοντες.

Of. I n. 103. 104 (Zeno). 45

16 γὰρ addidi. 19 τῶν Στωϊκῶν scripsi, Στοιχικῶν edit.

144 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

438 Galenus de simplie. medicam. IX 1 Vol XII p. 165 K. ἕν μὲν
δὴ τοῦτο σημαινόμενόν ἐστι τοῦ τῆς γῆς ὀνόματος ἅπασι σύνηϑες, ἕτερον
δὲ μόνον τοῖς φιλοσόφοις, ἐπειδὰν λέγωσι τῶν σωμάτων στοιχεῖα γῆν καὶ
ὕδωρ καὶ ἀέρα καὶ πῦρ. τὸ γὰρ ξηρὸν ἐσχάτως σῶμα καὶ ψυχρὸν

εὀνομάξουσι γῆν. κατὰ τούτους οὖν οὐδὲν μὲν τῶν συνθέτων τούτων
σωμάτων ἐστὶν 4) στοιχειώδης γῆ, πλεῖστον μέντοι τῆς γῆς ἔχειν αὐτά φασιν,
οἷον τόν τε ἀδάμαντα καὶ τὰς πέτρας, καὶ ὅσῳ γ᾽ ἂν ὦσι σκληρότερα τὸ
σῶμα, τοσούτῳ μᾶλλον αὐτὰ εἶναί φασι γεωδέστερα. ---- --- κατὰ μὲν οὖν τὸ
παρὰ τοῖς φιλοσόφοις σημαινόμενον αἵ τῆς γῆς διαφοραὶ τρισὶν ὁρισϑήσον-
10 ταῦ γένεσιν. ἔστι γὰρ τὸ μέν τι λίϑος αὐτῆς, τὸ δὲ μεταλλευτόν τι
σῶμα, τὸ δὲ τρίτον d γεωργουμένη γῆ, διαφωνίας γεγονυίας παρ᾽
αὐτοῖς περὶ τῶν χεομένων μεταλλευτῶν σωμάτων, οἷον χαλκοῦ καὶ κασσιτέρου
xol μολύβδου. ταῦτα γὰρ ἔνιοί φασιν οὐ γῆς. ἀλλ᾽ ὕδατος ἔχειν τὸ πλέον.
— —— ἐκεῖνο μόνον ἔτι προσϑείς, ὡς ἡ προειρημένη τομὴ τῶν γεωδῶν σω-
16 μάτων εἴς τε λέϑους καὶ τὰ μεταλλευόμενα καὶ τὴν γεωργουμένην γῆν ἄνευ
τῶν φυσικῶν ἰδίως ὀνομαζομένων σωμάτων εἴρηται. τούτων δὲ προσιόντων
καὶ τὰ ξύλα πάντα καὶ καρπῶν μόρια πολλά, καϑάπερ καὶ ξῴων,
ὀνομασϑήσεται γεώδη.τὴν οὐσίαν εἶναι. καρπῶν μὲν μόρια πυρῆνες
ἐλαιῶν καὶ γίγαρτα σταφυλῶν καὶ καρύων λέμματα καὶ κώνων, ἕτερά τε
20 πολλὰ τοιαῦτα, τῶν fov δὲ τά τ᾽ ὀστέα καὶ τὰ κέρατα καὶ of ὀδόντες.

8 10. πνεῦμα, τόνος. ἕξις.

439 Galenus περὶ πλήϑους 8 Vol VII p. 5825 K. ποιεῖν δ᾽ εἰς ἑαυτὸ
λέγειν ὁτιοῦν ἢ ἐνεργεῖν εἰς ἑαυτὸ παρὰ τὴν ἔννοιάν ἐστιν᾽ οὕτως οὖν
καὶ συνέχειν ἑαυτό. καὶ γὰρ οἵ μάλιστα εἰσηγησάμενοι τὴν συνεκτικὴν δύ-᾿

5 ναμιν, ὡς οἵ Στωϊκοί, τὸ μὲν συνέχον ἕτερον ποιοῦσι, τὸ συνεχόμενον δὲ
ἄλλο᾽ τὴν μὲν γὰρ πνευματικὴν οὐσίαν τὸ συνέχον, τὴν δὲ ὑλικὴν
τὸ συνεχόμενον ὅϑεν ἀέρα μὲν καὶ πῦρ συνέχειν φασί, γῆν δὲ
καὶ ὕδωρ συνέχεσϑαι.

440 Galenus περὶ πλήϑους 8 Vol. VII p. ὅ26 Κα. ὅπως τοίνυν ἀναγ-

so καῖόν ἐστιν εἰς ἄτοπον τὸν λόγον ἀχϑῆναι, ϑεμένων ἡμῶν ἅπαν τὸ ὃν δεῖς-
σϑαι συνεκτικῆς αἰτίας, ἤδη σοι δίειμι. τὴν συνεκτικὴν αἰτίαν, ἥτίς mov
ἐστίν (οὐ γὰρ ὁμολογοῦσιν αὐτὴν οἵ ᾿Ηροφίλειοι γιγνώσκειν), ἄρά ye ἔκ τῶν
ὄντων τὶ καὶ αὐτοὶ ὑπολαμβάνουσιν ἢ τῶν οὐκ ὄντων; εἰ μὲν γὰρ τῶν οὐκ
ὄντων τι, ϑαυμάξζω τὴν σοφίαν τῶν ἀνδρῶν, εἰ καὶ τῶν ὄντων ἕκαστον δεῖς

35 σϑαί φασι τῶν οὐκ ὄντων τινός" εἰ δὲ τῶν ὄντων τίϑενται τὴν συνεκτικὴν
αἰτίαν, ἀναμνησθϑήτωσαν, ὡς ἅπαν τὸ ὃν ἔφασαν αἰτίας δεῖσϑαι συν-
εκτικῆς εἰς τὸ εἶναι. συμβήσεται γὰρ οὕτως καὶ αὐτὴν τὴν αἰτίαν αἱἷ-
τίας ἑτέρας, ἵνα ὑπάρχῃ, δεηϑῆναι, κἀκείνην αὖϑις ἄλλης καὶ τοῦτο εἰς
ἄπειρον. εἰ δὲ τῶν ὄντων τὰ μὲν ἑτέρου τινὸς αἰτίου δεῖσϑαι πρὸς

40 τὸ εἶναι, τὰ δὲ ἐξ αὑτῶν ἔχειν τὸ εἶναι φήσουσι, πρῶτον μὲν ἴστωσαν
οὐκέτι διαφυλάττοντες τὸ ἐξ ἀρχῆς ἀξίωμα. --- --- δεύτερον δὲ μακροτάτου
χρήζοντες λόγου διὰ τί τὰ μὲν δεῖται, τὰ δὲ οὐ δεῖται, ἢ καὶ ὁποῖα ἐκ τού-
τῶν αὐτῶν ἐστιν ἕκάτερα. οὐδὲ γὰρ οὐδ᾽ οἵ πολλοὶ τῶν ἩΗροφιλείων οὐδ᾽

4 καὶ ψυχρόν: haec verba a Stoicis aliena. 30 τὸν scripsi, τι ed. K.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 145

οἵ νεώτεροι Στωϊκοὶ λέγουσί τινα ἀπόδειξιν τοῦ τὸ μὲν πνεῦμα xal
τὸ πῦρ συνέχειν ξαυτό τε καὶ τὰ ἄλλα, τὸ δὲ ὕδωρ καὶ τὴν γῆν
ἑτέρου δεῖσϑαι τοῦ συνέξοντος. ὅσον μὲν γὰρ ἐπὶ τῇ προχείρῳ φαν-
τασίᾳ τὸ μὲν σκληρὸν καὶ ἀντίτυπον καὶ πυκνὸν ξαυτὸ συνέχειν (ἂν) λέγοιτο,
τὸ δ᾽ ἀραιόν τε καὶ μαλακὸν καὶ ὑπεῖκον ἑτέρου δεῖσϑαι τοῦ συνέξοντος. οὐ
μόνον δὲ οὐδεμίαν ἀπόδειξιν εἰπόντες οἵ ἄνδρες ἀξιοῦσι πιστεύεσθαι τὴν
ὑπόϑεσιν αὐτῶν, ἀλλὰ καὶ πρὸς ξαυτὴν ὑποτυϑέμενοι μαχομένην οὐκ ἔτι
αἰσϑάνονται. τὰ γὰρ ἁπάντων λεπτομερέστερα καὶ μαλακώτερα καὶ εἰκτικώ-
τερα, τὸ πῦρ καὶ «τὸν ἀέρα, ταῦτ᾽ αἴτια τῇ γῇ τῆς σκληρότητός τε καὶ
ἀντιτυπίας εἶναί φασιν, ὡς ἐνδεχόμενον ἕτερον ἑτέρῳ τινὶ μεταδοῦναι δυνά- 10
μεως ἢ φύσεως 1) ἐνεργείας ἢ ποιότητος, ἧς οὐ μετείληφεν αὐτό. καὶ γὰρ
αὖ καὶ φαίνεται σαφῶς οὐ μόνον οὐδὲν ὑπὸ τοῦ πυρὸς συνεχόμενον, ἀλλὰ
καὶ διαλυόμενα πάντα. πρὸς μὲν δὴ τὴν τῶν Στωϊκῶν ὑπόϑεσιν ἑἕτέρωϑι
λέλεκται διὰ πλειόνων.

441 Alexander Aphrod. de mixtione p. 223,25 Bruns. τούτου δ᾽ 15
οὕτως ἔχοντος, πῶς àv ἔτι ἀληϑὲς εἴη, τὸ πᾶν ἡνῶσϑαί rt καὶ cvv-
ἔχεσϑαι, πνεύματός τινος διὰ παντὸς διήκοντος αὐτοῦ; ἔπειτα δ᾽
εὔλογον μὲν ἦν, ὁμοίαν τὴν ὑπὸ τοῦ πνεύματος συνοχὴν γινομένην ἐν πᾶσιν
εἶναι τοῖς σώμασιν" οὐχ οὕτως δ᾽ ἔχει. τῶν γὰρ σωμάτων τὰ μέν ἐστι συν-
εχῆ, τὰ δὲ διωρισμένα. διὸ εὐλογώτερον, ἕκαστον αὐτῶν ὑπὸ τοῦ οἰκείου 30
εἴδους συνέχεσϑαί τε καὶ ἡνῶσϑαι λέγειν πρὸς ἑαυτό, καϑ᾽ ὅ ἐστιν αὐτῶν
ἑκάστῳ τὸ εἶναι, τὴν (δὲ συμπάϑειαν αὐτῶν σῴξεσϑαι τὴν πρὸς ἄλληλα
διά τε τὴν τῆς ὕλης κοινωνίαν καὶ τὴν τοῦ περικειμένου ϑείου σώματος
αὐτῷ φύσιν ἢ τῷ διὰ τοῦ πνεύματος δεσμῷ. τίς γὰρ καὶ ὃ τόνος τοῦ
πνεύματος, ὑφ᾽ οὗ συνδούμενα τήν τε συνέχειαν ἔχει τὴν πρὸς τὰ 535
οἰκεῖα μέρη καὶ συνῆπται τοῖς παρακειμένοις; βιαζόμενον μὲν γὰρ
ὑπό τινος τὸ πνεῦμα, διὰ τὴν πρὸς τοῦτο εὐφυΐαν, τῷ μηδεμίαν ἀντίβασιν
ἔχειν τῷ κινοῦντι δι᾽ εὐπάϑειαν δύνασϑαι, ὑπὸ τῆς ἀϑρόας κινήσεως ἰσχύν
τινὰ λαμβάνει" εὐπαϑὲς δὲ ὃν κατὰ τὴν οἰκείαν φύσιν, ὑγρόν ἐστι καὶ εὐ-
διαίρετον, ὡς καὶ τῶν ἄλλων, ἐν οἷς ἃ ἂν ᾧ τοῦτο μεμιγμένον, κατὰ τοῦτο 30
μάλιστά [τε καὶ] ῥᾷάστην γίνεσϑαι τὴν διαίρεσιν. — καὶ γὰρ εἰ τοῦ μὴ
διαπίπτειν, ἀλλὰ συμμένειν τὰ σώματα αἴτιον τὸ συνέχον αὐτὰ
πνεῦμα, τὰ διαπίπτοντα τῶν σωμάτων δῆλον ὡς οὐκ ἂν ἔχοι τὸ πνεῦμα
τὸ συνδέον. πῶς δ᾽ ἂν τὴν ἀρχὴν ἡ διαίρεσις σῴζοιτο τῶν σωμάτων, εἴ γε
ἡ μὲν διαίρεσις χωρισμός ἐστι τῶν ἡνωμένων, μένει δὲ κατ᾽ ᾿ αὐτοὺς [àv] ss
ἡνωμένα ὁμοίως ἀλλήλοις πάντα, κἂν διαιρεϑῇ. πῶς δ᾽ οὐκ ἂν ἀπεμφαίνοι
τὸ τὰ παρακείμενα ἀλλήλοις καὶ ῥαδίως ἀλλήλων χωρίξεσϑαι δυνάμενα ὑπζὸ
ταὐτοῦ καὶ ὁμοίως ἀλλήλοις ἡνῶσϑαι λέγειν τοῖς συνεχέσι τε οὖσι καὶ
χωρὶς διαιρέσεως μὴ δυναμένοις [τινὸς] ἀλλήλων χωρισϑῆναί ποτε.

442 Alexander Aphrod. de mixtione p. 224,14 Bruns. πρὸς δὲ τού- 4o
τοις & τὸ πνεῦμα γεγονὸς ἐκ πυρός τε καὶ ἀέρος διὰ πάντων πε-

1 hoc placitum non fuit recentiorum tantum Stoicorum. 4 &v addidi.
9 τὸν addidi. 18 ὁμοίαν scripsi, ὁποίαν libri. {ὑπὸ scripsi, ἀπὸ libri.
22 δὲ add. Bruns. 924 τῷ Ra, τὸ ceteri. δεσμῷ" τίς scripsi, δεσμώτης libri.
28 δι᾽ Bruns, δ᾽ libri. | malim πιλοῦντι et πιλήσεως. 29 εὐπαϑὲς Schwartz,
ἀπαϑὲς libri. 81 [rs καὶ] ῥάστην scripsi, τε xal ἀρεστὴν libri. 35 τῶν de-
levi. 86 ἡνωμένα scripsi, ἡνωμένων libri. 97 ἀπεμφαίνοι τὸ Bruns, πάντα
φαίνοιτο libri. 388 ὑπὸ ταὐτοῦ scripsi, ὑπ᾽ αὐτοῦ libri. 89 τινὸς delevi.

146 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

φοίτηκε τῶν σωμάτων «τῷ» πᾶσιν αὐτοῖς κεκρᾶσϑαι καὶ ἑκάστῳ
αὐτῶν ἐκ τούτου ἠρτῆσϑαι τὸ εἶναι, πῶς ἂν ἔτι ἁπλοῦν τι εἴη σῶμα:
πῶς δ᾽ ἄν, εἰ ὕστερον τὸ ἔκ τινων συγκείμενον τῶν ἁπλῶν, τὸ πῦρ ἂν καὶ
ὃ ἀὴρ εἴη. ἐξ ὧν μιγνυμένων τὸ πνεῦμα γίνεται. οὗ χωρὶς ἀδύνατον εἶναί

5τι σῶμα; εἶ γὰρ ἐξ ἐκείνων μὲν ἡ ἡ γένεσις τῷ πνεύματι, ἀδύνατον δὲ ἐκείνων
εἶναί τι χωρὶς πνεύματος, οὔτ᾽ ἂν ἐκείνων τι εἴη πρὸ τῆς τοῦ πνεύματος
γενέσεως, οὔτ᾽ ἂν τὸ πνεῦμα γίνοιτο, οὐκ ὄντων ἐξ ὧν ἡ γένεσις αὐτῷ. πῶς
δ᾽ ἄν τις ἐν τῷ ψυχρῷ ἐνεργείᾳ τι ϑερμὸν εἶναι λέγοι; τίς δὲ καὶ ἡ εἰς
τὸ ἐναντίον ἅμα κίνησις αὐτοῦ, καϑ' ἣν συνέχει τὰ ἐν οἷς àv qj,

10 ὄν, ὥς φασι, πνεῦμα κινούμενον ἅμα ἐξ αὑτοῦ τε καὶ εἰς αὑτό,
καὶ κατὰ τί εἶδος κινήσεως γίνεται;

448 Plotinus Ennead. IV lib. VII, 3 (Vol. II p. 106,20 Mü.). λυϑή-
σεταί ve καὶ τόδε τὸ ξύμπαν. εἴ "ug αὐτὸ πιστεύσειε σώματος συνέρξει, δὲ-
δοὺς αὐτῷ ψυχῆς τάξιν μέχρι τῶν ὀνομάτων, ἀέρι καὶ πνεύματι σκεδαστο-

15 τάτῳ.

ibid. 4. μαρτυροῦσι δὲ καὶ αὐτοὶ ὑπὸ τῆς ἀληϑείας ἀγόμενοι, ὡς δεῖ
τι πρὸ τῶν σωμάτων εἶναι κρεῖττον αὐτῶν ψυχῆς εἶδος, ἔννουν τὸ πνεῦμα
καὶ πῦρ νοερὸν τιϑέμενοι, ὥσπερ ἄνευ πυρὸς καὶ πνεύματος οὐ δυνα-
μένης τῆς κρείττονος μοίρας ἐν τοῖς οὖσιν εἶναι, τόπον δὲ ξητούσης εἰς τὸ

0 ἱδορυϑῆναι --- --- εἰ δὲ μηδὲν παρὰ τὸ πνεῦμα τὴν ξωὴν καὶ τὴν
ψυχὴν τίϑενται, τί τὸ πολυϑρύλλητον αὐτοῖς »»ὼς ἔχον“ , εἰς ὃ κατα-
φεύγουσιν ἀναγκαξόμενοι τίϑεσϑαι ἄλλην παρὰ τὰ σώματα φύσιν δραστήριον;
εἰ οὖν οὐ πᾶν μὲν πνεῦμα ψυχήν (8 ὅτι μυρία πνεύματα ἄψυχα), τὸ δὲ πὼς
ἔχον πνεῦμα φήσουσι, τὸ «πὼς ἔχον τοῦτο καὶ ταύτην τὴν σχέσιν ἢ τῶν

38 ὄντων TL φήσουσιν ἢ μηδέν᾽ ἀλλ᾽ εἰ μὲν μηδέν, πνεῦμα ἂν εἴη μόνον, τὸ
δὲ πὼς yov ὄνομα᾽ καὶ οὕτω συμβήσεται αὐτοῖς, οὐδὲ ἄλλο οὐδὲν εἶναι
λέγειν ἢ τὴν ὕλην᾽ καὶ ψυχὴν καὶ ϑεὸν καὶ *** ὀνόματα πάντα, ἐκεῖνο δὲ.
μόνον (ὔν).

444 Plutarchus de comm. not. ep. 49 p. 1085c. τά ye μὴν τέσσαρα

80 σώματα, γῆν καὶ ὕδωρ ἀέρα ve καὶ πῦρ, πρῶτα στοιχεῖα προσαγορεύοντες,
οὐκ οἶδ᾽ ὕπως τὰ μὲν ἁπλᾶ καὶ nouo, τὰ δὲ σύνϑετα καὶ μεμιγμένα
ποιοῦσι. γῆν μὲν γάρ φασι καὶ ὕδωρ οὔϑ᾽ ἑαυτὰ συνέχειν οὔϑ᾽
ἕτερα, πνευματικῆς δὲ μετοχῇ καὶ πυρώδους δυνάμεως τὴν ἕνό-
τητα διαφυλάττειν ἀέρα δὲ καὶ πῦρ αὑτῶν τ᾽ εἶναι δι᾽ εὐτονίαν

35 ἑκτικά, καὶ τοῖς δυσὶν ἐκείνοις ἐγκεκραμένα τόνον παρέχειν καὶ
τὸ μόνιμον καὶ οὐσιῶδες. Ex his Plutarchus concludit: ἀλλ᾽ οὐκ ἔστι
γῆ *«9" ἑαυτὴν οὐδ᾽ ὕδωρ᾽ ἀλλὰ τὴν ὕλην ὃ ἀὴρ ὧδε μὲν συναγαγὼν καὶ
πυκνώσας γῆν ἐποίησεν, ὧδε δὲ πάλιν διαλυϑεῖσαν καὶ μαλαχϑεῖσαν ὕδωρ.
οὐδέτερον οὖν τούτων στοιχεῖον, οἷς ἕτερον ἀμφοτέροις οὐσίαν καὶ γένεσιν

40 παρέσχηκεν.

445 Scholia Hesiod. Theogon. v. 120. τὰ τρία στοιχεῖα εἰπὼν τὸ
τέταρτον λέγει, τὸ πῦρ, ὅπερ δαιμονίως ἔρωτά quov συναρμόξειν γὰρ καὶ
ἑνοῦν πέφυπεν.

1 τῷ add. Ideler. 9 αὐτοῦ Apelt, αὐτοῖς" οὐ libri. || συνέχει Ideler,
συνέχειν libri. 10 ὃν Apelt, ὧν libri. || κινούμενον Apelt, κινουμένου libri.
23 ψυχήν scripsi, ψυχή libri. 27 lacunam significavi. 928 ὄν add. Kirchhoff.

82 φασι scripsi, ἔσασι libri. 88 μετοχῆς libri, ex Amyoti versione corr. Ber-
nardakis. 85 ἑκτικά scripsi, ἐκτατικά libri. 38 πάλιν δὲ libri, trans-
posuit Wy.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 141

446 Galenus de tremore, palpitatione, convulsione 6 Vol. VII p. 616 K.
οὐκ ὄγκους xal πόρους ἡμῶν στοιχεῖα τυϑεμένων τοῦ σώματος -“---- ἀλλὰ τὸ
μὲν ὅλον σῶμα σύμπνουν τε καὶ σύῤῥουν ἡγουμένων, τὸ ϑερμὸν δ᾽ οὐκ
ἐπίκτητον οὐδ᾽ ὕστερον τοῦ ζῴου τῆς γενέσεως, ἀλλ᾽ αὐτὸ πρῶτόν τε καὶ ἀρ-
χέγονον καὶ ἔμφυτον. καὶ ἥ γε φύσις καὶ ἣ ψυχὴ οὐδὲν ἄλλο ἢ τοῦτ᾽ 5
ἐστίν, ὥστ᾽ οὐσίαν αὐτοκίνητόν τε καὶ ἀεικίνητον αὐτὸ νοῶν οὐκ ἂν ἁμάρ-
τοις. — --- ἅτε γὰρ ἀεικίνητον ὃν τὸ ἔμφυτον ϑερμόν, οὔτ᾽ εἴσω μόνον
οὔτ᾽ ἔξω κενεῖται; διαδέχεται δ᾽ ἀεὶ τὴν ἑτέραν αὐτοῦ κίνησιν ἡ
ἑτέρα. ταχὺ γὰρ ἂν ἡ μὲν ἔσω μονὴ κατέπαυσεν εἰς ἀκινησίαν, ἡ δὲ ἐκτὸς
ἐσκέδασέ τε καὶ ταύτῃ διέφϑειρεν αὐτός μέτρια δὲ σβεννύμενον καὶ τὸ
μέτρια ἀναπτόμενον, ὡς Ἡράκλειτος ἔλεγεν, ἀεικίνητον οὕτω
μένει. ἀνάπτεται μὲν οὖν τῇ κάτω συννεύσει, τῆς τροφῆς ὀρεγόμενον" ai-
ρόμενον δὲ καὶ πάντη σκιδνάμενον σβέννυται. ἀλλὰ τὴν uiv ἄνω τε καὶ
ἔξω φορὰν καὶ ὡς ἄν τις εἴποι ἐξάπλωσιν ἀπὸ τῆς ἰδίας ἀρχῆς, διότι φύσει
ϑερμόν ἐστι, ,πέκτηται" τὴν δ᾽ εἴσω τε καὶ κάτω, τουτέστιν ἐπὶ τὴν ἰδίαν i5
ἀρχὴν ὅδόν, ὅτι ψυχροῦ τι μετέχει᾽ μικτὸν γὰρ ἐκ ϑερμοῦ καὶ ψυχροῦ γέ-
γονε᾿ κατὰ μὲν τὸν πρῶτον λόγον τοῦ ϑερμοῦ, (ἣν τοῦτ᾽ ἐστιν αὐτοκίνητον
αὐτοῦ καὶ τούτου μάλιστα δεῖται πρὸς τὰς ἐνεργείας" μεγάλην δ᾽ ὅμως αὐτῷ
χρείαν καὶ τὸ ψυχρὸν παρέχει. πέφυκε γὰρ τὸ μὲν ϑερμὸν εἰς ὕψος αἴρε-
σϑαι καὶ συμπροσάγειν αὑτῷ τὴν τροφήν. εἰ δὲ μὴ τὸ ψυχρὸν ἐμποδὼν 30
ἐγένετο, καὶ ἐπὶ “μήκιστον προῆκε. γίνεται δ᾽ ἐμποδὼν τὸ ψυχρὸν τῇ τοιαύτῃ
τοῦ ϑερμοῦ κινήσει, ὡς μὴ ἀπόλοιτο ἐκτεινόμενον. κίνδυνος γὰρ ὑπὸ κου-
φότητος καὶ τῆς πρὸς τὸ ἄνω ὁρμῆς ἀποστῆναι τῶν σωμάτων αὐτό. ἀλλὰ
τὸ ψυχρὸν ἐπέχει τε καὶ κωλύει καὶ τῆς ἄγαν ταύτης κινήσεως ἀφαιρεῖ τὸ
σφοδρόν. 35

14 Clemens Al. Stromat. V 8 p. 674 (ex Clodio Neapolitano) σφὶγξ
δὲ οὐχ ἡ τῶν ὅλων σύνεσις καὶ 4| τοῦ κόσμου κατὰ τὸν ποιητὴν "Agorov
περιφορά. ἀλλὰ τάχα μὲν ὃ διήκων πνευματικὸς τόνος καὶ συνέχων
τὸν κόσμον εἴη ἄν. ἄμεινον δὲ ἐκδέχεσθαι τὸν αἰϑέρα πάντα συνέχοντα
καὶ σφίγγοντα᾽ καϑὰ καὶ ὃ ᾿Εμπεδοκλῆς φησίν" (v. 180---88 St.) 80

448 Alexander Aphrod. de anima libri mant. p. 131, 5 Bruns. τὸ
δὲ ὅλον ἀπορίας ἔχει πολλὰς ἡ περὶ τῆς τονικῆς κινήσεως δόξα. πρῶ-
τον μὲν γὰρ ὁμοειδές τι ὃν αὐτὸ ἑαυτὸ vios, ὃ ἀδύνατον δείκνυται προ-
χειριξομένοις τὰς xo noto κινήσεις. ἔπειτα εἴπερ ἕν τι συνέχει τόν τε
σύνολον κόσμον ἅμα τοῖς ἐν αὐτῷ, καὶ καϑ' ἕκαστον τῶν inis
μέρους σωμάτων ἐστί τι ὃ συνέχει, πῶς οὐκ ἀναγκαῖον ταὐτὸν ἅμα τὰς
ἐναντίας κινεῖσϑαι κινήσεις.

449 Plutarchus de Stoie. repugn. ep. 43 p. 1068. πάλιν ἐν
τοῖς περὶ Ἕξεων ..οὐδὲν ἄλλο τὰς ἕξεις πλὴν ἀέρας siva( φησιν"
ὑπὸ τούτων γὰρ συνέχεται và Gore καὶ τοῦ ποιὸν ἕκαστον εἶναι 40
τῶν ἕξει συνεχομένων ὃ συνέχων αἴτιος ἀήρ ἐστιν, ὃν σκληρότητα
μὲν ἐν σιδήρῳ, πυκνότητα δ᾽ ἐν λίϑῳ, λευκότητα δ᾽ ἐν ἀργύρῳ
καλοῦσι."

p.1054a. Καίτοι πανταχοῦ “τὴν ὕλην ἀργὸν ἐξ ἑαυτῆς καὶ

ἀκίνητον ὑποκεῖσθαι ταῖς ποιότησιν ἀποφαίνουσι, τὰς δὲ ποιότητας 45

17 ἡ addidi. 271 σύνδεσις coni. Sylb. bene.

148 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

πνεύματα οὔσας καὶ τόνους ἀερώδεις, οἷς Qv ἐγγένωνται μέρεσι τῆς
ὕλης, εἰδοποιεῖν ἕκαστα καὶ σχηματίξευν."“

450 Galenus de musculorum motu I cp. 7 et 8 (K. vol. IV p. 400)
(Quaerit Galenus, siquis brachium extendat atque hunc statum servet, mo-
veantur musculi necne?) διότι uiv yàg ἐνεργοῦσιν of μύες διὰ τοῦτ᾽ αὐτοὺς
κινεῖσϑαι λέγομεν" διότι δ᾽ οὔϑ᾽ ὅλον τὸ κῶλον oO μέρος εἰσίν, οὔτ᾽ αὐτοὶ
κατὰ μόνας φαίνονται κινούμενοι, διὰ τοῦτ᾽ αὐτοὺς πάλιν οὐ τολμῶμεν ὃμο-
λογεῖν κινεῖσϑαι. τίνα οὖν ἄν τις λύσιν ἐφεύροι τῆς ἀπορίας; πότερον ἣν
of τὰς τονικὰς καλουμένας ὑποϑέμενοι κινήσεις, ἤ τινα ἑτέραν βελ-
10 τιόνα --- ----: ep. 8. καὶ δὴ ποιοῦμεν οὕτως καὶ πρῶτον μὲν ὥσπερ ἐκεῖνοι
διδάσκουσιν ὃ λόγος προΐτω. Νοήσωμεν ἕλκεσϑαί τι σῶμα τῶν ἀψύχων,
οἷον ξύλον ἢ λίϑον ὑπό του, αὖϑις δ᾽ αὖ νοήσωμεν ὑφ᾽ ἑτέρου τινὸς ἐπὶ
τἀναντία ταὐτὸ τοῦτο πάλιν ἀντισπᾶσϑαι, κρατεῖν μέντοι τῇ ῥώμῃ τὴν προ-
τέραν ὁλκὴν καὶ διὰ τοῦϑ᾽ ἕπεσϑαι μὲν ἐκείνῃ τὸ σῶμα, πολὺ δ᾽ ἧττον ἢ
εἰ πρὸς μηδενὸς ἀνϑείλκετο. τρίτην δὴ κατάστασιν τῷ τοιούτῳ σώματι προσ-
φέρωμεν ὅταν ἰσοσϑενῶς εἰς τἀναντία τείνηται. οὐκοῦν ἡ μὲν πρώτη κα-
τάστασις ἐκίνησεν αὐτὸ μίαν κίνησιν ὅσην ἡ τοῦ κινοῦντος δύναμις ἠδύνατο
καὶ εἰς τοσαύτην ἠνάγκασε προελϑεῖν διάστασιν εἰς ὅσην οἷόν v ἦν ἄγειν
τὸ κινοῦν, 3| δὲ δευτέρα τοσοῦτον ἐλάττονα τῆς πρόσϑεν τὴν διάστασιν ἀπέ-
30 δειξεν, ὅσον ϑάτερον τῶν κινούντων εἰς τοὐναντίον ἀπέσπασε τὸ κινούμενον.

ἡ δὲ τρίτη κατάστασις, ὅσον ἡ ἕτέρα τῶν κινήσεων εἷλκε πρόσω τοσοῦτον
ἀντισπώσης εἰς τοὐπίσω τῆς ἕτέρας, ἐν ταὐτῷ τόπῳ τὸ σῶμα μένειν ἠνάγ-
κασεν, οὐχ ὡς τὸ παντελῶς ἀκίνητον᾽ μένει γὰρ καὶ τοῦτ᾽ ἐν ταὐτῷ διὰ
παντὸς ἀλλ᾽ οὐχ ὁμοίως ἐκείνῳ τὸ μὲν γὰρ ὅτι μηδ᾽ ὅλως κινεῖται, τὸ δὲ
35 ὅτι διττῶς, ὥσπερ καὶ ὁ πρὸς δοῦν ποταμῶν νήχων ἐναντίως. καὶ γὰρ οὗ-
τος ἐὰν ἰσοσϑενὴς ἦ τῇ τοῦ δοῦ σφοδρότητι κατὰ τὸν αὐτὸν ἀεὶ διαμένει
τόπον, οὐχ ὡς μηδ᾽ ὅλως κινούμενος, ἀλλ᾽ ὅτι πρόσω τοσοῦτον ὑπὸ τῆς oi- ἡ
κείας διαφέρεται κινήσεως ὅσον ὑπὸ τῆς ἔξωϑεν ὀπίσω φέρεται. οὐδὲν δὲ
χεῖρον οὕτω ἀσαφὲς πρᾶγμα διὰ πλειόνων ἐξετάξεσϑαι παραδειγμάτων. ἔστω
τις ὑψηλὸς ὄρνις ἐν ταὐτῷ τόπῳ φαινόμενος μένειν. πότερον ἀκίνητον εἶναι
τοῦτον λεκτέον, ὥσπερ εἰ καὶ κρεμάμενος ἄνωθεν ἔτυχεν, ἢ κινεῖσθαι τὴν
ἐπὶ τὰ ἄνω κίνησιν εἰς τοσοῦτον εἰς ὅσον ἤγαγεν αὐτὸν κάτω τὸ τοῦ σώμα-
τος βάρος; ἐμοὶ μὲν τοῦτο ἀληϑέστερον εἶναι δοκεῖ. στερήσας γοῦν αὐτὸν
τῆς ψυχῆς ἢ τοῦ τῶν μυῶν τόνου ταχέως ἐπὶ τὴν γῆν ὄψει καταφερόμενον"
ᾧ δῆλον ὅτι τὴν σύμφυτον τῷ τοῦ σώματος βάρει κάτω ῥοπὴν εἰς ἴσον &v-
τεσήχου τῇ κατὰ τὸν τῆς ψυχῆς τόνον ἄνω φορᾷ. πότερον οὖν ἐν ταῖς
τοιαύταις ἁπάσαις καταστάσεσι ποτὲ μὲν κάτω ποτὲ δὲ ἄνω τὸ
σῶμα φέρεται τἀναντία πάσχον ἐν μέρει. διὰ δὲ τὸ ταχείας τε καὶ
ὀξυῤῥόπους γίνεσϑαι τὰς μεταβολὰς καὶ κατὰ βραχυτάτων δια-
4᾽ στημάτων φέρεσϑαι τὰς κινήσεις ἐν ταὐτῷ φαίνεται τόπῳ μένειν
ἢ ὄντως ἕνα διὰ παντὸς τοῦ χρόνου κατέχει τόπον, οὐ τοῦ παρόντος καιροῦ
διελθεῖν" ἐν γὰρ τοῖς φυσικοῖς περὶ κινήσεως λόγοις τὰ τοιαῦτα ἐρευνᾶσϑαι
δικαιότερον ἀλλ᾽ ἀρκεῖ πρὸς τὰ παρόντα τοῦτο ἐξευρῆσϑαι τὸ γίγνεσθαί τι
καὶ τοιοῦτον εἶδος ἐνεργείας ὃ καλεῖν μὲν εἶτε τονικὸν εἶτ᾽ ἄλλως ὡς ἂν
40 ἐϑέλῃς οὐ διοίσει.
Cf. de tremore, palpitatione, convulsione 4 Vol. VII p. ὅ89 K.

σι

451 Nemesius de nat. hom. cp. 2 p. 42. εἰ δὲ λέγοιεν, καϑάπερ of
Στωϊκοί, τονικήν τινα εἶναι κίνησιν περὶ τὰ σώματα εἰς τὸ εἴσω ἅμα κι-

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 149

νουμένην καὶ εἰς τὸ ἔξω" καὶ τὴν μὲν εἰς τὸ ἔξω μεγεθῶν καὶ moio-
τήτων ἀποτελεστικὴν εἶναι, τὴν δὲ εἰς τὸ εἴσω ἑνώσεως καὶ οὐ-
σίας, ἐρωτητέον αὐτοὺς --- --- (sequitur refutatio platonica, paulo infra:)
εἰ δὲ λέγοιεν ὅτι τὰ σώματα τριχῆ διαστατά ἐστε καὶ ἡ ψυχὴ δὲ διόλου
διήκουσα τοῦ σώματος τριχῆ διαστατή ἐστι καὶ διὰ τοῦτο πάντως καὶ σῶμα,
ἐροῦμεν etc.

452 Simplicius in Aristot. categ. f. 68E. ed. Bas. Οἱ δὲ Στωΐϊκοὶ
δύναμιν ἢ μᾶλλον κίνησιν τὴν μανωτικὴν καὶ πυκνωτικὴν τέϑενται, τὴν uiv
ἐπὶ τὰ ἔσω, τὴν δὲ ἐπὶ và ἔξω᾽ καὶ τὴν μὲν τοῦ εἶναι, τὴν δὲ τοῦ ποιὸν
εἶναι νομίζουσιν αἰτίαν. 10

453 Philo de sacrif Abel et Cain 8 68 Vol. I p. 230,5 Wendl.
de λόγῳ locutus: οὐ μεταβατικῶς κινούμενος, ὡς τὸν uiv ἐπιλαμβάνειν, τὸν
δὲ ἀπολείπειν τόπον, ἀλλὰ τονικῇ χρώμενος τῇ κινήσει.

454 Sextus adv. math. IX 149 (Carneadis argumentum, quo deos
non esse probabat, Stoicam de spiritu doctrinam respicit) ὡσαύτως δὲ 15
καὶ ἄψυχόν ἐστιν (scil τὸ ϑεῖον). εἰ yàg ὑπὸ ψυχῆς συνέχεται, πάντως
ἀπὸ τῶν μέσων ἐπὶ τὰ πέρατα καὶ ἀπὸ τῶν περάτων ἐπὶ τὰ μέσα φερομένου
(πνεύματος) συνέχεται.

455 Cleomedes Circul. doctr. I cp. 8 p. 58 Bake. τὰ στερεὰ τῶν
σωμάτων οἷά τέ ἐστι πολλαχῶς σχηματίζεσϑαι, ἐπὶ δὲ πνευματικῆς ἢ πυρώδους 10
οὐσίας, ὁπότε xo9' αὑτὰς εἶεν, οὐδὲν ἐγχωρεῖ τοιοῦτον γίνεσϑαι. Ἐπὶ τὸ
οἰκεῖον οὖν τῇ φύσει αὐτῶν παραγίνονται σχῆμα τετονωμέναι καὶ
τὸ ἴσον ἀπὸ τοῦ μεσαιτάτου πάντη ἀποτεινόμεναι, μαλακῆς αὐτῶν
τῆς οὐσίας οὔσης καὶ μηδενὸς ὄντος στερεοῦ, ὃ ἄλλως σχηματίζοι ἂν αὐτάς.

456 Simplicius in Aristot. categ. f. 68 E. ed. Bas. Τὸ τοίνυν σχῆμα 35
oí Στωϊκοὶ τὴν τάσιν παρέχεσϑαι λέγουσιν, ὥσπερ καὶ τὴν μεταξὺ τῶν
σημείων διάστασιν. διὸ καὶ εὐθεῖαν δρίξονται γραμμὴν τὴν εἰς ἄκρον
τεταμένην.

457 Galenus de dignoscendis pulsibus IV 2 Vol. VIII p. 923K. τὸ
μέν γε τοῦ τόνου διαμφισβητεῖται. τὴν ἀρχὴν γὰρ οἷός τίς ἐστιν ὃ τόνος so
ἐν τοῖς τῶν ζῴων σώμασι οὐχ ὡμολόγηται πρὸς τῶν εἰς ἐλάχιστα ἢ εἰς
ἄτομα ἢ εἰς ἄναρμα τὴν ὅλην οὐσίαν καταϑραυόντων. μόνοις γὰρ ὁμολο-
γεῖται τοῖς ἡνῶσϑαι φάσκουσιν αὐτήν.

458 Philo Leg. Alleg. II 8 22 Vol.I p. 95,8 Wendl ὁ νοῦς --- —
πολλὰς ἔχει δυνάμεις, ἕκτικήν, φυτικήν, ψυχικήν, λογικήν, διανοητικήν, ἄλ- 35
λας μυρίας κατά τε εἴδη καὶ γένη. Ἢ μὲν ἕξις κοινὴ καὶ τῶν ἀψύχων
ἐστί, λίϑων καὶ ξύλων, ἧς μετέχει καὶ τὰ ἐν ἡμῖν ἐοικότα λίϑοις ὀστέα.

Ἢ δὲ φύσις διατείνει καὶ ἐπὶ τὰ φυτά. καὶ ἐν ἡμῖν δέ ἐστιν ἐοικότα φυ-
τοῖς, ὄνυχές τε καὶ τρίχες᾽ ἐστὶ δὲ ἡ φύσις ἕξις ἤδη κινουμένη. Ψυχὴ
δέ ἐστε φύσις προσειληφυῖα φαντασίαν καὶ ὁρμήν. αὕτη κοινὴ καὶ τῶν 40
ἀλόγων ἐστίν. Ἔχει δὲ καὶ ὃ ἡμέτερος νοῦς ἀναλογοῦν τι ἀλόγου ψυχῇ"
πάλιν ἡ διανοητικὴ δύναμις ἰδία τοῦ νοῦ ἐστι, καὶ J| λογικὴ κοινὴ μὲν
τάχα καὶ τῶν ϑειοτέρων φύσεων, ἰδία δέ, ὡς ἐν ϑνητοῖς, ἀνθρώπου. αὕτη
δὲ διττή. ἡ μὲν x«9" ἣν λογικοί ἐσμεν, νοῦ μετέχοντες ἡ δὲ xaO" ἣν δια-
λεγόμεϑα. 45

Philo Quod deus sit immut. ἃ 35 Vol. II p. 64,1 Wendl. Τῶν γὰρ

σωμάτων rà μὲν ἐνεδήσατο ἕξει, và δὲ φύσει, τὰ δὲ ψυχῇ, τὰ δὲ καὶ λογικῇ

18 πνεύματος addidi, φερόμενον vulgo.

150 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

ψυχῇ. Δίϑων uiv οὖν καὶ ξύλων, ἃ δὴ τῆς συμφυΐας ἀπέσπασται, δεσμὸν
κραταιότατον ἕξιν εἰργάξετο. ἡ δέ ἐστι πνεῦμα ἀναστρέφον ἐφ᾽
ἑαυτό. ἄρχεται μὲν γὰρ ἀπὸ τῶν μέσων ἐπὶ τὰ πέρατα τείνεσϑαι, ψαῦσαν
δὲ ἄκρας ἐπιφανείας ἀνακάμπτει πάλιν, ἄχρις ἂν ἐπὶ τὸν αὐτὸν ἀφίκηται
5 τόπον, ἀφ᾽ οὗ τὸ πρῶτον ὡρμήϑη. Ἕξεως ὃ συνεχὴς οὗτος δίαυλος ἄφϑαρ-
τος, ὃν of δρομεῖς ἀπομιμούμενοι ταῖς τριετηρίσιν ἐν τοῖς ἀνθρώπων ἁπάν-
vOv κοινοῖς ϑεάτροις ὡς μέγα δὴ καὶ λαμπρὸν καὶ περιμάχητον ἔργον ἐπι-
δείκνυνται. Τὴν δὲ φύσιν ἀπένειμε τοῖς φυτοῖς, κερασάμενος αὐτὴν ἐκ
πλείστων δυνάμεων, ϑρεπτικῆς τε καὶ μεταβλητικῆς καὶ αὐξητικῆς. (de his
10 tribus δυνάμεσιν plura enarrantur) — --- 8 41, Ψυχὴν δὲ φύσεως τρισὶ
διαλλάττουσαν ὃ ποιῶν ἐποίει αἰσϑήσει, φαντασίᾳ, ὁρμῇ. Τὰ μὲν γὰρ φυτὰ
ἀόρμητα, ἀφάνταστα, αἰσϑήσεως ἀμέτοχα, τῶν δὲ ζῴων. ἕκαστον ἀϑρόων με-
τέχει τῶν εἰρημένων. Αἴσϑησις μὲν οὖν, ὡς αὐτό που δηλοῖ τοῦὔ-
νομα, εἴσϑεσίς τις οὖσα, τὰ φανέντα ἐπεισφέρει τῷ νῷ. Τούτῳ γὰρ
15 ἐπειδὴ μέγιστόν ἐστι ταμιεῖον καὶ πανδεχές, πάνϑ᾽ ὅσα δι᾽ ᾿ὁράσεως καὶ ἀκοῆς
καὶ τῶν ἄλλων αἰσϑητικῶν ὀργάνων ἐντίϑεται καὶ ἐναποϑησαυρίζεται. Φαν-
τασία δέ ἐστι τύπωσις ἐν ψυχῆ᾽ ἃ γὰρ εἰφήγαγεν ἑκάστη τῶν αἰσϑήσεων,
ὥσπερ δακτύλιός τις ἢ σφραγὶς ἐναπεμάξατο τὸν οἰκεῖον χαραχτῆραι, Κηρῷ
δὲ ἐοικὼς ὃ νοῦς, τὸ ἐκμαγεῖον δεξάμενος ἄκρως παρ᾽ ἑαυτῷ φυλάττει, μέχρις
20 ἂν ἡ ἀντίπαλος μνήμης τὸν τύπον λεάνασα λήϑη ἀμυδρὸν ἐργάσηται ἢ παν-
τελῶς ἀφανίσῃ. Τὸ δὲ φανὲν x«l τυπῶσαν τότε μὲν οἰκείως, τότε δὲ ὡς
ἑτέρως διέϑηκε τὴν ψυχήν. Τοῦτο δ᾽ αὐτῆς τὸ πάϑος ὁρμὴ καλεῖται, ἣν
δριξόμενοι πρώτην ἔφασαν εἶναι ψυχῆς κίνησιν. Τοσούτοις μὲν δὴ
ζῷα προὔχει φυτῶν. ἴδωμεν δὲ τίνι τῶν ἄλλων ἑῴων ὑπερβέβληκεν ἄνϑρω-
πος. ᾿Εξαίρετον οὗτος τοίνυν γέρας ἔλαχε διάνοιαν, ἧ τὰς ἁπάντων φύσεις,
σωμάτων τε ὁμοῦ καὶ πραγμάτων εἴωϑε καταλαμβάνειν. Καϑάπερ γὰρ ἐν
μὲν τῷ σώματι. τὸ ἡγεμονικὸν ὄψις ἐστίν, ἐν δὲ τῷ παντὶ ἡ τοῦ φωτὸς φύσις, :
τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ τῶν ἐν ἡμῖν τὸ χρατιστεῦον ὁ νοῦς. Ῥυχῆς γὰρ
ὄψις οὗτος, οἰκείαις περιλαμπόμενος αὐγαῖς, δι’ ὧν ὃ πολὺς καὶ βαϑὺς ζό-
30 poc, ὃν κατέχεεν ἄγνοια τῶν πραγμάτων, ἀνασκίδναται.

459 Critolaus apud Philonem περὶ ἀφϑαρσίας κόσμου p. 248,2. τί
δήποτ᾽ οὐχὶ καὶ τὴν τοῦ κόσμου φύσιν λεκτέον εἶναι μακραίωνα ..«τὴν τάξιν
τῶν ἀτάκτων, τὴν ἁρμονίαν τῶν ἀναρμόστων, τὴν συμφωνίαν τῶν ἀσυμφώ-
νων, τὴν ἕνωσιν τῶν διεστηκότων, τὴν ξύλων μὲν καὶ λέϑων ἕξιν, σπαρτῶν
τε καὶ δένδρων φύσιν, ψυχὴν δὲ ζώων ἁπάντων, ἀνθρώπων δὲ νοῦν καὶ
λόγον, ἀρετὴν δὲ σπουδαίων τελειοτάτην

(Veri simile hane Naturae ex Stoicorum ore definitionem verbo tenus
ex aliquo Chrysippi libro desumptam esse.)

460 Plutarchus de virtute morali cp. 12 p. 451b. κχαϑόλου δὲ τῶν
40 ὄντων αὐτοί τέ φασι (scil Stoici antiquiores) καὶ δῆλόν ἐστιν, ὅτι và μὲν

ἕξει διοικεῖται, τὰ δὲ φύσει, τὰ δ᾽ ἀλόγῳ ψυχῇ, τὰ δὲ καὶ λόγον ἐχούσῃ καὶ
διάνοιαν.
461 Dexippus in Aristot. categ. p. 50,31 Busse. ϑαυμάξω δὲ τῶν
Στωϊκῶν χωριξόντων τὰς ἕξεις ἀπὸ τῶν ἑχκτῶν. ἀσώματα γὰρ μὴ παραδε-
45 χόμενοι καϑ' ἑαυτά, ὅταν ἐρεσχελεῖν δέον 1), ἐπὶ τὰς τοιαύτας διαλήψεις ἔρχονται.

σι

12 ἀϑρόον AUHPE. 17 ἃ UFNED ἣν MHP, ὧν Wendl. 21 óg om.
MA. 24 ὑπερβέβληκεν MAH'P, ὑπερβέβηκεν ceteri. 25 jj MG. 27 ἡγεμο-
νικώτατον GUFE. 29 ταῖς οἰκείαις UFE.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 151

462 Galenus de nat. facult. II 3. Vol. II p. 82K. ἡ γὰρ διαπλάτ-
τουσὰα τὰ μόρια φύσις ἐκείνη "hs κατὰ βραχὺ προσαύξουσα πάντως δήπου
καὶ δι’ ὅλων αὐτῶν ἐκτέταται" καὶ γὰρ ὅλα δι᾽ ὅλων, οὐκ ἔξωϑεν μόνον,
αὐτὰ διαπλάττει τε καὶ τρέφει καὶ προσαύξει. ---- — οὐδὲν γάρ ἐστιν ἄψαυ-
στον αὐτῇ μέρος οὐδ᾽ ἀνεξέργαστον οὐδ᾽ ἀκόσμητον. 5

8 11. De mixtione
(σῶμα διὰ σώματος χωρεῖ).

463 Galenus in Hippocr. de nat. hom. lib. I Vol. XV p. 32K. ἔνιοι
μὲν γὰρ τὰς τέτταρας ποιότητας μόνας κεράννυσϑαι δι᾽ ὅλων ἀλλήλαις, ἔνιοι
δὲ τὰς οὐσίας ἀπεφήναντο, Περιπατητικοὶ μὲν τῆς προτέρας δόξης προστάντες, 10
Στωϊκοὶ δὲ τῆς δευτέρας.

464 Galenus de elementis sec. Hippoer. I 9. Vol.I p.489 K. xol uiv
δὴ καὶ ὅπως δι᾿ ὅλων χκεράννυται và κεραννύμενα, πότερον τῶν ποιοτήτων
μόνον, ὡς ᾿Δριστοτέλης ὑπέλαβεν, ἢ καὶ τῶν σωματικῶν οὐσιῶν δι᾽ ἀλλήλων
ἰουσῶν, οὐκ ἀναγκαῖον ἐπίστασϑαι τοῖς ἰατροῖς. 15

465 Plutarchus de comm. not. ep. 37 p. 1077e. παρὰ τὴν ἔννοιάν
ἐστι σῶμα σώματος εἷναι τόπον καὶ σῶμα χωρεῖν διὰ σώματος, κενὸν μηδε-
τέρου περιέχοντος, ἀλλὰ τοῦ πλήρους εἰς τὸ πλῆρες ἐνδυομένου καὶ δεχομένου
|o κὸ ἐπιμιγνύμενον τοῦ διάστασιν οὐκ ἔχοντος οὐδὲ χώραν ἐν αὑτῷ διὰ τὴν
συνέχειαν" οἵ δ᾽ οὐχ ἕν εἰς ἕν οὐδὲ δύο οὐδὲ τρία (ἢ) καὶ δέκα συνωθοῦν- 30
τες, ἀλλὰ πάντα μέρη τοῦ κόσμου κατακερματισϑέντος ἐμβάλλοντες εἰς ἕν
ὅ,τε ἂν τύχωσι, καὶ τοὐλάχιστον αἰσϑητὸν οὐ φάσκοντες ἐπιλείψειν ἐπιὸν τῷ
μεγίστῳ, νεανιεύονται οἷο.

p. 1078b. ἀνάγκη γάρ, εἰς ἄλληλα χωρούντων τῷ κεράννυσθϑαι,
ϑάτερον μὲν περιέχειν, περιέχεσϑαι δὲ ϑάτερον, καὶ τὸ μὲν δέχεσθαι, τὸ δ᾽ 36
ἐνυπάρχειν οὕτω γὰρ οὐ κρᾶσις, ἁφὴ δὲ καὶ ψαῦσις ἔσται τῶν ἐπιφανειῶν,
τῆς μὲν ἐντὸς ὑποδυομένης, τῆς δ᾽ ἐκτὸς περιεχούσης, τῶν δ᾽ ἄλλων μερῶν
ἀμίκτων καὶ καϑαρῶν ἐνδιαφερομένων᾽ ἀλλ᾽ ἀνάγκη, γιγνομένης ὥσπερ ἀξιοῦσι
τῆς ἀνακράσεως, ἐν ἀλλήλοις τὰ μιγνύμενα γίγνεσϑαι καὶ ταὐτὸν ὁμοῦ τῷ
ἐνυπάρχειν περιέχεσϑαι καὶ τῷ δέχεσθαι περιέχειν ϑάτερον. καὶ μηδέτερον 80
. αὐτῶν αὖ πάλιν δυνατὸν εἶναι, συμβαίνει (ὃ) ἀμφότερα, τῆς κράσεως δι᾽
ἀλλήλων διιέναι καὶ μηδὲν ἔτι λείπεσϑαι μηδενὸς μόριον ἀλλὰ {πᾶν παντὸς
ἀναπίμπλασϑαι βιαζομένης.

466 Alexander Aphrod. de mixtione p. 219,16 Bruns (τὸ σῶμα τὸ
τριχῇ τε καὶ πάντῃ διεστηκός, ἐὰν ἄλλῳ ὁμοίως αὐτῷ διεστῶτι συντεϑῇ, ἐξ 36
ἀνάγκης συναύξει τοῦτο). εἰ δὴ τοῦτο μὲν οἰκεῖον τοῖς σώμασιν καὶ ἴδιον
αὐτῶν, of δὲ λέγοντες σῶμά τι διὰ σώματος χωρεῖν (rQ) καὶ ἔλαττόν
ποτε καὶ ἴσον τὸ ἐξ ἀμφοῖν ποιεῖν ἀναιροῦσι τοῦτο, ἀναιροῖεν ἂν τὴν
τοῦ σώματος φύσιν.

467 Simplicius in Aristot. Phys. p. 530,9 Diels. τὸ δὲ σῶμα διὰ 40
σώματος χωρεῖν οἵ μὲν ἀρχαῖοι ὡς ἐναργὲς ἄτοπον ἐλάμβανον, oí δὲ ἀπὸ

19 post ἔχοντος verba ἀλλὰ τοῦ πλήρους in libris repetuntur, del. Huttenus.
20 ἤ inserui. 22 οὐ φάσκοντες Bernardakis, ἐπιφάσκοντες libri. 98 ἕν δὲ
διαφερομένων libri, corr. Wy. || ἀνάγκης libri, corr. Wy. 81 δ᾽ add. Wy.
32 ἔτι λείπεσθαι scripsi, ἐπιλείπεσϑαι libri. | πᾶν inseruit Wy. ^ 87 τῷ addidi.

152 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

τῆς Zvoüg ὕστερον προσήκαντο ὡς ἀκολουϑοῦν ταῖς σφῶν αὐτῶν ὑποϑέ-
σεσιν, ἃς ἐνόμιζον παντὶ τρόπῳ δεῖν κυροῦν᾽ σώματα γὰρ πάντα λέγειν δο-
κοῦντες, καὶ τὰς ποιότητας καὶ τὴν ψυχήν, καὶ διὰ παντὸς ὁρῶντες τοῦ σώ-
ματος καὶ τὴν ψυχὴν χωροῦσαν καὶ τὰς ποιότητας, ἐν ταῖς πκράσεσι συν-

δ εχώρουν σῶμα διὰ σώματος χωρεῖν. 22. οὐδὲ γὰρ αἰτιῶνται κενὰ οἵ δι᾽
ἀλλήλων λέγοντες χωρεῖν.

468 Themistius paraphr. in Arist. Phys. IV 1 p. 256 Sp. ἀλλ᾽
οὕτω τὸ πάντων ἀτοπώτατον ἀπαντήσεται᾽ σῶμα γὰρ διὰ σώματος
χωρήσει δι᾽ ὅλου καὶ δύο φώματα τὸν αὐτὸν ἐφέξει τόπον. εἰ γὰρ

10 καὶ ὁ τόπος σῶμα καὶ τὸ γενόμενον ἐν αὐτῷ σῶμα καὶ ἴσα τοῖς δια-
στήμασιν ἄμφω, τὸ σῶμα ἔσται ἐν ἴσῳ ἕτέρῳ σώματι, τοῦτο δὲ Χρυ-
σίππῳ μὲν καὶ τοῖς ἀπὸ Ζήνωνος «ἐν δόγμασίν ἐστιν, οἱ δὲ πα-
λαιοί etc.

469 Hippolytus Philos. 21 (DDG p. 571,23) Stoici Chrysippus

15 eb Zeno: σώματα δὲ πάντα ὑπέϑεντο καὶ σῶμα διὰ σώματος uiv xo-
ρεῖν, ἀλλὰ ἀνάστασιν εἶναι καὶ πεπληρῶσϑαι πάντα καὶ μηδὲν εἶναι
κενόν. ταῦτα καὶ oí Στωϊκοί.

470 Alexander Áphrod. de mixtione p. 216,1 Bruns. μετέλθωμεν
δὲ ἐπὶ τοὺς κοινῶς ἡνῶσϑαι τὴν ὕλην λέγοντας καὶ μίαν πᾶσι τοῖς

20 γινομένοις καὶ τὴν αὐτὴν ὑποϑέζνντας — --- τῶν δὴ ἡνῶσϑαι τὴν
ὕλην λεγόντων δοκοῦσι μάλιστά τε καὶ περὶ κράσεως oí ἀπὸ τῆς
Στοᾶς πὲρὶ κράσεως διαλαμβάνειν. οὔσης δὲ καὶ ἐν τούτοις πολυ-
φωνίας (ἄλλοι γὰρ ἄλλως αὐτῶν τὰς κράσεις γένεσϑαι λέγουσιν) ἡ
μάλιστα δοκοῦσα δόξα εὐδοκιμεῖν παρ᾽ αὐτοῖς περὶ κράσεώς ἐστιν ἡ

:s ὑπὺ Χρυσίππου λεγομένη. τῶν γὰρ μετ᾽ αὐτὸν οὗ μὲν Χρυσίππῳ
συμφέρονται, οἱ δέ τινες αὐτῶν, τῆς ᾿Αριστοτέλους δόξης ὕστερον
ἀκοῦσαι δυνηϑέντες, πολλὰ τῶν εἰρημένων ὑπ᾽ ἐκείνου περὶ κράσεως
καὶ αὐτοὶ λέγουσιν, ὧν εἷς ἐστι καὶ Σωσιγένης, ἑταῖρος ᾿άντιπά-
τρου, οἷς οὐ δυνάμενοι πάντη συμφέρεσϑαι διὰ τὴν ἐν τοῖς ἄλλοις

80 διαφωνίαν ἐν πολλοῖς αὑτοῖς λέγοντες εὑρίσκονται μαχόμενα.

471 Stobaeus Eclogae I p. 153,24 W. Χρύσιππος δὲ τοιοῦτόν
τι διεβεβαιοῦτο: εἶναι τὸ ὃν πνεῦμα κινοῦν ἑαυτὸ πρὸς ἑαυτὸ καὶ ἐξ
αὑτοῦ, ἢ πνεῦμα ἑαυτὸ κινοῦν πρόσω καὶ ὀπίσω᾽ πνεῦμα δὲ εἴληπται
διὰ τὸ λέγεσϑαι αὐτὸ ἀέρα εἷναι κινούμενον ἀνάλογον δὲ γίνεσϑαι κἀπὶ

86 τοῦ αἰϑέρος, ὥστε καὶ εἷς κοινὸν λόγον πεσεῖν αὐτά. 'H τοιαύτη δὲ
κίνησις κατὰ μόνους γίνεται τοὺς νομίζοντας τὴν οὐσίαν πᾶσαν μετα-
βολὴν ἐπιδέχεσϑαι καὶ σύγχυσιν καὶ σύστασιν καὶ σύμμιξιν καὶ συμ-

10 locum Stoici non dixerunt esse corpus. 12 ἐν addidi 16 ἀνάστασιν
corruptum, ἀντιπαρέκτασιν Diels, ἀντίτασιν Usener; fortasse: ἀποκατάστασιν, ut
de restitutione corporum mixtione absumptorum cogitaverit. 21 περὶ κράσεως
corruptum, πρὸ πάντων Bruns. 84 χάπειτα libri, corr. Diels. | 36 αὐτὸν coni.
Hirzel. 871 trad. χύσιν; corr. Heeren.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 153

φυσιν xal và τούτοις παραπλήσια. 4!ιαφέρειν γὰρ ἀρέσκει τοῖς ἀπὸ
τῆς Στωϊκῆς αἱρέσεως παράϑεσιν, μῖξιν, κρᾶσιν, σύγχυσιν. Παρά-
ϑεσιν μὲν γὰρ εἶναι σωμάτων συναφὴν κατὰ τὰς ἐπιφανείας, ὡς
ἐπὶ τῶν σωρῶν ὁρῶμεν, ἐν οἷς πυροί τε καὶ κριϑαὶ καὶ φακοὶ καὶ εἴ
τινα τούτοις ἄλλα παραπλήσια περιέχεται καὶ τῶν ἐπὶ τῶν αἰγιαλῶν 5
ψήφων x«l ἄμμων. Μῖξιν δ᾽ εἶναι δύο ἢ καὶ πλειόνων σωμάτων
ἀντιπαρέχτασιν δι᾽ ὅλων, ὑπομενουσῶν τῶν συμφυῶν περὶ αὐτὰ ποιο-
τήτων, ὡς ἐπὶ τοῦ πυρὸς ἔχει καὶ τοῦ πεπυρακτωμένου σιδήρου, ἐπὶ
τούτων γὰρ (δι) ὅλων γίγνεσθαι τῶν σωμάτων τὴν ἀντιπαρέκτασιν.
Ὁμοίως δὲ κἀπὶ τῶν ἐν ἡμῖν ψυχῶν ἔχειν" δι’ ὅλων γὰρ τῶν σωμά- τὸ
τῶν ἡμῶν ἀντιπαρεκχτείνουσιν, ἀρέσκει γὰρ αὐτοῖς σῶμα διὰ σώματος
ἀντιπαρήκειν. Κρᾶσιν δὲ εἷναι λέγουσι δύο ἢ καὶ πλειόνων σωμά-
τῶν ὑγρῶν δι’ ὅλων ἀντιπαρέκτασιν τῶν περὶ αὐτὰ ποιοτήτων ὑπομε-
νουσῶν᾽ [Τὴν μὲν μῖξιν καὶ ἐπὶ ξηρῶν γίγνεσϑαι σωμάτων, οἷον
πυρὸς καὶ σιδήρου, ψυχῆς τε καὶ τοῦ περιέχοντος αὐτὴν σώματος" 15
τὴν δὲ κρᾶσιν ἐπὶ μόνων φασὶ γίνεσϑαι τῶν ὑγρῶν] συνεχφαίνεσϑαι
γὰρ ἐκ τῆς κράσεως τὴν ἑκάστου τῶν συγκραϑέντων ὑγρῶν ποιότητα,
οἷον οἴνου, μέλιτος, ὕδατος, ὄξους, τῶν παραπλησίων. Ὅτι δ᾽ ἐπὶ
| τοιούτων χράσεων διαμένουσιν αἵ ποιότητες τῶν συγχραϑέντων, πρό-
δηλον ἐκ τοῦ πολλάκις ἐξ ἐπιμηχανήσεως ἀποχωρίξεσϑαι ταῦτα ἀπ᾽ sw
ἀλλήλων. 'Eàv γοῦν σπόγγον ἠλαιωμένον καϑῇ τις εἰς οἶνον ὕδατι
κεχραμένον, ἀποχωρίσει τὸ ὕδωρ τοῦ οἴνου, ἀναδραμόντος τοῦ ὕδατος
εἷς τὸν σπόγγον. Τὴν δὲ σύγχυσιν δύο (ἢν καὶ πλειόνων ποιοτή-
τῶν περὶ τὰ σώματα μεταβολὴν εἰς ἑτέρας διαφερούσης τούτων ποιό-
τητος γένεσιν, ὡς ἐπὶ τῆς συνθέσεως ἔχει τῶν μύρων καὶ τῶν ἴατρι- s5
κῶν φαρμάκων (Diels Arii Didymi epit. phys. fragm. 28).

472 Philo de confusione linguarum 8 184 Vol. II p. 264,23 Wendl.
ἀλλ᾽ ἡ μὲν μῖξις ἐν “δηραῖς, ἡ δὲ κρᾶσις ἐν ὑγραῖς οὐσίαις y AA a
. Μῖξις μὲν οὖν σωμάτων διαφερόντων ἐστὶν οὐκ ἐν κόσμῳ παράϑεσις, ὥσπερ
ἂν εἴτις σωρὸν ποιήσειε κριϑὰς καὶ πυροὺς καὶ ὀρόβους καὶ ἄλλ᾽ ἄττα εἴδη so
τῶν σπαρτῶν εἰς ταὐτὸ εἰσενεγκών. Κρᾶσις δ᾽ οὐ παράϑεσις, ἀλλὰ τῶν
ἀνομοίων μερῶν εἰς ἄλληλα εἰσδυομένων δι᾿ ὅλων ἀντιπαρέκτασις, ἔτι δυνα-
μένων ἐπιτεχνήσει τινὶ διακρίνεσϑαι τῶν ποιοτήτων, ὡς ἐπὶ οἴνου καὶ ὕδατός
φασι γίνεσϑαι᾽ συνελϑούσας μὲν γὰρ τὰς οὐσίας ἀποτελεῖν κρᾶσιν᾽ τὸ δὲ κραϑὲν
οὐδὲν ἧττον ἀναπληροῦσϑαι πάλιν εἰς τὰς ἐξ ὧν ἀπετελέσϑη ποιότητας. 85
Σπόγγῳ γὰρ ἠλαιωμένῳ τὸ μὲν ὕδωρ ἀναλαμβάνεσϑαι, τὸν δὲ οἶνον ὑπολεί-
πεσϑαι. Μήποτε ἐπειδήπερ ἐξ ὕδατος ἡ σπογγιᾶς γένεσίς ἐστι τὸ uiv oi-
κεῖον ὕδωρ πέφυκεν ἀναλαμβάνεσθαι πρὸς αὐτῆς ἐκ τοῦ κράματος, τὸ δ᾽
ἀλλότριον ὑπολείπεσθαι ὃ οἶνος. Σύγχυσις δέ ἐστι φϑορὰ τῶν ἐξ ἀρχῆς

9 δι᾽ ὕλων Meineke, trad. ὅλου vel ὅλον. 10 ἔχειν Usener, trad. ἔχει.
14 lectoris additamentum seclusit Wachsm. 21 trad. ἐλαιούμενον, sed cf. Philo
de confus. linguarum p. 433 Mang. 923 ἢ add. Moineke. 30 ἄλλ᾽ ἄττα N,
ἄλλά va GP ἄλλα τὰ Η. 35 ἀναπληροῦσϑαι HP, ἀποπληροῦσϑαι vulg. 37 μήποτε---

154 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

ποιοτήτων, πᾶσι τοῖς μέρεσιν ἀντιπαρεκτεινομένων, εἰς διαφερούσης μιᾶς γέ-
γνεσιν, ὡς ἐπὶ τῆς ἐν ἰατρικῇ τετραφαρμάκου συντέτευχε. Κηρὸς γὰρ καὶ
στέαρ καὶ πίττα ῥητίνη τε p συνελϑόντα ταύτην ἀποτελεῖ" συνδεϑείσης
δὲ ἀμήχανον ἔτι τὰς ἐξ ὧν συνετέϑη διακρυϑῆναι δυνάμεις, ἀλλ᾽ ἑκάστη μὲν

5 αὐτῶν ἠφάνισται, πασῶν δὲ φϑορὰ μίαν ἐξαίρετον ἄλλην ἐγέννησε δύναμιν.
473 Alexander Aphrod. de mixtione p.2106,14 Bruns. ἔστι δὲ ἡ
Χρυσίππου δόξα περὶ κράσεως fjós: ἡνῶσϑαι μὲν ὑποτίϑεται τὴν
σύμπασαν οὐσίαν, πνεύματός τινος διὰ πάσης αὐτῆς διήκοντος, ὑφ᾽
οὗ συνέχεταί τε καὶ συμμένει καὶ συμπαϑές ἐστιν αὑτῷ τὸ πᾶν" τῶν
10 δὲ μιγνυμένων ἐν αὐτῇ σωμάτων, τὰς μὲν παραϑέδσει μίξεις γίνε-
σϑαι λέγει δύο τινῶν ἢ καὶ πλειόνων οὐσιῶν εἰς ταὐτὸν συντεϑει-
μένων καὶ παρατιϑεμένων ἀλλήλαις, ὥς φησιν, x«9" ἁρμήν, σῳξούσης
ἑκάστης αὐτῶν ἐν τῇ τοιαύτῃ παραϑέσει κατὰ τὴν περιγραφὴν τὴν
οἰκείαν οὐσίαν τε καὶ ποιότητα, ὡς ἐπὶ κυάμων, φέρε εἰπεῖν, καὶ πυ-
15 ρῶν ἐν τῇ παρ᾽ ἀλλήλους ϑέδει γίνεται. τὰς δέ τινας συγχύσει,
δι’ ὅλων τῶν τε οὐσιῶν αὐτῶν καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων συμφϑει-
ρομένων ἀλλήλαις, ὡς γίνεσϑαί φησιν ἐπὶ τῶν ἰατρικῶν φαρμάκων,
κατὰ σύμφϑαρσιν τῶν μιγνυμένων ἄλλου τινὸς ἐξ αὐτῶν γεννωμένου
σώματος. τὰς δέ τινας γένεσϑαι μίξεις λέγει, δι’ ὅλων τινῶν οὐσιῶν
0 τὲ καὶ τῶν τούτων ποιοτήτων ἀντιπαρεχτεινομένων ἀλλήλαις μετὰ τοῦ
τὰς ἐξ ἀρχῆς οὐσίας τε καὶ ποιότητας σῴζειν ἐν τῇ μίξει τῇ τοιᾷδε"
ἥν τινα τῶν μίξεων κρᾶσιν ἰδίως εἶναι λέγει. τὴν γὰρ δύο ἢ καὶ
πλειόνων τινῶν σωμάτων ὅλων δι᾽ ὅλων ἀντιπαρέκτασιν ἀλλήλοις οὔ-.
τῶς ὡς σῴξειν ἕκαστον αὐτῶν ἐν τῇ μίξει τῇ τοιαύτῃ τήν τε οἰκείαν
6 οὐσίαν καὶ τὰς ἐν αὐτῇ ποιότητας λέγει κρᾶσιν εἶναι μόνην τῶν
μίξεων᾽ εἶναι γὰρ ἴδιον τῶν κεκραμένων τὸ δύνασϑαι χωρίζεσθαι.
πάλιν ἀπ’ ἀλλήλων, ὃ μόνως γίνεσϑαι τῷ σῴξειν £v τῇ μίξει τὰ κε-
κραμένα τὰς αὑτῶν φύσεις. --- Τὸ δὲ ταύτας τὰς διαφορὰς εἶναι τῆς
μίξεως, πειρᾶται πιστοῦσϑαι διὰ τῶν κοινῶν ἐννοιῶν, μάλιστα δὲ κρι-
80 τήρια τῆς ἀληϑείας φησὶν ἡμᾶς παρὰ τῆς φύσεως λαβεῖν ταύτας. ἄλ-
Aqv γοῦν φαντασίαν ἔχειν ἡμᾶς τῶν x«9' ἁρμὴν συγχειμένων καὶ
ἄλλην τῶν συγκεχυμένων τε καὶ συνεφϑαρμένων καὶ ἄλλην τῶν κε-
κραμένων τε καὶ ἀλλήλοις δι’ ὅλων ἀντιπαρεχτεινομένων οὕτως ὡς
σώξειν ἕκαστον αὐτῶν τὴν οἰκείαν φύσιν. ἣν διαφορὰν φαντασιῶν
35 οὐκ ἂν εἴχομεν, εἰ πάντα τὰ ὁπωσοῦν μιγνύμενα παρέκειτο ἀλλήλοις
καϑ' ἁρμήν. τὴν δὲ τοιαύτην ἀντιπαρέκτασιν τῶν κιρναμένων ὑπο-

ὁ oivog om. HP, fort. recte (Wendl.). 1 μιᾶς Turn. μίαν codd. δ. συντε-
ϑείσης Mang. 4 ἔτι Wendl, ἐπὶ codd. 5 δὲ HP, δ᾽ ἡ G δὴ F. 9 zàv:
τῶν Apelt, πάντων libri. 10 παραϑέσει μίξεις Ideler, παραϑέσεις μίξει libri.
12 ἁρμὴν Bruns, ὁρμὴν libri. 15 γίνεται Bruns, γίνεσθαι libri. | 6vyy$cst
Ideler, συγχύσεις libri. 30 λαβεῖν ταύτας Bruns, λαβόντας libri. 81 ἁρμὴν
Bruns, ὁρμὴν libri.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 155

λαμβάνει γίνεσϑαι χωρούντων δι’ ἀλλήλων τῶν κιρναμένων σωμάτων,
ὡς μηδὲν μόριον ἐν αὐτοῖς εἶναι μὴ μετέχον πάντων τῶν ἐν τῷ τοι-
οὕτῳ μίγματι" οὐκέτι γὰρ ἄν, εἰ μὴ τοῦτο εἴη, κρᾶσιν ἀλλὰ παράϑεσιν
τὸ γινόμενον εἷναι. --- Τοῦ δὲ τοῦτο οἴεσθαι γίνεσθαι πίστεις φέ-
ρουσιν oí προϊστάμενοι τῆσδε τῆς δόξης τό τε πολλὰ τῶν σωμάτων
σῴξειν τὰς ἑαυτῶν ποιότητας ἐπί τ᾽ ἐλαττόνων ἐναργῶν ὄγκων καὶ
ἐπὶ μειξόνων ὄντα᾽ ὡς ὁρᾶν ἔστιν ἐπὶ τοῦ λιβανωτοῦ, ὃς ἐν τῷ ϑυ-
(μιᾶσϑαι λεπτυνόμενος ἐπὶ πλεῖστον τὴν αὑτοῦ φυλάσσει ποιότητα"
ἔτι τε πολλὰ εἶναι, ἃ xo9' ἑαυτὰ μὴ οἷά τε ὄντα ἐπί τι ἐλθεῖν μέγεϑος
ὑπ᾽ ἄλλων βοηϑούμενα ἐπ᾽ αὐτὸ πρόεισι" τὸν γοῦν χρυσὺν ὑπό τινων
μιγνυμένων φαρμάκων ἐπὶ πλεῖστον χεῖσϑαί τε καὶ λεπτύνεσϑαι, ἐφ᾽
ὅσον xa9' αὑτὸν ἐλαυνόμενος οὐκ ἐδύνατο. Καὶ ἡμεῖς δέ, ἃ xo9
αὑτοὺς ὄντες οὐκ ἔσμεν οἷοί τε ἐνεργεῖν, σὺν ἄλλοις ἐνεργοῦμεν. τούς
τε γὰρ ποταμοὺς διαβαίνομεν ἀλλήλων ἐφαπτόμενοι, oUg οὐχ οἷοί τε
ἐσμὲν διαβαίνειν xa9' αὑτούς, καὶ βάρη τινὰ φέρομεν μετ᾽ ἄλλων, ὧν
τὸ ἐπιβάλλον ἡμῖν μέρος, μόνοι γενόμενοι, φέρειν οὐ δυνάμεϑα. καὶ
ἄμπελοι δὲ καϑ᾽ αὑτὰς ἴστασϑαι μὴ δυνάμεναι, ἀνίστανται ἀλλήλαις
ἐμπλεκόμεναι" ὧν οὕτως ἐχόντων οὐδέν φασι ϑαυμαστὸν τὸ καὶ σώ-
| pavé τινα βοηϑούμενα ὑπ᾽ ἀλλήλων οὕτως ἀλλήλοις ἑνοῦσϑαι δι᾽ ὅλων,
ὡς αὐτὰ σῳξόμενα μετὰ τῶν οἰκείων ποιοτήτων ἀντιπαρεκχτείνεσϑαι
ἀλλήλοις δι’ ὅλων ὅλα, κἂν ἢ τινα ἐλάττω τὸν ὄγκον καὶ μὴ δυνά-
μενα xo) αὑτὰ ἐπὶ τοσοῦτον χεῖσϑαί τε καὶ σῴξειν τὰς οἰκείας ποι-
ότητας" οὕτω γὰρ καὶ τὸν κύαϑον τοῦ οἴνου κιρνᾶσϑαι τῷ ὕδατι τῷ
πολλῷ, βοηϑούμενον ὑπ᾽ αὐτοῦ εἰς τὴν ἐπὶ τοσοῦτον ἔκχτασιν. — Τοῦ
ὃὲ τοῦϑ᾽ οὕτως ἔχειν ὡς ἐναργέσι χρῶνται μαρτυρίοις τῷ vs τὴν
ψυχήν, ἰδίαν ὑπόστασιν ἔχουσαν, ὥσπερ καὶ τὸ δεχόμενον αὐτὴν σῶμα,
δι’ ὅλου τοῦ σώματος διήκειν, ἐν τῇ μίξει τῇ πρὸς αὐτὸ σώξουσαν τὴν
οἰκείαν οὐσίαν" οὐδὲν γὰρ ψυχῆς ἄμοιρον τοῦ τὴν ψυχὴν ἔχοντος σώμα-
"toc. ὁμοίως δὲ ἔχειν καὶ τὴν τῶν φυτῶν φύσιν, ἀλλὰ καὶ τὴν ἕξιν
ἐν τοῖς συνεχομένοις ὑπὸ τῆς ἕξεως. ᾿4λλὰ καὶ τὸ πῦρ ὅλον δι’ ὅλου
χωρεῖν τοῦ σιδήρου λέγουσιν, σῴξοντος αὐτῶν ἑκατέρου τὴν οἰκείαν
οὐσίαν. καὶ τῶν στοιχείων δέ φασι τῶν τεσσάρων τὰ δύο, τό vc πῦρ
καὶ τὸν ἀέρα, λεπτομερῆ τε καὶ κοῦφα καὶ εὔτονα ὄντα διὰ τῶν δύο,
γῆς τε καὶ ὕδατος, παχυμερῶν καὶ βαρέων καὶ ἀτόνων ὄντων, διαπε-
φοιτηκέναι ὅλα δι’ ὅλων, σῴξοντα τὴν οἰκείαν φύσιν καὶ συνέχειαν
αὐτά τε καὶ ἐκεῖνα. δηλητήριά τε τὰ φϑείροντα καὶ τὰς ὀσμάς, ὅσαι
τοιαῦται, ἡγοῦνται κιρνᾶσϑαι τοῖς ox αὐτῶν πάσχουσιν ὅλα δι ὅλων
παρατιϑέμενα. Καὶ τὸ φῶς δὲ τῷ ἀέρι ὃ Χρύσιππος κιρνᾶσϑαι
λέγει. Καὶ αὕτη μὲν ἡ περὶ κράσεως δόξα Χρυσίππου τε καὶ τῶν
κατ᾽ αὐτὸν φιλοσοφούντων.
474 Alexander Aphrod. de mixtione ρ. 221,16 Bruns. εἰ δὲ τὰ συγ-

Stoicorum veterum fragm. 11. 11

156 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA

κεχυμένα τε καὶ συνεφϑαρμένα οὐχ οἷόν τε αὐτὰ σῴξεσϑαι, οὐδ᾽ ἂν ἕξεις
σῴζοιντο αὐτῶν, εἴ ye ἕν μέν τι τὸ γεγονὸς ἐκ τῶν συγκεχυμένων τε καὶ
συνεφϑαρμένων, ἀνάγκη δὲ τὸ ἕν σῶμα ὑπὸ μιᾶς, ὥς φασιν, ἕξεως συν-
ἔχεσϑαι.

δ 475 Alexander Aphrod. de mixtione p. 226,34 Bruns. Ταῦτα μὲν
εἰπεῖν προήχϑην διὰ τοὺς ἀντιλέγοντας μὲν ᾿Ἀριστοξέλεε περὶ τοῦ πέμπτου
σώματος καὶ τοῖς μόνοις κατ᾽ ἀξίαν τῶν ϑείων εἰρημένοις ἐνίστασϑαι πειρω-
μένους διὰ φιλοτιμίαν, τῆς δὲ ἀτοπίας τῶν y αὑτῶν λεγομένων μηδὲ τὴν
ἀρχὴν συνιέντας, οἷς καὶ τὰ κυριώτατα καὶ μέγιστα τῶν κατὰ φιλοσοφίαν

10 δογμάτων ἤρτηται καὶ τὴν κατασκευὴν ἀπὸ τοῦ ϑαυμαστοῦ δόγματος ἔχει
τοῦ σῶμα χωρεῖν διὰ σώματος. Ὅ τε γὰρ περὶ κράσεως αὐτοῖς λόγος οὐκ
ἐν ἄλλῳ τινί. ἀλλὰ καὶ τὰ περὶ ψυχῆς om αὐτῶν λεγόμενα ἐντεῦϑεν ἤρτη-
ται. ἥ τε πολυϑρύλητος αὐτοῖς εἱμαρμένη καὶ ἡ τῶν πάντων πρόνοια δὲ
(ἐντεῦϑεν» τὴν πίστιν λαμβάνουσιν. ἔτι τε ὃ περὶ ἀρχῶν τε καὶ ϑεοῦ

15 (λόγος) καὶ ἡ τοῦ παντὸς ἕνωσίς τε καὶ συμπάϑεια πρὸς αὑτό. πάντα γὰρ
αὐτοῖς ταῦτ᾽ ἐστὶν ὃ ὃ διὰ τῆς ὕλης διήκων ϑεός. τοῦτο δέ, τὸ σῶμα χωρεῖν
διὰ σώματος, ἐξ οὗ σχεδὸν ἁπάσης τῆς φυσιολογίας ἀνήρτηται αὐτοῖς τὰ
πείσματα παρά τε τὰς κοινὰς προλήψεις λεγομένου καὶ παρὰ τὰς ἁπάντων
δόξας τῶν φιλοσόφων, τὴν πίστιν κατ᾽ αὐτοὺς λαμβάνει ὡς ἂν ἀπὸ ἐναργοῦς

20 τοῦ τὸν σίδηρον ὅταν ἢ πεπυρωμένος [μὲν] μὴ αὐτὸν ἐξάπτεσϑαί τε καὶ
πυροῦσϑαι λέγειν ὁμοίως τοῖς, οἷς ὕλῃ τὸ πῦρ (χρῆται, ἀλλὰ διὰ παντὸς
αὐτοῦ χωρεῖν τὸ πῦρ ὑπολαμβάνειν μετὰ τῆς ὕλης ἐκείνης, ἐφ᾽ ἧς ὃν γειτ-
νιᾶσαν τῷ σιδήρῳ ἐϑερμηνέ τε καὶ ἐξῆψεν αὐτόν.

476 Alexander Aphrod. Quaest. II 12 p. 57,9 Bruns. "Ow οὐ δεί-

25 κνυται διὰ τοῦ συστέλλεσϑαι τὰ σώματα εἰς ξαυτὰ τὸ σῶμα διὰ σώματος
χωρεῖν impugnat Stoicorum κρᾶσιν δι’ ὅλου. ΟΥ̓ inprimis p. 57,22 εἰ μὲν
οὖν ἐν τῇ τῶν σωμάτων χωρήσει δι᾽ ἀλλήλων ἐγίνετο φϑορά τις καὶ [ἡ].
μεταβολὴ εἰς παχυμερέστερα σώματα, ἴσως ἂν ἐδύνατο ὃν τέως τὸ ἕτερον
κατεῖχεν τόπον, τοῦτον ὕστερον κατέχειν τὸ ἐκ τῆς ἀμφοτέρων μίξεως γινό-

80 μένον, εἰ δὲ τὰ αὐτὰ μένει (ἕχάτερον γὰρ αὐτῶν δοκεῖ σῴζειν τὴν ἑαυτοῦ
φύσιν) πῶς ἂν ἐνδέχοιτο τοῦτο γίνεσϑαι. ἔτι ἔνια μιγνύμενα, οὐ μόνον οὐ
παχύτερον ἀλλὰ καὶ λεπτότερον αὐτὸ ἢ πρόσϑεν ἦν ποιεῖ, ὥστε ἔδει αὐτὸ
ἐπὶ μείζονος γιγνόμενον ὄγκου καὶ τόπον κατέχειν πλείονα.

47) Alexander Aphrod. de anima libri mant. P. 139,30 Bruns. Τὸ

35 σῶμα διὰ σώματος διήκειν, εἰ μὲν ὡς ἐχόντων κενὰ τῶν σωμάτων -- --
ἄλλος ὃ λόγος — -- εἰ δὲ μὴ διὰ κενῶν (οὐδὲ γὰρ εἶναί φασιν κενὸν ἐν
τῷ κόσμῳ οἷς τοῦτο ἀρέσκει) ἀλλὰ μεστόν τι ὃν αὑτοῦ σῶμα ἄλλο δεξάμενον
αὑτοῦ σῶμα κἀκεῖνο μεστὸν ὃν ὁμοίως ἐν αὑτῷ οὐδὲν ηὐξήϑη, ἀλλ᾽ ἔμεινεν
ἐν τῷ αὐτῷ τόπῳ, τί δή ποτε τόδε μὲν τὸ σῶμα δέξεται ἐν αὑτῷ ἄλλο σῶμα,

40 τόδε δὲ οὔ οἷο.

140,10. ἔτι εἰ ὅλα ὅλοις παρεκτείνεται καὶ τὰ βραχύτατα τοῖς
μεγίστοις μέχρι τῆς ἐσχάτης ἐπιφανείας. ὃν κατέχει τὸ ἕν τόπον, τὸ
συναμφότερον καϑέξει.

140,20. εἰ δὲ ὧν ὃ τόπος ἴσος, καὶ αὐτὰ ἴσα, τά τε ἐξ ὧν τὸ συν-

* μόνοις Schwartz, νόμοις libri. 14 ἐντεῦϑεν addidi. 15 λόγος add.
Apelt. 16 αὐτοῖς om. Ra. || vo?ro Apelt, τούτου libri. 19 à» Apelt, αἱ
libri. 20 μὲν del Bruns. 21 ὕλῃ τὸ πῦρ χρῆται scripsi, ὕλη τὸ πῦρ libri.
27 ἡ seclusi. 31 ἐνδέχοιτο Diels, ἔτι γίγνοιτο libri.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 151

ἀμφότερον ἴσα ἀλλήλοις ἔσται, καὶ τὸ συναμφότερον ἑκατέρῳ αὐτῶν᾽ καὶ ὃ
κύαϑος ἄρα τοῦ οἴνου εἰς πέλαγος ἐκχυϑεὶς ἴσος ἔσται τῷ πελάγει, καὶ τὸ
πέλαγος μετὰ τοῦ κυάϑου τῷ κυάϑῳ μόνῳ. τὸ γὰρ λέγειν ὅτι τῇ Óv-
νάμει οὐκ ἴσον, οὐδὲν πρὸς τὸν λόγον. ἀρκεῖ γὰρ εἰς τὴν τοῦ προκει-
μένου δεῖξιν τὸ κατὰ τὸ ποσὸν ἴσα αὐτὰ πεφυκέναι. ἔτι τε οὐδὲν μᾶλλον 5
τὸ πῦρ διὰ τοῦ σιδήρου δίεισιν ἢ ὃ σίδηρος διὰ τοῦ πυρός" καὶ γὰρ καὶ
ἡ ψυχὴ διὰ τοῦ σώματος καὶ ἡ φύσις διὰ τῶν φυτῶν καὶ ἡ ἕξις διὰ τῶν
ἄλλων σωμάτων, καὶ ἀνάπαλιν ταῦτα δι᾽ ἐκείνων. οὐδὲν γὰρ τὸ λεπτότερόν
τε εἶναι καὶ παχύτερον εἰς τοῦτο συντελεῖ, εἴγε ἀμφότερα ὁμοίως ἐστὶ πλήρη.
— — ἔτι τίς αἰτία, δι᾿ ἣν ἐκ τινῶν μὲν μιγνυμένων ὃ ὄγκος γίνεται μεί- 10
fov, ἐκ τινῶν δὲ ὃ αὐτὸς μένει; τὸ γὰρ λέγειν τὸν σίδηρον παχύτερον γεγο-
νέναι τῇ μίξει τοῦ πυρὸς παράλογον.

418 Plotinus Ennead. II lib. VII 1 (Vol I p. 127 Mü). οἱ δ᾽ αὖ
(scil. o£ τὴν δι᾽ ὅλων κρᾶσιν εἰσάγοντες) τέμνεσϑαι μὲν καὶ μὴ εἰς τομὰς ἀνα-
λίσκεσϑαι λέγειν ἂν δύναιντο, καὶ δι ὅλων τῆς κράσεως γιγνομένης" ἐπεὶ
καὶ τοὺς ἱδρῶτας οὐ τοῦ σώματος τομὰς ποιεῖν οὐδ᾽ αὖ κατατετρῆσϑαι φή-
σουσι. καὶ γὰρ εἴ τις λέγοι μηδὲν κωλύειν τὴν φύσιν οὕτω πεποιηκέναι
τοῦ διϊέναι τοὺς ἴδρῶτας χάριν, ἀλλ᾽ ἐπὶ τῶν τεχνητῶν, ὅταν λεπτὰ ἢ καὶ
συνεχῆ, ὁρᾶσϑαι τὸ ὑγρὸν δι ὅλου δεῦον[ τα] αὐτὰ καὶ διαῤῥεῖν ἐπὶ ϑάτερα
τὸ ὑγρόν. ἀλλὰ σωμάτων ὄντων πῶς οἷόν τε τοῦτο γίγνεσθαι, ὡς διϊέναι so
μὴ τέμνοντα, ἐπινοῆσαι οὐ δάδιον᾽ τέμνοντα δὲ κατὰ πᾶν ἀναιρήσει ἄλληλα
- δηλονότι. τὰς δὲ αὔξας ὅταν λέγωσι μὴ γίγνεσϑαι πολλαχοῦ, δι-
δόασι τοῖς ἑτέροις ἀέρων ἐξόδους αἰτιᾶσϑαι. πρός τε τὴν τῶν τόπων αὔξησιν
χαλεπῶς μέν, ὅμως δὲ τί κωλύει λέγειν, συνεισφερομένου ἕκατέρου σώματος
καὶ τὸ μέγεϑος μετὰ τῶν ἄλλων ποιοτήτων, ἐξ ἀνάγκης τὴν αὔξην γίγνεσθαι" 35
μὴ γὰρ μηδὲ τοῦτο ἀπόλλυσϑαι, ὥσπερ οὐδὲ τὰς ἄλλας ποιότητας καὶ ὥσπερ
ἐχεῖ ποιότητος ἄλλο εἶδος μικτὸν ἐξ ἀμφοῖν, οὕτω καὶ μέγεϑος ἄλλο [οὗ] δὴ
τὸ μῖγμα ποιεῖ, τὸ ἐξ ἀμφοῖν μέγεϑος. — — τὸ δὲ ἔλαττον διὰ παντὸς
τοῦ μείξονος καὶ (διὰ μεγίστου τὸ μικρότατον [καὶ] ἐφ᾽ ὧν φανερὸν ὅτι
κίρναται (ἐπὶ γὰρ τῶν ἀδήλων ἕξεστι λέγειν, μὴ εἰς πᾶν φϑάνειν) ἀλλ᾽ ἐφ᾽ so
ὧν γε φανερῶς συμβαίνει, λέγοιεν ἂν ἐκτάσεις τῶν ὄγκων, οὐ σφόδρα
πιϑανὰ λέγοντες, εἰς τοσοῦτον τὸν σμικρότατον ὄγκον ἐχτείνοντες. οὐδὲ γὰρ
μεταβάλλοντες τὸ σῶμα μέγεϑος αὐτῷ πλέον διδόασιν, ὥσπερ εἰ ἐξ ὕδατος
, ἀὴρ γίγνοιτο. τοῦτο δὲ αὐτὸ ἐφ᾽ αὑτοῦ ξητητέον, τί συμβαίνει ὅταν ὅσπερ
ἦν ὄγκος ὕδατος ἀὴρ γίγνηται (xol) πῶς τὸ μεῖξον ἐν τῷ γενομένῳ. 35

479 Diogenes Laért. VII 151. Καὶ τὰς κράσεις δὲ διόλου yíve-
σϑαι, καϑά φησιν ὃ Χρύσιππος ἐν τῇ τρίτῃ τῶν φυσικῶν, καὶ
μὴ κατὰ περιγραφὴν καὶ παράϑεσιν" καὶ γὰρ εἰς πέλαγος ὀλίγος οἷνος
βληϑεὶς ἐπὶ ποσὸν ἀντιπαρεχταϑήσεται, εἶτα συμφϑαρήσεται.

480 Plutarchus de comm. not. cp. 81 p. 10786. Καὶ ταῦτα προσ- 40
δέχεται Χρύσιππος εὐϑὺς ἐν τῷ πρώτῳ τῶν Φυσικῶν Ζητημά-
τῶν οὐδὲν ἀπέχειν φάμενος, οἴνου σταλαγμὸν ἕνα κεράσαι

19 δεῦὸν Müller, δεύοντα libri. 27 οὐ δὴ AB, οὗ δὴ C, οὗ seclusi.
29 διὰ addidi. | καὶ del. Müller. 31 λέγοιεν ἄν scripsi, λέγοιτ᾽ ἂν καὶ λέγοιεν
hbri (scil. λέγοιεν fuit correctura ad λέγοιτε adscripta; cum vero iuxta illud in
textum irrepsisset, xol interpolatum est). 35 καὶ addidi. ^ 38 γραφὴν F.
42 σταλαγμῷ ἑνὶ Giesenus.

11:

158 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

τὴν ϑάλατταν.,““ καὶ ἵνα δὴ μὴ τοῦτο ϑαυμάξωμεν, ..εἰς ὅλον,
φησί, τὸν κόσμον διατενεῖν τῇ κράσει τὸν σταλαγμόν."
481 Alexander Aphrod. de mixtione ῥ. 218,2 Bruns. πῶς δ᾽ ἂν
παραδέξαιτό vig τὸ ἐν τῇ τοιαύτῃ κράσει τῶν σωμάτων ἕκαστον
5TÀv κιρναμένων φυλάττειν δύνασϑαι τὴν οἰκείαν ἐπιφάνειαν,
ὡς ὁμοῦ μὲν μηδὲ τὸ τυχὸν αὐτοῦ μόριον εἶναι xa9' αὑτὸ χεχωρισμέ-
νον ϑατέρου, ὁμοῦ δὲ φυλάττειν ἕκαστον αὐτῶν τὴν ἐπιφάνειαν τὴν
ἑαυτοῦ, ἣν εἶχε καὶ πρὸ τῆς κράσεως; τοῦτο γὰρ ὑπεραίρει καὶ τὰς
ἔν τοῖς μύϑοις παραδοξολογίας. ὃ τίϑησι Χρύσιππος, ὡς ὃν ἐν
10 τούτῳ τὸ δύνασϑαι τὰ κεκραμένα χωρίξεσϑαι πάλιν.
Cf. p. 220,91. εἰ μὲν γὰρ ὅλα δι’ ὅλων τὰ κεκραμένα μέμικται
καὶ μηδέτερον αὐτῶν ἐν τῷ μίγματι ἄμικτον ϑατέρου μόριον ἔχει,
ἀδύνατον αὐτῶν ἑκάτερον ὑπὸ ἰδίας ἐπιφανείας περιέχεσϑαι.

8 12. De infinita divisione.

15 482 Stobaeus Eclogae I 142,2 W. Χρύσιππος ἔφασκε và σώ-
ματα εἰς ἄπειρον τέμνεσθαι καὶ và τοῖς σώμασι προσεοικότα, oiov
ἐπιφάνειαν. γραμμήν. τόπον. κενόν. χρόνον᾽ εἰς ἄπειρόν τε τούτων
τεμνομένων οὔτε σῶμα ἐξ ἀπείρων σωμάτων συνέστηκεν οὔτ᾽ ἐπιφά-
νειὰ οὔτε γραμμὴ οὔτε τόπος (οὔτε κενὸν οὔτε χρόνος» (Diels Aétii

40 Placita I 16,4).

Diogenes Laért. VII 150. καὶ παϑητὴ δέ ἐστιν (scil ἡ οὐσία)
ὡς ὃ αὐτός φησιν (scil. Apollodorus ἐν τῇ φυσικῇ). εἶ γὰρ ἦν ἄτρε-
πτος, οὐκ ἂν τὰ γινόμενα ἐξ αὐτῆς ἐγίνετο. ἔνϑεν κἀκζολουϑ)εῖν ὡς
ἥ ve τομὴ εἰς ἄπειρόν ἐστιν (ἣν ἄπειρον, (οὐκ εἰς ἄπειρόν» φησιν ὃ

ss Χρύσιππος" οὐ γάρ ἐστί τι ἄπειρον, εἰς ὃ γίνεται d) τομή. ἀλλ᾽ ἀκα-
τάληκτός ἐστι) καὶ τὰς κράσεις δὲ διόλου γίνεσϑαι οἷο.

483 Plutarchus de comm. not. cp. 38 p. 1079b. Aéy& γὰρ ὁ
Χρύσιππος ,éogovouévove ἡμᾶς. εἴ τινα ἔχομεν μέρη xol πόσα καὶ
ἐκ τίνων συγκείμενα μερῶν καὶ πόσων, διαστολῇ χρήσεσϑαι, τὸ μὲν

so ὁλοσχέρὲς τιϑέντας, ὡς ἐκ κεφαλῆς καὶ ϑώρακος καὶ σκελῶν συγκεί-
μεϑα᾿ τοῦτο yàg ἦν πᾶν τὸ ξητούμενον καὶ ἀπορούμενον" ἐὰν δ᾽ ἐπὶ
τὰ ἔσχατα μέρη τὸ ἐρωτᾶν προάγωσιν, οὐδέν, φησί, τῶν τοιούτων
ἐστὶν ὑποληπτέον, ἀλλὰ ῥητέον, οὔτ᾽ ἔκ τινων συνεστάναι, καὶ ὁμοίως,
οὔτ᾽ ἐξ ὁπόσων, εἴτ᾽ ἀπείρων, εἴτε πεπερασμένων.

6 μηδὲ Bruns, μήτε libri. 9 ὡς ὄν Bruns, ὅσον libri. 12 μηδέτερον
scripsi, μὴ ἕτερον libri. 19 obrs— χρόνος add. Heeren. 923 κἀκολουϑεῖν ὡς
scripsi, κἀκείνως F κἀκεῖνος ΒΡ. 24 οὐκ εἰς ἄπειρον supplevi. In Palat. 261
haec verba sic leguntur: ἔνϑεν κἀκεῖνο ὅτι ἡ τομὴ εἰς ἄπειρόν ἐστιν. οὐκ ἄπειρον
δέ φησιν αὐτὴν ὁ Χρύσιππος etc. quae interpolatoris videntur esse. 88 καὶ
ὁμοίως si verum, οὐδ᾽ ἐξ scribendum. 84 εἴτ᾽ scripsi, οὔτ᾽ libri. || εἴτε scripsi,
οὔτ᾽ ἐκ libri.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 159

484 Plutarchus de comm. not. cp. 38 p. 1079a. γενόμενοι δὲ
Στωϊκοὶ Qofífovow, ὡς οὐκ ἔστιν ἐκ πλειόνων μορίων ὁ ἄνϑρωπος
ἢ ὃ δάκτυλος, οὐδ᾽ ὁ κόσμος ἢ ὃ ἄνθρωπος (ἐπ᾽ ἄπειρον γὰρ ἡ τομὴ
προάγει và σώματα᾽ τῶν δ᾽ ἀπείρων οὐδέν ἐστι πλέον οὐδ᾽ ἔλαττον)
οὐδ᾽ ὅλως ὑπερβάλλει πλῆϑος, ἢ παύσεται τὰ μέρη τοῦ ὑπολειπομένου 5
μεριξόμενα καὶ παρέχοντα πλῆϑος ἐξ αὑτῶν ὁτιοῦν.

485 Plutarchus de comm. not. ep. 38 p. 1078e. Καὶ μὴν παρὰ
τὴν ἔννοιαν μήτ᾽ ἄκρον ἐν τῇ φύσει τῶν σωμάτων μήτε πρῶτον μήτ᾽
ἔσχατον {μέρος εἷναι) μηδέν, εἰς ὃ λήγει τὸ μέγεϑος τοῦ σώματος,
ἀλλ᾽ ἀείζτι) τοῦ ληφϑέντος ἐπέκεινα φαινόμενον εἰς ἄπειρον καὶ ἀόρι- 10
στον ἐμβάλλειν τὸ ὑποκείμενον. p. 1079 οἵ σῶμα μηδὲν εἷς ἔσχατον
μέρος περαίνοντες ἀλλὰ πάντα πλήϑει μερῶν ἐπ᾽ ἄπειρον ἐξάγοντες.

486 Plutarchus de comm. not. ep. 40 p. 1080d. xol μὴν τὸ μηδενὸς
ἅπτεσϑαι μηδὲν παρὰ τὴν ἕννοιάν ἐστιν᾽ οὐχ ἧττον δὲ τοῦτο, ἅπτεσϑαι μὲν
ἀλλήλων τὰ σώματα, μηδενὶ δ᾽ ἅπτεσϑαι᾽ τοῦτο δ᾽ ἀνάγκη προσδέχεσθαι τοῖς 15
μὴ ἀπολείπουσιν ἐλάχιστα μέρη σώματος, ἀλλ᾽ ἀεί τι τοῦ δοκοῦντος ὥπτεσϑαι
πρότερον λαμβάνουσι καὶ μηδέποτε τοῦ προάγειν ἐπέκεινα παυομένοις.

487 Plutarchus de comm. not. ep. 40 p. 1080e. Ὃ γοῦν αὐτοὶ
μάλιστα προφέρουσι τοῖς τῶν ἀμερῶν προισταμένοις τοῦτό ἐστι TO
μήτε ὅλοις ὅλων ἁφὴν εἶναι, μήτε μέρεσι μερῶν" τὸ μὲν γὰρ οὐχ so
ἁφὴν ἀλλὰ κρᾶσιν ποιεῖν, τὸ δ᾽ οὐκ εἶναι δυνατόν, μέρη τῶν ἀμερῶν
οὐκ ἐχόντων.“ Πῶς οὖν. οὐκ αὐτοὶ τούτῳ περιπίπτουσι, μηδὲν μέρος
ἔσχατον μηδὲ πρῶτον ἀπολείποντες; ὅτι, νὴ Δία «ψαύειν κατὰ πέρας
τὰ σώματα (οὐχ) ὅλα ὅλων, οὐζδὲν κατὰ μέρος“ λέγουσι τὸ δὲ πέ-
ρας σῶμα οὐκ ἔστιν. 36

488 Proclus in Euclid. def. I p. 89 Friedlein. ὅτε δὲ οὐ δεῖ νομίζειν
κατ᾽ ἐπίνοιαν ψιλὴν ὑφεστάναι τὰ τοιαῦτα πέρατα, λέγω τῶν σωμάτων, ὥσπερ
of ἀπὸ τῆς Στοᾶς ὑπέλαβον, ἀλλ᾽ εἶναί τινας φύσεις ἐν τοῖς οὖσι τοιάσδε
καὶ λόγους αὐτῶν προεστάναι δημιουργικούς, ἀναμνησϑείημεν ἂν εἰς τὸν
ὅλον κόσμον ἀποβλέψαντες οἷο. 80

489 Plutarchus de comm. not. ep. 39 p. 1079d. ᾿Επὶ δὲ τούτοις
ἐπινεανιευόμενος φησὶ ,vijo πυραμίδος ἐκ τριγώνων συνισταμένης.
τὰς πλευρὰς (τὰς) κατὰ τὴν συναφὴν ἐγκεκλιμένας ἀνίσους μὲν εἶναι,
μὴ ὑπερέχειν δέ, dj μείζονές εἰσι.“ p. 1019e. Ἔτι τοίνυν ὅρα τίνα
τρόπον ἀπήντησε Ζημοχρίτῳ, διαποροῦντι φυσικῶς καὶ ἐπιτυχῶς, tss
κῶνος τέμνοιτο παρὰ τὴν βάσιν ἐπιπέδῳ, τί χρὴ διανοεῖσϑαι τὰς τῶν

4 προάγει Wy., πράττει libri. 5 lacunosa atque sic fere supplenda: ὑπερ-
βάλλει {τι κατὰ τὸ τῶν μερῶν» πλῆϑος.ς 9 μέρος εἶναι addidi. 10 τι addi-
dit Dü. 17 τοὺς et mox πανυομένους libri, corr. Wy. 23 ἀπολιπόντες libri,
corr. Bernardakis. | μὴ διαψαύειν libri, corr. Wy.; fortasse pro ὅτι scribendum
ὅτε. 24 add. Wy. 32 τριγώνων (&vícov») Rasmus. 33 τὰς addidi. ||
ἐγκεκλιμένας Bernardakis, ἐκκεκλιμένας libri. 84 ὑπάρχειν codd. BE.

35 ἐπιτυχῶς Wy., ἐμψύχως libri.

160 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

τμημάτων ἐπιφανείας, ἴσας ἢ ἀνίσονς γινομένας" ἄνισον μὲν γὰρ οὖσαι
τὸν κῶνον ἀνώμαλον παρέξουσι, πολλὰς ἀποχαράξεις λαμβάνοντα
βαϑμοειδεῖς καὶ τραχύτητας ἴσων δ᾽ οὐσῶν, ἴσα τμήματα ἔσται, καὶ
φανεῖται τὸ τοῦ κυλίνδρου πεπονϑὼς ὁ κῶνος, ἐξ ἴσων συγκείμενος
5 καὶ οὐκ ἀνίσων κύκλων, ὅπερ ἐστὶν ἀτοπώτατον. ᾿Ενταῦϑα δὴ τὸν
Δημόκριτον ἀποφαίνων ἀγνοοῦντα ,vàg μὲν ἐπιφανείας. φησί, μήτ᾽
ἴσας εἷναι μήτ᾽ ἀνίσους" ἄνισα δὲ τὰ σώματα, τῷ μήτ᾽ ἴσας εἶναι μήτ᾽
ἀνέσους τὰς ἐπιφανείας."
490 Syrianus in Aristot. Metaphys. (Aristot. Acad. V 911a 28). ὅταν
10 δὲ λέγωσι (scil. Pythagorei) μονάδα εἶναι εἰδῶν εἶδος τὴν ἀρχηγικὴν αὐτῶν
αἰτίαν ἐνδείκνυνται τὴν πάντων ἐν ἕξαυτῇ τὰ εἴδη τῶν ἀριϑμῶν προειλη-
qviav, ἣν καὶ of ἀπὸ τῆς Στοᾶς ἕν πλῆϑος οὐκ ὥκνουν καλεῖν.
491 Sextus adv. math. X 128. τάξει δὲ ἀπὸ τῆς πρώτης στάσεως
ποιώμεϑα τὴν ἐπιχείρησιν, xc9' ἣν πάντα εἰς ἄπειρον τέμνεται. καὶ δὴ of
15 προεστῶτες αὐτῆς φασὶ τὸ κινούμενον σῶμα ὑφ᾽ ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν χρόνον
ἄϑρουν μεριστὸν ἀνύειν διάστημα, καὶ οὐ τὸ πρῶτον τοῦ διαστήματος πρῶ-
τον ἐπιλαμβάνειν τῷ πρώτῳ αὑτοῦ μέρει καὶ τὸ δεύτερον τῇ τάξει δεύτερον,
ἀλλ᾽ ὑφ᾽ ἕν τὸ ὅλον μεριστὸν διάστημα καὶ ἀϑρόως διέρχεσϑαι.
cf. ibid. 142. πρὸς μὲν οὖν τοὺς εἰς ἄπειρον τέμνεσϑαι λέγοντας τά
20 τε σώματα καὶ τοὺς τόπους καὶ τοὺς χρόνους (οὗτοι δέ εἰσιν οἵ ἀπὸ τῆς
Στοᾶς) ταῦϑ᾽ ἥρμοξε λέγειν.

8 13. De motu.

492 Stobaeus Eclogae I p. 165,15. Χρυσίππου. Κίνησιν δέ
φησιν εἶναι ὃ Χρύσιππος μεταβολὴν κατὰ τόπον ἢ ὅλῳ ἢ μέρει, ἢ
ss μεταλλαγὴν ἐκ τόπου ἢ καϑ' ὅλον ἢ κατὰ μέρος. Καὶ ἄλλως" κίνησιν
μεταλλαγὴν κατὰ τόπον ἢ σχῆμα φορὰν δὲ μετέωρον κίνησιν ὀξεῖαν,
μονὴν δὲ τὸ μὲν οἷον ἀκινησίαν σώματος, τὸ δ᾽ οἷον σώματος σχέσιν
κατὰ ταὐτὰ καὶ ὡσαύτως νῦν vs καὶ πρότερον. Πολλαχῶς δὲ λέγε-
ὅϑαι τὴν κίνησιν καὶ τὴν μονήν. διὸ καὶ πολλοὺς καϑ' ἕκαστον ση-
so μαινόμενον ἀποδίδοσϑαι ὅρους. Τὰς δὲ πρώτας κινήσεις εἷναι δύο,
τήν τε εὐθεῖαν καὶ τὴν καμπύλην᾽ διὰ τούτων δὲ πολλαχῶς μιγνυ-
μένων γένεσϑαι πολλὰς κινήσεις καὶ διαφερούσας (Diels Arii Didymi
Epit. phys. fragm. 22).
Sextus adv. math. X 52. xe φασιν ὅτι κίνησίς ἐστι μετάβασις
ss ἀπὸ τόπου εἰς τόπον ἤτοι ὅλου τοῦ σώματος ἢ τῶν τοῦ ὅλου μερῶν.
493 Sextus adv. math. X 46. καὶ εἶναι μὲν (scil κένησιν) --- οἵ
πλείους τῶν φυσικῶν — --- oig καὶ of ἀπὸ τοῦ περιπάτου, Pw δὲ καὶ of
ἀπὸ τῆς Στοᾶς συναπεγράψαντο.

12 Propter infinitam divisionem unitas est multitudo. 25 post κίνησιν
μὲν add. Diels. 26 trad. μετεώρου, corr. Diels.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 161

494 Galenus methodi med. I 6 Vol. X p. 46K. ἐπεὶ δ᾽ ἐξάλλαξιν εἷ-
πον εἶναι τοῦ προὐπάρχοντος τὴν κίνησιν, ἐξαλλάττεται δὲ διχῶς τὸ προῦ-
πάρχον ἢ κατὰ ποιότητα ἢ κατὰ τόπον, ἡ μὲν οὖν κατὰ τόπον ἐξαλλαγὴ
αὐτοῦ φορὰ ὀνομάξεται, ἡ δὲ κατὰ ποιότητα μεταβολὴ ἀλλοίωσις" ὥστε εἶναι
φορὰν μὲν ἐξάλλαξιν ἢ ὑπάλλαξιν ἢ ἀλλαγὴν ἢ μεταβολὴν τὸῦ προὐπάρχον- 5
τὸς τόπου --- --- ἀλλοίωσιν δὲ ἢ μεταβολὴν κατὰ τὸ ποιὸν ἢ ἀλλα-
γὴν τῆς προὐπαρχούσης ποιότητος οἷο.

495 Galenus de nat. facult. I 2. Vol. II p. 4Κ. εἰ μὲν γὰρ οὐκ
ἴσασιν, ὅσα περὶ τῆς καϑ᾽ ὕλην τὴν οὐσίαν ἀλλοιώσεως ᾿Αριστοτέλει
τε καὶ μετὰ τοῦτον Χρυσέίππῳ γέγραπται, παρακαλέσαι χρὴ τοῖς τὸ
ἐκείνων αὐτοὺς ὁμιλῆσαι γράμμασιν.

496 Simplicius in Aristot. phys. p. 1320,19 Diels. of δὲ ἀπὸ τῆς
Στοᾶς κατὰ πᾶσαν κίνησιν ἔλεγον ὑπεῖναι τὴν τοπικὴν ἢ κατὰ μεγάλα δια-
στήματα ἢ κατὰ λόγῳ ϑεωρητὰ ὑφισταμένην.

497 Simplicius in Aristot. categ. f. 78A. Πλωτῖνος καὶ οἵ ἄλλοι οἵ 5
ἀπὸ τῆς τῶν Στωϊκῶν συνηϑείας sig τὴν "AguGtovéAovg αἵρεσιν μεταφέροντες
τὸ κοινὸν τοῦ ποιεῖν καὶ τοῦ πάσχειν εἶναι τὰς κινήσεις.

498 Simplicius in Aristot. eateg. f. 78 Β, ed. Bas. καὶ τῆς κινήσεως,
φησὶν Ἰάμβλιχος, οὐ καλῶς of Στωϊκοὶ ἐπιλαμβάνονται λέγοντες τὸ ἀτελὲς
ἐπὶ τῆς κινήσεως εἰρῆσϑαι, οὐχ ὅτι οὐκ ἔστιν ἐνέργεια (ἔστε γὰρ πάντως, so
᾿ φασίν, ἐνέργεια) ἀλλ᾽ ἔχει τὸ πάλιν καὶ πάλιν, οὐχ ἵνα ἀφίκηται εἰς ἐνέργειαν

(ἔστε γὰρ ἤδη) ἀλλ᾽ ἵνα ἐργάσηταί που ἕτερον, ὅ ἐστι μετ᾽ αὐτήν. ταῦτα
μὲν οὖν οἵ Στωϊκοὶ λέγουσι. -

499 Simplicius in Aristot. categ. f. (8B. ed. Bas. Καὶ γὰρ ὅταν οἵ
Στωϊκοὶ διαφορὰς γενῶν λέγωσι τὸ ἐξ αὑτῶν κινεῖσϑαι ὡς ἡ μάχαιρα ss
τὸ τέμνειν ἐκ τῆς οἰκείας ἔχει κατασκευῆς (κατὰ γὰρ τὸ σχῆμα καὶ τὸ εἶδος
ἡ ποίησις ἐπιτελεῖται) τὸ δὲ δι᾽ ἑαυτοῦ ἐνεργεῖν τὴν κίνησιν, ὡς af φύσεις
καὶ αἵ ἰατρικαὶ δυνάμεις τὴν ποίησιν ἀπεργάζονται (καταβληϑὲν γὰρ τὸ
σπέρμα ἀναπληροῖ τοὺς οἰκείους λόγους καὶ ἐπισπᾶται τὴν παρακειμένην
ὕλην καὶ διαμορφοῖ τοὺς ἐν αὐτῷ λόγους) ἀλλὰ μὴν καὶ τὸ ἀφ᾽ ξαυτοῦ so
ποιεῖν, 0 ἐστι κοινῶς μὲν ἀπὸ ἰδίας ὁρμῆς ποιεῖν, ἕτερον δὲ ἀπὸ λογικῆς
ὁρμῆς, ὃ καὶ πλάττειν καλεῖται᾽ τούτου δὲ ἔτι εἰδικώτερον τὸ κατ᾽ ἀρετὴν
- ἐνεργεῖν.

900 Simplicius in Aristot. categ. f. 210. ed. Bas. οἵ μέντοι Στωΐϊ-

xol διαφέρειν ἀλλήλων ἡγοῦνται τὸ μένειν, τὸ ἠρεμεῖν, τὸ ἡσυχάξειν, τὸ ss
᾿ ἀκινητεῖν, τὸ ἀκινητίξειν᾽ μένειν γὰρ ἂν δηϑῆναι (oU) πρὸς ἕνα χρόνον,
ἀλλὰ πρὸς τὸν ἐνεστῶτα καὶ μέλλοντα᾽ μένειν γὰρ λέγομεν τὸ κατέχον τὸν
αὐτὸν τόπον καὶ καϑέξον. τὸ γὰρ κατεσχηκὸς μενενηκέναι λέγομεν. χρώ-
μεϑὰα δέ, φασι, καὶ ἐπὶ τοῦ μὴ κινεῖσϑαι τῷ μένειν, ὥστε καταχρηστικῶς
εἰπεῖν ἄν τινα καὶ ἐπὶ τῶν ἀσωμάτων τὸ μένειν ἀντὶ τοῦ μὴ κινεῖσϑαι. 40
κοινὸν μὲν οὖν πάντων σωμάτων τὸ μένειν, τὸ δὲ ἡρεμεῖν καὶ ἡσυχάξειν,
φησί, μήποτε ζῴων εἰσὶ συμπτώματα᾽ λίθος γὰρ οὐκ ἠρεμεῖ. ζῴων δὲ καὶ
τὸ ἡσυχάζειν. τὸ ἀκινητεῖν καὶ ἀκινητίξειν ἐπὶ τῶν σωμάτων λέγεται, ἃ
πέφυκε μὴ κινεῖσϑαι, ἀντὶ τοῦ μὴ κινεῖσθαι δὲ λέγεται.

24 Plura huius doctrinae testimonia vide in capite de fato et libero arbi-
trio. 88 τόπον] χρόνον ed. Bas. || x«9" ἕξιν ed. Bas. 40 rà ed. Bas.

162 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

8 14. De loco et inani.

501 Sextus adv. math. X 7. εἴπερ οὖν ἔστιν ἄνω καὶ κάτω καὶ εἰς
τὰ δεξιὰ καὶ τὰ ἀριστερὰ καὶ πρόσω καὶ ὀπίσω. ἔστι τις τόπος᾽ μέρη γάρ
εἰσιν αἱ ἐξ αὗται παφατάσεις τοῦ τόπου, καὶ ἀδύνατόν ἐστί τινος τῶν μερῶν

5 ὑπαρχόντων μὴ οὐχὶ κἀκεῖνο ὑπάρχειν οὗ ἐστὶ τὰ μέρη. ἔστι δέ ye ἐν τῇ
φύσει τῶν πραγμάτων ἄνω καὶ κάτω καὶ εἰς δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ καὶ πρόσω
καὶ ὀπίσω" ἔστιν ἄρα τόπος. οὐ μὴν ἀλλ᾽ εἰ ὅπου ἦν Σωκράτης, νῦν ἐστὶν
ἄλλος, οἷον Πλάτων ἀποθανόντος Σωκράτους, ἔστιν ἄρα τόπος. ὡς γὰρ τοῦ
ἐν τῷ ἀμφορεῖ ὑγροῦ ἐκκενωϑέντος καὶ ἄλλου ἐπεγχυϑέντος λέγομεν ὑπάρ-

10 χεῖν τὸν ἀμφορέα τόπον ὄντα καὶ τοῦ προτέρου καὶ τοῦ ὕστερον ἐπεμβλη-
ϑέντος ὑγροῦ, οὕτως εἰ ὃν τόπον κατεῖχε Σωκράτης ὅτ᾽ ἔζη. τοῦτον ἕτερος
νῦν κατέχει, ἔστι τις τόπος. καὶ ἄλλως εἰ ἔστι τι σῶμα, καὶ τόπος ἐστίν"
(σῶμα γάρ ἐστι τὸ κατέχον τόπον ἀλλὰ μὴν τὸ πρῶτον τὸ ἄρα δεύτερον.
πρὸς τούτοις εἰ ὕπου τὸ κοῦφον φύσει φέρεται, ἐκεῖ τὸ βαρὺ φύσει οὐ φέ-

15 ρέται, ἔστιν ἴδιος τοῦ κούφου καὶ τοῦ βαρέος τόπος᾽ ἀλλὰ μὴν τὸ πρῶτον"
τὸ ἄρα δεύτερον. τὸ γέ τοι πῦρ, φύσει κοῦφον καϑεστώς, ἀνώφορόν ἔστι,
καὶ τὸ ὕδωρ, φύσει βαρὺ τυγχάνον, κάτω βρίϑει, καὶ οὔτε τὸ πῦρ κάτω
φέρεται οὔτε τὸ ὕδωρ ἄνω ἄττει. ἔστιν ἄρα ἴδιος τοῦ φύσει κούφου καὶ
τοῦ φύσει βαρέος τόπος. ὥσπερ ve εἰ τὸ ἐξ οὗ γίγνεται ἔστι, καὶ τὸ ὑφ᾽

30 οὗ τι γίγνεται καὶ τὸ δι᾿ 0, οὕτως ὑπάρχοι 6 ἂν καὶ τὸ ἐν ᾧ τι γίγνεται" ἔστι
δὲ τὸ ἐξ οὗ τι γίγνεται, οἷον ὕλη, καὶ τὸ ὑφ᾽ οὗ. οἷον τὸ αἴτιον, καὶ τὸ
δι᾿ ὅ, καϑάπερ τὸ τέλος" ἔστιν ἄρα καὶ τὸ ἐν ᾧ τι “γίγνεται, τουτέστιν Ó τό-
πος. οἵ τε παλαοὶ καὶ τὰ ὅλα διακοσμήσαντες ἀρχὴν τῶν πάντων ὑπέϑεντο
τόπον, κἀντεῦϑεν ὁρμηϑεὶς ὃ 'Hoíodog ἀνεφώνησεν" (Theog. 11654.}

35 ἤτοι μὲν πρώτιστα χάος yévev', αὐτὰρ ἔπειτα

γαῖ εὐρύστερνος, πάντων ἕδος ἀσφαλὲς αἰεί,
χάος λέγων τὸν χωρητικὸν τῶν ὅλων τόπον᾽ μὴ ὑποκειμένου γὰρ τούτου
οὔτε γῆ οὔτε ὕδωρ οὔτε τὰ λοιπὰ τῶν στοιχείων, οὐχ ὃ σύμπας κόσμος ἐδύ-
νατὸ συστῆναι. κἂν κατ᾽ ἐπίνοιαν δὲ ἅπαντα ἀνέλωμεν, ὃ τόπος οὐκ ἀναι-

80 ρεϑήσεται ἐν ᾧ ἦν τὰ πάντα, ἀλλ᾽ ὑπομένει, τὰς τρεῖς ἔχων διαστάσεις, μῆ-
κος βάϑος πλάτος, χωρὶς ἀντιτυπίας᾽ τοῦτο γὰρ ἴδιον ἦν σώματος.

502 Galenus de qualitatibus incorporeis 1 Vol. XIX 464K. ὅτι δὲ
κοινόν ἐστι τοῦτο [δῆλον] (λέγω δὲ τὸ τριχῇ διαστατόν) σώματός τε καὶ
κενοῦ καὶ τόπου, Στωϊκοὺς μὲν ὁμολογεῖν ἀναγκαῖον, ἅτε κενὸν ἀπολιπόν-

86 τας ἐν τῇ τῶν ὄντων πραγμάτων φύσει, κἂν ἐν τῷ κόσμῳ τοῦϑ᾽ ὑπάρχειν
μὴ λέγωσι.

Of. ibid. 4 p. 474. ὅτι τε μηδὲν εἶναί φασιν ἐν τῷ κόσμῳ κενὸν of
Zroixo(í.

503 Stobaeus Eclogae I p. 161,8 W. Χρυσέππου. Τόπον δ᾽

40 εἶναι ὃ Χρύσιππος ἀπεφαίνετο τὸ κατεχόμενον δι᾽ ὅλου ὑπὸ ὄντος ἢ
τὸ οἷόν {τε κατέχεσϑαι ὑπὸ ὄντος καὶ δι’ ὅλου κατεχόμενον εἴτε ὑπὸ

τινὸς (sive) ὑπὸ τινῶν. ᾿Εὰν δὲ τοῦ οἵου τε κατέχεσϑαι ὑπὸ ὄντος

13 σῶμα--- τόπον addidi, ut syllogismus staret, ex Αδῦ. I 12, 1 sumpta.
33 δῆλον del. Kalbfleisch. 35 πραγμάτων Paris. Suppl. gr. 35, πραγματείᾳ
ed. 41 ve add. Diels. 42 εἴτε add. Heeren.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 163

τὶ μὲν κατέχηται, τὶ δὲ μή, τὸ ὅλον (οὔτε) κενὸν ἔσεσθαι οὔτε τόπον,
ἕτερον δέ τι οὐκ ὠνομασμένον" τὸ μὲν γὰρ κενὸν τοῖς κενοῖς ἀγγείοις
λέγεσϑαι παραπλησίως, τὸν δὲ τόπον τοῖς πλήρεσι᾽ χώραν δὲ πότερον
τὸ μεῖζον οἷόντε κατέχεσθαι ὑπὸ ὄντος καὶ olov μεῖξον ἀγγεῖον σώμα-
Tog ἢ τὸ χωροῦν μεῖξον σῶμα; Τὸ μὲν οὖν κενὸν ἄπειρον εἷναι AÉ-s
γεσϑαι" τὸ γὰρ ἐκτὸς τοῦ κόσμου τοιοῦτ᾽ εἶναι, τὸν δὲ τόπον πεπε-
ρασμένον διὰ τὸ μηδὲν σῶμα ἄπειρον εἷναι. Καϑάπερ δὲ τὸ σωματικὸν
πεπερασμένον εἶναι, οὕτως τὸ ἀσώματον ἄπειρον, ὅ τε γὰρ χρόνος
ἄπειρος καὶ τὸ κενόν. Ὥσπερ γὰρ τὸ μηδὲν οὐδέν ἐστι πέρας, οὕτως
οὐδὲ τοῦ μηδενός, οἷόν ἐστι τὸ κενόν. Κατὰ γὰρ τὴν αὑτοῦ ὑπό- 1ὸ
στασιν ἄπειρόν ἐστι περατοῦται δ' αὖ τοῦτο ἐχπληρούμενον᾽ τοῦ δὲ
πληροῦντος ἀρϑέντος οὐκ ἔστιν αὐτοῦ νοῆσαι πέρας (Diels Arii Di-
dymi Epit. phys. frgm. 25).

504 Aétius Plae. I 230,1. Οἱ Zroixol.... διαφέρειν κενόν, τόπον,
χώραν" καὶ τὸ μὲν κενὸν εἶναι ἐρημίαν σώματος, τὸν δὲ τόπον τὸ ἐχόμενον 16
ὑπὸ σώματος, τὴν δὲ χώραν τὸ ἐκ μέρους ἐχόμενον, ὥσπερ ἐπὶ τῆς τοῦ οἴνου
πιϑάκνης.

505 Sextus adv. math. X 8. καὶ oí Στωϊκοὶ δὲ κενὸν μὲν εἶναί
φασι τὸ οἷόντε ὑπὸ ὄντος κατέχεσθαι, μὴ κατεχόμενον δέ, ἤ διάστημα ἔρημον
σώματος ἢ διάστημα ἀκαϑεκτούμενον ὑπὸ σώματος, τόπον δὲ τὸν ὑπὸ ὄντος 30
κατεχόμενον καὶ ἐξισαζόμενον τῷ κατέχοντι αὐτόν, νῦν ὃν καλοῦντες τὸ σῶμα,
καϑὼς καὶ ἐκ τῆς μεταλήψεως τῶν ὀνομάτων ἐστὶ συμφανές. χώραν δὲ
φασιν εἶναι διάστημα κατὰ μέν τι κατεχόμενον ὑπὸ σώματος κατὰ δέ τι
ἀκαϑεκτούμενον.

Cf. Pyrrh. Hyport. III 124. 25

idem adv. math. X 4. vio, δὲ (scil. Chrysippus cf. 503) χώραν ἔλε-
ξαν ὑπάρχειν τὸν τοῦ μείξονος σώματος τόπον, ὡς ταύτῃ διαφέρειν «τοῦ
τόπου τὴν χώραν τᾷ ἐκεῖνον μὲν μὴ ἐμφαίνειν μέγεϑος τοῦ ἐμπεριεχομένου
σώματος (κἂν γὰρ ἐλάχιστον περιέχῃ σῶμα, οὐδὲν ἧττον τόπος προσαγορεύεται),
τὴν δ᾽ ἀξιόλογον ἐμφαίνειν μέγεθος τοῦ ἐν αὐτῇ σώματος. 80

906 Themistius paraphr. ad Arist. Phys. IV 4 p. 268Sp. λείπεται
τοίνυν ἡμῖν ὅτι μηδὲ τὸ διάστημα ὃ τόπος ἐστὶν ἀποδεῖξαι. διάστημα
ὃὲ τὸ μεταξὺ νοούμενον τῶν περάτων τοῦ περιέχοντος, οἷον τὸ με-
| ταξὺ τῆς κοίλης ἐπιφανείας τοῦ κάδου. παλαιὰ μὲν οὖν ἡ δόξα καὶ
τοῖς τὸ κενὸν τιϑεμένοις προσήκουσα, ἠκολούϑησεν δὲ ὅμως αὐτῇ 585
καὶ ὃ περὶ Χρύσιππον χορὸς καὶ ᾿Επίκουρος ὕστερον.

607 Simplicius in Aristot. categ. f. 91 Δ΄ ed. Bas. ὁ Ἰάμβλιχος ξητεῖ
πρῶτον, πότερον αὐτὰ rà πράγματα ἐν τόπῳ ὄντα ἀφορίζει τὸν τόπον περὶ
αὐτὰ ἢ σὺν αὐτοῖς, ἢ ὃ τόπος ἀφορίξει τὰ πράγματα, ὡς ἂν αὐτὸς αὐτὰ
συμπεραίνων, καὶ φησὶν ὅτι ..εἰ μέν, ὡς οἵ Στωϊκοὶ λέγουσι, παρυφίσταται 40

1 οὔτε add. Canterus. 9 ἔσται οὔτε τόπος libri, corr. Usener. αἰτίοις et'
mox αἴτιον libri, corr. Canterus. 10 δὲ libri, οὐδέ Usener. 28 τὴν χώραν
Bk., τὸν τόπον libri.

164 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

τοῖς σώμασιν ὃ τόπος, καὶ τὸν ὅρον ἀπ᾽ αὐτῶν προσλαμβάνει τὸν μέχρι vo-
σοῦδε xc9' ὅσον συμπληροῦται ὑπὸ τῶν σωμάτων. εἰ μέντοι etc."
508 Simplicius in Aristot. Phys. p. 571, 22. ἢ γὰρ τὸ εἶδος τοῦ ἐν
, 9 ^ * , M - , -
τόπῳ ἢ τὴν ὕλην αὐτοῦ ἢ τὸ διάστημα τὸ μεταξὺ τῶν ἐσχάτων τοῦ περι-
5 ἔχοντος τὸν τόπον ἀνάγκη εἶναι (0 τινες καὶ τῶν προτέρων ὡς οἵ περὶ 4η-
μόκριτον καὶ τῶν ὑστέρων ὡς οἵ περὶ ᾿Επίκουρον καὶ of Στωϊκοί, τινὲς
δὲ καὶ κατὰ Πλάτωνα τοῦτο τὸν τόπον εἶναι ἐνόμισαν) ἢ τὰ ἔσχατα τοῦ
περιέχοντος. --- —— τὸ δὲ διάστημα τοῦτο οἵ μὲν περὶ Δημόκριτον καὶ Ἐπί-
xovgov κενὸν εἶναι λέγουσιν οὕτως ὥστε ποτὲ μὲν πληροῦσϑαι σώματος ποτὲ
10 δὲ καὶ κενὸν ἀπολείπεσθαι. of δὲ Πλατωνικοὶ καὶ οἵ Στωϊκοὶ εἶναι μὲν
ἄλλο παρὰ τὰ σώματά φασιν, ἀεὶ δὲ σῶμα ἔχειν, ὡς μηδέποτε κενὸν
ἀπολείπεσϑαι.

8 15. De tempore.

909 Stobaeus Eclogae L p. 106,5 W. (Arii Did. fr. 26 Diels).
15 Χρυσίππου Ὁ δὲ Χρύσιππος χρόνον εἶναι κινήσεως διάστημα, xo9*
ὅ ποτὲ λέγεται μέτρον τάχους τε καὶ βραδύτητος" ἢ τὸ παρακολουϑοῦν
διάστημα τῇ τοῦ κόσμου κινήσει, καὶ κατὰ μὲν τὸν χρόνον κινεῖσθαί
τε ἕκαστα καὶ εἷναι" εἰ μὴ ἄρα διττὸς λέγεται ὁ χρόνος, καϑάπερ ἥ τε
γῆ καὶ ἡ ϑάλαττα x«l τὸ κενόν, τά vs ὅλα καὶ τὰ μέρη τὰ αὐτῶν.
0 Κὡσπερ δὲ τὸ χενὸν πᾶν ἄπειρον εἶναι πάντῃ, καὶ τὸν χρόνον πάντα
ἄπειρον εἷναι ἐφ᾽ ἑκάτερα" καὶ γὰρ τὸν παρεληλυϑότα καὶ τὸν μέλ-
λοντα ἄπειρον εἶναι. ᾿Εμφανέστατα δὲ τοῦτο λέγει. ὅτι οὐδεὶς ὅλως
ἐνίσταται χρόνος. ᾿Επεὶ γὰρ εἷς ἄπειρον ἡ τομὴ τῶν συνεχόντων ἐστί, :
κατὰ τὴν διαίρεσιν ταύτην καὶ πᾶς χρόνος εἰς ἄπειρον ἔχει τὴν το-
45 μήν᾽ ὥστε μηϑένα xaT ἀπαρτισμὸν ἐνεστάναι χρόνον, ἀλλὰ κατὰ πλά-
vog λέγεσϑαι. Μόνον δ᾽ ὑπάρχειν φησὶ τὸν ἐνεστῶτα, τὸν δὲ mago-
χημένον καὶ τὸν μέλλοντα ὑφεστάναι μέν, ὑπάρχειν δὲ οὐδαμῶς φησιν,
ὡς καὶ κατηγορήματα ὑπάρχειν λέγεται μόνα τὰ συμβεβηκότα, οἷον τὸ
περιπατεῖν ὑπάρχει μοι ὅτε περιπατῶ, ὅτε δὲ κατακέχλιμαι ἢ κάϑημαι
30 Οὐχ xdQyet .... eese (laeunam signif. Meineke).

Ad definitionem temporis initio prolatam cf. Phil de ineorrupt.
mund. p. 238,5 B. ὥστ᾽ εὐθυβόλως ἀποδεδόσϑαι πρὸς τῶν εἰωϑότων
τὰ πράγματα δρίξεσϑαι χρόνον διάστημα τῆς τοῦ κόσμου κινήσεως
ibid. 11. διάστημα δὲ κοσμικῆς κινήσεως ἐδείχϑη ὁ χρόνος Ov. 1014. 18.

86 τάχα τις εὑρησιλογῶν Στωϊκὸς ἐρεῖ, τὸν χρόνον ἀποδεδόσϑαι διάστημα
τῆς τοῦ κόσμου κινήσεως οὐχὶ τοῦ νῦν διακεκοσμημένου μόνον ἀλλὰ
καὶ τοῦ κατὰ τὴν ἐκπύρωσιν ὑπονοουμένου.

510 Simplicius in Aristot. categ. f. 88 Ζ. ed. Bas. τῶν δὲ Στωϊκῶν
Ζήνων μὲν πάσης ἁπλῶς κινήσεως διάστημα τὸν χρόνον simt" Χρύσιπ-

2 συμπληροῦνται ed. Bas. — 4 τὴν ὕλην scripsi, ἡ ὕλη libri. 15 καϑ' ὃν
libri, corr. Heeren. 21 φησιν scripsi, eiol» libri. 39 Cf. I n. 93.

PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA. 165

πος δὲ διάστημα τῆς τοῦ κόσμου κινήσεως᾽ οὐ γὰρ δύο ὕρους εἰς ταὐτὸν
συνάπτει, ἀλλ᾽ ἕνα ὁρισμὸν ποιεῖται καὶ ἰδιάξοντα τοῦτον παρὰ τὰς τῶν ἄλ-
λων ἀποφάσεις.

611 Philo de mundi opificio 8 26 Vol. I p. 8,7 Wendl. χρόνος γὰρ
οὐκ Tv πρὸ κόσμου ἀλλ᾽ ἢ σὺν αὐτῷ γέγονεν ἢ μετ᾽ αὐτόν. ᾿Επεὶ yàg διά-
Gru τῆς. τοῦ κόσμου κινήσεώς ἐστιν ὃ χρόνος, προτέρα (δὲν τοῦ κπινουμέ-
νου κίνησις οὐκ ἂν γένοιτο, ἀλλ᾽ ἀναγκαῖον αὐτὴν ἢ ὕστερον ἢ ἅμα συν-
ίστασϑαι, ἀναγκαῖον ἄρα καὶ τὸν χρόνον ἢ ἰσήλικα κόσμου γεγονέναι ἢ
νεώτερον ἐκείνου.

512 Philo quod deus sit immut. $ 31 Vol II p. 63, 3 Wendl. δη-
μιουργὸς δὲ καὶ χρόνου ϑεός᾽ καὶ yàg τοῦ πατρὸς αὐτοῦ πατήρ᾽ πατὴρ δὲ
χρόνου κόσμος, τὴν κίνησιν αὐτοῦ γένεσιν ἀποφήνας ἐκείνου.

513 Sextus adv. math. X 170. xol δὴ τινές φασι χρόνον εἶναι διά-
στημὰα τῆς τοῦ κόσμου κινήσεως.

914 Aétius Plac.1 22,7. Οἱ πλείους τῶν Στωϊκῶν (χρόνου οὐσίαν)
αὐτὴν τὴν κίνησιν.

915 Plutarchus quaest. Plat. 8, 4 p. 1007a. ῥητέον οὖν τοὺς ὑπὸ
τούτων ταραττομένους δι᾽ ἄγνοιαν οἴεσϑαι τὸν χρόνον ,uérgov εἶναι κινήσεως
καὶ ἀριϑμὸν κατὰ τὸ πρότερον καὶ ὕστερον“ ὡς ᾿Δριστοτέλης εἶπεν, ἢ TO
ἐν κινήσει ποσόν“ ὡς Σπεύσιππος, ἢ «διάστημα κινήσεως“ ἄλλο δ᾽ οὐδέν,
ὡς ἕνιοι τῶν Στωϊκῶν ἀπὸ συμβεβηκότος δριξόμενοι, τὴν δ᾽ οὐσίαν αὐτοῦ
. καὶ τὴν δύναμιν οὐ συνορῶντες.

516 Simplicius in Aristot. phys. p. 700, 16 Diels. ἄδηλον οὖν καὶ
τὸ τί ἐστιν (scil. ὁ χρόνος), εἴπερ οἵ uiv τὴν τοῦ ὅλου κίνησιν καὶ περι-
φορὰν τὸν χρόνον εἶναί φασιν, --- --- οὗ δὲ τὴν σφαῖραν αὐτὴν τοῦ οὐρα-
νοῦ, ὡς τοὺς Πυϑαγορείους ἱστοροῦσι λέγειν οἵ παρακούσαντες ἴσως τοῦ
"Agyérov λέγοντος καϑόλου τὸν χρόνον διάστημα τῆς τοῦ παντὸς φύσεως, ἢ
ὥς τινες τῶν Στωϊκῶν ἔλεγον" οἵ δὲ τὴν κίνησιν ἁπλῶς.

617 Plutarchus de comm. not. cp. 41 p. 1081 "Ev δὲ τῷ τρέτῳ
καὶ τετάρτῳ καὶ πέμπτῳ περὶ τῶν Μερῶν τίϑησι ,voO ἐνεστηκό-
τος χρόνου τὸ μὲν μέλλον εἷναι, τὸ δὲ παρεληλυϑός.“

ὅ18᾽ Plutarchus de comm. not. cp. 41 p. 1081f. Χρύσιππος δὲ

βουλόμενος φιλοτεχνεῖν περὶ τὴν διαίρεσιν, iv uiv τῷ περὶ τοῦ
Κενοῦ καὶ ἄλλοις τισὶ ,vó μὲν παρῳχημένον τοῦ χρόνου καὶ τὸ
μέλλον οὐχ ὑπάρχειν ἀλλ᾽ ὑφεστηκέναι φησί, μόνον δὲ ὑπάρχειν τὸ
ἐνεστηκός.“"

519 Plutarchus de comm. not. cp. 41 p. 1081e. παρὰ τὴν ἔννοιάν
ἐστι χρόνον εἷναι μέλλοντα καὶ παρῳχημένον, ἐνεστῶτα δὲ μὴ εἶναι χρόνον,
ἀλλὰ τὸ μὲν ἄρτι καὶ τὸ πρῴην ὑφεστάναι, τὸ δὲ νῦν ὅλως μηδὲν εἶναι.
καὶ μὴν τοῦτο συμβαίνει τοῖς Στωϊκοῖς ἐλάχιστον χρόνον μὴ ἀπολείπουσι
μηδὲ τὸ νῦν ἀμερὲς εἶναι βουλομένοις, ἀλλ᾽ ὅ,τι ἄν τις ὡς ἐνεστὼς οἴη-
ται λαβὼν διανοεῖσϑαι, τούτου τὸ μὲν μέλλον, τὸ δὲ παρῳχημένον εἶναι
φάσκουσιν.

520 Diogenes Laért. VII 140 (postquam de inani incorporeo locutus

6 δὲ add. ex Eus. 8 καὶ om. codd. FGH. || ro? κόσμου γενέσϑαι codd.
ABP. 12 αὑτοῦ H* ἑαυτοῦ G.

166 PHYSICAE DOCTRINAE FUNDAMENTA.

est) εἶναι δὲ καὶ ταῦτα ἀσώματα ὅμοια, ἔτι δὲ καὶ τὸν χρόνον ἀσώματον,
διάστημα ὄντα τῆς τοῦ κόσμου κινήσεως. τούτου δὲ τὸν μὲν παρῳχηκότα
καὶ τὸν μέλλοντα ἀπείρους, τὸν δὲ ἐνεστῶτα πεπερασμένον.
521 Proclus in Platonis Timaeum p. 271D. ἔτι δὲ κἀκεῖνο ληπτέον
5 ἀπὸ τῶν προειρημένων, ὅτι πολλοῦ δεῖ τοιοῦτον ὑπονοῆσαι τὸν χρόνον ὃ
Πλάτων olov oí ἀπὸ τῆς Στοᾶς ὑπέλαβον ἢ τῶν ἐκ τοῦ Περιπάτου πολ-
Aot, of μὲν κατ᾽ ἐπίνοιαν ψιλὴν αὐτὸν συνιστάντες ἀμενηνὸν καὶ ἔγγιστα
τοῦ "μὴ ὄντος" ἕν γὰρ ἦν τῶν παρ᾽ αὐτοῖς ἀσωμάτων ὃ χρόνος, ἃ δὴ κατα-
πεφρόνηται παρ’ αὐτοῖς ὡς ἀδρανῆ καὶ οὐκ ὄντα καὶ ἐν ἐπινοίαις ὑφιστά-
10 μενα ψιλαῖς᾽ of δὲ συμβεβηκὸς τῆς κινήσεως λέγοντες.

1 ταῦτα cum non habeat, quo referatur, scribendum videtur: τὰ λεκτὰ et
mox ὁμοίως. antea de inani incorporeo locutus erat.

Physica II.

De mundo. E

$8 1. Differre inter se τὸ πᾶν et τὸ ὅλον.

522 Aétius Plac. II 1, 7. Of Στωϊκοὶ διαφέρειν τὸ πᾶν καὶ τὸ
ὅλον᾽ πᾶν uiv yàg εἶναι τὸ σὺν τῷ κενῷ τῷ ἀπείρῳ, ὅλον δὲ χωρὶς τοῦ 5
κενοῦ τὸν κόσμον.

523 Achilles Isagoge 5 p. 129 Petav. ὕταποὶ. τὸ δὲ πᾶν τοῦ ὅλου
παρὰ τοῖς Στωϊκοῖς διαφέρει. ὅλον μὲν γὰρ λέγουσι τὸν κόσμον πᾶν δὲ
μετὰ τοῦ xevoU. ———

5624 Sextus adv. math. IX 332. xol δὴ oí μὲν ἀπὸ τῆς Στοᾶς τὸ
φιλόσοφοι διαφέρειν ὑπολαμβάνουσι τὸ ὅλον καὶ τὸ πᾶν᾽ ὅλον uiv γὰρ
εἶναι λέγουσι τὸν κόσμον, πᾶν δὲ τὸ σὺν τῷ κόσμῳ ἔξωϑεν κενόν, καὶ διὰ
τοῦτο τὸ μὲν ὅλον πεπερασμένον εἶναι, πεπέρασται γὰρ ὃ κόσμος, τὸ δὲ πᾶν
ἄπειρον, τοιοῦτον γὰρ τὸ ἐχτὸς τοῦ κόσμου κενόν.

[336. of δὲ Στωϊκοὶ οὔτε ἕτερον τοῦ ὅλου τὸ μέρος οὔτε τὸ αὐτό͵ φασιν 15
ὑπάρχειν᾽ ἡ γὰρ χεὶρ οὔτε ἡ αὐτὴ τῷ ἀνθρώπῳ ἐστίν, οὐ γάρ ἐστιν ἄνϑρω-
πος, οὔτε ἑτέρα παρὰ τὸν ἄνϑρωπον᾽ σὺν αὐτῇ γὰρ ὃ ἄνϑρωπος νοεῖται
ἄνϑρωπος.]

525 Plutarchus de comm. not. cp. 30 p. 1018 ἃ. καϑόλου μὲν ἄτο-
πον καὶ παρὰ viv ἔννοιάν ἐστιν εἶναι μέν vw, μὴ ὃν δ᾽ elvaw καὶ (ἄλλα δ᾽. s0
εἶναι μέν, οὐκ ὄντα δὲ εἶναι λεγόντων, ἀτοπώτατόν ἐστι τὸ ἐπὶ τοῦ παντὸς
λεγόμενον. κενὸν γὰρ ἄπειρον ἔξωϑεν τῷ κόσμῳ περιϑέντες οὔτε σῶμα τὸ
πᾶν οὔτ᾽ ἀσώματον εἶναι λέγουσιν. ἕπεται δὲ τούτῳ τὸ μὴ ὃν εἶναι
τὸ πᾶν᾽ ὄντα γὰρ μόνα τὰ σώματα καλοῦσιν, ἐπειδὴ ὄντος τὸ ποιεῖν τι καὶ
πάσχειν, τὸ δὲ πᾶν οὐκ ὄν ἐστιν ὥστε οὔτε τι ποιήσει οὔτε τι πείσεται τὸ 535
müv. p. 10148. ὥστ᾽ ἀνάγκη λέγειν αὐτοῖς ὅπερ λέγουσι μήτε μένον εἷ-
ναι τὸ πᾶν μήτε κινούμενον ibid. 6. τὸ πᾶν ὁμολογοῦντες μήτ᾽
ἔμψυχον εἶναι μήτ᾽ ἄψυχον ibid. οὗτοι δὲ τέλειον οὔ φασιν εἶναι τὸ
πᾶν᾽ ὡρισμένον γάρ τι τὸ τέλειον, τὸ δὲ πᾶν ὑπ᾽ ἀπειρίας ἀόριστον᾽ οὐκοῦν
ἔστι τι κατ᾽ αὐτούς, ὃ μήτ᾽ ἀτελὲς μήτε τέλειόν ἐστιν. ἀλλὰ μὴν οὔτε μέ- 30
ρος ἐστὶ τὸ müv' οὐδὲν γὰρ αὐτοῦ μεῖζον οὔϑ᾽ ὅλον, ὡς αὐτοὶ λέ-
γουσι. τεταγμένου γὰρ τὸ ὅλον κατηγορεῖσϑαι, τὸ δὲ πᾶν δι᾽ ἀπειρίαν καὶ

b κενῷ ἄπειρον libri Plut., recta lect. apud. Cyrillum c. Tul. II p. 4613.
129 scribendum: πᾶν δὲ σὺν τῷ κόσμῳ τὸ ἔξωϑεν κενόν. 20 ἄλλα δ᾽ addidi.
25 οὔτε Rasmus, οὐδὲ libri post ποιήσει. 26 μόνον libri BE.

168 DE MUNDO.

ἀόριστον εἶναι καὶ ἄτακτον. αἴτιον τοίνυν οὔτε τοῦ παντὸς ἕτερόν ἔστι, τῷ

3 * ᾿ -" er ,")» ^ - 211? 3. 47 oc
μηδὲν εἶναι παρὰ τὸ πᾶν. ἕτερον, οὔτ᾽ ἄλλου τὸ πᾶν ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ξαυτοῦ. ποι-
εἶν γὰρ οὐ πέφυκε, τῷ δὲ ποιεῖν τὸ αἴτιον νοεῖται.

S 2. Duae notiones vocabuli κόσμος.

5 926 Diogenes Laért. VII 137. λέγουσι δὲ κόσμον τριχῶς᾽ αὐτόν τε
τὸν ϑεὸν τὸν ἐκ τῆς ἁπάσης οὐσίας ἰδίως ποιόν, ὃς δὴ ἄφϑαρτός ἐστι καὶ
ἀγένητος, δημιουργὸς Qv τῆς διακοσμήσεως, κατὰ χρόνων ποιὰς περιόδους
ἀναλίσκων. εἰς ἑαυτὸν τὴν ἅπασαν οὐσίαν καὶ πάλιν ἐξ αὑτοῦ γεννῶν.
188. καὶ αὐτὴν δὲ τὴν διακόσμησιν [τῶν ἀστέρων] κόσμον εἶναι λέγουσι"

10 xol τρίτον τὸ συνεστηκὸς ἐξ ἀμφοῖν.

527 Stobaeus Eclogae L p. 184,8 W. Χρυσέππου. Κόσμον δ᾽
εἷναί φησιν ὃ Χρύσιππος σύστημα ἐξ οὐρανοῦ καὶ γῆς καὶ τῶν ἐν
τούτοις φύσεων" ἢ τὸ ἐκ ϑεῶν καὶ ἀνθρώπων σύστημα καὶ ἐκ τῶν
ἕνεκα τούτων γεγονότων. Μέγεται δ᾽ ἐτέρως κόσμος ὃ ϑεός, καϑ᾽ ὃν
ἡ διακόσμησις γίνεται καὶ τελειοῦται. Τοῦ δὲ κατὰ τὴν διακόσμησιν
λεγομένου κόσμου τὸ μὲν εἶναι περιφερόμενον περὶ τὸ μέσον, τὸ δ᾽
ὑπομένον περιφερόμενον μὲν τὸν αἰϑέρα, ὑπομένον δὲ τὴν γῆν καὶ
τὰ ἐπ᾽ αὐτῆς ὑγρὰ καὶ τὸν ἀέραᾳ. Τὸ γὰρ τῆς πάσης οὐσίας πυκνό-
τατον ὑπέρεισμα πάντων εἷναι κατὰ φύσιν, ὅνπερ τρόπον ἐν £g τὰ
30 ὀστέα, τοῦτο δὲ καλεῖσϑαι γῆν. Περὶ δὲ ταύτην τὸ ὕδωρ περικεχύ-

σϑαι σφαιρικῶς, ὁμαλωτέραν τὴν ἰσχὺν διειληχός. Τῆς γὰρ γῆς ἐξο-
χάς τινας ἐχούσης ἀνωμάλους διὰ τοῦ ὕδατος sig ὕψος ἀνηκούσας,
ταύτας δὴ νήσους καλεῖσϑαι᾽ τούτων δὲ τὰς ἐπὶ πλεῖον διηκούσας
ἠπείρους προσηγορεῦσϑαν ὑπ᾽ ἀγνοίας τοῦ περιέχεσϑαι καὶ ταύτας

36 πελάγεσι μεγάλοις. "zo δὲ τοῦ ὕδατος τὸν ἀέρα ἐξῆφϑαι χαϑάπερ
ἐξατμισϑέντα., καὶ περικεχύσϑαι σφαιρικῶς" ἐκ δὲ τούτου τὸν αἰϑέρα
ἀραιότατον ὄντα καὶ εἰλικρινέστατον. Τὸν μὲν οὖν χατὰ τὴν διακό-
ὅμησιν λεγόμενον κόσμον εἰς ταύτας διακεκρίσϑαι τὰς φύσεις" τὸ δὲ
περιφερόμενον αὐτῷ ἐγκυκλίως αἰϑέρα εἶναι, ἐν ᾧ τὰ ἄστρα καϑίδρυ-

80 ται, τά τὲ ἀπλανῆ καὶ τὰ πλανώμενα, ϑεῖα τὴν φύσιν ὄντα καὶ &-
ψυχα καὶ διοικούμενα κατὰ τὴν πρόνοιαν. Τῶν μὲν οὖν ἀπλανῶν
ἀστέρων ἀκατάληπτον εἷναι τὸ πλῆϑος, τὰ δὲ πλανώμενα ἑπτὰ τὸν
ἀριϑμὸν εἶναι, πάντα δὲ τὰ πλανώμενα ταπεινότερα τῶν ἀπλανῶν.
Τετάχϑαι δὲ τὰ μὲν ἀπλανῆ ἐπὶ μιᾶς ἐπιφανείας, ὡς καὶ ὁρᾶται. τὰ

σι

7 ἀγέννητος BPF. [περιόδου B. 9 τῶν ἀστέρων seclusi. | λέγουσι om.
B in lacuna. 14 δ᾽ ἕτερος vel δεύτερος libri, corr. Diels. 17 uév Canterus
xol libri. 91 χύσιν coni. Usener, φύσιν Diels dubitanter pro ἰσχύν. 28 δὴ
Wachsm., δὲ libri. 26 σφαιρικῶς post ἐξατμισϑέντα libri, transposuit Diels.
27 ὄντα Mein, τε irad. 29 αὐτῷ Mein. αὐτοῦ vel αὐτούς libri. | x«91-
δρύσϑαι Usener.

DE MUNDO. 169

δὲ πλανώμενα ἐπ᾽ ἄλλης καὶ ἄλλης σφαίρας᾽ περιέχεσθαι δὲ πάσας
τὰς τῶν πλανωμένων ὑπὸ τῆς τῶν ἀπλανῶν σφαίρας. Τῶν δὲ πλα-
νωμένων ὑψηλοτάτην εἷναι μετὰ τὴν (τῶν) ἀπλανῶν τὴν τοῦ Κρόνου,
μετὰ δὲ ταύτην τὴν τοῦ Ζιός, εἶτα τὴν τοῦ "ἄρεος, ἐφεξῆς δὲ τὴν
τοῦ Ἑρμοῦ καὶ μετ᾽ αὐτὴν τὴν τῆς ᾿Δφροδίτης, εἶτα τὴν τοῦ ἡλίου,
ἐπὶ πᾶσι δὲ τὴν τῆς σελήνης, πλησιάζουσαν τῷ ἀέρι. 4ιὸ καὶ ἀερω-
δεστέραν φαίνεσϑαι καὶ μάλιστα διατείνειν τὴν ἀπ᾽ αὐτῆς δύναμιν εἰς
τὰ περίγεια. Ὑπὸ δὲ τὴν σελήνην τὴν τοῦ ὑπ᾽ αὐτοῦ φερομένου ἀέρος,
εἶτα τὴν {τοῦ ὕδατος, τελευταίαν δὲ τὴν τῆς γῆς, περὶ τὸ μέσον
σημεῖον τοῦ κόσμου κειμένης, ὃ δὴ τοῦ παντός ἐστι κάτω, ἄνω i
ὃὲ τὸ ἀπ᾽ αὐτοῦ εἷς τὸ κύκλῳ πάντῃ (Diels Arii Didymi Epit. phys.
frgm. 31).

528 Arius Didymus apud Eusebium praep. evang. XV 15 p. 817, 6.
Ὅλον δὲ τὸν κόσμον σὺν τοῖς ἑαυτοῦ μέρεσι προσαγορεύουσι O:óv' τοῦτον
δὲ ἕνα μόνον εἶναί φασι καὶ πεπερασμένον xol fov καὶ ἀΐδιον καὶ ϑεόν. 15
ἐν γὰρ τούτῳ πάντα περιέχεσϑαι τὰ σώματα, κενὸν δὲ μηδὲν ὑπάρχειν ἐν
αὐτῷ. τὸ γὰρ ἐκ πάσης τῆς οὐσίας ποιὸν προσαγορεύεσϑαι (ϑεόν, οὐ» τὸ
χατὰ τὴν διακόσμησιν τὴν τοιαύτην διάταξιν ἔχον. διὸ κατὰ μὲν τὴν προ-
τέραν ἀπόδοσιν ἀΐδιον τὸν κόσμον εἶναί φασι, κατὰ δὲ τὴν διακόσμησιν γε-
᾿ ψῃτὸν καὶ μεταβλητὸν κατὰ περιόδους ἀπείρους γεγονυίας τε καὶ ἐσομένας. 20
καὶ τὸ μὲν ἐκ τῆς πάσης οὐσίας ποιὸν κόσμον ἀΐδιον εἷναι καὶ ϑεόν. λέγε-
σϑαι δὲ κόσμον (xol) σύστημα ἐξ οὐρανοῦ καὶ ἀέρος καὶ γῆς καὶ ϑαλάττης
καὶ τῶν ἐν αὐτοῖς φύσεων᾽- λέγεσϑαι δὲ κόσμον καὶ τὸ οἰκητήριον ϑεῶν καὶ
ἀνθρώπων {καὶ τὸ ἐκ ϑεῶν καὶ ἀνθϑρώπωνΣ καὶ τῶν ἕνεκα τούτων γενομένων
σύστημα. ὃν γὰρ τρόπον πόλις λέγεται διχῶς τό τε οἰκητήριον καὶ τὸ ἐκ τῶν 35
ἐνοικούντων σὺν τοῖς πολίταις σύστημα. οὕτω καὶ ὃ κόσμος οἱονεὶ πόλις
ἐστὶν ἐκ ϑεῶν καὶ ἀνθρώπων συνεστῶσα, τῶν μὲν ϑεῶν τὴν ἡγεμονίαν ἐχόν-
vOv, τῶν δ᾽ ἀνθρώπων ὑποτεταγμένων. κοινωνίαν δ᾽ ὑπάρχειν πρὸς ἀλλή-
λους διὰ τὸ λόγου μετέχειν, ὅς ἐστι φύσει νόμος᾽ τὰ δ᾽ ἄλλα πάντα γεγο-
νέναι τούτων ἕνεκα. οἷς ἀκολούϑως νομιστέον προνοεῖν τῶν ἀνθρώπων τὸν so
τὰ ὅλα διοικοῦντα ϑεόν, εὐεργετικὸν ὄντα καὶ χρηστὸν καὶ φιλάνϑρωπον δί-

. καιόν τὲ καὶ πάσας ἔχοντα τὰς ἀρετάς. διὸ δὴ καὶ Ζεὺς λέγεται, ὃ κόσμος.
ἐπειδὴ τοῦ ζῆν αἴτιος ἡμῖν ἐστι. καϑ᾽ ὅσον δὲ εἰρομένῳ λόγῳ πάντα διοικεῖ
ἀπαραβάτως ἐξ ἀϊδίου, προσονομάξεσϑαι εἱμαρμένην" ᾿Αδράστειαν δὲ ὅτι οὐδὲν
ἔστιν αὐτὸν ἀποδιδράσκειν᾽ πρόνοιαν δ᾽ ὅτι πρὸς τὸ χρήσιμον οἰκονομεῖ ἕκαστα 35
(frgm. 29 Arii Did. epit. p. 464, 9 Diels).

529 Cleomedes Cireul. doctr. I cp 1 p.1 Dake. Τοῦ κόσμου πολλα-
χῶς λεγομένου ὃ νῦν ἡμῖν λόγος ἐνεστηκὼς περὶ τοῦ κατὰ τὴν διακόσμησίν
ἐστιν᾽ ὃν δρίξονται οὕτω. ,Kósuoc ἐστὶ σύστημα ἐξ οὐρανοῦ καὶ γῆς καὶ
τῶν ἐν τούτοις φύσεων. Οὗτος δὲ πάντα μὲν τὰ σώματα ἐμπεριέχει. οὐδὲε- 40
νὸς ἁπλῶς ἐκτὸς αὐτοῦ ὑπάρχοντος, ὡς ἐν ἕτέροις δείκνυται.

σ'

1 ἀπ᾽ libri, corr. Heeren. {φοράς libri, corr. Diels. 8 τῶν add Mein.
8 ὑπ᾽ αὐτοῦ corrupta, vid. Diels in adn. 9 ro? add. Diels. 10 κειμένην
libri, corr. Heeren. 17 ϑεόν, οὐ supplevi. 22 x«l add. Heine. 24 καὶ
τὸ --- ἀνθρώπων addidi, ἢ τὸν --- ἀνθρώπων Diels, coll. Stob. ed. I 21, 5.
25 σύστημα scripsi, συνεστῶτα libri.

170 DE MUNDO.

8 8. Mundus est unus.

530 Aétius Plac. I5, 1 G. 32 E. XV 33. Of uiv οὖν ἀπὸ τῆς
Στοᾷς ἕνα κόσμον ἀπεφήναντο, ὃν δὴ τὸ πᾶν ἔφασαν εἶναι καὶ τὸ σωμα-
τικόν.

5 $31 Diogenes Laért. VII 148. ὅτι ve εἷς ἐστι (scil ὁ κόσμος)
Ζήνων τέ φησιν ἐν τῷ περὶ τοῦ ὅλου καὶ Χρύσιππος.
532 Philo de migrat. Abrah. 8 180 Vol. II p. 303,18 Wendl. (Moses).

ἕνα καὶ γενητὸν ἀποφηνάμενος τὸν κόσμον εἶναι. γενομένου γὰρ καὶ ἕνὸς
ὑπάρχοντος εὔλογον τάς γε στοιχειώδεις οὐσίας ὑποβεβλῆσϑαι τοῖς ἀποτελου-
10 μένοις τὰς αὐτὰς ἅπασι κατὰ μέρη, καϑάπερ ἐπὶ σωμάτων συμβέβηκε τῶν
ἡνωμένων ἀλληλουχεῖν (In antecedentibus Chaldaeorum disciplina enarratur:
và ἐπίγεια τοῖς μετεώροις καὶ và οὐράνια τοῖς ἐπὶ γῆς ἁρμοζόμενοι καὶ ὥσπερ
διὰ μουσικῆς λόγων τὴν ἐμμελεστάτην συμφωνίαν τοῦ παντὸς ἐπιδεικνύμενοι
τῇ τῶν μερῶν πρὸς ἄλληλα κοινωνίᾳ καὶ συμπαϑείᾳ, τόποις μὲν διεξευγμέ-
15 νῶν, συγγενείᾳ δὲ οὐ διῳφκισμένων᾽ οὗτοι τὸν φαινόμενον τοῦτον κόσμον ἐν
τοῖς οὖσιν ὑπετόπησαν εἶναι μόνον, ἢ ϑεὸν ὄντα αὐτὸν ἢ ἐν αὑτῷ ϑεὸν
περιέχοντα, τὴν τῶν ὅλων ψυχήν, εἱμαρμένην τε καὶ ἀνάγκην ϑεοπλαστήσαν-
τες etc.).
533 Proclus in Platonis Timaeum p. 138 E, (ὃ Πλάτων ἀπέφηνε)
30 ὅτι εἷς ὃ κόσμος ἀπὸ τῆς τοῦ παραδείγματος μονώσεως. καὶ fw τοὺς ὑλι-
κοὺς παρῃτήσατο τρόπους τῆς ἐπιχειρήσεως. οὔτε γὰρ ἀπὸ τῆς ὕλης ὅτι
μία, ὡς ᾿Δριστοτέλης, ἀπέδειξεν, ἢ ἀπὸ τοῦ ὡρίσϑαι τοὺς κατὰ φύσιν τόπους,
οὔτε ἀπὸ τοῦ ἡνῶσϑαι τὴν οὐσίαν, τουτέστι τὴν ὕλην σῶμα οὖσαν, ὡς οἵ
ἀπὸ τῆς Στοᾶς.

"5. 84. Finitum esse mundum et unitum, sed cireumdatum
inani infinito.

534 Cleomedes Circul. doctr. I ep. 1 p. 1 Bake. Οὐ μὴν ἄπειρός γε.
ἀλλὰ πεπερασμένος ἐστίν (ὃ κόσμος), ὡς τοῦτο δῆλον ἐκ τοῦ ὑπὸ φύσεως
αὐτὸν διοικεῖσϑαι. ᾿Δπείρου μὲν γὰρ οὐδενὸς φύσιν εἶναι δυνατόν᾽ δεῖ γὰρ

30 καταχρατεῖν τὴν φύσιν οὗτινός ἐστιν. Ὅτι δὲ φύσιν ἔχει τὴν διοικοῦσαν
αὐτόν, γνώριμον, πρῶτον μὲν ἐκ τῆς τάξεως τῶν ἐν αὐτῷ μερῶν᾽ ἔπειτα ἐκ
τῆς τῶν γινομένων τάξεως τρίτον ἐκ τῆς συμπαϑείας τῶν ἐν αὐτῷ μερῶν
πρὸς ἄλληλα᾽ τέταρτον ἐκ τοῦ ἕκαστα πρός τι πεποιῆσϑαι᾽ καὶ λοιπὸν ἐκ
τοῦ πάντα μεγαλωφελεστάτας παρέχεσϑαι τὰς χρείας ἅπερ ἴδια καὶ τῶν ἐπὶ

86 μέρους φύσεών ἐστιν᾽ ὥστε φύσιν ἔχων τὴν διοικοῦσαν, αὐτὸς μὲν πεπέρα-
σται ἀναγκαίως.

5935 Simplicius in Aristot. de caelo p. 1286 Karsten. p. 284, 28 Heibg.
oí δὲ ἀπὸ τῆς Στοᾶς ἔξω τοῦ οὐρανοῦ κενὸν εἶναι βουλόμενοι διὰ τοιαύ-
τῆς αὐτὸ κατασκευάζουσιν ὑποϑέσεως. ἔστω, φασίν, ἐν τῷ ἐσχάτῳ τῆς ἀπλα-

40 νοῦς ἕστῶτά τινα ἐκτείνειν πρὸς τὸ ἄνω τὴν χεῖρα᾽ καὶ εἰ μὲν ἐκτείνει,
λαμβάνουσιν ὅτι ἔστι τι ἐκτὸς τοῦ οὐρανοῦ εἰς ὃ ἐξέτεινεν, εἰ δὲ μὴ δύναιτο

8 immo τὸ ὅλον.

DE MUNDO. 111

ἐκτεῖναι, ἔσται τι xal οὕτως ἐκτὸς τὸ κωλῦσαν τὴν τῆς χειρὸς ἔκτασιν. κἂν
πρὸς τῷ πέρατι πάλιν ἐκείνου στὰς ἐκτείνῃ, ὁμοία ἡ ἐρώτησις" εἶναι γὰρ
δειχϑήσεται κἀκείνου τι ἐκτὸς ὄν.

idem p. 129a. p. 285. 28 Heibg. (ex Alexandro Aphrod.) ἔστω
γάρ, εἰ δυνατόν, ἐκτὸς τοῦ κόσμου xevóv: τοῦτο δὲ ἤτοι πεπερασμένον s
ἐστὶν ἢ ἄπειρον. --- --- εἰ δὲ ἄπειρον εἴη, ὥσπερ Χρυσίππῳ δοκεῖ,
κενὸν δὲ τοῦτό φασι διάστημα, ὃ οἷόντε ὃν σῶμα δέξασϑαι μὴ δέ-
δεχται, τῶν δὲ πρός τι ἀναγκαῖον, el ϑάτερον ἔστι, καὶ ϑάτερον εἶναι,
εἰ ἔστι τὸ οἷόν τε δέξασϑαι,, εἴη ἂν καὶ τὸ δεχϑῆναι δυνάμενον ἢ
ἐνδέχεται εἶναι" σῶμα δὲ οὔτε αὐτοὶ λέγουσιν οὔτε ἔστιν ἄπειρον, ὃ 10
οἷόν τέ ἐστι δεχϑῆναι ὑπὸ τοῦ ἀπείρου κενοῦ" οὐδ᾽ ἄρα τὸ οἷόν τε
δέξασϑαι ἔστιν αὐτό.

536 Alexander Aphrod. Quaest. III 12 p. 101, 10 Bruns. ὃ λόγος
(ὁ) δεικνύναι ϑέλων ἄπειρον τὸ ὃν διὰ τοῦ τὸν ὑποτεϑέντα εἶναι iv τῷ
τοῦ κόσμου πέρατι ἤτοι ἐκτενεῖν ἐπέχεινα τοῦ κόσμου τὴν χεῖρα ἢ δι᾽ ὁτιδὴ 15
κωλυϑήσεσϑαι, ἀμφοτέρως δὲ ἔσεσϑαί τι ἐκτὸς τοῦ κόσμου" ἢ γὰρ τὸ κωλῦον
ἐκτός ἐστιν, ἢ ἐν ᾧ ἔσται τὸ ἐκτεινόμενον, τὴν πιϑανότητα ἔχει παρὰ τῆς
φαντασίας τε καὶ αἰσϑήσεως, ὥσπερ καὶ ὃ λέγων πᾶν τὸ πεπερασμένον παρά
τι περαίνειν.

ibid. p. 106, 10. οὗ δὲ τὸ κενὸν εἶναι τυϑέμενοι οὐδὲν ἄλλο ἢ τρεῖς o
διαστάσεις ἐν ὑπάρξει λαμβάνουσιν εἶναι χωρὶς ὕλης, ὃ λέγοντες εἶναι δεκτι-
κὸν σωμάτων, οὐδὲν ἀλλ᾽ ἢ διάστημα διαστήματός φασιν εἶναι δεκτικόν.

5377 Cleomedes Cireul. doctr. I ep. 1 p. 2sq. Ὅτι δὲ ἔστε κενὸν διὰ
βραχέων ὑπομνήσομεν (Dein plura argumenta profert, quorum maxime no-
tandum hoc p. 4:) Εἰ δὲ καὶ sig πῦρ ἀναλύεται ἡ πᾶσα οὐσία, ὡς τοῖς $5
χαριεστάτοις τῶν φυσικῶν δοκεῖ, ἀνάγκη πλέον ἢ μυριοπλασίονα τόπον αὐ-
τὴν καταλαμβάνειν, ὥσπερ καὶ τὰ εἰς ἀτμὸν ἀναϑυμιώμενα τῶν στερεῶν σω-
μάτων. Ὁ τοίνυν ἐν τῇ ἐκπυρώσει ὑπὸ τῆς οὐσίας ἐχχεομένης καταλαμβα-
νόμενος τόπος, νῦν κενός ἐστιν; οὐδενός γε σώματος αὐτὸν πεπληρωχότος.

538 OCleomedes Cireul doctr. I ep. 1 p. 9sq. Bake probare studet: so
ὅτι τὸ ἐκτὸς τοῦ κόσμου κενὸν ἀπὸ παντὸς μέρους αὐτοῦ εἰς ἄπειρον διή-

x&v ἀναγκαῖόν ἐστιν.

939 Plutarchus de Stoic. repugn. ep. 44 p. 1054b. Ὅτι τοῦ
κόσμου κενὸν ἐχτὸς ἄπειρόν ἐστι, τὸ δ᾽ ἄπειρον οὔτ᾽ ἀρχὴν οὔτε μέσον
οὔτε τελευτὴν ἔχει. πολλάκις (in libris physicis) ὑπ᾽ αὐτοῦ A£- 35
γεται. Καὶ τούτῳ μάλιστα τὴν λεγομένην ὑπ᾽ ᾿Επικούρου τῆς ἀτόμου
κάτω φορὰν ἐξ αὑτῆς ἀναιροῦσιν, οὐκ οὔσης ἐν ἀπείρῳ διαφορᾶς,
xc«0' ἣν τὸ μὲν ἄνω, τὸ δὲ κάτω νοεῖται γινόμενον.

640 Cleomedes Cireul. doctr. 1 ep. 1 p. 7 Bake. “Δέγεται κἀκεῖνο ὑπ᾽
αὐτῶν (scil a Peripateticis) ὡς εἰ ἦν ἔξω τοῦ κόσμου κενόν, χεομένη δι᾽ 4o
αὐτοῦ ἡ οὐσία, ἐπ᾽ ἄπειρον διεσκεδάσϑη ἂν καὶ διεσκορπίσϑη. Ald, φή-

14 ὁ addidi. 16 ἐκτενεῖν Blaís, ἐκτείνειν libri. 16 ἢ δι᾽ ὁτι δὴ κωλυ-
ϑήσεσϑαι Blafs, ἢ ὅτε δὴ κωλυϑήσεται libri. 18 παρά τι scripsi, πέρατι libri;
cf. p. 104, 15sq. Bruns. 91 ὃ scripsi, o? libri. 87 ἐξ αὑτῆς Bernard, ἐξ
αὐτῆς libri; ἐλέγξαντες Usener.

Stoicorum veterum fragm. 11. 13

119 DE MUNDO.

Gouzv, ὡς μηδὲ τοῦτο δύναται παϑεῖν᾽ ἕξιν γὰρ ἔχει τὴν συνέχουσαν αὐτὴν
καὶ συντηροῦσαν. Καὶ τὸ μὲν περιέχον αὐτὴν κενὸν οὐδὲν ποιεῖ. αὐτὴ δ᾽
ὑπερβαλλούσῃ δυνάμει χρωμένη συντηρεῖ ἑαυτήν, συστελλομένη τε καὶ πάλιν
χεομένη ἐν αὐτῷ κατὰ τὰς φυσικὰς αὑτῆς μεταβολάς, ἄλλοτε μὲν εἰς πῦρ

5 χεομένη, ἄλλοτε δὲ καὶ ἐπὶ κοσμογονίαν δρμῶσα.

541 Cleomedes Cireul doctr. I ep. 1 p. 5 Bake. ᾿ζφναγκαῖον τοίνυν
εἶναί τινα ὑπόστασιν κενοῦ. Ἔστι δὲ ἁπλουστάτη ἡ αὐτοῦ ἐπίνοια, ἀσω-
μάτου τε καὶ ἀναφοῦς ὄντος. καὶ οὔτε σχῆμα ἔχοντος οὔτε σχηματιζομένου,
καὶ οὔτε τι πάσχοντος οὔτε ποιοῦντος, ἁπλῶς δὲ σῶμα δέχεσθαι οἵου τε

10 ὄντος.

542 Galenus de animi peccatis dignoscendis 7. Vol V p. 101 Κ.
ὁ δὲ Στωϊκὸς οὐκ ἔνδον τι κενὸν εἶναι. ἔξωϑεν τοῦ κόσμου ὑπάρχειν αὐτό.
— —— οὐ γὰρ ἕνα ὁμολογεῖ κόσμον εἶναι τόνδε (scil. Epicureus), καϑάπερ
6 Στωϊκὸς οἴεται, κατά γε τοῦτο τοῖς Περιπατητικοῖς ὁμόδοξος.

15 543 Diogenes Laért. VII 140. ἔξωϑεν δὲ αὐτοῦ (scil. τοῦ κόσμου)
περικεχυμένον εἷναι τὸ κενὸν ἄπειρον, ὅπερ ἀσώματον εἶναι. ἀσώμα-
τον δὲ τὸ οἷόντε κατέχεσϑαι ὑπὸ σωμάτων οὐ κατεχόμενον. ἐν δὲ τῷ
κόσμῳ μηδὲν εἶναι κενόν, ἀλλ᾽ ἡνῶσϑαι αὐτόν" τοῦτο γὰρ ἀναγκάξειν
τὴν τῶν οὐρανίων πρὸς τὰ ἐπίγεια σύμπνοιαν καὶ συντονίαν. φησὶ

0 δὲ περὶ τοῦ κενοῦ Χρύσιππος μὲν ἐν τῷ περὶ τοῦ Κενοῦ καὶ ἐν
τῇ πρώτῃ τῶν Φυσικῶν Τεχνῶν οἷο.

ὅ44 Galenus περὶ τ. τ. ψυχῆς ἠθῶν ed. Bas. I p. 346 Κ. 785. δυοῖν
οὐσῶν αἱρέσεων ἐν φιλοσοφίᾳ κατὰ τὴν πρώτην τομήν, ἔνιοι μὲν γὰρ (scil.
Stoici) ἠνῶσϑαι τὴν κατὰ τὸν κόσμον οὐσίαν ἅπασαν, ἔνιοι δὲ διῃρῆσϑαί

25 φασι κενοῦ παραπλοκῇ etc.

5645 Galenus comm. 4 in Hippocr. epid. 6 ed. Bas. V 497 K. XVII B. 162.
τὸ δὲ κενὰς εἶναί τινας χώρας ἢ κατὰ τὸ ὕδωρ ἢ κατὰ τὸν ἀέρα, τῇ μὲν Ἔπι-
κούρου τε xol ᾿Δἀσχληπιάδου δόξῃ περὶ τῶν στοιχείων ἀκόλουϑόν ἐστιν᾽ τῇ δ᾽
᾿Δριστοτέλους τε καὶ (τῶν) Στωϊκῶν ἐναντίον, οὐδαμόϑι κενὸν οὐδὲν ἐν

80 τῷ κόσμῳ πεπεισμένων ὑπάρχειν, ἀλλ᾽ ἐκπεπληρῶσϑαι πάντα σώμασιν. οὐδὲ
γὰρ κατὰ τὴν κίσσηριν αἴ μεταξὺ τῶν γεωδῶν σωμάτων χῶραι παντάπασιν
αὐτοῖς εἶναι δοκοῦσι κεναί᾽ περιέχεσϑαι γοῦν ἐν αὐταῖς τὸν ἀέρα φασί. κατὰ
μέντοι τὸ ὕδωρ οὐκ εἶναί τινα ποροποιΐαν τοιαύτην ὁποία κατὰ τὴν κίσσηρίν
ἐστιν, ἀλλὰ συνεχὲς ἑαυτῷ παντελῶς ὑπάρχειν αὐτό.

35 546 Cleomedes Cireul. doctr. I cp. 1 p. 5 Bake. Τοιοῦτον δὲ ὑπάρ-
yov τὸ κενόν, iv μὲν τῷ κόσμῳ οὐδὲ ὅλως ἔστι. 4ῆλον δὲ ix τῶν φαινο-
μένων. Εἰ γὰρ μὴ δι’ ὅλου συμφυὴς ὑπῆρχεν ἡ τῶν ὅλων οὐσία, οὔτ᾽ ἂν
ὑπὸ φύσεως olóvr ἦν συνέχεσϑαι καὶ διοικεῖσθαι τὸν κόσμον, οὔτε τῶν με-
ρῶν αὐτοῦ συμπάϑειά τις ἂν ἦν πρὸς ἄλληλα οὔτε μὴ ὑφ᾽ ἑνὸς τόνου

40 συνεχομένου αὐτοῦ καὶ τοῦ πνεύματος μὴ δι᾽ ὅλου ὄντος συμφυοῦς, οἷόντ᾽
ἂν ἦν ἡμῖν δρᾶν ἢ ἀκούειν. Μεταξὺ γὰρ ὄντων κενωμάτων ἐνεποδίζοντο
ἂν ὑπ᾽ αὐτῶν αἵ αἰσϑήσεις.

16 ἀσώματον absurdum; scribe κενόν. 17 κατεχομένου F. 19 φασὶ B.
verba inde a φησί om. F. 20 ro? om. BP. 929 τῶν Στωϊκῶν scripsi, Zrot-
χικῶν edit. 84 παντελῶς scripsi, παντοίως edit. 89 τόνου scripsi, τόπου

vulgo.

DE MUNDO. 118

8 5. Mundus globosus οὐ stabilis.

547 Aétius Plac. II 2, 1. Of μὲν Στωϊκοὶ σφαιροειδῆ τὸν κόσμον.

548 Philo quaest. et solut. in Exodum II 90 (p. 528 Aucher) Vides
quod terra et aqua, quippe quae in medio sunt totius aéris ignisque, caelo
cireumlato, firmatae sunt non aliunde unquam, sed sese invicem tenendo ;
mutuis vinculis secundum ligantem eos divinum sermonem sapientissimo
artificio perfectissimaque harmonia?

549 Cicero de nat. deor. II 115. ita stabilis est&/ mundus atque ita
cohaeret ad permanendum, ut nihil ne excogitari quidem possit aptius.
Omnes enim partes eius undique medium locum capessentes nituntur aequa- 10
liter. Maxime autem corpora inter se iuncta permanent, cum quasi quo-
dam vineulo cireumdato colligantur; quod facit ea natura, quae per omnem
mundum, omnia mente et ratione confieiens, funditur et ad medium rapit
et convertit extrema.

550 Plutarchus de Stoie. repugn. cp. 44 p. 1054e. Ταῦτα δ᾽ οὐκ 15
ἂν ἐφοβεῖτο (mundum deletum iri, partibus in medium infiniti spatii
confluentibus) μὴ φύςει rà εώματα φέρεςθαι πανταχόθεν ἐπὶ τὸ uécov
ἡγούμενος, οὐ τῆς οὐείας, ἀλλὰ τῆς περιεχούςτης τὴν οὐείαν χώρας᾽
᾿ περὶ οὗ καὶ πολλάκις εἴρηκεν ὧς ,ἀδυνάτου καὶ παρὰ φύειν ὄντος"
οὐ γὰρ ὑπάρχειν ἐν τῷ κενῷ διαφοράν, fj τὰ εώματα δευρὶ μᾶλλον ἢ so
δευρὶ προςάγεται᾽ τὴν δὲ τοῦ kócuou τούτου εύὐνταξιν αἰτίαν εἶναι τῆς
KiVfjceuc, ἐπὶ τὸ κέντρον καὶ τὸ uécoy αὐτοῦ νευόντων καὶ φερομένων
πανταχόθεν.“ ᾿Αρκεῖ δ᾽ εἰς τοῦτο παραθέεθαι λέξιν ἐκ τοῦ δευτέρου
περὶ Kivrjceuc. Ὑπειπὼν γὰρ ὅτι «τέλεον μὲν ὃ xócuoc εὧμά ἐετιν,
οὐ τέλεα δὲ τὰ τοῦ κόσμου μέρη, τῷ πρὸς τὸ ὅλον πως ἔχειν, καὶ μὴ 55
καθ᾽ αὑτὰ εἶναι,“ καὶ περὶ τῆς κινήςτεως αὐτοῦ διελθὼν ὡς ,émi τὴν
ευμμονὴν καὶ τὴν ευνοχὴν τὴν ἑαυτοῦ κινεῖεθαι διὰ τῶν μερῶν πάντων
πεφυκότος, οὐκ ἐπὶ τὴν διάλυςειν καὶ τὴν θρύψιν,“ ταῦτ᾽ εἴρηκεν. (Οὕτω
. δὲ τοῦ ὅλου τεινομένου εἰς ταὐτὸ καὶ κινουμένου, καὶ τῶν
μορίων ταύτην τὴν κίνηςειν ἐχόντων ἐκ τῆς τοῦ εώματος φύ- so
ceuc, πιθανὸν πᾶει τοῖς εώμαειν εἶναι τὴν πρώτην κατὰ φύ-
civ. κίνηειν πρὸς τὸ τοῦ kócuou μέςον, τῷ μὲν κόεμῳ οὑτωεὶ
κινουμένῳ πρὸς αὑτόν, τοῖς δὲ μέρεειν ὡς ἂν μέρεειν οὖειν."

p. 1055be. Καίτοι τοῖς προειρημένοις ταυτὶ ευνάπτεις, ὥςπερ αὐ-
τὸς ςεαντὸν ἐξελέγξαι φιλοτιμούμενος: (Ὃν τρόπον δὲ κινεῖται 86
ἕκαετον τῶν μορίων, ευμφυὲς ὃν τῷ λοιπῶ, εὔλογον οὕτω
καὶ καθ᾽ αὑτὸ κινεῖεθαι, καὶ εἰ λόγου χάριν vorjicaiuev. αὐτὸ

2 quae secuntur: ἄλλοι δὲ κωνοειδῆ, οἱ δὲ ὠοειδῆ non ad Stoicos pertinent.

10 Cf. I n. 99 (Zeno). 21 Epicurum hic spectat. 26 συνεχτικὸν τόνον

hune motum appellat Plut. Stoic. repugn. ep. 44 extr. 88 post οὖσιν aliquid
excidisse suspicor.

12*

114 DE MUNDO.

καὶ ὑποθοίμεθα εἶναι ἐν κενῷ τινι τοῦ kócuou roUTOv' ὡς γὰρ
ἂν ἐυνεχόμενον πάντοθεν ἐκινεῖτο ἐπὶ τὸ uécov, μένει ἐν τῇ
κινήςει ταύτῃ, κἂν λόγου χάριν ἐξαίφνης περὶ αὐτὸ γένηται
κενόν.“ ;

δ 651 Plutarchus de Stoic. repugn. cp. 44 p. 10ῦ4.. ᾿Αλλ᾽ ἔν γε τῷ
τετάρτῳ περὶ Δυνατῶν μέςον τινὰ τόπον καὶ uécnv χώραν ὑποθέ-
μενος, ἐνταῦθά qmncv ἱδρῦεθαι τὸν kócuov: écri δ᾽ fj λέξις αὕτη ,Διὸ
καὶ ἐπὶ τοῦ κόεμου εἰ ῥητέον αὐτὸν φθαρτὸν εἶναι, λόγου οἴ-
ομαι δεῖεθαι. Οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ μᾶλλον ἐμοὶ φαίνεται οὕτως

10 ἔχειν. Οἱονεὶ δ᾽ εἰς τὴν ὥςπερ ἀφθαρείαν πολύ τι αὐτῷ ευν-
εργεῖ καὶ fj τῆς χώρας κατάληψις, οἷον διὰ τὸ ἐν μέεῳ eivar
ἐπεὶ εἰ ἀλλαχῇ νοηθείη ὦν, καὶ παντελῶς ἂν αὐτῷ ευνάπτοι
ἣ φθορά.“ Καὶ μετὰ μικρὸν αὖθις (Οὕτω γάρ πως καὶ fj οὐεία
ευντέτευχεν ἀϊδίως τὸν uécov κατεϊληφυῖα τόπον, εὐθὺς τοι-

15 66€ τις οὖςα, ὥςτε * καθ᾽ ἕτερον τρόπον, ἀλλὰ x» καὶ διὰ τὴν
ευντυχίαν μὴ ἐπιδέχεεθαι αὐτὴν φθοράν, (xai» κατὰ τοῦτ᾽
αὐτὸ εἶναι ἀΐδιον.“ p. 1054d. δῆλός écr δεδιὼς μή, τῶν μερῶν
τῆς οὐείας ἐπὶ τὸ pécov φερομένων, διάλυεις καὶ φθορὰ τοῦ κόεμου
γένοιτο.

20 idem de defectu oraeulorum ep. 28. διὸ xol Χρύσιππον ἔστι
ϑαυμάξειν, μᾶλλον δὲ ὅλως διαπορεῖν ὅ τι δὴ παϑὼν τὸν xócuov ἐν
μέσῳ φησὶν ἱδρῦσϑαι, καὶ τὴν οὐσίαν αὐτοῦ, τὸν μέσον τόπον ἀϊδίως
κατειληφυῖαν. οὐχ ἥκιστα τοῦτον συνείργεσϑαι πρὸς τὴν διαμονὴν :
καὶ οἱονεὶ ἀφϑαρσίαν. ταυτὶ γὰρ ἐν τῷ τετάρτῳ περὶ ΖΔυνατῶν

25 λέγει, μέσον τε τοῦ ἀπείρου τόπον οὐκ ὀρϑῶς ὀνειρώττων, ἀτοπώτερόν
τε τῆς διαμονῆς τοῦ χόσμου τῷ ἀνυπάρχτῳ μέσῳ τὴν αἰτίαν ὑποϑεὶς
καὶ ταῦτα πολλάκις εἰρηκὼς ἐν ἑτέροις οὔτι ταῖς slg τὸ αὗ -
τῆς μέσον ἡ οὐσία καὶ ταῖς ἀπὸ τοῦ αὑτῆς μέσου διοικεῖται
καὶ συνέχεται κινήσεσι."

30 552 Alexander Aphrod. apud Simplieium in Aristot. phys. p. 671, 4.
(λέγει δὲ ὃ ᾿Δλέξανδρος ὅτι) δυνατὸν τούτῳ τῷ ἐπιχειρήματι καὶ πρὸς τοὺς
Στωϊκοὺς χρήσασϑαι ἄπειρον κενὸν λέγοντας ἐκτὸς περιέχειν τὸν κόσμον.
διὰ τὶ γὰρ ἀπείρου ὄντος τοῦ κενοῦ ἐνταῦϑα οὗ ἐστι μένει ὁ κόσμος καὶ οὐ
φέρεται; ἢ εἰ φέρεται, τί μᾶλλον ἐνταῦϑα ἢ ἀλλαχοῦ; τὸ γὰρ κενὸν ἀδιά-

35 pogov καὶ ὁμοίως ὑπεῖκον πανταχῇ εἰ δὲ λέγουσιν, ὅτε τῆς ἕξεως τῆς
αὐτῆς αὐτὸν συνεχούσης μένει, πρὸς μὲν τὸ μὴ σκεδάννυσϑαι αὐτοῦ
τὰ μόρια καὶ διασπᾶσϑαι καὶ ἄλλο ἀλλαχοῦ φέρεσϑαι συνεργοίη ἄν τι ἴσως ἡ
ἕξις" πρὸς δὲ τὸ ὅλον μετὰ τῆς συνεχούσης ἕξεως μένειν, ἀλλὰ μὴ φέρεσϑαι,
οὐδὲν ἔτι ἡ ἕξις ποιήσει."

40 553 Themistius paraphr. in Aristot. Phys. IV 8 p. 294 Sp. τοῦτο

15 verba corrupta. κατά τε τὸν τόπον ἅμα Wy. 16 καὶ add. Reiske,
28 verba corrupta; conicio: οὐχ ἥκιστα τούτῳ συνεργεῖν.

DE MUNDO, 175

καὶ πρὸς τοὺς περὶ Χρύσιππον ῥητέον, διὰ τί ὃ κόσμος οὐκ εἰς
ἄπειρον οἰσϑήσεται φερόμενος ἐπὶ πᾶν τοῦ κενοῦ μέρος ὁμοίως, ἢ διὰ
tí ἐνταῦϑα μὲν βούλονται στηρίξειν αὐτόν; πρὸς μὲν γὰρ τὸ μὴ δια-
σπᾶσϑαι ἀρκείτω ἡ συνέχουσα ἕξις, πρὸς δὲ τὸ ὅλον μετὰ τῆς συνε-
χούσης ἕξεως ἐνταῦϑα μένειν, τί ἂν ποιοῖ. 5

554 Achilles Isagoge 9 p. 131 in Petav. Uranol 4Ζόγμα ἐστὶ τῶν
Στωϊκῶν καὶ μαϑηματικῶν, μένειν τὸν κόσμον. τὸ μέντοι δόγμα διὰ τοι-
oórov κατασκευάζεται. εἰ ὃ κόσμος κενῷ ἐν ἀπείρῳ ὑπάρχων κάτω ἐφέρετο,
οὐκ ἂν ὄμβροι κατελάμβανον τὴν γῆν᾽ καταλαμβάνουσι δέ" οὐκ ἄρα φέρεται
ὃ κόσμος, ἀλλὰ ἕστηκε. — xol πάλιν οἵ ἄνεμοι ἄλλοι μὲν ἀπὸ τῆς γῆς εἷς 10
ἀέρα, ἄλλοι δὲ ἐπὶ τὰ κάτω εἰσὶ καταβαλλόμενοι" εἰ δὲ οὐ **** οὐκ ἄρα
φέρεται ὃ κόσμος. --- φασὶ δὲ μένειν τὸν κόσμον ἐν ἀπείρῳ κενῷ διὰ τὴν
ἐπὶ τὸ μέσον φοράν" ἐπεὶ πάντα αὐτοῦ τὰ μέρη ἐπὶ τὸ μέσον νένευκε. μέρη
δέ ἐστιν αὐτοῦ γῆ, ὕδωρ, ἀήρ, πῦρ, ἃ πάντα νεύει ἐπὶ τὸ μέσον᾽ διὰ τοῦτο
οὖν οὐδαμοῦ ῥέπει ὃ κόσμος. 15

555 Achilles Isagoge 4 (in Petavii Uranologio p. 126). Καλῶς
ἂν ἔχοι πείϑεσϑαι τῷ Χρυσίππῳ φήσαντι ἐκ τῶν τεσσάρων στοι-
χείωὼν τὴν σύστασιν τῶν ὅλων γεγονέναι, αἷτιον δὲ τῆς μονῆς τούτων
τὸ ἰσοβαρές. δύο γὰρ ὑποκειμένων βαρέων. γῆς καὶ ὕδατος, δύο δὲ
κούφων, πυρὸς καὶ ἀέρος, τὴν τούτων σύγκρασιν αἰτίαν εἶναι τῆς τοῦ 90
παντὸς τάξεως. ὥσπερ γὰρ εἰ ἦν ὃ κόσμος βαρὺς κάτω ἂν ἐφέρετο,
οὕτως, εἶ καὶ κοῦφος, ἄνω. μένει δὲ τῷ ἴσον ἔχειν τὸ βαρὺ τῷ κούφῳ.
τὸν δὲ αἰϑέρα καὶ οὐρανὸν (εἴτε ὃ αὐτός, εἴτε διάφορος) ἔξωϑεν εἶναι,
σφαιρικὸν σχῆμα ἔχοντα. μετὰ δὲ τοῦτον ἐντὸς αὐτοῦ τὸν ἀέρα εἷ-
ναι, καὶ αὐτὸν σφαιρικῶς περικείμενον ἔξωϑεν τῇ γῇ. ἐνδοτέρω δὲ 535
αὐτοῦ τρίτην εἶναι σφαῖραν, τὴν τοῦ ὕδατος, περὶ αὐτὴν τὴν γῆν με-
ταξὺ τοῦ ἀέρος καὶ τῆς γῆς. ἐν δὲ τῷ μεσαιτάτῳ τὴν γῆν εἶναι,
κέντρου τάξιν καὶ μέγεϑος ἐπέχουσαν, ὡς ἐν σφαίρᾳ" καὶ τὰς μὲν ἄλ-
λας τρεῖς σφαίρας ἢ τέσσαρας περιδινεῖσϑαι" τὴν δὲ τῆς γῆς μόνην
. ἕστάναι. 80

ibidem paulo post: τεσσάρων οὖν ὄντων τῶν στοιχείων, συμβέ-
βηκε τὸ πῦρ καὶ τὸν ἀέρα, κουφότατα ὄντα, ἐπὶ τὴν ἄνω φορὰν ἔχειν
τὴν ὁρμὴν καὶ περιδινεῖσϑαι (sequuntur exempla) p. 127. ὅτι δὲ ἡ
γῆ καὶ τὸ ὕδωρ βαρέα καὶ κατωφερῆ, οὐ δεῖ λόγου, τῆς πείρας δι-
δασκούσης. 35

ibidem paulo post: ὅτε δὲ καὶ ἕστηκεν ἡ yi, παραδείγματι yoóv-
ται τούτῳ. εἴ τις (φασὶν) elg φύσκαν κέγχρον βάλοι ἢ κόκκον φακοῦ,
καὶ φυσήσειε καὶ ἐμπλήσειεν αὐτὴν ἀέρος, συμβήσεται μετεωρισϑέντα
τὸν κόκκον ἐν μέσῳ τῆς κύστεως στῆναι. καὶ τὴν γῆν δέ, πανταχόϑεν
ὑπὸ τοῦ ἀέρος ὠϑουμένην ἰσοῤῥόπως. ἐν τῷ μέσῳ εἶναι καὶ ἑστάναι. 1o
ἢ πάλιν ὥσπερ εἴ τις λαβὼν σῶμα δήσειε πανταχόϑεν σχοινίοις καὶ

28 ἐν σφαίρᾳ scripsi, αἱ σφαῖραι vulgo.

116 DE MUNDO.

δοίη τισὶν ἰσοῤῥόπως ἕλκειν ἐπ᾿ ἀκριβείας" συμβήσεται γὰρ πανταχόϑεν
ἐπίσης περιελκόμενον στῆναι καὶ ἀτρεμῆσαι.
956 Simplicius in Aristot. categ. f. 36 B. ed. Bas. ἀλλ᾽ of μὲν οὐδὲ
εἶναι φύσει τὸ ἄνω καὶ τὸ κάτω νομίξουσιν, ἀλλὰ κατὰ τὴν πρὸς ἡμᾶς σχέσιν
5 ϑεωρεῖσϑαι --- --- οἵ δὲ (scil Stoici) τὸ ἄνω καὶ τὸ κάτω οὐ κατὰ σχέσιν,
ἀλλὰ κατὰ τὴν τοῦ παντὸς διάστασιν λαμβάνουσι, τήν τε ἀπὸ τοῦ μέσου
πρὸς τὰ πέρατα καὶ τὴν ἀπὸ τῶν περάτων πρὸς τὸ μέσον᾽ φύσει γὰρ διά-
φορα ταῦτα.
ὅδ᾽ Cleomedes Cireul doctr. I cp. 1 p. 11 Bake. (τὸ κενὸν-ἀσώμα-
10 T0v ὃν οὔτε ἄνω τι ἂν ἔχοι οὔτε κάτω οὔτε ἔμπροσϑεν οὔτε ὄπισϑεν, οὔτε
ἐκ δεξιῶν οὔτε ἐξ εὐωνύμων, οὔτε μέσον) p. 12. Αὐτὸς δὲ ὃ κόσμος, σῶμα
Qv, ἔχει τι καὶ ἄνω καὶ κάτω καὶ τὰς λοιπὰς σχέσεις ἀναγκαίως. Ἔμπρόσ-
ϑια μὲν οὖν τὰ πρὸς τῇ δύσει φασὶν εἶναι αὐτοῦ, ἐπειδὴ ὡς ἐπὶ δύσιν ἔχει
τὴν ὁρμήν. ὀπίσϑια δὲ τὰ πρὸς τῇ ἀνατολῇ ἀπὸ τούτων γὰρ ἐπὶ τὰ ἔμ-
15 προσϑὲν πρόεισιν. Ὅϑεν δεξιὰ μὲν αὐτοῦ τὰ πρὸς ἄρκτον, εὐώνυμα δὲ τὰ
πρὸς μεσημβρίαν γενήσεται. Καὶ αὗται μὲν αἱ σχέσεις αὐτοῦ οὐδὲν ἔχουσιν
ἀσαφές. Αἱ δὲ λοιπαὶ σχέσεις πολλὴν παρέσχον ταραχὴν τοῖς παλαιοτέροις
τῶν φυσικῶν καὶ πλεῖστα γέγονε κατὰ τὸν τόπον διαπτώματα, οὐ δυνηϑέν-
των ἐπιστῆσαι, ὅτι ἐν τῷ κόσμῳ, σφαιρικῷ τὸ σχῆμα ὄντι, κάτω μὲν ἀπὸ
90 παντὸς αὐτοῦ τὸ μεσαίτατον εἶναι ἀναγκαῖον. ἄνω δὲ τὸ ἀπὸ παντὸς τοῦ
μέσου ἐπὶ τὰ πέρατα καὶ τὴν ἐπιφάνειαν αὐτὴν τῆς σφαίρας διῆκον. συμ-
πιπτουσῶν τῶν δύο σχέσεων ἐν ταὐτῷ καὶ τοῦ αὐτοῦ μέσου τε καὶ κάτω
ὑπάρχοντος.

8 6. Quae sint partes mundi et quo ordine.

25 058 Diogenes Laért. VIL 155. ἀρέσκει δὲ αὐτοῖς καὶ τὴν διακόσμησιν
ὧδε ἔχειν" μέσην τὴν γῆν κέντρου λόγον ἐπέχουσαν, μεϑ᾽ ἣν τὸ ὕδωρ σφαι-
ροειδές, ἔχον τὸ αὐτὸ κέντρον τῇ γῇ, ὥστε τὴν γῆν ἐν ὕδατι εἶναι" μετὰ τὸ
ὕδωρ δὲ ἀέρα ἐσφαιρωμένον.

559 Servius ad Aeneid. I 381. secundum physieos qui dicant ter-

30 ram inferiorem esse, quia omne quod continet supra illud est quod con-
tinetur.

560 Philo de confusione linguarum $ 5 Vol. II p. 230,21 Wendl.
Commemorantur οἵ ξητητικοὶ τῶν φιλοσόφων, o? τοῦ παντὸς κέντρον εἶναι
τὴν γῆν ὡμολόγησαν.

-35 561 Philo quaest. et solut. in Exodum II 81 (p.523 Aucher) Unum
est caelum et nemini alii simile secundum figuram viresque. Namque
quattuor elementa cognationem habent inter se tam substantia quam cir-
eumactione; substantia, eum mutuo commutantur; cireumaetione vero, quo-
niam rectum motum continent: de centro superius ignis et aér, subque

40 centro aqua et terra; caelum vero non directe, sed cireuitu cireumfertur,
figuram habens undique aequalem perfectissimam.

ibidem II 88 (p. 527 Aucher) Quamvis terra ab aqua distincta
sit et aqua ab aére aérque ab igne et ignis ab istis singulis, nihilo minus

26 ἀπέχουσαν B. Ad haec et sequentia cf. n. 527 (Chrysippus). 30 ita
Fabricius, libri v. v. continetur — continet cf. ad Aen. III 522.

DE MUNDO, 1717

tamen omnia sunt concinnata ad unam formam determinatam. Quae enim
ex tot et tantis perfectum fuit materia, una convenit esse, maxime, quod
et elementorum mutua inter se commutatio communionem eorum evidenter
arguit.

P 62 Philo quaest. et solut. in Genesin II 85 (p. 526 Aucher) Sub-s
niger est acr, nullam habens luminis in se speciem, ideoque ab alio lumine
illuminatur.

563 Scholia Hesiod. Theogon. 119. λέγει δὲ τὸν ἀέρα τὸν τὴν γῆν
περιέχοντα καὶ τὸ περὶ αὐτήν. εἶναι δὲ εἰκός, τοῦτον ἐξ ἐλάσσονος ὑγροῦ
εἰς πλείονα ὄγκον διαχεόμενον καὶ ἀτμιξζόμενον τεταράχϑαι, μέχρι ἂν λάβῃ 10
τὸν ἥλιον. τότε γὰρ τῷ ἡλίῳ συμπαρεκτείνεται, ὥσπέρ τῷ πυρακτωϑέντι
σιδήρῳ τὸ πῦρ. ἄλλως. Τάρταρα τὸν ἀέρα ἀπὸ τοῦ ταράττεσϑαι, ἐπειδή,
ὥς φασιν, ἕως ὧδε εἶπε τὰ δ΄ στοιχεῖα.

564 Scholia Hesiod. Theogon. v. 116. oí δὲ εἰρῆσϑαί φασι χάος παρὰ
τὸ χεῖσϑαι, ὅ ἐστι χέεσϑαι᾽ οἵ δέ φασιν ἀπὸ τοῦ χαδεῖν, ὅ ἐστε χωρεῖν᾽ 15
ΜΉρη δ᾽ οὐκ ἔχαδε χόλον.“ ἡ οὖν εἰς τὰ στοιχεῖα διάκρισις καὶ διαχώρησις
χάος. of δὲ τὸ ὕδωρ λέγουσιν, ἐκ τοῦ οὐρανίου ὕδατος ἀναδιδόμενον, ὥσπερ
ἀὴρ σκοτεινός, ἄλλοι δὲ τὸν ἀέρα, ἤγουν τὸν κεχυμένον ἐν τῷ μεταξὺ γῆς
καὶ οὐρανοῦ.

965 Scholia Hesiod. Theogon. v. 115. τρία πρῶτον ἐγένοντο᾽ Χάος, 30
Γῆ, Ἔρως οὐράνιος, ὃς xol ϑεός᾽ ὃ γὰρ ἐξ ᾿ἀφροδίτης νεώτερός ἐστι. ἐκ
δὲ τοῦ ὕδατος ἐγένοντο τὰ στοιχεῖα᾽ γῆ κατὰ συνίξησιν, ἀὴρ κατὰ ἀνάδοσιν,
τὸ δὲ λεπτομερὲς τοῦ ἀέρος γέγονε πῦρ, ἡ δὲ ϑάλασσα κατὰ ἐκμύξησιν, τὰ
δὲ ὄρη κατὰ ἐξοστρακισμὸν τῆς γῆς.

566 Philo quaest. et solut. in Genesin IV 5 (p. 248 Aucher). Mani- 35
festatur et aliquid huiusmodi a praesenti scriptura, quod homines per
aquam lavati mundantur, aqua vero ipsa per divinum pedem. Symbolice
autem pes ultimum et infimum corporis est; ultima vero divinorum sorti-
tus est aér, animans creaturas congregatas. Nam si aér non tangat move-
atque aquam, emoritur ista; vivifica autem magis comperitur non aliunde so
nisi aére in eam intermixto.

967 Philo quaest. et solut. in Genesin I 64 (p. 44 Aucher) Per
ordinem autem universus mundus et huius partes factae sunt. Quoniam
et mundi conditor, cum indomitam inordinatamque et patibilem essentiam
ordinare coepit, sectione usus est et divisione. Nam gravia et deorsum 836
prona ex natura, terram et aquam in medio universi posuit, aéra vero et
ignem sursum, ob levitatem sublevatos.

968 Philo de provid. II 8 62 (p. 87 Aucher) Perpende, quod dicis,
ἃ gravioribus sursum agi leviora, quoniam non omne ——- corpus pondere
gaudet, ita ut quaedam omnino non gravia dici apud physicum expediat, 4o
velut opposita gravibus; magnam enim vim habet contrariorum compositio,
ex quibus mundus est factus. — ---- Suffieieb — dicere, quod aér et ignis,
naturaliter habentes motum in sursum absque gravitate, nec a terra neque
ab aqua sursum premuntur.

569 Dio Chrysost. Or. XXXVI 8 42sq. mundi PA did descri- 45
bit sub imagine currus quattuor equis vecti i. e. quattuor elementis. Pri-

17 Graviter haec corrupta leguntur. Fortasse verba £x τοῦ --- σχοτεινός
iransponenda sunt post ἀέρα.

178 DE MUNDO.

mum ecum dieit 8 43 διαφέρειν κάλλει ve καὶ μεγέϑει καὶ ταχυτῆτι, ἅτε
ἔξωϑεν περιτρέχοντα τὸ μήκιστον τοῦ δρόμου, αὐτοῦ Ζηνὸς ἱερόν᾽ πτηνὸν δὲ
εἶναι" τὴν δὲ χρόαν λαμπρόν, αὐγῆς τῆς καϑαρωτάτης" τὸν δὲ ἥλιον ἐν
αὐτῷ καὶ τὴν σελήνην σημεῖα προφανῆ ὁρᾶσϑαι. ὃ 44 καὶ τἄλλα ἄστρα ---

5 ξύμπαντα ἐκείνου πεφυκότα μέρη τὰ μὲν περιφέρεσθαι σὺν αὐτῷ, μίαν ταύ-
την ἔχοντα κίνησιν, τὰ δὲ ἄλλους ϑεῖν δρόμους. Alter est 8 45 ἁπτόμε-
νος αὐτοῦ καὶ πλησιώτατος Ἥρας ἐπώνυμος, εὐήνιος καὶ μαλακός, πολὺ δὲ
ἥττων κατά τε δώμην καὶ τάχος. χροιὰν δὲ τῇ μὲν αὑτοῦ φύσει μέλας,
φαιδρύνεται δὲ ἀεὶ τὸ καταλαμπόμενον ἩἩλίῳ᾽ τὸ δὲ σκιασϑὲν ἐν τῇ περι-

10 φορᾷ τὴν αὑτοῦ μεταλαμβάνει τῆς χρόας ἰδέαν. "Tertius est 8 46 Ποσει-
δῶνος ἱερός, τοῦ δευτέρου βραδύτερος. Quartus autem στερεός τε καὶ ἀκέ-
νητος, οὐχ ὅπως πτερωτός, ἐπώνυμος Ἑστίας. Hune dicit 8 47 συνερείδειν
πανταχόϑεν αὑτῷ τοῖς μέρεσι, καὶ τὼ δύο τὼ πλησίον ὁμοίως πρὸς αὐτὸν
ἐγκλίνειν, ἀτεχνῶς ἐπιπίπτοντε καὶ ὠϑουμένω᾽ τὸν δὲ ἐξωτάτω πρῶτον ἀεὶ

15 περὶ τὸν ἑστῶτα ὡς νύσσαν φέρεσϑαι. Sequitur descriptio vastationum
lerrae quae tum per ignem tum per aquam ingentibus temporis intervallis
neque propter hominum interitum, sed totius ordinis servandi causa ipso
deo auctore fiunt. Deinde sequitur éxmvodGseg descriptio n. 602.

570 Plutarchus de facie lunae cp. 5 p. 9224. (Lucius Pharnaci

20 Stoico dicit, de aére locutus) πρὸς πᾶσαν μὲν γάρ ἐστι ποιότητα καὶ δύνα-

μὲν εὐκέραστος ὑπὸ μανότητος, μάλιστα δὲ φωτὸς ἂν ἐπιψάυσῃ μόνον, ὥς
φατε, καὶ ϑίγῃ, δι᾽ ὅλου τρεπόμενος ἐκφωτίζεται.

671 Aétius Place. I 12,4. Οἱ Στωϊκοὶ δύο μὲν ἐκ τῶν τεσσάρων
στοιχείων κοῦφα, πῦρ καὶ ἀέρα᾽ δύο δὲ βαρέα, ὕδωρ καὶ γῆν. κοῦφον γὰρ

95 ὑπάρχει φύσει ὃ νεύει ἀπὸ τοῦ ἰδίου μέσου, βαρὺ δὲ τὸ εἰς μέσον. καὶ τὸ
μὲν περίγειον φῶς κατ᾽ εὐθεῖαν, τὸ δ᾽ αἰϑέριον περιφερῶς κινεῖται.

572 Cleomedes Cireul doctr. I ep. 11 p. 75 Bake. Οὐ χρὴ δὲ ἀπο-
ρεῖν ἐνταῦϑα πῶς ἡ γῆ, στιγμιαία οὖσα πρὸς τὸ μέγεϑος τοῦ κόσμου, àva-
πέμπει τροφὴν τῷ τε οὐρανῷ καὶ τοῖς ἐμπεριεχομένοις ἐν αὐτῷ ἄστροις, τοσού-

30 τοῖς καὶ τὸ πλῆϑος καὶ τὸ μέγεϑος οὖσι. Τῷ μὲν γὰρ ὄγκῳ βραχεῖά ἐστιν
ἡ γῆ, τῇ δὲ δυνάμει μεγίστη, σχεδὸν αὐτὴ τὸ πλεῖστον τῆς οὐσίας ὑπάρχουσα.
Εἰ γοῦν ἐπινοήσαιμεν αὐτὴν ἢ εἰς καπνὸν ἢ εἰς ἀέρα πᾶσαν ἀναλυομένην,
κατὰ πολὺ ἂν μείζων γένοιτο τῆς τοῦ κόσμου περιοχῆς. Καὶ οὐ μόνον γε
εἰ καπνὸς ἢ ἀὴρ ἢ πῦρ γένοιτο, ἀλλὰ καὶ εἰς κονιορτὸν ἀναλυϑεῖσα. Πάρεστι

35 γοῦν δρᾶν ὅτι καὶ τὰ εἰς καπνὸν ἀναλυόμενα τῶν ξύλων σχεδὸν ἐπ᾽ ἄπειρον
χεῖται, καὶ ὃ ἐκϑυμιώμενος λιβανωτός, καὶ ὁπόσα ἕτερα τῶν στερεῶν σωμά-
τῶν εἰς ἀτμὸν ἀναλύεται. Καὶ εἰ τὸν οὐρανὸν δὲ σὺν τῷ ἀέρι καὶ τοῖς
ἄστροις ἐπινοήσαιμεν συναγόμενον εἰς τὸ τῆς γῆς πύκνωμα, εἰς ἐλάττονα
ὄγκον αὐτῆς συσταλείη ἄν. Ὥστε τῷ μὲν ὄγκῳ ἡ γῆ στιγμιαία ὡς πρὸς

40 τὸν κόσμον οὖσα, ἀφάτῳ δὲ τῇ δυνάμει κεχρημένη καὶ σχεδὸν ἐπ᾽ ἄπειρον
χεῖσϑαι φύσιν ἔχουσα, οὐκ ἔστιν ἀδύνατος ἀναπέμπειν τροφὴν τῷ οὐρανῷ
καὶ τοῖς ἐν τῷ οὐρανῷ. Οὐδ᾽ ἂν ἐξαναλωθείη τούτου ἕνεκα, ἐν μέρει καὶ
αὐτὴ ἀντιλαμβάνουσά τινα ἕκ τε ἀέρος καὶ ἐξ οὐρανοῦ. Ὁδὸς γὰρ ἄνω
κάτω, φησὶν ὃ Ἡράκλειτος, δι᾽ ὅλης (τῆς) οὐσίας τρέπεσϑαι καὶ μεταβάλλειν

46 πεφυκχυίας, εἰς πᾶν (δὲν τῷ δημιουργῷ ὑπεικούσης εἰς τὴν τῶν ὅλων διοί-
κησιν καὶ διαμονήν.

44 τῆς addidi. 45 δὲ addidi.

DE MUNDO. 119

573 Scholia Hesiod. Theog. v. 397. ,.ἦὖἦλϑε δ᾽ ἄρα πρώτη Στὺξ ἄφϑι-
τος OlAvumóvós^ πρῶτον γὰρ ἐχωρίσϑη τὸ ὕδωρ τὴν γῆν ἐπικαλύπτον
καὶ πρὸς τὸν ἀέρα ἀνέδραμεν᾽ ὑπὸ τούτῳ γὰρ κεῖται τὸ ὕδωρ.

8 1. Τενητὸς ὁ κόσμος.

674 Clemens Al. Stromat. V 14 p. 701 Pott. γενητὸν δὲ καὶ οἵ
Στωϊκοὶ τίϑενται τὸν κόσμον.

575 Aétius Plac. II 4,1. Πυϑαγόρας καὶ Πλάτων καὶ of Στωϊκοὶ
γενητὸν ὑπὸ ϑεοῦ τὸν κόσμον.

576 Simplicius in Aristot. Phys. p. 1121,12 Diels. γενητὸν δὲ καὶ
φϑαρτὸν τὸν ἕνα κόσμον ποιοῦσιν ὅσοι ἀεὶ μέν φασιν εἶναι κόσμον, οὐ μὴν 10
τὸν αὐτὸν ἀεὶ ἀλλὰ ἄλλοτε ἄλλον γινόμενον κατά τινας χρόνων περιόδους, ὡς
᾿Δναξιμένης τε καὶ «Ηράκλειτος καὶ Διογένης καὶ ὕστερον of ἀπὸ τῆς Στοᾶς.
καὶ δῆλον ὅτε καὶ περὶ κινήσεως Ann τὴν αὐτὴν ἔχουσι δόξαν᾽ ὅτε yàg
κόσμος ἦν, τότε κίνησιν ἀναγκαῖον εἶναι.

577 Philo de provid. I 8 9 (p. 5 Auch.) Porro mundi partes, ut 15
essent, accepisse initium fatemur. Atqui partes, si initium ut essent ha-
buerunt, omnino necesse est totum quoque ut esset initium habuisse. Et
si pars corruptioni obnoxia est, corruptioni obnoxium et totum sit oportet.
Cf. 8 88 ubi eadem iterantur.

578 Philo de provid. I 8 10 (p. 6 Aucher) Nonne apud omnes in 30
confesso est, quod pars mundi est talis homo, quo homine humanitas ex-
stitit? nusquam enim humanitas erit, nisi prius homo aliquis. Atqui homo
ille initium habet generationis et est pars humanitatis; neque enim datur
humanitas sine aliquo homine, et sublato ipso homine quodam, simul tol-
litur etiam humanitas. Si ergo homo quidam humanae generationis ini- $5
tium sumpsit, omnino necesse est et humanitatem subiacere creationi.

$ 8. Quomodo ortus sit mundus.

579 Plutarchus de Stoic. repugn. cp. 41 p. 1053a. ἔμψυχον ἡτγεῖ-
ται τὸν ἥλιον, πύρινον ὄντα xoi γεγενημένον ἐκ τῆς ἀναθυμιάςεως eic
πῦρ μεταβαλούςης. Λέγει γὰρ ἐν τῷ πρώτῳ περὶ Φύεεως , Ἢ δὲ so
πυρὸς μεταβολή ἐςτι τοιαύτη᾽ δι᾽ ἀέρος εἰς ὕδωρ τρέπεται"
κἀκ τούτου γῆς ὑφιεταμένης ἀὴρ ἀναθυμιᾶται᾽ λεπτυνομένου
δὲ τοῦ ἀέρος, ó αἰθὴρ περιχεῖται κύκλῳ᾽ οἱ δ᾽ ἀετέρες ἐκ θα-
λάςςης μετὰ τοῦ ἡλίου ἀνάπτονται."

5680 Diogenes Laert. VII 135. ἕν τὲ εἶναι ϑεὸν καὶ νοῦν καὶ 530
εἱμαρμένην καὶ Δία πολλαῖς τε ἑτέραις ὀνομασίαις προσονομάξεσϑαι.
196. κατ᾽ ἀρχὰς μὲν οὖν xa9' αὑτὸν ὄντα τρέπειν τὴν πᾶσαν οὐσίαν

88 περιχεῖται Wy., περιέχεται libri. 86 τε om. P. || πολλὰς --- ἑτέρας ὀνο-
μασίας B. 81 πρέπειν B.

180 DE MUNDO.

δι’ ἀέρος εἰς ὕδωρ᾽ καὶ ὥσπερ ἐν τῇ γονῇ τὸ σπέρμα περιέχεται, οὕτω
καὶ τοῦτον σπερματικὸν λόγον ὄντα τοῦ κόσμου τοιόνδε ὑπολιπέσϑαι
ἐν τῷ ὑγρῷ, ὀὐεργὸν αὑτῷ ποιοῦντα τῆν ὕλην πρὸς τὴν τῶν ἐξῆς
, )γένεσιν, εἶτα ἀπογεννᾶν πρῶτον τὰ τέσσαρα στοιχεῖα, πῦρ, ὕδωρ,
δ ἀέρα, γῆν (secuntür auctorum nomina; vide infra. ἔστι δὲ στοι-
χεῖον ἐξ οὗ πρώτου γίνεται τὰ FA RAS καὶ εἷς ὃ ἔσχατον ἀναλύε-
ται. 181. τὰ δὴ τέτταρα στοιχεῖα εἶναι ὁμοῦ τὴν ἄποιον οὐσίαν, τὴν
ὕλην. εἷναι δὲ τὸ μὲν πῦρ τὸ ϑερμόν, τὸ δὲ ὕδωρ τὸ ὑγρόν, τόν τε
ἀέρα τὸ ψυχρὸν καὶ τὴν γῆν τὸ ξηρόν. οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ ἐν τῷ ἀέρι
10 εἶναι τὸ αὐτὸ μέρος. ἀνωτάτω μὲν οὖν εἶναι τὸ πῦρ, ὃ δὴ αὐἰϑέρα
καλεῖσϑαι, ἐν ᾧ πρώτην τὴν τῶν ἀπλανῶν σφαῖραν γεννᾶσϑαι, εἶτα
τὴν τῶν πλανωμένων᾽ us9' ἣν τὸν ἀέρα, εἶτα τὸ ὕδωρ, ὑποστάϑμην
ὃὲ πάντων τὴν γῆν, μέσην ἁπάντων οὖσαν.
Auctores horum placitorum afferuntur: Ζήνων ἕν τῷ περὶ τοῦ
15 ὅλου, Χρύσιππος ἐν τῇ πρώτῃ τῶν φυσικῶν, Aox£ónuog ἐν τῷ
περὶ στοιχείων.
ὅ81 Diogenes Laért. VII 142. Γίνεσϑαι δὲ τὸν κόσμον, ὅταν ἐκ
πυρὸς ἡ οὐσία τραπῇ δι’ ἀέρος εἷς ὑγρότητα, εἶτα τὸ παχυμερὲς αὐ-
τοῦ συστὰν ἀποτελεσϑῇ γῆ, τὸ δὲ λεπτομερὲς ἐξαραιωϑῇ. καὶ τοῦτ᾽
40 ἐπὶ πλέον λεπτυνϑὲν πῦρ ἀπογεννήσῃ. εἶτα κατὰ μῖξιν ἐκ τούτων
φυτά τε καὶ ξῷα καὶ τὰ ἄλλα γένη. Περὶ δὴ οὖν τῆς γενέσεως καὶ
[τῆς] φϑορᾶς τοῦ κόσμου φησὶ Ζήνων μὲν ἐν τῷ περὶ ὅλου, Χρύ-
διππος δὲ ἐν τῇ πρώτῃ τῶν φυσικῶν etc. ᾽

582 Αδίϊυβ Plac. I 6,1. o£ Στωϊκοὶ ἀπὸ γῆς ἄρξασϑαι τὴν γένεσιν

:5 τοῦ κόσμου καϑάπερ ἀπὸ κέντρου᾽ ἀρχὴ δὲ σφαίρας τὸ κέντρον.

583 Achilles Isagoge 7 p. 131 in Petav. Uranol Οἱ Στωϊκοὶ φα-
Giv ἐκ τῆς γῆς τὴν ἔξωϑεν γίνεσϑαι πρῶτον περιφοράν. ἐπεὶ yàg ἡ γῆ
κέντρου τάξιν ἐπέχει, ὥσπερ ἀπὸ κέντρου κύκλος γίνεται, οὕτω καὶ ἀπὸ τῆς
γῆς εἰκὸς ἔξω περιφέρειαν γεγονέναι.

80 584 Philo quaest. et solut. in Exodum I 1 (p. 445 Aucher) Tem-
pus autem mundi conditi, siquis opportuno examinis consilio utens inqui-
rere velit veritatem, vernum tempus est; hoc enim tempore omnia uni-
versim florescunt ac germinantur et suos terra perfectos generat fructus.
Nihil autem imperfectum erat, ut dixi, in prima procreatione universorum.

86 Nam opera data constitutum erat, ut gens ista optime conversaretur in
mundo, sortita propriam partem meliorem pro honore pietatis, magnam
hane urbem, mundum inquam, et urbanitatem.

1 οὕτω δὲ BP. 2 τοιοῦδε PF τοιοῦτο B. || ὑπολείπεσϑαι PF.
8 αὐτὸ F. 6 ἀπολύεται P, corr. P'. " τινὰ ποιὸν B. 9 καὶ ἔτι ἐν F.
10 ὃν BP. | δεῖ P. 18 ὑγρόν PF. 19 ἐξαραιωϑῇ BF ἐξαερωϑῇ (so in li-

tura) P?; fortasse: ἐξαραιωϑὲν (ἀέρα κἄτ᾽ ἐπὶ πλέον. 21 καὶ prius om. BP.

22 γενέσεώς vt καὶ φϑορὰς BP γενέσεως xol φϑορᾶς F. 23 καὶ Χρύσιππος
(cet. om.) F. 24 οἱ Στωϊκοὶ suppletum ex loco Stobaei, unde hue transtulit
Diels, οἱ φυσικοὶ Plut. 27 malim γενέσϑαι.

DE MUNDO. 181

Of. Vergil. Georg. II 336. non alios prima crescentis origine mundi
— inluxisse dies aliumve habuisse tenorem —— crediderim: ver illud erat,
ver magnus agebat —- orbis eto.

8 9. Mundum esse interiturum.

585 Aétius Plae. Π 4, 7. of. Zroixol φϑαρτὸν τὸν κόσμον, κατ᾽ ixnó-
ρωσιν δέ.

586 Commenta Lucani Lib. VII 1 p. 220 Us. Quam lex aeterna:
potest secundum Platonem intellegi qui natum quidem tradit esse mun-
dum, sed non interiturum. diverse Stoici et Epicurei, qui et natum esse
et periturum adfirmant.

587 Commenta Lucani Lib. VIII 459 p. 274 Us. quod Stoici di-
cunt: utique si non fuit, potest et non esse. initium enim habere non
potest, quod non habet finem.

588 Laetantius instit. div. II 10. Aristoteles autem labore se ac
molestia liberavit, dicens semper mundum fuisse: itaque et humanum ge-
nus et cetera quae in eo sunt initium. non habere, sed fuisse semper ac
semper fore. Sed eum videamus singula quaeque animalia quae ante non
fuerant incipere esse et esse desinere: necesse est totum genus aliquando
esse coepisse et aliquando desiturum esse quia coeperit. Omnia enim tri-
bus temporibus contineri necesse est, praeterito, praesenti, futuro. Prae-
teriti est origo, praesentis substantia, futuri dissolutio. Quae omnia in
singulis hominibus apparent: et incipimus enim cum nascimur, et sumus
cum vivimus, et desinimus cum interimus. Unde etiam tres Parcas esse
voluerunt: unam quae vitam hominis ordiatur, alteram quae contexat, ter-
liam quae rumpat ac finiat. In toto autem genere hominum quia solum
praesens tempus apparet, ex eo tamen et praeteritum, id est origo ocolli-
gitur et futurum, id est dissolutio. "Nam quoniam est, apparet aliquando
coepisse (esse enim nulla res sine exordio potest) et quia coepit, apparet
quandoque desiturum. nec enim potest id totum esse immortale, quod ex
mortalibus constat. Nam sicut universi per singulos interimus, fieri po-
test ut aliquo casu omnes simul, vel sterilitate terrarum, quae accidere
particulatim solet; vel pestilentia ubique diffusa, quae singulas urbes at-
que regiones plerumque populatur; vel incendio in orbem misso, quale
iam fuisse sub Phaétonte dicitur; vel diluvio aquarum quale sub Deucalione

iraditur, eum praeter unum hominem genus omne deletum est. Quod ss

[diluvium] si casu accidit, profecto potuit accidere, ut et unus ille qui
superfuit interiret: si autem divinae providentiae nutu, quod negari non
potest, ad reparandos homines reservatus est, apparet in dei potestate
esse vel vitam vel interitum generis humani. Quodsi potest occidere in

totum, quia per partes occidit, apparet aliquando esse ortum, et ut fragi- 4o

litas initium sic declarat et terminum. Quae si vera sunt, non potuit
defendere Aristoteles, quominus habuerit et mundus ipse principium. Quod
si Aristoteli Plato et Epicurus extorquent, et Platoni et Aristoteli, qui
semper fore mundum putaverunt, licet sint eloquentes, ingratis tamen idem
Epicurus eripiet, quia sequitur, ut habeat et finem.

589 Diogenes Laért. VII 141. ἀρέσκει δὲ αὐτοῖς xol φϑαρτὸν εἶναι

Sub

σι

182 DE MUNDO.

τὸν κόσμον, ἅτε γεννητόν, τῷ λόγῳ τῶν δι᾽ αἰσϑήσεως νοουμένων. οὗ τε
τὰ μέρη φϑαρτά ἐστι, καὶ τὸ ὅλον" τὰ δὲ μέρη τοῦ κόσμου φϑαρτά᾽ εἰς
ἄλληλα γὰρ μεταβάλλει᾽ φϑαρτὸς ἄρα ὃ κόσμος. καὶ εἴ τι ἐπιδεκτικόν ἐστι
τῆς ἐπὶ τὸ χεῖρον μεταβολῆς, φϑαρτόν ἐστι καὶ ὃ κόσμος δέ" ἐξαυχμοῦται
γὰρ καὶ ἐξυδατοῦται᾽ {ζῳφϑαρτὸς ἄρα Ó κόσμος).

590 Clemens Al. Stromat. V 14 p. 711 Pott. Σαφέστατα Ἡράκλειτος
ὃ ᾿Εφέσιος ταύτης ἐστὶ τῆς δόξης τὸν μέν τινα κόσμον ἀΐδιον εἶναι δοκε-
μάσας, τὸν δέ τινα φϑειρόμενον τὸν κατὰ τὴν διακόσμησιν εἰδὼς οὐχ ἕτερον
ὄντα ἐκείνου πῶς ἔχοντος᾽ ἀλλ᾽ ὅτι μὲν ἀΐδιον τὸν ἐξ ἁπάσης τῆς οὐσίας
ἰδίως ποιὸν κόσμον ἤδει, φανερὸν ποιεῖ λέγων οὕτως" (sequitur Heracliti
frgm. 20 Byw.) ὅτε δὲ καὶ γενητὸν καὶ φϑαρτὸν αὐτὸν εἶναι ᾿ἐδογμάτιξεν
μηνύει τὰ ἐπιφερόμενα (sq. Herael. frgm. 21 Byw.) δυνάμει γὰρ λέγει ὅτι
πῦρ ὑπὸ τοῦ διοικοῦντος λόγου καὶ ϑεοῦ τὰ σύμπαντα δι᾽ ἀέρος τρέπεται
εἰς ὑγρὸν τὸ ὡς σπέρμα τῆς διακοσμήσεως" ὃ καλεῖ ϑάλασσαν᾽ ἐκ δὲ τούτου
αὖϑις γίγνεται γῆ καὶ οὐρανὸς καὶ τὰ ἐμπεριεχόμενα. Ὅπως δὲ πάλιν ἀνα-
λαμβάνεται καὶ ἐκπυροῦται σαφῶς διὰ τούτων δηλοῖ (sq. Heracl. frgm. 23
Byw.). ὁμοίως καὶ περὶ τῶν ἄλλων στοιχείων và αὐτά. Παραπλήσια τούτῳ
καὶ of ἐλλογιμώτατοι τῶν Στωϊκῶν δογματίξουσι περί τε ἐκπυρώσεως
διαλαμβάνοντες καὶ κόσμου διοικήσεως καὶ τοῦ ἰδίως ποιοῦ κόσμου τε καὶ
ἀνθρώπου καὶ τῆς τῶν ἡμετέρων ψυχῶν ἐπιδιαμονῆς.

591 Philo de provid. I $ 13 (p. 7 Aucher) Corruptio particularum
alicuius partis et iterum corruptio minimae partis huius particulae, si ex
ipsa natura atque essentia corporis oriatur, praesignat corruptionem quo-
que futuram corporis totius. Quid enim est corruptio in aliquam corpo-
ris partem primum obrepens, nisi differentia quaedam parti vel particulae
inducta, qua fit ut differant ab iis eorporibus, ex quibus sunt sublatae?
Siquidem quod unius eiusdemque erat naturae, dissolutionem subiit cor- :
ruptionis, expectantibus aliis quoque corporibus parem sortiri dissolutionem
ac corruptionem; ita ut universa corpora mors in unum finem concludat.

14. Qui ergo naturali usus ratione videt condicionem animantium
animaliumque ratione praeditorum et universim omnium rerum, quae in
mundo sunt ae fuere, quod nempe in fluxu sint, nonne universum quoque
mundum ad normam partium suarum habiturum esse corruptionem fatebitur?

592 Philo de provid. I $ 15 (p. 8 Aucher) Terrae itaque et aéris
natura examinata atque perpensa nullam in istis invenias differentiam a
ceteris mundi partibus, nisi quod unius eiusdemque naturae est totum in
genere: et tamen utriusque terminus generatio est ac corruptio. Cum
enim ista subiecta sunt mutationi, variationi et conversionibus, finem etiam
habent, et permutationem naturae suae ab igne. Ita ut, consumpta longo
opere ae defieiente tota naturali fertilitate, germinationem non ulterius
lerra prae se ferat; quae sane semper ita habere voluisset, sed non potuit,
ab igne impedita, ne germina producat, vel corruptione aquarum caenosa
reddita, et aliter etiam aliis variationibus permutata. Quomodo illam ita-
que immortalem dicere praesumant, qui sapientiae vestigiis institerunt?

8 18. agam --- —- de terra atque aére, non minus ipsam aéris

1 rà B! τῶν B*. | οὔτε P, corr. P?; οὗ (om. ve) F. — 3 ἐπιδεικτικόν F.
4 τοῦ B. 5 γοῦν pro γὰρ B, fortasse etiam P ante corr. | g$«oróg— κόσμος
supplevi. ν

DE MUNDO. 183

naturalem affectionem considerans, quam animadvertens ipsum nunc varias
passiones experiri et rursum in sanitatem redire: unde etiam medicorum
iudicio per commutationes eius oriri morbos statuitur, quoniam languescere
per hune dixere corpora in mundo existentia naturali eius partieipatione.
Qui ergo obnoxius est morbo, tempestati ac corruptioni, quidni ipsa quo-
que vita non demum privetur?

8 19. Si quis autem aérem putat immortalem esse, ita ut perpe-
tuum istum permansurum dicat, quomodo, quaeso, in corpore immortali
mortales mori soleant? qui nempe vitali aére perpetuo saturari illumque
Sugere consuevere. 10

593 Cicero de nat. deor. II 118. Sunt autem stellae natura flam-
meae; quocirca terrae, maris, aquarum vaporibus aluntur iis, qui a sole
ex agris tepefactis et ex aquis excitantur; quibus altae renovataeque stellae
atque onmis aether refundunt eadem et rursum trahunt indidem, nihil ut
fere intereat aut admodum paululum, quod astrorum ignis et aetheris 15
flamma consumit. Ex quo eventurum nostri putant — ut ad extremum
omnis mundus ignescere, cum umore consumpto neque terra ali posset
nec remearet aér, cuius ortus aqua omni exhausta esse non posset; ita
relinqui nihil praeter ignem, ἃ quo rursum animante aec deo renovatio
mundi fieret atque idem ornatus oreretur. 20

594 Alexander in Aristot. Meteorol. f. 90a ed. Ven. "O9zv τοὺς ἐπὶ
- μικρὸν βλέποντας φησὶ καὶ ἀπὸ τῶν μικρῶν περὶ τῶν ὅλων πειρωμένους
λέγειν τῆς τοιαύτης κατὰ τὴν γῆν μεταβολῆς, καϑ᾽ ἣν τὰ μὲν ἑλώδη τε καὶ
ὑγρὰ οἰκήσιμά τε καὶ σύμμετρα γίνεται διὰ ξηρότητα, τὰ δὲ πρότερον συμ-
μέτρως ἔχοντα ἀοίκητα διὰ τὴν τῆς ξηρότητος ἐπίτασιν, αἰτίαν λέγειν εἶναι ss
τὴν τοῦ ὅλου μεταβολήν τὲ καὶ φϑοράν. “γοῦνται γὰρ σημείοις τούτοις
χρώμενοι ἐκπύρωσιν γίνεσθαι τοῦ ὅλου, ὡς Ἡράκλειτος μὲν πρὸ αὐτοῦ καὶ
οἱ τῆς ἐκείνου δόξης, oí δὲ ἀπὸ τῆς Στοᾶς μετ᾽ αὐτόν. καὶ ἐκ τούτου
λέγουσιν, ὡς ὄντος γενητοῦ τε καὶ φϑαρτοῦ τοῦ παντός, ὡς τοῦ τῆς γῆς
τὰ μὲν ξηραίνεσϑαι τὰ δὲ πάλιν ἐξυγραίνεσθαι αἰτίαν χρὴ τὴν τοῦ κόσμου so
γένεσιν ἡγεῖσϑαι. ἄτοπον δὲ διὰ βραχείας μεταβολὰς κινεῖν τὸ πᾶν καὶ γε-
νητόν τὲ καὶ φϑαρτὸν ποιεῖν. τὸ γὰρ τῆς γῆς μέγεϑος οὐδέν ἐστιν ὡς πρὸς
ὅλον τὸν οὐρανὸν παραβαλλόμενον᾽ κέντρου γοῦν φασιν αὐτὴν λόγον ἔχειν

ὡς πρὸς τὸ πᾶν.
95 Minucius Fel. Octav. ep. 34,2. Quis enim sapientium dubitat, ss
quis ignorat, omnia quae orta sunt occidere, quae facta sunt interire?
Caelum quoque eum omnibus, quae caelo continentur, ita ut coepit, si de-
sierit fontium dulcis aqua maria nutrire, in vim ignis abiturum, Stoicis
constans opinio est, quod consumpto umore mundus hic omnis ignescat.

8 10. Conflagrationis et restaurationis mundi aeternae vices. 4o

596 Stobaeus Eclogae I p. 171,2 W. Ζήνωνι x«i Κλεάνϑει καὶ
Χρυσίππῳ ἀρέσκει τὴν οὐσίαν μεταβάλλειν olov εἷς σπέρμα τὸ πῦρ,
καὶ πάλιν ἐκ τούτου τοιαύτην ἀποτελεῖσϑαι τὴν διακόσμησιν, οἵα πρό-
τερον ἦν (Diels Arii Didymi Epit. phys. frgm. 86).

16 consumat libri, corr. Lambin.

σ'

Ξ-

σι

184 DE MUNDO.

Plura habet Eusebius Pr. Ev. XV 18,1— 3 i.e. Arius Did. (fr. 36
DDG p.468,8). Ὅπως οἱ Στωϊκχοὶ περὶ τῆς τοῦ παντὸς ἐχπυρώσεως
δοξάξουσιν. ᾿Δρέσκει δὲ τοῖς πρεσβυτάτοις τῶν ἀπὸ τῆς αἱρέσεως ταύ-
της ἐξαυιϑεροῦσϑαι πάντὰ κατὰ περιόδους τινὰς τὰς μεγίστας εἰς πῦρ
αἰϑερῶδες ἀναλυομένων πάντων. Καὶ ἑξῆς ἐπάγει"

"Ex τούτων δὲ δῆλον, ὅτι Χρύσιππος ἐπὶ τῆς οὐσίας οὐ ταύτην
παρείληφε τὴν σύγχυσιν (ἀδύνατον γάρ). ἀλλὰ τὴν ἀντὶ τῆς μεταβο-
λῆς λεγομένην" οὐ γὰρ ἐπὶ τῆς τοῦ κόσμου κατὰ περιόδους τὰς μεγί-
στας γινομένης φϑορᾶς κυρίως παραλαμβάνουσι τὴν φϑορὰν οἵ τὴν
εἷς πῦρ ἀνάλυσιν τῶν ὅλων δογματίξοντες, ἣν δὴ καλοῦσιν ἐκπύρω-
σιν" ἀλλ᾽ ἀντὶ τῆς κατὰ φύσιν μεταβολῆς χρῶνται τῇ προσηγορίᾳ τῆς
φϑορᾶς. ἀρέσκει γὰρ τοῖς Στωϊκοῖς φιλοσόφοις τὴν ὅλην οὐσίαν εἷς
πῦρ μεταβάλλειν οἷον εἷς σπέρμα, καὶ πάλιν ἐκ τούτου αὐτὴν ἀποτε-
λεῖσϑαι τὴν διακόσμησιν, οἵα τὸ πρότερον ἦν. καὶ τοῦτο τὸ δόγμα
τῶν ἀπὸ τῆς αἱρέσεως οἵ πρῶτοι καὶ πρεσβύτατοι προσήκαντο, Ζήνων
τε καὶ Κλεάνϑης καὶ Χρύσιππος. τὸν μὲν γὰρ τούτου μαϑητὴν καὶ
διάδοχον τῆς σχολῆς Ζήνωνά φασιν ἐπισχεῖν περὶ τῆς ἐχπυρώσεως
τῶν ὅλων.

997 Astius Plac. II 4,18. οἵ φάμενοι δὲ τὴν διακόσμησιν αἰώνιον
ὑπάρχειν περιοδευτικοὺς εἶναί φασι χρόνους, καϑ᾽ οὃς κατὰ ταὐτὰ καὶ ὡς-
αὐτως γίγνεσϑαι πάντα καὶ τὴν αὐτὴν διασῴζεσϑαι τοῦ κόσμου διάταξίν τε
καὶ διακόσμησιν. ;

(of Στωϊκοὶ μήτε αὔξεσϑαι μήτε μειοῦσϑαι τὸν κόσμον, τοῖς δὲ μέ-
ρεσιν ὁτὲ μὲν παρεκτείνεσϑαι πρὸς πλέονα τόπον, ὁτὲ δὲ συστέλλεσϑαι.

ὅ98 Hippolytus Philos. 21 (DDG p. 571, 20) Stoici, Chrysippus et
Zeno: προσδέχονται δὲ ἐχπύρωσιν ἔσεσϑαι καὶ χάϑαρσιν τοῦ κόσμου
τούτου oí μὲν παντός, οἵ δὲ μέρους" καὶ κατὰ μέρος δὲ αὐτὸν καϑαίρεσϑαι
λέγουσιν" καὶ σχεδὸν τὴν φϑορὰν καὶ τὴν ἑτέρου ἐξ αὐτῆς γένεσιν κάϑαρσιν
ὀνομάξουσιν.

ὅ99 Arius Didymus epit. phys. fr. 37 Diels (DG. p. 469,12. Euseb.
praep. evang. XV 19,1) ἐπὶ τοσοῦτον δὲ προελϑὼν ὃ κοινὸς λόγος. καὶ (ἣν
κοινὴ φύσις μείξων καὶ πλείων γενομένη, τέλος ἀναξηράνασα πάντα καὶ εἰς
ἑαυτὴν ἀναλαβοῦσα iv τῇ πάσῃ οὐσίᾳ γίνεται, ἐπανελϑοῦσα εἰς τὸν πρῶτον
ῥηϑέντα λόγον καὶ εἰς τὴν ἀνάστασιν ἐκείνην τὴν ποιοῦσαν ἐνιαυτὸν τὸν
μέγιστον, xu9' ὃν ἀπ᾽ αὐτῆς μόνης εἰς αὐτὴν πάλιν γίνεται ἣ ἀποκατάστασις.
ἐπανελϑοῦσα δὲ διὰ τάξιν, ἀφ᾽ οἵας διακοσμεῖν ὡσαύτως ἤρξατο, κατὰ λόγον
πάλιν τὴν αὐτὴν διεξαγωγὴν ποιεῖται, τῶν τοιούτων περιόδων ἐξ ἀϊδίου γι-
νομένων ἀκαταπαύστως. οὔτε γὰρ τῆς οὐσίας ἀρχὴν κἀνάπαυσιν οἷόν τε
γίνεσθαι οὔτε τοῦ διοικοῦντος αὐτήν. οὐσίαν τε γὰρ τοῖς γινομένοις ὗφε-

4 τῆς μεγίστης libri. 13 scribendum: τοιαύτην. 21 αὐτὴν Diels, αὐτοῦ
libri. 23 οἱ Στωϊκοὶ suppletum ex loco, unde huc transposuit Diels.
26 κάϑαρσιν Roeper, καϑάρσιον libri. 31 7j add. Diels. 84 κατάστασιν du-
bitanter coni. Zeller. 36 ἐπανελϑεῖν CFG. | verba: δὲ διὰ --- ἤρξατο corrupta.
38 τῆς οὐσίας ἀρχὴν Diels, τῆς αἰτίας ἀρχὴν B τῆς ἀρχῆς αἰτίαν ceteri. ||
μἀνάπαυσιν Diels, καὶ πᾶσιν libri. 89 αὐτά libri, corr. Diels.

DE MUNDO, 185

στάναι δεῖ, πεφυκυῖαν ἀναδέχεσθαι τὰς μεταβολὰς πάσας, καὶ τὸ δημιουργῆσαν
ἐξ αὐτῆς, οἵα [γὰρ] ἐφ᾽ ἡμῶν τίς ἐστι φύσις δημιουργοῦσα τοιούτου τινὸς
κατ᾽ ἀνάγκην ὄντος καὶ ἐν τῷ κόσμῳ ἀγενήτου. γενέσεως γὰρ ἀρχὴν οὐχ
οἷόν τε εἶναι ἐπὶ τῆς φύσεως ταύτης. ὃν τρόπον δ᾽ ἀγένητός ἐστι, καὶ ἀναι-
ρεϑῆναι ἀδύνατόν ἐστιν αὐτὴν οὔτε αὐτῆς ἐξ αὑτῆς οὔτε ἔξωϑέν τινος ἀν- υ
αἱρήσοντος αὐτήν.

600 Origenes contra Celsum VIII 72 Vol. II p. 288, 21 Κό. (p. 795
Del). οἱ uiv οὖν ἀπὸ τῆς Zroüg ἐπικρατήσαντος ὡς οἷόν τε τοῦ ἰσχυ-
ροτέρου τῶν ἄλλων στοιχείου τὴν ἐκπύρωσιν ἔσεσϑαι πάντων εἰς πῦρ μετα-
βαλλόντων. 10

601 Dio Chrysost. Or. XL 8 37 (Vol.I p. 56,5 Arn). ἡ μὲν γὰρ
λεγομένη παρὰ τοῖς σοφοῖς ἐπικράτησις αἰϑέρος, ἐν ᾧ τὸ βασιλεῦον καὶ
τὸ κυριώτατον τῆς ψυχικῆς δυνάμεως, ὃν οὐκ ἀποτρέπονται πῦρ ὀνομάξειν
πολλάκις, ὅρῳ τε καὶ πράως γιγνομένη ἔν τισι χρόνοις τεταγμένοις, μετὰ
πάσης φιλίας καὶ ὁμονοίας ἔοικε συμβαίνειν. ἡ δὲ τῶν ἄλλων πλεονεξία 15
καὶ διαφορὰ παρανόμως γιγνομένη τὸν ἔσχατον ἔχει κίνδυνον ὀλέϑρου, περὶ
τῶν ὅλων οὔποτε ἐσόμενον διὰ τὸ πᾶσαν εἰρήνην καὶ δικαιοσύνην ἐν αὐτοῖς
ὑπάρχειν καὶ πανταχοῦ πάντα δουλεύειν καὶ ξυνακολουϑεῖν εὐγνώμονι νόμῳ
πειϑόμενα καὶ εἴκοντα.

602 Dio Chrysostomus Or. XXXVI 8 51 (V.II p. 14,13 Arn.) post- 30
quam gubernationem mundi sub imagine currus descripsit quattuor equis
. i e. elementis vecti, etiam ἐκπύρωσιν quomodo fiat enarrat: ἐν ἀλλήλοις
μεταβαλλομένων xol διαλλαττόντων τὰ εἴδη, μέχρις Qv εἰς μίαν ἅπαντα Gvv-
ἔλϑῃ φύσιν, ἡττηϑέντα τοῦ κρείττονος. --- --- οἷον sb τις ϑαυματοποιὸς ἐκ
κηροῦ πλάσας ἵππους, ἔπειτα ἀφαιρῶν καὶ περιξύων ἀφ᾽ ἑκάστου προστιϑείη 36
ἄλλοτε ἄλλῳ, τέλος δὲ ἅπαντας εἰς ἕνα τῶν τεττάρων ἀναλώσας μίαν μορφὴν
ἐξ ἁπάσης τῆς ὕλης ἐργάζοιτο. εἶναί γε μὴν τὸ τοιοῦτο μὴ καϑάπερ ἀψύ-
qov πλασμάτων ἔξωϑεν τοῦ δημιουργοῦ πραγματευομένου καὶ μεϑιστάντος
τὴν ὕλην, αὐτῶν δὲ ἐκείνων γίγνεσϑαι τὸ πάϑος, ὥσπερ ἐν ἀγῶνι μεγάλῳ
τε καὶ ἀληϑινῷ περὶ νίκης ἐριξζόντων. Postremo autem lovis ecum 8 53 so
ἅτε πάντων ἀλκιμώτατον καὶ φύσει διάπυρον, ταχὺ ἀναλώσαντα τοὺς ἄλλους,
καϑάπερ οἶμαι τῷ ὄντι κηρίνους, ἐν οὐ πολλῷ τινι χρόνῳ, δοκοῦντι
δὲ ἡμῖν ἀπείρῳ --- --- καὶ τὴν οὐσίαν πάντων πᾶσαν εἰς αὑτὸν ἀναλα-
βόντα πολὺ κρείττω καὶ λαμπρότερον ὀφϑῆναι τοῦ πρότερον — --- τόπον
᾿ τε ὡς πλεῖστον καταλαβεῖν καὶ μείζονος χώρας δεηϑῆναι τότε — — ὃ 5455
εἶναι --- αὐτὸν ἤδη τηνικάδε ἁπλῶς τὴν τοῦ ἡνιόχου καὶ δεσπότου ψυχήν.
μᾶλλον δὲ αὐτὸ τὸ φρονοῦν καὶ τὸ ἡγούμενον αὐτῆς. Sequitur παλιγγενεσίας
descriptio fr. 622.

603 Simplicius in Aristot. Phys. p. 480, 27 Diels. ἔλεγε γὰρ 'Hoá-
κλειτος ἐκ πυρὸς πεπερασμένου πάντα εἶναι καὶ εἰς τοῦτο πάντα ἀναλύεσϑαι. 40
εἶεν δ᾽ ἂν καὶ of Στωϊκοὶ ταύτης τῆς δόξης. ἡ γὰρ ἐχπύρωσις τοιοῦτόν
τι αἰνίττεται, καὶ πᾶν σῶμα πεπερασμένον εἶναι λέγουσιν.

604. Plutarchus de Stoic. repugn.39 p.1052c. Ἐν δὲ τῷ πρώ-
τῳ περὶ Προνοίας τὸν Δία qncdv αὔξεεθαι, μέχρις àv εἰς ᾿ αὑτὸν

ἅπαντα καταναλώςῃ. , Ἐπεὶ γὰρ ó θάνατος μέν écri χωριςμὸς «5
1 δημιουργῆσον Usener. 2 γὰρ delevi. 12 βασιλεῦον scripsi, βασίλειον

libri. 13 ὃν scripsi, ὄν vulgo. 14 γιγνομένη Reiske, γιγνόμενον libri.
17 ἐσόμενον scripsi, ἐσομένου libri.

186 DE MUNDO.

ψυχῆς ἀπὸ τοῦ εώματος, fj δὲ τοῦ kócuou ψυχὴ οὐ χωρίζεται
μέν, αὔξεται δὲ ευνεχῶς, μέχρις ἂν εἰς αὑτὴν καταναλώεῃ
τὴν ὕλην, οὐ ῥητέον ἀποθνήςκειν τὸν κόσμον.“

p. 1052d. cagüc γὰρ αὐτὸς ἐν τῷ αὐτῷ γέγραφεν: ,Αὐτάρκης

5. δ᾽ εἶναι λέγεται μόνος ὃ κόεμος, διὰ τὸ μόνος ἐν αὑτῷ πάντα
ἔχειν ὧν δεῖται᾽ καὶ τρέφεται ἐξ αὑτοῦ καὶ αὔξεται, τῶν ἄλ-
Àuv μορίων εἰς ἄλληλα καταλλαττομένων.“

605 Plutarchus de Stoic. repugn. c. 41 p. 1068. Καὶ μὴν ὅταν
ἐκπύρωεις γένηται, διόλου ζῆν xoi ζῷον εἶναί qna {τὸν κόςμονν,, cpev-

10 νύμενον δ᾽ αὖθις καὶ παχυνόμενον, εἰς ὕδωρ καὶ γῆν καὶ τὸ εωματοειδὲς
TpémecOm. Λέγει δ᾽ ἐν τῷ πρώτῳ περὶ Προνοίας: Διόλου μὲν
γὰρ ὧν ὃ κόεμος πυρώδης, εὐθὺς καὶ ψυχή écriv ἑαυτοῦ καὶ
fiveuovikóv: ὅτε δέ, μεταβαλὼν εἰς τὸ ὑγρὸν καὶ τὴν ἐναπο-
λειφθεῖεαν ψυχήν, τρόπον τινὰ εἰς εὦμα καὶ ψυχὴν μετέβα-

15 Àev, ὥςετε cuvecrávai ἐκ τούτων, ἄλλον τινὰ écye λόγον.“ (τῇ
δὲ cBécei πάλιν καὶ τὴν ψυχὴν ἀνίεςεθαι xoi ἀνυγραίνεςθαι, μεταβάλλου-
cav εἰς τὸ cugaroeibéc).

606 Plutarchus de comm. not. cp. 17 p. 1067a. ὅταν ἐχπυρώσωσι τὸν
κόσμον οὗτοι, κακὸν μὲν οὐδ᾽ ὁτιοῦν ἀπολείπεται, τὸ δ᾽ ὅλον φρόνιμόν

30 ἔστι τηνικαῦτα καὶ σοφόν.

607 Porphyrius in Aristot. categ. p. 119, 34 Busse. ἀλλὰ μὴν καὶ
εἶ τις φϑείρειεν và fo, ὥσπερ φασὶν oí ἀπὸ τῆς Στοᾶς iv τῇ ἐκπυρώσει
γίνεσϑαι, αἴσϑησις μὲν οὐκ ἔστιν ζῴου μὴ ὄντος, αἰσϑητὸν μέντοι ἔσται" τὸ
γὰρ πῦρ ἔσται. :

25 608 Commenta Lucani Lib. VII 813 p. 252 Us. Uret cum terris:
ἐχπύρωσις quam secuturam κατακλυσμοὺς adserunt Stoici.

609 Aétius Plac. II 9, 2. Οἱ Στωϊκοὶ εἶναι κενόν, εἰς ὃ κατὰ τὴν
ἐχπύρωσιν ἀναλύεται ὃ κόσμος ἄπειρον ὄν.

610 Achilles Isagoge 8 p. 131 Petav. Uranol Of δὲ Στωϊκοὶ ἐκ-

80 πύρωσιν λέγοντες κόσμου κατά τινας ὡρισμένους χρόνους εἶναι, κενὸν μέν,
οὐ μὴν ἄπειρόν φασιν᾽ ἀλλὰ τοσοῦτον ὅσον χωρῆσαι λυϑὲν τὸ πᾶν.

611 Philo de ineorr. mundi p. 254, 7 (p. 28,23 Cumont) uere-
βάλλειν δὲ (sc. τὸν xócuov) ἢ εἰς φλόγα ἢ εἰς αὐγὴν ἀναγκαῖον" εἰς
μὲν φλόγα ὡς dero Κλεάνϑης, εἰς δ᾽ αὐγὴν ὡς ὃ Χρύσιππος.

35 ibidem p. 250,9 (p. 26,9 Cumont) ἀλλ᾽ ἀμήχανον τοῦτό γε"
(se. mundum deleri ἀναιρέσει παντελεῖ τῆς ποιότητος) μένει γὰρ κατὰ
τοὺς τἀναντία αἱρουμένους ἡ τῆς διακοσμήσεως ποιότης ἐπ᾽ ἐλάττονος
οὐσίας τῆς τοῦ ΖΔιὼς σταλεῖσα κατὰ τὴν ἐκπύρωσιν.

9 add. Wy. 13 εἴς vs τὸ libri, vs del. Wy. 14 μετέβαλεν Reiske,
μεταβάλοι ἂν aut μεταβάλλων libri. 28 ἄπειρον ὃν Heeren, ἄπειρος ὥν Stob.
τὸ ἄπειρον Plut. 31 pugnat hic locus cum plerisque de inani testimoniis.

38 οὐσίας τῆς τοῦ Διὸς σταλεῖσα Bernays., οὐσίας τῇ τοῦ ἰδιοσταλεῖσα E οὐσίας
τῇ τοῦ .... σταλεῖσα 1, οὐσίας τοτοῦ δι... .... PM.

DE MUNDO. 1817

612 Stoicus quidam apud Philonem περὶ ἀφϑαρσίας κόσμου p. 252,5.
πυρὸς τριττὸν εἶδος" τὸ μὲν ἄνϑραξ, τὸ δὲ φλόξ, τὸ δὲ αὐγή. ἄνϑραξ uiv
οὖν ἐστι πῦρ ἐν οὐσίᾳ γεώδει, ὃ τρόπον ἕξεως πνευματικῆς πεφώλευκε καὶ
ἐλλοχᾷ δι᾽ ὅλης ἄχρι περάτων τεταμένον. φλὸξ δέ ἐστιν ὅπερ ἐκ τροφῆς ol-
ρεται μετεωριζόμενον, αὐγὴ δὲ τὸ ἀποστελλόμενον ἐκ φλογός, συνεργὸν ὀφϑαλ- 5
μοῖς εἰς τὴν τῶν ὁρατῶν ἀντίληψιν.

ο 618 Philo de incorrupt. mund. 235, 13 B. (p. 15, 4 Cumont). καὶ
μὴν of γε τὰς ἐκπυρώσεις καὶ τὰς παλιγγενεσίας εἰσηγούμενοι τοῦ κόσμου
νομίξουσι καὶ ὁμολογοῦσι τοὺς ἀστέρας ϑεοὺς εἶναι, οὺς τῷ λόγῳ διαφϑείρειν
οὐκ ἐρυϑριῶσιν. ἔδει γὰρ ἢ μύδρους διαπύρους ἀποφήνασθαι, καϑάπερ 10
ine... ἢ ϑείας ἢ δαιμονίας φύσεις νομίζοντας τὴν ἁρμόττουσαν ϑεοῖς
ἀφϑαρσίαν προσομολογῆσαι. νυνὶ δὲ τοσοῦτον δόξης ἀληϑοῦς διήμαρτον,
ὥστε λελήϑασιν αὑτοὺς καὶ τῇ προνοίᾳ --- ψυχὴ δ᾽ ἐστὶ τοῦ κόσμου ---
φϑορὰν ἐπιφέροντες, ἐξ ὧν ἀνακόλουϑα φιλοσοφοῦσιν (sequitur locus Chry-
sippi περὶ Αὐξανομένου n. 397). 15

614 Iustinus Apol I 20. Of λεγόμενοι δὲ Στωϊκοὶ φιλόσοφοι καὶ
αὐτὸν τὸν ϑεὸν εἰς πῦρ ἀναλύεσθαι δογματίζουσι καὶ αὖ πάλιν κατὰ μετα-
βολὴν τὸν κόσμον γενέσϑαι λέγουσιν.

ibid. τῷ γὰρ λέγειν ἡμᾶς ὑπὸ ϑεοῦ πάντα κεκοσμῆσϑαι καὶ γεγενῆσϑαι,
Πλάτωνος δόξομεν λέγειν δόγμα᾽ τῷ δὲ ἐκπύρωσιν γενέσϑαι Στωϊκῶν. 20

idem II 7. οὕτω γὰρ ἡμεῖς τὴν ἐκπύρωσιν φαμὲν γενήσεσϑαι, ἀλλ᾽
οὐχ ὡς oí Στωϊκοὶ κατὰ τὸν τῆς εἰς ἄλληλα πάντων μεταβολῆς λόγον.

615 Athanasius Οὐ. ΤΥ c. Arianos c. 18 p. 626. Τοῦτο δὲ ἴσως ἀπὸ
τῶν Στωϊκῶν ὑπέλαβε διαβεβαιουμένων συστέλλεσϑαι καὶ πάλιν ἐκτείνεσθαι
τὸν ϑεὸν μετὰ τῆς κτίσεως καὶ ἀπείρως παύεσϑαι. 36

616 Philo de anim. sacrif. idon. Vol. II Mang. p. 242. 'H δὲ εἰς
μέλη τοῦ ξῴου διανομὴ δηλοῖ, ἤτοι ὡς ἕν rà πάντα ἢ ὅτι ἐξ ἑνός ve καὶ
εἰς ἕν᾽ ὅπερ oí μὲν κόρον καὶ χρησμοσύνην ἐκάλεσαν, οἵ δ᾽ ἐκπύρωσιν καὶ
διακόσμησιν᾽ ἐκπύρωσιν μὲν κατὰ τὴν τοῦ ϑεοῦ δυναστείαν τῶν ἄλλων ἐπι-
κρατήσαντος, διακόσμησιν δὲ κατὰ τὴν τῶν τεττάρων στοιχείων ἰσονομίαν, ἣν 80
ἀντιδιδόασιν ἀλλήλοις.

617 Simplicius in Aristot. de caelo p. 132b Karsten p. 294, 4 Heibg.
᾿ καὶ Ἡράκλειτος δὲ ποτὲ μὲν ἐκπυροῦσϑαι λέγει τὸν κόσμον, ποτὲ δὲ iw τοῦ
πυρὸς συνίστασθαι πάλιν αὐτὸν κατά τινας χρόνων περιόδους, ἐν οἷς φησί"
μέτρα ἁπτόμενος καὶ μέτρα σβεννύμενος.““ ταύτης δὲ τῆς δόξης ὕστερον 35
ἐγένοντο καὶ οἵ Στωΐϊκοί.

Cf. ibid. p. 307, 16. μεταβέβηκεν ἐπὶ τοὺς γενητὸν μὲν καὶ αὐτούς,
φϑειρόμενον δὲ καὶ πάλιν γινόμενον ἐναλλὰξ λέγοντας καὶ. τοῦτο διηνεκῶς.
ὡς Ἐμπεδοκλῆς καὶ Ἡράκλειτος ἐδόκουν λέγειν καὶ ὕστερον τῶν Στωϊκῶν
τινες. " 40

618 Plutarchus de comm. not. cp. 35 p. 107 7b). ᾿“λλὰ τοῦ [v«]
κόσμου πάλιν τὸ [πῦρ, ὃ] σπέρμα λέγουσιν εἷναι {μεῖξον» καὶ μετὰ
τὴν ἐκπύρωσιν, (ὅτε) εἰς σπέρμα μετέβαλε, τὸν κόσμον, ἐκ βραχυτέ-

8 of γε Bücheler, of vs libri. 25 x«l ἀπείρως παύεσϑαι corrupta.
41 re seclusi, ye Wy. 42 πῦρ ὃ seclusi. [μεῖζον addidi. 43 ὅτε in-
serui.

Stoicorum veterum fragm. II. 13

188 DE MUNDO.

ρου σώματος καὶ ὄγκου χύσιν ἔχοντα πολλήν, καὶ τοῦ κενοῦ προσ-
ἐπιλαμβάνοντα χώραν ἄπλετον ἐπινεμομένην τῇ αὐξήσει, γεννωμένου
δ᾽ αὖϑις ὑποχωρεῖν τὸ μέγεϑος καὶ συνολισϑαίνειν, δυομένης καὶ
συναγομένης περὶ τὴν γένεσιν εἷς ἑαυτὴν τῆς ὕλης.

5 Philo de ineorrupt. mund. p. 255,8 (p. 29,13 Cumont). φέρε δ᾽
οὖν, ὥς φησιν ὃ Χρύσιππος, τὸ ἀναστοιχειῶσαν τὴν διακόσμησιν
εἰς αὑτὸ πῦρ τοῦ μέλλοντος ἀποτελεῖσϑαι κόσμου σπέρμα εἶναι καὶ
ὧν ἐπ᾽ αὐτῷ πεφιλοσόφηκε μηδὲν ἐψεῦσθαι. πρῶτον μὲν ὅτι καὶ ἐκ
σπέρματος ἡ γένεσις καὶ εἰς σπέρμα ἡ ἀνάλυσις, ἔπειτα δ᾽ ὅτι φυσιο-

10 λογεῖται ὃ κόσμος καὶ φύσις λογική, οὐ μόνον ἔμψυχος ὧν ἀλλὰ καὶ
νοερὸς πρὸς δὲ καὶ φρόνιμος, ἐκ τούτων τοὐναντίον οὗ βούλεται
κατασκευάξεται τὸ μηδέποτε φϑαρήδσεσϑαι.

619 Stoicus apud Philonem de incorr. mundi p. 257, 12 B. (p. 31,9
Cumont) postquam dixit omnem rem semine suo esse maiorem: ἐπὶ δὲ τοῦ
15 παντὸς γενήσεται τοὐναντίον. τὸ μὲν γὰρ σπέρμα καὶ μεῖζον ἔσται καὶ
πλείονα τόπον ἐφέξει. τὸ δ᾽ ἀποτέλεσμα βραχύτερον καὶ ἐν ἐλάττονι: φανεῖται
τόπῳ, καὶ ὁ κόσμος ἐκ σπέρματος συνιστάμενος οὐκ ἐκ τοῦ κατ᾽ ὀλίγον ἐπι-
δώσει πρὸς αὔξησιν, ἀλλ᾽ ἔμπαλιν ἐξ ὄγκου μείξονος εἰς ἐλάττονα συναιρεϑή-
σεται. τὸ δὲ λεγόμενον δῴάδιον συνιδεῖν. ἅπαν σῶμα ἀναλυόμενον εἰς πῦρ
20 διαλύεταί τε καὶ χεῖται, σβεννυμένης δὲ τῆς ἐν αὐτῷ φλογὸς στέλλεται καὶ
συνάγεται" πίστεων δὲ τοῖς οὕτως ἐμφανέσι πρὸς μαρτυρίαν ὡς ἀδηλουμένοις
οὐδεμία χρεία. καὶ μὴν ὃ κόσμος ὃ πυρωϑεὶς γενήσεται usífov, ἅτε συμ-
πάσης τῆς οὐσίας εἰς τὸν λεπτότατον ἀναλυϑείσης αἰϑέρα᾽ ὅ μοι δοκοῦσι
καὶ οἵ Στωϊκοὶ προϊδόμενοι κενὸν ἄπειρον ἐκτὸς τοῦ κόσμου τῷ λόγῳ κατα-
35 λιπεῖν, ἵν᾽ ἐπειδὴ χύσιν ἀπέραντόν τινα ἔμελλε λήψεσϑαι μὴ ἀπορῇ τοῦ δὲε-
ξομένου χωρίου τὴν ἀνάχυσιν. ὅτε μὲν οὖν εἰς τοσοῦτον ἐπιδέδωκε καὶ
συνηύξηται ὡς μονονουχὶ τῇ ἀορίστῳ τοῦ κενοῦ φύσει τῷ τῆς ἐλάσεως ἀπει-
ρομεγέϑει συνδραμεῖν, σπέρματος ἔχει καὶ τοῦτο λόγον, ὅτε δὲ κατὰ τὴν πα-
λιγγενεσίαν ἐκ τελείων τῶν μερῶν τῆς συμπάσης οὐσίας. ......... , στελλο-
80 μένου μὲν κατὰ τὴν σβέσιν τοῦ πυρὸς εἰς παχὺν ἀέρα, στελλομένου δὲ ἀέρος
εἰς ὕδωρ καὶ cuvífovrocg, παχυνομένου δ᾽ ἔτι μᾶλλον ὕδατος κατὰ τὴν εἰς
γῆν, τὸ πυκνότατον τῶν στοιχείων, μεταβολήν. ἔστε δὲ ταῦτα παρὰ τὰς
κοινὰς ἐννοίας τῶν δυναμένων ἀκολουϑίαν πράγματος ἐκλογίξεσϑαι.
620 Philo de incorrupt. mund. p. 222,2 B. (p. 4,3 Cumont) 4-
86 μόκριτος μὲν οὖν xol ᾿Επίκουρος καὶ ὃ πολὺς ὅμιλος τῶν ἀπὸ τῆς Στοᾶς
φιλοσόφων γένεσιν καὶ φϑορὰν ἀπολείπουσι τοῦ κόσμου, πλὴν οὐχ ὁμοίως"
of μὲν γὰρ πολλοὺς κόσμους ὑπογράφουσιν οἷο. --- --- οὗ δὲ Στωϊκοὶ
κόσμον μὲν ἕνα, γενέσεως δὲ αὐτοῦ ϑεὸν αἴτιον, φϑορᾶς δὲ μηκέτι ϑεόν.
ἀλλὰ τὴν ὑπάρχουσαν ἐν τοῖς οὖσι πυρὸς ἀκαμάτου δύναμιν, χρόνων μακραῖς
40 περιόδοις ἀναλύουσαν τὰ πάντα εἰς ἑαυτήν, ἐξ ἧς πάλιν αὖ ἀναγέννησιν
κόσμου συνίστασϑαι προμηϑείᾳ τοῦ τεχνίτου. δύναται δὲ κατὰ τούτους ὃ
μέν τις κόσμος ἀίδιος, ὃ δέ τις φϑαρτὸς λέγεσϑαι, φϑαρτὸς μὲν ὁ κατὰ τὴν

1 χύσιν Madvig, φύσιν libri. 20 διαλύεταί τε Bernays, ἀναλύεταί τε
libri. 29 lacunam significavit Bernays. 40 νῦν ἀναγένησιν L, quod praefert
Cumont propter hiatum.

DE MUNDO. 189

διακόσμησιν, ἀΐδιος δὲ ὃ κατὰ τὴν ἐκπύρωσιν παλιγγενεσίαίς καὶ περιόδοις
ἀϑανατιξόμενος οὐδέποτε ληγούσαις.

621 Philo de incorrupt. mund. p. 220,9 B. varias definitiones τοῦ
κόσμου enumerans: κατὰ δὲ τρίτον, ὡς δύκεῖ τοῖς Στωΐϊκοῖς »διήκουσα
ἄχρι τῆς ἐκπυρώσεως οὐσία τις ἢ διακεχκοσμημένη ἢ ἀδιακόσμητος," οὗ τῆς υ
κινήσεώς φασιν elvat τὸν χρόνον διάστημα.

622 Dio Chrysost. Or. XXXVI 8 55 (II p. 15,8 Arn.). λειφϑεὶς δὴ
μόνος ὃ νοῦς καὶ τόπον ἀμήχανον ἐμπλήσας αὑτοῦ ἅτ᾽ ἐπ᾽ ἴσης πανταχῇ
κεχυμένος, οὐδενὸς ἐν αὐτῷ πυκνοῦ λειφϑέντος, ἀλλὰ πάσης. ἐπικρατούσης
μανότητος, ὅτε κάλλιστος γίγνεται, τὴν καϑαρωτάτην λαβὼν αὐγῆς ἀκηράτου 10
φύσιν, εὐθὺς ἐπόϑησε τὸν ἐξ ἀρχῆς βίον. ἔρωτα δὲ "λαβών --- --- ὥρμησεν
ἐπὶ τὸ γεννᾶν καὶ διανέμειν ἕκαστα καὶ ὃ ημιουργεῖν τὸν ὄντα νῦν κόσμον
ἐξ ἀρχῆς πολὺ κρείττω καὶ λαμπρότερον ἅτε νεώτερον. ἀστράψας δὲ ὅλος
οὐκ ἄτακτον οὐδὲ δυπαρὰν ἀστραπήν — — ἀλλὰ καϑαρὰν καὶ ἀμιγῆ παν-
τὸς σκοτεινοῦ, μετέβαλε ῥᾳδίως & ἅμα τῇ νοήσει. μνησϑεὶς δὲ ᾿Δφροδίτης καὶ 15
γενέσεως ΓΆΣ ΤῊΝ καὶ ἀνῆκεν αὑτόν, καὶ πολὺ τοῦ φωτὺς ἀποσβέσας εἰς
ἀέρα πυρώδη τρέπεται πυρὸς ἠπίου. μιχϑεὶς δὲ τότε Ἥρᾳ καὶ μεταλαβὼν
τοῦ τελειοτάτου λέχους, ἀναπαυσάμενος ἀφίησι τὴν πᾶσαν αὖ τοῦ παντὸς
γονήν. τοῦτον ὑμνοῦσι παῖδες σοφῶν ἐν ἀῤῥήτοις τελεταῖς Ἥρας
καὶ Διὸς εὐδαίμονα γάμον. ὑγρὰν δὲ ποιήσας τὴν ὅλην οὐσίαν, ἕν so
σπέρμα τοῦ παντός,. αὐτὸς ἐν τούτῳ διαϑέων, καϑάπερ ἐν γονῇ πνεῦμα τὸ
πλάττον καὶ δημιουργοῦν, τότε δὴ μάλιστα προσεοικὼς τῇ τῶν ἄλλων συστάσει
fov, x«9' ὅσον ἐκ ψυχῆς καὶ σώματος συνεστάναι λέγοιτ᾽ ἂν οὐκ ἄπο τρό-
που, τὰ λοιπὰ ἤδη ῥαδίως πλάττει καὶ τυποῖ, λείαν καὶ μαλακὴν αὑτῷ περιχέας
τὴν οὐσίαν καὶ πᾶσαν εἴκουσαν εὐπετῶς. ἐργασάμενος δὲ καὶ τελεώσας ἀπέ- 25
δειξεν ἐξ ἀρχῆς Tid ὄντα κόσμον εὐειδῆ καὶ καλὸν ἀμηχάνως, πολὺ δὴ
λαμπρότερον ἢ οἷος δρᾶται νῦν etc.

623 Lactantius div. instit. VII 28. Melius Chrysippus quem
Cicero ait fuleire porticum Stoicorum, qui in libris quos de provi-
dentia scripsit, cum de innovatione mundi loqueretur, haec intulit: so
τούτου δ᾽ οὕτως ἔχοντος, δῆλον ὡς οὐδὲν ἀδύνατον, καὶ fjuác
μετὰ τὸ τελευτῆςαι πάλιν περιόδων τινῶν εἰλημμένων χρό-
᾿νοῦ εἰς ὃ νῦν ἐεμεν καταςτήςεεθαι εχῆμα.

624 Alexander Aphrod. comm. in Aristot. Analyt. pr. p. 180, 31
Wallies. ἀληϑὲς δὲ δύναταί ποτε γενέσϑαι κατ᾽ αὐτοὺς μετὰ τὸν ϑά- ss
νατον τὸν Ζ]ωνος τό «τούτου κεχώρισται 1] ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα“ δεικνυ-
μένου Δίωνος" ἀρέσκει γὰρ αὐτοῖς τὸ μετὰ τὴν ἐχπύρωσιν πάλιν
πάντα ταὐτὰ ἐν τῷ κόσμῳ γίνεσϑαι κατ᾽ ἀριϑμόν, ὡς καὶ τὸν ἰδίως
ποιὸν πάλιν τὸν αὐτὸν τῷ πρόσϑεν εἶναί τε καὶ γίνεσϑαι ἐν ἐκείνῳ

τῷ κόσμῳ, ὡς ἐν τοῖς περὶ κόσμου Χρύσιππος λέγει. 40
p. 181, 183. εἰ δὲ λέγοιεν — — μηκέτι τὴν αὐτὴν ψυχήν τε. xol
2 Cf. n. δ265αᾳ. 8 αὑτοῦ ἅτ᾽ ἐπίσης Wilam., αὐτοῦ ys πίϑως M αὐτοῦ

γ᾽ ἔπειϑ᾽ ὡς B αὐτοῦ ἅτε γε πίϑος U. 10 αὐγῆς Emp., αὐτὸς libri. 18 ὅλος
scripsi, ὅλον libri. 980 Cf. n. 1071—1075 (Chrysippus).
13*

190 DE MUNDO.

σῶμα κατ᾽ ἀριϑμὸν den τὰ συντιϑέμενα, οὐδὲν τοῦτο πρὸς τὸν Aó-
γον ἐστίν.
ibid. 25: Καὶ — δὲ "n τοῖς ἰδίως ποιοῖς τοῖς ὕστερον γι- .
νομένοις πρὸς τοὺς πρόσϑεν παραλλαγὰς μόνον γίνεσθαι κατά τινα
s τῶν ἔξωϑεν συμβεβηκότων, οἷαι παραλλαγαὶ καὶ ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ μένον-
τός τε καὶ ξῶντος Ζίωνος οὐκ ἀλλάσσουσιν αὐτόν" οὐ γὰρ ἄλλος γί-
νεται, εἰ πρότερον ἔχων ἐπὶ τῆς ὄψεως φακοὺς ὕστερον μηκέτ᾽ ἔχοι"
τοιαύτας δέ φασι τὰς ἐν τοῖς ἰδίως ποιοῖς τοῖς ἐν ἄλλῳ κόσμῳ παρὰ
τοὺς ἐν ἄλλῳ γίένεσϑαι.

10 625 Nemesius de nat. hom. cp. 38 p. 277. οἱ δὲ Στωΐϊκοί φασιν
ἀποκαϑισταμένους τοὺς πλάνητας εἰς τὸ αὐτὸ σημεῖον κατά τε μῆκος καὶ
πλάτος. ἔνϑα τὴν ἀρχὴν ἕκαστος qv, ὅτε τὸ πρῶτον ὃ κόσμος συνέστη, ἐν
ῥηταῖς χρόνων περιόδοις ἐκπύρωσιν καὶ φϑορὰν τῶν ὄντων ἀπεργάξεσϑαι"
καὶ πάλιν ἐξ ὑπαρχῆς εἰς τὸ αὐτὸ τὸν κόσμον ἀποκαϑίστασϑαι᾽ τῶν ἀστέρων

15 ὁμοίως πάλιν φερομένων, ἕκαστον ἐν τῇ προτέρᾳ περιόδῳ γινόμενον ἀπαραλ-
λάκτως ἀποτελεῖσϑαι. ἔσεσϑαι γὰρ πάλιν Σωκράτη καὶ Πλάτωνα καὶ ἕκαστον τῶν
ἀνθρώπων σὺν τοῖς αὐτοῖς καὶ φίλοις καὶ πολίταις" καὶ τὰ αὐτὰ πείσεσϑαι καὶ
τὰ αὐτὰ μεταχειριεῖσϑαι, καὶ πᾶσαν πόλιν καὶ κώμην καὶ ἀγρὸν ὁμοίως ἀποκα-
ϑίστασϑαι" γίνεσϑαι δὲ τὴν ἀποκατάστασιν τοῦ παντὸς οὐχ ἅπαξ, ἀλλὰ πολ-

20 λάκις" μᾶλλον δὲ εἰς ἄπειρον καὶ ἀτελεύτητον τὰ αὐτὰ ἀποκαϑίστασϑαι. τοὺς
δὲ ϑεοὺς τοὺς μὴ ὑποκειμένους τῇ φϑορῷ, ταύτῃ παρακολουϑήσαντας μιᾷ
περιόδῳ, γινώσκειν ἐκ ταύτης πάντα τὰ μέλλοντα ἔσεσϑαι ἐν ταῖς ἕξῆς περι-
όδοις. οὐδὲν γὰρ ξένον ἔσεσϑαι παρὰ τὰ γενόμενα πρότερον, ἀλλὰ πάντα
ὡςαύτως ἀπαραλλάκτως ἄχρι καὶ τῶν ἐλαχίστων.

25 626 Origenes contra Celsum IV 68 Vol. I p. 338,3 Κῦ. (p. 555.
Delarue) τῶν δὲ Στωϊκῶν of πλείους οὐ μόνον τὴν τῶν ϑνητῶν περίο-
δον τοιαύτην εἶναί φασιν ἀλλὰ καὶ τὴν τῶν ἀϑανάτων καὶ τῶν κατ᾽ αὐτοὺς
ϑεῶν᾽ μετὰ γὰρ τὴν τοῦ παντὸς ἐκπύρωσιν, ἀπειράκις γενομένην καὶ ἀπει-
φάκις ἐσομένην, ἡ αὐτὴ τάξις ἀπ᾽ ἀρχῆς μέχρι τέλους πάντων γέγονέ τε καὶ

80 ἔσται. Πειρώμενοι.: μέντοι ϑεραπεύειν πῶς τὰς ἀπεμφάσεις of ἀπὸ τῆς
Στοᾶς οὐκ οἶδ᾽ ὅπως ἀπαραλλάκτους φασὶν ἔσεσϑαι κατὰ περίοδον τοῖς
ἀπὸ τῶν προτέρων περιόδων πάντας" ἵνα μὴ Σωκράτης πάλιν γένηται, ἀλλ᾽
ἀπαράλλακτός τις τῷ Σωκράτει, γαμήσων ἀπαράλλακτόν τινα Ἐανϑίππῃ, καὶ
κατηγορηϑησόμενος ᾿ὑπὸ ἀπαραλλάκτων ᾿Δνύτῳ καὶ Μελήτῳ. Οὐκ οἶδα δὲ

35 πῶς ὁ μὲν κόσμος ἀεὶ ὃ αὐτός ἐστι καὶ οὐκ ἀπαράλλακτος ἕτερος ἕτέρῳ᾽ τὰ
δ᾽ ἐν αὐτῷ οὐ τὰ αὐτά, ἀλλ᾽ ἀπαράλλακτα.

Cf. ibid. V 20 Vol. Il p. 21, 23 Kà. (p. 592 Del). φασὶ δὴ of ἀπὸ
τῆς Στοᾶς κατὰ περίοδον ἐκπύρωσιν τοῦ παντὸς γίγνεσθαι καὶ ἑξῆς αὐτῇ
διακόσμησιν πάντ᾽ ἀπαράλλακτα ἔχουσαν, ὡς πρὸς τὴν προτέραν διακόσμησιν"

40 ὅσοι δ᾽ αὐτῶν ἠδέσϑησαν τὸ δόγμα, ὀλίγην εἰρήκασι παραλλαγὴν καὶ σφόδρα
βραχεῖαν γίγνεσθαι͵ κατὰ περίοδον τοῖς ἐπὶ τῆς πρὸ αὐτῆς περιόδου.

(add. ibid. 23 Vol. II p. 24, 10 Ko. (p. 595 Del) verba: δεαλεκτι-
καῖς ὡς οἴονται ἀνάγκαις E Me παριστάντες.)

627) Simplicius in Aristot. Phys. p. 886, 11 Diels. τοῦτο δὲ τὸ ζήτημα

21 at omnes deos praeter lovem conflagratione mundi perire Chrysippus
docebat. 33 τινα Ξανϑίππῃ Gundermann, τὴν Ξανϑίππην A.

DE MUNDO. 191

m Στωϊκῶν ἐστι μᾶλλον ἁρμόττον παλιγγενεσίᾳ᾽ λέγοντες γὰρ ἐκεῖνοι
τὸν αὐτὸν ἐμὲ πάλιν γίνεσϑαι iv τῇ παλιγγενεσίᾳ, ξητοῦσιν εἰκότως πότερον
εἷς siga τῷ ἀριϑμῷ Ó νῦν καὶ τότε, διὰ τὸ τῇ οὐσίᾳ εἶναι ὁ αὐτός, ἢ τῇ
κατατάξει τῇ εἰς ἄλλην καὶ ἄλλην κοσμοποιΐαν διαφοροῦμαι.

628 Origenes contra Celsum IV 12 "Vol. I p. 282,9 Κό. (p. 508;
Delarue). ὅτι ἀρχαιότατοι ἄνδρες γενόμενοι Μωυσῆς καί τινες τῶν προφη-

. τῶν οὐ παρ᾽ ἑτέρων εἰλήφασι τὰ περὶ τῆς τοῦ κόσμου ἐκπυρώσεως, ἀλλ᾽ (εἰ
χρὴ ἐπιστήσαντα τοῖς χρόνοις εἰπεῖν) μᾶλλον τούτων ἕτεροι παρακούσαντες
καὶ μὴ ἀκριβώσαντες τὰ ὑπὸ τούτων λεγόμενα ἀνέπλασαν κατὰ περιόδους
ταυτότητας καὶ ἀπαραλλάκτους τοῖς ἰδίως ποιοῖς καὶ τοῖς συμβεβηκόσιν αὖ- 10
τοῖς (κόσμους ἡμεῖς δὲ οὔτε τὸν κατακλυσμὸν οὔτε τὴν ἐκπύρωσιν κύκλοις
καὶ ἀστέρων περιόδοις ἀνατίϑεμεν.

629 Origenes de principiis (interpr. Rufino) II cp. 3 p. 81 ed. Dela-
rue. [am vero qui indissimiles sibi mundos ac per omnia pares aliquando
evenire confirmant, nescio quibus id possint asserere documentis. (Hanc 15
sententiam eum liberi arbitrii doctrina pugnare Origenes contendit) ^ Non
enim cursu aliquo in eosdem se circulos post multa saecula revolvente

tur animae, ut hoc aut illud vel agant vel capiant etc.

630 Clemens Al. Stromat. V 1 p. 649 Pott. οἶδεν γὰρ καὶ οὗτος

(scil Heraclitus) τὴν διὰ πυρὸς κάϑαρσιν — — ἣν ὕστερον ἐκπύρωσιν so
ἐκάλεσαν οὗ Στωϊκοί. καϑ' ὃν καὶ τὸν ἰδίως ποιὸν ἀναστήσεσϑαι
' δογματίξουσι.

631 Hieronymus ep. 96 (ex Theophilo latine reddita). Nec quisquam
hominum crebrius moritur, quod Origenes ausus est scribere, Stoicorum
impiissimum dogma divinarum cupiens scripturarum auctoritate firmare. 36

632 Plutarchus de defectu oraeulorum ep. 29. Καὶ μὴν τά ye ἄλλα
τῶν Στωϊκῶν τίς àv φοβηϑείη, nvv9avou£vov zc εἱμαρμένη μία μένει
καὶ πρόνοια, καὶ οὐ πολλοὶ 4Δίες καὶ Ζῆνες ἔσονται πλειόνων ὄντων κόσμων ;““
πρῶτον μὲν γὰρ εἰ τὸ πολλοὺς εἶναι Δίας καὶ Ζῆνας ἄτοπόν ἐστι, πολλῷ
δήπουθεν ἔσται τὰ ἐκείνων ἀτοπώτερα᾽ καὶ γὰρ Ἡλίους καὶ Σελήνας 80
καὶ ᾿Απόλλωνας καὶ ᾿Αρτέμιδας καὶ Ποσειδῶνας ἐν ἀπείροις κό-
σμωῶν περιόδοις ἀπείρους ποιοῦσιν.

8 11. Mundus est animal rationale.

633 Diogenes Laért. VII 142, 143. ὅτι δὲ καὶ ξῷον ὁ κόσμος
καὶ λογικὸν καὶ ἔμφυχον καὶ νοερὸν καὶ Χρύσιππός φησιν ἐν 35
πρώτῳ περὶ Προνοίας καὶ 'AzoAAó0cQóg φησιν ἐν τῇ φυσικῇ καὶ
Ποσειδώνιος" ξῷον μὲν οὕτως ὄντα, οὐσίαν ἔμψυχον αἰσϑητικήν. τὸ
γὰρ ξῷον τοῦ μὴ ξῴου κρεῖττον" οὐδὲν δὲ τοῦ κόσμου κρεῖττον. ξῷον
ἄρα ὃ κόσμος. ἔμψυχον δέ, ὡς δῆλον ἐκ τῆς ἡμετέρας ψυχῆς ἐκεῖϑεν
οὔσης ἀποσπάσματος. 40

10 ἰδίως A, ἰδίοις P Del. 11 κόσμους addidi. 86 ἐν ἃ φησὶ (hoc. ord.)
BP; ἐν τῷ περὶ (om. φησι et numerum) F. 89 Cf. Cicero de nat. deor. II 8, 21
ubi hoc idem argumentum Zenoni tribuitur.

192 DE MUNDO.

634 Diogenes Laért. VII 138. τὸν δὴ κόσμον οἰκεῖσϑαι κατὰ
νοῦν καὶ πρόνοιαν, καϑά φησι Χρύσιππος iv τοῖς περὶ προνοίας
καὶ Ποσειδώνιος ἐν τῇ ιγ΄ περὶ ϑεῶν, εἰς ἅπαν αὐτοῦ μέρος διήκον-
τος τοῦ νοῦ, καϑάπερ ἐφ᾽ ἡμῶν τῆς ψυχῆς ἀλλ᾽ ἤδη δι’ ὧν μὲν μᾶλ-

s Aov δι’ ὧν δὲ ἧττον. δι’ ὧν μὲν γὰρ ὡς ἕξις κεχώρηκεν, ὡς διὰ τῶν
ὀστῶν καὶ τῶν νεύρων, δι᾽ ὧν δὲ ὡς νοῦς, ὡς διὰ τοῦ ἡγεμονικοῦ.
οὕτω δὴ καὶ τὸν ὅλον κόσμον, ζῷον ὄντα καὶ ἔμψυχον καὶ λογικόν,
ἔχειν ἡγεμονικὸν μὲν τὸν αἰϑέρα --- --- — ὃν καὶ πρῶτον ϑεὸν λέ-
γουσιν, 7 αἰσϑητικῶς ὥσπερ κεχωρηκέναι διὰ τῶν ἐν ἀέρι καὶ διὰ

10 τῶν ξῴων ἁπάντων καὶ φυτῶν: διὰ δὲ τῆς γῆς αὐτῆς καϑ' ἕξιν.

635 Philo quaest. et solut. in Genesin IV 188 (p. 397 Aucher).
Itidem universum caelum et mundus (scil. non mixtam tristitiae aeternam
habet laetitiam), quoniam animal est et rationale et animans vir-
tute praeditus et natura philosophus; atque eandem ob causam

10 tristitia et timore carens plenusque gaudii. Immo dicitur, quod et ipse .
pater et creator universorum perpetuo in vita sua exsultat et ludit, gau-
dens condecenti divinum iocum iucunditate, nec opus habens ullius nec
ullo modo indigens, sed ipse in se ipso laetificatus atque in suis virtuti-
bus mundisque a se conditis.

20 636 Philodemus de pietate c. 14 (DDG p. 548b,13). τὰ παρα-
πλήσια δὲ x&v τοῖς περὶ Φύσεως γράφει, μεϑ’ ὧν εἴπαμεν ὃ καὶ
τοῖς Ἡρακλείτου συνοικειῶν. καὶ δὴν κἀν τῷ πρώτῳ τὴν νύχτα
ϑεάν φησιν εἶναι πρωτίστην. ἐν δὲ τῷ τρίτῳ τὸν κόσμον ἕνα τῶν
φρονίμων, συνπολειτευόμενον ϑεοῖς καὶ ἀνθρώποις, καὶ τὸν πόλεμον ᾿

s; x«l τὸν Δία τὸν αὐτὸν εἶναι, καϑάπερ καὶ τὸν 'HoáxAswov λέγειν"
ἐν δὲ τῷ πέμπτῳ καὶ λόγους ἐρωτᾷ περὶ τοῦ τὸν κόσμον ξῷον εἶναι
καὶ λογικὸν καὶ φρονοῦν καὶ ϑεόν.

Philo de incorrupt. mund. 246,10 B. ἐπεὶ καὶ οὗ φϑείροντες αὐ-
τὸν λογικὸν εἶναι ὑπονοοῦσιν.

80 637 Seneca cp. 92, 30. Quid est autem, cur non existimas in eo
divini aliquid existere, qui dei pars est? totum hoc, quo continemur, et
unum est et deus: et socii sumus eius et membra.

638 [Galenus] εἰ ζῷον τὸ κατὰ γαστρός 1 Vol. XIX p. 160 K. ἴδωμεν
οὖν εἰ ξῷόν ἐστιν ὃ κόσμος καί, εἴ ye τὴν ἀρχὴν {μὴ ἐγένετο, εἶτ᾽ αὖ

86 πάλιν τὴν ὁλόκληρον ἐπέσχε φύσιν. κόσμος τοίνυν ἐστὶν σύστημα ἐξ οὐρα-
νοῦ καὶ γῆς καὶ τῶν μεταξὺ φύσεων. **** καὶ ὕδατος καὶ ἀέρος καὶ τὸ
διῆκον ἔχον διὰ πάντων αὐτῶν ἀρχηγὸν καὶ πρωτόγονον πνεῦμα, ὅπερ κα-
λοῦσι παῖδες φιλοσόφων ἢ ψυχὴν ἢ μονάδα [ἢ ἄτομον] ἢ πῦρ ἢ ὁμωνύμως

1 διοικεῖσϑαι B, quod videtur praestare. 2 ἐν τοῖς ὃ περὶ BP, ἐν τῶ
πέμπτω περὶ F. 8 τῇ P τοῖς B τῷ F. [[|διοίκοντος B. 8 ὃν scripsi, ὃ BPF.
9 lacunam significavi. 88 εἴδωμεν ed. 84 μὴ addidi; intellego μὴ ξῶον
ἐγένετο, sed dubito an corruptela latius pateat. 36 ἐπέσχε scripsi, ἐπεῖχε ed.
86 lacunam sic fere explendam puto: ἔμψυχον δ᾽ ἂν sim καὶ fov, μετὰ γῆς
ὕλης φύσεως. 88 μονάδα potuit scriptor Stoicae disputationi immiscere, &ro-

DE MUNDO, 193

τῷ γένει πνεῦμα τὸ πρῶτον. ταῦτα δὲ ἦν μὲν καὶ πρὸ τοῦ αὐτὸν ταύτην
ἔχειν τὴν ἐπωνυμίαν᾽ ἀλλὰ τότε μὲν ἄκριτα ἦν (xal) ἀδιάλλακτα καί, ὥς
φασί τινες, ὕλην εἶχε τοὔνομα, κόσμον δὲ νῦν, διὰ τὸ ποιεῖν ἐμμελῶς καὶ
εὐτάχτως καὶ ὡς ἂν ἐν ῥυϑμῶ καὶ κόσμῳ ποιεῖσϑαι τὴν κίνησιν. --- --- ἐξ
ὅλων μὲν οὖν ὃ κόσμος ὅλος ἥρμοσται καὶ ἐκ τελείων τέλειος καὶ ἐξ αὐτο- 5
τελῶν ἀνενδεής᾽ καὶ ἦν καὶ ἔσται κινούμενον ζῷον. ἀλλὰ τότε μὲν (iv»-
εσπαρμένην καὶ τὴν τοῦ παντὸς ἔχουσαν λόγον δύναμιν ἐκέκτητο, διακρυϑεὶς
δὲ καὶ τοῦ σκότους προελϑὼν τὴν οἰκείαν τῶν σπερμάτων ἀρετὴν ἔδειξεν,
ἔνϑα μὲν γῆ φαινόμενος, ἔνϑα δ᾽ ὕδωρ, ὅπου δὲ πῦρ **** σὺν ἀέρι ἐκ-
τεινόμενος πανταχοῦ τῷ τῆς αὐξήσεως τρόπῳ (iv) τῇ τῶν στοιχείων φύσει, 10
φωτίζων τὸ ὅλον οἷον ὀφθαλμοῖς ἡλίῳ καὶ σελήνῃ, καὶ τῇ τούτων διαυγεῖ
καὶ λαμπρᾷ στιλπνότητι κινήσει. πάσῃ ὁδηγὸς γενόμενος. συνεκέχρατο γὰρ
αὐτῷ καὶ οὗτος ἐξ ἀρχῆς ἔτι γινομένῳ καὶ τὴν πρώτην συνισταμένῳ φύσιν.
ξῷόν τε γὰρ πρῶτον καὶ ἔμπνουν τε καὶ ἔννουν ὅδε ὃ κόσμος καὶ τότε ἦν
καὶ νῦν φαίνεται. ὥσπερ οὖν οὐκ ἄν τις τολμήσας εἴποι μὴ [Gov αὐτόν, 15
ἡνίκα ἐκυΐσκετο (ἀπεδείξαμεν γὰρ ὡς ἐξ ὅλων ὅλος καὶ ὡς ἐκ τελείων τέλειος"
πῶς γὰρ ἄν ὁλοτελῆ παρείχετο μὴ ὧν 0Àog;) οὕτω καὶ τὸ κατὰ γαστρὸς μὴ
ξῶον (οὐκ) εἴποι τις ἄν. ὃν γὰρ τρόπον ὃ χαλκουργὸς ἢ ὃ σιδηρεὺς ἢ Ó
ἀνδριαντουργὸς ἢ ὃ ναυπηγὸς ἤ τις τῶν ὁμοίων οὐκ ἂν λέγοιτο τέλειόν τι
τῶν ἐξ αὐτοῦ καὶ ὁλόκληρον παρεσχηκέναι ἐλλείποντός τινος --- --- ---- τὸ so
δ᾽ ἀνελλιπὲς καὶ τοῖς ἅπασιν ἀπηρτισμένον --- τέλειόν ἐστιν, τὸν αὐτὸν τρό-

. πὸν καὶ ὃ κόσμος -- --- οὐκ ἄν ποτε τὸν τέλειον ἐπέσχε λόγον, si μὴ τότε,
ὅτε πρῶτον τοῦ εἶναι μετελάμβανεν, τὴν τοῦ παντὸς ἀνεδέξατο οὐσίαν.

639 VH? VIII 27, ὅ. ἢ τί μᾶλλον ἀν | ϑρώπων χάριν ἢ τῶν (ἀ]
λόγων ξώιων ἔστιν ε(ἰ | πεῖν γεγεννηκέναι | vo . . τῶ 25

19. τοιοῦτος δ᾽ ὧν οὐκ ἐπαισϑα]νόμενος νοηϑήσεται᾽ τὴν γὰρ ἰσχὺν
οὐ τὴν πυρὸς οὐδὲ τὴν ἀ ἐρος)

in fine col. ἀλλὰ δὴ καὶ παρ᾽ ἡμῖν | τῶν μὲν φύσει τῶν | δὲ προ-
αιρ(έσ)εε γινομένων ἐπιβλέψ(αι πρόχειρον ὅτι τῶν (προ αἱρετικῶν οὐδ(ενὶ |
προσέοικεν ὃ κόσμος οἷο. :

641 Cicero de natura deorum 11 14,88. Bene igitur idem Chry-
sippus, qui similitudines adiungens omnia in perfectis el maturis docel s;
esse meliora, ut in equo quam in eculeo, im cane quam in calulo, in
viro quam iw puero; ilem. quod in omni mundo optimum sit, id in per-
fecto aliquo atque absoluto esse debere. 39. Est aulem mundo mihi
perfectius, nihil virtute melius: igilur mundi est. propria virtus. |. Nec

uo» non potuit; seclusi igitur. 1 ro? αὐτὸν scripsi, τούτων ed. 2 καὶ
addidi. 3 ἐμμελῶς scripsi, εὐμελῶς ed. 7 ἐσπαρμένην ed. | Aóyov scripsi,
Aóyov ed. 9 lacunam significavi; excidisse καὶ νοῦς vel tale quid, ostendunt

sequentia. 10 ἐν addidi. 11 διαυγεῖ scripsi, διαυγείᾳ ed. 12 συνεκκέκρα-
ται ed. 18 οὗτος scripsi οὕτως ed. | ἔτι γινομένῳ scripsi, ἐπιγινομένῳ ed.
17 ὅλος scripsi, ὅλως ed. 18 οὐκ addidi. | ὃν γὰρ scripsi, ὅνπερ ed.

22 ἐπέσχε scripsi, ἔπασχε ed. 23 τοῦ scripsi, τὸ ed. || μετελάμβανεν scripsi,
μεταλαμβάνων ed. 24 Epicureus contra Stoicos disputat.

194 DE MUNDO.

vero hominis matura, perfecta, est: et efficitur tamen n " homine virtus:
quanto igitur in mundo facilius!. Est ergo in eo virtus: sapiens est igi-
tur et propterea deus. —
642 Arius Didymus epit. phys. fr. 29 Diels (DG p. 465). τισὶ δὲ
s τῶν ἀπὸ τῆς αἱρέσεως ἔδοξε γῆν τὸ ἡγεμονικὸν εἶναι τοῦ κόσμου.
Χρυσίππῳ δὲ τὸν αἰϑέρα τὸν καϑαρώτατον καὶ εἰλικρινέστατον ἅτε
πάντων εὐκινητότατον ὄντα καὶ τὴν ὅλην περιάγοντα τοῦ κόσμου
φοράν.
643 Philo quaest. et solut. in Genesin IV 215 (p.416 Aucher) In

19 homine mens similis est caelo, quoniam rationales sunt partes utriusque,
una mundi, altera animae.

644 Diogenes Laért. VII 139. Χρύσιππος δὲ ἐν τῷ πρώτῳ
περὶ προνοίας καὶ Ποσειδώνιος ἐν τῷ περὶ ϑεῶν τὸν οὐρανόν φασι
τὸ ἡγεμονικὸν τοῦ χόσμου, Κλεάνϑης δὲ τὸν ἥλιον. ὃ μέντοι Χρύ-

15 6.22708 διαφορώτερον πάλιν τὸ καϑαρώτατον τοῦ αἰϑέρος ἐν ταὐτῷ.

645 Plutarchus de comm. not. cp. 34 p. 1076f. ἀλλὰ μὴν τόν γε
κόσμον εἶναι πόλιν καὶ πολίτας τοὺς ἀστέρας, εἰ δὲ τοῦτο, καὶ φυλέτας καὶ
ἄρχοντας δηλονότι καὶ βουλευτὴν τὸν ἥλιον καὶ τὸν ἕσπερον πρύτανιν ἢ
ἀστυνόμον, οὐκ οἶδ᾽ (si) μὴ τοὺς ἐλέγχοντας τὰ τοιαῦτα τῶν λεγόντων καὶ

20 ἀποφαινομένων ἀποδείκνυσιν ἀτοπωτέρους.

14 κλέανϑος Β. 16 καϑαρώτατον B καϑαρώτερον (so in litura) P*F.
17 τόν ys κόσμον Mez., τὸ τὸ νεῖκος uiv BE. 19 εἰ add. Giesenus.

Physica III.

De eaelestibus et meteoris.

8 1. De terra.

646 Plutarchus de facie in orbe lunae cp. 6 p. 923e. γῆν δὲ φατὲ
ὑμεῖς (scil Stoici) ἄνευ βάσεως καὶ δίξης διαμένειν. πάνυ μὲν οὖν, εἶπεν s
ὃ Φαρνάκης, τὸν οἰκεῖον καὶ κατὰ φύσιν τόπον ἔχουσαν, ὅσπερ αὐτῇ, τὸν
μέσον᾽ οὗτος γάρ ἐστι περὶ ὃν ἀντερείδει πάντα τὰ βάρη βέποντα, καὶ φέρε-
ται καὶ συννεύει πανταχόϑεν᾽ ἡ δὲ ἄνω χώρα πᾶσα κἄν τι δέξηται γεῶδες
ὑπὸ βίας ἀναῤῥιφέν, εὐθὺς ἐκϑλίβει δεῦρο, μᾶλλον δὲ ἀφίησιν ἧ πέφυκεν
οἰκείᾳ ῥοπῇ καταφερόμενον. ᾿ 10

ep. 8 in. ἑτέρους φασὶ γελοιάξειν ἄνω τὴν Σελήνην, γῆν οὖσαν, ἔνι-
δρύοντας οὐχ ὕπου τὸ μέσον ἐστί. καίτοι γε εἰ πᾶν σῶμα ἐμβριϑὲς εἰς τὸ
αὐτὸ συννεύει, καὶ πρὸς τὸ αὑτοῦ μέσον ἀντερείδει πᾶσι τοῖς μορίοις, οὐχ
ὡς μέσον οὖσα τοῦ παντὺς. ἡ γῆ μᾶλλον ἢ ὡς ὅλον οἰκειώσεται μέρη αὐτῆς
ὄντα τὰ βάρη᾽ καὶ τεκμήριον ἔσται {τὸ πάϑος» τῶν ῥεπόντων, οὐ τῇ «γῆν 15
τῆς μεσότητος πρὸς τὸν κόσμον, ἀλλὰ πρὸς τὴν γῆν κοινωνίας τινὸς καὶ
συμφυίας τοῖς ἀποσπωμένοις αὐτῆς, εἶτα πάλιν καταφερομένοις.

, ep. 9. ὁρᾶτε ὅτι γελοῖόν ἐστιν εἰ γῆν οὐ φήσομεν εἶναι τὴν Σελήνην,
ὅτι τῆς κάτω χώρας ἀφέστηκεν etc.

647 Aétus Plac. III 9,8. Οἱ Στωϊκοὶ τὴν γῆν μίαν καὶ πεπε- 30
ρασμένην.

648 Aétius Plac. III 10,1. Θαλῆς καὶ oí Στωϊκοὶ καὶ of ἀπ᾽ «-
τῶν σφαιροειδῆ τὴν γῆν.

649 Diogenes Laért. VII 1606. ξῶναί τε ἐπὶ τῆς γῆς εἶσι πέντε"
πρώτη βόρειος [καὶ] ὑπὲρ τὸν ἀρκτικὸν κύκλον, ἀοίκητος διὰ ψῦχος. δευ- ss
τέρα εὔχρατος᾽ τρίτη ἀοίκητος ὑπὸ καύματος, ἡ διακεκαυμένη καλουμένη᾽
τετάρτη 7| ἀντεύκρατος᾽ πέμπτη νότιος, ἀοίκητος διὰ ψῦχος.

8 2. De sole.

650 Diogenes Laért. VII 144. τῶν δὲ ἄστρων và uiv ἀπλανῆ συμ-
περιφέρεσϑαι τῷ ὅλῳ οὐρανῷ, τὰ δὲ πλανώμενα xav ἰδίας κινήσεις κινεῖς so

6 ὅσπερ αὐτῇ scripsi, ὥσπερ αὐτὴ BE. 11 πελάζειν libri, γελοιάξειν Tur-
nebus. 12 εἰς ἑαυτὸ Wy. dubitanter. 15 τὸ πάϑος add. Dü. | τῇ γῇ
Madvig, τῇ τῆς libri. — 29 Θαλῆς x«l oi ἀπ᾿ αὐτοῦ Gal. 26 καὶ om. BPF.
26 δεύτερος F. καυμάτων BPF.

196 DE CAELESTIBUS ET METEORIS,

σϑαι. τὸν δὲ ἥλιον λοξὴν τὴν πορείαν ποιεῖσϑαι διὰ τοῦ ξῳδιακοῦ κύκλου"
ὁμοίως καὶ τὴν σελήνην ἑλικοειδῆ. εἶναι δὲ τὸν μὲν ἥλεον εἰλικρινὲς πῦρ
(Posidonius) καὶ μείζονα τῆς γῆς (Posidonius) ἀλλὰ καὶ σφαιροειδῆ (Posi-
donius) ἀναλόγως τῷ κόσμῳ. πῦρ μὲν οὖν εἶναι, ὅτι τὰ πυρὸς πάντα ποιεῖ"
6 μείζω δὲ τῆς γῆς τῷ πᾶσαν ὑπ᾽ αὐτοῦ φωτίξεσϑαι, ἀλλὰ καὶ τὸν οὐρανόν.
καὶ τὸ τὴν γῆν δὲ κωνοειδῆ σκιὰν ἀποτελεῖν τὸ μείζονα εἶναι σημαίνει" πάν-
τοϑὲν δὲ βλέπεσϑαι διὰ τὸ μέγεϑος. γεωδεστέραν δὲ τὴν σελήνην, ἅτε
καὶ προσγειοτέραν οὖσαν. τρέφεσϑαι δὲ τὰ ἔμπυρα ταῦτα καὶ τὰ ἄλλα
ἄστρα, τὸν μὲν ἥλιον ἐκ τῆς μεγάλης ϑαλάττης νοερὸν ὄντα ἄναμμα᾽ τὴν
10 δὲ σελήνην ἐκ ποτίμων ὑδάτων, ἀερομιγῆ τυγχάνουσαν καὶ πρόσγειον οὖσαν,
(Posidonius) τὰ δ᾽ ἄλλα ἀπὸ τῆς γῆς. δοκεῖ δὲ αὐτοῖς σφαιροειδῆ εἶναι
καὶ τὰ ἄστρα καὶ τὴν γῆν, ἀκίνητον οὖσαν. τὴν δὲ σελήνην οὐκ ἴδιον
ἔχειν φῶς, ἀλλὰ παρ᾽ ἡλίου λαμβάνειν ἐπιλαμπομένην. ἐκλείπειν δὲ τὸν
μὲν ἥλιον ἐπιπροσϑούσης αὐτῷ σελήνης κατὰ τὸ πρὸς ἡμᾶς μέρος (Zeno
15v τῷ περὶ τοῦ ὅλου). φαίνεται γὰρ ὑπερχομένη ταῖς συνόδοις καὶ ἀπο-
πρύπτουσα αὐτὸν καὶ πάλιν παραλλάττουσα. γνωρίζεται δὲ τοῦτο διὰ λεκάνης
ὕδωρ ἐχούσης.
651 Diogenes Laért. VII 155. κύκλους δὲ εἶναι ἐν τῷ οὐρανῷ
πέντε, ὧν πρῶτον ἀρκτικὸν ἀεὶ φαινόμενον, δεύτερον τροπικὸν ϑερινόν, τρί-
30 τὸν ἰσημερινόν, τέταρτον χειμερινὸν τροπικόν, πέμπτον ἀνταρκτικὸν ἀφανῆ.
λέγονται δὲ παράλληλοι. καϑότι οὐ συννεύουσιν εἰς ἀλλήλους" γράφονται μέν-
TOL περὶ τὸ αὐτὸ κέντρον. ὁ δὲ ξῳδιακὸς λοξός ἐστιν ὡς ἐπιὼν τοὺς πα-
ραλλήλους.
652 Stobaeus I p. 214,1 W. Χρύσιππος τὸν ἥλιον εἶναι τὸ
25 ἀϑροισϑὲν ἔξαμμα νοερὸν ἐκ τοῦ τῆς ϑαλάσσης ἀναϑυμιάματος, σφαι-
ροειδῆ δὲ εἶναι τῷ σχήματι (Diels Arii Didymi epitom. phys. fragm. 88).
653 Achilles Isagoge 14 p. 139 in Petav. ὕγαποὶ. σχῆμα δὲ αὐτοῦ
(scil. τοῦ ἡλίου) of uiv δισκοειδές, “Ἡράκλειτος δὲ σκαφοειδές. Στωϊκοὶ δὲ
σφαιροειδὲς εἶναι λέγουσι.
80 654 Αδίϊυβ Place. II 22, ὃ. Οἱ Στωϊκοὶ σφαιροειδῆ (τὸν ἥλιον) ὡς
τὸν κόσμον καὶ τὰ ἄστρα.
655 Astius Plac. II 20,4. Οἱ Στωϊκοὶ ἄναμμα νοερὸν ἐκ ϑαλάττης
τὸν ἥλιον. Cf. ibid 16 Hecataeum (Milesium).
656 Scholia in Dionys. Thrace. p. 668 Bekker Aneed. Gr. IL Ἔτι
86 δεῖ τὸν ὅρον xoi τοῖς μὴ πάνυ λογίοις δηλοῦν, τίνος ἐστὶν ὃ ὅρος, οὐχ
ὥσπερ of Στωϊκοὶ ὁριζόμενοι τὸν ἥλιον λέγουσιν ὅτι ἥλιός ἐστιν ἄναμμα
νοερὸν ϑαλασσίων ὑδάτων. :
657 Servius ad Verg. Georg. 249. Redit a nobis: i. e. ad illos.
et hoc secundum Stoicos qui dicunt Solem vicissim per utrumque hemis-
40 phaerium ire et alternis noctem facere.
658 Aétius Place. II 22,5. Of Στωϊκοὶ κατὰ τὸ διάστημα τῆς ὑπο-
κειμένης τροφῆς διέρχεσϑαι τὸν ἥλιον᾽ ὠκεανὸς δέ ἐστιν ἢ γῆ, ἧς τὴν ἀνα-
ϑυμίασιν ἐπινέμεται.

1 δόξη FP et fortasse B. 2 ὁμοίως τε BPF (om. καὶ). 6 κονοειδῆ B
κωλονειδῇ P?. 8 ἔμπειρα F. 9 τῆς om. BPF. 11 τῆς om. BPF.
13 ἐπιλαμπουμένην B. 15 ὑποκρύπτουσα B. 22 περὶ τὸ αὐτὸ κέντρον P*
mutavit in περὶ τὸν αὐτὸν πόλον. | ἐπιὸς ΒΡ. 32 οἱ Στωϊκοὶ Plut, Κλεάνϑης
Stob. 42 ἢ γῆ om. Stob.

DE CAELESTIBUS ET METEORIS. 197

659 Servius ad Verg. Aeneid. I 607. ,pasci^ autem aquis marinis
sidera, id est ignes caelestes, physici docent. — -— «quidam radios solis
pasci asserunt humore terreno.

660 Commenta Lucani Lib. VII 15 p.220 Us. Non pabula flammis:
ut Stoiei colligunt, ex nubibus flagrantia solis accenditur. 5

661 Alexander Aphrod. in Aristot. Meteorol. f. 92b ed. Ven. διὸ καὶ
γελοῖοι πάντες ὅσοι τῶν πρότερον ὑπέλαβον τὸν ἥλιον τρέφεσϑαι τῷ ὑγρῷ.
καὶ διὰ τοῦτ᾽ ἔνιοι καί φασι ποιεῖσϑαι τὰς τροπὰς αὐτόν. οὐ γὰρ ἀεὶ τοὺς
αὐτοὺς δύνασθαι τόπους παρασκευάζειν αὐτῷ τροφήν. ἀναγκαῖον δ᾽ εἶναι
τοῦτο συμβαίνειν περὶ αὐτὸν ἢ φϑείρεσϑαι. καὶ γὰρ τὸ φανερὸν πῦρ, ἕως 10
ἂν ἔχῃ τροφήν, μέχρι τούτου ξῆν. τὸ δ᾽ ὑγρὸν τῷ πυρὶ τροφὴν εἶναι μόνον,
ὥσπερ ἀφικνούμενον μέχρι πρὸς τὸν ἥλιον τὸ ἀναγόμενον τοῦ ὑγροῦ, ἢ τὴν
ἄνοδον τοιαύτην οὖσαν, οἵανπερ τῇ γινομένῃ φλογί. δι᾽ ἧς τὸ εἰκὸς λαβόν-
τες οὕτω καὶ περὶ τοῦ ἡλίου ὑπέλαβον.

Cf. ibid. f. 93a. 15

662 Scholia Hesiod. Theog. v. 276. ,,29«vó τ᾽ Εὐῤρυάλη τε. τὸ
δυνατὸν xol κατάμηκες πέλαγός φησι, Μέδουσαν δὲ τὴν λεπτοτάτην οὐσίαν.
Περσέα δὲ τὸν ἥλιον καλεῖ τὸν πρὸς ἑαυτὸν ἕλκοντα τὴν ἰκμάδα ὡς
ἀποτέμνοντα αὐτήν, παρὰ τὸ περισσῶς σεύειν τουτέστιν Óguüv' καί φησιν
ὅτι ὁ ἥλιος κινούμενος τῇ οὐρανίῳ φορᾷ τὴν μὲν Σϑεινὼ καὶ τὴν Εὐρυάλην 50
ἤγουν τὸ δυνατὸν καὶ κατάμηκες πέλαγος τῆς ϑαλάσσης οὐκ ἀναιρεῖ ἤγουν
οὐκ ἀνιμᾶται, τὴν δὲ Μέδουσαν ὡς ϑνητὴν ἀναιρεῖ ἤγουν τὸ βασιλικώτα-
τον καὶ λεπτόζτατοον τῇ κινήσει τῇ ἕξαυτοῦ ἀνιμᾶται. ὁρμᾷ δὲ ἀπὸ τῆς
κεφαλῆς αὐτοῦ ὁ Πήγασος. ἀνιμωμένου γὰρ τοῦ ἡλίου καὶ τοῦ ἀέρος τὸ
κεφαλαιῶδες καὶ ἀτμῶδες, συμβαίνει τὸ βαρύτατον ἀναφερόμενον καταπηγά- 25
ἕξειν καὶ χέεσϑαι.

663 Plutarchus de Iside et Osiride cp. 41 p. 8676. οἵ δὲ Zroi-
xol τὸν uiv ἥλιον ἐκ ϑαλάττης ἀνάπτεσϑαι καὶ τρέφεσϑαί φασι, τῇ δὲ σελήνῃ
τὰ κρηναῖα καὶ λιμναῖα νάματα γλυκεῖαν ἀναπέμπειν καὶ μαλακὴν ἀναϑυ-
μίασιν. 80

664 Philo de confus. linguarum ὃ 156 Vol. II p. 259,2. ὅτι ὃ αἰϑήρ,
ἱερὸν πῦρ, φλόξ ἐστιν ἄσβεστος, ὡς καὶ αὐτὸ δηλοῖ τοὔνομα, παρὰ τὸ oi-
ϑειν, ὃ δὴ καίειν ἐστὶ κατὰ γλῶτταν, εἰρημένον. Μάρτυς δὲ μία μοῖρα τῆς
οὐρανίου πυρᾶς, ἥλιος, ὃς τοσοῦτον γῆς ἀφεστώς, ἄχρι μυχῶν τὰς ἀκτῖνας
ἐπιπέμπων, αὐτήν vt καὶ τὸν ἀπ᾽ αὐτῆς ἀνατείνοντα μέχρι τῆς οὐρανίου ss
σφαίρας ἀέρα φύσει ψυχρὸν ὄντα, τῇ μὲν ἀλεαίνει τῇ δὲ καταφλέγει. Τὰ
μὲν γὰρ ὅσα ἢ μακρὰν ἀφέστηκεν αὐτοῦ τῆς φορᾶς ἢ ἐγκάρσια παραβέβλη-
ται ἀλεαίνει μόνον, τὰ δ᾽ ἐγγὺς ἢ ἐπ᾽ εὐθείας ὄντα καὶ προσανακαίει βίᾳ.

665 Plutarchus de comm. not. ep. 45 p. 1084c. Καὶ μὴ bucxe-
poivérucav ἐπὶ ταῦτ᾽ ἀγόμενοι TU) κατὰ μικρὸν λόγῳ, Xpucím TOU μνη- 4o
μονεύοντες, ἐν τῷ πρώτῳ τῶν Φυεικῶν Ζητημάτων οὕτω προς-
évovroc' ,Οὐχ ἣ μὲν νύξ εῶμά ἐετιν, fj δὲ écrépa καὶ ὁ ὄρθρος
καὶ τὸ uécov τῆς νυκτὸς εώματα οὐκ écriv: οὐδὲ fj μὲν ἡμέρα

εὧμά écriv, οὐχὶ δὲ καὶ fj νουμηνία εὦμα, xai fj δεκάτη καὶ

8 αὐτόν scripsi, αὐτῶν ed. 9 τόπους scripsi, τρόπους ed. 25 fortasse:
νεφελῶδες. 84 σφαίρας Marg. 81 παραβέβληται ΘῊΡ παρακέκληται Ἐ' παρα-
κέκλιται vulg.

198 DE CAELESTIBUS ET METEORIS.

πεντεκαιδεκάτη xai ἣ τριακάς, xai ὃ μὴν εῶὧμά écti, καὶ τὸ
θέρος καὶ τὸ φθινόπωρον καὶ ὃ ἐνιαυτός."

8 3. De luna.
(Cf. etiam n. 650.)

5 666 Aetius Plac. II 26, 1. οὗ Στωϊκοὲ μείζονα τῆς γῆς ἀποφαίνον-
ται (τὴν σελ.) ὡς καὶ τὸν ἥλιον.

667 Aétius Plac. II 37,1. οὗ Στωϊκοὲ σφαιροειδῇ εἶναι (τὴν σελ.)
ὡς τὸν ἥλιον. σχηματίξεσϑαι δ᾽ αὐτὴν πολλαχῶς, καὶ γὰρ πανσέληνον γιγνο-
ἔνην καὶ διχότομον καὶ ἀμφίκυρτον καὶ μηνοειδῇ. .

10 668 Plutarchus de facie lunae cp. 15 p. 928c. λέγουσι δὲ (scil. Stoici)
τοῦ αἰϑέρος τὸ uiv αὐγοειδὲς καὶ λεπτὸν ὑπὸ μανότητος οὐρανὸν γεγονέναι,
τὸ δὲ πυχνωθὲν καὶ συνειληϑὲν ἄστρα᾽ τούτων δὲ τὸ νωθϑρότατον εἶναι τὴν
σελήνην καὶ ϑολερώτατον.

669 Αδεας Plac. II 30,5. Οἱ Στωϊκοὶ διὰ τὸ ἀερομιγὲς τῆς οὐσίας

15 μὴ εἶναι αὐτῆς (sc. τῆς itid) ἀκήρατον τὸ σύγκριμα.

670 A&tius Plac. II 28, 3. Οἱ Στωϊκοὶ ἀμαυροφανὲς (sc. τὸ φῶς
τῆς G:À.), ἀεροειδὲς γάρ.

671 Aétius Plac. II 25, 5. Ποσειδώνιος δὲ καὶ οὗ πλεῖστοι τῶν
Στωϊκῶν μικτὴν ἐκ πυρὸς καὶ ἀέρος (τὴν σελήνην).

30 672 Plutarchus de facie in orbe lunae cp. 31 p. 933f. 6 Φαρνάκης
(Stoicus Plutarchi) εἶπεν. ὅτε τοῦτο καὶ μάλιστα τὴν Σελήνην δείκνυσιν
ἄστρον ἢ πῦρ οὖσαν" ITE ἐστι παντελῶς ἄδηλος ἐν ταῖς ἐκλείψεσιν, ἀλλὰ
διαφαένει τινὰ χρόαν ἀνθοακώδη καὶ βλοσυρὰν ἥτις ἔδιός ἐστιν αὐτῆς. ᾿

673 Plutarchus de facie in orbe lunae cp. ὅ p.921f. ᾿Δ4λλὰ μὴ δό-

35 ξωμεν, ἔφη, κομιδῇ προπηλακίζειν τὸν Φαρνάκην, οὕτω τὴν Στωικὴν δόξαν
ἀπροσαύδητον ὑπερβαίνοντες, εἰπὲ δή τι πρὸς τὸν ἄνδρα πάντως ἀέρος
μῖγμα καὶ μαλακοῦ πυρὸς ὑποτιϑέμενον τὴν Σελήνην. εἶτα οἷον
ἐν γαλήνῃ φρίκης ὑποτρεχούσης φάσχοντα τοῦ ἀέρος διαμελαΐί-
vevroc ἔμφασιν γίνεσϑαι μορφοειδῇ (προσώπου).

30 paullo infra vituperat Stoicos: ὁμοῦ μὲν "Aortguv καὶ ᾿4ϑηνᾶν ἀνακα-
λοῦντας, ὁμοῦ δὲ σύμμεγμα καὶ φύραμα ποιοῦντας ἀέρος ξοφεροῦ καὶ πυρὸς

ἀνθρακώδους, οὐκ ἔχουσαν ἔξαψιν οὐδὲ αὐγὴν οἰκείαν, ἀλλὰ δυσκχρινές τι
σῶμα τυφόμενον ἀεὶ καὶ πυρίκαυστον" ὥσπερ τῶν κεραυνῶν τοὺς ἀλαμπεῖς
καὶ ψολόεντας ὑπὸ τῶν ποιητῶν προσαγορευομένους.

35 p. 9225. καὶ γὰρ Ἐμπεδοκλεῖ δυσκολαίνουσι πάγον ἀέρος χαλαξώδη
ποιοῦντι τὴν Σελήνην ὑπὸ τῆς τοῦ πυρὸς σφαίρας περιεχόμενον αὐτοὶ δὲ
τὴν Σελήνην σφαῖραν οὖσαν πυρός, ἀέρα φασὶν ἄλλον ἄλλῃ διεσπασμένον
περιέχειν, καὶ ταῦτα μήτε ῥήξεις ἔχουσαν ἐν ἑαυτῇ μήτε βάϑη καὶ κοιλότη-
τας, ἅπερ oí γεώδη ποιοῦντες ἀπολείπουσιν, ἀλλὰ ἐπιπολῆς δηλονότι τῇ κυρ-

40 τότητι ἐπικείμενον.

5 apud Stobaeum Ποσειδώνιος καὶ οἱ πλεῖστοι τῶν Στωϊχῶν ex anteceden-
tibus suppletur. 7 apud Stobaeum Ποσειδώνιος καὶ oi πλεῖστοι τῶν Στωϊχῶν
suppl. ex antecedentibus. 8 vel γίγνεσθαι scribendum vel γὰρ delendum

putat Diels. 26 παντὸς codd. BE. 29 προσώπου add. Wy. 31 σύμμιγα
codd. BE.

τήν τ᾽ αὐγὴν καὶ τὸ ποιοῦν ὕδωρ :
αὐτόν, ἀφ᾽ οὗ τὸ φῶς τῷ ὕδατι προσπῖπτον ἀναχέχλασται. τούτων δ᾽ ὁμο-
καὶ , κελεύουσι τοὺς ἀνακλάσει φωτίξεσθαι
τὴν γῆν ὑπὸ τῆς σελήνης ἀξιοῦντας ἐπιδεικνύναι νύκτωρ ἐμφαι-
νόμενον τῇ σελήνῃ τὸν ἥλιον, ὥσπερ ἐμφαίνεται τῷ ὕδατι μεϑ᾽ is
ἡμέραν, ὅταν ἀνάκλασις ἀπ᾿ αὐτοῦ γένηται μὴ φαινομένου δὲ
τούτου, κατ᾽ ἄλλον οἴονται τρόπον, οὐκ ἀνακλάσει, γίγνεσθαι τὸν
φωτισμόν. εἰ δὲ μὴ τοῦτο, μηδὲ γῆν εἶναι τὴν σελήνην. (Hanc
i Stoicorum

id
εἰ
h
ἢ
Ἢ
"
i

;
1
n
ἢ
;
à

p.221,28W Χρύσιππος ἐχλείπειν τὴν σελήνην ss
360» 251 Ast. Plac. II 29, 8).

Diogenes La£rt VII 146. τὴν δὲ σελήνην (ἐχλείπειν) ἐμπίπτουσαν

τῆς γῆς σκίασμα᾽ ὅϑεν καὶ ταῖς πανσελήνοις ὄ

» ΄

μὲ

i
ἢ
H
j
à
i
:

E
|
|

Jm
H
Ti
'
| i
2
τὶ
H

ἢ

200 DE CAELESTIBUS ET METEORIS$.

679 Plutarchus de facie lunae cp. 25 p. 940a. ὠκεανοῦ τε πλημ-
μύρας, ὡς λέγουσιν οὗτοι. (scil. Btoici), καὶ πορϑμῶν ἐπιδόσεις, διαχεομένων
καὶ αὐξανομένων ὑπὸ τῆς σελήνης τῷ ἀνυγραίνεσϑαι, παρατιϑέμενος.

680 Philo de provid. II ὃ 77 (p. 96 Aucher) Lunae phasibus spe-
ciatim fructus nocte quodam modo maturescere videntur; debiles namque
et magis femineos emittens splendores nec non serenos (aut rore praeditos)
optime lactat enutriendo et adaugendo; quandoquidem nimius violentus-
que calor exsiecando arescere facit; qui vero absque exustione est, leniter
ac paulatim calefaciendo solet perficere.

σι

10 8 4. De astris.
(Cf. etiam n. 650.)

681 A&tus Plac. II 14, 1. Of Στωϊκοὶ σφαιρικοὺς τοὺς ἀστέρας.
καϑάπερ τὸν κόσμον καὶ ἥλιον καὶ σελήνην.

682 Achilles Isagoge 11 p. 133 in Petav. Uranol oí Στωϊκοὶ δὲ
ἐκ πυρὸς λέγουσιν αὐτούς" πυρὸς δὲ τοῦ ϑείου καὶ ἀϊδίου καὶ οὐ παρα-
πλησίου τῷ παρ᾽ ἡμῖν᾽ τοῦτο γὰρ φϑαρτιπκόν, καὶ οὐ παμφαές.

idem 12. Περὶ σχήματος ἀστέρων. Κλεάνθης αὐτοὺς κωνοειδὲς ἔχειν
σχῆμά φησι. τινὲς δὲ πετάλοις ἐοικέναι ἐκ πυρός, βάϑος οὐκ ἔχοντας, ἀλλ᾽

ὥσπερ γραφὰς εἶναι. Οἱ δὲ Στωϊκοὶ σφαιρικὸν ἔχειν σχῆμα ge
30 χαϑάπερ τὸν ἥλιον καὶ τὸν περιέχοντα οὐρανόν.

683 Stobaeus ecl I p. 206,25 W. Χρυσίππου" ᾿Δνατολὴν δ᾽
εἶναί φησιν ὁ Χρύσιππος ἐν ταῖς Φυσικαῖς τέχναις ὑπεροχὴν
ἄστρου ὑπὲρ γῆς. δύσιν δὲ κρύψιν ἄστρου ὑπὸ γῆν. Γίγνεσϑαι δ᾽.
ἅμα τῶν αὐτῶν ἀνατολὴν καὶ δύσιν πρὸς ἄλλους τε καὶ ἄλλους.
᾿Επιτολὴν δὲ {τὴν ἄστρου ἅμα ἡλίῳ ἀνατολήν, δύσιν δὲ τὴν ἅμα
ἡλίῳ δύσιν. Διχῶς γὰρ λέγεσϑαι δύσιν, τὴν τὴν κατὰ τὴν ἀΡΑΥΘΛΗΝ,
τὴν δὲ κατὰ τὴν ἐπιτολήν. Κυνὸς δ᾽ ἐπιτολὴν ἅμα ἡλίῳ κυνὸς ἀνα-
τολήν, δύσιν δὲ κυνὸς ἅμα ἡλίῳ κυνὸς νὼ ὑπὸ γῆν. Τὸν δ᾽
ὅμοιον λόγον εἶναι καὶ ἐπὶ τῆς πλειάδος (Diels Arii Didymi epit.
3o phys. fragm. 32).

684 Cicero de natura deorum II 15,39. Atque haec mundi divini-
tate perspecta tribuenda est sideribus eadem divinitas, quae ex mobilissima
purissimaque aetheris parte gignuntur, neque ulla praeterea est admixta
natura, totaque sunt calida atque perlucida, ut ea quoque rectissime et

35 animantia esse et sentire atque intelligere dicantur.

685 Origenes eontra Celsum V 10. Vol. II p. 11,13 Κό. p. 585
Delarue. εἴπερ xoi of ἐν οὐρανῷ ἀστέρες ζῷά εἰσι λογικὰ καὶ σπουδαῖα.

686 Achilles Isagoge 13 Jp. 134 in Petav. Uranol ὅτι δὲ oí ἀστέρες
ζῷα, χρῶνται πρὸς ἀπόδειξιν οἵ Στωϊκοὶ τούτοις" πάντα τὰ ἐν τῷ οὐρανῷ

40 πυρώδη, καὶ κατὰ φύσιν καὶ πολυχρονίως κινεῖται καὶ κυκλικῶς. οὐκοῦν

σι

1 ὠκεανοῦ τε ed. Basileensis, ὧστε καὶ ἀνοιγαὶ libri. 17 Cf. I n. 508.
25 τὴν add. Wachsmuth. 98 sig trad., ὑπό Meineke. 83 est Baiter, sunt
libri.

. DE CAELESTIBUS ET METEORIS. 201

καὶ κρίσιν ἔχει. εἰ δὲ κρίσιν ἔχει καὶ ξῷά ἐστι. Καὶ ποικίλας ἔχουσι κι-
νήσεις᾽ τοῦτο δὲ τοῖς ζῴοις ἕπεται. Καὶ πάντα τὰ στοιχεῖα ξῷα ἔχει᾽ ἄτοπον
δὲ τὸ κρεῖττον πάντων τῶν στοιχείων ξῴων ἄμοιρον εἰπεῖν.

687 Achilles Isagoge 18 p. 138 in Petav. Uranol τοὺς ἀστέρας
δὲ ξῷα εἶναι, οὔτε ᾿ἀναξαγόρᾳ οὔτε Ζημοκρίτῳ δοκεῖ οὔτε "Ezxwxosoo 5
ἐν τῇ πρὸς Ἡρόδοτον ἐπιτομῇ, Πλάτωνι δὲ δοκεῖ ἐν Τιμαίῳ καὶ ριστο-
τέλει ἐν δευτέρῳ περὶ οὐρανοῦ καὶ Χρυσίππῳ ἐν τῷ περὶ προ-
νοίας καὶ ϑεῶν. οἱ δὲ ᾿Επικούρειοί φασι μὴ εἷναι ξῴδια, ἐπεὶ ὑπὸ
σωμάτων συνέχεται, οἱ δὲ Στωϊκοὶ τὸ ἀνάπαλιν.

688 Philo de provid. II 8 74 (p. 94 Aucher) lteni sine labore ac 10
defatigatione est eorum (scil. stellarum fixarum) cireumactio, primum uti-
que ob proximitatem ad divinam naturam; ae deinde etiam propter ignis
virtutem, quae nequit debilitari, eo quod optima esca instructa sit, neque
lempore lassari.

689 Aetius Plac. II 15, 2. (περὶ τάξεως ἀστέρων) οἵ δὲ ἄλλοι Στωΐ- 15
xol πρὸ τῶν ἑτέρων τοὺς ἑτέρους (sc. ἀστέρας) iv ὕψει καὶ βάϑει.

690 Αδίζυβ Plac. II 17,4. Ἡράκλειτος καὶ of Στωϊκαὶ τρέφεσϑαι
τοὺς ἀστέρας ἐκ τῆς ἐπιγείου ἀναϑυμιάσεως.

691 Servius ad Verg. Aeneid. X 272. cometae autem latine crinitae

appellantur. et Stoici dicunt has stellas esse ultra XXXII. 30
692 Diogenes Laért. VII 152. ἧριεν δὲ εἶναι αὐγὰς ἀφ᾽ ὑγρῶν νεφῶν
ἀνακεκλασμένας (additur aecuratior Posidonii explicatio) κομήτας τε καὶ
πωγωνίας καὶ λαμπαδίας πυρὰ εἶναι ὑφεστῶτα πάχους ἀέρος εἰς τὸν ai-
ϑερώδη τόπον ἀνενεχϑέντος: σέλας δὲ πυρὸς ἀϑρόου ἔξαψιν ἐν ἀέρι φερο-
μένου ταχέως καὶ φαντασίαν μήκους ἐμφαίνοντος. 25

8 5. De anni partibus.

693 Diogenes Laért. VII 151. τῶν δὲ ἐν ἀέρι γινομένων χειμῶνα
μὲν εἶναί φασι τὸν ὑπὲρ γῆς ἀέρα κατεψυγμένον διὰ τὴν τοῦ ἡλίου πρόσω
ἄφοδον. ἔαρ δὲ τὴν εὐκρασίαν τοῦ ἀέρος κατὰ τὴν πρὸς ἡμᾶς πορείαν.
| ϑέρος δὲ τὸν ὑπὲρ γῆς ἀέρα καταϑαλπόμενον τῇ τοῦ ἡλίου πρὸς ἄρκτον 80
πορείᾳ, μετόπωρον δὲ τῇ παλινδρομίᾳ τοῦ ἡλίου ἀφ᾽ ἡμῶν γίνεσϑαι.
Stobaeus ed.I p. 106,24 W. Χρυσίππου (cf.n. 509) — —
"Eao δὲ ἔτους ὥραν κεκραμένην ἐκ χειμῶνος ἀπολήγοντος καὶ ϑέρους
ἀρχομένου: ἢ τὴν μετὰ χειμῶνα ὥραν πρὸ ϑέρους. Θέρος δὲ ὥραν
ἔτους τὴν μάλισϑ᾽ ὑφ᾽ ἠλίου διακεκαυμένην. Μετόπωρον δὲ ὥραν ἔτους ss
τὴν μετὰ ϑέρος μέν, πρὸ χειμῶνος δὲ κεκραμένην. Χειμῶνα δὲ ὥραν
ἔτους τὴν μάλιστα κατεψυγμένην ἢ τὸν περὶ γῆν ἀέρα κατεψυγμένον.
γίνεσϑαι δὲ ἰσημερίας δύο x«9' ἕκαστον ἐνιαυτὸν καὶ τροπὰς δύο"

20 has autem stellas Stoici ultr XXXa dies esse dicunt F (olim Floria-
censis, nunc Parisinus 7929). 21 ἐξ ὑγρῶν F. 928 καὶ λαμπαδίας om. B.
95 φερόμενον B. 35 ἀφ᾽ libri, corr. Meineke. 81 τὴν ---κατεψυγμένην libri,
τὸν ---κατεψυγμένον Diels.

202 DE CAELESTIBUS ET METEORIS.

ἰσημερίας μέν, ὅταν ἡ νὺξ καὶ ἡ ἡμέρα ἴσαι ὦσι" τούτων δὲ τὴν uiv
ἔαρι γίγνεσθαι, τὴν δὲ μετοπώρῳ᾽ τῶν δὲ τροπῶν τὰς μὲν ϑέρους,
τὰς δὲ χειμῶνος (Arii Didymi fr. phys. 26 Diels).
694 Philo de provid. II 8 78 (p. 96 Aucher) Dierum autem noc-
5 tiumque inaequalitatem Sol producit, inaequaliter ac varia lege cireumac-
tus et per accessum secessumque aestates, hiemes et aequinoctia peragens,
quae sunt tempora annua nascendi, erescendi, perfectionis omnium sub
caelo causa.
695 Philo de animal. sacrif. idon. Vol. IL. Mang. p. 243. ἔπειτα
10 ἀέρος καὶ τῶν κατ᾽ αὐτὸν μεταβολῶν. Χειμὼν γὰρ καὶ ϑέρος ἔαρ ve καὶ
μετόπωρον, αἵ ἕτήσιοι καὶ βιωφελέσταται ὧραι, παϑήματα ἀέρος γεγόνασιν,
ἐπὶ σωτηρίᾳ τῶν μετὰ σελήνην τρεπομένου.
696 Astius Place. III 8,1. ᾿Εμπεδοκλῆς καὶ of Στωϊκοὶ χειμῶνα μὲν
γίνεσϑαι τοῦ ἀέρος ἐπικρατοῦντος τῇ πυκνώσει καὶ εἰς τὸ ἀνωτέρω βιαξομέ-
15 νου, ϑερείαν δὲ τοῦ πυρός, ὅταν εἰς τὸ κατωτέρω βιάζηται.

8 6. De meteoris.

697 Aétius Plac. III 7,2. Of. Zvoixol πᾶν πνεῦμα ἀέρος εἶναι δύσιν,
ταῖς τῶν τόπων δὲ παραλλαγαῖς τὰς ἐπωνυμίας παραλλάττουσαν᾽ olov τὸν
ἀπὸ τοῦ ζόφου καὶ τῆς δύσεως ζέφυρον, τὸν (δὲς ἀπὸ τῆς ἀνατολῆς καὶ

20 τοῦ ἡλίου ἀπηλιώτην, τὸν δὲ ἀπὸ τῶν ἄρκτων βορέαν, τὸν δὲ ἀπὸ τῶν νο-
τίων λίβα.

698. Diogenes Laért. VII 152. «τοὺς δὲ ἀνέμους ἀέρος εἶναι δύσεις"
παραλλαττούσας δὲ τὰς ἐπωνυμίας γίνεσθαι» παρὰ τοὺς τόπους, ἀφ᾽ ὧν.
δέουσι. τῆς δὲ γενέσεως αὐτῶν αἴτιον γίνεσϑαι τὸν ἥλιον ἐξατμίξοντα τὰ

35 νέφη. :

699 Cicero de divin. II 44. Placet enim Stoicis eos anhelitus terrae,
qui frigidi sint, cum fluere coeperint, ventos esse; cum autem se in nubem
induerint eiusque tenuissimam quamque partem coeperint dividere atque
disrumpere idque crebrius facere et vehementius, tum et fulgores et toni-

30 trua existere: si autem nubium conflictu ardor expressus se emiserit, id
esse fulmen.

700 Scholia Hesiod. Theog. v. 148. ,,Kórrog τε Βριάρεώς τε Γύγης 9.
— -- οὗτοι δὲ λέγονται ἐκνεφίαι ἄνεμοι" εἰσὶ δὲ ἁρπακτικοὶ πάντες. διὰ
τοῦτο καὶ ἑκατόγχειρες μυϑικῶς, διὰ τὸ δρμητικὸν τῆς μάχης.

35 Κόττος, Βριάρεως xol Γύγης of τρεῖς καιροί εἰσιν᾽ Κόττος 7| ὀργὴ τοῦ
καύματος ἤγουν ὃ ϑερινός᾽" Βριάρεως τὸ ἔαρ, παρὰ τὸ βρύειν καὶ αὔξεσϑαι
τὰ φυτά. Γύγης δὲ ὃ χειμερινὸς καιρός. οὺὃς καὶ ἕκατόγχειρας καλεῖ διὰ
τὸ πολλὰς ἐνεργείας ἔχειν.

701 Stobaeus ecl. I p. 245, 28 W. Χρυσίππου. Χρύσιππος ἔφησε

40 τὴν ὁμίχλην νέφος διακεχυμένον, ἢ ἀέρα πάχος ἔχοντα" δρόσον δὲ ἐξ

12 exspectatur: ὑπὸ σελήνην. 14 καὶ om. Stob. 15 κατώτερον FP,
corr. Meineke. 19 δὲ add. Diels. Totum locum excerpsit Galenus in Hippocr.
de humoribus lib. II Vol. XVI p. 396 K. 22 suppletum ex Aétio III 7,2 (DG
p. 374a 23). 24 γενέσϑαι F. 33 ἐκνεφίαι scripsi, ἐκνέφεοι libri.

DE CAELESTIBUS ET METEORIS. 203

ὁμίχλης καταφερόμενον ὑγρόν᾽ ὑετὸν δὲ φορὰν ὕδατος &x νεφῶν" ὕμ-
Boov δὲ λάβρου ὕδατος καὶ πολλοῦ ἐκ νεφῶν φοράν χάλαξαν δὲ ὑετοῦ
πεπηγότος διάϑρυψιν᾽ χιόνα δὲ νέφος πεπηγὸς ἢ νέφους πῆξιν" τὸ δ᾽
ἐπὶ τῆς γῆς πεπηγὸς ὕδωρ κρύσταλλον" πάχνην δὲ δρόσον πεπηγυῖαν
(Diels Arii Didymi epit. phys. fragm. 35).

702 Diogenes Laért. VII 153. ὑετὸν δὲ ἐκ νέφους μεταβολὴν εἰς
ὕδωρ, ἐπειδὰν ἢ ἐκ γῆς ἢ ἐκ ϑαλάττης ἀνενεχϑεῖσα ὑγρασία ὑφ᾽ ἡλίου μὴ
τυγχάνῃ κατεργασίας. καταψυχϑὲν δὲ τοῦτο πάχνην καλεῖσϑαι. χάλαξαν
δὲ νέφος πεπηγός, ὑπὸ πνεύματος διαϑρυφϑέν. χιόνα δὲ ὑγρὸν ἐκ νέφους
πεπηγότος (Posidonius).

703 Stobaeus ecl I p. 283,9 W. Χρύσιππος ἀστραπὴν ἔξαψιν
νεφῶν ἐχτριβομένων ἢ ῥηγνυμένων ὑπὸ πνεύματος, βροντὴν δ᾽ εἶναι
τὸν τούτων ψόφον" ἅμα δὲ γίνεσϑαι ἐν τῷ ἀέρι βροντήν τε καὶ ἀστρα-
mv, πρότερον δὲ τῆς ἀστραπῆς ἀντιλαμβάνεσθαι ἡμᾶς διὰ τὸ τῆς
ἀκοῆς ὀξυτέραν εἶναι τὴν ὅρασιν" ὅταν δ᾽ ἡ τοῦ πνεύματος φορὰ σφο-
δροτέρα γένηται καὶ πυρώδης, κεραυνὸν ἀποτελεῖσϑαι, ὅταν δ᾽ ἄϑρουν
ἐχπέσῃ τὸ πνεῦμα καὶ ἧττον πεπυρωμένον, πρηστῆρα γίγνεσϑαι. ὅταν
δ᾽ ἔτι ἧττον ἦ πεπυρωμένον τὸ πνεῦμα, τυφῶνα (DDG p. 369b, 34
. Aét. Plac. III 3, 13).

704 Diogenes Laért. VII 153. ἀστραπὴν δὲ ἔξαψιν νεφῶν παρατρι-
βομένων ἢ ῥδηγνυμένων ὑπὸ πνεύματος, ὡς Ζήνων iv và περὶ τοῦ ὅλου"
βροντὴν δὲ τὸν τούτων ψόφον ἐκ παρατρίψεως ἢ δήξεως" κεραυνὸν δὲ
ἔξαψιν σφοδρὰν μετὰ πολλῆς βίας πίπτουσαν ἐπὶ γῆς, νεφῶν παρατριβομένων
ἢ δηγνυμένων᾽ of δὲ συστροφὴν. πυρώδους ἀέρος βιαίως καταφερομένην.
τυφῶνα δὲ κεραυνὸν πολύν, βίαιον καὶ πνευματώδη ἢ πνεῦμα καπνῶδες
ἐῤῥωγότος νέφους᾽ πρηστῆρα νέφος περισχισϑὲν πυρὶ μετὰ πνεύματος.

705 Aétius Place. III 8,12. Οἱ Στωϊκοὶ βροντὴν μὲν συγκρουσμὸν
νεφῶν. ἀστραπὴν δὲ ἔξαψιν ἐκ παρατρίψεως, κεραυνὸν δὲ σφοδροτέραν ἔκ-
λαμψιν, πρηστῆρα δὲ νωχελεστέραν.

706 Ioannes Laurentius Lydus de ostentis 7 p. 129 ed. Wachsmuth.
ὥστε πολλὴ κοινωνία ταῖς διοσημείαις πρὸς τὰ γήϊνα, κἂν roig ἀπὸ τῆς
Στοᾶς μὴ δοκῇ.

707 Αδέϊυβ Plac. III 15, 2. Οἱ δὲ Στωϊκοί φασι" σεισμός ἐστι τὸ
ἐν τῇ γῇ ὑγρὸν εἰς ἀέρα διακρινόμενον καὶ ἐκπῖπτον.

1 ἦ Ῥὴ BF. | ὑφ᾽ ἡλίου καὶ μὴ BPF. 8 τυγχάνοι P. (-ῃ P?) τυγχάνον
B. || καταψύχειν P. κατέψυχε F. 22 δὲ om. BP. 23 βίας καὶ BF.
24 ónrvvuívov ὑπὸ πνεύματος F. 25 δὲ om. BPF. | βίαιον πολὺν (hoc ord.)
BPF. 26 ἐῤῥωγότος, sed órog in litura 5 litterarum P ἔρρωτος ἀπὸ B. || πρι-
στῆρα P, corr. P'. | περισχίϑὲν B περιχυϑὲν P in lit. περιχυϑὲν F. 27 προσ-
xoovouóv Stob. 28 ἔλλαμψιν Plut. 29 νωϑεστέραν Stob. :

Stoicorum veterum fragm. ΤΙ. 14

Physica IV.

De animalibus et plantis.

81. De plantis.

708 Asus Plac. V 26,8. Οἱ Στωϊκοὶ δὲ καὶ Ἐπικούρειον οὐκ

5 Impvyo (τὰ φυτὰ scil) τινὰ γὰρ ψυχῆς ὁρμητικῆς εἶναι καὶ ἐπιϑυμητικῆς,
τινὰ δὲ καὶ λογικῆς τὰ δὲ φυτὰ αὐτομάτως πως κινεῖσϑαι, οὐ διὰ ψυχῆς.

Cf. Theodoret V, 25 p. 73, 39.

709 Themistius paraphr. in Aristot. de anima II, 2 p. 88 Sp. μέσος
τοίνυν Πλάτωνος xol τῶν ἀπὸ τῆς Στοᾶς 'Δριστοτέλης, ἔμψυχα μὲν và

10 φυτὰ λέγων, ζῷα δὲ μή᾽ ἐκείνων δὲ ὁ μὲν ἄμφω, oí δὲ οὐδέτερον.

710 Galenus de Hipp. et Plat. place. VI (509 M. 5661 EK.) οἵ δὲ
Στωϊκοὶ οὐδὲ ψυχὴν ὕλως ὀνομάζουσι τὴν τὰ φυτὰ διοικοῦσαν, ἀλλὰ φύσιν. -

711 Alexander Aphrod. de anima libri mant. p. 118, 12 Bruns. ὅτι
γὰρ τὸ φυτικὸν ψυχή ἐστι xol ψυχῆς μέρος xol δύναμις, οὗ μόρια τὸ ϑρεπτι-

15 40v καὶ τὸ αὐξητικὸν καὶ γεννητικόν, ἀλλὰ οὐκ, ὥς τινές φασιν, φύσις
δείξομεν.

712 Galenus de foetuum formatione 3. K. IV p. 665. xol μέν-
τοι x«l περὶ τῆς τῶν φυτῶν γενέσεως ἐσκέφϑαι τι χρὴ πρότερον᾽ ἐκ
γὰρ τῶν εἷς ταῦτα ἀναγκαίων ἕν ἐστι καὶ τὸ γιγνώσκειν, ὁποίων τὲ

20 καὶ ὁπόσων δεῖται τὸ κύημα, μέχρις ἂν ὑπὸ μιᾶς διοικῆται ψυχῆς.
ὡς τὰ φυτά. Καλοῦμεν δὲ τὴν ψυχὴν ταύτην, ὅταν μὴ περὶ τούτου
προκείμενον T, σκοπεῖν, τῷ κοινῷ πάσης οὐσίας προσρήματι φύσιν
ὀνομάξοντες. 0 x&v ταῖς ἀκριβέσι σκέψεσιν οἱ περὶ Χρύσιππον
ἐφύλαξαν οἷο. '

25 713 Philo de mundi opificio 8 43 Vol. I p. 13,21 Wendl. 443 οὐ
μόνον ἦσαν οἵ καρποὶ τροφαὶ fóoic, ἀλλὰ καὶ παρασκευαὶ πρὸς τὴν τῶν
ὁμοίων ἀεὶ γένεσιν, τὰς σπερματικὰς οὐσίας περιέχουσαι. ἐν αἷς ἄδηλοι καὶ
ἀφανεῖς οἵ λόγοι τῶν ὅλων εἰσί, δῆλοι καὶ φανεροὶ γινόμενοι καιρῶν
περιόδοις.

6 γεγενῆσϑαι libri, corr. Diels. 19 ἕν ἐστι scripsi, ἔνεστι vulg. 21 πε-
ριέχοντες cod. V. -

DE ANIMALIBUS ET PLANTIS. 205

8 2. De brutis animalibus.

714 Clemens Al. Stromat. II p. 487 Pott. Τῶν yàg κινουμένων͵͵ ἃ
μὲν xaO ὁρμὴν καὶ φαντασίαν κινεῖται, ὧς τὰ [On' τὰ δὲ κατὰ μετάϑεσιν,
ὡς τὰ ἄψυχα᾽ κινεῖσϑαι δὲ καὶ τῶν ἀψύχων τὰ φυτὰ μεταβατικῶς φασὶν
εἰς αὔξησιν, εἰ τις αὐτοῖς ἄψυχα εἶναι συγχωρήσει τὰ φυτά. "E&eog μὲν s]
οὖν of λίϑοι, φύσεως δὲ τὰ φυτά, ὁρμῆς δὲ καὶ φαντασίας τῶν τε αὖ δυοῖν
τῶν προειρημένων καὶ τὰ ἄλογα μετέχει ξῷα᾽ ἡ λογικὴ δὲ δύναμις ἰδία οὖσα
τῆς ἀνθρωπείας ψυχῆς οὐχ ὡσαύτως τοῖς ἀλόγοις ζῴοις ὁρμᾶν ὀφείλει, ἀλλὰ
καὶ διακρίνειν τὰς φαντασίας καὶ μὴ συναποφέρεσϑαι αὐταῖς.

715 Galenus comm. 5 in Hippocr. epid. 6 ed. Bas. V 510 K. XVII B. 250. 10
τοῖς Στωϊκοῖς δ᾽ ἔϑος ἐστὶ φύσιν μὲν ὀνομάζειν d τὰ φυτὰ διοικεῖται,
ψυχὴν δὲ ἣ τὰ ξῷα᾽ τὴν (δ᾽) οὐσίαν ἀμφοτέρων μὲν τίϑενται τὸ σύμφυτον
πνεῦμα καὶ διαφέρειν ἀλλήλων οἴονται ποιότητι. ξηρότερον μὲν γὰρ πνεῦμα
τὸ τῆς ψυχῆς, ὑγρότερον δὲ τὸ τὴς φύσεως εἶναι, δεῖσθαι δ᾽ ἄμφω πρὸς
διαμονὴν οὐ τροφῆς μόνον, ἀλλὰ καὶ ἀέρος. 15

716 [Galenus] introductio s. medicus 9 ed. Bas. IV 375. K. XIV 697.
πνεύματα δὲ κατὰ τοὺς παλαιοὺς δύο ἐστί, τό τε ψυχικὸν καὶ τὸ φυσικόν.
οἵ δὲ Στωϊκοὶ καὶ τρίτον εἰσάγουσι τὸ ἕχτικόν, ὃ καλοῦσιν ἕξιν.

ibid. p. 726. τοῦ δὲ ἐμφύτου πνεύματος διπτὸν εἶδος, τὸ μὲν φυσικόν,
᾿τὸ δὲ ψυχικόν᾽ εἰσὶ δὲ οἱ καὶ τρίτον εἰσάγουσι, τὸ ἕκτικόν᾽ ἕκτικὸν μὲν so
οὖν ἐστι πνεῦμα τὸ συνέχον τοὺς λίϑους, φυσικὸν δὲ τὸ τρέφον τὰ ξῷα καὶ
τὰ φυτά, ψυχικὸν δὲ τὸ ἐπὶ τῶν ἐμψύχων αἰσϑητικά τε ποιοῦν τὰ ζῷα καὶ

κινούμενα πᾶσαν κίνησιν.

717 Proclus in Plat. Parmen. Vol. V p. 135 ed. Cousin. ἕνα δὲ μένῃ
τὰ μετέχοντα τῆς ἰδέας ἀεὶ καὶ μηδέποτε ἐκλείπῃ. δεῖ τινος ἄλλης αἰτίας, 35
οὐκ ἐν αὐτοῖς οὔσης ἢ κινουμένης, ἀλλ᾽ ἐφ᾽ ἑαυτῆς ἱδρυμένης, πρὸ τῶν κι-
νουμένων ἀκινήτου καὶ διὰ τὴν οἰκείαν σταϑερότητα προξενούσης καὶ τοῖς
κινουμένοις τὴν ἀνέκλειπτον μετοχήν᾽ ταύτης γὰρ ἐφιέμενοι πάντες τῆς ai-
τίας, οἵ μὲν τοὺς σπερματικοὺς λόγους εἶναι τούτους οἰηϑέντες,
ἀφϑάρτους αὐτοὺς ἐποίησαν, ὡς οἱ ἀπὸ τῆς Στοᾶς᾽ οἵ δὲ οἷο. 30

718 Galenus adv. Iulianum 5. Vol. XVIIIA p. 266 K. ἅπαν μὲν
yàg φυτὸν ὑπὸ φύσεως διοικεῖται, πᾶν δὲ ζῷον ὑπὸ φύσεώς τε ἅμα καὶ
ψυχῆς εἴ γε δὴ τὴν μὲν τοῦ τρέφεσϑαί τε καὶ αὐξάνεσϑαι καὶ τῶν τοιού-
τῶν ἔργων αἰτίαν ὀνομάζομεν ἅπαντες ἄνϑρωποι φύσιν, τὴν δὲ τῆς αἰσϑή-
σεώς τε καὶ ἐξ ἑαυτῆς κινήσεως ψυχήν. 35

719 Philo de fuga et inventione $ 112 Vol. III p. 133, 26 Wendl.
"O τε yàg τοῦ Ὄντος λόγος, δεσμὸς ὧν τῶν ἁπάντων, ὡς εἴρηται, xol συν-
᾿ ἔχει τὰ μέρη πάντα καὶ σφίγγει, κωλύων αὐτὰ διαλύεσθαι καὶ διαρτᾶσϑαι.
"H v ἐπὶ μέρους ψυχή, καϑ' ὅσον δυνάμεως μεμοίραται, τῶν τοῦ σώματος
οὐδὲν ἀποσχίξεσϑαι καὶ ἀποτέμνεσϑαι μερῶν παρὰ φύσιν ἐᾷ, τὸ δ᾽ im αὐτῇ 4o
πάντα ὁλόκληρα ὄντα ἁρμονίαν καὶ ἕνωσιν ἀδιάλυτον ἄγει τὴν πρὸς ἄλ-
ληλα ete.

720 Iamblichus de anima apud Stobaeum ecl I p. 375,20 W. κατὰ
δ᾽ αὖ τοὺς Στωϊκοὺς ἀτελέστερα ἀεὶ ἀπομερίξεται τὰ τοιαῦτα τῆς fois

6 δὲ Wil, τε cod. ante κα. 12 ó'addidi. 35 ἐξ ἑαυτῆς scripsi, ἕξεως αὐ-
τῆς ed. 88 καὶ κωλύει H*. 44 ad differentiam, quae est inter animam hominis

14*

9206 DE ANIMALIBUS ET PLANTIS.

ἐνεργήματα" καὶ ὅσῳ ἂν d προϊόντα προσωτέρω τῆς ἀλογίας, τοσῷδε μᾶλλον
ἐπὶ τὸ ἀτελέστερον ἀποφέρεται τὰ καταδεέστερα τῶν πρεσβυτέρων.
721 Clemens Al. Stromat. VII 6 p. 850 Pott. ἤδη δὲ τὰ μὲν χερσαῖα
καὶ τὰ πτηνὰ τὸν αὐτὸν ταῖς ἡμετέραις ψυχαῖς ἀναπνέοντα ἀέρα τρέφεται,
5 συγγενῆ τῷ ἀέρι τὴν ψυχὴν κεκτημένα" τοὺς δὲ ἰχϑῦς οὐδὲ ἀναπνεῖν φασὶ
τοῦτον τὸν ἀέρα, ἀλλ᾽ ἐκεῖνον ὃς ἐγκέκραται τῷ ὕδατι εὐθέως κατὰ τὴν πρώ-
τὴν γένεσιν, καϑάπερ καὶ τοῖς λοιποῖς στοιχείοις" ὃ καὶ δεῖγμα τῆς ὑλικῆς
διαμονῆς.
722 Philo de mundi opifieio 8 66 Vol.I p. 21,21 Wendl Διὸ τῶν
10 ἐμψύχων πρώτους ἐγέννησεν ἰχϑύας, πλέον μετέχοντας σωματικῆς ἢ ψυχικῆς
οὐσίας, τρόπον τινὰ ζῷα καὶ οὐ ξῷα, κινητὰ ἄψυχα, πρὸς αὐτὸ μόνον τὴν
τῶν σωμάτων διαμονὴν παρασπαρέντος αὐτοῖς τοῦ ψυχοειδοῦς, καϑάπερ φασὶ
τοὺς ἅλας τοῖς κρέασιν, ἵνα μὴ ῥαδίως φϑείροιντο.
729 Cicero de finibus V 38. αὖ non inscite illud dietum . videatur
151n sue, animum illi pecudi datum pro sale, ne putisceret.
Cf. Varro de r. r. II 4, 10. Plut. quaest. conv. V 10,3. Clemens
Alex. Strom. II 20, 105 p. 484 P.

724 Plutarchus de Stoic. repugn. ep. 12 p. 1038b. ἐν δὲ τῷ
πρώτῳ περὶ Δικαιοσύνης «καὶ và ϑηρία φησὶ συμμέτρως τῇ χρείᾳ
s) τῶν ἐκγόνων φὠκειῶσϑαι πρὸς αὐτά, πλὴν τῶν ἰχϑύων" αὐτὰ γὰρ τὰ
κυήματα τρέφεται δι᾽ αὑτῶν." — ἡ γὰρ οἰκείωσις αἴσϑησις ἔοικε τοῦ
οἰχείου καὶ ἀντίληψις εἶναι.

125 Origenes contra Celsum IV 87. Vol. I p. 357,25 Ko. (p. 567 Del.).
Ἔστω δὲ καὶ ἄλλα ὑπὸ τῶν ζῴων γιγνώσκεσϑαι eboidhent, τί οὖν τοῦτο
25 πρὸς τὸ μὴ φύσιν ἀλλὰ λόγον εἶναι τὸν εὑρίσκοντα ταῦτα ἐν τοῖς ζῴοις; εἰ"
μὲν γὰρ λόγος ἦ ἦν ὃ εὑρίσκων, οὐκ ἂν ἀποτεταγμένως τόδε τι μόνον εὑρίσκετο
ἐν ὄφεσιν, ἔστω καὶ δεύτερον καὶ τρίτον, καὶ ἄλλο τι ἐν ἀετῷ καὶ οὕτως ἐν
τοῖς λοιποῖς ζῴοις" ἀλλὰ τοσαῦτα ἂν ὅσα καὶ ἐν ἀνθρώποις" »vyl δὲ φανερὸν
ἐκ τοῦ ἀποτεταγμένως πρός τινα ἑκάστου φύσιν ζῴου νενευκέναι βοηϑήματα,
80 ὅτε οὐ σοφία οὐδὲ λόγος ἐστὶν ἐν αὐτοῖς, ἀλλά τις φυσικὴ πρὸς
τὰ τοιάδε σωτηρίας ἕνεκεν τῶν ζῴων κατασκευή, ὑπὸ τοῦ λόγου
γεγενημένη.
726 Philo de animalibus adv. Alexandrum p. 147 Aucher. Canis
cum persequebatur feram, perveniens ad fossam profundam, iuxta quam
88 duae erant semitae, una ad dextram, altera in sinistram, paululum se
sistens, quo ire oporteat, meditabatur. Currens autem ad dexteram et
nullum inveniens vestigium, reversus per alteram ibat. Quando vero ne-
que in ista aperte appareret aliquod signum, transiliens fossam curiose
indagat, praeter odoratum cursum accelerans; satis declarans non obiter
40 haec facere, sed potius vera inquisitione consili. Consilium autem talis
cogitationis dialectici appellant demonstrativum evidens quinti modi: ,,Quo-
niam vel ad dextram fera fugit vel ad sinistram aut demum transsiliit,
(atqui neque ad dextram fugit neque ad sinistram; ergo transsiliit»."

et ceterorum animalium animas, haec referenda esse docet sententiarum conexus.
13 διαφϑείροιντο codd. ABP. 15 putisceret Nonius, putresceret libri
Cic. 43 Supplevi syllogismum, qui est Chrysippi πέμπτος ἀναπόδεικτος cf.

DE ANIMALIBUS ET PLANTIS. 201

idem p.166 Aucher. Proscribenda et opinio eorum, qui canem vena-
licum bestias persequentem autumarunt quinto argumenti modo uti. Idem
dicendum de collectoribus conchyliorum deque quaerentibus quidquam;
indicia enim rerum sequentur, apparenter sub specie dialectica, verum
iamen nec per somnium quidem philosophentur; alioquin dicendum esset s
de omnibus aliquid quaerentibus, quod quintum illum modum usurpent.
— — Nos enim dicimus, quod ex decentibus bonisque sibi convenientibus
multisque rebus invantibus ad sanitatem perseverationemque valetudinis
habent appetitionem et universali comprehensione universorum carentes
eam possident certitudinem, quae in propria specie cernitur. Verum tamen 10
rationalis habitus necesse est illa nullam habere participationem. Ratio-
nalis autem habitus est syllogismus ex apprehensione entium, quae minime
adsunt; ut intellectus de deo, de mundo, de lege, de patrio more, de civi-
tate, de politica — quorum nihil percipiunt bestiae.

721 Sextus adv. math. VIII 270. καίτοι ví περὶ ἀνθρώπων λέγομεν, i5
ὅτε καὶ τοῖς ἀλόγοις ζῴοις τινὲς αὐτῶν (Stoicorum, scil. Chrysippus) μετα-
δεδώκασι τῆς τοῦ σημείου νοήσεως; καὶ γὰρ ὃ κύων, ὅτε ἐκ τοῦ ἴχνους
στιβεύει τὸ ϑηρίον, σημειοῦται --- καὶ ὁ ἵππος κατὰ τὴν τοῦ μύωπος προσ-
βολὴν 2 τὴν τῆς μάστιγος ἐπανάτασιν ἐξάλλεται — καὶ ὀρούει πρὸς δρόμον.

728 Philo de animalibus adv. Alexandrum p. 155 Aucher. Ecce so
enim quaedam animantia praeter iam dictas virtutes iustitiam etiam prae
- Se tulerunt, natantia, terrestria et aérea. Quandoquidem iam in marinis
pinae et satellitis eius aequitas in societate manifesta est; contubernium
enim commune cibi habent et aequaliter eum distribuunt. Idem facere
et trochilum ac pompilum, in confesso est apud omnes, qui minores iis 36
comperiuntur in vita communi. Inter volucres autem vel ipsam supremam
iustitiam ciconia demonstrat, parentes nutriens, et statim ut alata fuerit,
nullum aliud opus sibi proponens, antequam gratias retribuat et benefa-
cientibus sibi vices reddat. Verum hoc pariter et terrestrium aliqua agere
persuasum est. — —— Aequum est quidem non nonnullis, sed universis so
partibus mundum compositum esse; verum partem eam, in quam cadit
iustitia et iniustitia, illam omnino praeditam etiam ratione; utraque enim
ad rationem pertinet.
| 729 Cicero de nat. deor. II 123. Pina vero — duabus grandibus

patula conchis cum parva squilla quasi societatem coit comparandi cibi, ss
itaque cum pisciculi parvi in concham hiantem innataverunt, tum admo-
nita squillae-morsu pina comprimit conchas. Sie dissimillimis bestiolis
communiter cibus quaeritur. 124 In quo admirandum est, congressune
aliquo inter se an iam inde ab ortu natura ipsa congregatae sint.

729a Athenaeus Deipnosoph. III p. 89d. Χρύειππος δ᾽ ὃ Xo- “0
λεὺς ἐν τῷ πέμπτῳ περὶ τοῦ καλοῦ xai τῆς ἡδονῆς ,,ἡἣ mívvn,
φηςί, καὶ ὃ πιννοτήρης ευνεργὰ ἀλλήλοις, κατ᾽ ἰδίαν οὐ δυνά-
μενα ευμμένειν. fj μὲν οὖν πίννη ócrpeóv écriv, ὁ δὲ πιννο-
τήρης καρκίνος μικρός. xal fj πίννη διαςτήςεατα τὸ ὄετρακον

Diog. Laért. VII 81. 37 squillae morsu pina Heindorf, squilla pina morsu
(vel morsus) libri. 39 natura ipsa Walker, natura ipsae A, naturae ipsae
ceteri. — Cf. III n. 369. 41 libri ἐκ τοῦ ε΄. 42 μένειν coni. Coraes.

208 DE ANIMALIBUS ET PLANTIS.

ἡευχάζει τηροῦςα rà émeicióvra ἰχθύδια, ὃ δὲ πιννοτήρης
παρεςτώς, ὅταν εἰςέλθῃ τι, δάκνει αὐτὴν ὥςπερ εημαίνων, fi
δὲ δηχθεῖςα ευμμύει᾽ καὶ οὕτως τὸ ἀποληφθὲν ἔνδον κατε-
ςθίουςει κοινῇ.

δ 729b Plutarchus πότερα τῶν ξῴων φρονιμώτερα cp. 80 p. 980a.
ἀλλὰ μᾶλλον ἐπὶ τὰς κατ᾽ ἰδίαν κοινωνίας αὐτῶν καὶ συμβιώσεις ἱτέον (sc.
ξῴων). ὧν ἐστι καὶ ὁ τὸ πλεῖστον ἐξαναλώσας Χρυσίππου μέλαν πιν-
νοτήρας, παντὶ καὶ φυσικῷ βιβλίῳ καὶ ἠϑικῷ προεδρίαν ἔχων᾽ τὸν γὰρ
σπογγοτήραν οὐχ ἱστόρηκεν, οὐ γὰρ ἂν παρέλιπεν. ὃ μὲν οὖν πιννοτήρας

10 ζῷόν ἐστι καρκινῶδες, ὥς φασι, καὶ τῇ πίννῃ σύνεστι καὶ πυλωρεῖ τὴν κόγχην
᾿προχαϑήμενος ἐῶν ἀνεῳγμένην καὶ διακεχηνυῖαν, ἄχρι οὗ προσπέσῃ τι τῶν
ἁλωσίμων αὐτοῖς ἰχϑυδίων᾽ τότε δὲ τὴν σάρκα τῆς πίννης δακὼν παρεισῆλϑεν,
ἡ δὲ συνέκλεισε τὴν xóyymv, καὶ κοινῶς τὴν ἄγραν ἐντὸς ἕρκους γενομένην
κατεσϑίουσι.

15 790 Philo de animalibus adv. Alexandrum p. 169 Aucher. Quae

vero dicuntur de pina et satellite eius, communem societatem demonstrant.

— —— Quisquis autem haesitat, discat ex arboribus plantisque. — —

Hae enim etsi nullam habeant animae partem, tamen familiaritatis abalie-

nationisque non minorem praeferunt manifestationem. ^ Moventur et crescunt

atque tamquam osculo dilectionis salutando amplectuntur se invicem, ut
olivam hedera et ulmum vitis; aliquas tamen non solum aversatur (vitis),
verum etiam evitat. — — — Sed neminem arbitror adeo insanire,
ut audeat dicere, haec ex fidelis amicitiae aut hostilitatis
animo oriri, sed supremae naturae ratione quaedam in unum

s; àdducuntur, alia disiunguntur, haud sibi invicem convenientia.
Hoc itaque tenore existimo falsum esse animalia mortalia quaeque praeter .
hominem contrarietatem societatemque et quae ad istas referuntur ratio-
nali cum harmonia prae se ferre. Haec enim omnia ratione et mente
solent conciliari; similitudines vero et tamquam imagines in animalibus

so delineari contigit; et speciem contemptus vel honoris, studii, gratiarum
actionis et consimilium rerum exhibent aliqua subobseura delineamenta
impressa, quae non pertinent ad veritatem; quandoquidem propriae, certae
et solidae formae in animis sunt hominum.

791 Philo de animalibus adv. Alexandrum p. 163 Aucher. Con-

88 Sidera — —— utrum apes et araneae, puta quod textrices istae sint, illae
favum mellis creabunt, iuxta artisne industriam ingeniosam (id faciant),
aut absque ratione per actionem naturalem. Siquidem horum omnino, si
oportet verum fateri, admirabilis habenda diligentia, quae tamen non
a disciplina deducta est. Ad quid enim disciplina, quam non

40 praecedet comprehensio scientiae, quae oportet esse artium prin-
cipium? quoniam ars est collectio concordantium conceptorum.

1792 Philo de animalibus adv. Alexandrum p. 163 Aucher. Volueres
solent per aérem volare, aquatilia natare et gradi terrestria. An id per
Studium doctrinae? Minime; sed suapte natura singula memorata haec

45 agunt. Similiter et apes sine doctrina naturaliter favum peragunt, et

8 (ἐν παντὶ Wy. 41 concepta Aucher, sed fuit in graeco: σύστημα ἐκ
καταλήψεων.

DE ANIMALIBUS ET PLANTIS, 209

&raneae quasi per se edoetae subtilem illam elaborationem textorum mo-
liuntur. Siquis autem aliter putat, adeat arbores, et perspiciens videbit
euiusque dotes clarissimas, quia et in istis multa sunt absque arte arti-
fieiosa. "Vitem non vides, dum in diebus vernalibus germen producit?
Primum enim foliis illud operit, deinde more matris paulatim nutrit, et 5
id augmentum ducit; postmodum remutans ex acido uvam efficit, donec
omnino maturet fructum. At instructane his fuit cura adhibita? Certe
omnino per mirabilem operique praesidentem naturam par fuit
non solum utilissimo fructui ferendo, verum etiam adornando
iruneo decore. — — — Dicimus enim et de invisibilibus naturis, quod, 10
eum ordinatae et artificiosae sint, integrum servant esse rationales, etiam
illa, quae omnino carent anima. Revera tamen non ista dantur, et in
praedietis animalibus. Cuneta enim peragunt non provida curatione ac
consilio, sed seeundum irrevocabilem operationem eliciunt ex propria con-
Structione proprietates naturales. p. 165. Haud consulto — scorpio at- 15
tollens aculeum dimovet, ac si per electionem statuerit debere ulcisci eum, ὁ
qui iam injuriam sibi fecerit. — —— Item comparatio vietus et morborum
curatio et his similia iterum sunt naturae inventiones innatae animalibus
invisibili virtute. Et haec omnia possident, ut salva se servent et ut
vindicent se ab invasoribus. 20

733 Philo de animalibus adv. Alexandrum p. 168 Aucher. Quodsi
eenseas alia (scil bruta animalia) praedita esse oeconomica quadam pru-
dentia, ut formiea et apis, cum nemo istarum tamen politica gaudeat,
concedas oportet posse falsum esse in specie, quod verum sit in genere
sub quo cadit. Ut puto, -non ignoras, quod eorum est oeconomia, 95
quorum et politice; unius enim utraque virtutis proles, etsi
sub specie pares, impares tamen magnitudine, ut domus et ci-
vitas. Atqui deest iis politice, neque ergo dispensatio dicenda
est de illis.

»At quid quis dicere potest, inquies, cum antea collectione faeta con- 30
dit in thesauros formica et horrea sibi prius parat? His utilius in opus
exit apis et collectis floribus alvearique pulchre constructo mirifice mel
facit Ita quidem ego etiam dico. Dico tamen haec providentiae, non
. animalium ratione carentium, sed eius qui universam moderatur naturam
esse tribuenda. Illud enim (animal) nihil agit intellectu. Isti vero (deo) ss
cura est variis de rebus; ut nimirum, sicut Creator, impetum singularum
creaturarum constringit ac corroborat ad id, propter quod factae sunt,
Sive ad eam quae singulis convenit perfectionem.

794 Philo de animalibus adv. Alexandrum p. 171 Aucher. Hactenus
satis locuti de ratione existente in intellectu, locutionem nune examinemus. 40
Siquidem merulae et corvi et psittaci et consimiles, etsi varie vocem pro-
ferant, artieulabum tamen nunquam et nullo modo vocabulum pronuntiare
queunt. Sed puto quod quemadmodum in instrumentis musicis foramina
quamvis habeant portionem veritatis constantis, non tamen rationales so-
nitus sunt constantes, sed forma carentes et consequenter nihil manifeste 45
exponere possunt, ita et praedictorum animantium voces sunt significatione

48 Contrarium affirmatur II n. 223.

210 DE ANIMALIBUS ET PLANTIS. 3

carentes et deformes, veritatem formae sermonis non vocabuli modo. ex-
primentes, sed per cantilenam ete.
735 Alexander Aphrod. de mixtione p. 233,14 Bruns. ἐπεὶ δὲ πρὸς
κατασκευὴν τοῦ σῶμα διὰ ᾿σώματος χωρεῖν χρῶνται καὶ ταῖς τῶν ξῴων διὰ
5 τῆς τροφῆς αὐξήσεσιν — ἡ γὰρ αὔξησις τῇ προσϑήκῃ τῆς τροφῆς «γίνεται"
ὥστε si» πάντῃ [καὶ] αὔξεται τὰ αὐξανόμενα, πάντῃ ἂν ἣ τροφὴ προσπρί-
νοιτοὸ τῷ προὐπάρχοντε σώματι. οὐχ οἷόν τε δὲ πάντῃ προσκχρυϑῆναι τὴν
μὴ διὰ παντός τε καὶ πρὸς πᾶν ἐνεχϑεῖσαν᾽ ἀλλ᾽ εἰ διὰ παντὸς ἣ τροφὴ
τοῦ σώματος φέρεται, σῶμα οὖσα, ἀναγκαῖον εἶναι δόξει, σῶμα διὰ σώματος
10 χωρεῖν, εἴγε μόνως οὕτως οἷόν τε τὴν ἐκ τῆς τροφῆς προσϑήκην παντὶ τῷ
τρεφομένῳ γίνεσϑαι σώματι --- ὅτε οὖν μὴ οὕτως τὸ τρέφεσϑαί τε καὶ αὔ-
ξεσϑαι γίνεται (οὐδὲν γὰρ τῶν ἀδυνάτων γίνεται) φέρε {παραστήσω ἐκϑέ-
μενος τὴν ᾿Αριστοτέλους δόξαν τὴν περὶ αὐξήσεώς τε καὶ τροφῆς.
p. 234, 93. sive σώματι λέγοιτο ἡ αὔξησις γίνεσθαι προστιϑεμένῳ,
15 ἔσται σῶμά τε διὰ σώματος χωροῦν καὶ γινόμενον σώματι, εἴγε καϑὸ μὲν
ξεταί τι, κατὰ τοῦτο τὴν προσϑήκην λαμβάνει" κατὰ πάντα δὲ τὸ αὐξόμενον
αὔξεται᾽ ὥστε κατὰ πᾶν καὶ προσϑήκην λήψεται. ἀλλ᾽ εἰ σῶμα ὃν κατὰ
πᾶν ἑαυτὸ τὴν προσϑήκην λαμβάνει, δεήσει διὰ παντὸς αὐτοῦ χωροῦν τὸ
προστιϑέμενον αὐτῷ (τοῦτο δέ ἐστιν ἣ τροφή) τὴν αὔξησιν αὐτοῦ ποιεῖσϑαι.
90 εἶ γὰρ λέγει τις διά τινῶν κενῶν γενέσϑαι τὴν δίοδον τῆς τροφῆς, ἀνάγκη
τούτῳ λέγειν πᾶν τὸ τρεφόμενον σῶμα εἶναι κενόν, εἰ καϑὸ μὲν ἡ πάρο-
δὸς τῆς τροφῆς, κενὸν κατὰ τοῦτο᾽ κατὰ πάντα δ᾽ αὐτοῦ ἡ πάροδος τῆς τρο-
φῆς. εἰ δὴ κατὰ πάντα αὔξεται.
196 Galenus de symptomatum causis ΠῚ 4. Vol. VII p. 227 K. ὅσοι
35 δ᾽ οὐ συγχωροῦσιν ὑπὸ τροφῆς ἀλλοιοῦσϑαι và τρεφόμενα (κρατουμένου γάρ,
οὐ κρατοῦντος ὄνομα ὑπάρχειν τὴν τροφήν), οὔτε περὶ τῆς κατὰ τὰ ζῷα
μεταβολῆς οὔτε πολὺ μᾶλλον ἔτι περὶ τῆς κατὰ τὰ φυτὰ δύνανται λέγειν :
ὑγιὲς μηδέν οἷο.
ibid. 228. ὅσοι φάσκουσι κρατουμένου καὶ ἀλλοιουμένου καὶ μεταβαλ-
30 λομένου τὴν τροφὴν ὑπάρχειν ὄνομα etc.
ibid. τὸ μὲν ὁμοιοῦν ἑαυτῷ τὴν τροφὴν ἔργον ἐστὶ τοῦ τρεφομένου,
τὸ δ᾽ ὁμοιοῦσϑαί τε καὶ μεταβάλλεσθαι πάϑος τῆς τροφῆς.
734 Plinius Not. Hist. XXX 108. Chrysippus philosophus tra-
didit phryganion adalligatum remedio esse quartamis. quod essel ami-
86 mal neque ille descripsit mec mos invenimus quà movisse. demonsiran-
dum iamen fuit a tam gravi auctore diclum, si cwius cura efficacior
esset. ànquirendi.

8 3. De natura hominis.

14938 Cicero de legibus I 8, 24. Nam cum de natura hominis quae-
40 ritur, disputari solet — —- perpetuis cursibus conversionibusQque) cae-

6 γίνεται" ὥστε εἰ addidi. | καὶ expunxi. 8 μὴ Bruns, μίαν libri.
12 παραστήσω scripsi, καὶ ὧν libri. 15 δεχόμενον σῶιιά τι Bruns. 18 αὐτοῦ
Apelt, αὐτὸ libri. 21 τούτῳ Bruns, τοῦτο libri. 39 hominis Victorius, omni
libri. 40 que add. Ernesti, cursibus delent alii.

DE ANIMALIBUS ET PLANTIS. 211

lestibus exstitisse quandam maturitatem serendi generis humani; quod

sparsum in terras atque satum divino auctum sit animorum munere.
799 Origenes contra Celsum I 37 Vol. I p. 89, 1 Kó. (p. 355 Delarue).

καὶ κατ᾽ αὐτοὺς δὲ τοὺς Ἕλληνας οὐ πάντες ἄνϑρωποι ἐξ ἀνδρὸς καὶ γυναι-

xüg ἐγένοντο᾽ εἰ γὰρ γενητός ἐστιν ὃ κόσμος, ὡς καὶ πολλοῖς Ἑλλήνων 6

ἤρεσεν, ἀνάγκη τοὺς πρώτους μὴ ἐκ συνουσίας γεγονέναι, ἀλλ᾽
ἀπὸ γῆς, σπερματικῶν λόγων συστάντων ἐν τῇ γῇ.

40 Philo quaest. et solut. in Genesin III 48 ἃ 222 Aucher) Porro
magis naturalius instruit eos, qui se causam generationis existimant, vix
animum referentes ad videndum genitorem universorum. Ipse enim est
verus ae verax pater, nos autem, qui genitores dieimur, instrumenta su-
mus ad serviendum generationi. Quoniam sicut in mira similitudine omnia,
quae vident, inanimata sunt, quod vero nervos corroborat, invisibile qui-
dem est, ipsum tamen causa exsistit virtutis motusque visus, simili modo
ex sempiterno invisibilique spatio extendit virtutes conditor univer-
sorum, nos autem tamquam miracula nervis corroboramur ad
id, quod ad nos attinet, semen et generationem; nisi velimus etiam
fistulam putare per se flatam esse, non vero ab artifice distributam ad
harmoniae productionem, qua instrumentum in servitium ae opus necessa-
rium fuit constructum.

741 Diogenes Laért. VII 168. σπέρμα δὲ λέγουσιν εἶναι τὸ οἷόν
τε γεννᾶν τοιαῦτα ἀφ᾽ οἵου καὶ αὐτὸ ἀπεχρίϑη. ἀνθρώπου δὲ σπέρμα,
ὃ μεϑέίέησιν ὃ ἄνθρωπος us9' ὑγροῦ, συγκιρνᾶσϑαι τοῖς τῆς ψυχῆς
μέρεσι κατὰ μιγμὸν τοῦ τῶν προγόνων λόγου. εἶναι δὲ αὐτὸ Χρύ-
σιππός φησιν ἐν τῇ δευτέρᾳ τῶν φυσικῶν πνεῦμα κατὰ τὴν οὐ-

£^

σίαν, ὡς δῆλον ἐκ τῶν εἷς τὴν γῆν καταβαλλομένων σπερμάτων, ἃ
παλαιωϑέντα οὐκέτι φύεται, ὡς δῆλον διαπεπνευκυίας αὐτοῖς τῆς δυ-
νάμεως.

742 Galenus defin. medicae 94 Vol. XIX p. 370 K. σπέρμα ἐστὶ
πνεῦμα ἔνϑερμον ἐν ὑγρῷ ἐξ ξαυτοῦ κινούμενον καὶ δυνάμενον τοιοῦτον
γεννᾶν οἷον ἀφ᾽ οὗ καὶ ἀφείϑη. --- --- ὃ δὲ Κιτιεὺς Ζήνων οὕτως ὡρί-
Garo' σπέρμα ἐστὶν ἀνθρώπου ὃ μεϑίησιν ἄνθρωπος μεϑ᾽ ὑγροῦ ψυχῆς μέ-
ρους ἅρπαγμα καὶ σύμμιγμα τοῦ τῶν προγόνων γένους, οἷόν τε αὐτὸ ἦν καὶ
αὐτὸ συμμιχϑὲν ἀπεκρίϑη. |

ibid. 439. τὸ σπέρμα ἐστὶν κατὰ μὲν τοὺς Στωϊκοὺς ὃ μεϑίησι τὸ
ἕῷον ὑγρὸν μετὰ πνεύματος καὶ ψυχῆς, ὡς δὲ οὐ μέρος.

149 Galenus de foet. format. 6. K. IV 699 ed. Bas. I 221. μάλιστα
δ᾽ ἄν τις ϑαυμάσειε τὴν πρὸς τοὺς γεννήσαντας ὁμοιότητα τῶν ἐκγόνων,
ὕπως γίγνεται" φαίνεται γὰρ πάλιν ἡ διαπλάττουσα τὸ σῶμα ψυχὴ παρὰ
τῶν γονέων εἰς τὸ κυούμενον ἥκειν, ὡς ἐν τῷ σπέρματι περιεχομένη. --- ---
Καὶ πού τινες αὐτῶν οὐχ ὕλην ἀλλ᾽ ὄργανον ὑπάρχειν αὐτῆς τὸ σπέρμα
φασίν, ὕλην γὰρ εἶναι τὸ τῆς μητρὸς αἷμα, λεγόντων ἑτέρων (scil τῶν

2 atque factum ABH!. 22 οὗ F. 24 us9 ὑγροῦ --- μέρεσι verba cor-
rupta. συγκρίνασϑαι B. | τοῦ προγόνου λόγου B. 27 αὐτῶν (compend.) B
αὐτοῖς (oig in litura) P*. 81 haec valde corrupta esse patet. Cf. I n. 128
(Zeno).

212 DE ANIMALIBUS ET PLANTIS.

Στωϊκῶν) τἀναντία᾽ δοκεῖ γὰρ αὐτοῖς ὁ τεχνίτης αὐτὸς εἶναι τὸ σπέρμα, τισὶ
μὲν ὅλον, ἐνίοις δὲ τὸ περιδχόμενον. ἐν αὐτῷ πνεῦμα. καί μοι περὶ τούτων
ἰδίᾳ γέγραπται κατά vL βιβλίον, ἐν ᾧ περὶ τῶν ὑπὸ Χρυσίππου λεγομένων
ἐν τοῖς περὶ ψυχῆς αὐτοῦ γράμμασιν ἐπισκέπτομοαι.

5, Of ibid. K. 700. τὴν ἐν τῷ σπέρματι ψυχήν, φυτικὴν μὲν ὑπὸ τῶν
περὶ τὸν ᾿Δριστοτέλην καλουμένην, ἐπιϑυμητικὴν δὲ ὑπὸ Πλάτωνος, ὑπὸ δὲ
τῶν Στωϊκῶν οὐδὲ ψυχὴν ὅλως, ἀλλὰ φύσιν, ἡγουμένων διαπλάττειν τὸ
ἔμβρυον οὐ μόνον οὐκ οὖσαν σοφήν, ἀλλὰ καὶ παντάπασιν ἄλογον etc.

744. Plutarchus de comm. not. cp. 35 p. 1077b. 4 καί φασιν (scil

10 Stoici) τὸ μὲν σπέρμα «διὰ τὴν ἐπὶ μικρὸν ὄγκον ἐκ πολλοῦ ᾿ σπείρασιν᾽
ὠνομάσϑαι, τὴν δὲ ᾿φύσιν᾽ ἐμφύσησιν οὖσαν καὶ διάχυσιν τῶν ὑπ᾽ αὐτῆς
ἀνοιγομένων καὶ λυομένων λόγων ἢ ἀρυϑμῶν.

445 Philo de mundi opificio $ 67 Vol.I p. 22,18 Wendl. Τὸ σπέρμα
τῶν ξῴων γενέσεως ἀρχὴν. εἶναι συμβέβηκε. Τοῦτο ὡς ἔστι φαυλότατον, ἐοι-

15 κὸς ἀφρῷ ϑεωρεῖται᾽ ἀλλ᾽ ὅταν εἰς τὴν μήτραν καταβληϑὲν ἐνστηρίσῃ, κίνησιν
εὐθὺς λαβὸν εἰς φύσιν τρέπεται. Φύσις δὲ βελτίων σπέρματος, ἐπεὶ καὶ
κίνησις ἠρεμίας ἐν γενητοῖς. Ἢ δὲ οἷα τεχνίτης ἢ κυριώτερον εἰπεῖν ἀνεπί-
ληπτος τέχνη ξῳοπλαστεῖ τὴν μὲν ὑγρὰν οὐσίαν εἰς τὰ τοῦ σώματος μέλη
καὶ μέρη διανέμουσα, τὴν δὲ πνευματικὴν εἰς τὰς τῆς ψυχῆς δυνάμεις, τήν

0 τε ϑρεπτωνὴν καὶ τὴν αἰσϑητικήν.

446 Origenes in evang. Ioannis XX 2. Καὶ σαφές γε ὅτι τὸ μὲν
σπέρμα [τινὰς] ἔχει τοὺς λόγους τοῦ σπείραντος ἐν ἑαυτῷ, ἔτι ἡσυχάζοντας
καὶ ἀποκειμένους᾽ τὸ δὲ τέκνον, μεταβαλόντος τοῦ σπέρματος καὶ ἐργασαμένου
τὴν παρακχειμένην αὐτῷ ὕλην, ἀπὸ τῆς γυναικὸς καὶ τῶν ἐπισυναγομένων

25 τροφῶν μορφωϑὲν καὶ εἰς γένεσιν εὐτρεπισϑὲν ὑφίσταται.

4 Origenes in evang. loannis XX 5. Ὃ δὲ λέγω ἔσται σαφὲς "iw
τῶν λεχϑησομένων᾽ ἐπεὶ γὰρ ἔχει iv ξαυτῷ mQoyovimoóg τε καὶ συγγενικοὺς ἡ
λόγους ὃ σπείρων, ὁτὲ μὲν κρατεῖ ὃ αὐτοῦ λόγος καὶ ἀποτίκτεται τὸ γεν-
νώμενον τῷ σπείραντι ὅμοιον, ὁτὲ δὲ ὁ λόγος τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ σπείραντος ἢ

80 τοῦ πατρὸς τοῦ σπείραντος ἢ τοῦ ϑείου τοῦ σπείραντος, ἐνίοτε καὶ πάππου
τοῦ σπείραντος᾽ παρ᾽ ὃ γίνονται oL ἀποτικτόμενοι ὅμοιοι τοῖσδε ἢ τοῖσδε.
Ἔστι δὲ ἰδεῖν ἐπικρατοῦντα καὶ τὸν λόγον τῆς γυναικὸς ἢ τοῦ ἀδελφοῦ αὐὖ-
τῆς ἢ τοῦ πάππου αὐτῆς, κατὰ τοὺς ἐν ταῖς μίξεσι βρασμοὺς ὅμα πάντων
σειομένων ἕως ἐπικρατήσῃ τις τῶν σπερματικῶν λόγων.

86 748 Scholia in Hom. lliad. Φ 488. ἐπειδὴ κατὰ μὲν τὰς παν-
σελήνους νύκτας, ὥς φησι Χρύσιππος, εὐτοκώταται γίνονται αἱ yv-
ναῖκες, κατὰ δὲ σκοτομηνίας δύστοκοι ἄγαν.

Scholia Genevensia I p. 210 Nicole. Χρύσιππος ἐν τῷ περὶ
ἀρχαίας φυσικῆς δεικνὺς ὅτι σελήνη ἡ Aovsuug καὶ τὰ περὶ τόκους

40 δὲ εἷς αὐτὴν ζἀναφέρων, λέγει iv» ταῖς πανσελήνοις οὐ μόνον τὰς
γυναῖκας εὐτοκωτάτας εἶναι, ἀλλὰ γίγνεσϑαι (ῥαδίως τὰ £O) πάντα.

449 Asus Place. V 11,8. Οἱ Στωϊκοὶ ἀπὸ τοῦ σώματος ὅλου καὶ
τῆς ψυχῆς φέρεσϑαι τὸ σπέρμα καὶ τῆς ὁμοιότητος ἀναπλάττεσϑαι ἐκ τῶν

10 διὰ add. Dü. 15 στηρίσει V, ἐνστήριξιν ἢ M, ἐνστηριχϑῇ coni. Mang.
16 βέλτιον M, βέλτειον V. 17 γεννητοῖς ABP. 23 vulg. μεταβάλλοντος.
48 τὸ σπέρμα scripsi, τὰ σπέρματα libri. | τῆς ὁμοιότητος scripsi, τὰς ὁμοιότη-
τας libri.

DE ANIMALIBUS ET PLANTIS. 218

αὐτῶν γενῶν τοὺς τύπους xol τοὺς χαραχτῆρας, ὥσπερ ἂν εἰ ζωγράφον ἀπὸ
τῶν ὁμοίων χρωμάτων εἰκόνα τοῦ βλεπομένου.

4. Προΐεσϑαι δὲ καὶ τὴν γυναῖκα σπέρμα᾽ κἂν μὲν ἐπικρατήσῃ τὸ τῆς
γυναικός, ὅμοιον εἶναι τὸ γεννώμενον τῇ μητρί, ἐὰν δὲ τὸ τοῦ ἀνδρὸς τῷ
πατρί.

750 Astius Place. V 10,4 (Πῶς δίδυμα καὶ τρίδυμα γίνεται G. 114).
Οἱ Στωϊκοὶ παρὰ τοὺς ἐν τῇ μήτρᾳ τόπους, ὅταν γὰρ εἰς πρῶτον καὶ δεύ-
τερον ἐμπέσῃ σπέρμα, τότε γίνεσϑαι τὰς ἐπισυλλήψεις καὶ τὰ δίδυμα καὶ τὰ
τρίδυμα.
^ 4351 Asus Plac. V 9,2 (Διὰ τί πολλάκις γυνὴ συνουσιάζουσα οὐ
συλλαμβάνει) G.113. OTI δὲ Στωΐϊκοὶ κατὰ λοξότητα τοῦ καυλοῦ μὴ δυνα-
μένου τὸν γόνον. εὐθυβολεῖν ἢ παρὰ τὸ ἀσύμμετρον τῶν μορίων, ὡς πρὸς
τὴν ἀπόστασιν τῆς μήτρας.

752 Astius Plac. V 13, 8 (Πῶς στεῖραι γίνονται αἵ γυναῖκες καὶ ἄγο-
νοι of ἄνδρες). Of Zsoixol αἰτιῶνται τὰς ἀσυμφύλους εἰς ἑκάτερον τῶν
πλησιαξόντων δυνάμεις τε καὶ ποιότητας, οἷς ὅταν συμβῇ χωρισϑῆναι μὲν
ἀπ᾽ ἀλλήλων, συνελϑεῖν δὲ ἑτέροις ὁμοφύλοις, συνεχράϑη τὸ κατὰ φύσιν καὶ
βρέφος τελεσιουργεῖται.

753 Aétius Place, V 12, 8 (Πῶς ἄλλοις γίνονται ὅμοιοι οἵ γεννώμενοι
καὶ οὐ τοῖς γονεῦσιν). Of Zroixol συμπαϑείᾳ τῆς διανοίας.

784 Aétius Plac. V 16,2 (Πῶς τρέφεται τὰ ἔμβρυα α. 120). Of Στωΐ-
' xol διὰ τοῦ χορίου καὶ τοῦ ὀμφαλοῦ. ὅϑεν τοῦτον εὐθέως ἀποδεῖν τὰς
μαιουμένας καὶ ἀνευρύνειν τὸ στόμα, ἵνα ἑτέρα γένηται ἡ μελέτη τῆς τροφῆς.

450 Aetius Plac. V 17, 1. Of Στωϊκοὶ ἅμα ὅλον γίγνεσθαι (scil.
τὸ ἔμβρυον).

1956 Aétius Plac. V 15, 2. Οἱ Στωϊκοὶ μέρος εἶναι αὐτὸ (scil. τὸ
ἔμβρυον) τῆς γαστρός, οὐ (gov: ὥσπερ y&Q τοὺς καρποὺς μέρη τῶν φυτῶν
ὄντας πεπαινομένους ἀποῤῥεῖν, οὕτω καὶ τὸ ἔμβρυον.

751 Galenus defin. medicae 445 Vol. XIX p. 452 K. οἵ δὲ μὴ εἶναι
ξῷον λέγοντες (scil. τὸ ἔμβρυον) τρέφεσϑαι μὲν αὐτὸ καὶ αὔξεσϑαι ὥσπερ
καὶ τὰ δένδρα, δρμὴν δὲ καὶ ἀφορμὴν οὐκ ἔχειν ὥσπερ τὰ ζῷα.

758 [Galenus] εἰ ξῷον τὸ κατὰ γαστρός 2 Vol. XIX p. 165 K. μόριον
γὰρ καὶ ἀπόσπασμα ὃν τοῦ μεγάλου ζῴου τοῦ κόσμου μένον μὲν ἐν μυχοῖς
. χαὶ φωλεῦον συγκρίσεως ἐπέχει λόγον, ᾿διακριϑὲν δὲ καὶ γενόμενον ἔξω τού-
του τοῦ βάϑους οἷον χάους ἀσπάζεται τὴν ὁμόφυλον καὶ ὁμοίαν φύσιν ταῖς
τῆς ἐνεργείας πράξεσιν᾽ κινεῖσϑαι γὰρ ταῖς ἐξ αὐτοῦ κινήσεσιν ἄρχεται.

159 Philo de fortitudine p. 398 Vol IL Mang. Εἰ γὰρ τὰ φυτῶν
τρόπον ἐμπεριαυξανόμενα καὶ μέρη νομιζόμενα τῶν κυούντων, νῦν μὲν ἡνω-
μένα, μηνῶν δὲ περιόδοις αὖϑις ἀποσπασϑησόμενα τῆς συμφυΐας --- φυλάτ-
τεται οἷο.

760 Philo de fuga et inventione $ 13 Vol. III p. 112, 15 Wendl.
Τὸ yàg γενόμενον fov ἀτελὲς μέν ἐστι τῷ ποσῷ" μάρτυρες δ᾽ af xo9" ἡλικίαν
ἑκάστην παραυξήσεις᾽ τέλειον δὲ τῷ ποιῷ μένει yàg ἡ αὐτὴ ποιότης, ἅτε
ἀπὸ μένοντος ἐκμαγεῖσα καὶ μηδαμῆ τρεπομένου ϑείου λόγου.

ὅ 8 4 Stoicorum non esse monet Diels coll. Laért. VII 159. 11 de lem-
matis fide dubitat Diels. 16 οἷς Wilam., αἷς libri. 20 haec ad Stoicos per-
tinent, quae secuntur apud Plutarchum ad alios philosophos, quorum nomen
intercidit (Wilam.) 24 ἅμα ὅλον Gal, roig πολλοῖς libri.

σι

214 DE ANIMALIBUS ET PLANTIS.

761 Galenus de foet. format. 4 K. IV 674. ed Bas. 1 217. TY,
ποτ᾽ οὖν ἔδοξε Χρυσίππῳ xol ἄλλοις πολλοῖς φιλοσόφοις Στωϊκοῖς
τε καὶ Περιπατητικοῖς ἀποφήνασϑαι περὶ καρδίας, ὡς πρώτη τε φύεται
τῶν τοῦ ξώου μορίων, ὑπ᾽ αὐτῆς τε τἄλλα γίγνοιτο, καὶ ὡς τῷ πρώ-
vog διαπλασϑέντι καὶ φλεβῶν καὶ νεύρων ἀναγκαῖον ὑπάρχειν ἀρχήν;

ibid. K. 677. οἱ δέ γε ἀποφηνάμενοι τὴν καρδίαν πρώτην δια-
πεπλάσϑαι, μήτε φαινόμενον ἐξ ἀνατομῆς ἔχοντες εἰπεῖν, ἐξ οὗ τὴν
ἀρχὴν τῆς εὑρέσεως ἐποιήσαντο, μήτε λογικήν τινα ἀπόδειξιν ἄλλην,
ἑτέραν ἀφ᾽ ἑτέρας συνάπτουσιν ἄγνοιαν, ὑπὸ τῆς καρδίας τἄλλα γεγο-
νέναι φάσκοντες, εἶναί τε ταύτην, ὥσπερ τῆς γενέσεως αὐτῶν, οὕτω
καὶ τῆς διοικήσεως ἡγεμόνα.

ibid. 6. K. 698. ed. Bas. I 221. πρώτην --- ὑπόϑεσιν — --- ὗπο-
τίϑενται, τὴν καρδίαν ἁπάντων πρώτην γίγνεσϑαι λέγοντες" δευτέραν
δ᾽ ἐπὶ τῇδε, τἄλλα μόρια διαπλάττειν ἐκείνην, ὡς ἀπολλυμένου τοῦ
διαπλάσαντος αὐτὴν καὶ μηκέτ᾽ ὄντος εἶτ᾽ ἐφεξῆς ὡς ἀκόλουϑον ἐπι-
φέροντες, ὅτι καὶ τὸ βουλευόμενον ἡμῶν μέρος τῆς ψυχῆς ἐν ταύτῃ
καϑέστηκεν᾽ εἰ δὲ τὸ βουλευόμενον καὶ {τὸ τῶν σιτίων, ὥς φασιν,
καὶ πομάτων καὶ ἀφροδισίων καὶ χρημάτων ἐπιϑυμοῦν, καὶ δηλαδὴ
καὶ τὸ ϑυμούμενον καὶ φιλονεικοῦν οἷο.

762 Plutarchus de comm. not. ep. 44 p. 1083a. Ὁ τοίνυν περὶ
αὐξήσεως λόγος ἐστὶ μὲν ἀρχαῖος" ἠρώτηται γάρ, ὥς φησι Χρύ-
διππος. ὑπὸ ᾿Επιχάρμου τῶν δ᾽ ἐν ᾿ἀκαδημείᾳ οἰομένων, μὴ πάνυ
ῥάδιον μηδ᾽ αὐτόϑεν ἕτοιμον εἶναι τὴν ἀπορίαν --- --- κατεβόησαν,
ὡς τὰς προλήψεις ἀναιρούντων. --- — p. 1083e. Οὕτω δέ zog τού-
τῶν λεγομένων καὶ τιϑεμένων (praecedit Academicorum sententia zl
αὐξήσεως) τί ἀξιοῦσιν οἱ πρόδικοι τῆς ἐναργείας οὗτοι καὶ κανόνες
τῶν ἐννοιῶν, Ἕκαστον ἡμῶν δίδυμον εἶναι καὶ διφυᾶ καὶ
διττόν -- --- δύο σώματα ταὐτὸν ἔχοντα χρῶμα, ταὐτὸν δὲ
δχῆμα, ταὐτὸν δὲ βάρος καὶ τόπον {τὸν αὐτόν, καὶ va09»
ὑπὸ μηδενὸς ἀνθρώπων ὁρώμενα πρότερον -- -- ὡς δύο
ἡμῶν ἕκαστός ἐστιν ὑποκείμενα, τὸ μὲν οὐσία, τὸ δὲ {ποιό-
της) καὶ τὸ μὲν ἀεὶ ῥεῖ καὶ φέρεται, μήτ᾽ αὐξόμενον μήτε
μειούμενον, μήτε ὅλως οἷόν ἐστι διαμένον, τὸ δὲ διαμένει
καὶ αὐξάνεται καὶ μειοῦται καὶ πάντα πάδχει τἀναντία 9a-
τέρῳ, συμπεφυκὸς καὶ συνηρμοσμένον καὶ συγκεχυμένον,
καὶ τῆς διαφορᾶς τῇ αἰσϑήσει μηδαμοῦ παρέχον (vector.

763 Plutarchus de Stoie. repugmn. ep. 29 p. 1041. Ἐν δὲ ταῖς
Φυεικαῖς Oéceci περὶ τῶν ἐμπειρίας καὶ icropíac δεομένων διακελευ-

17 τὸ addidi. 29 cóv— «09^ supplevit Bernard., 15 litterarum spatium
in cod. B. 81 ποιότης add. Wy., ποιὸν Zeller.

DE ANIMALIBUS ET PLANTIS. 215

cáuevoc τὴν fjcuxíav ἔχειν, ἂν μήτι κρεῖττον καὶ évaprécrepov ἔχωμεν
λέγειν (ἵνα, φηςί, μήτε Πλάτωνι παραπληείως ὑπονοήεωμεν,
τὴν μὲν ὑγρὰν τροφὴν εἰς τὸν πλεύμονα φέρεεθαι, τὴν δὲ
ξηρὰν εἰς τὴν κοιλίαν, μήτε ἕτερα παραπλήεια τετονότα τού-
τοις διαπτώματα." 5
. "64 Aus Plac. V 23,1. Ἡράκλειτος καὶ of Στωϊκοὶ ἄρχεσϑαι
τοὺς ἀνθρώπους τῆς τελειότητος περὶ τὴν δευτέραν ἑβδομάδα, περὶ ἣν ὃ
σπερματικὸς κινεῖται ὀῤῥός. καὶ γὰρ τὰ δένδρα ἄρχεται τότε τελειότητος,
ὅταν ἄρχηται γεννᾶν τὰ σπέρματα, ἀτελῆ δέ ἐστιν ἄωρα καὶ ἄκαρπα ὄντα᾽
τέλειος οὖν τότε ἄνθρωπος" περὶ δὲ τὴν δευτέραν ἑβδομάδα ἔννοια γίνεται 10
καλοῦ τε καὶ κακοῦ καὶ τῆς διδασκαλίας αὐτῶν.

765 Galenus de usu respirationis toto libro probare studet, ὅτε ἡ
ἀναπνοὴ γίνεται διὰ ψύξιν τινὰ τῆς ἐμφύτου ϑερμασίας.

766 Diogenes Laért. VII 158. τὸν δὲ ὕπνον γίνεσθαι ἐκλυομένου
τοῦ αἰσϑητικοῦ τόνου περὶ τὸ ἡγεμονικόν. αἰτίας δὲ τῶν παϑῶν ἀπολείπουσι 15
τὰς περὶ τὸ πνεῦμα τροπάς.

767 Αδέϊυβ Plae. V 24,4. Πλάτων of Στωϊκοὶ τὸν μὲν ὕπνον γί-
νεσϑαι ἀνέσει τοῦ αἰσϑητικοῦ πνεύματος, οὐ κατὰ ἀναχαλασμὸν καϑάπερ ἡ ἐπὶ
τῆς γῆς, φερομένου δὲ ὡς ἐπὶ τὸ ἡγεμονικὸν μεσόφρυον᾽ ὅταν δὲ παντελὴς

γένηται ἡ ἄνεσις τοῦ αἰσϑητικοῦ πνεύματος, τότε γίγνεσϑαι ϑάνατον. 30
ἶ 768. Tertullianus de anima cp. 43. Stoici somnum resolutionem
sensualis vigoris affirmant etc.

ibid. — — si forte cum Stoicis resolutionem sensualis vigoris som-
num determinemus. -

769 Astius Plae. V 80,ὅ. Οἱ Στωϊκοὶ συμφώνως (scil. τῷ Παρμε- 535
νίδῃ) τὸ γῆρας γίγνεσθαι διὰ τὴν τοῦ ϑερμοῦ ἔλλειψιν. οἵ γὰρ αὐτῶν
πλέον ἔχοντες τὸ ϑερμὸν ἐπὶ πλεῖον γηρῶσιν.

470 Galenus de temperamentis l I ep. 8 (K. Vol I p. 523). ἀλλ
εἴπερ ὃ ϑάνατος, φασὶ (scil. οἵ ἀπ᾽ ᾿4ϑηναίου τοῦ ᾿Ατταλέως), τοιοῦτος (scil.
ψυχρὸς καὶ ξηρός), ἀναγκαῖον ἤδη τὴν fav, ὡς ἂν ἐναντίαν ὑπάρχουσαν so
αὐτῷ, ϑερμήν τε εἶναι καὶ ὕγράν᾽ καὶ μὴν εἴπερ 7| ξωή, φασι, ϑερμόν τι
χρῆμα καὶ ὑγρόν ἐστιν, ἀνάγκη πᾶσα καὶ τὴν ὁμοιοτάτην αὐτῇ κρᾶσιν ἀρίστην
. ῥπάρχειν, εἰ δὲ τοῦτο, παντί που δῆλον ὡς εὐκρατοτάτην. ὥστ᾽ εἰς ταὐτὸ
συμβαίνειν ὑγρὰν καὶ ϑερμὴν φύσιν εὐκράτῳ, καὶ μηδὲν ἄλλο εἶναι τὴν εὐ-
κρασίαν ἢ τῆς ὑγρότητός τε καὶ ϑερμότητος ἐπικρατούσης. οἱ μὲν δὴ τῶν ss
ἀμφὶ τὸν ᾿4ϑήναιον λόγοι τοιοίδε. δοκεῖ δέ πως ἡ αὐτὴ δόξα καὶ "AguGro-
τέλους εἶναι τοῦ φιλοσόφου καὶ Θεοφράστου γε μετ᾽ αὐτὸν καὶ τῶν Στωϊκῶν.

71 Galenus adv. Iulianum 4 Vol. XVIILA p. 259. οὐδὲν ἂν εὕροις
οὔτ᾽ ᾿Δριστοτέλους οὔτε Θεοφράστου βιβλίον, iv à, περὶ νοσημάτων ἀναγκα-
σϑέντες εἰπεῖν τι, (ἄνευ τοῦ» ϑερμοῦ καὶ ψυχροῦ καὶ ὑγροῦ καὶ ξηροῦ
μνημονεῦσαι διῆλθον τὸν λόγον, ἀλλὰ καὶ τούτων ἀεὶ μέμνηνται καὶ σὺν

8 κινεῖται Gal, κρίνεται libri Plut. 10 περὶ δὲ --- αὐτῶν non iam ad
Stoicos pertinere probat Galenus 127: ᾿Δριστοτέλης δὲ κατὰ τὴν πρώτην ἑβδομάδα,
καϑ' ἣν ἔννοια γίνεται καλῶν τε καὶ αἰσχρῶν καὶ διδασκαλίας ἀρχή. 11 Στρά-
tov coni. Corsinus. 19 verba corrupta; aliam sensus remissionem significari
sententia postulat. | μεσόφρυον corruptum, fortasse ἐσωτέρω Óv. 26 γεγενῆσθαι
libri, corr. Diels. αὐτῶν scripsi, αὐτοὶ libri. 40 ἄνευ τοῦ inserui.

916 DE ANIMALIBUS ET PLANTIS.

αὐτοῖς πολλάκις ἑκατέρας τῆς χολῆς, μελαίνης ve καὶ ξανϑῆς, οὐκ ὁ
δὲ καὶ φλέγματος, οἵ γε τὰς διαφορὰς αὐτῶν διέρχονται, τὸ μὲν ὀξύ, τὸ δ᾽
ἁλμυρὸν ἢ ἁλυκόν, ἄλλο δὲ γλυκὺ προσαγορεύοντες. οὐ μὴν οὐδὲ Χρύ-
σιππος ἑτέρως, ἀλλ᾽ οὕτως ἀεὶ καὶ περὶ νοσημάτων καὶ περὶ τῶν
χυμῶν διαλέγεται. «καὶ εἶ τις ἐϑέλοι μόνων τῶν εἰρημένων τριῶν ἀν-
δρῶν ἐκλέγειν τὰς δήσεις, οὐκ ὀλίγα πληρώσει βιβλία, σχολάζων δὴ οὕτως
τις ὥσπερ Ἰουλιανὸς ἐπὶ τῆς ᾿4λεξανδρείας ἐσχόλαζεν. ἐὰν δὲ καὶ τῶν ἄλ-
λων, τῶν Στωϊκῶν ἢ Περιπατητικῶν ἐκλέγειν τὰς δήσεις, ὅλην βιβλιοϑήκην
πληρώσει.

10 Of. ibid. p. 2ὅ8. πότερον οὖν ᾿Δριστοτέλους καὶ Χρυσίππου καὶ τῶν
ἄλλων ἁπάντων Περιπατητικῶν τε καὶ Στωϊκῶν ἕξῆς παραγράψω τὰς ῥήσεις,
ἐν αἷς φλέγμα καὶ χολὴν αἰτιῶνται καὶ τὰ πρῶτα νοσήματα τέτ-
ταρα ὑπάρχειν φασίν, ὥσπερ καὶ τὰ στοιχεῖα, τὸ ϑερμὸν καὶ τὸ
ψυχρὸν καὶ τὸ ὑγρὸν καὶ τὸ ξηρόν etc. Of. etiam p. 264 et I n. 132.

15 749 Galenus de morborum causis 1 Vol VII p. 1 Κα. ἐδείχϑη κατὰ
ἱὲν τοὺς ἡνῶσϑαίΐ τε καὶ ἠλλοιῶσϑαι τὴν ὑποβεβλημένην οὐσίαν
γενέσει καὶ φϑορᾷ δοξάξοντας ἅπασα νόσος ὁμοιομεροῦς τε καὶ ἁπλοῦ
πρὸς αἴσϑησιν σώματος ἤτοι δυσκρασία τις ὑπάρχουσα ἢ τῆς συνεχείας αὖ-
τοῦ τῶν μερῶν διαίρεσις.

5 καὶ addidi. 6 δὴ scripsi, δ᾽ ed.

Physica V.

De anima hominis.

8 1. De substantia animae.

779 Nemesius de nat. hom. ep. 2 p. 38. Διαφωνεῖται σχεδὸν ἅπασι
τοῖς παλαιοῖς ὃ περὶ τῆς ψυχῆς λόγος. Δημόκριτος uiv γὰρ καὶ '"Emíxovgog 5
καὶ πᾶν τὸ τῶν Στωϊκῶν φιλοσόφων σύστημα σῶμα τὴν ψυχὴν ἀποφαί-
γονται" καὶ αὐτοὶ δὲ οὗτοι οἵ σῶμα τῆν ψυχὴν ἀποφαινόμενοι, διαφέρονται
περὶ τῆς οὐσίας αὐτῆς" οὗ μὲν γὰρ Στωϊκοὶ πνεῦμα λέγουσιν αὐτὴν
“ἔνϑερμον καὶ διάπυρον.

Tertullianus de anima ep. 5. Sed etiam Stoicos allego, qui spiritum 10
praedicantes animam paene nobiscum, qua proxima inter se flatus et spi-
ritus, tamen corpus animam, facile persuadebunt.

774 Diogenes Laért. VII 156. δοκεῖ δὲ αὐτοῖς τὴν μὲν φύσιν εἶναι
πῦρ τεχνικόν, ὁδῷ βαδίζον εἰς γένεσιν, ὅπερ ἐστὶ πνεῦμα πυροειδὲς καὶ τε-
χνοξιδές᾽ τὴν δὲ ψυχὴν αἰσϑητικὴν ζφύσιν). ταύτην δὲ εἶναι τὸ συμφυὲς 15
ἡμῖν πνεῦμα᾽ διὸ καὶ σῶμα εἶναι καὶ μετὰ τὸν ϑάνατον ἐπιμένειν᾽ φϑαρτὴν
δὲ ὑπάρχειν. τὴν δὲ τῶν ὅλων ἄφϑαρτον, ἧς μέρη εἶναι τὰς ἐν τοῖς ζῴοις.

1719 Commenta Lucani Lib. IX 7 p. 290 Us. Quos ignea virtus:
animae virtutem significat, non corporis: quoniam Stoici animam ignem

dicunt. 20
776 Hieronymus epist. 126 (ad Marcellinum et Anapsychiam). Super
animae statu memini vestrae quaestiunculae — — utrum lapsa de caelo

sit, ut Pythagoras philosophus omnesque Platonici et Origenes putant,
an a propria Dei substantia, ut Stoici etc.

71? Galenus de simpl. medicam. temp. et fac. V 9 ed. Bas. II 58 ss
K. XI 731. οἱ μὲν οὖν Στωϊκοὶ ταὐτὸν τοῦτο τὸ πνεῦμα viv οὐσίαν τῆς
ψυχῆς εἶναι δοξάζουσιν.

778 Scholia in Hom. Iliad. II 867. ἐκ τούτου καὶ of Στωϊκοὶ ὁρί-
ἕονται τὴν ψυχήν᾽ ψυχή ἐστι πνεῦμα συμφυὲς καὶ ἀναϑυμίασις αἰσϑητικὴ
ἐκ τῶν τοῦ σώματος ὑγρῶν ἀναδιδομένη. 80

779 Astius Plac. IV 8,8. Οἱ Στωϊκοὶ πνεῦμα νοερὸν ϑερμόν (τὴν
ψυχήν). ΟΝ Theodoret V 18 p. 77, 21.

15 φύσιν addendum esse conexus sententiarum docet. 17 sivo: pro ὑπάρ-
χευν F Pal. 261. {μέλη B. 26 quod scil paulo ante dixit idem esse quod
ἔμφυτον ϑερμόν.

218 DE ANIMA HOMINIS.

.480 Galenus defin. medicae 29 Vol XIX p. 355 K. ψυχή ἐστιν —
— κατὰ δὲ τοὺς Στωϊκοὺς σῶμα λεπτομερὲς ἐξ ξαυτοῦ κινούμενον κατὰ
σπερματικοὺς λόγους.

781 Galenus de υϑὰ partium VI, 17. Vol. III p. 496 K. οὐδὲ γὰρ

5 οὐδ᾽ οὗτος ὃ λόγος ἀδύνατος, ὡς ἀναϑυμίασίς τις, εἶ γε ἐστίν, αἵματος qon-
στοῦ τὸ ψυχικὸν πνεῦμα.

4782 Galenus comm. ὅ in Hippocr. epid. 6 ed. Bas. V 509 K. XVII B 246.
ὅσοι yàg οἴονται τὴν ψυχὴν εἶναι πνεῦμα, διασῴζξεσϑαι λέγουσιν αὐτὴν ἔκ
τε τῆς ἀναϑυμιάσεως τοῦ αἵματος καὶ τοῦ κατὰ τὴν εἰσπνοὴν ἕλκομένου διὰ

10 τῆς τραχείας ἀρτηρίας εἰσω τοῦ σώματος (ἀέρος).

7893 Galenus de usu respirat. cp. 5 (K. Vol IV p. 502). ἀναγκαῖόν
ἐστι τοῦτο τὸ πνεῦμα (Scil τὸ ψυχικὸν) τρέφεσϑαι. πόϑεν οὖν, φασίν, ἄλ-
λοϑεν ἕξει τὴν τροφήν, εἰ μὴ παρὰ τοῦ διὰ τῆς εἰσπνοῆς ἕλκομένου; καίτοι
κἀκ τῆς τοῦ αἵματος ἀναϑυμιάσεως οὐκ ἀπεικὸς αὐτὸ τρέφεσϑαι, καϑάπερ

15 καὶ πολλοῖς τῶν ἐλλογίμων ἰατρῶν τε καὶ φιλοσόφων ἔδοξεν.

784. Tertullianus de anima ep. 10. Quid est, oro te, spirare? flatum
opinor ex semet ipso agere. Quid est vivere? flatum opinor ex semet
ipso non agere? Hoc enim respondere debebo si non idem est spirare,
quod vivere. Sed mortui erit non agere flatum: ergo viventis est agere

50 flatum. Sed et spirantis est agere flatum: ergo et spirare viventis est.
Utrumque si sine anima decurrere potuisset, non fuisset animae spirare,
sed solummodo vivere. At enim vivere spirare est, et spirare vivere est.
Ergo totum hoe et spirare et vivere eius est, cuius et vivere, id est
animae etc.

25 485 Alexander Aphrod. de anima libri mant. p. 115, 6 Bruns. £u
εἰ d ψυχὴ σῶμα, ἢ πῦρ ἢ πνεῦμα λεπτομερές ἐστι διὰ παντὸς διῆκον τοῦ
ἐμψύχου σώματος. εἰ δὲ τοῦτο, δῆλον ὡς οὐκ ἀργὸν οὐδὲ ὡς ἔτυχεν ἔχον᾽
ἐροῦσιν αὐτό. οὐ γὰρ πᾶν πῦρ οὐδὲ πᾶν πνεῦμα ταύτην ἔχει τὴν δύναμιν.
μετά τινος οὖν ἔσται εἴδους ἰδίου καὶ λόγου καὶ δυνάμεως καί, ὡς αὐτοὶ

80 λέγουσιν, τόνου.

486 Alexander Aphrod. de anima p. 26, 13 Bruns. μᾶλλον δὲ κατὰ
τοὺς τὴν ψυχὴν γεννῶντας ix ποιᾶς μίξεώς ve καὶ συνϑέσεώς τινων εἴη àv
ἡ ψυχὴ ἤτοι ἁρμονία ἢ σύνϑεσις xa9' ἁρμονίαν τινῶν σωμάτων. ὧν εἶσιν
οἵ τε ἀπὸ τῆς Στοᾶς, πνεῦμα αὐτὴν λέγοντες εἶναι συγκείμενόν πῶς ἔκ

35 τε πυρὸς καὶ ἀέρος, καὶ οἵ περὶ ᾿Επίκουρον.

18 Galenus περὶ ψυχῆς ἠθῶν ed. Bas. 1 346. K. IV. 783. Ἔν ταὐτῷ
δὲ γένει τῆς οὐσίας καὶ ἡ τῶν Στωϊκῶν περιέχεται δόξα᾽ πνεῦμα μὲν γάρ
τι τὴν ψυχὴν εἶναι βούλονται, καϑάπερ καὶ τὴν φύσιν, ἀλλ᾽ ὑγρότερον μὲν
καὶ ψυχρότερον τὸ τῆς φύσεως, ξηρότερον δὲ καὶ ϑερμότερον τὸ τῆς ψυχῆς.

40 ὥστε καὶ τοῦϑ᾽ ὕλη μέν τις οζιεία τῆς ψυχῆς ἐστι τὸ πνεῦμα, τὸ δὲ τῆς

ὕλης εἶδος ἤτοι κράσεως ἐν συμμετρίᾳ γιγνομένης τῆς ἀερώδους τε καὶ πυ-

ρώδους οὐσίας" οὔτε γὰρ ἀέρα μόνον οἷόν ve φάναι τὴν ψυχὴν οὔτε πῦρ,
ὅτε μήτε ψυχρὸν ἄκρως ἐμφανῇ γίγνεσθαι ζῴου σῶμα, μήτε ἄκρως ϑερμόν,
ἀλλὰ μηδὲ ἐπικρατούμενον ὑπὸ ϑατέρου κατὰ μεγάλην ὑπεροχήν, ὅπουγε κἂν
βραχεῖ πλέον γένηται τοῦ συμμέτρου, πυρέττει μὲν τὸ ζῷον ἐν ταῖς τοῦ πυ-
ρὸς ἀμέτροις ὑπεροχαῖς, καταψύχεται δὲ καὶ πελιδνοῦται καὶ δυσαίσϑητον ἢ

οι

10 ἀέρος addidi. 40 malim κατὰ vo09". 41 corruptum; fortasse ἀπὸ
scribendum. 48 fort. ἐγχωρεῖ.

DE ANIMA HOMINIS. 219

παντελῶς ἀναίσϑητον γίνεται κατὰ τὰς τοῦ ἀέρος wgíGtig" οὗτος γὰρ αὐτὸς
ὅσον μὲν ἐφ᾽ ἑαυτῷ ψυχρός ἐστιν, ἐκ δὲ τῆς πρὸς τὸ πυρῶδες στοιχεῖον ἐπι-
μεξίας εὔκρατος γίνεται" δῆλον οὖν ἤδη σοι γέγονεν, ὡς ἡ τῆς ψυχῆς οὐσία
κατὰ ποιὰν κρᾶσιν ἀέρος τε καὶ πυρὸς γίνεται κατὰ τοὺς Στωϊκούς, καὶ
συνετὸς ὁ Χρύσιππος ἀπείργασται διὰ τὴν τούτων εὔκρατον μῖξιν. ὁ

1788 Galenus περὶ τ. τ. ψυχῆς ἠθῶν. ed. Bas. I 346, K. IV 786. —
ὑφ᾽ Ἡρακλείτου" καὶ yàg οὗτος οὕτως εἶπεν᾽ αὐγὴ ξηρὴ ψυχὴ σοφωτάτη,
τὴν ξηρότητα πάλιν ἀξιῶν εἶναι συνέσεως αἰτίαν᾽ τὸ γὰρ τῆς αὐγῆς ὄνομα
τοῦτ᾽ ἐνδείκνυται, καὶ βελτίονά γε δόξαν ταύτην εἶναι νομιστέον, ἐννοήσαν-
τας καὶ τοὺς ἀστέρας αὐγοειδεῖς τε ἅμα καὶ ξηροὺς ὄντας ἄκραν σύνεσιν 10
ἔχειν᾽ εἰ γὰρ μή τις αὐτοῖς ὑπάρχειν τοῦτο φαίη, δόξει τῆς τῶν ϑεῶν ὑπε-
ροχῆς ἀναίσϑητος εἶναι.

789 Anonymi scholia in Hermog. ideas Walz. Rh. gr. VII p. 884.
oí μὲν γὰρ Στωϊκοὶ λέγουσι μὴ εἶναν ψυχήν, ἀλλ᾽ ἔκ τῆς κράσεως τῶν
στοιχείων ἀποτελεῖσϑαι τὴν γένεσιν᾽ ὅταν μὲν γὰρ πλεονάσῃ τὸ ϑερμόν, ποιεῖ 15
τὸν λέοντα, ὅϑεν, φησί, καὶ ϑυμικός ἐστιν ὅταν δὲ κατὰ λόγον καὶ σχεδὸν
ἐξ ἴσου συνέλϑῃ, ποιεῖ τὸν ἄνϑρωπον᾽ ταύτης τῆς δόξης προστάτης ἐγένετο
καὶ Ταληνός.

8 2. Argumentis probatur animam esse corpus.

790 Nemesius de nat. hom. ep. 2 p. 46. ἐπειδὴ δὲ xoi KAeáv- so
θους τοῦ «τωϊκοῦ καὶ Xpucímmou φέρονται λόγοι τινὲς οὐκ εὐκαταφρό-
γητοι, ἐκθετέον καὶ τούτων τὰς λύςεις ὡς ἐπέλυςαν οἱ ἀπὸ Πλάτωνος
(sequuntur plura Cleanthis argumenta, quibus corpoream animae na-
turam probabat eorumque refutationes; dein p. 53) Χρύειππος δέ
qnav ὅτι ,6 θάνατός écti ψυχῆς xupicuóc ἀπὸ εώὠματος᾽ οὐδὲν s;
δὲ ἀεώματον ἀπὸ εώματος χωρίζεται οὐδὲ τΤὰρ ἐφάπτεται
cóparoc ἀεώματον, fj δὲ ψυχὴ καὶ ἐφάπτεται καὶ χωρίζεται
τοῦ εώματος, εὦμα ἄρα f] ψυχή."

1791 Tertullianus de anima cp. 5. Sed et Chrysippus manum
ei (scil. Cleanthi) porrigit, constituens corporalia ab incorporalibus dere- so
linqui omnino mon posse, quia nec contingantur ab eis (unde et Lucre-
tius: tangere enim et tangi nisi corpus nulla potest res) derelicto autem
corpore ab anima affici morte. Igitur corpus anima, quae nisi corpo-
ralis corpus mon derelinqueret.

792 Alexander Aphrod. de anima libri mant. p. 117 (argumenta Stoi- ss
corum enumerat, quibus animam corpus esse probabant) 1. οὔτε γὰρ
ἐπεὶ κατηγορεῖται τὸ ὅμοιον αὐτῆς, διὰ τοῦτό ἐστιν σῶμα. — 9. ἀλλὰ
καὶ ὁ λόγος ψευδὴς ὃ λέγων ἀσώματον σώματε μὴ συμπάσχειν, ὥστε
μὴ εἶναι ἀσώματον τὴν ψυχήν. --- 21. οὐχ ὑγιὴς δὲ λόγος οὐδὲ ὃ λέγων
μηδὲν ἀσώματον σώματος χωρίξεσϑαι, τὴν δὲ ψυχὴν τοῦ σώματος i0
χωρίξεσϑαι, ὥστε μὴ εἶναι ἀσώματον. — 28. οὐκ ἀληϑὲς δὲ οὐδὲ τὸ
λέγειν ταῦτα χωρίζεσθαι ἀπ᾽ ἀλλήλων, ὅσα ἅπτεται ἀλλήλων. —
30. &w οὐκ ἀληϑὲς τὸ ᾧ ἀναπνέομεν, τούτῳ ἐσμὲν ἔμπνοι, τῇ δὲ ψυχῇ

Stoicorum veterum fragm. II. 15

990 DE ANIMA HOMINIS.

ἔμψυχοι᾽ οὐδὲ εἰ ἄνευ τοῦ viai πνεύματος μὴ δύναιτο τὰ ξῷα εἶναι,
διὰ τοῦτο τοῦτό ἐστι ψυχή.

793 Alexander Aphrod. de anima P. 18,10 Bruns. τὸ δὲ λέγειν τῶν
τοῦ σώματος μερῶν ἀνάγκην εἶναι καὶ τὰ μέρη σώματα εἶναι, ὥσπερ καὶ τῆς

5 ἐπιφανείας καὶ τῆς γραμμῆς καὶ τοῦ χρόνου τὰ μέρη τῆς μὲν ἐπιφάνειαι,
τῆς δὲ γραμμαί, τοῦ δὲ χρόνοι, μέρη δὲ τοῦ ζῴου σώματος ὄντος τό τε εἶδος
καὶ ἡ ὕλη, ὥστε καὶ σώματα, πεπλανημένων.

idem p. 18, 27. ἀλλ᾽ οὐδὲ ὃ λέγων λόγος ..οὗ τὸ μέρος σῶμα καὶ
αὐτὸ σῶμα, τῆς δὲ ψυχῆς ἡ αἴσϑησις μέρος οὖσα σῶμά ἐστι, καὶ

ιο αὐτὴ ἄρα σῶμα“, δείκνυσίν τι. — p. 19, 2. καὶ γὰρ εἰ σῶμα ἡ ψυχή,
καὶ σῶμα οὐχ ὡς ἡ ὕλη, ἔσται ἐξ ὕλης καὶ εἶδους, εἴγε πᾶν σῶμα κατ᾽ αὖ-
τοὺς τὸ παρὰ τὴν ὕλην τοιοῦτον.

794 Alexander Aphrod. de anima libri mant. p. 118, 31 Bruns. εἰ
ἡ ψυχὴ σῶμα, πᾶν δὲ σῶμα μιᾷ γέ τινι αἰσϑήσει αἰσϑητὸν τῇ αὑτοῦ φύσει

15 (λέγω δὲ περὶ τῶν ἐνεργείᾳ ὦ ὄντων σωμάτων καί, ὥς φασιν αὐτοί, πεποιω-
μένων) el ἂν καὶ ἡ ψυχὴ αἰσϑητή (οὐ γὰρ δὴ ἄποιόν γε σῶμα αὐτὴν
ἐροῦσιν, ἔσται γὰρ ὕλη) οὐκ ἔστιν δέ᾽ οὐκ ἄρα σῶμα.

795 Tertullianus de anima cp. 8. Quid enim, inquit Soranus,
Si mare negent corpus, quia extra mare immobilis et gravis navis efficitur?

40 Quanto ergo validius corpus animae, quod tanti postea ponderis corpus
levissima mobilitate circumfert?

1496 Chaleidius in Timaeum ep. 221. Ergo spiritum animam esse
dicentes corpus esse animam plane fatentur. Quodsi ita est, corpus corpori
sociatum est. Societas porro vel ex adplicatione fit vel ex permixtione

28 vel ex concretione. Si adplicita sint corpus et anima, quid ex adplicatione
compositum horum duum quatenus totum erit vivum? Vita enim secun-
dum ipsos in solo spiritu, qui adplicitus non permanat ad corpus intimum.
nihil. enim. penetrat adplicitum. οὖ totum animal vivere aiunt: non igitur
anima et corpus adplicatione sociantur. Si vero permixta sunt, anima

so unum aliquid non erit sed permixta multa. Stoici spiritum, id est ani-
mam, unum quid esse profitentur: non ergo permixta sunt. Superest ut
ex concretione manent: ergo et per se invicem transeunt duo corpora, et
locus unus quo corpus continetur duobus corporibus praebebit capacitatem,
cum vas quod aquam recipit vinum et aquam simul capere non possit.

85 Neque igitur ex adplicatione neque permixtione neque vero concretione
corpus et anima sociantur. ex quo confit animam non esse corpus. Est
igitur virtus et potentia carens corpore.

797 Alexander Aphrod. de anima libri mant. p. 115, 32 Bruns. ἀλλ᾽
οὐδὲ ὡς ἐν ἀγγείῳ và σώματι εἴη ἂν ἡ ψυχή. εἴη γὰρ ἂν καὶ οὕτως οὐχ

40 ὅλον ἔμψυχον τὸ σῶμα. ἀλλὰ οὐδὲ κατὰ παράϑεσιν. οὐδὲ γὰρ οὕτως ὅλον
ἔωψυχον ἔσται τὸ σῶμα. --- --- εἰ δὲ ὅλον δι᾽ ὅλου, ἐπειδὴ πᾶν τὸ σῶμα
ἔωψυχον, πῶς σῶμα διὰ σώματος διήκει, δεικνύναι δεῖ. καὶ γὰρ καί, ἐπεὶ αἵ
τῆς ψυχῆς ποιότητες σώματα κατ᾽ αὐτοὺς καὶ αἷ τοῦ σώματος, πολλὰ σώματά
ἐστιν ἐν τῷ αὐτῷ καὶ διάφορα δι’ ἀλλήλων διήκοντα καὶ ἐν τῷ αὐτῷ τόπῳ.

1 mutilatam. aut turbatam esse argumentationem vidit Bruns. 7 σώματα
scripsi, σῶμα libri. 19 τῷ Usener falso. 15 scil. Stoici, contra quos dispu-
tat. 18 Soranum Stoicis hoc argumentum debere probabile est. 42 fortasse
ἐπεὶ καὶ hoc ord.

DE ANIMA HOMINIS. 221

p. 116, 13. ἔτι εἰ xol af ἀρεταὶ σώματα καὶ αἱ τέχναι, πῶς οὐ προσ-
γενόμενα ταῦτά τινι στενοχωρήσει τὸ σῶμα ἢ αὐξήσει;

798 Alexander Aphrod. in Aristot. Topica II p. 93 Ald. p. 173, 14.
ἐπεὶ τῷ λέγοντι τὴν ψυχὴν σῶμα ἕπεται τὸ σῶμα διὰ σώματος χωρεῖν καὶ
τὸ στοιχεῖον αὐτὴν εἶναι ἢ ἐκ στοιχείων.

799 Plotinus Ennead. IV lib VII 10 (Vol II p. 114 Mü). ἔτι εἰ
σῶμα οὖσα ἡ ψυχὴ διῆλθε διὰ παντός, κἂν κραϑεῖσα εἴη, ὃν τρόπον τοῖς
ἄλλοις σώμασιν d) κρᾶσις" εἰ δὲ ἡ τῶν σωμάτων κρᾶσις οὐδὲν ἐνεργεία ἐᾷ
εἶναι τῶν κραϑέντων, οὐδ᾽ ἂν ἡ ψυχὴ ἔτι (ἐνεργείᾳ) ἐνείη τοῖς σώμασιν,
ἀλλὰ δυνάμει μόνον, ἀπολέσασα τὸ εἶναι ψυχή ὥσπερ εἰ γλυκὺ καὶ πικρὸν
κραϑείη, τὸ γλυκὺ οὐκ ἔστιν᾽ οὐκ ἄρα ἔχομεν ψυχήν. τὸ δὲ δὴ σῶμα ὃν
σώματι κεχρᾶσϑαι ὅλον δι’ ὅλου, ὡς ὅπου ἂν q, καὶ ϑάτερον εἶναι, ἴσον
ὄγκον ἀμφοτέρων καὶ τὸ πᾶν κατεχόντων, καὶ μηδεμίαν αὔξησιν γεγονέναι
ἐπεμβληϑέντος τοῦ ἑτέρου, οὐδὲν ἀπολείψει ὃ μὴ vfum. οὐ γὰρ κατὰ μεγάλα
᾿ μέρη παραλλὰξ ἡ κρᾶσις (οὕτω γάρ φασι παράϑεσιν ἔσεσϑαι), διεληλυϑὸς δὲ
διὰ παντὸς τὸ ἐπεμβληϑὲν [ἐπὶ] σμικρότερον (ὅπερ ἀδύνατον, τὸ ἔλαττον
ἴσον γενέσϑαι τῷ μείξονι) ἀλλ᾽ οὖν διεληλυϑὸς πᾶν τέμνει κατὰ πᾶν. --- — —
οὐ τοίνυν ὅλον δι᾽ ὅλου χωρεῖν δυνατὸν τὸ σῶμα᾽ ἡ δὲ ψυχὴ δι᾽ ὅλων᾽
ἀσώματος ἄρα.

800 Longinus apud Eusebium praep. evang. XV p. 823a. τῶν
0 περὶ ψυχὴν ἴχνος οὐδὲν οὐδὲ τεκμήριον iv τοῖς σώμασιν εὑρίσκε-
ται, κἂν εἰ φιλοτιμοῖτό Tig, ὡς ᾿Επίκουρος καὶ Χρύσιππος. ἅπαντα
λίϑον κινεῖν καὶ πᾶσαν ἐρευνᾶν δύναμιν σώματος εἷς γένεσιν τῶν

περὶ ψυχῆς πράξεων.

8 3. Motus animae.

801 Jamblichus de anima apud Stobaeum ed.I p.371,22. οὐ μὴν
ἔτι γε τούτοις συγχωροῦσιν οἵ σῶμα τὴν ψυχὴν ὑπολαμβάνοντες, oiov oí
Στωϊκοὶ καὶ ἄλλοι πλείονες --- --- πάντες γὰρ οὗτοι σωματοειδεῖς τὰς κι-
νήσεις αὐτῇ ἀποδιδόασιν.

802 Philo quaest. et solut. in Genesin II 4 (p. 77 Aucher) Corpus
autem nostrum, ex multis compositum, extrinsecus et intrinsecus unitum
est atque propria habitudine constat; superior autem habitudo conexionis
istorum anima est, quae in medio consistens ubique permeat usque ad
superficiem deque superficie in medium vertitur, ut unica natura spiri-
tualis duplici convolvatur ligamine in firmiorem soliditatem unionemque
coaptata.

803 Philo quaest. et solut. in Exod. II 120 (p. 547 Aucher) siqui-
dem a se ipso est motus animae, ut convenit dicere maxime secundum
ex Stoa philosophos.

9 ἐνεργείᾳ addidi, om. vulgo. 12 ζϑάτερον» καὶ ϑάτερον Müller.
18 αὔξησιν Euseb., αὔξην libri Plot. 16 ἐπὶ seclusi. 27 γε Meineke, τὲ
FP. 28 πάντα FP, corr. Heeren.

15*

—

222 DE ANIMA HOMINIS

$8 4 Anima refrigeratione orta.

804 Plotinus Ennead. IV lib VII 11 (Vol II p. 115 Mü.) τὸ δὲ
φύσιν μὲν πρότερον τὸ αὐτὸ πνεῦμα λέγειν, ἐν δὲ ψυχρῷ γενομένην καὶ
στομωθϑεῖσαν ψυχὴν γίγνεσϑαι, λεπτοτέραν ἐν ψυχρῷ γενομένην,

5 — ὃ δὴ καὶ αὐτὸ ἄτοπον᾽ πολλὰ γὰρ ζῷα ἐν ϑερμῷ γίγνεται καὶ ψυχὴν
ἔχει οὐ ψυχϑεῖσαν --- ἀλλ᾽ οὖν φασί γε προτέραν φύσιν ψυχῆς εἶναν κατὰ
συντυχίας τὰς ἔξω γιγνομένης. συμβαίνει οὖν αὐτοῖς τὸ χεῖρον πρῶτον
ποιεῖν καὶ πρὸ τούτου ἄλλο ἔλαττον, ἣν λέγουσιν ἕξιν᾽ ὃ δὲ νοῦς ὕστατος,
ἀπὸ τῆς ψυχῆς δηλονότι γενόμενος.

10 805 Tertullianus de anima cp. 25. --- --- isti qui praesumunt, non
in utero concipi animam, nec cum carnis figulatione compingi atque pro-
duci, sed effuso iam partu nondum vivo infanti extrinsecus imprimi. Cete-
rum semen ex concubitu muliebribus locis sequestratum motuque naturali
vegetatum compinguescere in solam substantiam carnis; eam editam et de

15 uteri fornace fumantem et calore solutam, ut ferrum ignitum et ibidem
frigidae immersum, ita aéris rigore percussam et vim animalem rapere ef
vocalem sonum reddere. Hoc $t0oiei eum Aenesidemo οἷο.

806 Plutarchus de Stoie. repugn. cp. 41 p. 1052f. Τὸ βρέφος

ἐν τῇ γαστρὶ φύσει τρέφεσϑαι vouítsu καϑάπερ φυτόν ὅταν
οο δὲ τεχϑῇ, ψυχόμενον ὑπὸ τοῦ ἀέρος καὶ στομούμενον τὸ
πνεῦμα μεταβάλλειν καὶ γένεσϑαι. ξῷον᾽ ὅϑεν οὐκ ἀπὸ τρό-
που τὴν ψυχὴν ὠνομάσϑαι παρὰ τὴν ψῦξιν. Αὐτὸς δὲ πάλιν

ν-"

,U)v ψυχὴν ἀραιότερον πνεῦμα τῆς φύσεως καὶ Aszvousg£- .

στερον“ ἡγεῖται, μαχόμενος αὑτῷ.

25 p. 1053d. ὃ περὶ ψυχῆς γενέσεως αὐτῷ λόγος μαχομένην ἔχει
πρὸς τὸ δόγμα τὴν ἀπόδειξιν. Γίνεσϑαι μὲν γάρ φησι τὴν ψυχήν,
ὅταν τὸ βρέφος ἀποτεχϑῇ, καϑάπερ στομώσει τῇ περιψύξει
τοῦ πνεύματος μεταβαλόντος" ἀποδείξει δὲ χρῆται τοῦ γε-
γονέναι τὴν ψυχὴν καὶ μεταγενεστέραν εἶναι μάλιστα τῷ

so x«l τὸν τρόπον καὶ τὸ ἦϑος ἐξομοιοῦσϑαι τὰ τέκνα τοῖς yo-
νεῦσι. — — — Εἰ δὲ φήσει τις (Stoicorum sententiam sc. defen-
dens), ὅτε ταῖς κράσεσι τῶν σωμάτων ἐγγινομένης τῆς ὁμοιότητος, ci
ψυχαὶ γενόμεναι μεταβάλλουσι, διαφϑείρει τὸ τεκμήριον τοῦ γεγονέναι
τὴν ψυχήν" ἐνδέχεται γὰρ οὕτω καὶ ἀγένητον οὖσαν, ὅταν ἐπεισέλϑῃ,

as μεταβάλλειν τῇ κράσει τῆς ὁμοιότητος.
idem de primo frigido cp. 2. Οἱ δὲ Στωϊκοὶ καὶ τὸ πνεῦμα
λέγουσιν ἐν τοῖς σώμασι τῶν βρεφῶν τῇ περιψύξει στομοῦσϑαι καὶ
μεταβάλλον ἐκ φύσεως γένεσϑαι ψυχήν.
cf. Porphyrius de anima apud Eusebium praep. evang. XV p. 8180.

9 πρότερον scripsi, προτέραν libri. 20 ψυχόμενον Bernard., ψυχούμενον
libri. 84 ἀγένητον Bernard., ἀγέννητον libri.

DE ANIMA HOMINIS. 223

πῶς δὲ οὐκ αἰσχύνης γέμων ὃ πνεῦμα πῶς ἔχον αὐτὴν (scil τὴν wv-
χὴν) ἀποδιδούς, ἢ πῦρ νοερόν, τῇ περιψύξει καὶ οἷον βαφῇ τοῦ ἀέρος
ἀναφϑὲν ἢ στομωϑέν.

Plutarchus de comm. not. cp. 46 p. 1084e. τὸ ϑερμότατον περι-
ψύξει καὶ πυκνώσει τὸ λεπτομερέστατον γεννῶντες. 7| yàg ψυχὴ 959-5
μότατόν ἐστι δήπου καὶ λεπτομερέστατον᾽ ποιοῦσι δ᾽ αὐτὴν τῇ περι-
ψύξει καὶ πυχνώσει τοῦ σώματος, οἷον στομώσει τὸ πνεῦμα μεταβάλλοντος,
ἐκ φυτικοῦ ψυχικὸν γενόμενον. γεγονέναι δὲ καὶ τὸν ἥλιον ἔμ-
ψυχον λέγουσι, τοῦ ὑγροῦ μεταβάλλοντος εἰς πῦρ νοερόν.

807 Hippolytus Philos. 21 (DDG p. 571, 17) Stoici, Chrysippus et τὸ
Zeno. τὴν δὲ ψυχὴν λέγουσιν ἀϑάνατον εἶναι, σῶμα δέ, καὶ γενέσϑαι ἐκ
τῆς περιψύξεως τοῦ ἀέρος τοῦ περιέχοντος, διὸ καὶ καλεῖσϑαι ψυχήν᾽ ὃμο-
λογοῦσι δὲ καὶ μετενσωμάτωσιν γίνεσϑαι ὡρισμένων οὐσῶν τῶν ψυχῶν.

808 Origenes de principiis (interpr. Rufino) II cp. 8 p. 96 ed. Delar.
ψυχὴν παρὰ τὴν ψύξιν nominatam esse putat. 15

8 5. Anima non immortalis, sed morti superstes.

809 Arius Didymus epit. phys. fr. 39 Diels (DG p. 471, 18. Euseb.
praep. evang. XV 20,6). τὴν δὲ ψυχὴν γενητήν τε καὶ φϑαρτὴν λέγουσιν.
οὐκ εὐθὺς δὲ τοῦ σώματος ἀπαλλαγεῖσαν φϑείρεσϑαι, ἀλλ᾽ ἐπιμένειν τινὰς
χρόνους x«9' ἑαυτήν᾽ τὴν μὲν τῶν σπουδαίων μέχρι τῆς εἰς πῦρ ἀναλύσεως 50
τῶν πάντων, τὴν δὲ τῶν ἀφρόνων πρὸς ποσούς τινας χρόνους. τὸ δὲ δια-
μένειν τὰς ψυχὰς οὕτως λέγουσιν, ὅτι διαμένομεν ἡμεῖς ψυχαὶ γενόμενοι
τοῦ σώματος χωρισϑέντες καὶ εἰς ἐλάττω μεταβαλόντες οὐσίαν τὴν τῆς ψυχῆς,
τὰς δὲ τῶν ἀφρόνων καὶ ἀλόγων ἕῴων ψυχὰς συναπόλλυσϑαι τοῖς σώμασι.

810 Aétius Place. IV 7,8. οἵ Στωϊκοὶ ἐξιοῦσαν ἐκ τῶν σωμάτων 56
οὔπω φϑείρεσϑαι᾽ (καὶ τὴῤ μὲν ἀσϑενεστέραν ἀμαυρὸν σύγκριμα γίνεσϑαι
(ταύτην δ᾽ εἶναι (rdv? τῶν ἀπαιδεύτων). τὴν δὲ ἰσχυροτέραν (οἵα ἐστὶ περὶ
τοὺς σοφούς) ζῆν μέχρι τῆς ἐκπυρώσεως.

Theodoretus graec. aff. cur. V 23 p. 73, 24. οἵ δὲ Στωϊκοὶ τὰς χωρι-
ξομένας τῶν σωμάτων ψυχὰς διαρκεῖν μὲν καὶ xa9' αὑτὰς ζῆν ἔφασαν, ἀλλὰ so
τὴν μὲν ἀσϑενεστέραν ἐπ᾽ ὀλίγον, τὴν δέ γε ἰσχυροτέραν μέχρε τῆς τοῦ
παντὸς ἐχπυρώσεως.

811 Diogenes Laért. VII 157. Κλεάνϑης μὲν οὖν πάσας (scil.
τὰς ψυχὰς) ἐπιδιαμένειν μέχρι τῆς ἐκπυρώσεως, Χρύσιππος δὲ τὰς
τῶν σοφῶν μόνων. 35

812 Sextus adv. math. IX 71. ἡ δὲ περὶ ϑεῶν ὑπόληψις οὐ τοιαύτη
τις ἐστὶν οὐδὲ μάχην ὑπέβαλλεν, ἀλλὰ σύμφωνος τοῖς γιγνομένοις ἐφαίνετο.

7 τοῦ πνεύματος --- ψυχικοῦ γενομένου Rasmus. 23 χωρισϑέντος libri, corr,
Diels. || sig ἔλαττον DE, οὐκ ἔλαττον ΟΕ. μεταβαλόντος libri, corr. Diels.
26 οὔπω φϑείρεσϑαι Diels, ὑποφέρεσϑαι libri. | xe addidi. | ἀμαυρὸν σύγ-
κρίμα Scripsi, ἅμα τοῖς συγκρίμασι libri. 27 τὴν addidi. 28 ξῆν scripsi, καὶ
libri. 94 τὰς μέχρι ἐκπυρώσεως (om. τῆς) BPF. Cf. I n. 522.

224 DE ANIMA HOMINIS.

καὶ γὰρ οὐδὲ τὰς ψυχὰς ἔνεστιν ὑπονοῆσαι κάτω φερομένας λεπτομερεῖς γὰρ
οὖσαι καὶ οὐχ ἧττον πυρώδεις ἢ πνευματώδεις εἰς τοὺς ἄνω μᾶλλον τόπους
κουφοφοροῦσιν. καὶ x«9' αὑτὰς δὲ διαμένουσι καὶ οὐχ, ὡς ἔλεγεν Ἐπίκου-
ρος, ἀπολυϑεῖσαι τῶν σωμάτων καπνοῦ δίκην σκίδνανται. οὐδὲ γὰρ πρό-
τερον τὸ σῶμα διακρατητικὸν ἦν αὐτῶν, ἀλλ᾽ αὐταὶ τῷ σώματι συμμονῆς
ἦσαν αἴτιαι, πολὺ δὲ πρότερον καὶ ἑαυταῖς. ἔκσκηνοι γοῦν ἡλίου γενόμεναι
τὸν ὑπὸ σελήνην οἰκοῦσι τόπον, ἐνθάδε τε διὰ τὴν εἰλικρίνειαν τοῦ ἀέρος
πλείονα πρὸς διαμονὴν λαμβάνουσι χρόνον, τροφῇ τε χρῶνται οἰκείᾳ τῇ ἀπὸ
γῆς ἀναϑυμιάσει ὡς καὶ τὰ λοιπὰ ἄστρα, τὸ διαλῦσόν τε αὐτὰς ἐν ἐκείνοις
10 τοῖς τόποις οὐκ ἔχουσιν. εἰ οὖν διαμένουσιν αἵ ψυχαί, δαίμοσιν αἵ αὐταὶ
γίγνονται᾽ εἰ δὲ δαίμονές sic. δητέον καὶ ϑεοὺς ὑπάρχειν οἷο.

813 [Lactant. div. instit. VII 20. Hie fortasse dixerit quispiam: si
est immortalis anima, quomodo patibilis inducitur ae poenae sentiens? —
— Huic quaestioni sive argumento a Stoicis ita oceurritur: Animas qui-

15 dem hominum permanere nec interyentu mortis in nihilum resolvi; sed
eorum, qui iusti fuerunt, puras et impatibiles et beàtas ad sedem coelestem,
unde illis origo sit, remeare, vel in eampos quosdam fortunatos rapi, ubi
fruantur miris voluptatibus: impios vero quoniam se malis cupiditatibus
inquinaverunt mediam quandam gerere inter immortalem mortalemque na-

20 turam et habere aliquid imbecillitatis ex contagione carnis, cuius desideriis
ac libidinibus addictae ineluibilem quendam fucum irahant labemque ter-
renam; quae cum temporis diuturnitate penitus inhaeserit, eius naturae
reddi animas, ut si non exstinguibiles in totum (quoniam ex deo sunt) .
iamen cruciabiles fiant per eorporis maculam, quae peecatis inusía sensum

25 doloris attribuit]

814 Tertullianus de anima cp. 54. Omnes ferme philosophi, qui
immortalitatem animae qualiter qualiter volunt tamen vindicant, ut Pytha-
goras, ut Empedocles, ut Plato, quique aliquod illi iempus indulgent ab
excessu usque in conflagrationem universitatis, ut Stoici, suas solas, id est

30 Sapientum animas in supernis mansionibus collocant.

ibidem: itaque apud illum (scil Platonem) in aetherem sublimantur
animae sapientes, apud Arium in aérem, apud Stoicos sub lunam.

ibidem: reliquas animas ad inferos deiciunt.

ep. 55. Sed in aethere dormitio nostra — —— aut circa lunam cum

35 Endymionibus Stoicorum.

815 Scholia in Hom. Iliad. 4^ 65. ἄκρως δὲ ἐπεξεργάξεται τὴν
ἐπιφάνειαν τοῦ ὀνείρου" ἔναυλος γὰρ τῷ ᾿Δχιλλεῖ ὃ τοῦ φίλου τύπος.
ἐντεῦϑεν ᾿ἀντισϑένης ὁμοσχήμονάς φησι τὰς ψυχὰς τοῖς περιέχουσι
σώμασιν εἶναι, Χρύσιππος δὲ μετὰ τὸν χωρισμὸν τοῦ σώματος

“οσφαιροειδεῖς γενέσϑαι δογματίζξει.

816 Hieronymus ep. 108, 28 (ad Eustochium). Ossa audis et carnem
et pedes et manus; et globos mihi Stoicorum atque aéria quaedam deli-
ramenta confingis.

817 Commenta Lucani Lib. IX 1 p. 289 Us. alii existimant animas

45 Statim elisas corpore solvi ac dissipari in principia sua, inter quos Epi-

σι

ὅ αὐταὶ scripsi, αὗται libri. 12 Stoica in sequentibus cum Platonicis
commixta sunt. Posidonium haec sapiunt.

DE ANIMA HOMINIS. 225

Curus. alii solidas quidem, postquam exierint de corpore, permanere, sed
deinde tractu temporis dissipari: haec opinio Stoicorum.

ef. ibid. p, 290. mixtum dogma cum Platonico Stoicum. qui viro-
rum fortium animas existimant in modum siderum vagari in aére et
esse sic immortales, αὖ non moriantur sed resolvantur, secundum Platonem $
ne resolvantur quidam.

ef. Servius ad Aeneid. III 68.

818 Commenta Lucani Lib. VII 816 p. 252 Us. Non altius ibis in
auras: quamdiu vivimus, habemus discretionem: mortui unum sumus omnes.
sectas hic tangit Epicureorum et Stoicorum. 10

819 Origenes contra Celsum I Vol. I p. 66, 2 Ko. (p. 331 ed. Delarue).
ὡς εἰ λέγοιμεν xal τὸν Πλατωνικόν, πιστεύοντα τῇ ἀϑανασίᾳ τῆς ψυχῆς καὶ
τοῖς περὶ αὐτῆς λεγομένοις περὶ μετενσωματώσεως, μωρίαν ἀνειληφέναι ὡς
πρὸς τοὺς Στωϊκούς, διασύροντας τὴν τούτων συγκατάϑεσιν.

820 Seneca ep. 57. Nunc me putas de Stoicis dicere, qui existimant 15
animam hominis magno pondere extriti permanere non posse et statim
spargi, quia non fuerit illi exitus liber.

821 Arius Didymus epit. phys. fr. 39 Diels (DG p. 471, 11). εἶναι
δὲ ψυχὴν iv τῷ ὅλῳ φασίν, ὃ καλοῦσιν αἰϑέρα καὶ ἀέρα, κύκλῳ περιζέχουσαν)
γῆν καὶ ϑάλασσαν καὶ ἐκ τούτων ἀναϑυμιαϑεῖσζαν)᾽ τὰς δὲ λοιπὰς ψυχὰς so
προσπεφυκέναι ταύτῃ, ὅσαι τε ἐν ξῴώοις εἰσὶ καὶ ὅσαι ἐν τῷ περιέχοντι" δια-
μένειν γὰρ ἐκεῖ τὰς τῶν ἀποθανόντων ψυχάς. ἔνιοι δὲ τὴν μὲν τοῦ ὅλου
ἀΐδιον, τὰς δὲ λοιπὰς συμμίγνυσϑαι ἐπὶ τελευτῇ εἰς ἐκείνην. ἔχειν δὲ πᾶσαν
ψυχὴν ἡγεμονικόν τι ἐν αὑτῇ, ὃ δὴ ξωὴ καὶ αἴσϑησίς ἐστι καὶ ὁρμή.

822 Cieero Tuscul disp. I 77. Stoici autem usuram nobis largiun- 36
lur tamquam cornicibus; diu mansuros aiunt animos, semper negant.

8 6. De partibus animae et facultatibus.

823 Alexander Aphrod. de anima libri mant. p. 118, 6 Bruns. Ὅτι
μὴ »μία ἡ τῆς ψυχῆς δύναμις, ὡς τὴν αὐτήν πως ἔχουσαν ποτὲ
μὲν διανοεῖσθαι, ποτὲ δὲ ὀργίξεσϑαι, ποτὲ δ᾽ ἐπιϑυμεῖν παρὰ so
μέρος“ δεικτέον.

824 Themistius paraphr. in Arist. de anima I 1 p. 5 Sp. οἵ μὲν
πολυδύναμον ἀξιοῦσιν εἶναι τὴν ψυχὴν ἐφ᾽ ἑνὸς οὖσαν ὑποκειμένου, οἵ δὲ
πολυμερῆ, διορίζοντες καὶ τοῖς τόποις τὰ μέρη, ὥσπερ oí Στωΐϊκοί.

825 Jamblichus de anima apud Stobaeum ecl I p. 373, 15 W. ἐπὶ ss
δὴ τούτοις δεῖ νοεῖν ὡς οὗ uiv Στωϊκοὶ πάσας τῆς ὁποιασοῦν ψυχῆς τὰς
ἐνεργείας συμμιγνύουσιν τοῖς διοικουμένοις καὶ ἀψύχοις, of δ᾽ ἀπὸ Πλάτωνος
οὐ πάσας.

826 Jamblichus de anima apud Stobaeum ecl. I p. 367, 17 W.
ἀλλὰ μὴν οἵ ys ἀπὸ Χρυσίππου xol Ζήνωνος φιλόσοφοι καὶ πάντες 4o
ὅσοι σῶμα τὴν ψυχὴν νοοῦσι τὰς μὲν δυνάμεις ὡς ἐν τῷ ὑποκειμένῳ
ποιότητας συμβιβάζξουσι, τὴν δὲ ψυχὴν ὡς οὐσίαν προύποκειμένην ταῖς

19 20 περιέχουσαν et ἀναϑυμιαϑεῖσαν scripsi, περὶ τὴν et ἀναϑυμιάσεις
libri; περιέχοντας et ἀναϑυμιαϑέντας Diels in adn. 22 ἐκεῖ Diels, ἔτι CF.

226 DE ANIMA HOMINIS.

δυνάμεσι προτιϑέασιν, ἐκ δ᾽ ἀμφοτέρων τούτων σύνϑετον φύσιν ἐξ
ἀνομοίων συνάγουσιν.

p. 868,6. xc o)g δὲ m ξωὴ τῆς ψυχῆς ἐστιν ἡ τοῦ συνϑέτου,
συγκεχραμένης τῆς ψυχῆς τῷ σώματι, ὡς οἱ Στωϊκοὶ λέγουσιν, —

5. — κατὰ τούτους εἷς ἐστιν ὁ τρόπος τῆς παρουσίας αὐτῶν, ὁ ἐν τῷ
μετέχεσϑαι ἢ ἐν τῷ κεκρᾶσϑαι τῷ ὅλῳ (go. πῶς οὖν διακρίνονται;
κατὰ μὲν τοὺς Στωϊκοὺς ἔνιαι μὲν διαφορότητι (τῶν) ὑποκειμένων
σωμάτων" πνεύματα γὰρ ἀπὸ τοῦ ἡγεμονικοῦ φασιν οὗτοι διατείνειν
ἄλλα κατ᾽ ἄλλα, τὰ μὲν εἰς ὀφϑαλμούς, τὰ δὲ εἰς ὦτα, τὰ δὲ εἰς ἄλλα

10 αἰσϑητήρια" ἔνιαι δὲ ἰδιότητι ποιότητος περὶ τὸ αὐτὸ ὑποκείμενον"
ὥσπερ γὰρ τὸ μῆλον ἐν τῷ αὐτῷ σώματι τὴν γλυκύτητα ἔχει καὶ τὴν
εὐωδίαν, οὕτω καὶ τὸ ἡγεμονικὸν ἐν ταὐτῷ φαντασίαν, συγκατάϑεσιν,
δρμήν, λόγον συνείληφε.

827 Aétius Plac. IV 4, 4, Οἱ Στωϊκοὶ ἐξ ὀκτὼ μερῶν φασι συνε-

15 στάναι (τὴν ψυχήν), πέντε μὲν τῶν αἰσϑητικῶν δρατικοῦ ἀκουστικοῦ ὀσφραν-
τικοῦ γευστικοῦ ἁπτικοῦ, ἕκτου δὲ φωνητικοῦ, ἑβδόμου δὲ σπερματικοῦ,
ὀγδόου δὲ αὐτοῦ τοῦ ἡγεμονικοῦ, ; ἀφ᾽ οὗ ταῦτα πάντα ἐπιτέταται διὰ τῶν
οἰκείων ὀργάνων προσφερῶς ταῖς τοῦ πολύποδος πλεκτάναις.

Cf. Theodoret V 20 p. 72, 44.

20 828 Diogenes Laért. VII 110. φασὶ δὲ τὴν ψυχὴν εἶναι ὀχταμερῆ᾽
μέρη γὰρ αὐτῆς τά τε πέντε αἰσϑητήρια καὶ τὸ φωνητικὸν μόριον καὶ τὸ
διανοητικόν, ὅπερ ἐστὶν αὐτὴ ἡ διάνοια, καὶ τὸ γεννητικόν.

157. μέρη δὲ ψυχῆς λέγουσιν ὀκτώ, τὰς πέντε αἰσϑήσεις καὶ τοὺς ἐν
ἡμῖν σπερματικοὺς λόγους καὶ τὸ φωνητικὸν καὶ τὸ λογιστικόν. :

36 829 Origenes eontra Celsum V 47 Vol. II p. 51, 19 Kó. (p. 614
Delarue). ἄλλη μὲν ἡ κατ᾽ "Emíxovgov δικαιοσύνη, ἄλλη δὲ ἡ κατὰ τοὺς
ἀπὸ τῆς Στοᾶς, ἀρνουμένους τὸ τριμερὲς τῆς ψυχῆς.

830 Porphyrius de anima apud Stobaeum ecl. I p. 350, 18. αὐτίκα
of μὲν ἀπὸ τῆς Στοᾶς ὀκταμερῆ viv ψυχὴν ϑέντες καὶ πέντε μὲν μέρη

80 τὰ αἰσϑητικὰ λαβόντες, ἕκτον δὲ τὸ φωνητικὸν καὶ ἕβδομον τὸ σπερματικόν,
τὸ λοιπὸν τὸ ἡγεμονικὸν ὡς ἂν ἄρχοντος χώραν ἔχειν ὑπετίϑεντο, τὰ δὲ ἄλλα
μέρη ἐν ὑπηρέτου τάξει ἀπεδίδοσαν, ὥστε τὸ αὐτὸ ἐξ ἄρχοντος καὶ ἀρχομένων
συνεστάναι.

831 Jamblichus de anima apud Stobaeum ecl. I p. 369, 5. οἵ ἀπὸ

86 Ζήνωνος ὀχταμερῆ viv ψυχὴν [O:e]do&áfovs, περὶ (ἣν) τὰς δυνάμεις εἶναι
πλείονας, ὥσπερ ἐν τῷ ἡγεμονικῷ ἐνυπαρχουσῶν φαντασίας, συγκαταϑέσεως,
ὁρμῆς, λόγου.

832 Philo quaest. et solut. in Genesin I 75 (p. 49 Aucher) Cum
octo partibus anima nostra constet, ex rationali individua et irrationali

4 Cf. ibid. p. 867,4 ἢ τὸ συγκεκραμένον τοῖς σώμασιν, ὥσπερ οἱ Στωϊκοὶ λέ-
γουσιν. 1 τῶν add. Heeren. 9 ἄλλα κατ᾽ ἄλλα Meineke, ἄλλα καὶ ἄλλα FD.
17 ἐπιτέτακται libri, corr. Zeller. 31 τὸ scripsi, καὶ libri ante λοιπὸν.
35 δοξάξουσι Heeren, διαδοξάξουσι libri. | ἣν add. Wachsm., sed videtur dixisse
plures esse facultates quam partes, quia sint partes (ut principale) quae plures
habeant facultates: περὶ {τινὰ db) τὰς etc. aut περὶ {δέ τινα μέρη» τὰς etc.
Cf. Vol. I n. 148.

DE ANIMA HOMINIS. 221

in septem partes distingui solita, in quinque nempe sensus et in vocis
instrumentum et geniturae etc.

833 Philo octo partes animae commemorat: leg. alleg. I 8 11 Vol. I
p. 63, 22 Wendl, de mundi opificio ὃ 117 Vol. I p. 41, 14 Wendl,
de agricultura 8 30 Vol. II p. 101, 3 Wendl, quis rer. divin. heres δ
8 232 Vol.II p. 52,13 Wendl, quod det. potiori insid. soleat 8 168
Vol. I p. 296, 6 Wendl., et saepius.

8 7. De animae principali.

834 Philo de animalibus adv. Alexandrum p. 170 Aucher. Non vides
quod parvulum infantem nemo de ullo opere facto accusat unquam, eo 10
quod prudentis aetatis nondum particeps fuerit? At puer, quamvis imper-
fectus comperitur, quia tamen homo est rationalis natura, paulo ante ac-
ceptis sapientiae seminibus, quamvis nondum formare rem potest, paulo
tamen post oriri faciet; etenim aura recepta seminales vires ad modum
seintillae in silva iuxta tempora cum illo crescentes vigere ae adhaerere 15
debent. Aliorum vero (animalium) animae non habentes fontem mentis
progressu deliberationis carent.

835 Jamblichus de anima apud Stobaeum ecl.I p. 317,21 W. πάλιν
τοίνυν περὶ τοῦ νοῦ καὶ πασῶν τῶν κρειττόνων δυνάμεων τῆς ψυχῆς ol
μὲν Στωϊκοὶ λέγουσι μὴ εὐθὺς ἐμφύεσϑαι τὸν λόγον, ὕστερον δὲ συνα- 30
ϑροίξεσϑαι ἀπὸ τῶν αἰσϑήσεων καὶ φαντασιῶν περὶ δεκατέσσαρα ἔτη.

836 Aétius Plac. IV.21. Πόϑεν αἰσϑητικὴ γίνεται ἡ ψυχὴ καὶ τί αὐ-
τῆς τὸ ἡγεμονικόν. G. 102. Οἱ Στωϊκοί φασιν εἶναι τῆς ψυχῆς ἀνώτα-
τον μέρος τὸ ἡγεμονικόν, τὸ ποιοῦν τὰς φαντασίας καὶ συγκαταϑέσεις καὶ
αἰσϑήσεις καὶ ὁρμάς" καὶ τοῦτο λογισμὸν καλοῦσιν. --- ᾿“πὸ δὲ τοῦ ἡγεμονι- s5
κοῦ ἑπτὰ μέρη ἐστὶ τῆς ψυχῆς ἐκπεφυκότα καὶ ἐκτεινόμενα εἰς τὸ σῶμα
καϑάπερ αἵ ἀπὸ τοῦ πολύποδος πλεκτάναι᾽ τῶν δὲ ἑπτὰ μερῶν τῆς ψυχῆς
πέντε μέν εἰσι τὰ αἰσθητήρια, ὅρασις ὄσφρησις ἀκοὴ γεῦσις καὶ ἁφή. —
Ὧν ἡ μὲν ὅρασις ἐστὶ πνεῦμα διατεῖνον ἀπὸ ἡγεμονικοῦ μέχρις ὀφϑαλμῶν,
ἀκοὴ δὲ πνεῦμα διατεῖνον ἀπὸ τοῦ ἡγεμονικοῦ μέχρις ὥτων, ὄσφρησις δὲ so
πνεῦμα διατεῖνον ἀπὸ τοῦ ἡγεμονικοῦ μέχρι μυκτήρων [λεπτῦνον], γεῦσις δὲ
πνεῦμα διατεῖνον ἀπὸ τοῦ ἡγεμονικοῦ μέχρι γλώττης, ἁφὴ δὲ πνεῦμα διατεῖ-
vov ἀπὸ τοῦ ἡγεμονικοῦ μέχρις ἐπιφανείας εἰς ϑίξιν εὐαίσϑητον τῶν προσ-
πιπτόντων. --- Τῶν δὲ λοιπῶν τὸ μὲν λέγεται σπέρμα, ὅπερ καὶ αὐτὸ πνεῦμά
ἐστι διατεῖνον ἀπὸ τοῦ ἡγεμονικοῦ μέχρι τῶν παραστατῶν" τὸ δὲ ,qpovütv^ ss
ὑπὸ τοῦ Ζήνωνος εἰρημένον, ὃ καὶ φωνὴν καλοῦσιν, ἔστι πνεῦμα διατεῖνον
ἀπὸ τοῦ ἡγεμονικοῦ μέχρι φάρυγγος καὶ γλώττης καὶ τῶν οἰκείων ὀργάνων.
αὐτὸ δὲ τὸ ἡγεμονικὸν ὥσπερ ἐν κόσμῳ (ἥλιος) κατοικεῖ ἐν τῇ ἡμετέρᾳ
σφαιροειδεῖ κεφαλῇ.

Seneca epist. 118, 23. inter Cleanthen et discipulum eius. Chry- 4o
sippum non convenit, quid sit ambulatio. . Cleanthes ait spiritum esse a

principali usque in pedes permissum, Chrysippus ipsum principale.

31 secluserunt Beck, Reiske. 88 ἥλιος add. Diels in adn. 39 κεφαλῇ:
at in corde secundum Chrisippum. 41 Cf. I n. 525.

999 DE ANIMA HOMINIS.

837 Diogenes Laért. VII 159. ἡγεμονικὸν δὲ εἶναι τὸ κυριώτατον
τῆς ψυχῆς, ἐν ᾧ αἱ φαντασίαι καὶ αἵ ὁρμαὶ γίνονται καὶ ὅϑεν ὁ λόγος ἀνα-
πέμπεται᾽ ὅπερ εἶναι ἐν καρδίᾳ.

838 Aétius Plac. IV 5, 6. Of. Στωϊκοὶ πάντες ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ ἢ

6 τῷ περὶ τὴν καρδίαν πνεύματι (sc. εἶναι τὸ ἡγεμονικόν). cf. Theodoret V 22
78, 14.
τ 839 Alexander Aphrod. de anima p. 97,8 Bruns. καὶ ὅτε μὲν καὶ
ἡ αἰσϑητικὴ (seil. ψυχὴ) ὥσπερ καὶ ἡ ϑρεπτικὴ περὶ τὴν καρδίαν ἐστίν ---
— ἐκ τούτων γνώριμον ἂν εἴη. ἀλλὰ μὴν ὅπου αἱ αἰσϑήσεις τελευτῶσιν,
10 ἐκεῖ καὶ τὴν φανταστικὴν ψυχὴν ἀναγκαῖον εἶναι, — — ἀλλὰ μὴν ἐν à ἡ
φαντασία, ἐν τούτῳ καὶ αἱ συγκαταϑέσεις, ἐν ᾧ δὲ αἵ συγκαταϑέσεις., ἐν
τούτῳ καὶ ὁρμαί τε καὶ ὀρέξεις.

p. 98,24. ὅτι δὲ καὶ τὸ λογιστικὸν, μόριον τῆς ψυχῆς, ὃ καὶ ἰδίως

Jasuoy me. καλεῖται, ἐν τῇ καρδίᾳ καὶ αὐτό, δεικνύοιτο Qv τῷ etc. (secuntur
15 argumenta).

840 Stobaeus Florileg. 3, 66. Χρυσίππου" Χρύσιππος ὁ Στωϊχὸς
ἔφη, τὴν διάνοιαν εἶναι λόγου πηγήν.
841 Galenus de Hipp. et Plat. plac. V 3 (160) p. 421 M. In
libro qui inscriptus erat περὶ παθῶν θεραπευτικὸς Chrysippus dixerat:
20 Ἔςτι δέ γε τῆς ψυχῆς μέρη, δι᾽ ὧν ὁ ἐν αὐτῇ λόγος cuvécrnkev.
G. ex aliis Chr. libris enucleare studet, quas dixerit Chr. animi partes:
ἀναμιμνήςκων ἴεως fjuác τῶν ἐν τοῖς περὶ τοῦ λόγου γεγραμμένων,
ὧν cU διῆλθες, ὧς Écriv ἐννοιῶν τέ τινων καὶ προλήψεων
d0poicua."^ ἀλλ᾽ εἴπερ ἑκάςτην τῶν ἐννοιῶν καὶ προλήψεων εἶναι
45 μόριον νομίζεις τῆς ψυχῆς, ἁμαρτάνεις διττά.κ. πρῶτον μὲν γὰρ oU yu- ᾿
χῆς ἐχρῆν, ἀλλὰ λόγου ταῦτ᾽ εἶναι μόρια qóckeww, ὥςπερ οὖν xoi γρά-
φεις ἐν τῇ περὶ λόγου πραγματείᾳ. οὐ γὰρ δήπου ταὐτόν ἐετι
ψυχὴ καὶ λόγος" ἄλλως τε καὶ διὰ τῆς προγεγραμμένης ῥήςεως ἐνεδείξω
τῶν ἐν τῇ ψυχῇ cuvicrauévuv dic ἕν τι καὶ ὃ λόγος ἐςτίν. οὐ ταὐτὸν
80 δὲ ψυχή ἐςτι καὶ τὸ ἐν αὐτῇ ευνιςτάμενον. ἔπειτα --- --- τάς γ᾽ ἐννοίας
καὶ προλήψεις οὐ μόρια τῆς ψυχῆς εἶναι λεκτέον. --- — --- αἷ μὲν γὰρ
ἔννοιαι καὶ αἷ προλήψεις ἐνέργειαι (μόρια δὲν τῆς ψυχῆς, ὡς
αὐτὸς CU δι᾽ ἑτέρων éxbibáckeic, τό τε ἀκουςτικὸν πνεῦμα καὶ τὸ
ὀπτικὸν ἔτι τε πρὸς τούτοις φωνητικόν τε καὶ γεννητικόν, καὶ πρὸ πάν-
85 των αὐτῶν τὸ ἡγεμονικόν, ἐν dj καὶ τὸν λόγον ἔφης ευνίεταςθαι eto.
— -- τοῦτ᾽ οὖν τὸ πνεῦμα δύο μὲν κέκτηται μόριά τε καὶ ετοιχεῖα
καὶ karacráceic, δι᾿ ὅλων ἀλλήλοις κεκραμένα, τὸ ψυχρὸν καὶ θερμόν,
εἴπερ δ᾽ ἑτέροις óvópaci καὶ ἀπὸ τῶν οὐειῶν ἐθέλοι τις αὐτὰ προςαγο-
ρεύειν, ἀέρα τε καὶ mÓp' οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ ἰκμάδα τινὰ προςείληφεν
40 ἀπὸ τῶν «εωὠμάτων, ἐν oic διαιτᾶται.

842 Philo de sacrif. Abel et Cain 8 137 Vol. I p. 256, 22 Wendl.
ὅτι τὸ ἡγεμονικὸν κατὰ ἀμερῆ χρόνων διαστήματα {πολλὰς πρὸς ἑκάτερον

42 χρόνων M, χρόνου H, χρόνον ceteri. διαστήματα Pap., διάστημα ἃ

DE ANIMA HOMINIS. 229

τό τε εὖ καὶ χεῖρον τροπὰς λαμβάνον, ἀλλάττοντας ἀεὶ τύπους δέχεται τότε

καὶ δοκίμου, τότε δὲ παρακεκομμένου καὶ κιβδήλου νομίσματος.
Τὴν δεδεγμένην οὖν χώραν ἄμφω τὰ μαχόμενα, καλόν τε καὶ αἰσχρὸν καὶ
πρὸς ἑκάτερον φκειωμένην καὶ τὴν ἴσην τιμὴν ἀμφοτέροις ἀπονέμουσαν --- —
ὃ νομοϑέτης ἀπὸ τοῦ ϑείου βωμοῦ κατεβίβασε (Dubitat Philo $ 136 utrum s
cerebro an cordi insit animi principale: εἴγε καὶ κατὰ τὸν νομοϑέτην ἐν
ἑτέρῳ τούτων τὸ ἡγεμονικὸν ἀνωμολόγηται).

843 Philo Leg. Alleg. I 8 59 Vol. I p. 75,25 Wendl. Οἱ δὲ λέγουσι
τὴν καρδίαν ξύλον εἰρῆσϑαι fo$o, ἐπειδὴ αἰτία τε τοῦ fiv ἐστι, καὶ τὴν
μέσην τοῦ σώματος χώραν ἔλαχεν, ὡς ἂν κατ᾽ αὐτοὺς ἡγεμονικὸν ὑπάρχουσα. ---- 10

8 61. τὸ ἡγεμονικὸν ἡμῶν πανδεχές ἐστι καὶ ἔοικε κηρῷ πάντας τύπους,
καλούς τε καὶ αἰσχροὺς δεχομένῳ.

844 Philo Leg. Alleg. I $ 30 Vol.I p. 68 Wendl. Τὸ γὰρ ξῷον τοῦ
μὴ f ov δυσὶ προὔχει, φαντασίᾳ xol óguiy ἡ μὲν οὖν φαντασία συνίσταται
κατὰ τὴν τοῦ ἐκτὸς πρόσοδον τυποῦντος νοῦν δι᾽ αἰσϑήσεως᾽ ἡ δὲ δρμή, τὸ 15
ἀδελφὸν τῆς φαντασίας, κατὰ τὴν τοῦ νοῦ τονικὴν δύναμιν᾽ ἣν τείνας δι᾽
αἰσϑήσεως ἅπτεται τοῦ ὑποκειμένου καὶ πρὸς αὐτὸ χωρεῖ γλιχόμενος ἐφι-
κέσϑαι καὶ συλλαβεῖν αὐτό.

845 Tertullianus de carne Christi cp. 12. Opinor sensualis est ani-
mae natura. Adeo nihil animale sine sensu, nihil sensuale sine anima. 30
— — lgitur cum omnibus anima sentire praestet, et ipsa sentiat omnium
etiam sensus, nedum qualitates, cui veri simile est, ut ipsa sensum sui
ab initio sortita non sit? Unde illi scire quod interdum sibi sit necessa-
rium ex naturalium necessitate, si non scit suam qualitatem, cui quid
necessarium est? Hoc quidem in omni anima recognoscere est, notitiam 25
sui dico, sine qua notitia sui nulla anima se ministrare potuisset. Puto
autem magis hominem, animal solum rationale, computes et animam esse
sortitum, quae illum faciat animal rationale, ipsa in primis rationalis.
Porro quomodo rationalis quae efficit hominem rationale animal, si ipsa
rationem suam nescit, ignorans semet ipsam. 80

846 Plutarchus apud Olympiodorum in Plat. Phaedon. p. 124, 20
ed. Finckh. Ὅτι οὐχ ἡ ψυχὴ τρέπει ἑαυτὴν εἰς τὴν τῶν πραγμάτων
κατάληψιν καὶ ἀπάτην κατὰ τοὺς ἀπὸ τῆς Zroüg' πῶς γὰρ αἰτία
ἑαυτῇ γνώσεως ἣ ψυχὴ καὶ ἀγνοίας, μήπω αὐτὰς ἔχουσα ἀρχήν.

847 Plutarchus de comm. not. cp. 47 p. 1084f. φαντασία γάρ τις 85
ἡ ἔννοιά ἐστι, φαντασία δὲ τύπωσις ἐν ψυχῇ ψυχῆς δὲ φύσις ἀναϑυμίασις,
ἣν τυπωϑῆναι μὲν ἐργῶδες διὰ μανότητα, δεξαμένην δὲ τηρῆσαι τύπωσιν
ἀδύνατον" ἥ τε γὰρ τροφὴ καὶ ἡ γένεσις αὐτῆς ἐξ ὑγρῶν οὖσα συνεχῆ τὴν
ἐπιφορὰν ἔχει καὶ τὴν ἀνάλωσιν᾽ ἤ ve πρὸς τὸν ἀέρα {διὰ τῆς ἀναπνοῆς
ἐπιμιξία καινὴν ἀεὶ ποιεῖ τὴν ἀναϑυμίασιν, ἐξισταμένην καὶ τρεπομένην ὑπὸ 40
τοῦ ϑύραϑεν ἐμβάλλοντος ὀχετοῦ καὶ πάλιν ἐξιόντος.

p. 108δὅ8. ἀλλ᾽ οὕτω παρακούουσιν ἑαυτῶν, ὥστε τὰς ἐννοίας ἀποκει-
μένας τινὰς ὁριζόμενοι νοήσεις, μνήμας δὲ μονίμους καὶ σχετικὰς τυπώσεις,
τὰς δ᾽ ἐπιστήμας καὶ παντάπασι πηγνύντες ὡς τὸ ἀμετάπτωτον καὶ. βέβαιον
ἐχούσας, εἶτα τούτοις ὑποτίϑεσθαι βάσιν --- οὐσίας ---- φερομένης ἀεὶ καὶ 46
δεούσης.

AGPU, διάστημα MH. || πολλὰς ex Pap. add. Wendland. 86 ψυχῇ libri, corr.
Bernardakis. 89 διὰ addidi. 42 παρακούοντες libri, corr. Wy.

280 DE ANIMA HOMINIS.

848 Plutarchus de comm. not. ep. 45 p. 1084a. ἄτοπον yàg εὖ μάλα
τὰς ἀρετὰς καὶ τὰς κακίας, πρὸς δὲ ταύταις τὰς τέχνας καὶ τὰς μνήμας
πάσας, ἔτι δὲ φαντασίας καὶ πάϑη καὶ ὁρμὰς καὶ συγκαταϑέσεις σώματα
ποιουμένους, ἐν μηδενὶ φάναι κεῖσϑαι μηδ᾽ ὑπάρχειν τόπον τούτοις, ἕνα

5 (δὲν τὸν ἐν τῇ καρδίᾳ πόρον στιγμιαῖον ἀπολιπεῖν, ὅπου τὸ ἡγεμονικὸν
συστέλλουσι τῆς ψυχῆς, ὑπὸ τοσούτων σωμάτων κατεχόμενον, ὕσων τοὺς πάνυ
δοκοῦντας ἀφορίξειν καὶ ἀποκρίνειν ἕτερον ἑτέρου πολὺ πλῆϑος διαπέφευγε.
τὸ δὲ μὴ μόνον σώματα ταῦτα ποιεῖν, ἀλλὰ καὶ ζῷα λογικὰ --- ὑπερβολή
τίς ἐστιν --- παρανομίας εἰς τὴν --- συνήϑειαν. p. 1084c. ἀλλὰ πρὸς τού-

10 τοῖς ἔτε καὶ τὰς ἐνεργείας σώματα καὶ ξῷα ποιοῦσι etc.

849 Sextus adv. math. VIL 307. ναί φασιν (scil. dogmatici i.e. Stoiei)
ἀλλὰ ταὐτόν ἐστι διάνοια καὶ αἴσϑησις, οὐ κατὰ ταὐτὸ δέ, ἀλλὰ κατ᾽ ἄλλο
μὲν διάνοια, κατ᾽ ἄλλο δὲ αἴσϑησις᾽ καὶ ὃν τρόπον τὸ αὐτὸ ποτήριον κοῖλόν
τε καὶ περίκυρτον λέγεται, οὐ κατὰ ταὐτὸ δέ, ἀλλὰ κατ᾽ ἄλλο μὲν κοῖλον,

16 οἷον τὸ ἐντὸς μέρος, κατ᾽ ἄλλο δὲ περίκυρτον, καϑάπερ τὸ ἐκτός, καὶ ὡς ἡ
αὐτὴ ὁδὸς ἀνάντης τε καὶ κατάντης νοεῖται, ἀνάντης μὲν τοῖς ἀνιοῦσι δι᾽
αὐτῆς, κατάντης δὲ τοῖς κατιοῦσιν, οὕτως ἡ αὐτὴ δύναμις κατ᾽ ἄλλο μέν
ἐστι νοῦς κατ᾽ ἄλλο δὲ αἴσϑησις, καὶ οὐκ εἴργεται ἡ αὐτὴ οὖσα τῆς προειρη-
μένης τῶν αἰσϑήσεων καταλήψεως.

30 ibid. 359. ἀλλ᾽ ἔνιοι τῶν δογματικῶν τὴν ἀνώτερον εἰρημένην ὑπό-
τευξιν καὶ ἐπὶ τοῦ παρόντος ϑρυλοῦσι, λέγοντες μὴ κεχωρίσϑαι ταῦτα τὰ δια-
φέροντα τῆς ψυχῆς μέρη, τουτέστι τὸ λογικὸν καὶ ἄλογον, ἀλλ᾽ ὡς τὸ μέλι
ὅλον δι’ ὅλου ὑγρὸν ἅμα καὶ γλυκύ ἐστιν, οὕτω καὶ ἡ ψυχὴ ὅλη δι᾽ ὅλου δύο
ἔχει τὰς ἀντιπαρηκούσας ἀλλήλαϊς δυνάμεις, ὧν ἡ μέν ἐστι λογικὴ 4j δὲ ἄλο-

35 yog" καὶ κινεῖσϑαι τὴν μὲν λογικὴν ὑπὸ τῶν νοητῶν, τὴν δὲ ἄλογον ἀντι-
ληπτικὴν γίνεσϑαι τῶν αἰσϑητῶν ὅϑεν καὶ μάταιον εἶναι τὸ λέγειν τὴν
διάνοιαν ἢ κοινῶς τὴν ψυχὴν μὴ δύνασϑαι τῆς ἑτέρας τούτων τῶν πραγμά-
τῶν διαφορᾶς ἀντιλαμβάνεσϑαι᾽ διάφορον γὰρ ἔχουσα τὴν κατασκευήν, εὐθὺς
καὶ ἀμφοτέρων ἔσται ἀντιληπτική.

30 $ 8. Quomodo sensus fiant.

850 Astius Plac. IV 8, 1. Of Zroixol δρίξονται οὕτως τὴν αἴσϑησιν᾽
αἴσϑησίς ἐστιν ἀντίληψις δι᾿ αἰσϑητηρίου ἢ κατάληψις. πολλαχῶς δὲ λέγεται
ἡ αἴσϑησις᾽ dj τε γὰρ ἕξις καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ ἐνέργεια" καὶ ἡ φαντασία ἡ
καταληπτικὴ δι᾽ αἰσϑητηρίου γίνεται κατ᾽ αὐτὸ τὸ ἡγεμονικόν. ἀφ᾽ οὗ πάλιν

35 αἰσθητήρια λέγεται πνεύματα νοερὰ ἀπὸ τοῦ ἡγεμονικοῦ ἐπὶ τὰ ὄργανα
τεταμένα.

851 Aétius Place. IV 8,8. Of Στωϊκοὶ σωμάτων τὰς αἰσϑήσεις.

852 Aétius Plac. IV 8, 7. Οἱ Στωϊκοὶ τήνδε τὴν κοινὴν αἴσϑησιν
ἐντὸς ἁφὴν προσαγορεύουσι, x«9' ἣν καὶ ἡμῶν αὐτῶν ἀντιλαμβανόμεϑα.

40 853 Aetius Place. IV 10,1. Οἱ Στωϊκοὶ πέντε τὰς εἰδικὰς αἰσϑήσεις,
ὅρασιν ἀκοὴν ὄσφρησιν γεῦσιν ἁφήν.

5 δὲ add. Xyl. 6 ὅσον libri, corr. Wy. 84 γίνεται κατ᾽ αὐτὸ scripsi,
γίνονται καὶ αὐτὸ libri cetera testimonia in eum locum congessi, qui est de ra-
tione cognitionis.

DE ANIMA HOMINIS. 231

854 Aéius Plac. IV 28,1. Of Στωϊκοὶ τὰ μὲν πάϑη iv τοῖς menov-
ϑόσι τόποις, τὰς δὲ αἰσϑήσεις iv τῷ ἡγεμονικῷ.

855 Galenus de onto causis I 8 Vol. VII p. 139 K. καὶ
περὶ μὲν τῶν αἰσϑητικῶν ὀργάνων ἁπάντων, ἔτι τε τῶν κατὰ ταῦτα Óvvá-
μὲων ἤδη μοι δοκῶ πέρας ἔχειν τὸν λόγον. ἐπ᾽ αὐτὸ δὲ τὸ “κατάρχον αὐτῶν 5
ἐπιπέμπον τε τοῖς κατὰ μέρος οἷον ἐκ πηγῆς τινος ἑαυτοῦ τὰς δυνάμεις ἐπι-
ἕναι τῷ λόγῳ καιρός. ἔστι δὲ δήπου τὸ πρῶτον αἰσϑητικόν. ἐν αὐτοῖς μὲν
γὰρ τοῖς κατὰ μέρος ὀργάνοις ἑκάστῃ τῶν αἰσϑήσεων ἡ ἀπὸ τῶν αἰσϑητῶν
ἀλλοίωσις ἐπιτελεῖται. ταύτης δὲ αἰσϑητικὸν γίγνεται τὸ ἀλλοιούμενον μόριον,
ἐκ τοῦ δέχεσϑαι τὴν ἀπ᾽ ἐγκεφάλου κατιοῦσαν εἰς αὐτὸ διὰ τοῦ νεύρου 10
δύναμιν.

856 Galenus de locis affectis I 7 Vol. VIII p. 66 K. καὶ διαφέρει
πάμπολυ κατὰ τοῦτο τὰ φυσικὰ τῶν ψυχικῶν ὀργάνων, εἴ γε τοῖς μὲν φυσι-
κοῖς ἐδείχϑη σύμφυτος ἡ τῆς ἐνεργείας δύναμις οὖσα, τοῖς ψυχικοῖς δὲ ἀπὸ
τῆς ἀρχῆς ἐπιῤῥεῖν ὁμοίως ἡλιακῷ φωτί. --- — 61. of δὲ μύες — — ὅτι τὸ
οὐκ ἔχουσι σύμφυτον αἰσϑήσεώς τε καὶ κινήσεως ἀρχήν, διὰ τοῦτο τῶν νεύρων
ἀεὶ χρήξουσι, χορηγούντων αὐτοῖς ταῦτα, καϑάπερ ὃ ἥλιος τὴν αὐγὴν ἅπασιν
οἷς φωτίζει.

ibid. IV 1. Vol. VIII p. 218 K. opticam facultatem dicit perire, ὅταν
ἤτοι μηδ᾽ ὅλως ἢ παντάπασιν ὀλίγον ἐπιπέμπηται τὸ αὐγοειδὲς πνεῦμα 30

παρὰ τῆς κατὰ τὸν ἐγκέφαλον ἀρχῆς.
; 857 Galenus de locis affectis II ὅ Vol. VIII p. 127. κατὰ μὲν γὰρ
τὸν ἀληϑῆ λόγον καὶ βλέπειν αὐτὸ τοῦτο (scil τὸ τῆς ψυχῆς ἡγεμονικόν)
καὶ ἀκούειν ὑποληπτέον, ἀλλὰ δι᾿ ὀρθαλμῶν μὲν βλέπειν, δι’ ὥτων δ᾽ ἀκούειν᾽
ἐννοεῖν μέντοι καὶ μεμνῆσθαι καὶ λογίξεσϑαι καὶ apuro μήτ᾽ ὀφϑαλ- 25
μοῖς ἔτι μήτ᾽ ὠσὶ μήτε γλώττῃ μήτ᾽ ἄλλῳ τινὶ προσχρώμενον

S58 Plotinus Ennead. IV lib. VII 7 (Vol. II p. 111, 10 Mü.). ὅταν
δάκτυλον λέγηται ἀλγεῖν ἄνθρωπος, ἡ μὲν ὀδύνη περὶ τὸν δάχτυλον δήπου-
ϑεν, ἡ δ᾽ αἴσϑησις τοῦ ἀλγεῖν δῆλον ὅτι ὁμολογήσουσιν ὡς περὶ τὸ ἡγεμο-
νοῦν γίγνεται᾽ ἄλλου δὴ ὄντος τοῦ πονοῦντος μέρους τοῦ πνεύματος, τὸ 80
ἡγεμονοῦν αἰσϑάνεται καὶ ὅλη ἡ ψυχὴ τὸ αὐτὸ πάσχει. πῶς οὖν τοῦτο
συμβαίνει; διαδόσει, φήσουσι, παϑόντος μὲν πρώτως τοῦ περὶ τὸν δάκτυλον
ψυχικοῦ πνεύματος, μεταδόντος δὲ τῷ ἐφεξῆς καὶ τούτου ἄλλῳ, ἕως οὗ πρὸς
τὸ ἡγεμονοῦν ἀφίκοιτο.

859 Galenus de instrum. odoratus 3. Vol. II 862 Κα. φωτοειδέστατον 35
uiv οὖν ἐποίησεν (scil ἡ φύσις) τὸ τῆς ὄψεως ὄργανον, ὡς ἂν καὶ μόνον
αὐγῆς καὶ φωτὸς αἰσϑανόμενον, ἀερῶδες τὸ τῆς ἀκοῆς, αἰσϑητικὸν ἐσόμενον
καὶ τοῦτο τῶν κατὰ τὸν ἀέρα ψόφων. οὕτω δὲ καὶ τὸ τῶν χυμῶν διαγνω-
στικὸν ὄργανον, τὴν γλῶτταν, ἐκ τῆς ὑγροτέρας ἰδέας τοῦ σώματος ἡ φύσις
εἰργάσατο. μεταξὺ δὲ ἀέρος τε καὶ ὑγροῦ [καὶ πυρὸς] τὸ τῆς ὀσφρήσεώς 40
ἐστιν αἰσϑητόν, οὔϑ᾽ οὕτω λεπτομερὲ ς ὑπάρχον, ὡς ὃ ἀήρ, οὔϑ᾽ οὕτω παχυ-
μερές, ὡς τὸ ὑγρόν. ὅσον γὰρ ἀποῤῥεῖ τῶν σωμάτων ἑκάστου, τοῦτ᾽ ἐστὶ

τῶν ὁσῳ n ei v ἡ οὐσία.
Galenus de usu partium VIII 6 Vol. III p. 639. τεττάρων οὖν
". κατὰ τὴν κεφαλὴν αἰσϑητικῶν ὀργάνων, ὀφϑαλμῶν καὶ ὥτων καὶ δι- 45

10 si haec verba ἀπ᾽ ἐγκεφάλου et διὰ τοῦ νεύρου removeris, cetera Stoicae
de principali parte animi sententiae accommodata sunt. 80 τοῦ πνεύματος
del Müller. 40 καὶ πυρὸς seclusi. 41 αἰσϑητόν scripsi, αἰσϑητικόν libri.

239 DE ANIMA HOMINIS.

νὸς καὶ γλώττης, --- — ἔστιν αὐτοῖς κατ᾽ εἶδος «ἀνομοιότης ἔν τε ταῖς αἰσϑη-
τικαῖς δυνάμεσιν αὐταῖς καὶ τοῖς σώμασι δι’ ὧν ἀφικνοῦνται. αἵ μὲν γὰρ
δυνάμεις ἡ μὲν ὀδμῶν, ἡ δὲ “χυμῶν, ἡ δὲ φωνῶν, ἡ δὲ χρωμάτων ἐστὶ δια-
γνωστική. — —— ἕκαστον uiv γὰρ αὐτῶν ἀλλοιωϑῆναι χρὴ πάντως, ἵν᾽
5 αἴσϑησις γένηται" ἀλλοιοῦται δ᾽ οὐχ ὑπὸ παντὸς αἰσϑητοῦ πᾶν, ἀλλὰ τὸ μὲν
αὐγοειδὲς καὶ φωτοειδὲς ὑπὸ χρωμάτων, τὸ δ᾽ ἀερῶδες ὑπὸ φωνῶν. τὸ δ᾽
ἀτμῶδες ὑπὸ τῶν ὀσφρητῶν, tvi δὲ λόγῳ τὸ ὅμοιον τῷ ὁμοίῳ γνώριμον.
οὔτε δὲ τὸ ἀερῶδες αἰσϑητήριον ἀλλοιωϑῆναι δύναταί ποτ᾽ ὑπὸ χρωμάτων,
λαμπρὸν γὰρ εἶναι χρὴ καὶ καϑαρὸν καὶ αὐγοειδές, & τι μέλλει ῥαδίως τε

10 καὶ εἰλικρινῶς ἐκδέξασϑαι τὴν ἐκ τῶν χρωμάτων ἀλλοίωσιν, — — οὔτ᾽ αὖ
τὸ ϑολερὸν καὶ ἀτμῶδες, ἀλλ᾽ οὐδὲ τὸ ὑγρόν τε καὶ ὑδατῶδες, ὥσπερ οὐδὲ
τὸ σκληρόν τε καὶ γεῶδες. — --- ἀλλ᾽ οὐδὲν ἦν πλέον, ἀλλοιωϑῆναι μὲν

τοῦτο, μὴ γνῶναι δὲ τὴν ἀλλοίωσιν τὸ φαντασιούμενον καὶ μεμνημένον καὶ
λογιζόμενον, ὅπερ ἦν τὸ ἡγεμονικόν.

15 p. 642. οὐκοῦν --- --- αὐγοειδεῖ καὶ λαμπροειδεῖ μέλλοντε τῷ κατὰ τὴν
ὄψιν αἰσϑητηρίῳ γενήσεσϑαι τὸ πνεῦμα δεόντως πλεῖστον ἀπὸ τῆς ἀρχῆς
ἐπιπέμπεται.

p. 648. σχεδὸν γὰρ ὅσον λείπεται πρὸς λεπτομέρειαν ὃ ἀὴρ αὐγῆς, vo-
σοῦτον καὶ ἀτμὸς ἀέρος.

20 861 Philo de fuga et inventione $ 182 Vol. III p. 149, 31. Ποτίξε-
ται οὖν, ὥσπερ ἀπὸ πηγῆς τοῦ κατὰ ψυχὴν ἡγεμονικοῦ τὸ σώματος ἡγεμο-
νικὸν πρόσωπον, τὸ μὲν δρατικὸν πνεῦμα τείνοντος εἰς ὄμματα, τὸ δ᾽ ἀκου-
στικὸν εἰς οὖς, εἰς δὲ μυκτῆρας τὸ ὀσφρήσεως, τὸ δ᾽ αὖ γεύσεως εἰς στόμα,
καὶ τὸ ἁφῆς εἰς σύμπασαν τὴν ἐπιφάνειαν.

25 862 Philo de posteritate Caini 8 126 Vol. II p. 27, 26 Wendl. οὐ-
δεὶς γοῦν εὖ φρονῶν εἴποι àv ὀφθαλμοὺς δρᾶν, ἀλλὰ νοῦν δι’ ὀφϑαλμῶν,
οὐδ᾽ ὦτα ἀκούειν, ἀλλὰ δι’ ὥτων ἐκεῖνον, οὐδὲ μυκτῆρας ὀσφραίνεσϑαι, ἀλλὰ
διὰ μυκτήρων τὸ ἡγεμονικόν etc.

8 9. De visu et auditu.

30 863 Chaleidius ad Timaeum cp. 237. Stoici vero videndi causam
in nativi spiritus intentione constituunt, cuius effigiem coni similem volunt.
Hoe quippe progresso ex oculorum penetrali, quod appellatur pupula, et ab
exordio tenui, quo magis porrigitur, in soliditatem opimato exordio, penes
id quod videtur locatam fundi omnifariam dilatarique visus inlustrationem.

86 Quodque omnis natura modo mensuraque moveatur, spatii quoque magni-
tudinisque coni modum fore, eaque re neque valde adplicata visui nec ni-
mium distantia visibilia celare videri. certe conum ipsum pro modo men-
suraque intentionis augeri, et prout basis eius vel directa vel inflexa erit
incidetque in contemplabilem speciem, ita adparebunt quae videntur. One-

40 raria quippe navis eminus visa perexigua apparet deficiente contemplationis
vigore nec se per omnia navis membra fundente spiritu. turris item
quadrata rotunditatem simulat cylindri, atque etiam ex obliquo visa por-
lieus in exile deficit oculorum depravatione. Sic etiam stellarum ignis

13 uiv τοῦτο scripsi, τὸ μὲν τοῦ libri. [δὲ τὴν scripsi, αὐτὴν τὴν libri.
36 eaque re scripsi, eaque quae vulgo.

DE ANIMA HOMINIS. 233

exiguus adparet, atque ipse sol multis partibus quam terra maior intra
bipedalis diametri ambitum cernitur. Sentire porro mentem putant per-
inde ut eam pepulerit spiritus, qui id quod ipse patitur ex visibilium
specierum coneretione mentis intimis tradit: porrectus siquidem et veluti
patefactus candida esse denuntiat quae videntur, confusus porro et con-5
foecatior atra et tenebrosa significat. Similisque eius passio est eorum,
qui marini piscis contagione torpent, siquidem per linum et harundinem
perque manus serpat virus illud penetretque intimum sensum.
idem ep. 266. At vero Stoici deum visum vocantes, quod optimum
putabant. id enim pulchro dei nomine afficiendum esse duxerunt. 10
864 Alexander Aphrod. de anima libri mant. p. 130,14 Bruns. Εἰσὶν
δέ τενερ, o] διὰ τῆς τοῦ ἀέρος συνεντάσεως τὸ ὁρᾶν φασι γίνεσϑαι. νυττό-
μενον γὰρ ὑπὸ τῆς ὄψεως τὸν συνάπτοντα τῇ κόρῃ ἀέρα σχηματίξεσϑαι εἰς
xàvov' τούτου δὲ οἷον τυπουμένου κατὰ τὴν βάσιν ὑπὸ τῶν ὁρατῶν τὴν
αἴσϑησιν γίνεσϑαι, καϑάπερ καὶ τῇ ἁφῇ, διὰ βακτηρίας. 15
26. ἀλλὰ xal τῆς ὄψεως ἀπὸ τοῦ ἡγεμονικοῦ γινομένης, εἰ καὶ ἐπὶ
ταύτης τὰ τῆς τονικῆς κινήσεώς ἐστιν, ὥσπερ λέγεται πρὸς αὖ-
τῶν, πῶς οὐ γίνονται διαλείψεις τινὲς τοῦ ὁρᾶν, ἅτε μὴ συνεχοῦς ἐπὶ
τὰ πέρατα τῆς τάσεως γινομένης, δι᾽’ αὐτὸ δὲ τοῦτο μηδὲ τῆς
ἐπερείσεως; ὕπερ ἄν τις ἐπιξητήσειεν καὶ περὶ τῆς ἁφῆς, x«9' ἣν ἁπτό- 30
μεϑα τῶν ἑτέρων σωμάτων" οὐδὲ γὰρ ἐπὶ ταύτης διαλείψεις τῆς ἀντιλήψεως
^o γίνονται" ἔδει δέ ye τοιαύτη γὰρ ἡ τονικὴ κίνησις κατ᾽ αὐτούς. εἰ
δὲ τὸ πνεῦμα τοῦτο δή, ὃ καλοῦσιν ὄψιν, μόνον κινεῖται τὴν προειρημένην
κίνησιν, ἣν λέγουσι τονικήν, ἄλογον τὸ ἐπὶ μόνου τούτου λέγειν οὕτω" καί-
τοι γε οὔ φασιν. 25
865 Galenus de Hipp. et Plat. plac. VII (642 M. Κι). μὴ τοίνυν
ὡς διὰ βακτηρίας τοῦ πέριξ ἀέρος δρᾶν ἡμᾶς οἵ Στωϊκοὶ λεγέτωσαν.

866 Aétius Plac. IV 15, 3 (DDG p. 406,4). Χρύσιππος κατὰ
τὴν συνέντασιν τοῦ μεταξὺ ἀέρος δρᾶν ἡμᾶς, νυγέντος μὲν ὑπὸ τοῦ
ὁρατικοῦ (Stob. ὀπτικοῦ) πνεύματος, ὅπερ ἀπὸ τοῦ ἡγεμονικοῦ μέχρι so
τῆς κόρης διήκει, κατὰ δὲ τὴν πρὸς τὸν περικείμενον ἀέρα ἐπιβολὴν
ἐντείνοντος αὐτὸν κωνοειδῶς, ὅταν T ὁμογενὴς ὃ ἀήρ. προχέονται
δὲ ἐκ τῆς ὄψεως ἀκτῖνες πύριναι, οὐχὶ μέλαιναι καὶ ὁμιχλώδεις" διόπερ
ὁρατὸν εἶναι τὸ σκότος.

867 Diogenes Laért. VII 157. ὁρᾶν δὲ τοῦ μεταξὺ τῆς ὁράσεως ss
καὶ τοῦ ὑποκειμένου φωτὸς ἐντεινομένου κωνοειδῶς, καϑά φησι Χρύ-
διππος ἐν δευτέρᾳ τῶν φυσικῶν καὶ ᾿Δπολλόδωρος. γίνεσϑαι
μέντοι τὸ κωνοειδὲς τοῦ ἀέρος πρὸς τῇ ὄψει, τὴν δὲ βάσιν πρὸς τῷ
ὁρωμένῳ" ὡς διὰ βακτηρίας οὖν τοῦ ταϑέντος ἀέρος τὸ βλεπόμενον
ἀναγγέλλεσϑαι. 40

6 Cf. n. 480: ἔστι γὰρ ὡς ὄψεως τὸ σκοτεινόν, οὕτω τὸ ψυχρὸν ἁφῆς συγχυ-
τικόν᾽ ἡ δὲ ϑερμότης διαχεῖ τὴν αἴσϑησιν τοῦ ἁπτομένου, καϑάπερ ἡ λαμπρότης
τοῦ ὁρῶντος. 14 κῶνον: Of. Galenus de usu partium X 12 Vol. III p. 813 K.
28 exspecto: {μὴν μόνον. 81 παρακείμενον libri, corr. Diels. 82 nonne
scribendum: αὑτόν ὃ 8ὅ τοῦς BF τοῦ {{{| P. 97 iv B BP; καϑὰ ---᾿ἀπολλόδω-
ρος om. F. 88 μὲν BP. || κονοειδὲς B.

284 DE ANIMA HOMINIS.

868 Alexander Aphrod. de anima libri mant. p. 131, 30 Bruns. £u
διὰ ví ἐκ uiv φωτὸς τὰ iv σκότῳ ὄντα οὐχ ὁρᾶται, ἐκ δὲ σκότους và iv τῷ
φωτί; τὸ γὰρ λέγειν, τὸν μὲν πεφωτισμένον ἀέρα τῷ διακεκρίσϑαι
μᾶλλον ἔχειν ἰσχὺν καὶ δύνασϑαι τῇ ἐπερείσει τὴν αἴσϑησιν κι-

πνεῖν, τὸν δὲ ἀφώτιστον τῷ κεχαλᾶσϑαινι μὴ δύνασϑαι ὑπὸ τῆς
ὄψεως συνεντείνεσθϑαι, καίτοι πυκνότερον ὄντα τοῦ πεφωτισμένου. πῶς
πιϑανόν;

869 Aétius Plac. IV 15,2. Οἱ Στωϊκοὶ δρατὸν εἶναι τὸ σκότος. ix
γὰρ τῆς ὁράσεως προχεῖσϑαί τινὰ εἰς αὐτὸ αὐγήν᾽ καὶ οὐ ψεύδεται ἡ ὅρασις"

10 βλέπεται γὰρ ταῖς ἀληϑείαις ὅτε ἐστὶ σκότος.

870 Galenus de symptomatum causis I 2 Vol. VII p. 98 K. (de οου-
lorum morbis locutus:) οὕτω δὲ xol τὸ πνεῦμα τὸ ψυχικὸν ἢ ἀκιβῶς ἐστι
καϑαρόν, οἷός περ Ó «i959, ἢ ὑγρὸν καὶ ϑολερὸν ὁμίχλης δίκην" καὶ κατὰ
τὸ ποσὸν τῆς οὐσίας ἤτοι πλέον ἢ ἔλαττον. ἐὰν μὲν οὖν ἅμα πολύ τε καὶ

15 αἰϑερῶδες ὑπάρξῃ, καὶ τὰ πλεῖστον ἀπέχοντα ϑεᾶται καὶ ἀκριβῆ τὴν διά-
γνωσιν αὐτῶν ποιεῖται. ἐὰν δὲ ὀλίγον μὲν ἧ, καϑαρὸν δέ, τὰ μὲν ἐγγὺς
ἀκριβῶς διαγινώσκει, τὰ πόρρωθεν δὲ οὐχ ὁρᾷ ἐὰν δὲ ὑγρότερόν τε ἅμα
καὶ πολὺ τύχῃ, μέχρι μὲν πλείστου, οὐκ ἀκριβῶς δ᾽ ὁρᾷ᾽ ὥσπερ ys καὶ εἰ
ὑγρόν τε ἅμα καὶ ὀλίγον εἴη, οὔτ᾽ ἀκριβῶς οὔτ᾽ ἄχρι πλείστου ὁρᾷ.

20 871 Gellius Noct. Att. V 16,2. Stoici causas esse videndi dicunt
radiorum ex oculis in ea, quae videri queunt, emissionem aérisque simul
intentionem.

872 Diogenes Laért. VII 158. ἀκούειν δὲ (quc? τοῦ μεταξὺ τοῦ
[ve] φωνοῦντος καὶ τοῦ ἀκούοντος ἀέρος πληττομένου σφαιροειδῶς, εἶτα κυμα-

80 τουμένου καὶ ταῖς ἀκοαῖς προσπίπτοντος, ὡς κυματοῦται τὸ ἐν τῇ δεξαμενῇ
ὕδωρ κατὰ κύκλους ὑπὸ τοῦ ἐμβληϑέντος λίϑου.

8 10. Pars animae genitalis.
873 Alexander Aphrod. de anima libri mant. p. 118, 25 Bruns. ἔτι

εἰ τὸ γεννητικὸν μόριον ψυχικόν φασὶν, τοῦτο δὲ ὑπὸ τὸ φυτικόν, εἴη àv
30 καὶ τὸ φυτικὸν πᾶν "pvyuxóv.

874 Philo de incorr. mundi p. 256, 7. καὶ γὰρ εὔηϑες, ἄνθρωπον
ζῶντα uiv ὀγδόῳ μέρει ψυχῆς, ὃ καλεῖται γόνιμον, πρὸς τὴν τοῦ ὁμοίου
σπορὰν χρῆσϑαι, τελευτήσαντα δὲ ὅλῳ ἑαυτῷ. ϑάνατος γὰρ οὔτι ξωῆς ἀνυσι-
μώτερος (Sunt verba Stoici cuiusdam, fortasse Panaetii, contra Chrysip-

86 pum disputantis). cf. Tertullian. de anima c. 14.

8 11. De affectibus.
Conf. moralis philosophias caput VII (III n. 377q.).
875 Galenus de causis pulsuum IV 3 Vol. IX p. 159 K. διαχεῖται
γὰρ τὸ ϑερμὸν τοῖς ἡδομένοις εἰς ἅπαν τὸ σῶμα καὶ 4| ἐκτὸς αὐτοῦ κρατεῖ
10 κένησις, ὥσπερ τοῖς λυπουμένοις ἡ ἐντός.

6 {μὴ κεχαλᾶσϑαι Bruns, sed χάλασις contraria τόνῳ. 34 τε om. BPF.
26 Cf. n. 426: ἐπειδὰν δὲ πληγῇ πνεύματι, κυματοῦται κατὰ κύκλους ὀρϑοὺς εἰς

DE ANIMA HOMINIS. 235

876 Galenus de locis affectis V 1 Vol. VIII p. 301 K, καὶ μὴν xol
x«0' ἕτερόν τινα τρόπον ἐπὶ — — ἀλγήμασίν ve σφοδροῖς καὶ φόβοις ἰσχυ-
ροῖς ἡδοναῖς τε μεγίσταις ἀποθνήσκουσί τινες. ὅσοις γὰρ ἀσθενής ἔστιν ὃ
ξωτικὸς τόνος ἰσχυρά τε πάϑη ψυχικὰ πάσχουσιν ἐξ ἀπαιδευσίας, εὐδιάλυτος
τούτοις ἐστὶν ἡ τῆς ψυχῆς οὐσία. τῶν τοιούτων ἔνιοι καὶ διὰ λύπην ἀπέ- 5
ϑανον, οὐ μὴν εὐθέως, ὥσπερ ἐν τοῖς προειρημένοις. ἀνὴρ δ᾽ οὐδεὶς μεγα-
λόψυχος οὔτ᾽ ἐπὶ λύπαις οὔτ᾽ ἐπὶ τοῖς ἄλλοις ὅσα λύπης ἰσχυρότερα ϑανάτῳ
qme. 0 ve γὰρ τόνος τῆς ψυχῆς αὐτοῖς ἰσχυρός ἐστι τά τε παϑήματα

S77 Galenus de locis affectis IV 3 Vol. VIII p. 2383 K. ἕπεται δὲ τὸ
καὶ σφοδραῖς ὀδύναις τὸ πάϑος ien καταπίπτοντος ἐν αὐταῖς τοῦ κατὰ
τὸ ψυχικὸν πνεῦμα τόνου.

878 Galenus de sanitate dila II 9 Vol. VI p. 138K. ὁ μέν ye
ϑυμὸς οὐδ᾽ ἁπλῶς αὔξησις, ἀλλ᾽ olov ζέσις κατὰ τὴν καρδίαν ϑερμοῦ᾽ διὸ
καὶ τὴν οὐσίαν αὐτοῦ τῶν φιλοσόφων οἵ δοκιμώτατοι τοιαύτην εἶναί φασι. 15
συμβεβηκὸς γάρ τι καὶ οὐκ οὐσία τοῦ ϑυμοῦ ἐστιν ἡ τῆς ἀντιτιμωρήσεως

ὄρεξις.
Cf. de morborum causis 2 Vol. VII p. 4Κ.

8 12. Chrysippi περὶ ψυχῆς librorum reliquiae.

879 Chalecidius ad Timaeum cp. 290. JSíoici vero cor quidem so
sedem esse principalis animae partis consentiunt, nec tamen sanguinem,
qui cum corpore nascitur. ' Spiritum quippe animam esse Zenon quaerit
hactenus: quo recedente a corpore moritur animal, hoc certe anima est.
naturali porro spiritu recedente moritur animal: naturalis igitur spiri-
lus anima est. liem Chrysippus: una et eadem, inquit, certe re ss
spiramus ei vivimus. spiramus autem naturali spiritu: ergo etiam vivi-
mus eodem spirilu. vivimus aulem anima: naturalis igitur spiritus
anima esse invenitur. Haec igitur, inquit, octo in partes divisa invenitur.

. constat enim e principali et. quinque sensibus, etiam vocali substantia
et. serendi procreandique potentia. Porro animae partes velut ex capite so
fontis cordis sede manantes per wniversum corpus porriguntur omniaque
membra usque quaque vilalài spiritu complent reguntque et. moderantur
innumerabilibus diversisque virlutibus nutriendo, adolendo, movendo, mo-
libus localibus instruendo, sensibus compellendo ad operandum, totaque
anima sensus, qui sunt eius officia, velut ramos ex principali parte illa ss
tamquam trabe pandit, futuros eorum quae sentiunt nuntios, ipsa de iis
quae muntiaverint iudicat ut rex. Ea porro quae sentiuntur composita
Sunt, ulpole corpora, singulique ilem sensus unum quiddam sentiunt:
hic colores, sonus alius, ast ille sucorum sapores discernit, hic vapores

ἄπειρον, ἕως πληρώσῃ τὸν περικείμενον ἀέρα, ὡς ἐπὶ τῆς κολυμβήϑρας τῆς πλη-
γείσης λίθῳ καὶ αὕτη μὲν κυκλικῶς κινεῖται, ὁ δ᾽ ἀὴρ σφαιρικῶς.

Stoicorum veterum fragm. II. 16

988 DE ANIMA HOMINIS.

odoraminum, ille asperum levigationemque tactu. atque haec omnia, ad
praesens. meque. iamen praeteritorum meminit sensus ullus mec. suspi-
catur futura. Intimae vero deliberationis et considerationis proprium
cuiusque sensus intelligere passionem et ex iis quae nuntiant colligere quid
s Sit illud, et. praesens quidem. accipere, absentis autem meminisse, futurum
item providere. Definit idem intimam mentis deliberationem sic: inti-
mus est motus animae vis rationabilis. Habent quippe etiam
mula vim. animae principalem, qua. discernunt cibos, Àmaginantur, decli-
nant insidias, praerupia et praecipitia supersiliunt, necessitudinem ve-

10 cognoscunt, non tamen rationabilem, quin. potius naturalem. | Solus vero
homo ex mortalibus principali mentis bono, hoc est ratione, wtilur, ut
ait idem Chrysippus. |,Sicut aranea in medietate cassis omnia
filorum tenet pedibus exordia, ut, cum quid ex bestiolis pla-
gas incurrerit ex quacunque parie, de proximo sentiat, sic

15 animae principale, positum in media sede cordis, sensuwm
exordia retinere, ut cum quid muntiabunt de proximo reco-
gnoscal* Vocem quoque dicunt e penetrali pectoris, id est corde
mitti, grem?o cordis miülente spirilu, qua nervis obsitus limes interiectus
cor ὦ pulmone secernit uiroque οἱ vitalibus ceteris, quo faucium angustias

90 arietante formanteque lingua, et. ceteris. vocalibus orgamis articulatos edi
sonos, sermonis elementa: quo quidem 4nierpretis mentis arcam motus
aperiantur. id porro principale amimae vocat.

880 Tertullianus de anima cp. 15 (postquam pluribus evicit princi-
pale animae in corde esse) Etiam Protagoras, etiam Apollodorus et

25 Chrysippus haec sapiunt.

881 Galenus de Hipp. et Plat. plac. V 1 (155) p. 404 Mü. Ὁ περὶ
τῶν παϑῶν τῆς ψυχῆς λόγος ἀναγκαῖος uiv ἦν ἡμῖν ἐσκέφϑαι καὶ δι᾽
ἑαυτόν" ἀναγκαιότερον δὲ ἐποίησαν αὐτὸν οἱ περὶ τὸν Χρύσιππον
εἰς ἀπόδειξιν τοῦ περιέχοντος τόπου τὸ τῆς ψυχῆς ἡγεμονοῦν προσ-

so χρησάμενοι. δείξαντες γάρ, ὡς μὲν αὐτοὶ νομίζουσιν, ἅπαντα và πάϑη
συνιστάμενα κατὰ τὴν καρδίαν, ὡς δὲ τἀληϑὲς ἔχει, τὰ κατὰ μόνον
τὸν ϑυμόν, ἔπειτα προσλαβόντες, ὡς ἔνϑα ἂν ἦ và πάϑη τῆς ψυχῆς,
ἐνταῦϑ᾽ ἐστὶ καὶ τὸ λογιξόμενον αὐτῆς, οὕτως ἤδη περαίνουσιν, ἐν τῇ
καρδίᾳ τὸ λογιστικὸν ὑπάρχειν.

35 882 Galenus de Hipp. et Plat. plac. II 5 (99. 100) p. 208 Mü. καὶ
τοῦτο βούλεταί ys Ζήνων καὶ Χρύσιππος ἅμα τῷ σφετέρῳ χορῷ
παντί, διαδίδοσϑαι τὴν ἐκ τοῦ προσπεσόντος ἔξωϑεν ἐγγινομένην τῷ
μορέῳ κίνησιν εἰς τὴν ἀρχὴν τῆς ψυχῆς, ἵν᾽ αἴσϑηταν τὸ ξῷον.

33 Dixerat enim Chr. τὰ πάϑη κρίσεις τινὰς εἶναι τοῦ λογιστικοῦ μέρους
τῆς ψυχῆς.

DE ANIMA HOMINIS. 231

888 Galenus de Hipp. et Plat. plac. II 2 p. 170 Mü. τὰ γὰρ ἰδιώτικά
τε xal δητορικὰ λήμματα αἰδοῦνται (sc. οἱ περὶ "AguaroréAnv) παραλαμ-
βάνειν εἰς ἀποδείξεις ἐπιστημονικάς, ὧν πέπλησται τὰ Χρυσίππου
βιβλία, ποτὲ μὲν ἰδιώτας ἐπικαλούμενα μάρτυρας ὧν ὑποτίϑεται
λημμάτων, ἔστι δ᾽ ὅτε ποιητάς, ἢ τὴν βελτίστην ἐτυμολογίαν, ἤ τι «5
ἄλλο τοιοῦτον, ἃ περαίνει μὲν οὐδέν, ἀναλίσκει δὲ καὶ κατατρίβει
μάτην ἡμῶν τὸν χρόνον αὐτὸ τοῦτο μόνον ἐνδεικνυμένων αὐτοῖς, ὡς
οὐκ ἔστιν ἐπιστημονικὰ τὰ τοῦ συμπεράσματος λήμματα, μετὰ ταῦτα
δὲ καὶ συγκαταβαινόντων τε καὶ συμπαλαιόντων αὐτοῖς ὑπὲρ τοῦ δεῖ-
ξαι καὶ τοὺς ἰδιώτας καὶ τοὺς ποιητὰς οὐδὲν ἧττον ἡμῖν ἢ ἐκείνοις 10
μαρτυροῦντας, ἀλλ᾽ ἔστιν ὅτε καὶ μᾶλλον οἷο. --- — ἐν ἑτέρᾳ πραγμα-
τείᾳ δέδεικταί μοι τῇ περὶ ὀνομάτων ὀρϑότητος, ἔνϑα καὶ περὶ τῆς
ἐγὼ“ φωνῆς ἐπέδειξα τὸν Χρύσιππον ἐτυμολογοῦντα ψευδῶς. τί μὲν
οὖν ἔτι δεοίμην ὑπὲρ τῶν αὐτῶν ἐνταῦϑα διεξιέναι; Χρυσίππῳ μὲν
γὰρ καὶ τοῦτο φίλον, οὐ δὶς ἢ τρίς, ἀλλὰ καὶ τετράκις ἐνίοτε καὶ τὸ
πεντάχις ὑπὲρ τῶν αὐτῶν ἐν διαφερούσαις πραγματείαις διέρχεσθαι"
φυλάξαιτο δ᾽ ἄν τις αὐτὸ τῶν χρόνου φειδομένων.

: 884 Galenus de Hipp. et Plat. III 5 (123) p.293 Mü. ἀφέμενος οὖν
ἤδη τῶν προγεγραμμένων ἐπὶ và ἐφεξῆς τρέψομαι. δι’ ὧν ὁ Χρύσιπ-
πος ἄρχεται παρατίϑεσϑαι τὰς τῶν ποιητῶν μαρτυρίας, μεταξὺ παρεν- so

τιϑεὶς αὐτῶν ὀλίγους λόγους ἑαυτοῦ. πολλάκις μὲν ὥσπερ ἐξήγησιν
ὧν ἡ ῥῆσις βούλεται, πολλάκις δ᾽ ὥσπερ ἐπιτομήν τινα καὶ οἷον κα-
ϑόλου τι κεφάλαιον. ἀρξάμενος οὖν ἀπό τινος ᾿Εμπεδοκλείου ῥήσεως
ἐξηγεῦταί τε αὐτὴν καί τινων κατὰ τὴν ἐξήγησιν ἀξιολογωτέρων ἄρχε-
ται λόγων, ἐν οἷς ἐστι καὶ ὃ περὶ τῆς φωνῆς, οὗ κατὰ τὸ δεύτερον ss
ἐμνημόνευσα τῶνδε τῶν ὑπομνημάτων, ibi enim graviores Chrysippi
voces se refutavisse, plane futilibus omissis. δόξαν δὲ τοῖς ἑταίροις
ἄμεινον εἶναι μηδ᾽ ὅσα παντάπασιν ἠδολέσχηται và Χρυσίππῳ μηδὲ
. ταῦϑ'᾽ ὑπερβῆναι παντελῶς, ἀλλ᾽ ἐπισημήνασϑαί ve τὴν ἀτοπίαν αὐτῶν,
— -- διὰ τοῦτο προσέϑηκα πάντα ταῦτα. --- --- περὶ μὲν δὴ τῆς so
φωνῆς οὐδὲν ἔτι δέομαι λέγειν — --- ὅσα δὲ ἐφεξῆς ἔτι τοῦ περὶ
ταύτης λόγου κατὰ τὸ τοῦ Χρυσίππου βιβλίον εἰρημένα, τούτων ἤδη
μνημονεύσω. ἔστι δὲ τά τε κατὰ τὰς φορὰς τῶν χειρῶν, ὅταν ἐφαπτώ-
μεϑα τῶν στέρνων ἡμᾶς αὐτοὺς δεικνύντες, ἔτι τε τὰ κατὰ τὴν ..ἐγὼ“
φωνήν, ἃ δὴ κἀν τοῖς ἐτυμολογικοῖς εἶπεν, ἔχειν τι φάσκων ss
αὐτὴν δεικτικὸν ἐκ τοῦ φαινομένου, διὰ τὸ κατὰ τὴν πρώτην ἐν αὐτῇ
συλλαβήν ὡς ἐπὶ τὸ στῆϑος ἀπάγεσθαι τήν vs κάτω γένυν καὶ τὸ
χεῖλος. --- — p. 295. ὅμοια δὲ τοῖς τοιούτοις ἐπιχειρήμασι καὶ τὰ
κατὰ τὴν ἐτυμολογίαν εἰσὶ τοῦ τῆς καρδίας ὀνόματος, ἑξῆς τῶν προ-

12 τῇ Mü., τῆς. CAB.
16*

238 DE ANIMA HOMINIS.

εἰρημένων ὑπὸ τοῦ Χρυσίππου γεγραμμένα κατὰ τὸ πρῶτον περὶ ψυ-
χῆς, ὧδέ πως ἔχοντα (sequ. verba). Dein Chr. summam totius doctrinae
brevibus verbis attigisse refert. p.296. ὁρμῶμεν κατὰ τοῦτο τὸ μέρος ---
πάντα. p. 291. ἑξῆς δὲ περί τε φωνῆς μνημονεύει καὶ νεύρων ἀρχῆς
5. --- — καὶ μετὰ ταῦτα τὴν ««ἀκάρδιος“ ἐξηγεῖται προσηγορίαν. — —
p. 298. ἥ τε γὰρ ἐν τοῖς φόβοις πάλσοις τῆς καρδίας. --- — p. 808. ἀτό-
πῶς οὖν αὐτὸ κατὰ ταῦτα ἐξαχϑησόμενον. --- — p. 808. ἡψάμην σου
τῆς καρδίας. — — ν. 8090. μετὰ δὲ τὴν προγεγραμμένην ῥῆσιν ἑτέρα
τις ἐφεξῆς ἐστιν ἐν qj τοὺς ἀσπλάγχνους τε καὶ τοὺς οὐκ ἔχοντας
10 ἐγκέφαλον ἐξηγεῖται. — — p. 809. κατὰ τοιάνδε μοι δοκοῦσι μάλιστα
φορὰν καὶ oí τιμωρητικώτερον --- --- sequuntur quatuor alia frag-
menta huie cohaerentia, p. 314. 15. ἐφεξῆς δὲ τοῖσδε πλῆϑος ἐπῶν ὃ
Χρύσιππος γράφει τῶν πλείστων ἑαυτῷ μαχομένων, ὡς ἔμπροσϑεν
ἔδειξα. τὰ δὲ μεταξὺ τῶν ἐπῶν ἐστι μὲν ὀλίγιστα, περιέχεται δέ τις
15 κατὰ ταῦτ᾽ ἐναντιολογία τοῦ Χρυσίππου πρὸς ἑαυτόν, ἣν ἐν τῷ μετὰ
τοῦτ᾽ ἐπιδείξω βιβλέῳ, xo«9' ὃ περὶ τῶν τῆς ψυχῆς παϑῶν ἔγνωκα

ποιήσασϑαι τὸν λόγον. — — p. 9815. ὃ δὲ ποιητὴς zAsovátov --- ὅτι
δὲ καὶ τὸ ἐπιϑυμητικὸν ἐνταῦϑα --- ὅτι δὲ τὸ ϑυμοειδὲς ἐνταῦϑά πού
ἐστι. — -— p. 516. τὰ δ᾽ ὑπόλοιπα κατὰ τὸ Χρυσίππου βιβλίον ἐπι-

90 δραμών, ἐνταῦϑά που καὶ αὐτὸς ἤδη καταπαύσω τὸν ἐνεστῶτα λόγον.
μετὰ δὲ τὸ πλῆϑος τῶν ἐπῶν ἐφεξῆς ὁ Χρύσιππος περί τε φωνῆς καὶ
λόγου καὶ νεύρων ἀρχῆς. ὅσα τε τούτοις συνέξευκται διῆλθεν, ἃ δὴ.
καὶ μόνα τῶν κατὰ τὸ βιβλίον ἔπρεπεν ἀνδρὶ φιλοσόφῳ, περὶ ὧν καὶ
ἡμεῖς ἐν τῷ πρὸ τούτου λόγῳ διεληλύϑαμεν, ὑπερβάντες τὰ περιττῶς

55 ἠδολεσχημένα. --- — p. 811. Νυνὶ μέντοι --- ἑξῆς προσϑήσω τὸν περὶ
τῆς ᾿4ϑηνᾶς λόγον.

885 Galenus de Hipp. et Plat. Plac. III 1 (112) p. 251 Mü. λέγω
δὴ ὅτι ὃ Χρύειππος κατὰ τὸν πρῶτον αὑτοῦ περὶ ψυχῆς λόγον
τῶν μερῶν αὐτῆς τοῦ ἡγεμονικοῦ μνημονεύειν ἀρχόμενος, ἔνθα δεικνύ-

so vor πειρᾶται, τὴν ἀρχὴν τῆς ψυχῆς ἐν τῇ καρδίᾳ μόνῃ περιέχεεθαι, οὗ-
τωςὶ λέγει.

»H ψυχὴ πνεῦμά écri εύὐμφυτον ἡμῖν cuvexéc παντὶ τῷ
εώματι διῆκον, ἔςτ᾽ ἂν fj τῆς ζωῆς εὔπνοια παρῇ ἐν τῷ có-
ματι. ταύτης οὖν τῶν μερῶν ἑκάετῳ διατεταγμένων μορίῳ,

85 τὸ διῆκον αὐτῆς εἰς τὴν τραχεῖαν ἀρτηρίαν φωνήν {φαμεν
εἶναι, τὸ δὲ εἰς ὀφθαλμοὺς ὄψιν, τὸ δὲ εἰς ὦτα ἀκοήν, τὸ δὲ
εἰς ῥῖνας ὄεφρηειν, τὸ δ᾽ εἰς γλῶτταν τεῦειν, τὸ δ᾽ εἰς ὅλην

26 Hanc Galeni orationem fragmentis ipsis praemisi, quia ordo fragmen-
torum ea adumbratur. 88 εὕπνοια coni. Petersen p. 22 secutus Hamilt. lec-

tionem: εὖ... τ. δί, Chart. συμμετρία ex lectione apogr. εἰς τρία. 35 φαμεν
add. Mü. 36 τὸ δὲ bis Mü., li. τὰ δὲ.

» DE ANIMA HOMINIS. 239

τὴν cápka ἁφήν, καὶ τὸ eic ὄρχεις ἕτερόν τιν᾽ ἔχον τοιοῦτον
λόγον «περματικόν, εἰς ὃ δὲ ευμβαίνει πάντα ταῦτα, ἐν τῇ
καρδίᾳ εἶναι, μέρος ὃν αὐτῆς τὸ ἡγεμονικόν. οὕτω δὲ ἐχόν-
τῶν αὐτῶν, τὰ μὲν λοιπὰ ευμφωνεῖται, περὶ δὲ τοῦ ἡγεμονικοῦ
μέρους τῆς ψυχῆς διαφωνοῦειν, ἄλλοι ἐν ἄλλοις λέγοντες αὐτὸ 5
εἶναι τόποις. οἱ μὲν τΤὰρ περὶ τὸν θώρακά φαειν εἶναι αὐτό,
οἱ δὲ περὶ τὴν κεφαλήν. κατὰ τὰ αὐτὰ δὲ ταῦτα διαφωνοῦει,
ποῦ τῆς κεφαλῆς καὶ τοῦ θώρακός écriv, οὐ ευμφωνοῦντες
αὑτοῖς. Πλάτων δὲ καὶ τριμερῆ τὴν ψυχὴν φήκςας εἶναι, τὸ
μὲν λογιςτικὸν ἔλεγεν ἐν τῇ κεφαλῇ εἶναι, τὸ δὲ θυμοειδὲς 10
περὶ τὸν θώρακα, τὸ δ᾽ ἐπιθυμητικὸν περὶ τὸν ὀμφαλόν. οὕτω
φαίνεται διαφεύγειν ὁ τόπος ἡμᾶς, οὔτ᾽ αἰεθήεεως ἐκφανοῦς
γενομένης, ὅπερ ἐπὶ τῶν λοιπῶν εὐντετύχηκεν οὔτε τῶν
τεκμηρίων, δι᾽ ὧν ἄν τις ευλλογίεαιτο τοῦτο᾽ οὐδὲ τὰρ ἂν ἀν-
τιλογία ἐπὶ τοεοῦτον προῆλθεν καὶ ἐν ἰατροῖς καὶ ἐν φιλο- i5
ςόφοις.“
αὕτη πρώτη ῥῆεις γέγραπται ὑπὸ Χρυείππου περὶ ἡγεμονικοῦ κατὰ
. τὸ πρότερον περὶ ψυχῆς. τὸ μὲν γὰρ ἥμιευ μέρος αὐτῷ τῆς
βίβλου τὸ πρότερον ὑπὲρ οὐείας ψυχῆς ἔχει τὴν ckéyiv.. κατὰ
δὲ τὸ ἐφεξῆς ἥμιευ τὸ ἀπὸ τῆς γεγραμμένης ῥήςεως ἀρχόμενον ἐπιδει- 20
κνύναι πειρᾶται, τὸ τῆς ψυχῆς ἡγεμονοῦν ἐν καρδίᾳ περιέχεεθαι. τὴν
μὲν οὖν ἀρχὴν τοῦ λόγου δίκαιον ἀγάςαςθαι᾽ ς«αφῶς τε γὰρ ἅμα καὶ
ἀκριβῶς, ὡς ἐχρῆν εἰπεῖν ἀρχόμενον ἄνδρα τηλικούτου δόγματος, εἴρη-
ται Χρυείππῳ — -- --- p. 254. τὰ δ᾽ ἐφεξῆς οὐκέθ᾽ ὁμοίως ἔχει. δί-
«oiov γὰρ ἦν, οἶμαι, πρῶτον μὲν εἰπεῖν, ὑπὸ τίνων πιθανῶν ἀναπειςθεὶς ss
ó Πλάτων οὕτως ἐδόξαζεν, ἔπειτα δὲ ἐξελέγξαι καὶ διαβαλεῖν αὐτά, κἀπὶ
τούτῳ τὴν ἑαυτοῦ καταςκευάςαι δόξαν, ete.
886 Galenus de Hipp. et Plat. plac. ΠῚ 1 (113) p. 254 Mü. ἄρχεται
. δὲ ἐπιχειρεῖν ἀπὸ τοῦ γένους τῶν λημμάτων, ὃ xarà μαρτύρων δόξαν
ἤ πλήθους, οὐ κατὰ τὴν τοῦ πράγματος φύειν ἄξιον πιςτεύεεθαι. παρα- so
γράψω δὲ καὶ τὴν ófjciv αὐτὴν ὧδέ πως ἔχουςαν᾽
»Περὶ ὧν ἑξῆς ζητήεομεν παραπληείως ἀπὸ τῆς κοινῆς
δρμώμενοι φορᾶς καὶ τῶν κατὰ ταύτην εἰρημένων λόγων."
κοινὴν ἐνταῦθα φορὰν ὁ Χρύειππος εἴρηκε τὸ κοινῇ πᾶειν
ἀνθρώποις δοκοῦν᾽ εἶτ᾽ ἐπιφέρων φηςί᾽ 86
Καὶ ἐπὶ τούτων ἱκανῶς φαίνονται ἐνηνέχθαι ἀπ᾽ ἀρχῆς
εἰς τὸ εἶναι τὸ ἡγεμονικὸν ἡμῶν ἐν τῇ καρδίᾳ.“ ᾿
εἶτ᾽ ἐφεξῆς τούτων ἁπτόμενος ἤδη τῶν ἐπιχειρημάτων αὐ-
τῶν ὧδέ πως γράφει κατὰ λέξιν᾽

13 Hamilt. τῶ. τῶν, unde conicio τοιούτων.

940 DE ANIMA HOMINIS.

οΚοινῇ δέ μοι δοκοῦειν oi πολλοὶ φέρεςθαι ἐπὶ τοῦτο, ὡςα-
veli ευναιςθανόμενοι περὶ τὸν θώρακα αὐτοῖς τῶν κατὰ τὴν
διάνοιαν παθῶν γιγνομένων, καὶ μάλιετα καθ᾽ ὃν ἣ καρδία
τέτακται τόπον, οἷον μάλιετα ἐπὶ τῶν λυπῶν καὶ τῶν φόβων,

ες καὶ ἐπὶ τῆς ὀργῆς, καὶ μάλιετα τοῦ θυμοῦ. (φὡεςανεὶ yàp τοῦ
θυμοῦ» ἐκ τῆς καρδίας ἀναθυμιωμένου καὶ ὠθουμένου ἐκτὸς
ἐπί τινα καὶ ἐμφυεῶντος τὸ πρόεωπον καὶ τὰς χεῖρας, γίγνε-
ται ἡμῖν ἔμφαεις.“ (Dein probat Galenus, his verbis Chrysippum
Platonis decretum demonstravisse: τὸν θυμὸν ἐν τοῖς κατὰ τὸν θώρακα
10 τόποις ὑπάρχειν).

887 Galenus de Hipp. et Plat. plac. II 1 (106) p. 230, 16 Mü.
εὑρίεκω δὲ οὐχ ἥκιετα τὸν Χρύειππον xoi ἄλλας τινὰς ἐναντιολογίας ἐν
αὐτῷ τούτῳ τῷ λόγῳ περὶ τοῦ τῆς ψυχῆς ἥγεμονικοῦ πεποιημένον. ἐν
ἀρχῇ γὰρ προειπών, ὡς τὰ μὲν ἄλλα μέρη τῆς ψυχῆς ἐν oic ἐςτι τοῦ

15 ζώου μορίοις ὁμολογεῖται, περὶ δὲ τοῦ ἥγεμονικοῦ μόνου ζητεῖται, διὰ
τὸ μήτε αἴεθηειν ἐκφανῆ μηδεμίαν εἶναι αὐτοῦ, μήτ᾽ ἐναργές τι τεκμή-
ριον, ὀλίγον ὕετερον ὡς περὶ φαινομένου τοῦ μέρους διαλέγεται. ἔχουει
δ᾽ αἱ ῥήςεις αὐτοῦ τόνδε τὸν τρόπον.

Οὕτω φαίνεται διαφεύγειν ὃ τόπος ἡμᾶς, οὔτε αἰεθήεεως

so ἐκφανοῦς τιγνομένης, ὅπερ ἐπὶ τῶν λοιπῶν ευντέτευχεν, οὔτε
τῶν τεκμηρίων, δι᾽ ὧν ἄν ric ευλλογίεαιτο τοῦτο᾽ οὐδὲ γὰρ
ἂν [οὐδ᾽ ἐπὶ rocoórov ἀντιλογίας προῆλθεν ἰατροῖς τε καὶ
φιλοςόφοις.“

Ταῦτα προειπὼν ὁ Χρύειππος ἐφεξῆς φηςιν, ὧς ἅπαντες ἄνθρωποι

:5 τῶν τῆς διανοίας παθῶν αἰεθάνονται κατά τε τὸν θώρακα καὶ τὴν καρ-
δίαν. ἔχει δὲ καὶ ἥδε fj ῥῆςεις doe:

»Κοινῇ δέ μοι δοκοῦειν οἱ πολλοὶ φέρεεθαι ἐπὶ τοῦθ᾽ ὡὧς-
ανεὶ αἰεθανόμενοι περὶ τὸν θώρακα αὐτοῖς τῶν κατὰ τὴν διά-
voiay παθῶν γιγνομένων, καὶ μάλιετα καθ᾽ ὃν fj καρδία τέτα-

so κται τόπον, οἷον μάλιετα ἐπὶ τῶν φόβων καὶ τῶν λυπῶν [λέγω]
καὶ ἐπὶ τῆς ὀργῆς, καὶ μάλιετα τοῦ θυμοῦ."

Κατὰ τήνδε τὴν ῥῆςιν, εἰ καὶ μηδὲν ἄλλο, τὸ γοῦν ὡςανεὶ προς-
έθηκεν, οὐ τολμήςεας ἄντικρυς εἰπεῖν, αἰεθάνεεθαι τοὺς ἀνθρώπους τῶν
κατὰ τὴν διάνοιαν παθῶν ἐν τῷ θώρακι γιγνομένων. ὡςανεὶ γὰρ ἔφη

86 ςυναιςθανόμενοι, μικρὸν δ᾽ ὕετερον καὶ τὸ οὧὡςανεὶ“ περιελὼν οὑτωεὶ
γράφει"

,H γὰρ περὶ τὴν διάνοιαν γιγνομένη ταραχὴ καθ᾽ ἕκαετον

6 verba propter repetitionem vocis ϑυμοῦ a scribis omissa restitui, secutus
Müllerum, coll. p. 256, 118q. 93 οὐδ᾽ videtur expungendum et pro ἀντιλογίας
reponendum esse ἡ ἀντιλογία, secundum alteram huius loci apud Gal. mentionem
p. 313 M. 80 λέγω del. Müller, coll. repet. loci p. 255 M.

DE ANIMA HOMINIS. 241

τούτων αἰεθητῶς περὶ τοὺς θώρακάς écriv."^ εἶτ᾽ ἐφεξῆς «τῆς
μὲν γὰρ ὀργῆς γιγνομένης ἐνταῦθα, εὔλογον καὶ τὰς λοιπὰς
ἐπιθυμίας ἐνταῦθα εἶναι.“ καὶ πάλιν ἐν τοῖς ἑξῆς τοῦ ευγγράμμα-
τος, καὶ τὰ τῶν ὀργιζομένων πάθη, φηςί, φαίνεται περὶ τὸν θώρακα
γιγνόμενα, καὶ τὰ τῶν ἐρώντων. καὶ λοιπὸν οὐκ ἔτι παύεται περὶ τῶν
παθῶν διαλεγόμενος, ὡς ἔν τε τῷ θώρακι καὶ περὶ τὴν καρδίαν μάλιετα
εὐνίεταεθαι φαινομένων. ὥςτ᾽ ἔγωγε θαυμάζω τἀνδρὸς ὅπως τὸ κατ᾽
ἀρχὰς ὑφ᾽ ἑαυτοῦ γραφόμενον οὐκ ἐξήλειψεν, ἔνθα qncív, οὔτ᾽ αἴςθηειν
οὐδεμίαν ἐμφανῆ τγίγνεεθαι, ποῦ τὸ κύριον τῆς ψυχῆς μέρος, οὔτε τεκ-
μήριον᾽ οὐ γὰρ «àv» ἐπὶ τοςοῦτον διενεχθῆναι πρὸς ἀλλήλους ἰατρούς 10
τε καὶ φιλοςόφους.

888 Galenus de Hipp. et Plat. plac. II 7 (107) p. 225 Mü. ἀλλ᾽
οὔτ᾽ ἐν τῷ βιβλίῳ và πρώτῳ περὶ ψυχῆς, οὔτ᾽ ἐν τοῖς περὶ za-
ϑῶν ἀπόδειξίν τινα εἶπε τοῦ χρῆναι πάντως, ἔνϑα τὸ ἄλογόν ἐστιν,
ἐνταῦϑ᾽ εἷναι καὶ τὸ λογιξόμενον, ἀλλ᾽ ἑτοίμως τε κἀκ προχείρου παν- 15
ταχοῦ λαμβάνει.

889 Galenus de Hipp. et Plat. place. II 8 (109) p. 243 Mü. μεταβή-
σομαι δ᾽ ἐπί τι τῶν ὑπολοίπων, οὗ σχεδὸν ἅπαντες μεμνημονεύχασιν, olg ἡ
^ καρδία πασῶν τῶν δυνάμεων ἀρχὴ τῶν ἐν τοῖς ζῴοις ὑπείληπται. “έγουσι
γάρ, ὅϑεν ἡ τοῦ τρέφεσϑαι τοῖς ζῴοις ἀρχή, κατ᾽ ἐκεῖνο τὸ μόριον εἶναι καὶ 30
τὸ λογιζόμενον τῆς ψυχῆς ἐν καρδίᾳ δ᾽ εἶναι τὴν τοῦ τρέφεσϑαι τοῖς ἕῴοις
ἀρχήν, ὥστε καὶ τὸ λογιξόμενόν τε καὶ διανοούμενον ὑπάρχειν ἐν αὐτῇ.

ibidem (110) p. 245 M. οὐ μὴν οὐδ᾽ ὅταν εἴπωσιν, ὅϑεν ἡ χορηγία
τοῦ πνεύματος, ἐνταῦϑ᾽ εἶναι τὸ ἡγεμονικόν, εἶτ᾽ ἐπ᾿ αὐτῷ προσλαμβάνωσιν,
ἐκ τῆς καρδίας χορηγεῖσϑαι τὸ πνεῦμα, συγχωρητέον αὐτοῖς. (Dein dubitat ss
Galenus, utrum τὸ ψυχικὸν an τὸ ξωτικὸν an τὸ προσαγορευόμενον ὑλικὸν
πνεῦμα dicere voluerint).

890 Galenus de Hipp. et Plat. plac. III 2 (114) p. 258 Μὰ. Οὐ
μὴν τοῦτό γ᾽ ἦν cov τὸ ἀμφιςβητούμενον, ei τὸ θυμούμενον τῆς ψυχῆς
. ἐν καρδίᾳ κατῴκιεται, ἀλλ᾽ εἰ τὸ λογιζόμενον, ὅπερ ἐχρῆν ἀποδείξαντα so
μὴ πολλὰ κάμνειν ὑπὲρ τοῦ θυμουμένου, μηδ᾽ ἐμπιπλάναι τὸ βιβλίον
ἐπῶν ποιητικῶν, ὧν ἐφεξῆς γράφεις dot
(ΠΣ 109) "Oc τε πολὺ τλυκίων μέλιτος καταλειβομένοιο
᾿Ανδρῶν ἐν crfjOecciv ἀέξεται ἠῦτε καπνός.
Καὶ πάλιν" (frg. trag. adesp. 142 N.) 35
*'O θυμὸς αὐτὸν τῶν φρενῶν ἐξῇρ᾽ ἄνω.
Καὶ πάλιν (frg. trag. adesp. 143 N.)
Tino àv δ᾽ ὃ θυμὸς ἔνδοθεν μαντεύεται. |
καὶ μυρία ἕτερα τοιαῦτα παρ᾽ ὅλον τὸ γράμμα, καταςκευάζοντα τὸ θυ-
μούμενον ὑπάρχειν ἐν τῇ καρδίᾳ, δέον μὴ τοῦτο δεικνύειν ἀλλὰ τὸ 40
λογιζόμενον, ἢ νὴ Δία, εἴπερ ἀδύνατος ἦν ἄντικρυς ἐπιδεικνύναι τοῦτο,

2 pro γὰρ praebet οὖν repet. loc. p. 288 M. 86 li. ἐξῆρεν.

242 DE ANIMA HOMINIS.

πειραςθῆναι γοῦν [ἐπιχειρῆςαι] δεῖξαι, καθ᾽ ἕν τοῦτο τὸ μόριον εἶναι τό
τε θυμούμενον τῆς ψυχῆς καὶ τὸ λογιζόμενον. ὃ δέ γε τουτὶ μὲν οὐδ᾽
ἐπεχείρηςε πρᾶξαι κατ᾽ οὐδὲν μέρος τοῦ βιβλίου, χρῆται δὲ διὰ παντὸς
ἐξ ἑτοίμου λαμβάνων. εὐθὺς γοῦν ἐν τοῖς ἐφεξῆς οὕτω γράφει"

5 »Τῆς μὲν ὀργῆς τιγνομένης ἐνταῦθα, εὔλογον καὶ τὰς λοι-
πὰς ἐπιθυμίας ἐνταῦθ᾽ εἶναι, καὶ νὴ Δία τὰ λοιπὰ πάθη καὶ
τοὺς διαλογιςμοὺς καὶ ὅςον τούτοις écrl παραπλήειον.“ (Di-
cit Galenus Chrysippum hane sententiam a Zenone acceptam nus-
quam demonstrasse).

10 891 Galenus de Hipp. et Plat. plae. ΠῚ 5 (122) p. 287 Μά. "Amo-
χωρήςαντες οὖν ἤδη τῶν τοιούτων, ἴδωμεν ἑξῆς ἅπαντας oüc ἐρωτᾷ
λόγους, ἐπὶ τὴν ἀρχὴν αὖθις ἀνελθόντες ἅπαντος τοῦ λόγου, πρὸς τὸ
μηδὲν παρελθεῖν. παραθήςομαι δὲ τὴν ῥῆςειν ἅπαςαν, εἰ καὶ μακροτέρα
πώς ἐςτιν, éyoucav ὧδε᾽ j

15 »,Tlfjc μὲν οὖν ὀργῆς γιγνομένης ἐνταῦθα, εὔλογον καὶ τὰς
λοιπὰς ἐπιθυμίας ἐνταῦθ᾽ εἶναι, καὶ ἤδη τὰ λοιπὰ πάθη καὶ
τοὺς διαλογιεμοὺς καὶ ὅεα τούτοις ἐςτὶ παραπλήεια. caivó-
μενοι δὲ φήμῃ οἱ πϑλλοὶ τούτων, πολλὰ κατὰ τὴν ἀλήθειαν
ἐπιλέγουςι τοιαῦτα, ἐχόμενοι τῆς ῥηθείεης φορᾶς πρῶτον

:) μὲν γάρ, ἵνα πάντες ἐντεῦθεν ἄρξωμαι, κατὰ τοῦτό gaciv ἀνα-
βαίνειν τινῶν τὸν θυμόν, καὶ καταπίνειν τὴν χολήν τινας
ἀξιοῦει, λέγοντές τε xaramívecOaí τινα αὐτοῖς «παράγματα.
καὶ μὴ καταπίνεεθαι κατὰ τὴν τοιαύτην φορὰν λέγομεν. οὕτω
δὲ λέγεται καὶ μηδὲν αὐτοῖς τούτων καταβαίνειν, καὶ ὅτι

s; ka Ta TiUV τὸ ῥηθὲν ἀπῆλθεν, ὅ τε Ζήνων πρὸς τοὺς ἐπιλαμ-
βανομένους, ὅτι πάντα τὰ ζητούμενα εἰς τὸ «ςτόμα φέρει
ἔφηςεν, ,ἀλλ᾽ οὐ πάντα καταπίνεται“, οὔτε τῆς karamóceuc
ἄλλως ἂν οἰκειότερον λεγομένης, οὔτε τῆς καταβάςεως τῶν
ῥηθέντων, εἰ μὴ περὶ τὸν θώρακα τὸ ἡγεμονικὸν ἡμῶν ἦν, εἰς

8. ὃ ταῦτα πάντα φέρεται. ἐν γοῦν τῇ κεφαλῇ ὄντος αὐτοῦ γτε-
λοίως ῥηθήςεεται καὶ ἀλλοτρίως καταβαίνειν, ἀναβαίνειν [δ᾽]
ἂν οἶμαι οἰκειότερον αὐτῶν λεγομένων καὶ οὐ καταβαίνειν,
τὸν προειρημένον τρόπον τῆς κατὰ τὴν ἀκοὴν αἰςεθήςεως κατα-
φερομένης περὶ τὴν διάνοιαν, ἐὰν ἢ περὶ τὸν θώρακα, οἰκείω ς

8. κατάβαεις ῥηθήςεται᾽ ἐὰν δὲ περὶ τὴν κεφαλήν, ἀλλοτριώ-
τερον.“

1 ἐπιχειρῆσαι del. Müller. ὅ post μὲν inserendum οὖν coll. p. 288 Mü.
16 pro ἤδη praebet νὴ Ζία rep. loc. p. 259 M. 20 πάντως Cornarius, sed for-
lasse πάντες ante ἕνα transponendum. 21 τινῶν Hamilt. Peters. p. 23.
24 λέγεται Mü., trad. λέγεσθαι. 26 φέρεν Mü., φέρειν libri. 81 δ᾽ secl.
Müller. 34 ἣ ante ἐὰν ins. Müller, fortasse: τὸν (0B) προειρημένον.

DE ANIMA HOMINIS. 243

Ad haec verba explicanda aliquatenus utilia sunt quae addit G:
Τηνικαῦτα τὰρ οἶδα καὶ τὸ μὴ καταβαίνειν ἑαυτοῖς τὰ εἰρημένα“ Aé-
Yovrac τοὺς πολλούς, οὐκ ἐπειδὰν μὴ παρακολουθῶςει μηδὲ μανθάνωει
τῶν λεγομένων, (ἀλλ᾽ ἐπειδὰν λέγηται μέν τινα ὡς ὀργὴν ἢ λύπην ἢ
θυμὸν ἤ τι τοιοῦτον πάθος ἐκκαλεςόμενα, μὴ φροντίζῃ δὲ αὐτῶν ὁ
ἀκούων μηδὲ κινῆται κατὰ πάθος.

892 Galenus de Hipp. et Plat. plac. III 5 (122) p. 290 Mü. αὕτη
μὲν οὖν fj ἀδολεςχία τοῦτο τὸ πέρας ἐχέτω. μετὰ ταῦτα δ᾽ ὁ Χρύ-
εἰππος τοιᾶςδ᾽ ἑτέρας μέμνηται.

Αἱ δὲ γυναῖκες καὶ μᾶλλόν τι τούτων ἐμφαίνουειν. εἰ τὰρ 10
μὴ καταβαίνει αὐταῖς τὰ λεγόμενα, πολλάκις τὸν δάκτυλον
κατάγουςειν ἕως τοῦ κατὰ τὴν καρδίαν τόπου, οὐ φάεκουεαι
καταβαίνειν ὧδε τὰ εἰρημένα.“

Haec nihil facere ad probandam Chrys. sententiam, dicit G: οὐδὲ
γὰρ αὗται Aéyouciv οὕτως, οὐδ᾽ ὀρχοῦνται ταῖς xepcív, ὡς εἴρηκας, ἐπει- 15
bày ἀρνῶνται ευνιέναι τῶν λεγομένων, ἀλλ᾽ ὅταν ὑπὸ λοιδορίας ἢ ἀπει-
λῆς ij τινος τοιούτου μήτε ὀργίζεςθαι φάςκωςι μήτε θυμοῦςεθαι μήθ᾽
ὅλως ἀγανακτεῖν. ὅπερ οὐδ᾽ αὐτόν, οἶμαι, λανθάνει τὸν Χρύειππον.
ἀντιφθεγγόμενος γοῦν κἀνταῦθα ἑαυτῷ μετ᾽ ὀλίγον ὡδί πως γράφει.

,»,Αφ᾽ ἧς τε φορᾶς λέγομεν μὴ καταβαίνειν τὰ λεγόμενα, 90
εἴτε ἀπειλὰς εἴτε λοιδορίας, ὥετε καθικέεθαι καὶ ἅπτεεθαι
αὐτῶν καὶ οὕτως κινεῖεθαι τὴν διάνοιαν, ἀπὸ τῆς φορᾶς ταύ-
τῆς καὶ βαθεῖς τινάς φαμεν εἶναι, διὰ τὸ μηδὲν τῶν τοιθύτων
ἐφικνεῖεθαι καταβῆναι αὐτῶν."

p. 292. — ---- ἀλλὰ ταῦτα μὲν ἐν τοῖς ἐφεξῆς ὁ Χρύειππος λέγει, ss
μεταξὺ δὲ ταύτης, τῆς τε νῦν γεγραμμένης λέξεως καὶ ἧς ὀλί-
γον ἔμπροςεθεν ἔγραψα περὶ τῶν γυναικῶν, ἑτέρα ῥῆείς écriv,
ἣν ἤδη παραγράψω, πρὸς τὸ μηδὲν ὅλως ὑπερβαίνειν δοκεῖν ἔχει
δὲ ὧδε.

Τούτοις δ᾽ ἀκολούθως ἀνεμεῖν τέ τινάς φαμεν τὰ φανέντα so
αὐτοῖς καὶ ἔτι τὸν βαθύν, λεγομένων πολλῶν τοιούτων ευμ-
φώνως τοῖς εἰρημένοις καταπιόντες γὰρ ὅμοιον εἰπεῖν, ὅτι
ἡμέρα ἐεςτί, καὶ ἐναποθέμενοι τοῦτο εἰς τὴν διάνοιαν, καὶ πάλιν
ἐκεῖνο λέγοντες ὅτι οὐκ ἔετιν ἡμέρα, μενόντων τῶν πραγμά-
των, οὐκ ἀλλοτρίως οὐδ᾽ ἀνοικείως ἀνεμεῖν λέγονται." 35

Τοῦτο τὸ ,veueiv'- ἐγὼ μὲν οὐδὲ ἤκουςά τινος λέγοντος, ἀλλὰ
μᾶλλον ἀποπτύςεαι καὶ ἐκπτύςαι καὶ ἐκβαλεῖν καὶ ἀποῤῥῖψαι καὶ ἀπο-
θέεθαι Aéfouciv, ἐπειδὰν λέγωςί τινα δοξῶν ἀποςτῆναι μοχθηρῶν etc.

ῶ8 βαϑεῖς scripsi, βαϑείας libri. 24 καταβῆναι καὶ ἐφικνεῖσθαι coni.
Mü., καταβῆναι interpolatori trib. Petersen p. 23 n. 8. 31 pro τὸν Cornarius
mavult τινὰ. λεγομένων scripsi, λέγομεν libri.

944 DE ANIMA HOMINIS.

893 Galenus de Hipp. et Plat. plac. II 4 (96) p. 196, 97 M. εἴπερ
ἡ φωνὴ τυπουμένου πως τοῦ κατὰ τὸν πνεύμονα πνεύματος ὑπὸ τοῦ
κατὰ τὴν καρδίαν ἐγίγνετο, κἄπευϑ᾽ ἑαυτῷ τὸ κατὰ τὴν φάρυγγα συν-
τυποῦντος, οὐκ ἂν ἀπώλλυτο παραχρῆμα τμηϑέντων νεύρων τινῶν οἷο.

δ ibidem (97). οὐδ᾽ ἐστὶν οὐδεὶς λόγος, ὃς ἀναγκάσει μέαν ἀρχὴν
ἁπασῶν εἷναι τῶν κατὰ τὸ ξῶον ἐνεργειῶν.

894 Galenus de Hipp. et Plat. plac. II ὅ (98) p. 208 Μ: βούλομαι
δέ, πρὶν ἐλέγχειν αὐτούς, ἔτι καὶ τὸν τοῦ XpucímmOvu (sc. λόγον)
παραθέεθαι, τόνδε τὸν τρόπον ἔχοντα᾽ ,Εὔλοτγον δέ, εἰς ὃ γίγνονται

10 αἱ ἐν τούτῳ εημαείαι, καὶ ἐξ οὗ (05 λόγος, ἐκεῖνο εἶναι τὸ
κυριεῦον τῆς ψυχῆς μέρος. οὐ τὰρ ἄλλη μὲν [f] πηγὴ λόγου
écrív, ἄλλη δὲ διανοίας, οὐδὲ ἄλλη μὲν φωνῆς πηγή, ἄλλη δὲ
λόγου, οὐδὲ τὸ ὅλον ἁπλῶς ἄλλη φωνῆς πηγή écriv, ἄλλο δὲ
τὸ κυριεῦον τῆς ψυχῆς μέρος.“ --- τοιούτοις δὲ καὶ τὴν διάνοιαν

15 κυμφώνως ἀφοριζόμενοι λέγουσιν αὐτὴν πηγὴν εἶναι λόγου. — Τὸ
γὰρ ὅλον ὅθεν ὁ λόγος ἐκπέμπεται, ἐκεῖςε δεῖ καὶ τὸν δια-
λογιεμὸν γίγνεςθαι καὶ τὰς διανοήςεις καὶ τὰς μελέτας τῶν
ῥήςεων, καθάπερ ἔφην. ταῦτα δὲ ἐκφανῶς περὶ τὴν καρδίαν
γίγνεται, ἐκ τῆς καρδίας διὰ φάρυγγος καὶ τῆς φωνῆς καὶ τοῦ

οο λόγου ἐκπεμπομένων. πιθανὸν δὲ καὶ ἄλλως, εἰς ὃ ἐνεημαί-
γεται τὰ λεγόμενα, καὶ εημαίνεςθαι ἐκεῖθεν, καὶ τὰς φωνὰς
ἀπ᾽ ἐκείνου γίγνεςεθαι κατὰ τὸν προειρημένον τρόπον.“

ἅλις ἤδη μοι τῶν περὶ τῆς φωνῆς λόγων τῶν Στωϊκῶν᾽ εἰ γὰρ
καὶ τοὺς ὑπὸ τῶν ἄλλων ἠρωτημένους ἐφεξῆς γράφοιμι εύὐμπαντας, εἰς

:5 ἄμετρόν τι μῆκος ἐκπεςεῖται τὸ γράμμα. οὐ γὰρ ἂν οὐδὲ τῶν ὑπὸ Χρυ-
círmou τε καὶ Διογένους εἰρημένων ἐμνημόνευςα λόγων, ἀλλ᾽ ἠρκέεθην
é£erácac τὸν τοῦ Ζήνωνος μόνον, εἰ μὴ πρός τινα τῶν Στωϊκῶν éye-
γόνει μοί ποτε ἀμφιεβήτηεις ὑπὲρ τοῦ ,xupei* ῥήματος, ὅπερ ἔλαβεν ó
Ζήνων ἐν τῷ λόγῳ γράψας dC φωνὴ διὰ φάρυγγος χωρεῖ.

so τὸ γὰρ ,xupei* τοῦτο ῥῆμα ἐγὼ μὲν ἠξίουν ἀκούειν ἐν lcu τῷ ἐξέρ-
χεται ἢ ἐκπέμπεται. ὁ δὲ τούτων μὲν μηδέτερον ἔφη ςεημαίνεεθαι πρὸς
αὐτοῦ. καὶ τρίτον ἄλλο παρὰ ταῦτα λέγειν οὐκ εἶχεν. ἠναγκάεθην
οὖν αὐτῷ τὰ τῶν ἄλλων Στωϊκῶν παραναγιγνώςκειν βιβλία, μεταλαμ-
βανόντων τὴν λέξιν ἢ εἰς τὸ ἐξέρχεται ἢ εἰς τὸ ἐκπέμπεται, καθάπερ

86 καὶ νῦν ἀπέδειξα Χρύειππόν τε καὶ Διογένην, μεθ᾽ οὗς οὐκ ἀναγκαῖον
ἡγοῦμαι τὰς τῶν ἄλλων παραγράφειν órjcew eto.

p. 101, p. 214 M. Gal de verbo ,éxeice* haec disputat: δῆλον
yàp δή, ὅτι τὸ ékeice ἀντὶ τοῦ ἐκεῖ ὁ Χρύειππος εἴρηκεν, ὅπερ icov

10 ἐν τούτῳ uncis incl. Mü., ἐν τύπῳ Cornarius. | ὁ add. Mü. || post λό-
γος &dd. ἐκπέμπεται rep. loc. p. 218, 12 M. 11 seclusit Mü. 14 additamen-

tum Galeni, ut e λέγουσι apparet. Cf. n. 840.

DE ANIMA HOMINIS. 945

δύναται τῷ ἐν ἐκείνῳ τῷ μέρει τοῦ ςώματος. οὐ vàp δὴ τό τε εἰς
ἐκεῖνο τὸ μόριον ἡγητέον αὐτὸν βούλεςθαι δηλοῦν ἐν τῷ λέγειν ἐκεῖςε,
κἂν ὅτι μάλιετα τὸ μὲν ἐκεῖςε εἰς τόπον ἧ δηλοῦν, τὸ δὲ ἐκεῖ ἐν τόπῳ.
ςολοικίζειν γὰρ μᾶλλον ὑποληπτέον ἐν τῇ φωνῇ τὸν Χρύειππον ἤπερ
οὕτω προφανῶς ἀδιανόητα λέγειν. τὸ μὲν γὰρ ἱκανῶς εύνηθες αὐτῷ
καὶ μόνον οὐ καθ᾽ ἑκάςτην ῥῆςειν γινόμενον, τὸ δ᾽ ἀδιανόητα λέγειν οὐ-
δαμῶς. ἐνίοτε γάρ που καὶ ψευδῆ λέγει, καθάπερ καὶ κατὰ τοῦτον τὸν
λόγον, ἀλλ᾽ οὐκ ἀδιανόητά γε. διαφέρει γὰρ πάμπολυ τὸ ψεῦδος τοῦ
ἀδιανοήτου etc.

895 Galenus de Hipp. et Plat. plac. II 2 p. 172 Μά. ἃ δ᾽ οὖν
ὑπὲρ τῆς ,,(ἐἰγὼ“ φωνῆς ἔγραψεν ἐν τῷ πρώτῳ περὶ ψυχῆς ὃ Χρύ-
curmoc ὑπὲρ ἡγεμονικοῦ διαλεγόμενος, ἤδη παραγράψω γνωρίεματος
ἕνεκα.

νΟὕτως δὲ καὶ τὸ ἐγὼ λέγομεν κατὰ τοῦτο, δεικνύντες
αὑτοὺς ἐν τῷ T ἀποφαίνεςεθαι T τὴν διάνοιαν εἶναι, τῆς δεί-
ξεως φυεικῶς καὶ οἰκείως ἐνταῦθα φερομένης. καὶ ἄνευ δὲ
τῆς κατὰ τὴν χεῖρα τοιαύτης δείξεως νεύοντες εἰς αὑτοὺς τὸ
ἐγὼ λέγομεν, ευθὺς καὶ τῆς ἐγὼ φωνῆς τοιαύτης οὔεης, καὶ
κατὰ τὴν ἐξῆς ὑπογεγραμμένην δεῖξιν ευνεκφερομένης. τὸ
γὰρ ἐγὼ προφερόμεθα κατὰ τὴν πρώτην ευλλαβὴν καταςπῶν-
τες τὸ κάτω χεῖλος εἰς αὑτοὺς δεικτικῶς, ἀκολούθως δὲ τῇ
τοῦ γενείου κινήςει καὶ ἐπὶ τὸ crfíj0oc νεύςει καὶ τῇ τοιαύτῃ
δείξει fj ἐξῆς εὐυλλαβὴ παράκειται, οὐδὲν ἀποετηματικὸν
παρεμφαίνουςα, ὅπερ ἐπὶ τοῦ ἐκεῖνος cuvréreuxe. (Agitur
de sede τοῦ ἡγεμονικοῦ).

p. 175 Μᾶ.: διὰ τί δὲ ,ἐν ταῖς ευγκαταθέςεςειν ἐπινεύοντες
τὴν κεφαλήν, ἐφ᾽ ὃ φέρομεν αὐτὴν μέρος, ἐν ἐκείνῳ τὴν ἀρ-
χὴν τῆς ψυχῆς ὑπάρχειν ἐνδεικνύμεθα“ μᾶλλον, καὶ οὐκ αὐτῷ
τῷ κινουμένῳ.

896 Galenus de Hipp. et Plat. plac. III 5 (124) p. 295 Mü. ὅμοια
δὲ — — τὰ κατὰ τὴν ἐτυμολογίαν τοῦ τῆς καρδίας ὀνόματος, ἑξῆς
τῶν προειρημένων ὑπὸ τοῦ Χρυείππου τετραμμένα κατὰ τὸ πρῶ-
τον περὶ ψυχῆς ὧδέ πως ἔχοντα.

»ἰούτοις πᾶει cuugüvuc καὶ τοὔνομα τοῦτ᾽ ἔεχηκεν fj

καρδία κατά τινα κράτηειν καὶ κυρείαν, ἀπὸ τοῦ ἐν αὐτῇ εἶ- ss

ναι τὸ κυριεῦον καὶ κρατοῦν τῆς ψυχῆς μέρος, ὡς ἂν κρατία
λεγομένη." ᾿
— -- -- ἐφεξῆς δὲ τοῖς εἰρημένοις ὁ Χρύειππος τάδε γράφει"

15 locum mutilum ita refinxit Mü. ut post ἐν τῷ adderet: λέγειν" ,fuol
τοῦτο προσήκει, τοῦτο ἐγώ σοι λέγω“ sig τὸ —. coll. p. 178, 10.

246 DE ANIMA HOMINIS.

»,Opuüpev κατὰ τοῦτο τὸ μέρος καὶ ευὐγκατατιθέμεθα τού-
τῳ καὶ εἰς τοῦτο ευντείνει τὰ αἰεθητήρια πάντα."

------ Ταυτὶ μὲν οὖν τὰ κεφάλαια, τὸ cüumav κῦρος ἐν αὑτοῖς
ἔχοντα περὶ τῶν προκειμένων ἡμῖν δογμάτων, οὕτως ταχέως ὁ Χρύ-

5 εἰππος παρέδραμεν, ὡς ἐπιμνηςθῆναι μόνον᾽ ἐν οἷς δὲ οὐ χρὴ μηκύνει
περιττῶς.

897 Galenus de Hippocr. et Plat. plac. I 5 (78) p. 188 Mü. εἰ τρώ-
σαις αὐτὴν (sc. τὴν καρδίαν) εὐθὺς ἐκχεῖται τὸ αἷμα. ἐχρῆν δέ ys κατὰ
τὸν Χρύσιππον ἢ τὸ πνεῦμα πρότερον ἐκκενούμενον φαίνεσϑαι, κἄπειϑ᾽

10 οὕτως ἕπεσϑαι τὸ αἷμα, ἢ μηδὲ ὅλως ἕπεσϑαι, καϑάπερ οὐδὲ ἐπὶ τῶν κατὰ
τὸν ἐγκέφαλον ἕπεται κοιλιῶν.

ibidem 6. (79) p. 141. ᾿Ερασίστρατος μὲν γὰρ ἕξωτικοῦ πνεύματος,
Χρύσιππος δὲ τοῦ ψυχικοῦ πνεύματος πλήρη φασίν εἶναι τὴν κοιλίαν ταύ-
την (sc. τὴν ἀριστερὰν τῆς καρδίας).

15 ibidem 6. (80) p.143 M. ἔνϑα νῦν καὶ μάλιστα μεμψαίμην ἂν τὸν
Χρύσιππον, ὅτι βουλόμενος Εν vL καὶ καϑαρὸν εἶναι πνεῦμα τὸ
κατὰ τὴν ἀρχὴν τῆς ψυχῆς, οὐ προσηκόντως ἐν τῇ καρδίᾳ καϑίδρυσεν αὐτό.
καίτοι Χρύσιππον μὲν ἄν τις ἀποδέξαιτο μετρίως ἀποφηνάμενον, [ὡς] μήϑ᾽
ὅτι τῶν νεύρων ἀρχὴ ἡ καρδία τὴν γνῶσιν αὐτῷ χαρίξεσϑαι, μήτ᾽ ἄλλο μηδὲν

80 τῶν κατὰ τὸ πρόβλημα τοῦτο ξητουμένων᾽ ὁμολογεῖ γὰρ ἀπείρως Sue
τῶν ἀνατομῶν.

ibidem 7 (81) p. 145 M. ᾿Εγὼ δέ,. ἐπειδήπερ ἅπαξ κατέστην εἰς τὸ
περὶ πάντων διασκέψασϑαι, βραχέα τῷ Πραξαγόρᾳ διαλεχϑῆναι βούλομαι, καὶ
μάλισϑ᾽ ὅτι καὶ Χρύσιππος ἐμνημόνευσε τἀνδρός, ἀντιϑεὶς τοῖς ἀπὸ

25 τῆς κεφαλῆς ἄρχεσϑαι τὰ νεῦρα νομίζουσιν.

ibidem 10 (86) p.163 M. οὔτε γὰρ φιλοψευδὴς ὃ ἀνὴρ (sc. ó "Aloiro- ἐν

τέλης), οὔτε παντάπασιν ἄπειρος τῆς ἀνατομῆς, ἵνα καὶ τοῦτόν tig, ὥσπερ
τοὺς περὶ τὸν Χρύσιππον, ἕτέροις ἐψευσμένοις ἠκολουϑηκέναι νομίσειεν.

898 Galenus de Hipp. et Plat. plac. II 5 (102) p. 215 M. κατὰ
80 μὲν γὰρ ἄλλην τινὰ (sc. ῥῆςιν) μετ᾽ οὐ πάνυ πολὺ ταύτης γεγραμμένην
ἠναγκάςθη τὸ ἀληθὲς ὁμολογῆςαι. ἀναγκαςθῆναι δὲ εἶπον αὐτόν, ὅτι
λόγον ἕτερον ἀνατρέψαι βουλόμενος ὡς οὐκ ἀληθῆ, κἄπειτα τὸ τῆς
ἀντιλογίας εἶδος αἰςθόμενος οὐδὲν ἧττον ἐπιςτρέψον καὶ καθ᾽ ἑαυτοῦ,
ευνανατρέψαι καὶ τὸν ἴδιον οὐκ ὔὥκνηςε τῷ τῶν ἑτεροδόξων. --- — —
86 παραγράψω δὲ καὶ τὴν ῥῆςιν αὐτήν, ἐν fj δείκνυειν ὁ Χρύειππος, ὡς
οὐκ écriv ὁ προγεγραμμένος λόγος ἀποδεικτικός. ἔςτι δὲ τοιάδε"
»Εχει δ᾽ ὧς ἔφην πλείονα αὐτοῖς ἐπὶ mÓci, μήποθ᾽ εἰ καὶ
τοῦτο δοθείη, καθάπερ ἐπιπορεύονται, ἀπὸ τῆς κεφαλῆς εἶναι
τὴν ἀρχὴν ἐπὶ τὰ εἰρημένα μέρη, ἐπιζητήεομεν. εχεδὸν γάρ,
“οοἷα ἄν τινα λέγοιεν περὶ τοῦ τὴν φωνὴν ἐκ τοῦ «ςτήθους φέ-
ρεεθαι διὰ τῆς φάρυγγος, ἀπὸ τῆς κεφαλῆς ποιᾶς τινος καταρ-
χῆς γιγνομένης, τοιαῦτ᾽ ἔξεςτι λέγειν, ἐν τῇ καρδίᾳ μὲν τοῦ

17 οὐ προσηκ. uncis incl. Mü. 18 óg eiecit Mü. 42 post λέγειν Mi.
addit περὶ τῶν νεύρων, nec non paulo post pro κινήσεων scribi iubet: νεύρων,

DE ANIMA HOMINIS. 241

ἡγεμονικοῦ ὄντος, τῆς δὲ τῶν κινήςεων ἀρχῆς ἀπὸ τῆς κεφα-
λῆς οὔεης."

ὃ δὴ γὰρ βούλεται λέγειν ὁ Χρύειππος ἐν τῇδε τῇ ῥήςει, τοιοῦτόν
écriv: εἰ καὶ ευγχωρήςειέ τις, ἀρχὴν εἶναι νεύρων τὴν κεφαλήν, οὐ πάν-
Tuc ἐν αὐτῇ ευγχωρήςει τὸ ἡγεμονικὸν ὑπάρχειν. ἃ γὰρ ἐκεῖνοι δύναν- s
ται λέγειν ὑπὲρ τοῦ τὴν φωνὴν ἐκ τοῦ «τήθους διὰ τῆς φάρυγγος
ἐκφέρεεθαι, τὴν ἀρχὴν τῆς ἐνεργείας τοῖς μορίοις ἐπιπεμπούεης τῆς
κεφαλῆς, τοιαῦτ᾽ ἔξεετι λέγειν ὑπὲρ τῶν νεύρων ἡμῖν, ὡς ἐκ μὲν τῆς
κεφαλῆς ἀρχομένων, ἀπὸ δὲ τῆς καρδίας τὴν ἐνέργειαν ἐχόντων.

ibidem (104) p. 224 M. ταῦτα μὲν οὖν ὀρθῶς εἴρηται τῷ Χρυ- 1
είππῳ, καὶ διὰ τοῦτ᾽ ἄν τις αὐτῷ καὶ μᾶλλον μέμψαιτο, διότι κατιδὼν τὸ
ἀληθὲς ὅμως οὐ χρῆται τὰ δὲ ἀπὸ τῆς Oéceuc ἐπικεχειρημένα, καὶ τού-
τῶν ὅςα μᾶλλον ποιηταὶ μαρτυροῦειν ἢ “οἱ πολλοὶ τῶν ἀνθρώπων ἢ ἐτυ-
μολογία τις ἤ τι τοιοῦτον ἕτερον, οὐκ ὀρθῶς. --- --- αὐτὸς δὲ ὥςπερ οὐ
κατ᾽ ἐπιςττήμην, ἀλλὰ κατὰ τύχην εἰρηκὼς τὸ ἀληθές, ἀπεχώρηςέ τε τῆς
ζητήεεως καὶ ποιητὰς ἐπάγεται μάρτυρας.

Galen. de H. et Plat. dogm. II 7 (106) p. 280 M. μέμφομαι δὲ
. αὐτῷ καὶ διότι καθ᾽ ἕν βιβλίον ἐναντία λέγειν ὑπέμεινεν, οὐκ ἀπὸ μα-
κροῦ διαςτήματος ἀλλήλων éumpocOev μὲν ὡς ἀποδεικτικὸν γράψας τὸν
τοῦ Ζήνωνος λόγον, ἐπὶ προήκοντι δὲ τῷ ευγγράμματι δεικνὺς αὐτοῦ so
τὴν λύειν. .

899 Galenus de Hipp. et Plat. plac. III 5 (124) p. 297 M. καὶ

—

μετὰ ταῦτα τὴν ,,ἀκάρδιος“ ἐξηγεῖται mpocqyopíav — --- Tocoürov δὲ
ἐπιςτημανοῦμαι καὶ νῦν ἀπ᾽ αὐτῆς τῆς λέξεως τοῦ Χρυείππου μαρτυ-
ρούεης οἷς προεῖπον᾽ ἔχει δὲ die: 25

Κατὰ τοῦτο καὶ εὐκάρδιοι λέγονταί που εἶναί τινες κα-
θάπερ εὔψυχοι, καὶ καρδίαν ἀλγεῖν οἱ κηδόμενοί τινων, ὡς
ἂν κατὰ τὴν καρδίαν τῆς κατὰ τὴν λύπην ἀλγηδόνος Υτιγνο-
μένης."

— --- οὕτω δὲ κἀπειδὰν ἐπιφέρων εἴπῃ᾽ 80

»Τὸ γὰρ ὅλον, καθάπερ ἐν ἀρχῇ εἶπον, εὖ μάλ᾽ ἐμφαίνουειν
οἵ τε φόβοι καὶ αἱ λῦπαι κατὰ τοῦτο τὸ μέρος τιγνόμεναι“"

μαρτυρεῖ κἀνταῦθα τῷ τοῦ Πλάτωνος λόγω. καὶ διὰ τῶν ἑξῆς δὲ
κατὰ τὸν παραπλήειον τρόπον οὐκ αἰςθάνεται καταςκευάζων, ὡς ἐν τῇ
καρδίᾳ τὸ θυμοειδὲς ἵδρυται τῆς ψυχῆς. 35

»H τε τὰρ ἐν τοῖς φόβοις πάλεις τῆς καρδίας ἐκφανής
ἐετι καὶ fj εἰς τοῦτο τῆς ὅλης ψυχῆς ευνδρομή, οὐκ ἄλλως
ἐπιγεννηματικῶς τιγνομένων αὐτῶν, καθάπερ ἄλλοις ἄλλου
ευμπάςεχειν πεφυκότος, καθ᾽ ὃ καὶ cuviZávouciv εἰς αὑτούς,

secutus eam quae sequitur Galeni explicationem. 26 zov Miü.; ποι libri.

9248 DE ANIMA HOMINIS.

ευναγόμενοι πρὸς τοῦτο, ὡς ἂν τὸ ἡγεμονικόν, καὶ κατὰ τὴν
(xapbíav» ὡς ἂν [αὐτῶν] τούτου φυλακτικήν. καὶ τὰ τῆς λύ-
πῆς πάθη ἐνταυθοῖ που εὐφυῶς τίγνεται, οὐδενὸς ἄλλου ευμ-
mácyovtoc οὐδὲ ευναλγοῦντος τόπου. ἀλγηδόνων γάρ TrivUV

κατὰ ταῦτα γιγνομένων εφοδρῶν, ἕτερος μὲν οὐδεὶς ἐμφαίνει
τόπος τὰ πάθη ταῦτα, ὃ δὲ περὶ τὴν καρδίαν μάλιετα.“

— — - ἀλλὰ τοῦτο μὲν καὶ παρ᾽ αὐτῶν ὁμολογούμενον λαμβάνεται
τῶν Στωϊκῶν. οὐ μόνον vàp Χρύειππος, ἀλλὰ καὶ Κλεάνθης καὶ Ζήνων
ἑτοίμως αὐτὰ τιθέαειν. ἰ

10 900 Galenus de Hipp. et Plat. plac. III 7 (126) p. 302 M. Χρύ-
curmoc ἐν τῇ μετὰ τὰς προγεγραμμένας ῥήςεις λέξει προχείρως πάλιν
ἐξ ἑνὸς ἄρχεεθαι μορίου τὰς δυνάμεις ἀμφοτέρας λαμβάνει, μηδὲ μίαν
ἀπόδειξιν ἢ παραμυθίαν ἢ πιθανότητα τῷ λόγῳ προςτιθείς, ὡς ἐξ αὐ-
τῆς φανερὸν ἔεται τῆς λέξεως αὐτοῦ, τόνδε τὸν τρόπον ÉXoUcnc

15 »ἈΑτόπως οὖν αὐτὸ κατὰ ταῦτ... θηςόμενον, ἐάν τε μὴ
φῶει τὴν λύπην καὶ τὴν ἀγωνίαν ἀλγηδόνας εἶναι, ἐάν τε ἀλ-
γηδόνας ἐν ἄλλῳ τίνεεθαι τόπῳ ἢ τῷ ἡγεμονικῷ" τὰ δὲ αὐτὰ
καὶ ἐπὶ τῆς χαρᾶς καὶ ἐπὶ τοῦ θάρεους ἐροῦμεν, ἅπερ éugaí-
νει περὶ τὴν καρδίαν γινόμενα. ὃν τρόπον γάρ, ὅταν τὸν

οπόδα πονῶμεν ἢ τὴν κεφαλήν, περὶ τούτους τοὺς τόπους ὃ
πόνος γίνεται, οὕτως ευναιεθανόμεθα καὶ τῆς κατὰ τὴν λύπην
ἀλγηδόνος περὶ τὸν θώρακα τινομένης, οὔτε τῆς λύπης οὐκ.
οὔεης ἀλγηδόνος, οὔτε ἐν ἑτέρῳ τινὶ τόπῳ ἢ τῷ ἡγεμονικῷ
αὐτῆς γινομένης."

25 p 905 M.: ὃ δὲ Χρύειππος οὐδὲ τὰς δυνάμεις αὐτὰς διαλλάττειν
ἀλλήλων ὁμολογεῖ, οὐδ᾽ ἑτέρᾳ μέν τινι δυνάμει θυμοῦεθαι τὸ ζῶον,
ἑτέρᾳ δ᾽ ἐπιθυμεῖν, ἑτέρᾳ δὲ λογίζεςθαι.

901 Galenus de Hipp. et Plat. plac. ΠῚ 7 (127) p. 307 M. ἐπεὶ
δ᾽ ἐν τῷ νῦν ἐνεςτῶτι λόγῳ μνημονεῦςαι πάντων διέγνωμεν ὧν εἶπεν

8. ὃ Χρύειππος ἐν τῷ προτέρῳ περὶ ψυχῆς (ὑπὲρ» ἡγεμονικοῦ δια-
λεγόμενος, ἑξῆς ἂν εἴη καιρὸς ἤδη ευνάπτειν τοῖς εἰρημένοις τὰ λοιπά.
ευνεχὴς οὖν τῇ προγεγραμμένῃ ῥήςει τοῦ Χρυείππου τοιάδε τίς ἐετι.

»Καθ᾽ ἣν ἔτι φορὰν καὶ τὰ τοιαῦτα λέγεται πάντα᾽ “ἥψά-
μὴν cou τῆς καρδίας᾽, ὥςπερ τῆς ψυχῆς καὶ Ἅπτομαι τῆς

85 καρδίας᾽ λέγομεν, οὐχ ὡς ἀντιπαρέλθοιεν dv» τινες ἣμᾶς
ἐπὶ τοῦ ἐγκεφάλου καὶ τῶν «πλάγχνων λέγοντες καὶ τοῦ ἥπα-
τος, ἀλλὰ τοῖς προειρημένοις παραπληεςίως᾽ ἐκεῖνα γάρ μοι

2 καρδίαν addidi ex coni. [αὐτῶν eiecit Mü. 8 fortasse ἐκφανῶς.
9 Cf. I n. 210 (Zeno) 572 (Cleanthes). 15 lacuna in Hamilt, ἐξαχϑησόμενον
M et vulg.; fortasse: ἄτοπον οὖν τὸ x. v. λεχϑησόμενον. 17 γίνονται codd.

30 ὑπὲρ add. Mü. ^35 ἂν add. Mi.

DE ANIMA HOMINIS. 249

δοκεῖ λέγεεθαι, ὡς dv τις ἔφη, τῶν ἐντός cou ἅπτομαι᾽ bii-
κνουμένης τῆς κακοποιΐας ἐπὶ τοςοῦτον. τῇ δὲ καρδίᾳ κα-
θάπερ ἂν τῇ ψυχῇ χρώμεθα. καὶ τούτων ἔεται ἔμφαεις ἐφι-
ς«τᾶςει μᾶλλον."

902 Galenus de Hipp. et Plat. plac. III 4 (118) p. 216 Mü. Καὶ
γὰρ οὖν ὅταν εἴπῃ (sc. Chrysippus) διὰ τοῦτο λέγεςθαί τινας ἀκαρδίους,
ὅτι πεπιςτεύκαειν ἅπαντες ἄνθρωποι τὸ ἡγεμονικὸν τῆς ψυχῆς ἐν τῇ
καρδίᾳ περιέχεεθαι, θαυμάζειν ἄξιον τἀνδρὸς elc. — --- ἀλλὰ νὴ Δία
θαυμαείως ὅπως ἐξηγεῖται τοὔνομα τὸ ἀκάρδιον ἣ τινι διανοίᾳ Aéfouctv
οἱ πολλοί, ευνάπτων εὐθὺς αὐτῷ καὶ τὸν ἄςπλαγχνον᾽ ἔχει δὲ fj ῥῆςεις ὧδε.

»Παραβάλλουει δὲ τοῖς εἰρημένοις καὶ τὰ τοιαῦτα τῶν
λεγομένων, οἷον τοὺς ἀςεπλάγχνους, καθ᾽ ὅ φαμεν μὴ ἔχειν
τινὰς ἐγκέφαλον καὶ ἔχειν, οὕτως ἣμᾶς ὑπονοοῦντες λέγειν
καὶ μὴ ἔχειν καρδίαν τινὰς καὶ ἔχειν κατὰ τὰ προειρημένα,
τῶν μὲν ἀεπλάγχνων τάχα λαμβανομένων κατὰ τὸ μηδὲν ἔχειν ss
ἔνδον ευναλγοῦν κατὰ τὰ ἐναντία, καὶ ἀπὸ τῆς καρδίας οὕ-
τως αὐτῶν κοινότερον λεγομένων, τοῦ δ᾽ ἐγκεφάλου λαμβα-

. νομένου ἤτοι κατὰ τὰ αὐτὰ ὁμοίου τινὸς ὄντος, ἢ διὰ τὸ καὶ
τοῦτον ἔχειν τινὰ κυρίαν τοῖς ς«πλάγχνοις ὁμοίαν.“

'H μὲν ῥῆεις αὕτη χρὴ δ᾽ αὐτὴν ἀναγνῶναί τινα καὶ τρὶς καὶ 50
τετράκις ἐπὶ ςχολῇ πολλῇ. ἀκριβῶς προςέχοντα τὸν νοῦν τοῖς λεγομέ-
νοις. οὕτω γὰρ μόνως, οἶμαι, πειςθήςεται τὸ κατὰ τὴν παροιμίαν λε-
γόμενον ὑπάρχειν αὐτῇ τὸ ,λαβὲ μηδὲν καὶ κράτει καλῶς.“ Affirmat
porro G. summam cum nimia brevitate obscuritatem his verbis inesse.
καίτοι Tv γε cuvrouíav οὐδὲ καθ᾽ ἕνα τῶν ἑαυτοῦ λόγων ἐζήλωκεν, ss
ἀλλ᾽ οὕτω μακρός écriv, ὡς πολλάκις ἐν ὅλῳ βιβλίῳ πολυειδῶς ὑπὲρ
τῶν αὐτῶν ἄνω τε καὶ κάτω τοὺς λόγους ἑλίττειν. τὸ μὲν δὴ τῆς
ἀςαφείας αὐτῷ εύνηθες, ἀςθενείᾳ τῆς ἑρμηνευτικῆς δυνάμεως ἑπόμενον
— — 10 δὲ τῆς βραχυλογίας ἄηθές τε καὶ cmavíuc ὑπ᾽ αὐτοῦ τιγνό-
μενον, ἐν οἷς ἂν μάλιετα λόγοις ἄφυκτον αἰςθάνηται τὸ ςφάλμα τῶν so
ἑαυτοῦ δογμάτων -“-“-- --- --- ἵνα δηλαδὴ δοκῇ μὲν ἀπολελογῆςθαι πρὸς
τοὔγκλημα καὶ μὴ παρεληλυθέναι τελέως αὐτό, μηδὲν δὲ ἡμεῖς ἔχωμεν
ἀντιλέγειν τοῖς εἰρημένοις, ὧν οὐδ᾽ ὅλως μανθάνομεν. αὐτίκα γέ τοι
κατὰ τὴν προγεγραμμένην pfjav, ἐν fj τὸ ἄςπλαγχνον καὶ τὸ μὴ ἔχειν
ἐγκέφαλον ὅπως οἱ πολλοὶ λέγουειν ἐξηγεῖται, ἐμοὶ μὲν δοκεῖ τοιόνδε 585
τι δηλοῦν᾽ ,ἀςπλάγχνους μὲν καλοῦειν ἐνίους ἐν icu τῷ ἀκαρδίους,
ἐπειδὴ «πλάγχνον fj καρδία, τὸ δ᾽ ἐγκέφαλον μὴ ἔχειν ἐν icu τῷ ἄςπλαγχ-
νον εἶναι λέγουειν, ἐπειδὴ καὶ οὗτος ς«πλάγχνον τ᾽ ἐςτὶ καὶ κύριον.“

οὐ μὴν προείενταί γε πάντες οἱ Στωϊκοὶ τὴν τοιαύτην ἐξήγηειν,

9 74 τινι Hamilt. — 15 κατὰ τὰ ἐναντία non intellegc.

950 DE ANIMA HOMINIS.

ἀλλ᾽ ἕτερον μέν τι λέγεςθαί φαειν, οὐ δηλοῦει δὲ αὐτό, τῶν ἐεωτερικῶν
ὑπάρχον δηλονότι, καὶ ἐπιτιμῶςιν ἡμῖν εὐθέως ὡς προπετῶς ἀντιλέγουει,
πρὶν γνῶναι τὸ λεγόμενον. οἱ δὲ καὶ λοιδοροῦντες ςφοδρότερον ἀνει-
ςάκτους τε καὶ φιλονείκους ἀποκαλοῦειν, οὔ qací τε διδάξειν τὸ λεγόμε-

5 νον ἀπαιδεύτους ἀνθρώπους᾽ καίτοι τά Y" ἄλλα καὶ μὴ βουλομένων ἡμῶν
διεξέρχονται μακρῶς. ἀλλ᾽ ὅταν, ὡς εἶπον, ἐπί τι τοιοῦτον ἀφίκωνται,
μηδεμίαν ἔχον εὐπορίαν φλυαρίας, οἵ μὲν γράφοντες τὰ βιβλία ταχέως
θ᾽ ἅμα καὶ ἀεκαφῶς παρατρέχουειν, οἱ δ᾽ ἐξηγούμενοι τὰ τούτων ευγγράμ-
ματα φθόνου μᾶλλον ὑπόνοιαν εἰς τοὺς ἀκούοντας ἐκπέμπειν ἕτοιμοι

10 γίγνονται, προςποιούμενοι μὴ βούλεεθαι διδάςκειν ἡμᾶς, ἤπερ ὁμολο-
γοῦει νενικῆεθαι. ἀλλὰ τοὺς μὲν ἀςπλάγχνους τε καὶ ἀνεγκεφάλους
ἤδη παρέλθωμεν, ἵνα μὴ λυπῶμεν ἐπὶ πλέον τοὺς περὶ τὸν Χρύειππον
ἐναργῶς καταμαρτυρουμένους ὑφ᾽ ὧν ἐπικαλοῦνται μαρτύρων.

903 Galenus de Hipp. et Plat. plac. III 7 (128) p. 809 Mü. μετὰ

15 δὲ ταῦτα τοιάνδε τινὰ γράφει ῥῆειν᾽ ,Karà τοιαύτην δέ μοι δο-
κοῦει μάλιετα φορὰν καὶ οἱ τιμωρητικώτερον πρός τινας φε-
ρόμενοι δρμᾶν ἐπὶ τὸ ταύτην ἐκεπάςαι, καθ᾽ ἣν φορὰν ἐπιτεί-
γοντες καὶ πρὸς τὰ λοιπὰ τῶν ς«πλάγχνων ὁμοειδῶς φέρονται.“

ibidem p. 311 M. ὥεπερ ve κἀν τοῖς ἑξῆς τῶν προγεγραμμένων,

40 ἐν oic nc

Kai τὰ τῶν ὀργιζομένων δὲ πάθη περὶ τὸν θώρακα φαί-
νεται γινόμενα καὶ τὰ τῶν ἐρώντων, ὥςτε καὶ τὴν ἐπιθυμίαν.
μάλιετα γτίνεςεθαι περὶ τούτους τοὺς τόπους.“

ibidem p. 312 M. ἐφεξῆς δὲ τούτων τάδε γράφει"

25 EU μάλα δὲ mapicráci τὸ λεγόμενον, ὡς ἔφην, xai αἱ ἐν
αὑτοῖς γινόμεναι μελέται καὶ ῥήεεων καὶ τῶν παραπληείων.
ἐν ᾧ γὰρ ταῦτα πάντα ευντελεῖται, πάντως εὔλογον ἐν ἐκείνῳ
καὶ τὴν τοῦ λόγου διέξοδον τίνεεθαι, καὶ λέγειν ἡμᾶς καὶ
διανοεῖςεθαι κατ᾽ ἐκεῖνο."

80 ibidem (129) p. 313 M. ἐμοὶ μὲν δὴ δοκεῖ τῷ περὶ τῆς φωνῆς
λόγῳ καὶ νῦν προςχρῆςθαι. τεκμαίρομαι δὲ καὶ ἐκ τῶν ἐπιφερομένων᾽

τ Ἀπὸ γὰρ τῆς διανοίας, φηεί, δεῖ λέγειν καὶ ἐν ἑαυτῷ
λέγειν [ἢ φωνὴν διεξιέναι] καὶ διανοεῖεθαι καὶ ἐν ἑαυτοῖς
φωνὴν διεξιέναι καὶ ἐκτὸς ἐκπέμπειν.“

35 ὁμολογούμενον γάρ τι λαμβάνων, ὡς τοῦ αὐτοῦ μορίου τὸ λέγειν
εἴη καὶ τὸ ἐν ἑαυτῷ λέγειν, εἶτα προελαμβάνων αὐτὸ τῆς καρδίας ἔργον
εἶναι τὸ λέγειν, ἐξ ἀμφοῖν ἔχει περαινόμενον, ἐν τῇ καρδίᾳ γίνεεθαι
τὸ ἐν ἑαυτῷ λέγειν. — — --- ἐπιεκκεψώμεθα οὖν ἤδη τὸν ἑξῆς.

15 ita Hamilt. apud Pet. p. 24, vulgo τοιάνδε. 88 ἢ φωνὴν διεξιέναι
seclusi; additamentum fortasse inde ortum est, quod scriba ab ἐν ἑαυτῷ ad ἐν
ἑαυτοῖς aberraverat. || x«l διανοεῖσθαι corr. Hamilt., καὶ καρδίαν νοεῖσθαι vulg.

DE ANIMA HOMINIS. 951

p.914 M. οΟἰκείως δὲ τούτῳ καὶ οἱ «τεναγμοὶ ἐντεῦθεν
προΐενται."

904 Galenus de Hipp. et Plat. plac. ΠῚ 7 (129) p. 315 M. τὰ δὲ
μεταξὺ τῶν émü)v écri μὲν ὀλίγιςτα, περιέχεται bé τις κατὰ ταῦτ᾽ ἐναντιο-
λογία Χρυείππου πρὸς ἑαυτὸν --- — ---- ἐν δὲ τῷ παρόντι τῶν ῥήςεων s
αὐτῶν ἐπιμνηςθήςομαι μόνον ἐχουςῶν ὧδε᾽

»Ὁ δὲ ποιητὴς πλεονάζων ἐν τούτοις διὰ πολλῶν παρί-
crnciv, ὅτι καὶ τὸ λογιςτικὸν καὶ τὸ θυμοειδὲς περὶ τοῦτόν
ἐςτι τὸν τόπον, ευνάγων ὡς ταὐτὸν αὐτά, καθάπερ καὶ δεῖ
ποιῆςαι." ᾿ 10

— -—— καὶ διὰ τῶν ἑξῆς δὲ προειπών, ἐν οἷς ὁ ποιητὴς ἐν τῇ
καρδίᾳ τὸ λογιζόμενον ὑπάρχειν ἀποφαίνεται, μετὰ ταῦτ᾽ ἐπιφέρει᾽

»Ὅτι δὲ καὶ τὸ ἐπιθυμητικὸν ἐνταῦθα, διὰ τούτων ἐμφαίνει"
(Ξ 815) Οὐ γὰρ πώποτέ μ᾽ ὧδε θεᾶς ἔρος οὐδὲ τυναικὸς

Θυμὸν ἐνὶ «τήθεςει περιπροχυθεὶς ἐδάμαεςεν.“ 15
εἶτ᾽ ἐφεξῆς"

»Ὅτι δὲ τὸ θυμοειδὲς ἐνταῦθά πού ἐςτι, τὰ τοιαῦτα ἐμ-
φαίνει πλείονα ὄντα᾽ (A 24) ;

Ἥρῃ δ᾽ οὐκ ἔχαδε ςτῆθος χόλον, ἀλλὰ προεηύδα.
καὶ (Σ 168) 209
Χόλος, ὅςτ᾽ ἐφέηκε πολύφρονά περ χαλεπῆναι.“

905 Galenus de Hipp. et Plat. place. IV 1 (184) p. 8351:.Μ. εἰ μὲν
οὖν ἀεὶ τὰ αὐτὰ περὶ τῶν αὐτῶν Ó Xpücurmoc ἔγραφε, καὶ μὴ διεφέ-
pero πρὸς αὑτὸν ἐν τοῖς πλείετοις δόγμαειν ἐπαμφοτερίζων, οὐδ᾽ ἂν
ἐμοὶ μακρὸς ὃ τῆς ἀντιλογίας ἐγίνετο λόγος. ἐπεὶ δ᾽ ἄλλοτε ἄλλα περὶ s5
τῶν αὐτῶν εὑρίεκεται γράφων, οὐκ ἔτι ῥάδιον οὔτε τὴν γνώμην épun-
νεῦςαι τἀνδρός, οὔθ᾽ ὅπῃ ςφάλλεται δεικνύναι᾽ περὶ γοῦν τῶν διοικουςῶν
hiuác δυνάμεων ἐν τῷ προτέρῳ περὶ τῆς ψυχῆς εἰπών, ὡς ὁ Πλά-
τῶν ὑπελάμβανε, τὸ μὲν λογιςτικὸν ἐν τῇ κεφαλῇ τετάχθαι, τὸ δὲ θυ-
μοειδὲς ἐν τῇ καρδίᾳ, τὸ δὲ ἐπιθυμητικὸν περὶ τὸν ὀμφαλόν, ἐν τοῖς 30
ἑξῆς αὐτὸς εἰς τὴν καρδίαν πειρᾶται τὰ τρία ευνάγειν. éyoua δὲ αἱ
ῥήςεις doe:

,»,ῬὉ δὲ ποιητὴς πλεονάζων ἐν τούτοις διὰ πολλῶν παρί-
εστήςιν, ὅτι καὶ τὸ AoyicrikÓv καὶ τὸ θυμοειδὲς περὶ τοῦτόν
ἐςτι τὸν τόπον, cuvámTUV εἰς ταὐτὸν καὶ τὸ ἐπιθυμητικόν, 55
καθάπερ καὶ ἔδει ποιῆςαι."“

εἶτα ἐπιφέρων φηκί᾽

»Ὅτι μὲν yàp τὸ λοτγιςτικόν ἐςτιν ἐνταῦθα, διὰ τούτων
ἐμφαίνεται"

9 συνάπτων εἷς το. loc. p. 332 M. || pro αὐτὰ praebet: καὶ τὸ ἐπιϑυμητι-
κὸν ll [ἔδει 11.

Stoicorum veterum fragm. IL 11

259 DE ANIMA HOMINIS.

Ἄλλο δ᾽ ἐνὶ crfjOecci νόος καὶ μῆτις ἀμύμων.
(Od.n 258) ᾿Αλλ᾽ ἐμὸν ὀὔποτε θυμὸν ἐνὶ «ετήθεεειν ἔπειθεν.“
εἶτ᾽ ἐφεξῆς ἔπη παραθέμενος πλείω, μετὰ ταῦτά qnav:
»͵Οτι δὲ καὶ τὸ ἐπιθυμητικὸν ἐνταῦθα, ἐκ τούτων ἐμφαίνει"
5 (Π.Ξ 815) Οὐ γὰρ πώποτ᾽ ἔμ᾽ ὧδε θεᾶς ἔρος οὐδὲ γτυναικὸς
Θυμὸν ἐνὶ ε«τήθεςει περιπροχυθεὶς ébágacce."
καὶ μετ᾽ ὀλίγα πάλιν".
»Ὅτι δὲ καὶ τὸ θυμοειδὲς ἐνταῦθα αὐτῷ écri, τὰ τοιαῦτα
ἐμφαίνει πλείονα ὄντα"

1:0 (I. Δ. 24) Ἥρῃ δ᾽ οὐκ ἔχαδε ετῆθος χόλον, ἀλλὰ mpocnóba.

καὶ ἔτι"

(ΠΣ 108) Καὶ χόλον, ὅςτ᾽ ἐφέηκε πολύφρονά περ χαλεπῆναι"
Ὅετε πολὺ γλυκίων μέλιτος καταλειβομένοιο
᾿Ανδρῶν ἐν «ς«τήθεςειν ἀέξεται, ἠύΐτε καπνός.“

15 906 Galenus de Hipp. et Plat. plac. III 2 (114) p. 260 M. κάλλιον
οὖν ἦν — τὸν Χρύειππον — πειραθῆναι τὸ τοῦ Ζήνωνος ἀποδεῖξαι
(sc. ἔνθ᾽ ἂν ἢ τὸ παθητικὸν τῆς ψυχῆς, ἐνταῦθα καὶ τὸ λογιςτικὸν ὑπάρ-
xev) καὶ μὴ πλῆθος ἐπῶν παραγράφειν ἐξ ἁπάντων τῶν ποιητῶν ἐκ-
λέγοντα, δεικνύντων ὀργὴν καὶ θυμὸν καὶ φόβον καὶ δειλίαν καὶ θράςος

20 καὶ θάρεος καὶ καρτερίαν, óca τ᾽ ἄλλα τοιαῦτα, τὰ μὲν ἐνεργείας τινὰς
εἶναι τὰ δὲ παθήματα τῆς καρδίας. τί γὰρ αὐτῷ βούλεται ταυτὶ τὰ
ἔπη τὰ ἐξ Ὁμήρου ευνειλεγμένα;

(θα. υ 18) Κραδίη δέ οἱ ἔνδον ὑλάκτει
καὶ" (ibid. 17. 18)
25 Στῆθος δὲ πλήξας κραδίην ἠνίπαπε μύθῳ"
Τέτλαθι δή, κραδίη᾽ καὶ κύντερον ἄλλο ποτ᾽ ἔτλης
καὶ" (Il. K 9.10 ef. I 433)
"Qc πυκίν᾽ ἐν crfjOecciv ávacreváyiZ' A vauéuvuv
Ne160e€v ἐκ kxpabínc, περὶ yàp δίε vnuciv ᾿Αχαιῶν.
30 καὶ (Il. I 646)
Αλλά μοι οἰδάνεται κραδίη χόλῳ.
καὶ" (Il. A 24)
Ἥρῃ δ᾽ οὐκ ἔχαδε crfjOoc χόλον, ἀλλὰ προεηύδα.
καὶ" (Il. A 82)
35 ᾿Αλλά τε καὶ uerómicOev ἔχει κότον, ὄφρα τελέεςῃ,
Ἐν ετήθεεειν ἕοῖειν.
Ἐν ἅπαει γὰρ τούτοις οὐ τὸ λογιςτικὸν ἀλλὰ τὸ θυμοειδὲς ἐν τῇ

καρδίᾳ περιέχεεθαι δηλοῦται, ὥςπερ, οἶμαι, κἀν τοῖςδε (Il. X 107)

Καὶ χόλος, ócr' ἐφέηκε πολύφρονά περ χαλεπῆναι.

4 ἐκ) immo διὰ cf. p. 315,17 M. 8 αὐτῷ] immo zov cf. 1. 1.

DE ANIMA HOMINIS. 253

"Ocre πολὺ γλυκίων μέλιτος καταλειβομένοιο
᾿Ανδρῶν ἐν crrjOecciv ἀέξεται ἠῦτε καπνός.
καὶ" (Il. A 12)
Kapbíg ἄληκτον πολεμίζειν ἠδὲ μάχεεθαι
καὶ πρὸς τούτοις érv (Il. P 570) δ
Καί οἱ μύιης θάροος ἐνὶ crrjOecciv ἔθηκε
καὶ" (Od. v 286)
An ἄχος κραδίην Λαερτιάδεω 'Obucfjoc.
καὶ" (Il. E 125?)
Ἐν δ᾽ ἄρα οἱ ςτήθεςει μένος πατρώϊον ἧκε 10
καὶ" (Il. 1 629. 80 cf. 675)
— — Αὐτὰρ ᾿Αχιλλεὺς
Δεινὸν ἐνὶ crfjOecciv ἔχει μεγαλήτορα θυμόν.
καὶ" (Il. 1 636. 37)
— — Σοὶ δ᾽ ἄληκτόν τε κακόν τε i5
᾿ Θυμὸν ἐνὶ crfjO0ecci θεοὶ θέεαν εἵνεκα κούρης.
καὶ" (Il. Ν 494)
"Qc Αἰνείᾳ θυμὸς ἐνὶ «τήθεςει τεγήθει
καὶ (frustra quaesivi)
TTpficev ἐνὶ ς«τήθεςειν épicOevéoc Διὸς ἀλκὴν 40
Γνώμεναι.
καὶ πρὸς τούτοις ἔτι᾽ (Il. Ν 73. 14)
Καὶ δέ μοι αὐτῷ θυμὸς ἐνὶ ετήθεςει φίλοιει
Μᾶλλον ἐφορμᾶται πολεμίζειν ἠδὲ μάχεεθαι.
καὶ (IL Ο 321. 22?) 25
Lcic, ἐπὶ δ᾽ αὐτὸς düce μάλα μέτα, Toici δὲ θυμὸν
Ἐν ε«τήθεςειν ἔθελξε, φόβου δ᾽ ἐμνήςαθ᾽ ἕκαετος.
καὶ (Il. K 220)
Νέετορ, ἔμ᾽ ὀτρύνει κραδίη καὶ θυμὸς ἀγήνωρ.
καὶ" (Il. Κ 244) 30
Οὗ περὶ μὲν πρόφρων κραδίη καὶ θυμὸς ἀγήνωρ.
καὶ" (T. Δ 313. 14)
Ὦ vépov, εἴθ᾽ ὧς θυμὸς ἐνὶ ςετήθεςει φίλοιει,
"Qc τοι γτΤούναθ᾽ ἕποιτο.
καὶ" (Od. o 20) 35
Οἴεθα γὰρ οἷος θυμὸς ἐνὶ crfjOecci γυναικός.
καὶ (Od. π 274. 15)
Σὸν δὲ φίλον κῆρ
Τετλάτω ἐν crfjOecci κακῶς πάεχοντος ἐμεῖο
καὶ (Il. B 142)
"Qc φάτο, roici δὲ θυμὸν ἐνὶ crfjOecciv ὄρινε.
115

254 DE ANIMA HOMINIS.

. καὶ" (Od. p 489)
Τηλέμαχος δ᾽ ἐν μὲν κραδίῃ μέγα πένθος de£ev.
καὶ" (Od. v 22)
"Qc φάτ᾽ ἐνὶ críjOecci καθαπτόμενος φίλον ἦτορ.
δ καὶ
ia Τῷ δὲ μάλ᾽ ἐν [é]nícy κραδίῃ cnuaívere τληυῖα.
πάντα μὲν γὰρ ταῦτα τὰ ἔπη καὶ πρὸς τούτοις ἔτι μυρία ἕτερα
τὸ πλῆθος ὧν Χρύειππος παρατίθεται τὸ θυμοειδὲς ἐν τῇ καρδίᾳ φηεὶν
ὑπάρχειν. ἐγὼ δὲ εἰ πάντα παραγράφοιμι, πληρώςω τὸ βιβλίον, ὥςπερ
10 καὶ ὁ Χρύειππος ἐπλήρωςεν. ἀλλ᾽ ἐξ Ὁμήρου μὲν ἱκανὰ καὶ ταῦτα᾽
. τῶν δ᾽ ἐξ Ἡειόδου παραγραφέντων ὑπὸ Χρυείππου, παμπόλλων καὶ
αὐτῶν ὄντων, ἀρκέςει μοι δυοῖν ἢ τριῶν ἐπιμνηςθῆναι παραδειγμάτων
ἕνεκα. (Rzach fr. 234)
Τοῦ[δε] γὰρ ἀέξετο θυμὸς ἐνὶ crfj8ecci φίλοιει..
15 καὶ" (ib. fr. 235)
Οἷον ἐνὶ «τήθεςει χόλον θυμάλγε᾽ Éxouca.
καὶ (Hes. Theog. 641)
Πάντων ἐν «ετήθεςειν ἀέξετο θυμὸς ἀγήνωρ.
Vituperat dein Galenus Chrysippum quod non locos poétarum
90 Suis sententiis accommodatos attulerit, ceteros omiserit ὁ δ᾽ ὁμοίως
ἑξῆς ἁπάντων μέμνηται. τὰ μὲν γὰρ τοιαῦτα τῶν ἐπῶν ἅπαντ᾽ ἐχρῆν
ὑπ᾽ αὐτοῦ παραλελεῖφθαι, δι᾽ ὧν δὲ νοῦν καὶ φρένας καὶ διάνοιαν καὶ
λογιςμὸν εἶπέ τις ποιητὴς ἐν καρδίᾳ περιέχεςεθαι, ευνάγειν ἔδει, καθάπερ
ἔχει. καὶ τὰ τοιαῦτα᾽
35 Καὶ τότε δὴ crn0éuv ᾿Αθάμα φρένας ἐξέλετο Ζεύς.
καὶ (Il. Y 20)
Ἔγνως, Ἐννοείγαιε, ἐμὴν ἐν ς«τήθεει βουλήν.
καὶ" (Od. v 330) |
Αἰεί τοι τοιοῦτον ἐνὶ crfjOecci νόημα
80 καὶ" (Od. p 403)
— — Οὔ μοι τοιοῦτον ἐνὶ crfjOecci νόημα
Magnam eiusmodi versuum multitudinem apud poétas occurrere
G. dieit. ibidem III cp. 3 (116) p. 267 M. τὸ δὲ πλείω μὲν ἐκεῖνα,
ταυτὶ δ᾽ ἐλάττω γράψαι τῷ μὲν τὸ ἀληθὲς τῆς icropíac ἐπιδεικνύντι
86 καλῶς ἂν γἱίγνοιτο᾽ πλείω γὰρ ὄντως écriv ἐκεῖνα᾽ τῷ δ᾽, ὅπερ ὁ Χρύ-
εἰππος ςπουδάζει, καταςκευάζειν ἐπιχειροῦντι πρὸς ἐναντιώματος ἂν εἴη,
καὶ μάλιςθ᾽ óca φανερῶς ἐπιτιμῶντα ποιεῖ τὸν λογιςμὸν τῷ θυμῷ,
καθάπερ καὶ τάδε᾽ (Od. v 17. 18)
Στῆθος δὲ πλήξας κραδίην ἠνίπαπε μύθῳ"
40 Τέτλαθι δὴ κραδίη, καὶ κύντερον ἄλλο ποτ᾽ ἔτλης.

25 cf, Petersen p. 22 n. 6.

DE ANIMA HOMINIS. 255

Probat dein Galenus, longiore disputatione pluribusque Homeri
versibus allatis, apud Homerum hoe loco τὸ λογιςτικὸν partem animi
esse τοῦ θυμοειδοῦς διάφορον. p. 272 M. Ἐμοὶ μὲν δὴ τούτων τῶν
᾿ ἐπῶν εὐκαιρότατα μὲν ὁ Πλάτων δοκεῖ μνημονεύειν ἐν τετάρτῳ πολιτείας
(p. 441b), ἀκαιρότατα δ᾽ ὁ Χρύειππος, ἔτι δὲ μᾶλλον ὧν Εὐριπίδης
ἐποίηςε λέγουςαν τὴν Μήδειαν, ἡνίκα καὶ κατὰ τὴν ἐκείνης ψυχὴν ὁ
λογιςμὸς écracíaZe πρὸς τὸν θυμόν. Quod supra de loco homerieo pro-
bavit, iam de euripideo Galenus demonstrat δύο ὄντα αὐτὰ μόρια τῆς
ψυχῆς (se. τὸ λογιςτικὸν καὶ τὸ θυμοειδές). p. 274 M. ὁ δὲ Χρύειππος
οὔτε μόρια ψυχῆς ταῦτ᾽ εἶναι νομίζων, οὔτε δυνάμεις ἀλόγους ἑτέρας
τῆς λογικῆς, ὅμως οὐκ ὀκνεῖ τῶν ᾿Οδυςςέως τε καὶ Μηδείας ἐπῶν μνη-
μονεύειν, ἐναργῶς καταβαλλόντων τὴν δόξαν αὐτοῦ. --- --- ἐμπέπληςται
γὰρ ὁ περὶ ἡγεμονικοῦ λόγος ὑπὸ Χρυείππου γεγραμμένος ἐπῶν ποιη-
τικῶν ἤτοι τὰ πάθη περὶ τὸν θώρακά τε καὶ τὴν καρδίαν ευνίεταςεθαι
μαρτυρούντων, ἢ δύο εἶναι τῆς ψυχῆς δυνάμεις ὅλῳ τῷ γένει διαφε-
poócac ἀλλήλων, τὴν μὲν ἄλογον, τὴν δὲ λογικήν. "Qcmep γὰρ ἐξ
Ὁμήρου καὶ Ἡειόδου βραχέα παρεθέμην ὀλίγῳ πρόςεθεν ὧν ὁ Χρύειπ-
. πος ἔγραψεν, οὕτως ἐξ Ὀρφέως καὶ Ἐμπεδοκλέους καὶ Τυρταίου
καὶ Στηειχόρου καὶ Εὐριπίδου καὶ ἑτέρων ποιητῶν ἐπῶν μνη-
μονεύει παμπόλλων ὁμοίαν ἐχόντων ἀτοπίαν, οἷον καὶ ὅταν εἴπῃ
Τυρταῖον λέγοντα"

(ἔν. 18 Bgk) Αἴθωνος δὲ λέοντος ἔχων ἐν «τήθεει θυμόν.

ὅτι μὲν γὰρ ἔχει ὃ λέων θυμόν, ἀκριβῶς ἅπαντες ἄνθρωποι καὶ
πρὶν ἀκοῦςαι Τυρταίου τιγνώεκομεν, οὐ μὴν Χρυείππῳ γ᾽ ἔπρεπε παρα-
θέεθαι τὸ ἔπος ἀφαιρουμένῳ τοὺς λέοντας τὸν θυμόν. οὐδὲν
γάρ, ὡς οἴεται, τῶν ἀλόγων ζώων οὔτε τὸ θυμοειδὲς οὔτε τὸ
ἐπιθυμητικὸν οὔτε τὸ λογιςτικὸν ἔχει, ἀλλὰ — ---παρὰ πᾶεαν

τὴν ἐνάργειαν ἀφαιροῦνται τῶν εἰρημένων ἁπάντων αὐτὰ
᾿ςχεδὸν ἅπαντες οἱ Στωΐϊκοί.

907 Galenus de Hipp. et Plat. plac. III 4 (120) p. 281 M. ἐμπλήςας
ὃ Χρύειππος ὅλον τὸ βιβλίον ἐπῶν ὋὉμηρικῶν καὶ 'Hciobetuv καὶ Στη-
εἰχορείων, Ἐμπεδοκλείων τε καὶ Ὀρφικῶν, ἔτι δὲ πρὸς τούτοις ἐκ τῆς
τραγῳδίας καὶ παρὰ Τυρταίου καὶ τῶν ἄλλων ποιητῶν οὐκ ὀλίγα παρα-
θέμενος, εἶτα [μὴ] cuveic τῆς θαυμαςτῆς δὴ ταύτης ἀπεραντολογίας

(τοῦτο γὰρ αὐτῇ μᾶλλον ἡγοῦμαι προεήκειν τοὔνομα) ταῦτα κατὰ λέξιν ss

ἐπιφέρει"

»ταυτὶ μὲν φήςεουειν ἀδολεςχίαν εἶναι γραώδη, τυχὸν δὲ
καὶ γραμμάτων bibackáAou βουλομένου ςτίχους ὅτι πλείετους
ὑπὸ τὸ αὐτὸ διανόημα τάξαι."

28 ἐνέργειαν libri. 84 μὴ delevit Mü,

τα

956 DE ANIMA HOMINIS.

"ibidem (121) p. 285 M. ἔγωγ᾽ οὖν ἠναγκάεθην ὑπὸ «τῆς» τοῦ
Χρυείππου προαχθεὶς ἀδολεςχίὰς ἐξηγεῖεθαι τάς τε τῶν ἰδιωτῶν καὶ
τὰς Εὐριπίδου φωνάς, ὃ μήποτ᾽ ἂν ἑκὼν ἐτόλμηςα πρᾶξαι περὶ τηλι-
κούτου δόγματος ἀποδείξεις γράφων. Neque enim interesse, quid
poetae dixerint, sed quid verum sit atque probari possit.

908 Galenus de Hipp. et Plat. place. III 8 (130) p. 317 M. ἑξῆς
T€ TpocOrcu τὸν περὶ τῆς ᾿Αθηνᾶς λόγον. aicOóuevoc yàp ὃ Χρύ-
εἴἰππος ἐναντιούμενον τοῖς ἑαυτοῦ δόγμαςι τὸν περὶ τῆς θεοῦ μῦθον,
ἀπὸ τῆς τοῦ Διὸς κεφαλῆς ὑπειλημμένης γεγενῆςθαι, τοιάδε λέγει (παρα-
γράψω γὰρ ἅπαςαν αὐτοῦ τὴν ῥῆςιν, εἰ καὶ μακροτέρα πώς écriv).
»Ἀκούω δέ τινας λέγειν παραμυθουμένους πρὸς τὸ ἐν τῇ
κεφαλῇ εἶναι τὸ ἡγεμονικὸν τῆς ψυχῆς μέρος τὸ yàp τὴν
᾿Αθηνᾶν, μῆτιν οὖςεαν καὶ οἷον φρόνηειν, ἐκ τῆς κεφαλῆς γε-
γέεθαι τοῦ Διὸς εὐμβολόν φαειν εἶναι τοῦ ταύτῃ τὸ ἥτγεμονι-
15 κὸν εἶναι᾽ οὐ γὰρ ἄλλως ἂν ἐν τῇ κεφαλῇ τενέεθαι μῆτιν καὶ
opóvnciv, εἰ μὴ τὸ ἡγεμονικὸν ἐν ταύτῃ ἐςτί᾽ πιθανοῦ μέν
τινος ἐχόμενοι, διαμαρτάνοντες δ᾽, ὡς ἐμοὶ φαίνεται, καὶ
ἀγνοοῦντες τὰ περὶ τούτων ἱετορούμενα, περὶ ὧν οὐ χεῖρόν
écriv. ἐπὶ πλέον εἰπεῖν τοῖς ἐνεετῶςει ζητήμαςι. φαςεὶ δ᾽ oí
2:0 μὲν οὕτως ἁπλῶς, ἐκ τῆς τοῦ Διὸς κεφαλῆς αὐτὴν τενέεθαι,
οὐδὲ προειετοροῦντες τὸ πῶς ἢ κατὰ τίνα λόγον. ὁ δὲ Ἡείο-
δος ἐπὶ πλέον λέγει ἐν ταῖς [θεογονίαις] τινῶν μὲν ἐν τῇ θεο-.
γονίᾳ γραφόντων τὴν γένεειν αὐτῆς, πρῶτον μὲν Μήτιδι cuT-
γενομένου τοῦ Aióc, δεύτερον δὲ Θέμιδι, τινῶν δὲ ἐν ἑτέροις
:$ ἄλλως γραφόντων τὴν γένεειν αὐτῆς, ὡς ἄρα γενομένης ἔρι-
δος τῷ Aii καὶ τῇ Ἥρᾳ τγεννήςειεν fj μὲν Ἥρα δι᾽ ἑαυτῆς τὸν
Ἥφαιετον, ὃ δὲ Ζεὺς τὴν ᾿Αθηνᾶν ἐκ τῆς Μήτιδος καταπο-
θείεης ὑπ᾽ αὐτοῦ. ἣ μὲν γὰρ εἰς αὐτὸν κατάποεις τῆς Μήτι-
δος καὶ ἔνδον τοῦ Διὸς τῆς ᾿Αθηνᾶς Tévecic κατ᾽ ἀμφοτέρους
δοτοὺς λόγους ἐςτίν. διαφέρουςι δ᾽ ἐν τῷ πῶς ταῦτα cuvere-
λέεθη πρὸς τὸν ἐνεετῶτα λόγον οὐθενὸς ὄντος τοιούτου. τὸ
γὰρ κοινὸν ἐν αὐτοῖς ὑπάρχον μόνον χρήειμόν ἐςτι πρὸς τὰ
évecrü Ta" λέγεται δ᾽ ἐν μὲν τῇ θεογονίᾳ οὕτω᾽ (Hes. Theog.
886—90. 900)
35 Ζεὺς δὲ θεῶν βαειλεὺς πρώτην ἄλοχον θέτο Μῆτιν,
Πλεῖετα θεῶν εἰδυῖαν ἰδὲ θνητῶν ἀνθρώπων.
Ἀλλ᾽ ὅτε δή ρ᾽ ἤμελλε θεὰν γλαυκῶπιν ᾿Αθήνην
Τέξεεθαι, τότ᾽ ἔπειτα δόλῳ φρένας ἐξαπατήςας

σι

1 addidi ex coni. 2 προαχϑεὶς Hamilt. et Marcianus. 22 $'toyo-
νίαις add. in Hamilt. sec. manus, vid. Petersen p. 24. 81 οὐϑενὸς Marc., Ha-
milt. in marg., vulgo: 09s» ὡς.

DE ANIMA HOMINIS. 25

Αἱμυλίοιει Aóvoiciv ἑὴν ἐγκάτθετο vnbov:
Ὥς οἱ ευμφράεεςεαιτο θεὰ ἀγαθόν τε κακόν τε.
εἶτα προελθών φηειν οὕτως" (ibid. 924—26)
Αὐτὸς δ᾽ ἐκ κεφαλῆς γλαυκώπιδα γείνατ᾽ ᾿Αθήνην,
Δεινήν, ἐγρεκύδοιμον, ἀγέετρατον, ἀτρυτώνην, δ
Πότνιαν, ἣ κέλαδοί τε ἅδον, πόλεμοί τε μάχαι τε.
«ς«τήθεςει γὰρ αὐτοῖς ἔνδον εὔδηλον ὅτι ἀπέθετο τὴν Μῆτιν,
καὶ οὕτως onciv αὐτὴν fevvfjca: κατὰ τὴν κεφαλήν. ἐν δὲ τοῖς
μετὰ ταῦτα πλείω διεληλυθότος αὐτοῦ, τοιαῦτ᾽ ἐςετὶ τὰ λεγόμενα"
Ἐκ ταύτης ἔριδος ἣ μὲν τέκε φαίδιμον υἱὸν 10
Ἥφαιετον τέχνῃειν ἄνευ Διὸς αἰγιόχοιο,
Ἐκ πάντων παλάμῃει κεκλημένον οὐρανιώνων.
Αὐτὰρ ὅ τ᾽ ᾿Ὡκεανοῦ καὶ Τηθύος ἠὐκόμοιο
Κούρην vóco' Ἥρης παρεδέξατο καλλιπαρήου
Ἐξαπαφὼν Μῆτιν, καίπερ πολὺ δινεύουςαν᾽ 15
Συμμάρψας δ᾽ ὅ γε xepciv ἑὴν ἐγκάτθετο νηδύν,
Acícac, μὴ τέξῃ κρατερώτερον ἄλλο κεραυνοῦ.
Τοὔνεκά μιν Κρονίδης ὑψίζυγος αἰθέρι ναίων
Κάππιεν ἐξαπίνης fj δ᾽ αὐτίκα Παλλάδ᾽ ᾿Αθήνην
Κύεατο᾽ τὴν μὲν ἔτικτε πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε 90
Πὰρ κορυφὴν Τρίτωνος ἐπ᾽ ὄχθῃειν ποταμοῖο.
Μῆτις δ᾽ αὖτε Ζηνὸς ὑπὸ ς«πλάγχνοις λελαθυῖα
"Hcro ᾿Αθηναίης μήτηρ τέκταινα δικαίων,
Πλεῖετα θεῶν εἰδυῖα καταθνητῶν τ᾽ ἀνθρώπων.
Ἔνθα θεὰ παρέλεκτο T Θέμις παλάμαις περὶ πάντων 36
᾿Αθανάτων ἐκέκαετο Ὀλύμπια δώματ᾽ ἔχουειν
Αἰγίδα ποιήεαςα φοβέετρατον ἐντὸς ᾿Αθήνῃ,
Σὺν τῇ ἐγείνατό μιν, πολεμήϊα τεύχε᾽ ἔχουςαν.
909 Galenus de Hipp. et Plat. plae. III 8 (131) p. 321 M. ταῦτα
προειπὼν ὁ Χρύειππος ἑξῆς αὐτοῖς ευνάπτων τάδε γράφει" 30
»Γὰ μὲν οὖν περὶ τῆς ᾿Αθηνᾶς λεγόμενα τοιαῦτά ἐετιν,
ἄλλου τινὸς ευὐμβόλου ποιοῦντ᾽ ἔμφαςιν. πρῶτον μὲν γὰρ f
Μῆτις λέγεται ὡςανεί τις φρόνηεις καὶ περὶ τῶν κατὰ τὸν
βίον τέχνη᾽ fj τὰς τέχνας δεῖ καταπίνεςθαι καὶ évamoríOec8ot,
καθ᾽ ὃν λόγον καὶ τὰ λεγόμενά τινας καταπίνειν φαμέν᾽ διὰ ss
δὲ τὴν κατάποειν ευνηκολουθηκότως λέτεται καὶ εἰς τὴν κοι-
λίαν ἀποτίθεεθαι αὐτά. μετὰ ταῦτα τὴν καταποθεῖςεαν τοιαύ-
τὴν τέχνην τίκτειν εὔλογον ἐν αὐτῷ TapamAncíav τῆς τικ-

23 ᾿Αϑηναίης et τέκταινα Ruhnk. ᾿4ϑηναίη τέκτηνα libri. 25 corruptum.
26 ἐκέκασϑ᾽ o? Schoemann. 34 conjicio δὴ pro δεῖ 37 αὐτα] fort. εἶτα.

258 DE ANIMA HOMINIS.

τούεης unrpóc πρὸς δὲ τούτοις τὰ ὑπὸ τῶν ἐπιετημῶν
τικτόμενα ἐν αὐτοῖς, πῶς [δ ἂν ἐκπορεύοιτο καὶ διὰ τίνος
μάλιετα, πάρεετι εκοπεῖν. φανερὸν γάρ, ὅτι λόγῳ ἐκφέρεται
διὰ τοῦ ς«τόματος κατὰ τὴν κεφαλήν, ἐξ ἴεου οὕτως τῆς κεφα-
5 λῆς λεγομένης, ὃν τρόπον προβάτου κεφαλὴ λέγεται, καὶ τὰς
κεφαλὰς ἀφαιροῦεί τινων᾽ καθ᾽ ὃν λόγον παρατγινόμενον καὶ
ἐκ τῆς κορυφῆς λέγεται γενέςθαι, τῶν τοιούτων παραλλαγῶν
κατὰ εύὐμβολον γινομένων πλειόνων: καὶ χωρὶς δὲ τῆς ἱετο-
ρίας ταύτης ἀπ᾽ αὐτοῦ μόνον τοῦ γενέεθαι ταύτην κατὰ τὴν
10 κεφαλὴν τὰ παραπλήεια (&v» τις λέγοι οὐ γὰρ ἐν τῇ κεφαλῇ
φηςειν αὐτὴν γενέεθαι, εἰ μή τινες διαετρέφοντες ἢ παραλλάτ-
τοντες τὸν λόγον, ἐξελθεῖν ταύτῃ γινομένην ἄλλως ἔροιντο᾽
ὥςτε μᾶλλον καὶ τοῦτο εύὐμβολον πρὸς τὸν ἕτερον εἶναι, ὡς
ἔφην᾽ τὰ yàp ἐν αὐτοῖς γινόμενα τεχνικὰ κατὰ τὴν κεφαλὴν
15 ἐξιόντα μάλιετα ἀποεημαίνει τὸν προειρημένον λόγον."

αὕτη μὲν ἣ τοῦ Χρυείππου ῥῆεις.

910 Philodemus de pietate c. 16 (DDG p. 549,9). τινὰς δὲ τῶν
Στωϊκχῶν φάσκειν, ὅτι τὸ ἡγεμονικὸν ἐν τῇ κεφαλῇ φρόνησιν γὰρ
εἶναι, διὸ καὶ Μῆτιν καλεῖσϑαι" Χρύσιππον δ᾽ ἐν τῷ στήϑει τὸ dys-

90 μονικὸν εἶναι κἀκεῖ τὴν ᾿4ϑηνᾶν γεγονέναι φρόνησιν οὖσαν, τῷ δὲ
τὴν φωνὴν ἐκ τῆς κεφαλῆς ἐκκρίνεσϑαι, λέγειν ἐκ τῆς κεφαλῆς, ὑπὸ
δὲ Ἡφαίστου διότι τέχνῃ γίνεϑ᾽ ἡ φρόνησις, καὶ ᾿4ϑηνᾶν μὲν οἷον.
"A9gqvàv εἰρῆσϑαι. Τριτωνίδα δὲ καὶ Τριτογένειαν διὰ τὸ τὴν φρό-
νησιν ἐκ τριῶν συνεστηκέναι λόγων, τῶν φυσικῶν καὶ τῶν ἠϑικῶν

0 x«l τῶν λογικῶν. καὶ τὰς ἄλλας δ᾽ αὐτῆς προσηγορίας καὶ τὰ φορή[ε]-
ματα μάλα καταχρύσως τῇ φρονήδει συνοικειοῖ.

Cf. Origenes contra Celsum VIII 67 p. 192. ἵνα δὲ καὶ τροπο-
λογῆται καὶ λέγηται φρόνησις εἶναι ἡ ᾿4ϑηνᾶ etc.

911 Chrysippi de anima lib. I pars altera. (Orationes & Galeno ser-

80 vatas hic in unum atque continuum contextum coniungere conatus sum).
'H ψυχὴ πνεῦμά ἐστι σύμφυτον ἡμῖν, συνεχές, παντὶ τῷ σώματι διῆ-
xov, ἔστ᾽ ἂν ἡ τῆς ξωῆς εὔπνοια παρῇ ἐν τῷ σώματι᾽ ταύτης οὖν τῶν με-
ρῶν ἑκάστῳ διατεταγμένων μορίῳ τὸ διῆκον αὐτῆς εἰς τὴν "a dd ἀρτηρίαν
φωνήν φαμεν. εἶναι, τὸ δὲ εἰς ὀφθαλμοὺς ὄψιν, τὸ δὲ εἰς ὦτα ἀκοήν, τὸ
35 δὲ εἰς ῥῖνας ὄσφρησιν, τὸ δ᾽ εἰς γλῶτταν γεῦσιν, τὸ δ᾽ εἰς ὅλην τὴν σάρκα
ἁφὴν καὶ τὸ εἰς ὄρχεις, ἕτερόν τιν᾽ ἔχον τοιοῦτον λόγον, σπερματικόν᾽ εἰς ὃ
δὲ συμβαίνει πάντα ταῦτα, ἐν τῇ καρδίᾳ εἶναι, μέρος ὃν αὐτῆς τὸ ἡγεμονι-

1 δὲ scripsi pro τε. || ita Marc. Ham., vulgo ἐπιστημονικῶν. 8. 14 ἐν aó-
Toig] fort. ἐντὸς. 2 δ᾽ seclusi. 10 à» add. Mü. 11 malim φασιν.
12 post λόγον inserendum puto ἀλλ᾽. | ἔροιντο corruptum. [18 an ἡμέτερον
31— 8.269,10 —885. Hac oratione alteram partem prioris de anima libri initium
cepisse testatur Galenus, postquam de substantia animae quaestio absoluta fuerit
priore libri parte.

DE ANIMA HOMINIS, 259

xóv. οὕτω δὲ ἐχόντων αὐτῶν τὰ μὲν λοιπὰ συμφωνεῖται, περὶ δὲ τοῦ ἡἦγε-
μονικοῦ μέρους τῆς ψυχῆς διαφωνοῦσιν, ἄλλοι ἐν ἄλλοις λέγοντες αὐτὸ εἶναι
τόποις᾽ οἱ μὲν γὰρ περὶ τὸν ϑώρακά φασιν εἶναι αὐτό, οἵ δὲ περὶ τὴν κε-
φαλήν. κατὰ τὰ αὐτὰ δὲ ταῦτα διαφωνοῦσι, ποῦ τῆς κεφαλῆς καὶ τοῦ ϑώ-
ρακός ἐστιν, οὐ συμφωνοῦντες αὑτοῖς. Πλάτων δὲ καὶ τριμερῆ τὴν ψυχὴν &
φήσας εἶναι, τὸ μὲν λογιστικὸν ἔλεγεν ἐν τῇ κεφαλῇ εἶναι, τὸ δὲ ϑυμοειδὲς
περὶ τὸν ϑώρακα, τὸ δ᾽ ἐπιϑυμητικὸν περὶ τὸν ὀμφαλόν. οὕτω φαίνεται
διαφεύγειν ὃ τόπος ἡμᾶς οὔτ᾽ αἰσϑήσεως ἐκφανοῦς γενομένης, ὅπερ ἐπὶ τῶν
λοιπῶν συντετύχηκεν, οὔτε τοιούτων τεχμηρίων, δι᾽ ὧν ἄν τις συλλογίσαιτο
τοῦτο᾽ οὐδὲ γὰρ ἂν (d) ἀντιλογία ἐπὶ τοσοῦτον προῆλϑεν καὶ ἐν ἰατροῖς 10
καὶ ἐν φιλοσόφοις. Περὶ ὧν ἕξῆς ξητήσομεν παραπλησίως ἀπὸ τῆς κοινῆς
ὁρμώμενοι φορᾶς καὶ τῶν κατὰ ταύτην εἰρημένων λόγων. Καὶ (yàg» ἐπὶ
τούτων ἱκανῶς φαίνονται ἐνηνέχϑαι ἀπ᾽ ἀρχῆς εἰς τὸ εἶναι τὸ ἡγεμονικὸν
ἡμῶν ἐν τῇ καρδίᾳ. Κοινῇ δέ μοι δοκοῦσιν οἵ πολλοὶ φέρεσϑαι ἐπὶ τοῦϑ᾽,
ὡσανεὶ αἰσϑανόμενοι περὶ τὸν ϑώρακα αὐτοῖς τῶν κατὰ τὴν διάνοιαν παϑῶν 15
γιγνομένων καὶ μάλιστα x«9' ὃν ἡ καρδία τέτακται τόπον, οἷον μάλιστα ἐπὶ
τῶν φόβων καὶ τῶν λυπῶν καὶ ἐπὶ τῆς ὀργῆς καὶ μάλιστα τοῦ ϑυμοῦ. ζὡσα-
vel γὰρ τοῦ ϑυμοῦν ἐκ τῆς καρδίας ἀναϑυμιωμένου καὶ ὠϑουμένου ἐκτὸς
ἐπί τινα καὶ ἐμφυσῶντος τὸ πρόσωπον καὶ τὰς χεῖρας γίγνεται ἡμῖν ἔμφασις
eétisseà ἡ γὰρ περὶ τὴν διάνοιαν γιγνομένη ταραχὴ καϑ᾽ ἕκαστον τούτων αἷ- 30
σϑητῶς περὶ τοὺς ϑώρακάς ἐστιν. Τῆς μὲν οὖν ὀργῆς γιγνομένης ἐνταῦϑα,
εὔλογον καὶ τὰς λοιπὰς ἐπιϑυμίας ἐνταῦϑ᾽ εἶναι καὶ νὴ Δία τὰ λοιπὰ πάϑη
καὶ τοὺς διαλογισμοὺς καὶ ὅσα τούτοις ἐστὶ παραπλήσια. σαινόμενοι δὲ φή-
px οἱ πολλοὶ τούτων πολλὰ κατὰ τὴν ἀλήϑειαν ἐπιλέγουσι τοιαῦτα, ἐχόμενοι
τῆς ῥηϑείσης φορᾶς. πρῶτον μὲν γὰρ πάντες, ἵνα ἐντεῦϑεν ἄρξωμαι, κατὰ 536
τοῦτό φασιν ἀναβαίνειν τινῶν τὸν ϑυμόν, καὶ καταπίνειν τὴν χολήν τινὰς
ἀξιοῦσι, λέγοντές τε καταπίνεσϑαί τινα αὐτοῖς σπαράγματα καὶ μὴ καταπί-
νεσϑαι κατὰ τὴν τοιαύτην φορὰν λέγομεν. οὕτω δὲ λέγεται καὶ ,unübv αὐὖ-
τοῖς τούτων καταβαίνειν“ καὶ ὅτε ,,καταπιὼν τὸ δηϑὲν ἀπῆλϑεν“., ὅ τε Ζήνων
πρὸς τοὺς ἐπιλαμβανομένους ὅτι πάντα τὰ ξητούμενα εἰς τὸ στόμα φέρει[ν], so
ἔφησεν ..ἀλλ᾽ οὐ πάντα καταπίνεταιζ, οὔτε τῆς καταπόσεως ἄλλως ἂν οἰκειό-
τερον λεγομένης οὔτε τῆς καταβάσεως τῶν δηϑέντων, εἰ μὴ περὶ τὸν ϑώρακα
τὸ ἡγεμονικὸν ἡμῶν ἦν, εἰς ὃ ταῦτα πάντα φέρεται. ἐν γοῦν τῇ κεφαλῇ
ὄντος αὐτοῦ, γελοίως δηϑήσεται καὶ ἀλλοτρίως καταβαίνειν, ἀναβαίνειν ἂν μὰ
μαι οἰκειότερον αὐτῶν λεγομένων καὶ οὐ καταβαίνειν, τὸν {δὲ προειρημένον ss
τρόπον τῆς κατὰ τὴν ἀκοὴν αἰσϑήσεως καταφερομένης περὶ τὴν διάνοιαν,
ἐὰν 4 περὶ τὸν ϑώρακα, οἰκείως κατάβασις δηϑήσεται᾽ ἐὰν δὲ περὶ τὴν
κεφαλὴν ἀλλοτριώτερον. ΑΪ δὲ γυναῖκες καὶ μᾶλλόν τι τούτων ἐμφαί-
νουσιν. εἰ γὰρ μὴ καταβαίνει αὐταῖς τὰ λεγόμενα, πολλάκις τὸν δάκτυλον
κατάγουσι ἕως τοῦ κατὰ τὴν καρδίαν τόπου, οὐ φάσκουσαι καταβαίνειν 40
ὧδε τὰ εἰρημένα. Τούτοις δ᾽ ἀκολούϑως ἀνεμεῖν τέ τινάς φαμὲν τὰ φα-
νέντα αὐτοῖς καὶ ἔτε τὸν βαϑύν, λεγομένζων» πολλῶν τοιούτων συμφώνως
τοῖς εἰρημένοις᾽ καταπιόντες γὰρ ὅμοιον εἰπεῖν, ὅτι ἡμέρα ἐστί, καὶ ἐναπο-

7 οὕτω φαίνεται ---11 φιλοσόφοις — 881. 11 περὶ ὧν ἑξῆς---19 ἔμφασις
— 886. 14 κοινῇ δέ μοι---- μάλιστα τοῦ ϑυμοῦ — 887. 20 ἡ γὰρ περὶ --- 22
ἐνταῦϑα εἶναι — 881. 21 τῆς μὲν οὖν ὀργῆς --- 23 ἐστὶ παραπλήσια --- 890.
21 τῆς μὲν οὖν ὀργῆς --- 88 ἀλλοτριώτερον — 891. 88 ai δὲ γυναῖκες —41 εἰρη-
μένα τα 899. 41 τούτοις δ᾽ ἀκολούϑως ---. 260,2 ἀνεμεῖν λέγονται — 892.

960 DE ANIMA HOMINIS.

ϑέμενοι τοῦτο εἰς τὴν διάνοιαν, καὶ πάλιν ἐκεῖνο λέγοντες ὅτε οὐκ ἔστιν
ἡμέρα, μενόντων τῶν πραγμάτων, οὐκ ἀλλοτρίως οὐδ᾽ ἀνοικείως ἀνεμεῖν λέ-
γονται. "Ag ἧς τε φορᾶς, λέγομεν, μὴ καταβαίνειν τὰ λεγόμενα, εἴτε ἀπειλὰς
εἴτε λοιδορίας, ὥστε καϑικέσϑαι καὶ ἅπτεσϑαι αὐτῶν καὶ οὕτως κινεῖσθαι
5 τὴν διάνοιαν, ἀπὸ τῆς φορᾶς ταύτης καὶ βαϑεῖς τινάς φαμεν εἶναι, διὰ τὸ
μηδὲν τῶν τοιούτων ἐφικνεῖσϑαι καταβῆναι. αὐτῶν ..... Εὔλογον δὲ εἰς
ὃ γίγνονται αἱ ἐν τούτῳ σημασίαι καὶ ἐξ οὗ ὁ λόγος (ἐκπέμπεται), ἐκεῖνο
εἶναι τὸ κυριεῦον τῆς ψυχῆς μέρος᾽ οὐ γὰρ ἄλλη μὲν πηγὴ λόγου ἐστίν,
ἄλλη δὲ διανοίας, οὐδὲ ἄλλη μὲν φωνῆς πηγή. ἄλλη δὲ λόγου, οὐδὲ τὸ
10 ὅλον ἁπλῶς ἄλλη φωνῆς πηγή ἔστιν, ἄλλο δὲ τὸ κυριεῦον τῆς ψυχῆς
μέρος. τοιούτοις δὲ καὶ τὴν διάνοιαν συμφώνως ἀφοριξόμενοι λέγουσιν
αὐτὴν πηγὴν εἶναι λόγους Τὸ γὰρ ὅλον ὅϑεν ὃ λόγος ἐκπέμπεται, ἐκεῖσε
δεῖ καὶ τὸν διαλογισμὸν γίγνεσθαι καὶ τὰς διανοήσεις καὶ τὰς μελέτας τῶν
ῥήσεων, καϑάπερ ἔφην. ταῦτα δὲ ἐκφανῶς περὶ τὴν καρδίαν γίγνεται, ἐκ
15 τῆς καρδίας διὰ φάρυγγος καὶ τῆς φωνῆς καὶ τοῦ λόγου ἐχπεμπομένων.
πιϑανὸν δὲ καὶ ἄλλως, εἰς ὃ ἐνσημαίνεται τὰ λεγόμενα, καὶ σημαίνεσθαι
ἐκεῖϑεν καὶ τὰς φωνὰς ἀπ᾽ ἐκείνου γίγνεσϑαι κατὰ τὸν προειρημένον τρόπον.
Οὕτως δὲ καὶ τὸ ..ἐγὼς λέγομεν κατὰ τοῦτο, δεικνύντες αὑτοὺς ἐν τῷ (λέ-
pew, εἰς τὸ ἐκεῖν ἀποφαίνεσϑαι τὴν διάνοιαν εἶναι, τῆς δείξεως φυσικῶς
20 καὶ οἰκείως ἐνταῦϑα φερομένης᾽ καὶ ἄνευ δὲ τῆς κατὰ τὴν χεῖρα τοιαύτης
δείξεως νεύοντες εἰς αὑτοὺς τὸ ..ἐγὼ“ λέγομεν, εὐθὺς καὶ τῆς ..ἐγὼ“ φωνῆς
τοιαύτης οὔσης καὶ κατὰ τὴν ἑξῆς ὑπογεγραμμένην δεῖξιν συνεκφερομένης.
τὸ γὰρ ..ἐγὼ“ προφερόμεϑα, κατὰ τὴν πρώτην συλλαβὴν κατασπῶντες τὸ
κάτω χεῖλος εἰς αὑτοὺς δεικτικῶς, ἀκολούϑως δὲ τῇ τοῦ γενείου κινήσει καὶ
25 ἐπὶ στῆϑος νεύσει καὶ τῇ τοιαύτῃ δείξει ἡ ἑξῆς συλλαβὴ παράκειται, οὐδὲν
ἀποστηματικὸν παρεμφαίνουσα, ὅπερ ἐπὶ τοῦ ..ἐκεῖνος"“ συντέτευχε. ((καὶ yàp .
iv ταῖς συγκαταϑέσεσιν ἐπινεύοντες viv κεφαλήν, ἐφ᾽ ὃ φέρομεν αὐτὴν μέρος,
ἐν ἐκείνῳ τὴν ἀρχὴν τῆς ψυχῆς ὑπάρχειν ἐνδεικνύμεϑα). Τούτοις πᾶσι συμ-
φώνως καὶ τοὔνομα τοῦτ᾽ ἔσχηκεν ἡ καρδία κατά τινα κράτησιν καὶ κυρείαν,
80 ἀπὸ τοῦ ἐν αὐτῇ εἶναι τὸ κυριεῦον καὶ πρατοῦν τῆς ψυχῆς μέρος, ὡς ἂν
κρατία λεγομένη. Ὁρμῶμέν {τε γὰρ κατὰ τοῦτο τὸ μέρος καὶ συγκατατι-
ϑέμεϑα τούτῳ καὶ εἰς τοῦτο συντείνει τὰ αἰσϑητήρια, πάντα Si4S va Ἔχει
δ᾽ ὡς ἔφην πλείονα αὐτοῖς «ἀντειπεῖν» ἐπὶ πᾶσι, μήποτ᾽ εἰ καὶ τοῦτο Óo-
ϑείη (καϑάπερ ἐπιπορεύονται) ἀπὸ τῆς κεφαλῆς εἶναι τὴν ἀρχὴν ἐπὶ τὰ εἰρη-
μένα μέρη, ἐπιξητήσομεν. σχεδὸν γὰρ οἷα ἄν τινα λέγοιεν περὶ τοῦ τὴν
φωνὴν ἐκ τοῦ στήϑους φέρεσϑαι διὰ τῆς φάρυγγος, ἀπὸ τῆς κεφαλῆς ποιᾶς
τινος καταρχῆς γιγνομένης, τοιαῦτ᾽ ἔξεστι λέγειν, ἐν τῇ καρδίᾳ μὲν τοῦ dye-
μονικοῦ ὄντος, τῆς δὲ τῶν κινήσεων ἀρχῆς ἀπὸ τῆς κεφαλῆς οὔσης. .....
Κατὰ τοῦτο καὶ εὐκάρδιοι λέγονταί που εἶναί τινες, καϑάπερ εὔψυχοι, καὶ
40 καρδίαν ἀλγεῖν of κηδόμενοί τινων, ὡς ἂν κατὰ τὴν καρδίαν τῆς κατὰ τὴν
λύπην ἀλγηδόνος γιγνομένης. Τὸ γὰρ ὅλον, καϑάπερ ἐν ἀρχῇ εἶπον, εὖ μάλ᾽
ἐμφαίνουσιν ot τε φόβοι καὶ af λῦπαι κατὰ τοῦτο τὸ μέρος γιγνόμεναι. ἥ τε
γὰρ ἐν τοῖς φόβοις πάλσις τῆς καρδίας ἐκφανής ἐστε καὶ ἡ εἰς τοῦτο τῆς

σι

8 ἀφ᾽ ἧς τε φορᾶς ---α καταβῆναι αὐτῶν — 892 (ordinem orationum testa-

tur Galenus). 6 εὔλογον 0B— 17 κατὰ τὸν προειρημένον τρόπον — 894.
18 οὕτως δὲ καὶ --- 28 ὑπάρχειν ἐπιδεικνύμεϑα — 895. 28 τούτοις c&6.— 32 ai-
σϑητήρια πάντα — 896. 82 ἔχει δ᾽ ὡς ἔφην --- 88 κεφαλῆς οὔσης --- 898.

89 κατὰ τοῦτο x«l—S.9261,7 τὴν καρδίαν μάλιστα — 899.

DE ANIMA HOMINIS. 261

ὅλης ψυχῆς συνδρομή, οὐκ ἄλλως ἐπιγεννηματικῶς γιγνομένων αὐτῶν, xa-
ϑάπερ ἄλλοις ἄλλου συμπάσχειν πεφυκότος. καϑ' ὃ καὶ συνιξάνουσιν εἰς
αὑτούς, συναγόμενοι πρὸς τοῦτο, ὡς ἂν τὸ ἡγεμονικόν, καὶ κατὰ τὴν {καρ-
δίαν) ὡς ἂν τούτου φυλακτικήν. Καὶ τὰ τῆς λύπης πάϑη ἐνταυϑοῖ mov
ἐκφανῶς γίγνεται, οὐδενὸς ἄλλου συμπάσχοντος οὐδὲ συναλγοῦντος τόπου. 5
ἀλγηδόνων γάρ τινων κατὰ ταῦτα γιγνομένων σφοδρῶν, ἕτερος μὲν οὐδεὶς
ἐμφαίνει τόπος τὰ πάϑη ταῦτα, ὃ δὲ περὶ τὴν καρδίαν μάλιστα. ᾿4τόπον οὖν
τὸ κατὰ ταῦτα λεχϑησόμενον, ἐάν τε μὴ φῶσι τὴν λύπην καὶ τὴν ἀγωνίαν
ἀλγηδόνας εἶναι, ἐάν τε ἀλγηδόνας ἐν ἄλλῳ γίγνεσθαι τόπῳ ἢ τῷ Tytuo-
νικῷ τὰ δὲ αὐτὰ καὶ ἐπὶ τῆς χαρᾶς καὶ ἐπὶ τοῦ ϑάρσους ἐροῦμεν, ἅπερ
ἐμφαίνει περὶ τὴν καρδίαν γιγνόμενα. ὃν τρόπον γάρ, ὅταν τὸν πόδα πο-
γνῶμεν ἢ τὴν κεφαλήν, περὶ τούτους τοὺς τόπους ὃ πόνος γίγνεται, οὕτως
συναισϑανόμεϑα καὶ τῆς κατὰ τὴν λύπην ἀλγηδόνος περὶ τὸν ϑώρακα γιγνο-
μένης, οὔτε τῆς λύπης οὐκ οὔσης ἀλγηδόνος, οὔτε ἐν ἕτέρῳ τινὶ τόπῳ ἢ τῷ
ἡγεμονικῷ αὐτῆς γιγνομένης. Καϑ᾽ ἣν ἔτε φορὰν καὶ τὰ τοιαῦτα λέγεται 15
πάντα᾽ οοἡψάμην σου τῆς καρδίας“ ὥσπερ τῆς ψυχῆς, καὶ οο,ὕπτομαι τῆς
καρδίας“ λέγομεν, οὐχ, ὡς ἀντιπαρέλϑοιεν ἄν τινες ἡμᾶς, «ὡς» ἐπὶ τοῦ
ἐγκεφάλου καὶ τῶν σπλάγχνων λέγοντες καὶ τοῦ ἥπατος, ἀλλὰ τοῖς προειρη-
μένοις παραπλησίως. ἐκεῖνα γάρ μοι δοκεῖ λέγεσϑαι, ὡς ἄν τις ἔφη àv
ἐντός σου ἅπτομαι“" διϊκνουμένης τῆς κακοποιΐας ἐπὶ τοσοῦτον. τῇ δὲ καρδίᾳ 30
καϑάπερ ἂν τῇ ψυχῇ χρώμεϑα. Καὶ τούτων ἔσται ἔμφασις ἐφιστᾶσι μᾶλ-
Me 2^. Παραβάλλουσι δὲ τοῖς εἰρημένοις καὶ và τοιαῦτα τῶν λεγομένων,
οἷον τοὺς ἀσπλάγχνους, x«9' 0 φαμεν μὴ ἔχειν τινὰς ἐγκέφαλον ἢ ἔχειν, οὔ-
τως ἡμᾶς ὑπονοοῦντες λέγειν καὶ μὴ ἔχειν καρδίαν τινὰς καὶ ἔχειν κατὰ τὰ
προειρημένα, τῶν μὲν ἀσπλάγχνων τάχα λαμβανομένων κατὰ τὸ μηδὲν ἔχειν 35
ἔνδον συναλγοῦν κατὰ τὰ ἐναντία καὶ ἀπὸ τῆς καρδίας οὕτως αὐτῶν κοινό-
τερον λεγομένων, τοῦ δ᾽ ἐγκεφάλου λαμβανομένου ἤτοι κατὰ τὰ αὐτά, ὁμοίου
τινὸς ὄντος, ἢ διὰ τὸ καὶ τοῦτον ἔχειν τινὰ κυρίαν τοῖς σπλάγχνοις ὁμοίαν.
Κατὰ τοιαύτην δέ μοι δοκοῦσι μάλιστα φορὰν καὶ οὗ τιμωρητικώτερον πρός
τινας φερόμενοι ὁρμᾶν ἐπὶ τὸ ταύτην ἐκσπάσαι, x«9' ἣν φορὰν ἐπιτείνοντες so
καὶ πρὸς τὰ λοιπὰ τῶν σπλάγχνων ὁμοειδῶς φέρονται.... Καὶ τὰ τῶν
ὀργιζομένων δὲ πάϑη περὶ τὸν ϑώρακα φαίνεται γιγνόμενα καὶ τὰ τῶν ἐρών-
vOv, ὥστε καὶ τὴν ἐπιϑυμίαν μάλιστα γίγνεσθαι περὶ τούτους τοὺς τό-
πους.... Εὖ μάλα δὲ παριστᾶσι τὸ λεγόμενον, ὡς ἔφην, καὶ αἵ ἐν αὑτοῖς

γιγνόμεναι μελέται καὶ ῥήσεων καὶ τῶν παραπλησίων. ἔν ᾧ γὰρ ταῦτα 85

πάντα συντελεῖται, πάντως εὔλογον ἐν ἐκείνῳ καὶ τὴν τοῦ λόγου διέξοδον
γίγνεσϑαι, καὶ λέγειν ἡμᾶς καὶ διανοεῖσθαι κατ᾽ ἐκεῖνο᾽ ἀπὸ γὰρ τῆς δια-
νοίας δεῖ λέγειν καὶ ἐν ἑαυτῷ λέγειν [ἢ φωνὴν διεξιέναι} καὶ διανοεῖσϑαι
καὶ ἐν ξαυτοῖς φωνὴν διεξιέναι καὶ ἐκτὸς ἐκπέμπειν. Οἰκείως δὲ τούτῳ
καὶ οἵ στεναγμοὶ ἐντεῦϑεν προΐενται .... Ὃ δὲ ποιητὴς πλεονάξων ἐν 40
τούτοις διὰ πολλῶν παρίστησιν ὅτε καὶ τὸ λογιστικὸν καὶ τὸ ϑυμοειδὲς
περὶ τοῦτόν ἐστι τὸν τόπον, συνάπτων εἰς ταὐτὸν καὶ τὸ ἐπιϑυμητικόν,
καϑάπερ καὶ ἔδει ποιῆσαι. Ὅτι μὲν γὰρ τὸ λογιστικόν ἐστιν ἐνταῦϑα, διὰ
τούτων ἐμφαίνεται"

τσὶ

7 ἀτόπως οὖν ---1ὅ αὐτῆς γιγνομένης — 900. 15 καϑ᾽ ἣν ἔτι ---21 ἐφιστᾶσι
μᾶλλον -- 901. 22 παραβάλλουσι δὲ --- 38 τοῖς σπλάγχνοις ὁμοίαν — 902.
29 κατὰ τοιαύτην --- 40 ἐντεῦϑεν προΐενται — 908. 40 ὁ δὲ ποιητὴς ---48 ἔδει
ποιῆσαι - 904. 40 ὁ δὲ ποιητὴς --- ὃ. 262,2 στήϑεσσιν ἔπειϑεν --- 9065.

269 DE ANIMA HOMINIS.

"Alo δ᾽ ivi στήϑεσσι νόος καὶ μῆτις ἀμύμων.
"AM ἐμὸν οὔποτε ϑυμὸν ἐνὶ στήϑεσσιν ἔπειϑεν.
(plures versus allatos fuisse testatur Galenus).
Ὅτι δὲ καὶ τὸ ἐπιθυμητικὸν ἐνταῦϑα διὰ τούτων ippblnty
5 Οὐ γὰρ πώποτ᾽ ἔμ᾽ ὧδε ϑεᾶς ἔρος οὐδὲ γυναικὸς
Θυμὸν ἐνὶ στήϑεσσι περιπροχυϑεὶς ἐδάμασσε.

Ὅτι δὲ καὶ τὸ ϑυμοειδὲς᾽ ἐνταῦϑά πού ἐστι τὰ τοιαῦτα ἐμφαίνει πλεί-
ova ὄντα"
10 Ἥρῃ δ᾽ οὐκ ἔχαδε στῆϑος χόλον, ἀλλὰ προσηύδα.
καὶ ἔτι"
Καὶ χόλον, ὅστ᾽ ἐφέηκε πολύφρονά περ χαλεπῆναι.
Ὅς τε πολὺ γλυκίων μέλιτος καταλειβομένοιο
᾿ἀνδρῶν ἐν στήϑεσσιν ἀέξεται, ἠὔτε καπνός.
15 (sequebatur infinita fere versuum copia ex Homero, Hesiodo, Bine
Empedocle, Orphicis, Tyrtaeo, tragoediae denique poétis).
Ταυτὶ μὲν φήσουσιν ἀδολεσχίαν εἶναι γφαώδη, τυχὸν δὲ καὶ γραμμάτων
διδασκάλου Wicttaeia στίχους ὅτι πλείστους ὑπὸ τὸ αὐτὸ διανόημα eto

"οὐ ἀλούω di τινας Apis παραμυϑουμένους πρὸς τὸν ἐμ τῇ κεφαλῇ elvoi τὸ
ἡγεμονικὸν τῆς ψυχῆς μέρος. τὸ γὰρ τὴν ᾿4ϑηνᾶν, μῆτιν οὖσαν καὶ οἷον
φρόνησιν, ἐκ τῆς κεφαλῆς γενέσϑαι, τοῦ Διὸς σύμβολόν φασιν εἶναι τοῦ
ταύτῃ τὸ ἡγεμονικὸν εἶναι" οὐ γὰρ ἄλλως ἂν ἐν τῇ κεφαλῇ γενέσϑαι μῆτιν
καὶ φρόνησιν, εἰ μὴ τὸ ἡγεμονικὸν ἐν ταύτῃ ἐστί, πιϑανοῦ μέν τινος ἐχό-

25 μένοι. διαμαρτάνοντες δ᾽ ὡς ἐμοὶ φαίνεται καὶ ἀγνοοῦντες τὰ περὶ TOU-
τῶν ἱστορούμενα, περὶ ὧν οὐ χεῖρόν “ἐστιν ἐπὶ πλέον εἰπεῖν τοῖς ἐνεστῶσι
ξητήμασι. φασὶ δ᾽ οἵ μὲν οὕτως ἁπλῶς. ἐκ τῆς τοῦ Διὸς κεφαλῆς αὐτὴν
γενέσϑαι, οὐδὲ προσιστοροῦντες τὸ πῶς ἢ κατὰ τίνα λόγον᾽ ὃ δὲ 'Hoíodog
ἐπὶ πλέον λέγει ἔν τισι, τινῶν μὲν ἐν τῇ ϑεογονίᾳ γραφόντων τὴν γένεσιν

80 αὐτῆς (ὡς) πρῶτον μὲν Μήτιδι, συγγενομένου τοῦ Ζιός, δεύτερον δὲ Θέμιδι,
τινῶν δὲ ἐν ἑτέροις ἄλλως γραφόντων τὴν γένεσιν αὐτῆς, ὡς ἄρα, ,)γενομένης
ἔριδος τῷ Zhi καὶ τῇ Ἥρᾳ, γεννήσειεν ἡ μὲν Ἥρα δι᾽ ἑαυτῆς τὸν Ἥφαιστον,
ὁ δὲ Ζεὺς τὴν ᾿4ϑηνᾶν ἐκ τῆς Μήτιδος καταποϑείσης ὑπ᾽ αὐτοῦ. ἡ μὲν
γὰρ εἰς αὐτὸν κατάποσις τῆς ἹΜήτιδος καὶ ἔνδον τοῦ Διὸς τῆς ᾿Αϑηνᾶς γέ-

35 νεσῖς κατ᾽ ἀμφοτέρους τοὺς λόγους ἐστίν. διαφέρουσι δ᾽ ἐν τῷ πῶς ταῦτα
συνετελέσϑη, πρὸς τὸν ἐνεστῶτα λόγον οὐϑενὸς ὦ ὄντος τοιούτου. τὸ γὰρ κοι-
νὸν ἐν αὐτοῖς ὑπάρχον μόνον χρήσιμόν ἐστι πρὸς τὰ ἐνεστῶτα᾽ λέγεται δ᾽
ἐν μὲν τῇ ϑεογονίᾳ οὕτω" (sequuntur Hesiodi theog. vv. 886---90 v. 900)
εἶτα προελϑών φησιν οὕτως" (sequuntur vv. 924— 26) στήϑεσι γὰρ αὐτοῖς

40 ἔνδον εὔδηλον Or. ἀπέϑετο τὴν Μῆτιν, καὶ οὕτως φησὶν αὐτὴν γεννῆσαι
κατὰ τὴν κεφαλήν. ἐν δὲ τοῖς μετὰ ταῦτα πλείω διεληλυϑότος αὐτοῦ τοιαῦτ᾽
ἐστὶ τὰ λεγόμενα (sequuntur undeviginti versus Hesiodei). Τὰ μὲν οὖν
περὶ τῆς ᾿Αϑηνᾶς λεγόμενα τοιαῦτά ἐστιν, ἄλλου τινὸς συμβόλου ποιοῦντ᾽

4 ὅτι δὲ καὶ τὸ ἐπιϑυμητικὸν ---12 χαλεπῆναι — 904. || ὅτι δὲ καὶ τὸ ἐπι-
ϑυμητικὸν---14 ἠῦτε καπνός — 905 (Verba ὅτι δὲ καὶ τὸ ϑυμοειδὲὲ Galenus
introducit verbis: καὶ μετ᾽ ὀλίγα πάλυν 906). 15 De versibus hoc loco a Chry-
sippo allatis cf. 906. 17 ταυτὶ μὲν φησουσιν --- τάξαι — 907. 20 ἀκούω δέ
τινας --- 42 versus Hesiodei — 908. 42 τὰ μὲν οὖν περὶ --- ἢ. — 909.

DE ANIMA HOMINIS. 263

ἔμφασιν. πρῶτον uiv yàg ἡ Μῆτις λέγεται, «καταποϑῆναι ὡσανεί τις φρό-
νησις καὶ περὶ τῶν κατὰ τὸν βίον τέχνη, T ἢ τὰς τέχνας δεῖ καταπίνεσϑαι καὶ
ἐναποτίϑεσϑαι --- καϑ᾽ ὃν λόγον καὶ τὰ λεγόμενά τινας καταπίνειν φαμέν

— διὰ δὲ τὴν κατάποσιν συνηκολουϑηκότως λέγεται καὶ εἰς τὴν κοιλίαν
δννδεσθαι. εἶτα μετὰ ταῦτα τὴν καταποϑεῖσαν τοιαύτην τέχνην τίκτειν 5
εὔλογον ἐν αὐτῷ παραπλησίαν τῆς τικτούσης μητρός. Πρὸς δὲ τούτοις τὰ
ὑπὸ τῶν ἐπιστημῶν τικτόμενα ἐντός, πῶς ἂν ἐχπορεύοιτο καὶ διὰ τίνος μά-
λιστα, πάρεστι σκοπεῖν. φανερὸν γὰρ ὅτε λόγῳ ἐκφέρεται διὰ τοῦ στόματος
κατὰ τὴν κεφαλήν, ἐξ ἴσου οὕτως τῆς κεφαλῆς λεγομένης, ὃν τρόπον προ-
βάτου κεφαλὴ λέγεται καὶ τὰς κεφαλὰς ἀφαιροῦσί τινων᾽ καϑ᾽ ὃν λόγον παρα- 10
γινόμενον καὶ ἐκ τῆς κορυφῆς λέγεται γενέσϑαι, τῶν τοιούτων παραλλαγῶν
κατὰ {τὰν σύμβολα γιγνομένων πλειόνων. Καὶ χωρὶς δὲ τῆς ἱστορίας ταύτης,
ἀπ᾽ αὐτοῦ μόνον τοῦ γενέσϑαι ταύτην κατὰ τὴν κεφαλήν, τὰ παραπλήσια
ἄν τις λέγοι᾽ οὐ γὰρ ἐν τῇ κεφαλῇ φασιν αὐτὴν γενέσϑαι, εἰ μή τινες δια-᾿
στρέφοντες ἢ παραλλάττοντες τὸν λόγον, (ἀλλ᾽) ἐξελϑεῖν ταύτῃ γινομένην 15
ἄλλως T ἔροιντο T. ὥστε μᾶλλον καὶ τοῦτο σύμβολον πρὸς τὸ ἡμέτερον εἶναι,
᾿ὡς ἔφην᾽ τὰ γὰρ ἐντὸς γιγνόμενα τεχνικὰ κατὰ τὴν κεφαλὴν ἐξιόντα μά-
λιστα ἀποσημαίνει τὸν προειρημένον λόγον.

Physica VI.
De fato.

8 1. Fati definitiones.

912 [Plutarchus] de fato cp. 11 p. 574d. capita Chrysippeae de
sfato disputationis enumerat: κατὰ δὲ τὸν ἐναντίον (scil λόγον) μά-
λιστα μὲν [καὶ] πρῶτον εἶναι δόξειε τὸ μηδὲν ἀναιτίως γίγνεσθαι,
ἀλλὰ κατὰ προηγουμένας αἰτίας" δεύτερον δὲ τὸ φύσει διοικεῖσθαι
τόνδε τὸν κόσμον, σύμπνουν καὶ συμπαϑῆ αὐτὸν αὑτῷ ὄντα τρέτον
δὲ [τὰ πρὸς τούτοις μαρτύρια μᾶλλον ἔοικεν εἶναι] μαντικὴ μὲν ἅπασιν
ἀνϑρώποις εὐδόκιμος ὡς ἀληϑῶς (Gov) ϑεῷ ὑπάρχουσα, ἡ δὲ τῶν
δοφῶν πρὸς τὰ συμβαίνοντα εὐαρέστησις, ὡς πάντα κατὰ μοῖραν γιγνό-
μενα [δευτέρα] τρίτον (immo τέταρτον) δὲ τὸ πολυϑρύλητον τοῦτο,
ὅτι πᾶν ἀξίωμα ἢ ἀληϑές ἐστιν ἢ ψευδές.

913 Stobaeus eclog. I 19,1 W. Χρύσιππος δύναμιν πνευματι-

15 κὴν τὴν οὐςείαν τῆς εἱμαρμένης, τάξει τοῦ παντὸς διοικητικήν. Τοῦτο
μὲν οὖν ἐν τῷ δευτέρῳ Περὶ Κόεμου. Ἐν δὲ τῷ δευτέρῳ Περὶ
Ὅρων καὶ ἐν τοῖς Περὶ Τῆς Εἱμαρμένης καὶ ἐν ἄλλοις «ποράδην
πολυτρόπως ἀποφαίνεται λέγων: ,Εἱμαρμένη ἐςτὶν ὃ τοῦ κόεμου
λόγος“ ἢ ,λόγος τῶν ἐν τῶ κόεμῳ προνοίᾳ διοικουμένων“ ἢ
29 ,AÓóv Oc καθ᾽ ὃν τὰ μὲν γεγονότα γέγονε, τὰ δὲ γινόμενα τγτίνε-
ται, τὰ δὲ γενηςόμενα γενήςεται.. Μεταλαμβάνει δ᾽ ἀντὶ τοῦ λό-
you τὴν ἀλήθειαν, τὴν αἰτίαν, τὴν φύειν, τὴν ἀνάγκην, προςτιθεὶς καὶ
ἑτέρας ὀνομαείας, ὡς ἐπὶ τῆς αὐτῆς oüciac ταςςομένας καθ᾽ ἑτέρας καὶ
ἑτέρας ἐπιβολάς. Μοίρας δὲ καλεῖεθαι ἀπὸ τοῦ κατ᾽ αὐτὰς διαμεριςμοῦ,
45 Κλωθὼ καὶ Λάχεειν καὶ Ἄτροπον. Λάχεειν μέν, ὅτι ὃν κλῆρον λελόγ-
χαςειν ἕκαςετοι κατὰ τὸ δίκαιον ἀπονέμεται᾽ "Ἄτροπον δὲ ὅτι ἀμετάθετος
καὶ ἀμετάβλητός ἐςτιν ὁ καθ᾽ ἕκαςτα διοριςμὸς ἐξ ἀϊδίων χρόνων: Κλωθὼ
δὲ ὅτι f| κατὰ τὴν εἱμαρμένην διανέμηεις καὶ τὰ γεννώμενα τοῖς κλω-

6 καὶ seclusi. 9 seclusi lectoris notam, quae ex margine inrepsit. 12]lec-
tor, haec testimonia, non argumenta esse ratus, numeros turbavit. 17 ὡρῶν
F., corr. Heeren. 19 Plut. νόμος fort. recte. 26 οἷον κλήρω FP, corr. Diels,

26 ἕκαστα FP, corr. Heeren. 27 ἄτρεπτος malit Diels propter etymon.

DE FATO. 265

θομένοις παραπληεςείως διεξάγεται, κατὰ τὴν ἐτυμολογικὴν ἐξήγηειν τῶν
ὀνομάτων ἅμα καὶ τῶν πραγμάτων ευμπαριεταμένων εὐχρήετως. cf. Plut.
de plac. I 28 οὐ Theodoret. VI 14.

(Fortasse Chrysippum spectat Critolaus apud Philonem περὶ ἀφθ.
x. p. 248, 1 ἐπεὶ δὲ εἱμαρμένη κατὰ τοὺς ἄριετα φυειολογοῦντας &vap- s
χος καὶ ἀτελεύτητός écriv, εἴρουςα τὰς ἑκάςτων ἀνελλιπῶς καὶ ἀδια-
«τάτως αἰτίαο).

914 Diogenianus apud Eusebium praep. ev. VI p. 263c. Τεχμήριον
δὲ καὶ ἄλλο ἰσχυρὸν φέρειν Χρύσιππος οἴεται τῆς ἐν ἅπασιν eluag-
μένης τὴν ϑέσιν τῶν τοιούτων ὀνομάτων. τήν vt γὰρ πεπρωμένην 10
πεπερασμένην τινά φησιν εἷναι καὶ συντετελεσμένην διοίκησιν, τήν τὲ
εἱμαρμένην εἰρομένην τινὰ εἴτε ἐκ ϑεοῦ βουλήσεως εἴτε ἐξ ἧς δήποτε
αἰτίας. ἀλλὰ καὶ τὰς Μοίρας ὠνομάσϑαι ἀπὸ τοῦ μεμερίσϑαι καὶ
κατανενεμῆσϑαί τινα ἡμῶν ἑκάστῳ. οὕτω δὲ καὶ τὸ χρεὼν εἰρῆσϑαι τὸ
ἐπιβάλλον καὶ καϑῆκον κατὰ τὴν εἱμαρμένην. τόν τε ἀριϑμὸν τῶν 5
Μοιρῶν τοὺς τρεῖς ὑποβάλλει χρόνους ἐν οἷς κυκλεῖται τὰ πάντα καὶ
δι’ ὧν ἐπιτελεῖται. καὶ Αάχεσιν μὲν κεκλῆσϑαι παρὰ τὸ λαγχάνειν
ἑκάστῳ τὸ πεπρωμένον, άτροπον δὲ κατὰ τὸ ἄτρεπτον καὶ ἀμετάϑε-
τον τοῦ μερισμοῦ, Κλωθὼ δὲ παρὰ τὸ συγκεκλῶσϑαι καὶ συνείρεσϑαι
τὰ πάντα, καὶ μίαν αὐτῶν τεταγμένην τινὰ εἶναι διέξοδον. ταῦτα 530
γὰρ καὶ τὰ τούτοις παραπλήσια φλυαρῶν ἀποδεικνύναι τὴν ἐν ἅπασιν
ἀνάγκην νομίζει.

Cf. Theodoret. VI 11 p. 86,51.

915 Diogenes Laert. VII 149. xo9' εἱμαρμένην δέ φασι τὰ πάντα
γίνεσϑαι Χρύσιππος ἐν τοῖς περὶ εἱμαρμένης καὶ Ποσειδώνιος ἐν δευ- s5
τέρῳ περὶ εἱμαρμένης καὶ Ζήνων, “Βόηϑος δὲ ἐν πρώτῳ περὶ εἱμαρμένης.
ἔστι δὲ εἱμαρμένη αἰτία τῶν ὄντων εἰρομένη ἢ λόγος xa9' ὃν ὃ
κόσμος διεξάγεται.
| 916 Theodoretus VI 14. Καὶ Χρύσιππος δὲ ὁ Στωϊκὸς μηδὲν
διαφέρειν εἶπε τοῦ εἱμαρμένου τὸ κατηναγκασμένον, εἶναι δὲ τὴν 30
εἱμαρμένην κίνησιν ἀΐδιον συνεχῆ καὶ τεταγμένην.

Cf. Stobaeus I 78, 4 (Aétii plac. I 27,2 p. 822 Ὁ). «Χρύσιππος»
μὴ διαφέρειν τοῦ εἱμαρμένου τὸ κατηναγκασμένον * ** κατ᾽ ἐπιπλοκὴν
τῶν μερῶν συνηρτημένην. 35

917 Aétius Plac. I 28, 4. Of Στωϊκοὶ eíguóv αἰτιῶν, τουτέστι τάξιν
καὶ ἐπισύνδεσιν ἀπαράβατον (ac. τὴν εἱμαρμένην).

Cf. Suidas s. v. εἱμαρμένη.

918 Nemesius de nat. hom. cp. 37 p. 299. εἰ δὲ ἡ εἱμαρμένη

24 φησι ΒΡῈ, 26 πρότω P τα΄ B; δὲ φησίν (om. ἐν --- εἱμαρμένης) F.
27 τῶν νόμων ΒΡῈ τῶν ὅλων Suid. s. εἱμαρμένη. 83 Χρύσιππος supplevit
Diels. 84 lacunam significavit Diels; supplenda ex loco Theodoreti; cf. Gel-
lius N. Att. VI 2, 3.

266 DE FATO.

εἷρμός vig οὖσα αἰτιῶν ἀπαράβατος" οὕτω γὰρ αὐτὴν οἱ Στωϊκοὶ
ὁρίζονται᾽ (τουτέστι τάξιν καὶ ἐπισύνδεσιν ἀπαράλλακτον) οὐ κατὰ τὸ συμ-
φέρον, ἀλλὰ κατὰ τὴν οἰκείαν κίνησιν καὶ ἀνάγκην ἐπάγει τὰ τέλη.

919 Servius ad Verg. Aen. III 376. definitio fati secundum Tullium,

squi ait: Fatum est conexio rerum per aeternitatem se invicem
tenens, quae suo ordine et lege variatur, ita tamen, ut ipsa
varietas habeat aeternitatem.

920 Alexander de anima libri mantissa p. 185, 1 Bruns. ἀλλὰ μὴν
ὁμολογεῖται πάντα và καϑ᾽ εἱμαρμένην γιγνόμενα κατὰ τάξιν καὶ ἀκολουϑίαν

10 γίγνεσϑαί τινα καί τι ἐφεξῆς ἔχειν ἐν αὑτοῖς. --- --- εἷρμὸν γοῦν αἰτίων
αὐτήν φασιν εἶναι.

921 Cicero de divinatione I 55,125. Fatum autem id appello, quod
Graeci εἱμαρμένην, id est ordinem seriemque causarum, cum causa
causae nexa rem ex se gignat. Ea est ex omni aeternitate fluens veritas

15 sempiterna. Quod quum ita sit, nihil est faetum, quod non futurum fuerit:
eodemque modo nihil est futurum, cuius non causas id ipsum effieientes
natura contineat. 126. Ex quo intelligitur ut fatum sit non id quod
superstitiose, sed id quod physice dicitur, causa aeterna rerum, eur
et ea quae praeterierunt facta sint, et quae instant fiant, et

2:0 quae sequentur futura sint.

922 Cicero de nat. deor. III 14. praesertim cum vos iidem fato
fieri dicatis omnia, quod autem semper ex omni aeternitate verum fuerit,
id esse fatum.

923 Servius ad Verg. Aeneid. I 257. οὐ simul per transitum Stoi-

45 corum dogma ostendit, nulla ratione posse fata mutari.

Οὗ «ἃ IL 689. Secundum Stoicos locutus est, qui fati adserunt

necessitatem.

924 Commenta Lucani Lib. II 306 p. 69 Us. et hoc secundum
Stoicos qui omnia dicunt fato regi et semel constituta nec à numinibus
30 posse mutari.

925 Diogenianus apud Eusebium praep. evang. VI p.261e. [πρῶτα
δὴ οὖν σοι παραναγνώσομαι ἀπὸ τῶν 4Ζ]ιογενιανοῦ và περὶ εἵμαρμέ-
νης, ὧδέ πως τῷ Χρυσίππῳ ἀντειρημένα" "ἄξιον δὲ ἐπὶ τούτοις
πᾶσι παραϑέσϑαι καὶ τὰ δοκοῦντα Χρυσέππῳ τῷ Στωϊκῷ περὶ τοῦ

86 λόγου τοῦδε. οὗτος γὰρ ἐν τῷ πρώτῳ περὶ εἱμαρμένης βιβλίῳ
βουλόμενος δεικνύναι ..τὸ δὴ πάνϑ᾽ ὑπὸ τῆς ἀνάγκης καὶ τῆς εἴμαρ-
μένης κατειλῆφϑαι" μαρτυρίοις ἄλλοις τέ τισι χρῆται καὶ τοῖς οὑτωσὶ
παρ᾽ Ὁμήρῳ τῷ ποιητῇ λεγομένοις" (Il. «P 18. 19)

ἀλλ᾽ ἐμὲ μὲν κὴρ

40 ἀμφέχανε στυγερή, ἥπερ λάχε γεινόμενόν περ.

καὶ (Il. Υ 127. 128)
ὕστερον αὖτε và πείσεται ἅσσα ol αἶσα
γεινομένῳ ἐπένησε λίνῳ, ὅτε μὲν τέκε μήτηρ᾽

20 sequentur Davisius, sequuntur libri

DE FATO. 261

καὶ" (Il. Z 488)
Μοῖραν δ᾽ οὔτινά φημι πεφυγμένον ἔμμεναι ἀνδρῶν.

Cf. p. 3024. οὐ μὴν οὐδ᾽ ἐκεῖνο συνιδεῖν ἠδυνήϑη, τὸ μηδαμῶς
τὸν Ὅμηρον μηδ᾽ ἐν ἐκείνοις τοῖς ἔπεσι (supra adscriptis) συμμαρτυ-
ρεῖν αὐτοῦ τῷ δόγματι. οὐ γὰρ τὸ πάντα γίνεσϑαι καϑ᾽ εἱμαρμένην,
ἀλλὰ μᾶλλον τὸ τινὰ κατ᾽ ἐκείνην συμβαίνειν ἐξ αὐτῶν ὑποβάλλων
εὑρεϑήσεται.

p. 263b. ὥστ᾽ οὐχ ὅπως σύμψηφον ἂν ἔχοι τὸν Ὅμηρον ὁ Χρύ-
σιππος ἐν τῷ πάντα καϑ᾽ εἱμαρμένην γίνεσθαι νομίζειν, ἀλλὰ καὶ
ἐναντιούμενον. . 10

926 Iustinus apol. II 7. of Στωϊκοὶ καϑ᾽ εἱμαρμένης ἀνάγκην πάντα
γίνεσϑαι ἀπεφήναντο.

ibidem paulo post: γεννητοῦ δὲ παντὸς ἥδε ἡ φύσις, κακίας καὶ ἀρε-
τῆς δεκτικὸν εἶναι" οὐ γὰρ ἂν ἦν ἐπαινετὸν. οὐδὲν αὐτῶν, εἰ οὐκ ἂν im
ἀμφότερα τρέπεσϑαι καὶ δύναμιν εἶχε. 4Δεικνύουσι δὲ τοῦτο καὶ οἵ πανταχοῦ
κατὰ λόγον τὸν ὀρϑὸν νομοϑετήσαντες καὶ φιλοσοφήσαντες ἄνϑρωποι ἔκ τοῦ
ὑπαγορεύειν τάδε μὲν πράττειν, τῶνδε δὲ ἀπέχεσϑαι. Καὶ οἵ Στωϊκχοὶ φιλό-
σοφοι ἐν τῷ περὶ ἠθῶν λόγῳ τὰ αὐτὰ τιμῶσι καρτερῶς, ὡς δηλοῦσϑαι iv
τῷ περὶ ἀρχῶν καὶ ἀσωμάτων λόγῳ οὐκ εὐοδοῦν αὐτούς. Εἴτε γὰρ xa9'
᾿εἱμαρμένην φήσουσι τὰ γινόμενα πρὸς ἀνθρώπων γίγνεσϑαι ἢ
μηδὲν εἶναι ϑεὸν παρὰ τρεπόμενα καὶ ἀλλοιούμενα καὶ ἀναλυόμενα tig τὰ
αὐτὰ ἀεί, καὶ φϑαρτῶν μόνων φανήσονται κατάληψιν ἐσχηκέναι καὶ αὐτὸν
τὸν ϑεὸν διά τε τῶν μερῶν. καὶ διὰ τοῦ ὅλου ἐν πάσῃ κακίᾳ γινόμενον, ἢ
μηδὲν εἶναι κακίαν μηδ᾽ ἀρετήν, ὅπερ καὶ παρὰ πᾶσαν σώφρονα ἔννοιαν καὶ
λόγον καὶ νοῦν ἐστί. 36

927 Fulgentius Mytholog. prooem. in fine: íamen mequaquam
apud hwmanos sensus misi fortwitis compulsationibus moti nascuntur
errores, ut eliam Chrysippus de fato scribens ait: Compulsationi-
bus lubricis volvuntur incursus.

σ'

-αὶ

8 2. Fatum divinum. 30

928 Alexander Aphrod. de fato cp. 31. πῶς δὲ συνῳδὰ ἀλλήλοις τὸ
ὁμοῦ μὲν ϑεὸν λέγειν τὴν εἱμαρμένην καὶ χρῆσϑαι τοῖς οὖσί ve καὶ
γινομένοις ἐν τῷ κόσμῳ ἐπὶ σωτηρίᾳ αὐτοῦ τε τοῦ κόσμου καὶ τῆς τῶν ἐν
αὐτῷ τάξεως, ὁμοῦ δὲ τοιαῦτα περὶ αὐτῆς λέγειν.

929 Proclus in Hesiod. Op. et Dies v. 106. οὐ δυνατόν ἐστι τὸν ss
τοῦ Διὸς νοῦν ἐκκλῖναι, ὅ ἐστι τὴν εἱμαρμένην᾽ ταύτην γὰρ oí
Στωϊκοὶ Διὸς νοῦν προσηγορεύκασι.

930 Scholia Hesiod. Theog. v. 411. ο᾿Εκχάτην τέκε.“ --- --- οὕτω δὲ
λέγεται διὰ τὸ ἑκάστου προνοεῖσϑαι. τῶν γὰρ ἐν γῇ καὶ ἐν ϑαλάσσῃ πάν-
τῶν ἔχει τὴν ἐξουσίαν ἡ εἱμαρμένη. ὡς γὰρ ϑεᾷ πάντες εὔχονται τῇ Moípo. 40

931 Scholia in Hom. lliad. Θ 69. Οἱ Στωϊκοὶ δέ φασιν ὡς ταὐ-
τὸν εἱμαρμένη καὶ Ζεύς.

932 Augustinus de civ. dei V 8. Qui vero non astrorum constitu-
Stoicorum veterum fragm. II. 18

268 DE FATO.

lionem, sicuti est cum quidque concipitur vel nascitur vel inchoatur, sed
omnium conexionem seriemque causarum, qua fit omne quod fit, fati no-
mine appellant: non multum cum eis de verbi eontroversia laborandum
atque certandum est, quandoquidem ipsum causarum ordinem et
$ quandam conexionem Dei summi tribuunt voluntati et potestati,
qui optime et veracissime creditur et cuncta scire, antequam fiant, et
nihil inordinatum relinquere: ἃ quo sunt omnes potestates, quamvis non
sint ab illo omnium voluntates. Ipsam itaque praecipue Dei summi vo-
luntatem, cuius potestas insuperabiliter per cuneta porrigitur, eos appellare
10 fatum, 510 probatur. 1
933 Chalcidius in Timaeum cp.144. Jaque nonnulli putant, prae-
sumi differentiam providentiae fatique cum. reapse una sit. quippe pro-
videntiam dei fore voluntatem. voluntatem porro eius seriem esse
causarum. et ez eo quidem, quia voluntas, providentia est,
15 porro quia eadem series causarum est, fatum cognominatam.
Ex quo fieri, u6 quae secundum fatum. sunt. etiam. ex. providentia sint.
eodemque modo quae secundum. providentiam ex fato, ui putat Chry-
sippus. alii vero, quae quidem ex providentiae auctoritate, fataliter quo-
que provenire, nec iamen quae fataliter ex providentia, ut Cleanthes.

20 8 3. Una vis omnia movens.

984 Plotinus Ennead. III lib. I 4 (Vol.I p. 164 Mü.) ἀλλ᾽ ἄρα ue.
τις ψυχὴ διὰ παντὸς διήκουσα περαίνει và πάντα, ἑκάστου ταύτῃ κινουμένου,
ὡς μέρους, ἡ τὸ ὅλον ἄγει; φερομένων δὲ ἐκεῖθεν τῶν αἰτίων ἀκολουϑεῖν
ἀνάγκη τὴν [rov] τῶν ἐφεξῆς συνέχειαν καὶ συμπλοκὴν (xoi? εἱμαρμένην"

80 οἷον εἰ, φυτοῦ £x ῥίζης τὴν ἀρχὴν ἔχοντος. τὴν ἐντεῦϑεν ἐπὶ πάντα διήκουσαν
αὐτοῦ τὰ μέρη ποίησίν τε καὶ πεῖσιν καὶ πρὸς ἄλληλα συμπλοκὴν διοίκησιν
μίαν καὶ οἷον εἱμαρμένην τοῦ φυτοῦ τις εἶναι λέγοι.

935 Plutarchus de Stoic. repugn. ep. 41 p. 1056d. Οὐδὲ γὰρ

ἅπαξ ἢ δίς, ἀλλὰ πανταχοῦ, μᾶλλον δ᾽ ἐν πᾶσι τοῖς Φυσικοῖς y&

ϑογράφε ταῖς μὲν κατὰ μέρος φύσεσι καὶ κινήσεσιν ἐνστήματα

πολλὰ γένεσϑαι καὶ κωλύματα, τῇ δὲ τῶν ὅλων μηδέν (quae
stulia esse Plutarchus evincere studet).

936 Alexander Aphrod. de fato ep. 9 p. 175, 7 Bruns. Καίτοι πῶς

οὐκ ἄτοπα καὶ παρὰ τὰ ἐναργῆ καὶ μέχρε τούτου τὴν ἀνάγκην προεληλυϑέναι

86 λέγειν, ὡς μήτε κινηϑῆναί τινα δύνασϑαι κίνησίν τινα, μήτε κινῆσαί τι τῶν

αὑτοῦ μερῶν, ἣν κίνησιν καὶ μὴ κινεῖσθαι τότε οἷόν τε Tv, ἀλλὰ τὴν τυ-

χοῦσαν τοῦ τραχήλου περιστροφὴν καὶ τὴν δακτύλου τινὸς ἔκτασιν καὶ τὸ

ἐπᾶραι τὰ βλέφαρα ἤ τι τῶν τοιούτων προηγουμέναις τισὶν αἰτίαις ἑπόμενον
ἄλλως ὑφ᾽ ἡμῶν μὴ δύνασϑαι γίνεσθαί ποτε etc.

24 τῶν scripsi, τούτων libri. | καὶ addidi. 25 διοίκησιν BC. 26 verba
ποίησίν τε καὶ πεῖσιν huc transposui, post συμπλοκὴν habent libri. ^ 34 τούτου
scripsi, τούτων libri.

DE FATO. 269

937 Plutarchus de Stoic. repugn. cp. 84 p. 1049f. Πρῶτον yàp ἐν
τῷ πρώτῳ περὶ Φύεςεεως τὸ ἀΐδιον τῆς κινήςεως κυκεῶνι παρεικάςας,
ἄλλα ἄλλως ςτρέφοντι καὶ ταράςςοντι τῶν γινομένων, ταῦτ᾽ εἴρηκεν᾽
Οὕτω δὲ τῆς τῶν ὅλων οἰκονομίας προατούεης, ἀναγκαῖον
κατὰ ταύτην, ὡς ἄν ποτ᾽ ἔχωμεν, ἔχειν ἡμᾶς, εἴτε παρὰ φύειν ὁ
τὴν ἰδίαν νοςοῦντες, εἴτε πεπηρωμένοι, εἴτε τραμματικοὶ τε-
vovórec ἢ μουεικοί.“ Καὶ πάλιν μετ᾽ ὀλίγον᾽ ,Κατὰ τοῦτον δὲ
τὸν λόγον τὰ παραπλήεια ἐροῦμεν καὶ περὶ τῆς ἀρετῆς ἡμῶν
καὶ περὶ τῆς κακίας, καὶ τὸ ὅλον τῶν τεχνῶν καὶ τῶν ἀτεχνιῶν,
ὡς ἔφην.“ Καὶ. μετ᾽ ὀλίγον ἅπαςαν ἀναιρῶν ἀμφιβολίαν. ,Οὐθὲν 10
γὰρ ἔςτιν ἄλλως τῶν κατὰ μέρος τενέεθαι οὐδὲ τοὐλάχιετον,
ἢ κατὰ τὴν κοινὴν φύειν καὶ κατὰ τὸν ἐκείνης λόγον.“ Ὅτι
δ᾽ fj κοινὴ φύεις καὶ ὁ κοινὸς τῆς φύςεεως λόγος εἱμαρμένη καὶ πρόνοια
καὶ Ζεύς ἐςτιν, οὐδὲ τοὺς ἀντίποδας λέληθε᾽ πανταχοῦ γὰρ ταῦτα θρυ-
λεῖται ὑπ᾽ αὐτῶν καὶ τὸ 15
(A 5) Διὸς δ᾽ ἐτελείετο βουλή,
τὸν Ὅμηρον εἰρηκέναι φηεὶν ὀρθῶς, ἐπὶ τὴν εἱμαρμένην ἀναφέροντα
“καὶ τὴν τῶν ὅλων φύειν, καθ᾽ ἣν πάντα διοικεῖται.

p. 1060 c. ὁ δὲ Χρύειππος ἀναπεπταμένην παῤῥηείαν αὐτῇ (scil.
τῇ κακίᾳ) bíbuciv, ὡς οὐ μόνον ἐξ ἀνάγκης οὐδὲ καθ᾽ εἱμαρμένην, ἀλλὰ so
καὶ κατὰ λόγον θεοῦ καὶ κατὰ φύειν πεποιημένῃ τὴν ἀρίετην. Ἔτι δὲ
καὶ ταῦτα ὁρᾶται κατὰ λέξιν οὕτως ἔχοντα᾽ ,Τῆς γὰρ κοινῆς φύεεως
εἰς πάντα διατεινούεης, δεήςει πᾶν τὸ ὁπωςοῦν γινόμενον ἐν
τῷ ὅλῳ καὶ τῶν μορίων ὁτῳοῦν κατ᾽ ἐκείνην τενέεθαι καὶ
τὸν ἐκείνης λόγον κατὰ τὸ ἑξῆς ἀκωλύτως" διὰ τὸ μήτ᾽ ἔξω - ss
θεν εἶναι τὸ ἐνετηςόμενον τῇ οἰκονομίᾳ, μήτε τῶν μερῶν μη-
δὲν ἔχειν ὅπως κινηθήςεεται ἢ εχήςει ἄλλως Qf)» κατὰ τὴν κοι-
viv φύειν. (Τίνες οὖν αἱ τῶν μερῶν cxéceic εἰεὶ καὶ κινήςεις; δῆλον
μὲν ὅτι εχέςεις αἱ κακίαι καὶ τὰ νοεήματα, φιλαργυρίαι, φιληδονίαι,
φιλοδοξίαι, δειλίαι, ἀδικίαι" κινήςεις δὲ μοιχεῖαι, κλοπαί, προδοείαι, ἀν- so
δροφονίαι, πατροκτονίαι. Τούτων οἴεται Χρύειππος οὔτε μικρὸν οὔτε
μέτα παρὰ τὸν τοῦ Διὸς λόγον εἶναι καὶ νόμον καὶ δίκην καὶ πρό-
γοιαν οἰο.).

Plut. de comm. not. cp. 84 p. 1016 6. εἰ δέ, ὥς qna Χρύειππος,
οὐδὲ τοὐλάχιςτόν ἐςτι τῶν μερῶν ἔχειν ἄλλως ἀλλ᾽ ἢ κατὰ τὴν τοῦ ss
Διὸς βούληςειν, ἀλλὰ πᾶν μὲν ἔμψυχον οὕτως ἴεχεεθαι καὶ οὕτω κινεῖ-
εθαι πέφυκεν, ὡς ἐκεῖνος ἄγει κἀκεῖνος ἐπιςτρέφει καὶ ἴεχει καὶ διατί-
θηςιν οἷο.

Plut. de Stoic. repugn. cp. 47 p. 1006 e. τέλος δέ qma μηδὲν

94 ὕλῳ Wy., λόγῳ libri. 28 ἢ add. Mez.
18"

210 DE FATO.

ἴεχεεθαι μηδὲ κινεῖεθαι μηδὲ τοὐλάχιεςτον ἄλλως ἢ κατὰ τὸν τοῦ Διὸς
λόγον, ὃν τῇ εἱμαρμένῃ τὸν αὐτὸν εἶναι.
938 Servius ad Verg. Aeneid. III 90. Visa repente: Stoicos et
Academicos secutus est, qui dicunt ea quae contra naturam sunt non
5fieri, sed fieri videri: unde magica ars omnis exclusa est, sicut Plinius
Secundus docet in Naturali Historia.

8 4. Vatieinatio probat fati necessitatem.

939 Diogenianus apud Eusebium praep. evang. IV 3 p.136. [ἐξαρ-

xtiv ἔμοιγε ἡγοῦμαν καὶ μίαν ἑνὸς τούτων παράϑεσιν ἀπαντῶσαν

10 πρὸς τὰ Χρυσίππῳ περὶ εἱμαρμένης ἀπὸ τῆς τῶν μαντείων προῤ-

ῥήσεως κατασκευασϑέντα. γράφει δ᾽ οὖν πρὸς αὐτὸν ὃ συγγραφεὺς

ἀπελέγχων ὅτι κακῶς ἐκ τῶν μαντείων σημειοῦται τὴν εἱμαρμένην οἰο.}

Φέρει δὲ καὶ ἄλλην ἀπόδειξιν ἐν τῷ προειρημένῳ βιβλίῳ (scil.
Chrysippus περὶ εἱμαρμένης) τοιαύτην τινά"

15 »ἱμὴ γὰρ àv τὰς τῶν μάντεων προῤῥήσεις ἀληϑεῖς εἶναί
φησιν, εἰ μὴ πάντα ὑπὸ τῆς εἱμαρμένης περιείχοντο."

- ὡς γὰρ ἐναργοῦς ὄντος τοῦ πάσας ἀποβαίνειν τὰς τῶν καλου-
μένων μάντεων προῤῥήσεις ἢ ὡς μᾶλλον ἂν ὑπό τινος τούτου συγχω-
ρηϑέντος τοῦ πάντα γίνεσθαι καϑ' εἱμαρμένην -- -- οὕτω τὴν ἀπό-

20 δειξιν ἡμῖν Χρύσιππος κεκόμικε, δι’ ἀλλήλων κατασκευάξων ἑκάτερα...
τὸ μὲν γὰρ πάντα γίγνεσϑαι καϑ' εἱμαρμένην ἐκ τοῦ μαντι-
κὴν εἶναι δεικνύναι βούλεται, τὸ δὲ εἶναι μαντικὴν οὐκ ἂν ἄλ-
λως ἀποδεῖξαι δύναιτο, εἰ μὴ προλάβοι τὸ πάντα συμβαίνειν καϑ'
εἱμαρμένην.

25 p.188. ἔπειτα εἰ xol xa9' ὑπόϑεσιν ἦν ἀληϑὲς τὸ δὴ τὴν uav-
τικὴν τῶν μελλόντων ἁπάντων εἶναι ϑεωρητικήν ve καὶ προαγορευτι-
xiv, τὸ μὲν πάντα καϑ᾽ εἱμαρμένην εἶναι συνήγετο ἂν οὕτως, τὸ
μέντοι χρειῶδες αὐτῆς καὶ βιωφελὲς οὐκ ἄν ποτε ἐδείκνυτο" διὸ καὶ
μάλιστα δοκεῖ Χρύσιππος ὑμνεῖν τὴν μαντικήν --- --- εἰ γὰρ φήσει

so τίς σωθήσεσθαι τὸ χρήσιμον τῆς μαντικῆς διὰ τὸ προλέγεσϑαι τὸ
πάντως ἐσόμενον δυσχερὲς εἰ μὴ φυλαξαίμεϑα., οὐκέτι πάντα δεί-
£e συμβησόμενα x«9" εἱμαρμένην, ἐφ᾽ ἡμῖν ὄντος τοῦ φυλάξασϑαί τε
καὶ μὴ φυλάξασϑαι [quae ipsa quoque Chrysippi sententiam spectare
videntur] εἰ γὰρ καὶ τοῦτο κατηναγκάσϑαι φήσει τις, ὡς εἰς πάντα

ss τὰ ὄντα διατείνειν τὴν εἱρμαρμένην, πάλιν τὸ τῆς μαντικῆς χρήσιμον
ἀναιρεῖται" φυλαξόμεϑα γὰρ εἰ καϑείμαρται, καὶ οὐ φυλαξόμεϑα, δῆ-
λον ὡς, εἰ μὴ καϑείμαρται φυλάξασϑαι, κἂν πάντες οἱ μάντεις τὸ
ἐσόμενον προαγορεύωσιν ἡμῖν.

τὸν γοῦν Οἰδίποδα καὶ τὸν ᾿λέξανδρον τὸν τοῦ Πριάμου

DE FATO. 211

x«l αὐτὸς ὁ Χρύσιππός φησι πολλὰ μηχανησαμένων τῶν yo-
νέων ὥστε ἀποκτεῖναι, ἵνα τὸ ἀπ᾿’ αὐτῶν προῤῥηθϑὲν αὐτοῖς
κακὸν φυλάξωνται, μὴ δυνηϑῆναι. οὕτως οὐδὲν ὄφελος οὐδὲ
αὐτοῖς τῆς τῶν κακῶν προαγορεύσεώς φησιν εἷναι διὰ τὴν ἐκ τῆς

εἱμαρμένης αἰτίαν. 5
— 940 Alexander Aphrod. de fato cp. 30 p. 200,12 Bruns. τὸ δὲ λέ-
γειν εὔλογον εἶναι τοὺς ϑεοὺς τὰ ἐσόμενα προειδέναι (ἄτοπον yàg
τὸ λέγειν ἐκείνους ἀγνοεῖν τι τῶν ἐσομένων) καὶ τοῦτο λαμβάνοντας
κατασκευάζειν πειρᾶσϑαι δι᾽ αὐτοῦ τὸ πάντα ἐξ ἀνάγκης τε γίνεσθαι καὶ
καϑ᾽ εἱμαρμένην οὔτε ἀληϑὲς οὔτε εὔλογον. 10
941 Alexander Aphrod. de fato cp. 31 p. 201, 32. οἵ δὲ ὑμνοῦντες
τὴν μαντικὴν καὶ κατὰ τὸν αὑτῶν λόγον μόνον σῴξεσϑαι λέγοντες αὐτὴν
καὶ ταύτῃ «τῇ» πίστει τοῦ πάντα καϑ᾽ εἱμαρμένην γίνεσϑαι χρώμενοι —
ἄτοπά τινα — τολμῶσι λέγειν. — ἀπορούντων γάρ τινων πρὸς αὐτούς, τί
δήποτε, εἰ πάντα τὰ γινόμενα ἐξ ἀνάγκης γίνεται, «f παρὰ τῶν ϑεῶν μαν- 15
τεῖαι [μὲν] γίγνονται συμβουλαῖς ἐοικυῖαι, ὡς δυναμένων δι᾽ ὃ ἤκουσαν καὶ
φυλάξασϑαί τι καὶ ποιῆσαι τῶν ἀκουσάντων, καὶ δὴ καὶ τὸν τῷ “αΐῳ δο-
ϑέντα χρησμὸν παρεχομένων, δι᾽ οὗ λέγει πρὸς αὐτὸν ὁ Πύϑιος περὶ τοῦ μὴ
δεῖν παιδοποιεῖσϑαι"
.(Eur.Phoen.19) ,»εἶ γὰρ φυτεύσεις παῖδα, ἀποκτενεῖ σ᾽ δ φύς 30
καὶ πᾶς σὸς οἶκος βήσεται δι᾽ αἵματος.“

φασίν, ὡς κηρύττει τὰ συγγράμματα αὐτῶν, (οὐχ οὕτως αὐτὸν χρῆσαι
ὡς οὐκ εἰδότα ὅτι μὴ πειρϑήσεται (παντὸς γὰρ μᾶλλον ἤδει), ἀλλ᾽
ὅτι μηδὲν μὲν αὐτοῦ τοιοῦτον χρήσαντος οὐδὲν ἔμελλεν τῶν κατὰ
τὴν περιπέτειαν τὴν περὶ τὸν Λάϊόν τε καὶ τὸν Οἰδίπουν γενο- 36
μένων γίνεσϑαι. οὔτε γὰρ ἂν ἐξέϑηκεν ὃ Adiog τὸν γενόμενον
αὐτῷ παῖδα, ὡς ἐξέϑηκεν, οὔτ᾽ ἀναιρεϑεὶς ὃ παῖς ὑπὸ τοῦ βου-
κόλου καὶ δοϑεὶς πρὸς εἰσποίησιν τῷ Κορινϑίῳ Πολύβῳ, ἀνδρω-
ϑεὶς καὶ περιτυχὼν τῷ aio κατὰ τὴν ὁδὸν ἀγνοῶν τε καὶ &yvo-
ούμενος ἀπέκτεινεν αὐτόν. οὐ γὰρ ἄν ποτε ὡς υἱὸς ἔνδον παρ so
αὐτοῖς τρεφόμενος ἠγνόησε τοὺς γονεῖς, ὡς τὸν μὲν αὐτῶν ἀπο-
κτεῖναι, τὴν δὲ ἀγαγέσϑαι πρὸς γάμον. ὅπως οὖν πάντα ταῦτα
σωϑῇ καὶ πληρωϑῇ τὸ τῆς εἱμαρμένης δρᾶμα, φαντασίαν ὃ ϑεὸς
διὰ τοῦ χρησμοῦ τῷ aio παρέσχεν ὡς δυναμένῳ φυλάξασϑαι τὰ
λεγόμενα, καὶ ἐπεὶ ᾿μεϑυσϑεὶς ἐπαιδοποιήσατο, ἐξέϑηκεν τὸ γενό- 35
μενον παιδίον ὡς διαφϑερῶν, ἥτις ἔκϑεσις αἰτία τῶν ἀνοσίων
μύϑων ἐγένετο.

942 Proclus de prov. et fato cp. 49 (ed. Cousin I 71). Alii autem
determinatam cognitionem attribuentes deo, admiserunt necessitatem in
omnibus quae fiunt. Peripateticorum et Stoicorum haeresium sunt haec 40
dogmata.

943 Chaleidius ad Timaeum ep. 160. Aiunt ergo (sc. Stoici Chry-
sippum secuti) si deus cuncta ex initio scit, antequam fiant, mec sola
caelestia, quae felici necessitate perpetuae beatitudinis quasi quodam fato

13 τῇ add. Bruns. 16 uà» del. B*. 92 κηρύττει Β΄, κηρύττειν V ||
οὐχ add. Usener. 81 αὐτοῖς scripsi, αὐτόν libri.

919 DE FATO.

tenentur, sed illas etiam nostras cogitationes οὐ voluntates, scit quoque
dubiam illam naturam. tenetque et. praeterita, et praesentia et. futura, et
hoc ex initio, mec potest fallüi deus: omma, certe ex mtio disposita, at-
que decreta, sunt, tam ea quae 4n mostra, potestate posita, esse dicuntur,
5 quam. forluita mec mon subiecta, casibus. Porro cum haec omnia iam
dudum. decreta sint, cuncta quae proveniunt ex fato provenire concludunt.
Leges etiam et. exhortationes et. obiurgationes et. disciplinas quaeque hwius-
modi sunt, ommia teneri fatalibus condicionibus: quando, si cui quid
accidere decretum est, una etiam illud decretum sit, cuius
' 10 0pe vel beneficio debeat provenire: ut si cui salus proventura. erit
in navigando, proveniat ei non. alio quoquam. sed illo gubernatore navim
regente, vel si cui civitati proventurum erit, ut bonis wtatur institutis et
moribus, ut Spartae Lycurgi legibus hoc debeat provenire. item si quis
erit iustus futurus, ut Aristides, hwic educatio parentum adiwmento sit
15 in justitiae atque aequitatis obtentu.
ep. 161. .Artes quoque sub fati decretum. cadere manifestum 6886
aiunt. mam et hinc iam dudum esse ordinatum, quis aeger quo me-
dente revalescat. denique fieri frequenter, wt non a medico sed ab in-
perito curetur aeger, cwm talis erit condicio decreti. Similis ratio est
20 laudum, vituperationum, animadversionum, praemiorum. | fit enim fre-
quenter, ut adversante fato quae recte gesta sunt non modo nullam lau-
dem, sed contra reprehensionem suppliciaque adferant. At vero divina--
tionem dicunt clare demonstrare proventus iam dudwm esse decretos.
neque enim, misi decretum praecederet, ad rationem eius accedere potuisse
26 praesagos. | Amimorum vero nostrorum motus nihil aliud esse, quam mà-
misteria decretorum fataliwm, siquidem necesse sit agi per mos agente
fato. lia homines vicem obtinere eorum quae dicuntur, sine quibus agi
non potest, sicut sine loco esse mom potest motus awt siatio.

944 Cicero de divinatione I 56, 127. Praeterea cum fato omnia
30 fiunt — --- si quis mortalis possit esse, qui colligationem causarum om-
nium perspiciat animo, nihil eum profecto fallat. Qui enim teneat causas
rerum futurarum, idem necesse est omnia teneat quae futura sint. Quod
eum nemo facere nisi deus possit, relinquendum est homini ut signis qui-
busdam consequentia declarantibus futura praesentiat. Non enim illa, quae
35 futura sunt, subito exsistunt; sed est quasi rudentis explicatio, sic
iraductio temporis, nihil novi efficientis et primum replicantis.

8 5. Inflnita series eausarum.

945 Alexander Aphrod. de fato ep. 22 p. 191,30 Bruns. φασὶν δὴ
τὸν κόσμον τόνδε, ἕνα ὄντα xol πάντα và ὄντα iv αὑτῷ περιέχοντα, καὶ
40 ὑπὸ φύσεως διοικούμενον ξωτικῆς τε καὶ λογυκῆς καὶ νοερᾶς, ἔχειν τὴν 'τῶν

DE FATO. 213

ὄντων διοίκησιν ἀΐδιον κατὰ síguóv τινα καὶ τάξιν προϊοῦσαν, τῶν πρώτων
τοῖς μετὰ ταῦτα γινομένοις αἰτίων γινομένων καὶ τούτῳ τῷ τρόπῳ συνδεο-
μένων ἀλλήλοις ἁπάντων, καὶ μήτε οὕτως τινὸς ἐν αὐτῷ γινομένου, ὡς μὴ
πάντως ἐπακολουϑεῖν αὐτῷ καὶ συνῆφϑαι ὡς αἰτίῳ ἕτερόν τι, μήτ᾽ αὖ τῶν
ἐπιγινομένων τινὸς ἀπολελύσϑαι δυναμένου τῶν προγεγονότων, ὡς μή τινι δ
αὐτῶν ἀκολουϑεῖν ὥσπερ συνδεόμενον, ἀλλὰ παντί τε τῷ γενομένῳ ἕτερόν τι
ἐπακολουϑεῖν, ἠρτημένον UE» αὐτοῦ ἐξ ἀνάγκης ὡς αἰτίου, καὶ πᾶν τὸ γι-
vóusvov ἔχειν τι πρὸ αὑτοῦ, ᾧ ὡς αἰτίῳ συνήρτηται. μηδὲν γὰρ ἀναιτίως
μήτε εἷναι μήτε γίνεσϑαι τῶν ἐν τῷ κόσμῳ διὰ τὸ μηδὲν εἶναι τῶν ἐν αὐ-
τῷ ἀπολελυμένον τε καὶ κεχωρισμένον τῶν προγεγονότων ἁπάντων. δια- 10
σπᾶσϑαι γὰρ καὶ διαιρεῖσθαι καὶ μηκέτι τὸν κόσμον ἕνα μένειν...
αἰεὶ κατὰ μίαν τάξιν ve καὶ οἰκονομίαν διοικούμενον, εἰ ἀναίτιός
τις εἰσάγοιτο κίνησις" ἣν εἰσάγεσϑαι, εἰ μὴ πάντα τὰ ὄντα τε καὶ γινό-
μενα ἔχοι τινα αἴτια προγεγονότα, οἷς ἐξ ἀνάγκης ἕπεται᾽ ὅμοιόν τε εἶναί
φασιν καὶ ὁμοίως ἀδύνατον τὸ ἀναιτίως τῷ γίνεσϑαί τι ἐκ μὴ ὄντος. τοι- 15
αύὐτην δὲ οὖσαν τὴν τοῦ παντὸς διοίκησιν ἐξ ἀπείρου εἰς ἄπειρον ἐνεργῶς
τε καὶ ἀκαταστρόφως γίνεσϑαι. οὔσης δέ τινος διαφορᾶς ἐν τοῖς αἰτίοις, ἣν
ἐχτιϑέντες σμῆνος [γὰρ] αἰτίων καταλέγουσιν, τὰ μὲν προκαταρκτικά,
τὰ δὲ συναίτια, τὰ δὲ ἑκτικά, τὰ δὲ συνεκτικά, τὰ δὲ ἄλλο τι (οὐδὲν
γὰρ δεῖ τὸν λόγον μηκύνειν, πάντα τὰ λεγόμενα παρατιϑέμενζον, ἀλλ)ὰ τὸ so
βούλημα αὐτῶν δεῖξαι τοῦ περὶ τῆς εἱμαρμένης δόγματος)" ὄντων δὴ πλειό-
vov αἰτίων, ἐπ᾽ ἴσης ἐπὶ πάντων αὐτῶν ἀληϑές φασιν εἶναι τὸ ἀδύνατον
εἶναι τῶν αὐτῶν ἁπάντων περιεστηκότων περί τε τὸ αἴτιον καὶ ᾧ ἐστιν αἴ-
τιον, ὁτὲ μὲν δὴ μὴ οὑτωσί πως συμβαίνειν, ὁτὲ δὲ οὕτως. ἔσεσϑαι γάρ,
εἰ οὕτως γίνοιτο, ἀναίτιόν τινα κίνησιν. τὴν δὲ εἱμαρμένην αὐτὴν καὶ τὴν s5
φύσιν καὶ τὸν λόγον, καϑ᾽ ὃν διοικεῖται τὸ πᾶν, ϑεὸν εἶναί φασιν, οὖσαν
ἐν τοῖς οὖσίν τε καὶ γινομένοις ἅπασιν καὶ οὕτως χρωμένην ἁπάντων τῶν
ὄντων τῇ οἰκείᾳ φύσει πρὸς τὴν τοῦ παντὸς οἰκονομίαν. καὶ τοιαύτη μὲν
ὡς διὰ βραχέων εἰπεῖν ἡ περὶ τῆς εἱμαρμένης ὑπ᾽ αὐτῶν καταβεβλημένη δόξα.
p. 198, 4. τὸ γοῦν πρῶτον εἰρημένον ὡς πάντων τῶν ὄντων αἰτίων so
τινῶν γινομένων τῶν μετὰ ταῦτα καὶ τοῦτον τὸν τρόπον ἐχομένων ἀλλήλων
τῶν πραγμάτων τῷ δίκην ἁλύσεως τοῖς πρώτοις συνηρτῆσϑαι τὰ δεύτερα, ὃ
ὥσπερ οὐσίαν τῆς εἱμαρμένης ὑποτίϑενται etc.
: 946 Plotinus Ennead. III lib. I 2 (Vol I p. 162 Mü.) οἵ δὲ ἐπὶ
τὴν τοῦ παντὸς ἀρχὴν ἐλθόντες ἀπ᾿ αὐτῆς κατάγουσι πάντα, διὰ πάντων 36
φοιτήσασαν αἰτίαν καὶ ταύτην οὐ μόνον κινοῦσαν ἀλλὰ καὶ ποιοῦσαν ἕκαστα
λέγοντες, εἱμαρμένην ταύτην καὶ κυριωτάτην αἰτίαν ϑέμενοι, αὐτὴν ποιοῦσαν
τὰ πάντα, οὐ μόνον τὰ ἄλλα ὅσα γίγνεται, ἀλλὰ καὶ τὰς ἡμετέρας διανοήσεις
ἐκ τῶν ἐκείνης ἰέναι κινημάτων, οἷον ξῴου μορίων κινουμένων ἑκάστων οὐκ
ἐξ αὑτῶν, ἐκ δὲ τοῦ ἡγεμονοῦντος ἐν ἑκάστῳ τῶν ξῴων᾽ ἄλλοι δὲ --- — ---. 4o
καὶ μὴν καὶ τὴν τῶν αἰτίων ἐπιπλοκὴν πρὸς ἄλληλα καὶ τὸν ἄνω-
ϑὲν εἱρμὸν καὶ τὸ ἕπεσϑαι τοῖς προτέροις ἀεὶ τὰ ὕστερα καὶ ταῦτα
ἐπ᾽ ἐκεῖνα ἀνιέναι, δι᾽ αὐτῶν γενόμενα καὶ ἄνευ ἐκείνων οὐκ ἂν
γενόμενα, δουλεύειν τε τοῖς πρὸ αὐτῶν τὰ ὕστερα, ταῦτα εἴ τις λέ-

6 παντὶ B?*, πάντῃ V. 7 ἐξ add. Or. 16 ἐνεργῶς Usener, ἐναργῶβ
libri, [18 γὰρ seclusi. 19 ἑκτικὰ K, ἀκτικὰ V. 20 lacunam supplevi.
27 χρωμένην &!*, χρωμένης V. 87 ποιοῦσαν scripsi, οὖσαν libri, quo servato

καὶ pro τὰ Vitringa.-

914 DE FATO.

yot, εἱμαρμένην. ἕτερον τρόπον εἰσάγων φανεῖται. διττοὺς δὲ ἄν τις ϑέμενος
καὶ τούτους, οὐκ ἂν τοῦ ἀληϑοῦς. ἀποτυγχάνοι" οἵ μὲν γὰρ ἀφ᾽ ἕνός τινος
τὰ πάντα ἀναρτῶσιν, of δὲ οὐχ οὕτω.

947 Alexander Aphrod. de fato ep. 23 p. 193, 25 (πολλὰ γὰρ τῶν

5 γινομένων — οὐδενὸς ἔφϑη γενόμενα κατὰ τὴν ὑπάρχουσαν δύναμιν αὐτοῖς
αἴτια. Τίνος δὲ ἐροῦσιν αἴτια τὰ ἔν τισιν μέρεσιν τοῦ σώματος φυόμενα
περιττώματα; τίνος δὲ τὰ τέρατα ;. τὸ δ᾽ ὁμόσε χωροῦντας (αἴτια μὲν
λέγειν καὶ ταῦτα, καταφεύγειν δὲ ἐπὶ τὸ ἄδηλον εἶναι, τίνος αἴτια
(ὥσπερ ἀμέλει καὶ ἐπὶ τῆς προνοίας τῆς κατ᾽ αὐτοὺς ἀναγκάζονται ποιεῖν

10 πολλάκις) εὐπορίαν ἐστὶ τοῖς ἀπόροις μηχανωμένων.

948 Alexander Aphrod. de fato cp. 25 p. 194, 25 Bruns. πῶς γὰρ
οὐ φανερῶς ψεῦδος τὸ λέγειν πᾶν τὸ ἑπόμενόν τινι ἐξ ἐκείνου τὴν αἰτίαν
τοῦ εἶναι ἔχειν καὶ πᾶν τὸ προηγούμενόν τινος αἴτιον ὑπάρχειν ἐκείνῳ;

p. 195,1. ὅϑεν xol ϑαυμάσειεν ἄν τις αὐτοὺς τὴν τῶν αἰτίων ἀπό-

16 δοσιν τοῦτον ποιουμένους τὸν τρόπον ὡς αἰεὶ τὸ πρῶτον γεγονὸς αἰτιᾶσϑαι
τοῦ μετὰ τοῦτο καὶ ποιεῖν ἐπισύνδεσίν τινα καὶ συνέχειαν τῶν αἰ-
víov, καὶ ταύτην τοῦ μηδὲν ἀναιτίως γίνεσϑαι φέρεσϑαι τὴν αἰτίαν.

18. (οὐ μὴν» ὅτι μὴ (mq? νὺξ τῆς ἡμέρας αἰτία ἢ ὃ χειμὼν τοῦ ϑέ-
ρους μηδὲ ἐμπέπλεκται ταῦτα ἀλλήλοις ἁλύσεως δίκην, ἀναιτίως ταῦτα γίνε-

30 ταί; ἢ εἰ μὴ οὕτως γίνοιτο, διασπασϑήσεται d τοῦ κόσμου τε καὶ τῶν ἐν
αὐτῷ γινομένων τε καὶ ὄντων ἕνωσις. — -- ὥστ᾽ οὐχ ὁ τῶν αἰτίων εἱρμὸς
ὑπ᾽ αὐτῶν λεγόμενος εὐλόγως ἂν τοῦ UM ἀναιτίως γίνεσϑαι φέροιτο τὴν
αἰτίαν.

949 Alexander Aphrod. de fato cp. 25 p. 196,1 Bruns. πῶς γὰρ

35 οὐκ ἄτοπον τὸ λέγειν ἐπ᾽ ἄπειρον εἶναι và αἴτια sad. τὸν εἷρμὸν αὐτῶν
καὶ τὴν ἐπισύνδεσιν ὡς μήτε πρῶτόν τι εἶναι μήτε ἔσχατον; --- ἀναι-
ροῖτο δ᾽ ἂν καὶ ἐπιστήμη κατὰ τὸν λόγον τοῦτον, εἴ γε ἐπιστήμη μέν ἐστι
κυρίως ἡ τῶν πρώτων αἰτίων γνῶσις, οὐκ ἔστι δὲ κατ᾽ αὐτοὺς ἐν τοῖς αἷ-
τίοις τὸ πρῶτον. οὐ πᾶσά τε τάξεως παράβασις ἀναιρετικὴ τῶν ἐν οἷς γί-

80 vera, --- οὐδὲ εἴ τι τοιοῦτον ἐν τῷ κόσμῳ γίνοιτο, πάντως ἤδη τοῦτο λύει
τὴν εὐδαιμονίαν τοῦ κόσμου, καϑάπερ οὐδὲ τὴν τοῦ οἴκου καὶ τὴν τοῦ
δεσπότου 1) τυχοῦσα τῶν οἰκετῶν ῥαδιουργία.

950 Cicero de fato 7. ad Chrysippi laqueos revertamur. Cui
quidem primum de ipsa contagione rerum vrespondeamus —. — Inter

86 locorum naturas quantum intersit videmus; alios esse salubris, alios
pestilentis, 4n alis esse pituitosos et quasi redundantis, in. al&s exsicca-
tos atque aridos; multaque sunt alia, quae inter locum et locum pluri-
mwnm differant. | Athenis tenue caelum, ex quo etiam acutiores putantur
Attici, crassum Thebis, itaque pingues Thebani et valentes. Tamen ne-

40 que illud tenue caelum. efficiet, ut aut. Zenonem quis aut. Arcesilam aut
Theophrastum | audiat, neque crassum, wt Nemea potius quam Isthmo

victoriam, petat. 8. Dinge longius. Quid enim loci natura, adferre

7 αἴτια addidi, λέγειν μὲν καὶ ταῦτα εἶναι αἴτια B?, 12 ψεῦδος τὸ λὲ-
γειν HB?, τὸ λέγειν ψεῦδος V. 17 φέρεσϑαι Β", φέροντας V. 18 οὐ μὴν
addidi. | ἡ add. Bruns. 19 ἀναιτίως Bruns dubitans in adn., à» ἕως V.

21 ὁ τῶν B?, οὕτως V. |

DE FATO. 215

potest, ut in. porticu. Pompeii potius quam in. campo ambulemus? Tecum
quam cwm alio? Idibus potius quam Kalendis? Ut igitur ad quasdam
res natura loci pertinet aliquid, ad quasdam autem mihil, sic astrorum
adfectio valeat, si vis, ad quasdam res, ad omnis certe non valebit.

951 Cicero de fato 8. ,At enim, quoniam in naturis homi-
num dissimilitudines sunt, ut alios dulcia, alios subamara
delectent, alii libidinosi, alii iracundi aut. crudeles aut su-
perbi sint, alii (a» talibus vitiis abhorreant — quoniam igi-
tur, inquit, tantum natura a natura distat, quid mirum est
has dissimilitudines ex differentibus causis esse factas?"
9. Haec disserens, qua de re agatur, et im quo causa consistat, mon
videt. Non enim, si alii «d alia propensiores sunt propter causas ma-
ἐμγαϊ οἱ antecedentis, idcirco etiam nostrarum voluntatum atque ad-
pelitionum sunt causae naturales οἱ antecedentes. Nam nihil esset in
nostra potestate, si ita se res haberet. Nunc vero fatemur, acuti hebe-
tesne, valentes imbecilline simus, non esse id in nobis. Qui autem ex
eo cogi pulat, ne ut sedeamus quidem aut ambulemus voluntatis esse, is
. Qon. videt, quae quamque rem res consequatur. | Ut enim et ingeniosi et
tardi ita nascantur antecedentibus causis itemque valentes οἱ imbecilli,
non sequitur iamen, ut etiam sedere eos et. ambulare et rem agere ali-
quam principalibus causis definitum et. constitutum sit.

8 6. Omne enuntiatum verum aut falsum.

952 Cieero de fato 20. Concludit enim Chrysippus hoc modo:
»9i est motus sine causa, nom omnis enuntiatio, quod ἀξίωμα
dialectici appellant, aut vera aut falsa erit; causas enim effi-
. cientis quod non habebit, id nec verum nec falsum erit. Omnis
autem enuntiatio aut vera aut falsa est. Motus ergo sine
causa nullus est. 21. Quod si ita est, omnia, quae fiunt, causis
fiunt antegressis. Id si ita est, fato omnia fiunt. Efficitur

igitur fato fieri, quaecunque fiant — — —- Itaque contendit so

omnis nervos Chrysippus ut persuadeat omne ἀξίωμα aut verum esse
aut falsum. | Ut. enim Epicurus veretur, ne, si hoc concesserit, conceden-
dum sit fato fieri, quaecunque fiant — — sic Chrysippus metuit, ne,
sí mom obtinuerit omme, quod enuntietur, aut verum esse aut falsum,

non teneat omnia fato fieri et ex causis aeternis rerum futurarum. ss

38. (si» tenebitur id, quod α Chrysippo defenditur, omnem enuntiationem
aut veram aut falsam esse.

8 ἃ add. Lambin.

26 DE FATO.

.953 Cicero de fato 28 (Carneades contra OChrysippum disputans:)
Nec si omne enuntiatum aut verum aut falsum est, sequitur ilico esse
causas immutabilis easque aeternas, quae prohibeant quiequam secus ea-
dere atque casurum sit; fortuitae sunt causae, quae efficiant, ut vere

5 dieantur, quae ita dicentur ,veniet in senatum Cato, non inclusae in
rerum natura atque mundo; et tamen tam est immutabile venturum,
eum est verum, quam venisse, nec ob eam causam fatum aut necessitas
extimescenda est. Etenim erit confiteri necesse: ,Si hoc enuntiatum: 've-
niet in Tusculanum Hortensius! verum non est, sequitur ut falsum sit."

19 Quorum isti neutrum volunt; quod fieri non potest.

954 Cicero de fato 11 (ex naturalibus causis vitia nasci possunt,
extirpari autem et funditus tolli — non est id positum in naturalibus
causis, sed in voluntate, studio, disciplina) Quae tolluntur ommia, si vis
et natura fati ex divinationis ratione firmabitur. Etenim si est

15 divinatio, qualibusnam a perceptis artis proficiscitur? (percepta appello,
quae dicuntur Graece ϑεωρήματα) Non enim credo nullo percepto aut
ceteros artifices versari in suo munere, aut eos, qui divinatione utuntur
futura praedicere. 12. Sint igitur astrologorum percepta huius modi: ,8i
quis (verbi causa) oriente Canicula natus est, is in mari non morietur."

20 Vigila, Chrysippe, ne tuam causam, in qua tibi eum Diodoro, valente dia-
lectico, magna luctatio est, deseras. Si enim est verum quod ita conecti-
tur: ,8i quis oriente Canicula natus est, in mari non morietur, illud quo-
que verum est ,Si Fabius oriente Canicula natus est, Fabius in mari
non morietur --- —— et quoniam certum in Fabio ponitur, natum esse

96 eum Canieula oriente — —— illud ,morietur in mari Fabius^ ex eo ge-
nere est, quod fieri non potest. Omne ergo, quod falsum dieitur in fu-
turo, id fieri non potest. 13. At hoc, Chrysippe, minime vis,
maximeque tibi de hoec ipso cum Diodoro certamen est. llle
enim id solum fieri posse dicit, quod aut sit verum aut futurum sit ve-

so rum et, quiequid futurum sit, id dieit fieri necesse esse, et quiequid non
sit futurum, id negat fieri posse. Tu et quae non sint futura, posse
fieri dicis, ut frangi hanc gemmam, etiamsi id numquam futu-
rum sit, neque necesse fuisse Cypselum regnare Corinthi, quam-
quam id millensimo ante anno Apollinis oraeulo editum esset.

86 At si ista comprobabis divina praedicta, et quae falsa in futuris dicentur,
in iis habebis, ut ea fieri non possint. — --- et si vere dicatur de fu-
turo idque ita futurum sit, dicas esse necessarium; quae est tota Diodori
vobis inimiea sententia. 14. Etenim si illud vere conectitur: ,,Si oriente
Canieula natus es, in mari non moriere,' primumque quod est in conexo

40 ,natus es oriente Canicula^ necessarium esí — omnia enim vera in
praeteritis necessaria sunt, ut Chrysippo placet dissentienti a ma-
gistro Cleanthe, quia sunt immutabilia nec in falsum e vero praeterita
possunt convertere — —— fit etiam, quod consequitur necessarium. Quam-
quam hoc Chrysippo non videtur valere in omnibus; sed tamen

45 Si naturalis est causa, cur in mari Fabius non moriatur, in mari Fabius

8 hoc enuntiatum P. Ramus, haec enuntiatio A*BV. 17 utuntur Kayser,
utantur libri. 36 habemus ABV. || dicetur Kayser. 97 erit Kayser.
40 est, ABV. 49 Cf. I n. 489.

DE FATO. 211

mori non potest. 15. Hoc loco Chrysippus aestuans falli speratChal-
daeos ceterosque divinos neque eos usuros esse coniunctionibus,
ut ita sua percepta pronuntient ,8i quis natus est oriente Ca-
niceula, is in mari non morietur," sed potius ita dicant: ,Non
et natus est quis oriente Canicula, et is in mari morietur."
O licentiam iocularem! ne ipse incidat in Diodorum, docet Chaldaeos, quo
pacto eos exponere percepta oporteat. Quaero enim, si Chaldaei ita lo-
quantur, ut negationes infinitarum coniunctionum potius quam infinita
conexa ponant, cur idem medici, cur geometrae, cur reliqui facere non
possint. 16. Quid est quod non possit isto modo ex conexo transferri 10
ad coniunetionum negationem? Et quidem aliis modis easdem res efferre
possumus. — —- Multa genera sunt enuntiandi nec ullum distortius quam
hoc, quo Chrysippus sperat Chaldaeos contentos Stoicorum causa fore.
(Sequentibus explicata Diodori sententia demonstratur, si vera sit, non sequi
omnia fato fieri:) non enim aeternis causis (e? naturae necessitate mananti- 15
bus verum est id, quod ita enuntiatur: ,,descendit in Academiam Carneades"
nec tamen sine causis, sed interest inter causas fortuito antegressas et inter
causas cohibentis in se efficientiam naturalem. 20. Nec ii qui dicunt immu-
labilia esse, quae futura sint, nec posse verum futurum convertere in falsum
(i.e. Diodorus), fati necessitatem confirmant, sed verborum vim interpre- 30
. tantur. At qui introducunt causarum seriem sempiternam (i.e. Chrysippus),
ii mentem hominis voluntate libera spoliatam necessitate fati devinciunt.
955 Cicero de fato 33 (Negat Carneades) de Oedipode potuisse
Apollinem praedicere, nullis in rerum natura causis praepositis, cur ab
eo patrem interfici necesse esset — —— Quocirca si Stoicis, qui omnia s5
fato fieri dicunt, consentaneum est huius modi oraela ceteraque, quae a
divinatione dueuntur, comprobare, iis autem, qui, quae futura sunt, ea
vera esse ex aeternitate dicunt, non idem dicendum est, vide, ne non
eadem sit illorum causa et Stoicorum; hi enim urguentur angustius, illo-
rum ratio soluta ac libera est. 30

)

$ 7. Confatalia (Ἀργὸς λόγος).

956 Cicero de fato 30 (postquam ἀργὸν λόγον explicavit). Haec
ratio a Chrysippo reprehenditur. Quaedam enim sunt, inquit, in
rebus simplicia, quaedam copulata. Simplex est: ,Morietur
illo die Socrates"; huic, sive quid fecerit sive non fecerit, fi- ss
nitus est moriendi dies. At si ita fatum sit: ,Nascetur Oedi-
pus Laio*, non poterit dici ,sive fuerit Laius cum muliere sive
non fuerit"; copulata enim res est et confatalis. Sic enim apped-
lat, quia ita fatum sit, δὲ concubiturum cum uxore Laium et ex ea
Oedipum. procreaturum; wt, si esset. dictum: ,,Luctabitur Olympiis Milo 4o

4 dicent ΑΒΥ͂. 15 e add. Baiter. 16 scribendum: descendet. 91 at-
que ABV. 27 a divinatione cod. B. Madvig, ad divinationem AV ad divina-
lionem pertinere alii. 36 sit] est Madvig, erit C. Ε΄. W. Mvüler.

918 DE FATO.

et. referret. aliquis: ,,Ergo sive habuerit. adversarium. sive non habuerit,
luctabitur*, erraret; est. enim. copulatum | uctabitur*, quia, sine adver-
sario nulla luctatio est. . Omnes igitur istius generis captiones eodem
modo refelluntur. ,, Sive tu adhibueris medicum. sive non. adhibueris,
s convalescas^ captiosum; iam enim est fatale medicum | adhibere quam
convalescere. Haec, ui dixi, confatalia, 4lle appellat.

957 Origenes contra Celsum II 20 Vol. I p. 149, 22 Κῦ. (p. 406 Del).
καὶ πρὸς “Ἕλληνας δὲ χρησόμεϑα τῷ εἰρημένῳ τοῦτον τὸν τρόπον πρὸς τὸν
“Μάϊον --- --- λέγεται τοίνυν πρὸς αὐτὸν ὑπὸ τοῦ προεγνωκότος δὴ và ἐσό-

τὸ μενα (Eur. Phoen. 18—20)
Μὴ σπεῖρε παίδων ἄλοκα δαιμόνων βίᾳ"
Εἰ γὰρ τεκνώσεις παῖδ᾽, ἀποκτενεῖ σ᾽ ó φύς
Καὶ πᾶς σὸς οἶκος βήσεται δι᾽ αἵματος.
Καὶ ἐν τούτῳ τοίνυν δηλοῦται, ὅτι δυνατὸν μὲν ἦν τῷ “αἴῳ, μὴ σπεί-
15 ρεέν τέκνων dione: οὐκ ἂν γὰρ τὸ μὴ δυνατὸν προσέταξεν. αὐτῷ Ó χρησμός"
δυνατὸν δὲ ἦν καὶ τὸ σπείρειν καὶ οὐδέτερον αὐτῶν κατηνάγκαστο. Ἦκο-
λούϑησε δὲ τῷ μὴ φυλαξαμένῳ σπεῖραι παίδων ἄλοκα παϑεῖν ἐκ τοῦ ἐσπαρ-
κέναι τὰ τῆς κατὰ Οἰδίποδα καὶ Ἰοκάστην καὶ τοὺς υἱοὺς τραγῳδίας. "AM
καὶ ὃ ἀργὸς καλούμενος λόγος, σόφισμα ὥν, τοιοῦτός ἐστι, λεγόμενος
20 ἐπὶ ὑποϑέσεως πρὸς τὸν νοσοῦντα, καὶ ὡς σόφισμα ἀποτρέπων αὐτὸν χρῆσϑαι
τῷ ἰατρῷ πρὸς ὑγίειαν, καὶ ἔχει γε οὕτως ὃ λόγος" εἰ εἵμαρταί σοι ἀνα-
στῆναι ἐκ τῆς νόσου, ἐάν τε εἰσαγάγῃς τὸν ἰατρὸν ἐάν τε μὴ εἰσ-
αγάγῃς; ἀναστήσῃ" ἀλλὰ καὶ εἰ εἵμαρταί σοι μὴ ἀναστῆναι ἐκ τῆς
νόσου, ἐάν τε εἰσαγάγῃς τὸν ἰατρὸν ἐάν ve μὴ εἰσαγάγῃς, οὐκ
ἀναστήσῃ" ἤτοι δὲ εἴμαρταί σοι ἀναστῆναι ἐκ τῆς νόσου ἢ εἵμαρ-
ταί GÓL μὴ ἀναστῆναι" μάτην ἄρα εἰσάγεις τὸν ἰατρόν. "Al χα-
ριέντως τούτῳ τῷ λόγῳ τοιοῦτόν τι παραβάλλεται" εἰ εἵμαρταί σοι τεκνοποι-
σαι, ἐάν τε συνέλϑῃς γυναικὶ ἐάν τε μὴ συνέλϑης, τεκνοποιήσεις, ἀλλὰ καὶ
εἰ εἴμαρταί σοι μὴ τεκνοποιῆσαι , ἐάν τε συνέλϑης γυναικὶ ἢ μὴ συνέλϑης,
80 οὐ τεκνοποιήσεις" ἤτοι δὲ εἵμαρταί σοι τεκνοπονῆσαι ἢ μὴ τεκνοποιῆσαι"
μάτην ἄρα συνέρχῃ γυναικί. ---- δὸς yàg: ἐπὶ τούτου, ἐπεὶ ἀμήχανον καὶ ἀδύ-
verov τεκνοποιῆσαι τὸν μὴ συνελθόντα γυναικί, οὐ μάτην παραλαμβάνεται
τὸ συνελϑεῖν γυναικί, οὕτως εἰ τὸ ἀναστῆναι ἐκ τῆς νόσου ὁδῷ τῇ ἀπὸ ἰατρι-
"ἧς γίνεται; ἀναγκαίως παραλαμβάνεται ὃ ἰατρὸς καὶ ψεῦδος τὸ ἱμάτην εἰσ-
35 ἄγεις τὸν ἰατρόν.

Ὅλα δὲ ταῦτα παρειλήφαμεν δι᾿ ἃ παρέϑετο ὃ σοφώτατος Κέλσος εἰπών"
ϑεὸς àv προεῖπε καὶ πάντως ἐχρῆν γενέσϑαι, τὸ προειρημένον. Εἰ γὰρ τὸ
πάντως ἀκούει ἀντὶ τοῦ κατηναγχασμένως , οὐ δώσομεν αὐτῷ δυνατὸν γὰρ
ἦν καὶ μὴ γενέσϑαι" εἰ δὲ τὸ πάντως λέγει ἀντὶ τοῦ ἔσται, ὅπερ οὐ κωλύε-

40 ται εἶναι ἀληϑές, κἂν δυνατὸν τὸ μὴ γενέσϑαι, οὐδὲν λυπεῖ τὸν λόγον ete.

958 Servius ad Verg. Aeneid. IV 696 (codd. TF). nam si fato vi-
vimus, quid agunt merita? si pensamur meritis, quae vis fati? quomodo
hie et fatum admittit et meritum? deinde cum dixerit ,stat sua cuique
dies^ quomodo hie dieit ,ante diem?" harum rerum ratio sie redditur:

9 ἀπὸ codd., ὑπὸ Del. 18 αἱμάτων A. 21 ἀντιπαραβάλλεται Φ.
29 ἐάν vs pro ἢ BCDEH. 81 ἐπεί] εἴπερ CDEH Pat. 87 τὸ (post γὰρ)
M eorr, editores, τοῦ ceteri codd. 40 ἦν BCDEH.

DE FATO. 219

sunt fata quae dicuntur denuntiativa, sunt alia fata quae con-
dicionalia vocantur. denuntiativa sunt, quae omni modo even-
tura decernunt, ut verbi gratia ,Pompeius ter triumphaturus
est^: hoe illi fata decernunt, ut ubicunque terrarum fuerit ter
iriumphet, nec potest aliter evenire: et ideo fatum, quod hocs
denuntiat, denuntiativum vocatur. condicionale vero huius
modi est ,Pompeius si post Pharsalicum bellum Aegypti litus
attigerit, ferro peribit": hie non omni modo necesse erat ut
videret Aegyptum, sed si casus eum ad aliam forte regionem
duxisset, evaserat etc. 10
Cf. ad X 467.

8 8. Fatum et possibilitas.

959 Alexander Aphrod. de fato cp. 10 p. 176, 14 Bruns. τὸ δὲ Aé-
γειν μὴ ἀναιρεῖσϑαι πάντων γινομένων xa9' εἱμαρμένην τὸ δυνα-
τόν τε καὶ τὸ ἐνδεχόμενον, τῷ δυνατὸν μὲν εἶναι γενέσϑαι τοῦτο 15
ὃ ὑπ᾽ οὐδενὸς κωλύεται γενέσϑαι κἂν μὴ γένηται, οτῶν δὲ καϑ'᾽
εἱμαρμένην γινομένων οὐ κεκώλυται τὰ ἀντικείμενα γενέσϑαι"
διὸ καίτοι μὴ γινόμενα ὅμως ἐστὶ δυνατά“ καὶ τοῦ μὴ κεκωλῦ-
᾿σϑαι γενέσϑαι αὐτὰ ἀπόδειξιν φέρειν τὸ ἡμῖν τὰ κωλύοντα αὐτὰ
ἄγνωστα εἶναι, πάντως μέν τινα ὄντα᾽ ἃ γάρ ἐστιν αἴτια τοῦ γίνεσϑαι 50
τὰ ἀντικείμενα αὐτοῖς x«9" εἱμαρμένην, ταῦτα καὶ τοῦ μὴ γίνεσϑαι τούτοις
αἴτια, εἴ γε, ὥς φασιν, ἀδύνατον τῶν αὐτῶν περιεστώτων γίνεσϑαι τὰ ἀντι-
κείμενα᾽ ἀλλ᾽ ὅτι μὴ ἡμῖν ἐστι γνώριμα, τίνα ἐστί, διὰ τοῦτο ἀκώλυτον αὐ-
τῶν τὸ γίνεσθαι λέγουσιν --- τὸ δὴ ταῦτα λέγειν πῶς οὐ παιξόντων ἐστίν;

960 Alexander Aphrod. de fato cp. 10 p. 177,2. σῴξοντες δὲ τὴν
τοῦ δυνατοῦ φύσιν οὕτως ὡς εἰρήκαμεν, διὰ τοῦτό φασιν μηδὲ và γιγνό-
μενα καϑ' εἱμαρμένην, καίτοι ἀπαραβάτως γιγνόμενα, ἐξ ἀνάγκης
γίνεσϑαι, ὅτι ἐστὶν αὐτοῖς δυνατὸν γενέσϑαι καὶ τὸ ἀντικείμενον, δυνατὸν
(ὃν) οὕτως ὡς προείρηται.

961 Alexander Aphrod. de fato cp. 10 p. 177, 7 Bruns. ὅμοιον δὲ so
τούτῳ καὶ τὸ λέγειν, τὸ ἀξίωμα τὸ ..ἔσται αὔριον ναυμαχίας ἀληϑὲς
μὲν εἶναι δύνασϑαι, οὐ μέντοι καὶ ἀναγκαῖον. ἀναγκαῖον μὲν γὰρ
τὸ ἀεὶ ἀληϑές, τοῦτο δὲ οὐκέτ᾽ ἀληϑὲς μένει, ἐπειδὰν T ναυμαχία γένηται.
εἰ δὲ μὴ τοῦτο ἀναγκαῖον, οὐδὲ τὸ ὑπ᾽ αὐτοῦ σημαινόμενον ἐξ ἀνάγκης τὸ
ἔσεσϑαι ναυμαχίαν. εἰ δὲ ἔσται μέν, οὐκ ἐξ ἀνάγκης δὲ (ἀληϑοῦς ὄντος
τοῦ ἔσεσϑαι ναυμαχίαν, οὐκ ἐξ ἀνάγκης δέ) ἐνδεχομένως δηλονότι. εἰ δὲ
ἐνδεχομένως, οὐκ ἀναιρεῖται τὸ ἐνδεχομένως τινὰ γίνεσϑαι ὑπὸ τοῦ πάντα
γίνεσϑαι καϑ᾽ εἱμαρμένην.

962 Alexander Aphrod. quaestiones I 4 p. 10,8. ἕποιτ᾽ ἂν τοῖς πάντα
γίνεσϑαι καϑ᾽ εἱμαρμένην λέγουσιν τὸ δυνατὸν εἶναι μόνον τὸ ἐξ ἀνάγκης, 4o
τοῦ ἐξ ἀνάγκης μὴ τοῦ ὡς βιαίου, ἀλλὰ τούτου λαμβανομένου, οὗ τὸ ἀντι-

16 δὲ add. vet. corr. V. 119 αὐτὰ àv ἄγνωστα V!. 22 ovs ye V.
26 cf. fr. 959. 29 ὄν addidi. 88 μένει Usener, μὲν libri. 84 ἐξ ἀνάγκης
τὸ scripsi, τὸ ἐξ ἀνάγκης libri. 85 ἀνάγκης δέ scripsi, ἀνάγκης ἀληϑές libri.
87 γίνεσθαι scripsi, γενέσθαι libri.

280 DE FATO.

κείμενον ἀδύνατον. καίτοι κατὰ μόνους vovg πάντα wo9 εἱμαρμένην γίνε-
σϑαι λέγοντας [οὐκ] ἄλλο τι τοῦ ἀναγκαίως γενομένου τὸ γινόμενον
[οὔτε γινομένου] ἐξ ἀνάγκης, οὐδ᾽ ἔστιν τὸ [μὲν] ἐξ ἀνάγκης γενό-
μενον, ὥς φασιν, τὸ γινόμενον βίᾳ, τὸ δὲ [ἀναγκαίως τὸ] κατὰ τὴν
"τῶν αἰτίων ἀκολουϑίαν. γνώριμον δὲ ἐκ τούτου τὸ μηδὲ δύνασϑαί τι
γίνεσϑαι βίᾳ καϑ' oUc καϑ᾽ εἱμαρμένην πάντα γίνεται. εἰ γὰρ τὰ καϑ᾽ εἴ-
μαρμένην γινόμενα καϑ᾽ εἷρμὸν αἰτίων γίνεται καὶ κατὰ τάξιν ϑείαν τινά,
οὐδὲν δὲ τῶν κατὰ τάξιν γινομένων τοιαύτην βίᾳ γίνεται, οὐδὲν ἂν τῶν
καϑ' εἱμαρμένην γινομένων βίᾳ γίνοιτο. — — τὸ γὰρ λέγειν τὴν εἶμαρ-
10 μένην ποιεῖν τινα τοιαῦτα, ἃ χωρὶς βίας οὐ πείσεται τοῖς αἰτίοις.
παντάπασιν ἀλλότριον ἂν εἶναι δόξαι ϑείας τάξεως. πάντων (δὲν καϑ᾽
εἱμαρμένην γινομένων, ἀναιρεῖται τὸ βίᾳ τι γενέσϑαι᾽ εἴη γὰρ ἂν καὶ τοῦτο
καϑ' εἱμαρμένην τάξιν, ὡς προείρηται.
10, 82. καὶ γὰρ Fr πρὸς τούτοις, εἰ τὰ καϑ' εἱμαρμένην γινό-
15 μενα καὶ κατὰ πρόνοιαν γίνεται, πῶς εὔλογον κατὰ πρόνοιάν τινας
ἀντιπράσσειν τοῖς καλῶς γινομένοις καὶ εὐτάκτως τοῖς κατὰ πρόνοιαν
968 Stephanus in Aristot. Rhetor. p. 263, 23 Rabe (Comment. graec.
XXI, 2). of Στωϊκοὶ — τὸ ἐπὶ τὸ πολὺ ἐταύτιξον τῷ ἀναγκαίῳ" πάντα
γὰρ κατὰ τὸ ἀναγκαῖον γινόμενα δογματίξοντες ἀνήρουν τὸ ἐνδεχόμενον ἤ ἤγουν
20 τὸ ὁπότερ᾽ ἔτυχε, τὸ ἐπ᾽ ἴσης ἐνδεχόμενον. λέγεται οὖν ὧδε. ὅτι τὸ ὡς ἐπὶ
τὸ πολὺ ἐνδεχόμενόν ἐστι (διακόπτεται γάρ ποτε), οὐχ ἁπλῶς δὲ ἤγουν ἀεὶ
καὶ ἀναγκαίως γινόμενον, ὡς of Στωϊκοὶ ἴσως ὡρίξζοντο.

964 Origenes SopHRAFAHS in Genesin Tom. II p. 11 Delarue. &
μὲν γὰρ τὸ ,müvroc ἔσται“ οὕτω τις ἑρμηνεύει, ὡς ἀνάγκην εἶναι γενέσϑαι
τὸ προεγνωσμένον (seil. ὑπὸ τοῦ ϑεοῦ), οὐ διδόαμεν αὐτῷ. --- --- εἰ δέ τις
διηγήσεται τὸ «πάντως ἔσται’ κατὰ τὸ σημαίνειν αὐτὸ λέγων ὅτι ἔσται μὲν
τάδε τινά, ἐνεδέχετο δὲ καὶ ἑτέρως γενέσϑαι, τοῦτο ὡς ἀληϑὲς συγχωροῦμεν,
τὸν μὲν γὰρ ϑεὸν οὐκ ἐνδέχεται ψεύσασϑαι᾽ ἐνδέχεται δὲ περὶ τῶν ἔνδεχο-
μένων γενέσϑαν καὶ μὴ γενέσϑαι φρονῆσαι τὸ γενέσϑαι αὐτὰ καὶ τὸ μὴ
30 γενέσϑαι. --- --- Καὶ λέγοι ἂν ἡ γνῶσις τοῦ ϑεοῦ ὅτι .. ἐνδέχεται μὲν τόνδε

τόδε ποιῆσαι. ἀλλὰ καὶ τὸ ἐναντίον᾽ ἐνδεχομένων δὲ ἀμφοτέρων, οἶδα ὅτι
τόδε ποιήσει“. οὐ γὰρ ὥσπερ ὃ ϑεὸς εἴποι ἄν" ..οὐκ ἐνδέχεται τόνδε τινὰ
τὸν ἄνϑρωπον mo^, οὕτω χρησμόν, φέρε εἰπεῖν, περὶ τινὸς διδοὺς ἐρεῖ
ὅτι 00x ἐνδέχεται τόνδε σωφρονῆσαι. δύναμις μὲν γὰρ οὐκ ἔστι τοῦ πτῆ-
35 vat οὐδαμῶς ἔν τῷ ἀνθρώπῳ, δύναμις δέ ἐστι τοῦ σωφρονῆσαι καὶ τοῦ
ἀκολαστῆσαι᾽ ὧν ἀμφοτέρων δυνάμεων ὑπαρχουσῶν ὃ μὴ προσέχων λόγοις
ἐπιστρεπτικοῖς καὶ παιδευτικοῖς ἑαυτὸν ἐπιδίδωσι τῇ χειρίστῃ" κρείττονι δὲ ὃ
ξητήσας τὸ ἀληϑὲς καὶ βιῶσαι βεβουλημένος κατ᾽ αὐτό" οὐ ξητεῖ δὲ ὅδε μὲν
τἀληϑῆ, ἐπεὶ ἐπιῤῥέπει ἐπὶ τὴν ἡδονήν" ὅδε δὲ ἐξετάζει περὶ αὐτῶν, αἴρε-
40 ϑεὶς ὑπὸ τῶν κοινῶν ἐννοιῶν καὶ λόγου προτρεπτικοῦ.

οι

8 9. Fatum et fortuna.

965 Simplicius in Aristot. Phys. p. 333, 1 Diels. τινὲς δὲ καὶ αὖ-
τόϑεν ὁμολογοῦσιν εἶναι τὴν τύχην καὶ αἰτίαν αὐτὴν εἶναι λέγουσι" τί δέ

2 οὐκ seclusi. 3 οὔτε γινομένου seclusi. | μὲν seclusi. 4 ἀναγκαίως
τὸ seclusi. 4 ἐκ τούτου τὸ scripsi, τοῦτο £x τοῦ libri. 6 δύνασϑαί τι γίνε-
σϑαι scripsi, γίνεσϑαί τι δύνασϑαι libri.

DE FATO. 281

ἐστιν, οὐκ ἔχουσι λέγειν, ἄδηλον αὐτὴν ἀνθρωπίνῃ διανοίᾳ voulfov-
τες, ὡς ϑεῖόν τι οὖσαν καὶ δαιμόνιον καὶ διὰ τοῦτο τὴν ἀνθρωπίνην γνῶσιν
ὑπερβαῖνον, ὥσπερ οἵ Στωϊκοὶ δοκοῦσι λέγειν. — ἔοικε δὲ ἡ μὲν ὡς περὶ
ϑείου τινὸς τῆς Τύχης οὖσα δόξα καὶ πρὸ τοῦ ᾿Δριστοτέλους εἶναι παρὰ
τοῖς Ἕλλησι καὶ οὐχ ὑπὸ πρώτων νομισϑῆναι τῶν Στωϊκῶν, ὥς τινες ol-
ονται

σι

966 Astius Plac. I 29, 7. ᾿Δναξαγόρας καὶ of Στωϊκοὶ (τὴν τύχην)
ἄδηλον αἰτίαν ἀνθρωπίνῳ λογισμῷ ἃ μὲν γὰρ εἶναι κατ᾽ ἀνάγκην, ἃ δὲ
χκαϑ᾽ εἱμαρμένην, ἃ δὲ κατὰ προαίρεσιν, ἃ δὲ κατὰ τύχην, ἃ δὲ κατὰ τὸ
αὐτόματον. 1

967 Alexander de anima libri mantissa p. 179, 6 Bruns. τὸ δὲ
λέγειν τὴν τύχην αἰτίαν ἄδηλον ἀνθρωπίνῳ λογισμῷ οὐκ ἔστι φύσιν
τινὰ τύχης τιϑεμένων, ἀλλ᾽ ἐν τῇ τῶν ἀνθρώπων πρὸς τὰ αἴτια moi σχέσει
τὴν τύχην εἶναι λεγόντων.

ibid. 14. εἰ γὰρ λέγοιεν μὴ τὴν τισὶν ἀνθρώποις αἰτίαν ἄδηλον εἶναι
τὴν τύχην, ἀλλὰ τὴν καϑόλου πᾶσιν ἀνθρώποις, οὐδ᾽ ὅλως εἶναί τι συγχω-
ροῖεν ἂν τὴν τύχην, διδόντες τε εἶναι μαντικὴν καὶ τῶν ἀδήλων δοκούντων
εἶναι τοῖς ἄλλοις γνωστικὴν αὐτὴν τιϑέμενοι.

968 Alexander Aphrod. de fato cp. 8 p. 173,13. ὄντων δὴ τῶν
ἀπὸ τύχης τε καὶ αὐτομάτως γινομένων τοιούτων, ὡς μὴ γίνεσϑαι κατὰ προη- 30
γουμένην αἰτίαν --- --- πῶς ἂν σῴζοιτό τι τῶν προειρημένων καϑ᾽ οὺς πάντα
'προηγησαμένοις τισὶν αἰτίοις καὶ προηγουμένοις ἐξ ἀνάγκης ἔστι τε τὰ ὄντα
καὶ τὰ γινόμενα γίνεται, ἑκάστου τῶν γινομένων αἴτιόν τι προκαταβεβλημέ-
vov ἔχοντος, οὗ ὄντος ἢ γεγονότος ἀνάγκη καὶ αὐτὸ ἢ εἶναι ἢ γενέσϑαι;
τὸ (δὲν μηδὲν μὲν σῴζοντας -τῶν προειρημένων, κατ᾽ ἄλλου δέ τινος τὸ τῆς 35
τύχης νομοϑετήσαντας ὄνομα, τῷ μὴ ἀναιρεῖσϑαι ἐκεῖνο ὑπὸ τοῦ πάντα ἐξ
ἀνάγκης γίνεσθαι τιϑεμένου μηδὲ τὴν τύχην ἀναιρεῖσϑαι λέγειν, σοφιξομέ-

—

vov ἐστίν — --- οὕτως μὲν γὰρ οὐδὲν κωλύσει λέγειν ταὐτὸν εἱμαρμένην
τε εἶναι καὶ τύχην καὶ τοσοῦτον ἀποδεῖν τοῦ τὴν τύχην ἀναιρεῖν, ὡς καὶ
πάντα τὰ γινόμενα γίνεσϑαι λέγειν ἀπὸ τύχης. 80

969 Alexander Aphrod. de fato cp. 7 p. 172,12 Bruns. οὐ γὰρ
σώζεται τὸ γίνεσθαί τινα ἀπὸ τύχης, ἂν ἀνελών τις τὴν τῶν οὕτως γινο-
μένων φύσιν ὄνομα ϑῆται τοῖς γινομένοις ἐξ ἀνάγκης τὴν τύχην.

970 Alexander Aphrod. de fato cp. 8 p. 174, 1 Bruns. τί γὰρ ἄλλο
ποιοῦσιν of τὴν τύχην xol τὸ αὐτόματον ὁριζόμενοι .«αἰτίαν ἄδηλον ἀνϑρω- s5
πίνῳ λογισμῷ“ ἢ τύχης τι σημαινόμενον ἴδιον εἰσάγουσίν τε καὶ νομοϑετοῦσιν ;
τὸ γὰρ εἰς τὴν τούτου σύστασιν χρήσασϑαι τῷ λέγειν τινὰς αὐτομάτως
νοσεῖν, ὅταν ἄδηλος ἧ αὐτοῖς ἡ αἰτία τῆς νόσου, ψεῦδος.

971 Theodoretus graec. affect. cur. p. 87, 41. καὶ of ἐκ τῆς Ποι-
κίλης ὠνομασμένοι ἄδηλον αἰτίαν ἀνθρωπίνῳ λόγῳ. 40

972 Servius ad Verg. Aeneid. VIII 334. fortuna omnipotens et
inelucetabile fatum". secundum Stoicos locutus est, qui nasci et
mori fatis dant, media omnia fortunae: nam vitae humanae incerta
sunt omnia. unde et miscuit, ut quasi plenum ostenderet dogma: nam
nihil tam contrarium est fato, quam casus; sed secundum Stoicos dixit. 45

10 quod addit Stobaeus: τύχη ἀτάκτου ἐνεργείας ἐστὶ προσηγορία Stoicum
non est. 95 δὲ addidi. 26 τῷ V!, τῷ γὰρ vel. corr. V falso. 38 κωλύσει
γ᾽", κωλύσαντες V!. 32 scil. Chrysippus.

989 DE FATO.

.973 Plutarchus de Stoic. repugn. cp. 23 p. 1045b. Τοῦ κατη-
ναγχάσϑαι δοκοῦντος ὑπὸ τῶν ἔξωϑεν αἰτιῶν ταῖς ὁρμαῖς ἀπόλυσιν
πορίξειν (O£Aovvsg» ἔνιοι τῶν φιλοσόφων ἐπελευστικχήν τινα κίνησιν
ἐν τᾷ ἡγεμονικῷ κατασκευάζουσιν, ἐπὶ τῶν ἀπαραλλάχτων μάλιστα

5 γινομένην ἔκδηλον ὅταν γὰρ δυοῖν ἴσον δυναμένων καὶ ὁμοίως ἐχόν-
vov ϑάτερον jj λαβεῖν ἀνάγκη, μηδεμιᾶς αἰτίας ἐπὶ ϑάτερον ἀγούσης
τῷ μηδὲν τοῦ ἑτέρου διαφέρειν, ἡ ἐπελευστικὴ δύναμις αὕτη τῆς ψυχῆς
ἐπίκλισιν ἐξ αὑτῆς λαβοῦσα διέκοψε τὴν ἀπορίαν. Πρὸς τούτους
ὁ Χρύσιππος ἀντιλέγων, ὡς βιαξομένους τῷ ἀναιτίέῳ τὴν

τὸ φύσιν, ἐν πολλοῖς παρατίϑησι τὸν ἀστράγαλον καὶ τὸν ξυ-
yóv, καὶ πολλὰ τῶν μὴ δυναμένων ἄλλοτε ἄλλας λαμβάνειν
πτώσεις καὶ ῥοπὰς ἄνευ τινὸς αἰτίας καὶ διαφορᾶς ἢ περὶ
αὐτὰ πάντως ἢ περὶ τὰ ἔξωϑεν γινομένης" τὸ γὰρ ἀναίτιον
ὅλως ἀνύπαρκτον εἶναι καὶ τὸ αὐτόματον" ἐν δὲ ταῖς πλαττο-

15 μέναις ὑπ᾽ ἐνίων καὶ λεγομέναις ταύταις ἐπελεύσεσιν αἱτέας
ἀδήλους ὑποτρέχειν, καὶ λανϑάνειν ἡμᾶς ἐπὶ ϑάτερα τὴν
δρμὴν ἀγούσας. Ταῦτα μὲν οὖν ἐν τοῖς γνωριμοτάτοις ἐστὶ τῶν
ὑπ’ αὐτοῦ πολλάκις εἰρημένων.

8 10. Fatum et liberum arbitrium.

20 974 Cicero de fato 39. .4c mihi quidem videtur, cum duae sen-
tentiae fuissent veterum philosophorum, wna eorum, qui censerent. omnia
ita fato fieri, ut id fatum vim necessitatis adferre — — altera eorum,
quibus viderentur sine ullo fato esse animorum motus voluntarii, Chry-
sippus tamquam. arbiter honorarius medium ferire voluisse, sed adplicat

:5 86 ad. eos potius, qui necessitate motus animorum liberatos volunt; dum
autem. verbis utitur swis, delabitur in eas difficultates, ul. necessitatem
fati confirmet invitus. 40. Atque hoc, si placet, quale sit. videamus in
adsensionibus —. Eas enim veteres illi, quibus omnia fato fieri vide-
bantur, vi effici οἱ necessitate dicebant. Qui autem ab dis dissentiebant,

30 fato adsensiones liberabant megabantque fato adsensionibus | adhibito
necessitatem ab his posse removeri iique ita, disserebant: (sequitur Arce-
διαὶ, mi fallor, contra Zenonem et Cleanthem | disputatio). 41. Chry-
sippus autem cum et necessitatem mprobaret et. nihil vellet. sine prae-
positis causis evenire, causarum genera distingwit, wt οἱ necessitatem

86 effugiat οὐ retineat. fatum. Causarum enim, inquit, aliae sunt

8 ϑέλοντες add. Madvig. 4 ἀπαραλλάκτων Reiske, παραλλακτῶν libri.
7 μηδὲν Stegmann, μηδενὶ libri. 9 τῷ ἀναιτίῳ Mez, τῷ ἐναντίῳ libri.
25 animorum Davisius, animos ABV.

DE FATO. 283

perfectae et principales, aliae adiuvantes et proximae. Quam
ob rem, cum dicimus omnia fato fieri causis antecedentibus,
nom hoc intellegi volumus: causis perfectis et principalibus,
sed causis adiuvantibus [antecedentibus] et prozimis^ — Itaque illi
rationi, quam paulo ante conclusi, sic occurrit: ,si omnia fato fiant, s
sequi illud quidem, ut omnia causis fiant antepositis, verum
non principalibus causis et perfectis, sed adiuvantibus et
proximis. Quae si ipsae nom sunt in mostra potestate, mon
sequitur, ut ne adpetitus quidem sit in nostra potestate. At
hoc sequeretur, si ommia perfectis οὐ principalibus causis τὸ
fieri diceremus, ut cum eae causae mon essent in nostra po-
testate, ne ille quidem esset in nostra potestate. 42. Quam
οὗ rem qui ita fatum introducunt, ut necessitatem adiungant,
in eos valebit illa conclusio; qui autem causas antecedentis
non dicent perfectas neque principalis, in eos nihil valebit." τὸ
Quod enim dicantur adsensiones fieri causis antepositis, id quale sil,
facile a se explicari putat. .Nam quamquam adsensio non possit fieri
misi commota, viso, tamen, cum id visum proximam causam. habeat, non
principalem, hanc habet rationem, ut Chrysippus vult, quam dudum
diximus, non ui illa quidem fieri possit nulla vi extrinsecus excitata so
(necesse est enim adsensionem viso commoveri), sed revertitur ad cylin-
drum et ad iurbinem suum, quae moveri incipere misi pulsa mon pos-
sunt. ld autem cum accidit, suapte natura, quod superest, e& cylindrum
volvi οἱ versari turbinem putat. 48. ,Ut igitur, inquit, qui protrusit
cylindrum, dedit ei principium motionis, volubilitatem autem ss
non dedit, sic visum obiectum imprimet illud quidem et quasi
signabit in animo suam speciem, sed adsensio nostra erit in
potestate, eaque quem ad modum in cylindro dictum est, ez-
trinsecus pulsa, quod reliquum est, suapte vi et natura move-
bitur. Quodsi aliqua res efficeretur sine causa antecedente, so
falsum esset omnia fato fieri; sin omnibus, quaecunque fiunt,
verisimile est causam anítecedere, quid adferri poterit, cur
non omnia fato fieri fatendum sit? modo intellegatur, quae
sit causarum distinctio ac dissimilitudo. — — 44. Neque enim
Chrysippus, concedens adsensionis proximam ei continentem. causam 80
esse im viso positam, [neque] eam causam esse ad adsentiendum Ἠ6-
cessariam. concedel, ut, si ommia fato fiant, ommia causis fiant anlece-
dentibus et necessariis.

4 antecedentibus del. Davisius. 8 sunt Christ, sint ABV. 12 ne ille —
potestate om. ABV'. 86 neque secludunt editores plerique.

Stoicorum veterum fragm. II. 19

284 DE FATO.

975 Hippolytus Philos. 21 (DDG p. 571,11). καὶ αὐτοὶ δὲ (scil.
Chrysippus et Zeno) τὸ x«9" εἱμαρμένην εἶναι πάντα διεβεβαιώσαντο
παραδείγματι χρησάμενοι τοιούτῳ, ὅτι ὥσπερ ὀχήματος ἐὰν ἦ ἐξηρτη-
μένος κύων, ἐὰν μὲν βούληται ἕπεσϑαι, καὶ ἕλκεται καὶ ἕπεται, ποιῶν

5 καὶ τὸ αὐτεξούσιον μετὰ τῆς ἀνάγκης [οἷον τῆς εἱμαρμένης} ἐὼν δὲ
μὴ βούληται ἕπεσϑαι, πάντως ἀναγκασϑήσεται" τὸ αὐτὸ δήπου καὶ
ἐπὶ τῶν ἀνθρώπων" καὶ μὴ βουλόμενοι γὰρ ἀκολουϑεῖν ἀναγκασϑή-
όονται πάντως εἷς τὸ πεπρωμένον εἰσελϑεῖν.

976 Aétius Plac. I 27, 8. Πλάτων ἐγκρίνει μὲν τὴν εἱμαρμένην ἐπὶ

10 τῶν ἀνθρωπίνων ψυχῶν καὶ βίων, συνεισάγει δὲ καὶ τὴν παρ᾽ ἡμᾶς αἰτίαν.
of Στωϊκοὶ Πλάτωνι ἐμφερῶς" καὶ τὴν μὲν ἀνάγκην ἀνίκητόν φασιν αἰτίαν
καὶ βιαστικήν, τὴν δὲ εἱμαρμένην συμπλοκὴν αἰτιῶν τεταγμένην, ἐν ἡ συμ-
πλοκῇ καὶ τὸ παρ᾽ ἡμᾶς, ὥστε τὰ μὲν εἱμάρϑαι, τὰ δὲ ἀνειμάρϑαι.

977 Gellius noct. Att. VIL 2, 15. Itaque .M. Cicero in libro quem

15 de fato conscripsit, cum quaestionem istam diceret. obscurissimam esse
οὐ ómplicatissimam, Chrysippum quoque philosophum non expedisse se
in ea aii his verbis: Chrysippus aestuans laboransque, quonam
(pacto» explicet et fato omnia fieri et esse aliquid in nobis,
iniricatur hoc modo.

20 978 Oenomaus apud Eusebium praep. evang. VI p. 255b. ἀπό-
λωλὲε γάρ, τό γ᾽ ἐπὶ τοῖς σοφοῖς, ἐκ τοῦ ἀνθρωπίνου βίου, ἀπόλωλεν,
εἴτε οἴακά τις αὐτὸ εἴτε ἕρμα εἴτε κρηπῖδα ὀνομάξων χαίρει, τῆς Tus-
τέρας foie ἡ ἐξουσία, ἣν ἡμεῖς μὲν αὐτοχράτορα τῶν ἀναγκαιοτάτων.
τιϑέμεϑα, 4ημόκριτος δέ ys, εἰ μή τι ἠπάτημαι, καὶ Χρύσιππος, ὃ

5 μὲν δοῦλον, ὁ δὲ ἡμίδουλον ἐπινοεῖ τὸ κάλλιστον τῶν ἀνϑρωπί-
vov ἐπιδεῖξαι (Theodoret VI 8 p. 86, 22).

cf. p.25 b. μηδὲ Χρύσιππος ἄρα ὃ τὴν ἡμιδουλεέίαν εἰσάγων etc.

p. 258b. ἐκεῖνο γὰρ δὴ τὸ καταγελαστότατον ἁπάντων, τὸ μίγμα
καὶ ἡ σύνοδος τοῦ καὶ ἐπὶ τοῖς ἀνθρώποις τι εἶναι, καὶ εἱρμὸν οὐδὲν

so ἧττον εἶναι. προσεοικέναι γὰρ αὐτόν, ὡς λέγουσιν οἵ σοφώτατοι. τῷ
Εὐριπιδείῳ λόγῳ᾽ τεκνῶσαι μὲν γὰρ ἐθελῆσαι τὸν Μάϊον, κύριον εἶναι
τὸν Λάϊον, καὶ τοῦτο ἐκπεφευγέναι τὴν ᾿“πολλωνίαν ὄψιν" τεκνώσαντι
δ᾽ αὐτῷ ἐπεῖναι ἀνάγκην ἄφυκτον ὑπὸ τοῦ φύντος αὐτὸν ἀποϑανεῖν᾽"
οὕτως οὖν τὴν ἐπὶ τῷ μέλλοντι ἀνάγκην παρέχειν τῷ μάντει τὴν τοῦ

35 γενησομένου προαίσϑησιν.

(p. 261a. ἀλλὰ καὶ τὸν ᾿Επίκουρον, ὃν σὺ πολλά, ὦ Χρύσιππε,
ἐβλασφήμησας, ἐγὼ τό γε ἐπὶ σοὶ ἀφίημι τῶν ἐγκλημάτων" τί γὰρ
πάϑῃ ὃς οὐχ ἑκὼν ἦν μαλακὸς οὐδὲ ἄδικος, ὥσπερ πολλάκις αὐτὸν
ἑλοιδόρησας;)

5 οἷον --- εἱμαρμένης seclusit Roeper. 18 εἱμαρτά et ἀνειμαρτά coni. Diels
et Usener.

DE FATO. 285

979 Alexander Aphrod. de fato ep. 13 p. 181, 13 Bruns. ἀναι-
ροῦντες γὰρ τὸ ἐξουσίαν ἔχειν τὸν ἄνθρωπον τῆς αἱρέσεώς vt καὶ
πράξεως τῶν ἀντικειμένων λέγουσιν ἐφ᾽ ἡμῖν εἷναι τὸ γινόμενον
(x«09* ὁρμὴν) Ov ἡμῶν. ἐπεὶ γάρ, φασίν, τῶν ὄντων τε καὶ γινο-
μένων αἱ φύσεις ἕτεραί τε καὶ διάφοροι (οὐ γὰρ αἵ αὐταὶ τῶν ἐμ-
ψύχων τε καὶ τῶν ἀψύχων, ἀλλ᾽ οὐδὲ τῶν ἐμψύχων ἁπάντων αἱ αὐ-
ταὶ πάλιν" αἱ γὰρ κατ᾽ εἶδος τῶν ὄντων διαφοραὶ τὰς τῶν φύσεων
αὐτῶν διαφορὰς δεικνύουσιν), γίνεται δὲ τὰ ὑφ᾽ ἑκάστου γινόμενα
κατὰ τὴν οἰκείαν φύσιν, τὰ μὲν ὑπὸ λέϑου κατὰ τὴν λίϑου, τὰ δ᾽
ὑπὸ πυρὸς κατὰ τὴν πυρὸς καὶ τὰ ὑπὸ ξῴου κατὰ τὴν ξῴου, οὐδὲν
μὲν τῶν κατὰ τὴν οἰκείαν φύσιν ὑφ᾽ ἑκάστου γινομένων δύνασϑαί
φασιν ἄλλως ἔχειν, ἀλλ᾽ ἕκαστον τῶν γινομένων ὑπ᾽ αὐτῶν γίνεσϑαι
κατηναγχασμένως, κατ᾽ ἀνάγκην οὐ τὴν ἐκ βίας, ἀλλ᾽ ἐκ τοῦ μὴ δύ-
νασϑαι τὸ πεφυκὸς οὕτως, ὄντων τῶν περιεστώτων τοιούτων (ἃ
ἀδύνατον αὐτῷ μὴ περιεστάναι, τότε ἄλλως πως καὶ μὴ οὕτως κινη-
ϑῆναι. μήτε γὰρ τὸν λίϑον, εἰ ἀπὸ ὕψους ἀφεϑείη τινός, δύνασϑαι
μὴ φέρεσϑαι κάτω μηδενὸς ἐμποδίζοντος" τῷ {γὰρ βαρύτητα μὲν
ἔχειν αὐτὸν ἐν αὑτῷ, ταύτην δ᾽ εἷναι τῆς τοιαύτης κινήσεως κατὰ
φύσιν (αἰτίαν). ὅταν καὶ τὰ ἔξωϑεν αἴτια τὰ πρὸς τὴν κατὰ φύσιν
κίνησιν τῷ λέϑῳ συντελοῦντα παρῇ, ἐξ ἀνάγκης τὸν λίϑον ὡς πέφυκεν
φέρεσϑαι, (πάντως δ᾽ αὐτῷ καὶ ἐξ ἀνάγκης παρεῖναι ταῦτα τὰ αἴτια,
δι’ ἃ κινεῖται τότε), οὐ μόνον μὴ δυνάμενον μὴ κινεῖσϑαι τούτων
παρόντων, ἀλλὰ καὶ ἐξ ἀνάγκης κινεῖσθαι τότε καὶ γίνεσϑαι τὴν τοι-
αὐτὴν κίνησιν ὑπὸ τῆς εἱμαρμένης διὰ τοῦ λίϑου" ὁ δ᾽ αὐτὸς καὶ ἐπὶ
τῶν ἄλλων λόγος. ὡς δὲ ἐπὶ τῶν ἀψύχων ἔχει, οὕτως δὲ καὶ ἐπὶ
τῶν ξῴων ἔχειν φασίν. εἷναι γάρ τινα καὶ τοῖς ξῴοις κίνησιν κατὰ
φύσιν, ταύτην δ᾽ εἷναι τὴν xa) ' ὁρμήν. πᾶν “γὰρ ξῷον ὡς ξῷον
κινούμενον κινεῖσϑαι {τὴν καϑ' δρμὴν κίνησιν, ὑπὸ τῆς
εἱμαρμένης διὰ ξῴου γινομένην. οὕτως δὲ τούτων ἐχόντων καὶ

γινομένων ὑπὸ τῆς εἱμαρμένης κινήσεών τε καὶ ἐνεργειῶν ἐν τῷ κόσμῳ so

τῶν μὲν διὰ γῆς, ἂν οὕτω τύχῃ, τῶν δὲ δι’ ἀέρος, τῶν δὲ διὰ πυρός,
τῶν δὲ δι’ ἄλλου τινός, γινομένων δέ τινων καὶ διὰ ξῴων (τοιαῦται
δὲ αἱ x«9' ὁρμὴν κινήσεις), τὰς διὰ τῶν ξῴων ὑπὸ τῆς s(u«g-
μένης γινομένας ἐπὶ τοῖς ξῴοις εἷναι λέγουσιν, ὁμοίως μὲν

ὡς πρὸς τὸ ἀναγκαῖον τοῖς ἄλλοις γινομένας ἅπασιν, τῷ δεῖν καὶ τὰ 85

ἐξ ἀνάγκης τὰ ἔξωϑεν αἴτια παρεῖναι τότε, ὥστε αὐτὰ τὴν ἐξ ἑαυτῶν
τε καὶ καϑ' ὁρμὴν κίνησιν ἐξ ἀνάγκης οὕτω πῶς ἐνεργεῖν, ὅτι δὲ
αὗται μὲν δι’ ὁρμῆς τε καὶ συγκαταϑέσεως, ἐκείνων δὲ αἱ μὲν

4 καϑ᾽ ὁρμὴν scripsi, καὶ libri. 14 μὴ ante πεφυκὸς V, om. ES. | ἃ ad-
didi, ὡς Or. 17 γὰρ addidi. 19 αἰτίαν add. B*. 28 τὴν add. B*.
81 μὲν scripsi, δὲ libri. 95 τὰ scripsi, τοῖς libri.

19*

286 DE FATO.

διὰ βαρύτητα γίνονται, αἵ δὲ διὰ ϑερμότητα, αἱ δὲ xav ἄλλην τινα
** ταύτην μὲν ἐπὶ τοῖς ξώοις λέγοντες, οὐκέτι δὲ ἐκείνων éxd-
στην τὴν μὲν ἐπὶ τῷ λίϑῳ, τὴν δὲ ἐπὶ τῷ πυρί. καὶ τοιαύτη μὲν
αὐτῶν ἡ περὶ τοῦ ἐφ᾽ ἡμῖν δόξα, ὡς δι’ ὀλίγων εἰπεῖν.

6 980 Alexander Aphrod. de fato cp. 14 p. 183,5 Bruns. ἐπεὶ γὰρ
οὐκ ἄλλως «(ἂν γένοιτο τὰ διὰ τοῦ ζῴου γινόμενα ἢ δρμήσαντος τοῦ ζῴου,
ἀλλὰ διὰ τὸ συγκατατίϑεσθαι μὲν τὸ ξῷον καὶ ὁρμῆσαι γίνεται, μὴ συγκα-
ταϑεμένου δὲ οὐ γίνεται, ταῦτα ἐπὶ τῷ ξῴῳ φασὶν εἶναι, ἐξ ἀνάγκης, μὲν
ἐσόμενα ὑπ᾽ αὐτοῦ (οὐ γὰρ οἷόν τε ἄλλως), τῷ δὲ μὴ δύνασϑαι δι᾽ ἄλλου

10 τινὸς ἢ διὰ τούτου γενέσϑαι μηδ᾽ ἄλλως ἢ οὕτως διὰ τούτου, τὸ εἶναι αὐτὰ
ἐπὶ τῷ ξῴῳ οἰηϑέντες.

981 Alexander Aphrod. de fato ep. 14 p.183,21 Bruns. ἐπὶ τούτῳ
δὲ ἐκεῖνο ἄν τις αὐτῶν ϑαυμάσειεν, τί παϑόντες ἐν τῇ δρμῇ τε καὶ συγκα-
ταϑέσει τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν φασιν εἶναι, δι᾿ ὃ καὶ ὁμοίως ἐν πᾶσι τοῖς ζῴοις τη-

15 ροῦσιν αὐτός οὐ γὰρ τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν ἐν τῷ φαντασίας προσπεσούσης
εἶξαί ve ἐξ ἑαυτῶν τῇ φαντασίᾳ καὶ δρμῆσαι ἐπὶ τὸ φανέν.

p. 184,11. εἰ δὲ τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν ἐστι ἐν τ λογικῇ συγκαταϑέσει. ἥτις
διὰ τοῦ βουλεύεσϑαι. γίνεται (ut putat, Ales) oí δὲ (scil. Chrys.) ἐν τῇ
συγκαταϑέσει τε καὶ ὁρμῇ φασιν εἶναι, ὃ ὅτε καὶ ἀλόγως γίνεται, δῆλοι, δι᾿ ὧν

90 λέγουσι ῥαϑυμότερον περὶ τοῦ ἐφ᾽ ἡμῖν διαλαμβάνοντες οἷο.

p. 184, 20. ἐοίκασι δέ, παραλελοιπότες τὸν λόγον ἐν τῇ δρμῇ τὸ ἐφ᾽
ἡμῖν τίθεσθαι, ὅτι μηκέτ᾽ ἐν τῷ βουλεύεσϑαι λέγουσιν αὐτοῖς τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν
εἶναι προχωρεῖ τὸ σόφισμα. ἐπὶ μὲν γὰρ τῆς δρμῆς ἔχουσι λέγειν τὸ ἐπὶ
τοῖς ξῴοις εἶναι τὰ γινόμενα xo9' ὁρμήν, ὅτι μὴ οἷά τε “χωρὶς ὁρμῆς τὰ δι᾽

:5 αὐτῶν γινόμενα ποιεῖν, εἰ δ᾽ ἐν τῷ βουλεύεσϑαι τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν οἷο.

982 Alexander Aphrod. de fato cp. 15 p. 185, 7 Bruns. τὸ δ᾽ ἐπο-᾿
χουμένους τῷ ..εἱ δὴ τῶν αὐτῶν περιεστώτων v hi οὕτως ὁτὲ δὲ ἄλλως
ἐνεργήσει τις, ἀναίτιον κίνησιν εἰσάγεσϑαι“ διὰ τοῦτο λέγειν μὴ δύνασϑαι
οὗ πράξει τις πρᾶξαι τὸ ἀντικείμενον, μήποτε καὶ αὐτὸ τῶν — παρο-

30 ρωμένων.

983 Alexander Aphrod. de fato cp. 15 p. 186,3 Bruns. τὸ δὲ λέ-
yew καὶ τοὺς βουλευσαμένους và φαινομένῳ συγκατατίϑεσθϑαι καὶ διὰ τοῦτο
καὶ τῇ φαντασίᾳ ὁμοίως τοῖς ἄλλοις ζῴοις ἕπεσϑαι, οὐκ ἀληϑές.

984 Alexander Aphrod. de fato cp. 26 p. 196,13 Bruns. ἃ δὲ

35 ἀποροῦςειν πρὸς τὸ εἶναι τοιοῦτον τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν, ὁποῖον ἣ κοινὴ πρόλη-
ψις τῶν ἀνθρώπων πεπίετευκεν, ἀπορεῖν μὲν οὐκ ἄλογον, τὸ δὲ τοῖς
ἀπορουμένοις ἐποχουμένους ὡς ὁμολογουμένοις --- ευναγωνίζεςεθαι τοῖς
ἀπορουμένοις καθ᾽ αὑτῶν, πῶς οὐ παντάπαειν ἄλογον;

21. οὐ χεῖρον δὲ ícuc xoi fjuác τῶν ἀπορουμένων ὑπ᾽ αὐτῶν,

40 0ic μάλιετα θαῤῥοῦειν, ταῦτα προχειριςαμένους ἐξετάκαι. — écri
δή τι τῶν ἀπορουμένων ὑπ᾽ αὐτῶν καὶ τοιοῦτον᾽

»Εἰ, φαείν, ταῦτά ἐετιν ἐφ᾽ ἡμῖν, ὧν καὶ τὰ ἀντικείμενα

2 lacunam indicavit Bruns. 6 à» addidi | 3j Bruns dubitanter, μὴ
libri. 26 ἐποχουμένους Bruns, ἐποχουμένων libri. || εἰ δὴ Schwartz, sig V.
33 τῇ φαντασίᾳ Schwartz, τὴν φαντασίαν libri.

DE FATO. 281

δυνάμεθα, καὶ ἐπὶ τοῖς τοιούτοις οἵ τε ἔπαινοι καὶ οἱ ψόγοι
προτροπαί τε καὶ ἀποτροπαὶ κολάςεις τε καὶ τιμαί, οὐκ ἔεται
τὸ φρονίμοις εἶναι καὶ τὸ ἀρετὰς ἔχειν ἐπὶ τοῖς Éyouciv, ὅτι
μηκέτ᾽ eiciv τῶν ἀντικειμένων κακιῶν ταῖς ἀρεταῖς δεκτικοί,
ὁμοίως δὲ οὐδὲ αἱ κακίαι ἐπὶ τοῖς κακοῖς οὐδὲ γὰρ ἐπὶ τού- 5
τοις τὸ μηκέτ᾽ εἶναι κακοῖς ἀλλὰ μὴν ἄτοπον τὸ μὴ λέγειν
τὰς ἀρετὰς καὶ τὰς κακίας ἐφ᾽ ἡμῖν μηδὲ τοὺς ἐπαίνους καὶ
τοὺς ψόγους ἐπὶ τούτων γίνεςθαι᾽ οὐκ ἄρα τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν τοιοῦτον."

9885 Alexander Aphrod. de fato ep. 32 p. 204,12 Bruns. ἐπὶ δὲ
τοῖς ϑεοῖς οὐκέτ᾽ ἂν (εἴη) τὸ εἶναι τοιούτοις (scil. φρονίμοις), ὅπερ ἦν τ
καὶ αὐτὸ ἐν τοῖς ὑπ᾽ αὐτῶν ἀπορουμένοις, ὅτι πάρεστιν αὐτῶν ἐν τῇ
φύσει {τὸν τοιοῦτον᾽ οὐδὲν δὲ τῶν οὕτως ὑπαρχόντων ἐπ᾽ αὐτῷ.

986 Plotinus Ennead. III lib. I 7 (Vol. [ p. 168 Μὰ). λοιπὸν δὲ
ἰδεῖν τὴν ἐπιπλέκουσαν καὶ olov συνείρουσαν ἀλλήλοις πάντα καὶ τό πως ἐφ᾽
ἑκάστου ἐπιφέρουσαν, ἀρχὴν τιϑεμένην μίαν, ἀφ᾽ ᾿ ἧς πάντα κατὰ λόγους 15
σπερματικοὺς περαίνεται. ἔστι μὲν οὖν καὶ αὕτη ἡ δόξα ἐγγὺς ἐκείνης τῆς
πᾶσαν καὶ σχέσιν καὶ κίνησιν ἡμετέραν τε καὶ πᾶσαν ἐκ τῆς τῶν ὅλων ψυ-
χῆς ἥκειν λεγούσης, εἰ καὶ βούλεταί τι ἡμῖν καὶ ἑκάστοις χαρίξεσϑαι εἰς τὸ

Q ἡμῶν ποιεῖν τι. ἔχει μὲν οὖν τὴν πάντως πάντων ἀνάγκην᾽ καὶ πάν-
3e εἰλημμένων τῶν αἰτίων οὐκ ἔστιν ἕκαστον μὴ οὐ γίγνεσθϑαι᾽ οὐδὲν γὰρ so
ἔτι τὸ κωλῦσον ἢ ἄλλως ,γενέσϑαι ποιῆσον, εἰ πάντα εἴληπται ἐν τῇ εἷμαρ-
μένῃ. τοιαῦτα δὲ ὄ ὄντα, ὡς ἀπὸ μιᾶς. ἀρχῆς ὡρμημένα, ἡμῖν οὐδὲν καταλείψει
ἢ φέρεσϑαι, ὅπῃ ἂν ἐκεῖνα ὠϑῇ᾽ of τε γὰρ φαντασίαι, τοῖς προηγησαμένοις,
«f τε ὁρμαὶ κατὰ ταύτας ἔσονται᾽ ὄνομά τε μόνον τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν ἔσται. οὐ
γὰρ ὅτε [μόνον] ὁρμῶμεν ἡμεῖς, ταύτῃ τι πλέον ἔσται, τῆς ὁρμῆς κατ᾽ ἐκεῖνα ss
γεννωμένης οἷο.

987 Cicero de fato 36. Interesse autem aiunt, utrum eius modi
quid sit, sine quo effiei aliquid non possit, an eius modi, cum quo effici
aliquid necesse sit. Nulla igitur earum est causa, quoniam nulla eam
rem sua vi efficit, cuius causa dicitur; nec id, sine quo quippiam non
fit, eausa est, sed id, quod cum accessit, id, cuius est causa, efficit ne-
cessario.

988 Origenes de principiis lib. III p. 108 ed. Delarue. Τῶν »uvov-
μένων τὰ μέν τινα ἐν ἑαυτοῖς ἔχει τὴν τῆς κινήσεως αἰτίαν, ἕτερα δὲ ἔξωϑεν
μόνον κινεῖται. ἔξωϑεν οὖν μόνον κινεῖται τὰ φορητά, olo» ξύλα καὶ λέϑοι 35
καὶ πᾶσα 1| ὑπὸ ἕξεως μόνης συνεχομένη ὕλη. ὑπεξηρήσϑω δὲ νῦν τοῦ
λόγου τὸ κίνησιν λέγειν τὴν ῥύσιν τῶν σωμάτων, ἐπεὶ μὴ χρεία τούτου πρὸς
τὸ προκείμενον. ἐν ἑαυτοῖς δὲ ἔχει τὴν αἰτίαν τοῦ κινεῖσϑαι ξῷα καὶ φυτὰ
καὶ ἁπαξαπλῶς ὅσα ὑπὸ φύσεως καὶ ψυχῆς συνέχεται. ἐξ ὧν φασιν εἶναι
καὶ τὰ μέταλλα. πρὸς δὲ τούτοις καὶ τὸ πῦρ αὐτοκίνητόν ἐστι, τάχα δὲ καὶ :υ
αἵ πηγαί. τῶν δὲ ἐν ξαυτοῖς τοῦ κινεῖσϑαι τὴν αἰτίαν ἐχόντων τὰ μέν
φασιν ἐξ ἑαυτῶν κινεῖσϑαι τὰ δὲ ἀφ᾽ ἑαυτῶν, ἐξ ἑαυτῶν μὲν τὰ ἄψυχα, ἀφ᾽

c2
-

4 μηκέτ᾽ εἰσὶν B*, μηδὲ τισὶν V. 10 τοῖς ϑεοῖς scripsi, τῶν ϑεῶν libri. |
εἴη addidi. 11 πάρεστιν scripsi, γάρ ἐστιν libri. 12 τὸ add. Bruns.
15 fortasse ἑκάστῳ. 18 καὶ alterum del. Müller. 19 μὲν οὖν libri, μέντοι
Vitringa. 28 fort. φαντασίαι (Éxovrat). 25 μόνον seclusi. 30 in cuius
ABV. — Cf. n. 3462...

288 DE FATO.

ἑαυτῶν δὲ và ἔμψυχα᾽ ἀφ᾽ ἑαυτῶν yàg, κινεῖται τὰ ἔμψυχα φαντασίας ἐγγι-
νομένης ὁρμὴν προκαλουμένης᾽ καὶ πάλιν £v τισι τῶν ξῴων φαντασίαι γίνον-
ται ὁρμὴν προκαλούμεναι, φύσεως φανταστικῆς τεταγμένως κινούσης τὴν
ὁρμήν, ὡς ἐν τῷ ἀράχνῃ φαντασία τοῦ ὑφαίνειν γίνεται, καὶ ὁρμὴ ἀκολουϑεῖ
ἐπὶ τὸ ὑφαίνειν, -- τῆς φανταστικῆς αὐτοῦ φύσεως τεταγμένως ἐπὶ τοῦτο
αὐτὸν προκαλουμένης καὶ οὐδενὸς ἄλλου μετὰ τὴν φανταστικὴν αὐτοῦ φύσιν
πεπιστευμένου τοῦ ζῴου — καὶ ἐν τῇ μελίσσῃ ἐπὶ τὸ κηροπλαστεῖν. “Τὸ
μέντοι λογικὸν fov καὶ λόγον ἔχει πρὸς τῇ φανταστικῇ φύσει τὸν κρίνοντα
τὰς φαντασίας , καὶ τινὰς μὲν ἀποδοκιμάξοντα, τινὰς δὲ παφαδεχόμενον, ἵνα
ἄγηται τὸ fov κατ᾽ αὐτάς. ὅϑεν ἐπεὶ ἐν τῇ φύσει τοῦ λόγου εἰσὶν ἀφορ-
μαὶ τοῦ ϑεωρῆδαι τὸ καλὸν καὶ τὸ αἰσχρόν, αἷς ἑπόμενοι ϑεωρήσαντες τὸ
καλὸν καὶ τὸ αἰσχρόν, αἱρούμεϑα μὲν τὸ καλόν, ἐκκλίνομεν δὲ τὸ αἰσχρόν᾽
ἐπαινετοὶ μέν ἐσμεν ἐπιδόντες ἑαυτοὺς τῇ πράξει τοῦ καλοῦ, ψεκχτοὶ δὲ κατὰ
τὸ ἐναντίον. οὐκ ἀγνοητέον μέντοι γε ὅτι τὸ πλέον τῆς εἰς πάντα τεταγμέ-
τόνης φύσεως ποσῶς ἐστιν ἐν τοῖς ζῴοις, ἐπὶ πλέον δὲ ἢ ἐπὶ τὸ ἔλαττον, ὥστε
ἐγγύς που εἶναι, ἵν᾽ οὕτως simo, τοῦ λογικοῦ τὸ ἐν τοῖς ἰχνευταῖς κυσὶν
ἔργον καὶ ἐν τοῖς πολεμικοῖς ἵπποις. τὸ μὲν οὖν ὑποπεσεῖν τόδε τι τῶν
ἔξωϑεν φαντασίαν ἡμῖν κινοῦν τοιάνδε ἢ τοιάνδε. ὁμολογουμένως οὐκ ἔστι
τῶν ἐφ᾽ uiv! τὸ δὲ κρῖναι οὑτωσὶ χρήσασϑαι τῷ γενομένῳ ἢ ἕτέρως οὐκ
80 ἄλλου τινὸς ἔργον ἢ τοῦ ἐν ἡμῖν λόγου ἐστίν, ἤτοι παρὰ τὰς ἀφορμὰς ἐνερ-
γοῦντος [ἡμᾶς πρὸς] τὰς ἐπὶ τὸ καλὸν προί σκαλουμένας καὶ τὸ καϑῆκον
[δρμάς] ἢ ἐπὶ τὸ ἐναντίον ἐκτρέποντος. Εἰ δέ τις αὐτὸ τὸ ἔξωϑεν λέγει
εἶναι τοιόνδε, ὥστε ἀδυνάτως ἔχειν ἀντιβλέψαι αὐτῷ τοιῷδε γενομένῳ, οὗτος
ἐπιστησάτω τοῖς ἰδίοις πάϑεσι καὶ κινήμασιν, εἰ μὴ εὐδόκησις γίνεται καὶ
35 συγκατάϑεσις καὶ Gom: τοῦ ἡγεμονικοῦ ἐπὶ τόδε τι διὰ τάσδε τὰς πιϑανότη-
τας. οὐ γάρ, φέρ᾽ εἰπεῖν, ἡ γυνὴ τῷ κρίναντι ἐγκρατεύεσϑαι καὶ ἀνέχειν.
ἑαυτὸν ἀπὸ μίξεων ἐπιφανεῖσα καὶ προκαλεσαμένη ἐπὶ τὸ ποιῆσαί τι παρὰ
πρόϑεσιν αὐτοτελὴς αἰτία γίνεται τοῦ τὴν πρόϑεσιν ἀϑετῆσαι. πάντως γὰρ
εὐδοκήσας τῷ γαργαλισμῷ καὶ τῷ λείῳ τῆς ἡδονῆς, ἀντιβλέψαι αὐτῷ μὴ βε-
βουλημένος PA τὸ κεκριμένον κυρῶσαι, πράττει τὸ ἀκόλαστον. δ΄ δέ τις
ἔμπαλιν, τῶν αὐτῶν συμβεβηκότων αὐτῷ πλείονα μαϑήματα ἀνειληφότι καὶ
ἠσκηκότι, of μὲν γαργαλισμοὶ καὶ of ἐρεϑισμοὶ συμβαίνουσιν ὃ λόγος δὲ
ἅτε ἐπὶ πλεῖον ἰσχυροποιηϑεὶς καὶ τραφεὶς τῇ μελέτῃ καὶ βεβαιωϑεὶς τοῖς
δόγμασι πρὸς τὸ καλὸν ἢ ἐγγύς γε τοῦ βεβαιωθϑῆναι γεγενημένος, ἀνακρούει
τοὺς ἐρεϑισμοὺς καὶ ὑπεκλύει τὴν ἐπιϑυμίαν.

989 Origenes de oratione 6 Vol. II p. 311, 16 Kó. (p. 206 ed. De-
larue). Τῶν "ινουμένων τὰ μέν τινα τὸ κινοῦν ἔξωϑεν ἔχει, ὥσπερ τὰ ἄψυχα
καὶ ὑπὸ ἕξεως μόνης συνεχόμενα" καὶ τὰ ὑπὸ φύσεως καὶ ψυχῆς κινούμενα
οὐχ ἧ τοιαῦτα ἔσϑ᾽ ὅτε ᾿ινούμενα, ἀλλ᾽ ὁμοίως τοῖς ὑπὸ ἕξεως μόνης συνεχο-
40 μένοις. “Δίϑοι γὰρ καὶ ξύλα τὰ ἐκκοπέντα τοῦ μετάλλου ἢ τὸ φύειν ἀπολω-

Aexóva, ὑπὸ ἕξεως μόνης συνεχόμενα, τὸ κινοῦν ἔξωϑεν ἔχει. ἀλλὰ καὶ τὰ
τῶν ξῴων σώματα καὶ τὰ φορητὰ τῶν πεφυτευμένων ὑπό τινος μετατιϑέμενα,
οὐχ ἥ ζῷα καὶ φυτὰ ᾿βετατίϑεται., ἀλλ᾽ ὁμοίως λίϑοις καὶ ξύλοις τοῖς τὸ
φύειν ἀπολωλεκόσι᾽ κἂν φϑίνῃ δὲ καϑ᾽ αὑτά, τῷ Qevcrà εἶναι πάντα τὰ
45 σώματα φϑίνοντα παρακολουϑητικὴν ἔχει τὴν ἐν τῷ φϑίνειν κίνησιν. —

οι

σι

20 παρά] malim κατά. 21. 22 seclusi. 38 immo διοικούμενα.
40 λίϑοι Angl. Kó., λίϑος T et vulg. 44 κἂν φϑίνῃ δὲ «o9 αὑτά scripsi,
κἂν κινῆτε καὶ αὐτά T.

DE FATO. ͵ 980

δεύτερα δὲ παρὰ ταῦτά ἐστι κινούμενα τὰ ὑπὸ τῆς ἐνυπαρχούσης φύσεως ἢ
ψυχῆς κινούμενα, ἃ καὶ ἐξ αὑτῶν κινεῖσθαι λέγεται παρὰ τοῖς κυριώτερον
χρωμένοις τοῖς ὀνόμασι. τρίτη δέ ἐστι κίνησις ἡ ἐν τοῖς ζῴοις, ἥτις ὀνομά-
ferai ἡ ἀφ᾽ αὑτοῦ κίνησις. οἶμαι δὲ ὅτι ἡ τῶν λογικῶν κίνησις δι᾽ αὑτῶν
ἐστι κίνησις. ἐὰν δὲ περιέλωμεν ἀπὸ τοῦ [oov τὴν ἀπ᾽ αὐτοῦ κίνησιν, οὐδὲ 5
ξῷον ἔτι ὃν ὑπονοηθῆναι δύναται, ἀλλὰ ἔσται ὅμοιον ἤτοι φυτῷ ὑπὸ φύ-
σεως μόνης κινουμένῳ, ἢ λίϑῳ ὑπό τινος ἔξωϑεν φερομένῳ. ἐὰν δὲ παρα-
κολουϑῇ τι τῇ ἰδίᾳ κινήσει, ἐπεὶ τοῦτο δι᾿ αὐτοῦ κινεῖσϑαι ὠνομάσαμεν,
ἀνάγκη τοῦτο εἶναι λογικόν. —

Οἱ τοίνυν θέλοντες μηδὲν εἶναι ἐφ᾽ ἡμῖν, ἀναγκαίως ἠλιϑιώτατόν τι 10
παραδέξονται, πρῶτον μὲν ὅτι οὐκ ἐσμὲν ξῷα, δεύτερον δὲ ὅτι οὐδὲ λογικά,
ἀλλ᾽ οἷον ὑπὸ ἔξωϑεν κινοῦντος, αὐτοὶ οὐδαμῶς κινούμενοι, ποιεῖν ὑπ᾽ ἐκεί-
vov λεγοίμεϑ᾽ (ἄν) ἃ ποιεῖν νομιζόμεϑα᾽ ἄλλως τε καὶ τοῖς ἰδίοις πάϑεσιν
ἐπιστήσας τις ὁράτω, εἰ μὴ ἀναιδῶς ἐρεῖ, μὴ αὐτὸς ϑέλειν καὶ μὴ αὐτὸς
ἐσϑίειν καὶ μὴ αὐτὸς περιπατεῖν, μηδὲ αὐτὸς συγκατατίϑεσϑαι καὶ παραδέ- 15
χεσϑαι ὁποῖα δήποτε τῶν δογμάτων, μηδὲ αὐτὸς ἀνανεύειν πρὸς ἕτερα ὡς
ψευδῆ. — - Ὥσπερ οὖν πρός τινα δόγματα ἀμήχανον διατεϑῆναι ἄνθρωπον,
κἂν μυριάκις αὐτὰ κατασκευάξζῃ εὑρεσιλογῶν καὶ πιϑανοῖς λόγοις χρώμενος"
οὕτως ἀδύνατον διατεϑεῖσϑαί τινα περὶ τῶν ἀνθρωπίνων ὡς μηδαμῶς τοῦ
ἐφ᾽ ἡμῖν σῳζομένου. τίς γὰρ διάκειται περὶ τοῦ μηδὲν εἶναι καταληπτὸν ἢ 30
οὕτως βιοῖ ὡς ἐπέχων περὶ παντὸς οὑτινοσοῦν; τίς δὲ οὐκ ἐπιπλήττει, φαν-
τασίαν ἁμαρτήσαντος οἰκέτου λαβών, τῷ ϑεράποντι; καὶ τίς ἐστιν ὃς μὴ ci-
τιᾶται υἱὸν τὸ πρὸς γονεῖς καϑῆκον μὴ ἀποδιδόντα; ἢ μὴ μέμφεται καὶ
ψέγει ὡς αἰσχρὸν πεποιηκυῖαν τὴν μεμοιχευμένην; βιάζεται γὰρ ἡ ἀλήϑεια
καὶ ἀναγκάζει, κἂν μυριάκις τις εὑρεσιλογῇ, δρμᾶν καὶ ἐπαινεῖν καὶ ψέγειν, ὡς s5
τηρουμένου τοῦ ἐφ᾽ ἡμῖν καὶ τούτου ἐπαινετοῦ ἢ ψεχτοῦ γινομένου παρ᾽ ἡμᾶς. ---

Εἰ δὴ τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν σῴζεται, μυρίας ὅσας ἀπονεύσεις ἔχον πρὸς ἀρετὴν
ἢ κακίαν, καὶ πάλιν πρὸς τὸ καϑῆκον ἢ πρὸς τὸ παρὰ τὸ καϑῆκον, ἀναγ-
καίως τοῦτο μετὰ τῶν λοιπῶν, πρὶν γένηται, τῷ ϑεῷ ἔγνωσται ἀπὸ κτίσεως
καὶ καταβολῆς κόσμου, ὅποῖον ἔσται καὶ ἐν πᾶσιν οἷς προδιατάσσεται ὃ so
ϑεός, ἀκολούϑως οἷς ξώρακε περὶ ἑκάστου ἔργου τῶν ἐφ᾽ ἡμῖν, προδιατέτα-
κται κατ᾽ ἀξίαν ἑκάστῳ κινήματι τῶν ἐφ᾽ ἡμῖν τὸ καὶ ἀπὸ τῆς προνοίας
αὐτῷ ἀπαντησόμενον, ἔτι δὲ καὶ κατὰ τὸν εἷρμὸν τῶν ἐσομένων συμβησόμε-
vov, οὐχὶ τῆς προγνώσεως τοῦ ϑεοῦ αἰτίας γινομένης τοῖς ἐσομένοις πᾶσι
καὶ ἐκ τοῦ ἐφ᾽ ἡμῖν κατὰ τὴν ὁρμὴν ἡμῶν ἐνεργηϑησομένοις. εἰ γὰρ καὶ ss
xc9' ὑπόϑεσιν μὴ γινώσκοι ὃ ϑεὸς τὰ ἐσόμενα, οὐ παρὰ τοῦτο ἀπολοῦμεν
τὸ τάδε τινὰ ἐνεργήσειν καὶ τάδε ϑελήσειν᾽ πλέον δὲ ἀπὸ τῆς προγνώσεως
γίνεται τὸ κατάταξιν λαμβάνειν εἰς τὴν τοῦ παντὸς διοίκησιν, χρειώδη τῇ
τοῦ κόσμου καταστάσει, τὸ ἑκάστου ἐφ᾽ ἡμῖν.

Vol. II p. 314, 4 Κῦ. (p. 208 Del). ᾿ἐὰν δέ τις ταράττηται διὰ τὸ μὴ 40
οὐ ψεύσασϑαι τὸν ϑεὸν τὰ μέλλοντα προεγνωκότα, ὡς τῶν πραγμάτων κατη-
ναγκασμένων, λεκτέον πρὸς τὸν τοιοῦτον, ὅτι αὐτὸ τοῦτο ἔγνωσται τῷ ϑεῷ
ἀραρότως, τὸ μὴ ἀραρότως τόνδε τινὰ τὸν ἄνϑρωπον καὶ βεβαίως βούλεσϑαι
τὰ κρείττονα ἢ οὕτω ϑελήσειν τὰ χείρονα, ὥστε ἀνεπίδεκτον αὐτὸν ἔσεσϑαι
μεταβολῆς τῆς ἐπὶ τὰ συμφέροντα. 45

1 δεύτερον T, corr. Del. 4 ἀπ᾽ αὐτοῦ T, corr. Angl. 8 τι Bent., τις
T. 11 λογικά--- ῷα Bent. 18 à» addidi. 17 διατεϑῆμαι T. 81 ὡς T,
corr. Bentl. 86 ἀπειλοῦμεν T, corr. Bentl. 41 οὐ vulg., ὃν T.

9090 DE FATO.

.990 Origenes de principiis lib. III p. 110 ed. Delarue. Τὸ δὲ τού-
vov οὕτως ἡμῖν γινομένων rà»: ἔξωϑεν αἰτιᾶσϑαι καὶ ξαυτοὺς ἀπολύειν
ἐγκλήματος, ὁμοίους ἑαυτοὺς ἀποφαινομένους ξύλοις καὶ λέίϑοις ἕλκυσϑεῖσιν
ὑπὸ τῶν ἔξωϑεν αὐτὰ κινησάντων, οὐκ ἀληϑὲς οὐδὲ εὔγνωμον, βουλομένου
τε λόγος ἐστὶν ὃ τοιοῦτος τὴν ἔννοιαν τοῦ αὐτεξουσίου παραχαράττειν. εἰ
γὰρ πυϑοίμεϑα αὐτοῦ τί ἦν τὸ αὐτεξούσιον, λέγοι ἂν ὅτε ..εἰ μηδὲν τῶν
ἔξωϑεν ἀπήντα, ἐμοῦ τόδε τι προϑεμένου, τὸ ἐπὶ τὸ ἐναντίον προκαλούμε-
γον.“ --- πάλιν τε αὖ ψιλὴν τὴν κατασκευὴν αἰτιᾶσϑαι, παρὰ τὸ ἐναργές
ἐστι, λόγου παιδευτικοῦ τοὺς ἀκρατεστέρους καὶ τοὺς ἀγριωτάτους παραλαμ-
βάνοντος. εἰ τῇ προτροπῇ παρακολουϑήσαιεν, καὶ μεταβάλλοντος, ὥστε παρὰ
πολὺ γεγονέναι τὴν τροπὴν καὶ τὴν ἐπὶ τὸ κρεῖττον μεταβολήν, πολλάκις
τῶν ἀκολαστοτάτων βελτιόνων γενομένων παρὰ τοὺς τῇ φύσει πρότερον οὐ
δοκοῦντας εἶναι τοιούτους, καὶ τῶν ἀγριωτάτων εἰς τοσοῦτον ἡμερότητος μετα-
βαλλόντων, ὥστε τοὺς μηδὲ πώποτε οὕτως ἀγριωθέντας ἀγρίους εἶναι δοκεῖν
15 συγκρίσει τοῦδέ τινος μεταβεβληκότος ἐπὶ τὸ ἥμερον. ὁρῶμέν τε ἑτέρους
εὐσταϑεστάτους καὶ σεμνοτάτους ἔκ διαστροφῆς ἐπὶ τὰς χείρους διατριβὰς
ἐκκρουομένους τοῦ σεμνοῦ καὶ εὐσταϑοῦς, ὥστε εἰς ἀκολασίαν αὐτοὺς μετα-
βαλεῖν, πολλάκις ἀρχομένης τῆς ἀκολασίας μεσούσης τῆς ἡλικίας, καὶ ἐμπίπ-
τοντας εἰς ἀταξίαν μετὰ τὸ παρεληλυϑέναι τὸ τῆς νεότητος ὅσον ἐπὶ τῇ

20 φύσει ἄστατον. οὐκοῦν ὃ λόγος δείκνυσιν ὅτι τὰ μὲν ἔξωϑεν οὐκ ἐφ᾽ ἡμῖν
ἐστι, τὸ δὲ οὕτως ἢ ἐναντίως χρήσασϑαι αὐτοῖς τὸν λόγον κριτὴν παραλα-
βόντα καὶ ἐξεταστὴν τοῦ πῶς δεῖ πρὸς τάδε τινὰ τῶν ἔξωϑεν ἀπαντῆσαι,
ἔργον ἐστὶ ἡμέτερον. :

σι

991 Nemesius de nat. hom. c. 35 p. 258. οἱ δὲ λέγοντες ὅτι καὶ
95 τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν καὶ τὸ καϑ' εἱμαρμένην σῴξεται (ἑκάστῳ γὰρ τῶν ywo-.
μένων δεδόσϑαί τι καϑ'᾽ εἱμαρμένην, ὡς τῷ ὕδατι τὸ ψύχειν καὶ ἑκάστῳ
τῶν φυτῶν τὸ τοιόνδε καρπὸν φέρειν, καὶ τῷ A(9€ τὸ κατωφερὲς καὶ
τῷ πυρὶ τὸ ἀνωφερές, οὕτω καὶ và Logo τὸ συγκχατατίϑεσϑαι καὶ
ὁρμᾶν" ὅταν δὲ ταύτῃ τῇ δρμῇ μηδὲν ἀντιπέσῃ τῶν ἔξωϑεν καὶ xo"
so εἱμαρμένην, τότε τὸ περιπατεῖν τέλεον ἐφ᾽ ἡμῖν εἶναι καὶ πάντως
περιπατήσομεν) οἱ ταῦτα λέγοντες -- εἰσὶ δὲ τῶν Στωϊκῶν Χρύσιπ-
πός τε καὶ Φιλοπάτωρ καὶ ἄλλον πολλοὶ καὶ λαμπροί, οὐδὲν ἕτερον
ἀποδεικνύουσιν ἢ πάντα xo9" εἱμαρμένην γίνεσϑαι. εἰ γὰρ καὶ τὰς
ὁρμὰς παρὰ τῆς εἱμαρμένης φασὶν ἡμῖν δεδόσϑαι., καὶ ταύτας ποτὲ
ss μὲν ὑπὸ τῆς εἱμαρμένης ἐμποδίξεσϑαι. ποτὲ δὲ μή, δῆλον ὡς πάντα
καϑ᾽ εἱμαρμένην γίνεται καὶ τὰ δοκοῦντα ἐφ᾽ ἡμῖν εἶναι. --- --- εἰ γὰρ
τῶν αὐτῶν αἰτίων περιεστηκότων, ὥς φασιν αὐτοί, πᾶσα ἀνάγκη
τὰ αὐτὰ γίνεσϑαι καὶ οὐχ οἷόντε ποτὲ μὲν οὕτως ποτὲ δ᾽ ἄλλως γε-
νέσϑαι. διὰ τὸ ἐξ αἰῶνος ἀποκεκληρῶσϑαι ταῦτα, ἀνάγκη καὶ τὴν
40 ὁρμὴν τὴν τοῦ ξῴου πάντη vs καὶ πάντως τῶν αὐτῶν αἰτίων περιεστη-
κότων οὕτως γενέσϑαι. et paullo infra: εἰ γὰρ τὴν ὁρμὴν ἐφ᾽ ἡμῖν
τάττουσιν, ὅτι φύσει ταύτην ἔχομεν, τί κωλύει καὶ ἐπὶ τῷ πυρὶ λέ-
γειν εἶναι τὸ καίειν, ἐπειδὴ φύσει καίει τὸ πῦρ; ὥς που καὶ παρεμ-
φαίνειν ἔοικεν ὃ Φιλοπάτωρ ἐν τῷ περὶ εἱμαρμένης.

DE FATO. 291

992 Clemens ΑἹ. Stromat. II p. 458 Pott. τὰς δὲ συγκαταϑέσεις οὐ μόνον
oí ἀπὸ Πλάτωνος ἀλλὰ καὶ of ἀπὸ τῆς Στοᾶς ig! ἡμῖν εἶναι λέγουσιν᾽ πᾶσα
οὖν δόξα καὶ κρίσις καὶ ὑπόληψις καὶ μάϑησις --- --- συγκατάϑεσίς ἔστιν.

993 Plutarchus de Stoie. repugn. ep. 47 p. 1056e. ἄνευ δὲ τού-
των, εἰ μὲν «li φαντασίαι μὴ γίνονται xa9' εἱμαρμένην, {πῶς αἰτίαν 5
τῶν συγκαταϑέσεων᾽ εἰ δ᾽ ὅτι ποιεῖ φαντασίας ἀγωγοὺς ἐπὶ τὴν συγκα-
τάϑεσιν, καϑ᾽ εἱμαρμένην αἱ συγκαταϑέσεις γίνεσθαι λέγονται, πῶς
οὐ μάχεται πρὸς ἑαυτὴν πολλάκις ἐν τοῖς μεγίστοις διαφόρους ποιοῦσα
φαντασίας καὶ περισπώσας ἐπὶ τἀναντία τὴν διάνοιαν; ὅτε τοὺς προσ-
τιϑεμένους τῇ ἑτέρᾳ καὶ μὴ ἐπέχοντας, ἁμαρτάνειν λέγουσιν" ἂν μὲν 10
ἀδήλοις εἴκωσι προπίπτοντας, ἂν δὲ ψευδέσι, διαψευδομέ-
νους ἂν δὲ κοινῶς ἀκαταλήπτοις, δοξάξοντας. Καίτοι δεῖ,
τριῶν ὄντων, ἢ μὴ πᾶσαν εἷναι φαντασίαν εἱμαρμένης ἔργον, ἢ πᾶσαν
παραδοχὴν φαντασίας καὶ συγκατάϑεσιν ἀναμάρτητον, ἢ μηδὲ αὐτὴν
τὴν εἱμαρμένην ἀνεπίληπτον" οὐκ οἶδα γάρ, ὕπως ἀνέγκλητός ἐστι 1.
τοιαύτας ποιοῦσα φαντασίας, αἷς τὸ μὴ μάχεσϑαι μηδ᾽ ἀντιβαίνειν,
ἀλλ᾽ ἔπεσϑαι καὶ εἴκειν, ἔγκλητόν ἐστι.

994 Plutarchus de Stoic. repugn. 47 p. 1055f. ᾿4λλὰ μὴν καὶ
và περὶ τῶν φαντασιῶν λεγόμενα νεανικῶς πρὸς τὴν εἱμαρμένην ἐναν-
τιοῦται. Τὴν γὰρ φαντασίαν βουλόμενος οὐκ οὖσαν αὐτοτελῆ τῆς 530
συγκαταϑέσεως αἰτίαν ἀποδεικνύειν, εἴρηκεν ὅτι «βλάψουσιν ol
σοφοὶ ψευδεῖς φαντασίας ἐμποιοῦντες, ἂν αἵ φαντασίαι
ποιῶσιν αὐτοτελῶς τὰς συγκαταϑέσεις" πολλάκις γὰρ οἱ σο-
gol ψεύδει χρῶνται πρὸς τοὺς φαύλους καὶ φαντασίαν πα-
ριστᾶσι πιϑανήν, οὐ μὴν αἰτίαν τῆς συγκαταϑέσεως" ἐπεὶ 35
καὶ τῆς ὑπολήψεως vivía τῆς ψευδοῦς ἔσται καὶ τῆς ἀπάτης."

995 Augustinus de civ. dei V 10. Unde nec illa necessitas formi-
danda est, quam formidando S8toiei laboraverunt causas rerum ita
. distinguere, ut quasdam subtraherent necessitati, quasdam sub-
derent, atque in his, quas esse sub necessitate noluerunt, po- so

suerunt etiam nostras voluntates, ne videlicet non essent liberae,
si subderentur necessitati.

996 Origenes comment. in Genesin Tom. II p.13 Delarue. ὅτι μέν-
TOL yt πολλῶν τῶν ἐφ᾽ ἡμῖν αἴτια πλεῖστα τῶν οὐκ ἐφ᾽ ἡμῖν ἐστι καὶ ἡμεῖς
ὁμολογήσομεν᾽ ὧν μὴ γενομένων, λέγω δὲ τῶν οὐκ ἐφ᾽ ἡμῖν, οὐκ ἂν τάδε ss
τινὰ τῶν ἐφ᾽ ἡμῖν ἐπράττετο" πράττεται δὲ τάδε τινὰ τῶν ἐφ᾽ ἡμῖν ἀκόλουθα
τοῖσδε τοῖς προγενομένοις οὐκ ἐφ᾽ ἡμῖν, ἐνδεχομένου τοῦ ἐπὶ τοῖς αὐτοῖς
προγενομένοις καὶ ἕτερα πρᾶξαι παρ᾽ ἃ πράττομεν. εἰ δέ τις ξητεῖ τὸ ἐφ᾽
ἡμῖν ἀπολελυμένον εἶναι τοῦ παντὸς ὥστε μὴ διὰ τάδε τινὰ συμβεβηκότα
ἡμῖν ἡμᾶς αἱρεῖσθαι τάδε, ἐπιλέλησται κόσμου μέρος Qv καὶ ἐμπεριεχόμενος 40
ἀνϑρώπων κοινωνίᾳ καὶ τοῦ περιέχοντος.

5 lacunàm notavit ΧΥ]., πῶς εἶσιν αἰτίαι Amiot. et. Mezir. 11 προσπίπ-
τοντας libri, corr. Salmasius. 12 δεῖ Wy., δή libri.

292 DE FATO.

997 Plutarchus de Stoie. repugn. ep. 47 p. 1066». Ὁ δὲ λέγων
ὅτι Χρύσιππος οὐκ αὐτοτελῆ τούτων αἱτίαν (sc. τοῦ κατορϑοῦν καὶ
φρονεῖν) ἀλλὰ προκαταρτικὴν μόνον ἐποιεῖτο τὴν εἱμαρμένην, ἐκεῖ
πάλιν αὐτὸν ἀποδείξει μαχόμενον πρὸς αὑτόν, ὅπου τὸν μὲν Ὅμηρον

s ὑπερφυῶς ἐπαινεῖ περὶ τοῦ Διὸς λέγοντα (O 109)
Τῷ ἔχεϑ'᾽ ὅττι xev ὕμμι κακὸν πέμπησιν ἑκάστῳ
ἢ &ya9óv: καὶ τὸν Εὐριπίδην (Suppl. 184)
Ὦ, Ζεῦ, τί δῆτα τοὺς ταλαιπώρους βροτοὺς
φρονεῖν λέγοιμ᾽ ἄν; σοῦ γὰρ ἐξηρτήμεϑα,
10 δρῶμέν vs τοιάδ᾽, ἃ σύ {γεδ τυγχάνεις φρονῶν.
αὐτὸς δὲ πολλὰ τούτοις ὁμολογούμενα γράφει, τέλος δέ φησι μηδὲν
ἴσχεσϑαι μηδὲ κινεῖσθαι μηδὲ τοὐλάχιστον ἄλλως ἢ κατὰ τὸν τοῦ
Διὸς λόγον. ὃν τῇ εἱμαρμένῃ τὸν αὐτὸν εἶναι. Ἔτι τοίνυν τὸ μὲν
προκαταρχτικὸν αἴτιον ἀσϑενέστερόν ἐστι τοῦ αὐτοτελοῦς, καὶ οὐκ
15 ἐξικνεῖται κρατούμενον ὑπ᾽ ἄλλων ἐξανισταμένων" τὴν δ᾽ εἱμαρμένην
αἰτίαν ἀνίκητον καὶ ἀκώλυτον καὶ ἄτρεπτον ἀποφαίνων, αὐτὸς άτρο-
πον καλεῖ καὶ ᾿Αδράστειαν καὶ ἀνάγκην καὶ Πεπρωμένην, ὡς πέρας
ἅπασιν ἐπιτιϑεῖσαν. (dei Plutarchus probare studet, si talis exstet
fatalis necessitas, qualem fingit Chrysippus, liberum hominum arbi-
3 trium tolli, τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν καὶ τὸ ἑχούσιον ἀναιρεῖσϑαι).

998 Diogenianus apud Eusebium praep. evang. VI p.265d. Ἐν
μὲν οὖν τῷ πρώτῳ Περὶ εἱμαρμένης βιβλίῳ τοιαύταις Ticiv ἀποδεί-
ξεειν κέχρηται, ἐν δὲ τῷ δευτέρῳ λύειν πειρᾶται τὰ ἀκολουθεῖν δο-
κοῦντα ἄτοπα τῷ λόγῳ τῷ πάντα κατηναγκάςθαι λέγοντι, ἅπερ καὶ

945 ἡμεῖς κατ᾽ ἀρχὰς ἐτίθεμεν᾽ οἷον τὸ ἀναιρεῖεθαι δι᾿ αὐτοῦ τὴν ἐξ ἡμῶν
αὐτῶν προθυμίαν περὶ ψόγους τε καὶ ἐπαίνους καὶ προτροπὰς καὶ πάνθ᾽
ὅεα παρὰ τὴν ἡμετέραν αἰτίαν γινόμενα φαίνεται.

φηεὶν οὖν ἐν τῷ δευτέρῳ βιβλίῳ ,,τὸ μὲν ἐξ ἡμῶν πολλὰ γί-
νεςθαι δῆλον εἶναι, οὐδὲν δὲ ἧττον ευγκαθειμάρθαι καὶ ταῦτα τῇ τῶν

80 ὅλων διοικήςει.“ κέχρηταί τε παραδείγμαει τοιούτοις τιεί.

»τὸ γὰρ μὴ ἀπολεῖεθαι, gncí, θοιμάτιον οὐχ ἁπλῶς καθεί-
μαρτο, ἀλλὰ μετὰ τοῦ φυλάττεεθαι, καὶ τὸ ἐκ τῶν πολεμίων
εωθήςεςεθαι τόνδε τινὰ μετὰ τοῦ φεύγειν αὐτὸν τοὺς πολε-
uíouc: καὶ τὸ γενέεθαι παῖδας μετὰ τοῦ βούλεεθαι κοινωνεῖν

ss γυναικί. ὥςπερ γάρ, φηείν, λέγοντός τινος Ἡγήςαρχον τὸν
πύκτην ἐξελεύςεεεθαι τοῦ ἀγῶνος πάντως ἄπληκτον, ἀτόπως
ἄν τις ἠξίου καθιέντα τὰς χεῖρας τὸν Ἡγήςαρχον μάχεεθαι,
ἐπεὶ ἄπληκτον αὐτὸν καθείμαρτο ἀπελθεῖν, τοῦ τὴν ἀπόφαειν
ποιηςαμένου διὰ τὴν περιττοτέραν τἀνθρώπου πρὸς τὸ μὴ
40 πλήττεςθαι φυλακὴν τοῦτο εἰπόντος, οὕτω καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων
ἔχει. πολλὰ γὰρ μὴ δύναεθαι γενέεθαι χωρὶς τοῦ xai fjuác

DE FATO. 293

βούλεεθαι καὶ ἐκτενεςτάτην ve περὶ αὐτὰ προθυμίαν τε xai
ς«πουδὴν εἰεςφέρεςεθαι, ἐπειδὴ μετὰ τούτου, φηςίν, αὐτὰ τε-
νέεθαι καθείμαρτο."“

p. 266d. ,ἀλλὰ παρ᾽ ἡμᾶς μὲν ἔεται, qncí, περιειλημμένου
μέντοι τοῦ παρ᾽ ἡμᾶς ὑπὸ τῆς εἱμαρμένης.“ 5

p. 267a. xoi ἐξ αὐτῆς δὲ τῆς διαςτολῆς, ἣν ποιεῖται Χρύειππος,
δῆλον γίνεται τὸ ἀπολελύεθαι τῆς εἱμαρμένης τὴν παρ᾽ ἡμᾶς αἰτίαν.
καθείμαρται γάρ, φηςί, εωθῆναι θοιμάτιον, εἰ φυλάττοις αὐτό, καὶ παῖ-
δας ἔςεςθαι, εἰ καὶ có βουληθείης, ἄλλως δὲ μὴ ἂν ἔςεςθαί τι τούτων.
ἐπὶ δὲ τῶν ὑπὸ τῆς εἱμαρμένης προκατειλημμένων οὐκ ἄν ποτε ὕὑποτι- 10
μήςεει τοιαύταις χρηςαίμεθα ete.

999 Diogenianus apud Eusebium Praep. evang. VI p. 262e. [οὐ
θεωρῶν ὅτι rà ἀλλαχοῦ πάλιν παρὰ τῷ ποιητῇ λεγόμενα τούτοις ἄντι-
κρυς ἠναντίωται] οἷς καὶ αὐτὸς (sc. Chrysippus) ἐν τῷ δευτέρῳ
βιβλίῳ (se. περὶ εἱμαρμένης) χρῆται, βουλόμενος cuvicrüv ,τὸ καὶ τ6
παρ᾽ ἡμᾶς πολλὰ γίνεεθαι“ οἷον τὸ (Od. a 1)

αὐτοὶ γὰρ cperépnciv ἀταςθαλίῃειν ὄλοντο.
. καὶ τὸ (ibid. 32—34)
ὦ πόποι, olov δή vu θεοὺς βροτοὶ αἰτιόωνται.
ἐξ ἡμῶν γάρ φαει κάκ᾽ ἔμμεναι, οἱ δὲ καὶ αὐτοὶ 30
cpfjciv ἀταςθαλίῃειν ὑπὲρ μόρον ἄλγε᾽ ἔχουει.

1000 Gellius N. A. ὙΠ 2. Fatum, quod εἱμαρμένην Graeci vocant,
ad hanc ferme sententiam Chrysippus, Stoicae princeps philosophiae,
definit: ,,Fatum est^, inquit, ,sempiterna quaedam et indeclinabi-
lis series rerum et catena, volvens semetipsa sese et àmplicans ss
per aeternos comsequentiae ordines, ez quibus apta nexaque est".
Ipsa autem verba Chrysippi, quantum valui memoria, ascripsi, wt, sicui
meum istud interprelamentum videbitur esse obscurius, ad ipsius verba
animadvertat. In libro περὶ προνοίας quarto εἱμαρμένην esse dicit
φυεικήν τινα cóvra£iv τῶν ὅλων ἐξ ἀϊδίου τῶν ἑτέρων τοῖς so
ἑτέροις ἐπακολουθούντων καὶ μεταπολουμένων ἀπαραβάτου
οὔεης τῆς τοιαύτης ἐπιπλοκῆς.

Aliarum autem. opinionum disciplinarumque auctores huic definitioni
ila obstrepunt: ,Si Chrysippus", inquiunt, ,fato putat omnia moveri et
regi mec declinari transcendique posse agmina, fati et volumina, peccata ss
quoque hominwm et delicta mon. suscensenda meque inducenda sunt ipsis
voluntatibusque eorum, sed mecessitati cuidam et instantiae, quae oritur
ez fato, omnium quae sit rerum. domina et arbitra, per quam necesse
sit fieri, quicquid futurum est; et propterea nocentiwm poenas legibus
inique constitutas, si homines ad maleficia mon sponte veniunt, sed fato 4o
trahuntur."

294 DE FATO.

Contra ea. Chrysippus tenuiter mulia et argute disserit; sed om-
nium fere, quae super ea re scripsi, huiuscemodi. sententia est: ,,Quam-
quam ita, sit^, inquit, ut. ratione quadam necessaria, e. principali coacta
atque conexa sint fato omnia, ingenia tamen ipsa mentium nostrarum

s proinde sunt fato obnoxia, wt proprietas eorum est ipsa. et qualitas. .Nam
sí sunt per naturam primitus salubriter utiliterque ficta, omnem illam
vim quae de fato extrinsecus ingruit, inoffensius tractabiliusque trans-
mittunt. Sim vero sunt aspera et inscita, et rudia nullisque artium bo-
narum adminiculis fulia, etiamsi parvo sive mullo fatalis incommodi

10 conflictu wrgeantur, sua tamen. scaevitate el. voluntario impetu in assidua
delicta, et in. errores se ruunt. — Idque ipsum ut ea ratione fiat, naturalis
illa et necessaria, rerum. consequentia, efficit, quae ,fatum^ vocatur. — Est
enim genere ipso quasi fatale et consequens, ut mala àngenia, peccatis et
erroribus mon vacent".

ib Huwius deinde fere rei exemplo mon hercle mimis alieno meque in-
lepido utitur. ,,Séicut* inquit ,lapidem cylindrum si per spatia
terrae prona atque derupta $ac$as, causa quidem ei et ini-
tium praecipitantiae fueris, mox tamen ille praeceps volvitur,
non quia tw id iam facis, sed quoniam ita sese modus eius et

s formae volubilitas habet: sic ordo et ratio et necessitas fati
genera ipsa et. principia causarum movet, impetus vero con-
siliorum mentiumque nostrarum actionesque ipsas voluntas .
cuiusque propria et animorum ingenia moderantur —Infert
deinde verba haec, his, quae dixi, congruentia:

25 Διὸ καὶ ὑπὸ τῶν Πυθαγορείων etpnrar
Γνώςει δ᾽ ἀνθρώπους αὐθαίρετα πήματ᾽ ἔχοντας,
ὧς τῶν βλαβῶν ἑκάετοις παρ᾽ αὐτοῖς γινομένων καὶ καθ᾽ óp-
μὴν αὐτῶν ἁμαρτανόντων τε καὶ βλαπτομένων καὶ κατὰ τὴν
αὐτῶν διάνοιαν καὶ θέειν.

80 Propterea negat oportere ferri audirique homines aut. nequam. aut
ignavos el mocentes et audaces, qui, cum 4n culpa et in maleficio re-
victi sunt, perfugiunt ad fat necessitatem, tamquam in aliquod fani
asylum et, quae pessime fecerunt, ea, non suae temeritati, sed fato esse
attribuenda, dicunt.

35 Primus autem hoc sapientissimus ille et antiquissimus poetarum
dixit hisce versibus: (Od. α 382—934)

"Q πόποι, oiov δή vu θεοὺς βροτοὶ αἰτιόωνται.
Ἐξ ἡμέων γάρ φαει κάκ᾽ ἔμμεναι" οἱ δὲ καὶ αὐτοὶ
Lgfjiiv ἀταεθαλίῃςειν ὑπὲρ μόρον ἄλγε᾽ ἔχουειν.

40 1001 Alexander Aphrod. de fato cp. 33 p. 205,1 Bruns. τὸ δὲ

DE FATO. 295

λέγειν πλανᾶσϑαι τοὺς οὐχ ἡγουμένους iv τῷ σῴξεσθϑαι τὴν xa óg-
μὴν τῶν ἕῴων ἐνέργειαν ἤδη σώξεσθϑαι καὶ τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν τῷ μὴ πᾶν
τὸ καϑ᾽ δρμὴν γινόμενον ἐπὶ τοῖς ὁρμῶσιν εἷναι, καὶ διὰ τοῦτο ἐρω-
τᾶν, εἰ μὴ ἐνέργημά τι τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν ἐστι, καὶ λαβόντας ἐπὶ τούτῳ
πάλιν ἐρωτᾶν, εἰ μὴ τῶν ἐνεργημάτων τὰ μὲν εἷναι δοκεῖ καϑ' δρμήν,
τὰ δ᾽ οὐ καϑ᾽ ὁρμήν, ὃ λαβόντας πάλιν προστιϑέναι τούτῳ τὸ μὴ τῶν
ἐνεργημάτων μέν, μὴ x«9' ὁρμὴν δὲ εἶναί τι ἐφ᾽ ἡμῖν, οὗ καὶ αὐτοῦ
συγχωρουμένου ἐπὶ τούτοις λαμβάνειν τὸ πᾶν τὸ καϑ᾽ ὁρμὴν γινό-
μενον ἐπὶ τοῖς οὕτως ἐνεργοῦσιν εἷναι, ἐπειδὴ ἐν μηδενὶ τῶν ἄλλως
ἐνεργουμένων ἐστί, καὶ διὰ τοῦτο λέγειν σῴξεσθαι κατ᾽ αὐτοὺς καὶ
τὸ τοιοῦτον ἐφ᾽ ἡμῖν, ὃ δυνατὸν ὑφ᾽ ἡμῶν γενέσϑαί τε καὶ μή, ἐπειδὴ
καὶ τὰ οὕτως γενόμενα ἐν τοῖς x«9' ὁρμὴν γινομένοις ἐστί, πῶς οὐ
παντάπασιν ἀγνοούντων ταῦτα etc.

1002 Alexander Aphrod. de fato cp. 34 p. 205,24 Bruns. λα-
Bóvvsg yàg τὸ ἕκαστον τῶν συνεστώτων φύσει xa9' εἱμαρμένην εἶναι
τοιοῦτον, ὁποῖόν ἐστι, ὡς ταὐτοῦ ὄντος τοῦ τε φύσει καὶ τοῦ xo
εἱμαρμένην, προστιϑέασιν τὸ «Οὐκοῦν κατὰ τὴν εἱμαρμένην καὶ
.αἰσϑήσεται τὰ ξῷα καὶ δρμήσει, καὶ τὰ μὲν τῶν ξώων ἐνερ-
γήσει μόνον, τὰ δὲ πράξει τὰ λογικά, καὶ τὰ μὲν ἁμαρτήσε-
ται τὰ δὲ κατορϑώσει' ταῦτα γὰρ τούτοις κατὰ φύσιν. με-
νόντων δὲ καὶ ἁμαρτημάτων καὶ κατορϑωμάτων καὶ τῶν
τοιούτων φύσεων καὶ ποιοτήτων μὴ ἀναιρουμένων, καὶ
ἔπαινοι μένουσι καὶ ψόγοι καὶ κολάσεις καὶ τιμαί. ταῦτα
γὰρ οὕτως ἔχει ἀκολουϑέας τε καὶ τάξεως."

1003 Alexander Aprod. de fato ορ. 8ὅ p. 207,4 Bruns. μηδὲ
ἐκεῖνον δὲ παραλίπωμεν τὸν λόγον, d) θαῤῥοῦειν, ὡς δεικνύναι buva-
μένου τῶν προκειμένων τι. λέγουειν γάρ. (Οὐ γὰρ ἔεςτι μὲν τοι-
αὐτὴ f| εἱμαρμένη, οὐκ ἔςτι δὲ πεπρωμένη᾽ (οὐδὲ ἔεςτι μὲν

πεπρωμένην, οὐκ ἔςτι δὲ αἷςα᾽ οὐδὲ ἔςτι μὲν αἷςα, οὐκ ἔςτι δὲ
véuecic οὐδὲ ἔςετι μὲν νέμεεις, οὐκ écri δὲ νόμος᾽ οὐδ᾽ ἔετι
μὲν νόμος, οὐκ ἔςτι δὲ λόγος ὀρθὸς προςτακτικὸς μὲν ὧν
ποιητέον, ἀπαγορευτικὸς δὲ ὧν οὐ ποιητέον. ἀλλὰ ἀπατο-
ρεύεται μὲν τὰ ἁμαρτανόμενα, προεςτάττεται δὲ τὰ κατορθύώ-
ματα. οὐκ ἄρα ἔςτι μὲν τοιαύτη ἣ εἱμαρμένη, οὐκ ἔεςτι δὲ
ἁμαρτήματα καὶ κατορθώματα. ἀλλ᾽ εἰ ἔετιν ἁμαρτήματα καὶ
κατορθώματα, écriv ἀρετὴ καὶ κακία, εἰ δὲ ταῦτα, ἔετι καλὸν

1 πλανᾶσϑαι B?, ἡγεῖσϑαι V. 5 μὴ Bruns, μήτε V, μηδέν B*. 7 οὗ
καὶ αὐτοῦ B, οὐκ αὐτοῦ V. 11 ἐπειδὴ scripsi, εἶναι δὴ libri. 21 μενόν-
των &*, μὲν ὄντων ceteri. 22 ἀναιρουμένων scripsi, ἀγνοουμένων libri,

23 ἔπαινοι μένουσι scripsi, ἐπαινουμένου V (quod corr. m! in ἔπαινοι).
28 oó0à— πεπρωμένη B*, om. V. 81 οὐκ a!*, οὐδ᾽ V.

—

296 DE FATO.

καὶ aicxypóv: ἀλλὰ τὸ μὲν καλὸν ἐπαινετόν, τὸ bé aicypóv
ψεκτόν. οὐκ ἄρα écri μὲν τοιαύτη ἣ εἱμαρμένη, οὐκ ἔεςετι δὲ
ἐπαινετὸν καὶ ψεκτόν. ἀλλὰ τὰ μὲν ἐπαινετὰ τιμῆς ἄξια, τὰ
δὲ ψεκτὰ xoAóceuc. οὐκ ἄρα ἔεςετι μὲν τοιαύτη f] εἱμαρμένη,
οὐκ ἔετι δὲ τιμὴ καὶ κόλαςεις. ἀλλ᾽ ἔετι μὲν τιμὴ γέρως ἀξί-
ucic, fj δὲ κόλαεις ἐπανόρθωεις. οὐκ ἄρα ἔετι μὲν τοιαύτη f]
εἱμαρμένη, οὐκ écti (665 γέρως ἀξίωεις καὶ ἐπανόρθωεις᾽ εἰ
δὲ ταῦτα (ur ἀνήρηται, μένει, καὶ πάντων γινομένων καθ᾽
εἱμαρμένην, κατορθώματά τε καὶ ἁμαρτήματα καὶ τιμαὶ καὶ
10 κολάςεις καὶ γέρως ἀξιώςεις καὶ ἔπαινοι καὶ ψότοι.

p. 201,29. τίς οὐκ ἂν αὐτῶν θαυμάςαι τὴν cóvOeciv τοῦ λόγου
ὡς ἀπέριττον καὶ ἐξ ὁμολογουμένων καὶ ἐναργῶν ευνάγουςαν; «fj» τὸ
μηδὲν ὥνηντο ἄρα τῆς περὶ τοὺς ευλλογιεμοὺς ἀςχολίας μακρᾶς; θέμενοι
γὰρ τὸ τὴν εἱμαρμένην χρῆςεθαι πᾶςειν τοῖς γεγονόςει τε καὶ γινομένοις
καθ᾽ εἱμαρμένην, πρὸς τὴν ἀκώλυτον τῶν ὑπ᾽ αὐτῆς γινομένων ἐνέργειαν,
οὕτως ὡς γέγονεν ἕκαετον αὐτῶν καὶ φύςεως ἔχει, λίθῳ μὲν ὡς λίθῳ,
φυτῷ δὲ ὡς φυτῷ, ζῴῳ δὲ ὡς ζῴῳ, εἰ δὲ ὧς ζῴῳ καὶ (ὡς) δρμητικῷ, ἐν
τῷ τιθέναι τὸ χρῆεθαι αὐτὴν τῷ ζῴῳ ὡς ζῴῳ τε καὶ δρμητικῷ καὶ γί-
νεςθαι τὰ ὑπ᾽ αὐτῆς διὰ τῶν ζῴων γινόμενα κατὰ τὴν τῶν ζῴων ὁρμὴν
(ἑπομένων καὶ τούτων τοῖς ἐξ ἀνάγκης περιεετῶειν αὐτὰ τότε αἰτίοις,
ἅτινα ἂν (ἢ) ἡγούμενοι διὰ τοῦ τὸ καθ᾽ ὁρμὴν ἐνεργεῖν τὰ ζῷα τηρεῖν
ἐν τῷ ἅπαντα γίνεεθαι καθ᾽ εἱμαρμένην καὶ τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν εἶναί τι τηρεῖν,
τούς τε ἄλλους ἐρωτῶειν λόγους καὶ δὴ καὶ τὸν προειρημένον, ἐμοὶ
δοκεῖ, οὐχ ὡς ἀληθεῖ πιςτεύοντες Tocoürov αὐτῷ Ócov διὰ μῆκός τε
καὶ πλῆθος ὀνομάτων καὶ ἀςαφῆ cóvOeciv παράξειν ἡγούμενοι τοὺς
ἀκούοντας.

1004 Alexander Aphrod. de fato cp. 36 p. 210,3 Bruns. οὐδὲν ἄρα
μένει τῶν ὑπὸ τοῦ μετὰ τοσαύτης τέχνης ἠρωτημένου Moni κατεσκευασμένων,
ἀκολουϑήσει τε αὐτοῖς ἀρξαμένοις κάτωϑεν (ἡ) ἀκολουϑία, ἣν ἕπεσϑαι λέ-
80 γουσιν τοῖς ἀναιρεῖν πειρωμένοις τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν {τιν εἶναι, ὡς αὐτοὶ τηροῦντες

ὁμολογουμένως αὐτό, «τὸ» διὰ τοῦ πρώζτου» λαβόντας ἄλλο ἐπιφέρειν αὖ
τὰ τούτῳ δοκοῦντα ἕπεσϑαι ἄτοπα καὶ «τούτοις διαβάλλειν «τὸ» ἡγούμενον.

εἶ γὰρ μή εἰσι τιμαὶ μηδὲ κολάσεις, οὐδὲ ἔπαινοι οὐδὲ ψόγοι" εἰ δὲ μὴ
ταῦτα, οὐδὲ κατορϑώματά τε καὶ ἁμαρτήματα᾽ εἰ δὲ μὴ ταῦτα, οὐδὲ ἀρετὴ

σι

8 μὴ addidi. | ἀνήρηται scripsi, ἀπήρηται a!*, ἀπείρηται V. | μένει καὶ
scripsi, μὲν εἶναν libri. 12 jj addidi. 13 μηδὲν ὥνηντο scripsi, μὴ δεῖν ὧν

ἦν τὸ libri. 11 ὡς add. Bruns. 19 ὑπ᾽ αὐτῆς Gercke, ὑφ᾽ αὑτῶν libri.
20 τοῖς ---περιεστῶσιν Gercke, τῶν --- περιεστώτων libri. 21 ἢ addidi. 24 οὐχ
ὡς Scripsi, ὡς οὐκ libri. 28 τῶν --- κατεσκευασμένων scripsi, τοῦ --- κατεσκευασμέ-

vov libri. 29 ἀρξαμένοις B?, ἀρξαμένων V. || ἡ addidi. 80 τι addidi.

81 τὸ addidi. || πρώτου λαβόντας ἄλλο scripsi, προλαβόντας ἄλλοις libri. 82 αὖ
τὰ τούτῳ δοκοῦντα ἔπεσϑαι ἄτοπα scripsi, αὐτὰ τὸ μὴ δοκεῖν ἔχεσϑαι τὸ libri. ||
καὶ τούτοις διαβάλλειν τὸ ἡγούμενον scripsi, καὶ τοῖς διαφεύγειν ἡγουμένοις libri.

DE FATO. 291

καὶ κακία᾽ εἰ δὲ μὴ ταῦτα, φασὶν ἔτι, μηδὲ ϑεοί. ἀλλὰ μὴν τὸ ον, τὸ
μὴ εἶναι μήτε τιμὰς μήτε κολάσεις, ἕπεται τῷ πάντα γίνεσθαι καϑ᾽ εἴμαρμέ-
νην, ὡς δέδεικται. (xal) τὸ τελευταῖον ἄρα, ὃ ἄτοπον καὶ ἀδύνατον. ἀναι-
ρετέον (ἄρα τὸ πάντα γίνεσϑαι καϑ᾽ εἱμαρμένην, ᾧ τοῦϑ᾽ εἵπετο.

1005 Alexander Aphrod. de fato ορ. 81 p. 210,14 Bruns. ἴδωμεν 5
δὲ xoi (róv5 ἐπὶ τούτῳ λόγον ἠρωτημένον, ei μὴ τὰς ὁμοίας ἀνάγκας
ἔχει. λέγει δὲ οὕτως"

Οὐ πάντα μὲν éÉcri καθ᾽ εἱμαρμένην, οὐκ écri δὲ ἀκώλυ-
τος καὶ ἀπαρεμπόδιετος fj τοῦ κόεμου bioíxncic: οὐδὲ ἔετι μὲν
τοῦτο, οὐκ ἔετι δὲ κόεμος᾽ οὐδὲ ἔετι μὲν κόςμος, οὐκ εἰεὶν δὲ 10
θεοί. εἰ δέ εἰει θεοί, εἰεὶν ἀγαθοὶ οἱ θεοί. ἀλλ᾽ εἰ τοῦτο,
ἔετιν ἀρετή. ἀλλ᾽ εἰ ἔετιν ἀρετή, ἔετι φρόνηεις, ἀλλ᾽ εἰ τοῦτο,
ἔςτιν [ἡ] ἐπιετήμη ποιητέων τε καὶ οὐ ποιητέων. ἀλλὰ ποιη-
τέα μέν ἐςετι τὰ κατορθώματα, οὐ ποιητέα δὲ τὰ ἁμαρτήματα.
οὐκ ἄρα πᾶν μὲν τίνεται καθ᾽ εἱμαρμένην, οὐκ ἔετι δὲ ἁμάρ- i5
τημα καὶ κατόρθωμα. ἀλλὰ τὰ μὲν κατορθώματα καλά, τὰ δὲ
ἁμαρτήματα αἰεχρά᾽ καὶ τὰ μὲν καλὰ ἐπαινετά, τὰ δὲ αἰεχρὰ
ψεκτά. οὐκ ἄρα πάντα μέν ἐςτι καθ᾽ εἱμαρμένην, οὐκ écri δὲ
ἐπαινετὰ καὶ ψεκτά. ἀλλ᾽ εἰ τοῦτο, εἰεὶν ἔπαινοι καὶ ψότοι.
ἀλλ᾽ ἃ μὲν ἐπαινοῦμεν, τιμῶμεν, ἃ δὲ ψέγομεν, κολάζομεν᾽ so
καὶ ὃ μὲν τιμῶν τεραίρει, ὃ δὲ κολάζων ἐπανορθοῖ. οὐκ ἄρα
πάντα μὲν γίνεται καθ᾽ εἱμαρμένην, οὐκ ἔςτι δὲ γεραίρειν καὶ
ἐπανορθοῦν.“

καὶ οὗτος δὴ ὃ λόγος ἀπὸ τῆς αὐτῆς παλαίετρας ὧν δῆλον ὡς διὰ
τῶν αὐτῶν ἂν ψευδὴς ὧν ἐλέγχοιτο. 25

p. 212,1. παραπλήειοι δὲ τούτοις καὶ ὅεους ἄλλους eic cócraciv
τοῦδε τοῦ δόγματος λόγους παρατίθενται ἐπὶ πλέον, [καὶ] μέχρι ῥημά-
τῶν τὴν κομψείαν ἔχοντες, ἀλλ᾽ οὐκ ἐκ τῆς πρὸς τὰ πράγματα περὶ ὧν
λέγονται ς«ωμφωνίας τὴν πίετιν λαμβάνοντες.

1006 Alexander Aphrod. de fato ep. 38. ὅτε δὲ μηδὲ οἵ ἐκ τοῦ so
δεικνύναι τὴν x«9' ὁρμὴν κίνησιν τοῖς ζώοις μένουσαν πάντων γινομένων
καϑ᾽ εἱμαρμένην (scil. λόγοι) σῴζουσι τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν, εἰ μὴ βούλοιτό τις ἁπλῶς
τὸ ἀπό τινος κατὰ τὴν οἰκείαν γινόμενον φύσιν ἐπ᾽ ἐκείνῳ λέγειν --- —
φϑάνει διὰ τῶν πρώτων --- δεδεῖχϑαι.

1007 Alexander Aphrod. quaestiones II 4 p. 50,30 Bruns. εἰ 85
ἐφ᾽ ἡμῖν écri τοῦτο, οὗ τὸ ἀντικείμενον ἐφ᾽ ἡμῖν, τὸ οὗ τὸ
ἀντικείμενον οὐκ ἐφ᾽ ἡμῖν, ἐκεῖνο οὐκ ἐφ᾽ ἡμῖν. τοῦ δ᾽ ἐφ᾽ ἡμῖν
τὸ ἀντικείμενον οὐκ ἐφ᾽ ἡμῖν. τῷ τὰρ ἐφ᾽ ἡμῖν τὸ οὐκ ἐφ᾽
ἡμῖν ἀντικείμενον. οὐδὲ τὸ ἐφ᾽ ἡμῖν ἄρα ἐφ᾽ ἡμῖν. εἰ δὲ τὸ

1 μὴ τὸ V. 8. 4 καὶ et ἄρα B*, om. V. 6 τὸν add. Bruns. 18 ἡ
del. Gercke. 17 αἰσχρὰ scripsi, κακὰ libri. 27 καὶ delevi. 89 ἄρα ἐφ᾽
ἡμῖν om. V!

298 DE FATO.

ἐφ᾽ ἡμῖν μὴ ἐφ᾽ ἡμῖν, οὐδέν écriv ἐφ᾽ ἡμῖν. καθ᾽ οὗς dpa ἐφ᾽
ἡμῖν écriv, οὗ καὶ τὸ ἀντικείμενον ἐφ᾽ ἡμῖν, κατὰ τούτους
οὐδέν ἐςτιν ἐφ᾽ ἡμῖν.“
ibidem II 5 p. 51, 20. τῷ ἐφ᾽ ἡμῖν τι εἶναι ἀντίκειται τὸ
s μηδὲν εἶναι ἐφ᾽ ἡμῖν. {τὸ δὲ μηδὲν εἶναι ἐφ᾽ ἣμῖν» ἀδύνατον.
τὸ οὖν τῷ ἐφ᾽ ἡμῖν τι εἶναι ἀντικείμενον ἀδύνατον. ἀλλὰ μὴν
ὦ τὸ ἀντικείμενον ἀδύνατον, τοῦτο καθ᾽ εἱμαρμένην, εἴ γε
ταῦτα καθ᾽ εἱμαρμένην τίνεται, οἷς τὰ ἀντικείμενα ἀδύνατόν
éctiv ἢ εἶναι ἢ γενέεθαι. τὸ οὖν ἐφ᾽ ἡμῖν τι εἶναι καθ᾽ εἷμαρ-
10 μένην. τῷ δὲ ἐφ᾽ ἡμῖν τι εἶναι καθ᾽ εἱμαρμένην, εᾧῴζοιτο ἂν τὸ
ἐφ᾽ ἡμῖν τι εἶναι κατὰ τοὺς ἅπαντα γίνεςθαι καθ᾽ εἱμαρμένην
λέγοντας."

1 ὃ pro οὃς ἄρα V!. 5 τὸ δὲ--- ἐφ᾽ ἡμῖν addidi. 10 τῷ Bruns, τὸ
libri. 11 κατὰ τοὺς ἅπαντα Bruns, κατ᾽ οὐσίαν πάντα libri.

Physica VII.
De natura deorum.

1008 Etymologicum Magn. s. v. τελετή p. 150, 16. Χρύσιππος δέ
φησι. τοὺς περὶ τῶν ϑείων λόγους εἰκότως καλεῖσϑαι τελετάς" χρῆναι
γὰρ τούτους τελευταίους καὶ ἐπὶ πᾶσι διδάσκεσθαι, τῆς ψυχῆς ἐχούσης s
ἕρμα καὶ κεχρατημένης καὶ πρὸς τοὺς ἀμυήτους σιωπᾶν δυναμένης"
μέγα γὰρ εἶναι τὸ ἄϑλον ὑπὲρ ϑεῶν ἀκοῦσαί τε ὀρϑὰ καὶ ἐγκρατεῖς
γενέσϑαι αὐτῶν.

8 1. πόϑεν ϑεῶν ἔννοιαν ἔλαβον ἄνϑρωποι.

1009 Aétius Place. I 6 Πόϑεν ἔννοιαν ἔσχον ϑεῶν ἄνϑρωποι G 84. 10
Ορίζονται δὲ τὴν τοῦ ϑεοῦ οὐσίαν of Στωϊκοὶ οὕτως᾽ πνεῦμα νοερὸν καὶ
πυρῶδες, οὐκ ἔχον μὲν μορφήν, μεταβάλλον δ᾽ εἰς ὃ βούλεται καὶ συνεξο-
μοιούμενον πᾶσιν. ἔσχον δὲ ἔννοιαν τούτου πρῶτον μὲν ἀπὸ τοῦ κάλλους
τῶν ἐμφαινομένων προσλαμβάνοντες. οὐδὲν γὰρ τῶν καλῶν εἰκῆ καὶ ὡς
ἔτυχε γίνεται, ἀλλὰ μετά τινος τέχνης δημιουργούσης. καλὸς δὲ ὃ κόσμος᾽ 15
δῆλον δὲ ἐκ τοῦ σχήματος καὶ τοῦ χρώματος καὶ τοῦ μεγέϑους καὶ τῆς περὶ
τὸν κόσμον τῶν ἀστέρων ποικιλίας. σφαιροειδὴς γὰρ ὁ κόσμος, ὃ πάντων
σχημάτων πρωτεύει. μόνον γὰρ τοῦτο τοῖς ἑαυτοῦ μέρεσιν ὁμοιοῦται᾽ περι-
φερὴς δὲ ὧν ἔχει τὰ μέρη περιφερῆ διὰ τοῦτο γὰρ κατὰ τὸν Πλάτωνα ἐν
τῇ κεφαλῇ τὸ ἱερώτατον συνέστηκε, νοῦς. Καὶ τὸ χρῶμα δὲ καλόν. κυα- 30
νώδει yàg κέχρωσται, ὃ πορφύρας μέν ἐστι μελάντερον, στίλβουσαν δὲ ἔχει
τὴν ποιότητα᾽ καὶ διὰ ταύτην τὴν αἰτίαν τῷ τῆς χροιᾶς συντόνῳ διακόπτων
τηλικαύτην ἀέρος ἀπόστασιν ἐκ τοσούτων διαστημάτων ϑεωρεῖται. Καὶ ἐκ
τοῦ μεγέϑους καλός. πάντων γὰρ τῶν ὁμογενῶν τὸ περιέχον καλὸν ὡς füov
καὶ δένδρον. ἐπιτελεῖ τὸ κάλλος τοῦ κόσμου καὶ ταῦτα τὰ φαινόμενα᾽ ὃ 535
μὲν γὰρ λοξὸς κύκλος ἐν οὐρανῷ διαφόροις εἰδώλοις πεποίκιλται.

τῷ δ᾽ ἔνι καρκίνος ἐστί, λέων δ᾽ ἐπὶ τῷ, μετὰ δ᾽ αὐτόν

παρϑένος ἠδ᾽ ἐπί οἵ χηλαὶ καὶ σκορπίος αὐτός

τοξευτής τε καὶ αἰγόκερως, ἐπὶ δ᾽ αἰγοκερῆϊ

ὑδροχόος᾽ δύο δ᾽ αὐτὸν ἐπ᾽ ἰχϑύες ἀστερόεντες. 80
τοὺς δὲ μετὰ κριός, ταῦρος δ᾽ ἐπὶ τῷ δίδυμοί τε.

Videtur haec disputatio ex Posidonio fluxisse. Cf. Dionis Chrys. or. XII.
20 vulgo κυανώσει, corr. Beck. — ,27 Arat. Phaen. 545—49.

Stoicorum veterum fragm. II. 20

300 DE NATURA DEORUM.

μυρία δ᾽ ἄλλα καϑ᾽ ὁμοίας τοῦ κόσμου περικλάσεις πεποίηκεν. ὅϑεν καὶ
Εὐριπίδης φησί" (Crit. fr. 1, 83. 34 p. 598 N)

τό τ᾽ ἀστερωπὸν οὐρανοῦ σέλας

χρόνου καλὸν ποίκιλμα τέκτονος σοφοῦ.

s ἐλάβομεν δὲ ἐκ τούτου ἔννοιαν ϑεοῦ᾽ ἀεί τε γὰρ ἥλιος καὶ σελήνη καὶ τὰ
λοιπὰ τῶν ἄστρων τὴν ὑπόγειον φορὰν ἐνεχϑέντα ὅμοια μὲν ἀνατέλλει τοῖς
χρώμασιν, ἴσα δὲ τοῖς μεγέϑεσι, καὶ κατὰ τόπους καὶ κατὰ χρόνους τοὺς αὐὖ-
τούς. διόπερ οἵ τὸν περὶ τῶν ϑεῶν παραδόντες σεβασμὸν διὰ τριῶν ἐξέϑη-
καν ἡμῖν εἰδῶν, πρῶτον μὲν τοῦ φυσικοῦ, δεύτερον δὲ τοῦ μυϑικοῦ, τρίτον

10 δὲ τοῦ τὴν μαρτυρίαν ἐκ τῶν νόμων εἰληφότος. [διοικεῖσϑαι del. Reiske]
διδάσκεται δὲ τὸ μὲν φυσικὸν ὑπὸ τῶν φιλοσόφων, τὸ δὲ μυϑικὸν ὑπὸ τῶν
ποιητῶν, τὸ δὲ νομικὸν ὑφ᾽ ἑκάστης ἀεὶ πόλεως συνίσταται.

Διαιρεῖται δὲ dj πᾶσα διδαχὴ εἰς εἴδη ἕπτά᾽ καὶ πρῶτον μὲν τὸ ix
τῶν φαινομένων καὶ μετεώρων᾽ ϑεοῦ γὰρ ἔννοιαν ἔσχον ἀπὸ τῶν φαινομένων

15 ἀστέρων ὁρῶντες τούτους μεγάλης συμφωνίας ὄντας αἰτίους, καὶ τεταγμένως
ἡμέραν τε καὶ νύχτα χειμῶνά τε καὶ ϑέρος ἀνατολάς τε καὶ δυσμὰς καὶ τὰ
ὑπὸ τῆς γῆς ζξῳογονούμενα καὶ καρπογονούμενα. διὸ πατὴρ μὲν ἔδοξεν αὖ-
τοῖς οὐρανὸς ὑπάρχειν, μήτηρ δὲ γῆ᾽ τούτων δὲ ὃ μὲν πατὴρ διὰ τὸ τὰς
τῶν ὑδάτων ἐκχύσεις σπερμάτων ἔχειν τάξιν, ἡ δὲ [γῆ] μήτηρ διὰ τὸ δέ-

30 χεσϑαι ταῦτα καὶ τίκτειν βλέποντες δὲ τοὺς ἀστέρας ἀεὶ ϑέοντας αἰτίους τε
τοῦ ϑεωρεῖν ἡμᾶς ἥλιον καὶ σελήνην ϑεοὺς προσηγόρευσαν. --- εἰς δεύ-
τερον δὲ καὶ τρίτον τόπον τοὺς ϑεοὺς διεῖλον εἴς τε τὸ βλάπτον καὶ τὸ
ὠφελοῦν" καὶ τοὺς μὲν ὠφελοῦντας Δία, “ραν, “Ἑρμῆν, Δήμητραν, τοὺς δὲ
βλάπτοντας Ποινάς, Ἐρινύας, "Agnv, τούτους ἀφοσιούμενοι χαλεποὺς ὄντας

35 καὶ βιαίους. — τέταρτον καὶ πέμπτον προστεϑείκασι τοῖς πράγμασι καὶ
τοῖς πάϑεσι, παϑῶν μὲν Ἔρωτα, ᾿Αφροδίτην, Πόϑον, πραγμάτων δὲ ᾿Ελπίδα,
Δίκην, Εὐνομίαν. --- ἕκτον δὲ τόπον προσέλαβον τὸ ὑπὸ τῶν ποιητῶν
πεπλασμένον᾽ Ἡσίοδος γὰρ βουλόμενος τοῖς γενητοῖς ϑεοὺς πατέρας συστῆσαι
εἰσήγαγε τοιούτους αὐτοῖς γεννήτορας (Hes. theog. 134)

80 Κοῖόν τε Κρεῖόν ϑ᾽ Ὑπερίονά τ᾽ Ἰαπετόν τε.
διὰ τοῦτο καὶ μυϑικὸν κέκληται. --- ἕβδομον δὲ καὶ ἐπὶ πᾶσι τὸ διὰ τὰς
εἰς τὸν κοινὸν βίον εὐεργεσίας ἐκτετιμημένον, ἀνθρώπινον δὲ γεννηϑὲν ὡς
Ἡρακλέα ὡς Διοσκόρους ὡς Διόνυσον. --- ἀνθρωποειδεῖς δ᾽ αὐτοὺς ἔφασαν
εἶναι, διότι τῶν μὲν ἁπάντων τὸ ϑεῖον κυριώτατον, τῶν δὲ ξώων ἄνθρωπος

86 κάλλιστον, κεχοσμημένον ἀρετῇ διαφόρως κατὰ τὴν τοῦ νοῦ σύστασιν" [τὸ
κράτιστον τοῖς οὖν ἀριστεύουσι τὸ κράτιστον ὁμοίως [καὶ καλῶς] ἔχειν
διενοήϑησαν.

Cf. Philo Leg. Alleg. III p. 107 M. Sextus adv. math. IX 26. 27.

1010 Philo de monarchia I p. 216 M. Πόϑεν τοῦ εἶναι ϑεὸν λαμ-
40 βάνομεν ἔννοιαν.
— —- 4Ζύο δ᾽ ἐν ταῖς περὶ ϑεοῦ ξητήσεσι τὰ ἀνωτάτω ταῦτα ἐπαπορεῖ
ἡ διάνοια τοῦ φιλοσοφοῦντος ἀνόϑως᾽ ἕν μὲν εἰ ἔστι τὸ ϑεῖον, ἕνεκα τῶν
ἐπιτηδευσάντων ἀϑεότητα, κακιῶν τὴν μεγίστην ἕτερον δὲ τὸ τί ἔστι κατὰ
τὴν οὐσίαν. Τὸ μὲν οὖν πρότερον οὐ πολὺς πόνος ἰδεῖν, τὸ δὲ δεύτερον
45 οὐ χαλεπὸν μόνον, ἀλλὰ καὶ ἴσως ἀδύνατον, ἐπισκεπτέον δ᾽ ἑκάτερα.

8 τοὺς ϑεοὺς coni. Reiske. 13 δὲ ἡ Diels, trad. δὴ. 19 γῆ secl.
Diels. 26 πάϑεσι καϑάπερ Ἔρωτα libri, corr. Usener. 98 ϑεοὺς coni. Diels,
libri ϑεοῖς. 36 inclusit Diels. || κατὰ κάλλος Diels dub.

DE NATURA DEORUM. 301

"Acl τοίνυν γνωρίσματα τῶν δημιουργῶν πέφυκέ πως εἶναι τὰ δημιουρ-
γηϑέντα᾽ τίς γὰρ ἀνδριάντας ἢ γραφὰς ϑεασάμενος οὐκ εὐϑὺς ἐνόησεν ἀν-
δριαντοποιὸν ἢ ζωγράφον; τίς δ᾽ ἐσθῆτας ἢ ναῦς ἢ οἰκίας ἰδὼν οὐκ ἔννοιαν
ἔλαβεν ὑφάντου καὶ ναυπηγοῦ καὶ οἰκοδόμουι Παρελϑὼν δέ τις tig πόλιν
εὔνομον, ἐν qj τὰ τῆς πολιτείας σφόδρα καλῶς διακεκόσμηται, τί ἕτερον ὑπο- s

erat ἢ ὅτι ἐπιστατεῖται ἤδε 7) πόλις ὑπ᾽ ἀρχόντων [ὡς] ἀγαϑῶν; Τὸν

ἀφικόμενον εἰς τὴν ἀληϑῶς Meyalómolw, τόνδε τὸν κόσμον, καὶ ϑεα-
σάμενον τὴν ὀρεινὴν καὶ πεδιάδα πλήϑουσαν ξῴων καὶ φυτῶν, καὶ ποταμῶν
αὐϑιγενῶν καὶ χειμάρρων φορὰς καὶ πελαγῶν ἀναχύσεις καὶ εὐκρασίαν ἀέρος
καὶ τῶν ἐτησίων ὡρῶν τροπάς" εἶτα ἥλιον καὶ σελήνην, τοὺς ἡμέρας καὶ τὸ
νυχτὸς ἡγεμόνας, καὶ τὰς τῶν ἄλλων πλανητῶν vé, καὶ ἀπλανῶν καὶ τοῦ
σύμπαντος οὐρανοῦ περιπολήσεις καὶ χορείας, οὐκ εἰκότως, μᾶλλον δὲ ἀναγ-
καίως ἔννοιαν λήψεσθαι δεῖ τοῦ πατρὸς καὶ ποιητοῦ καὶ προσέτι ἡγεμόνος;
Οὐδὲν γὰρ τῶν τεχνικῶν ἔργων ἀπαυτοματίξεται" τεχνικώτατος δὲ καὶ ὁ
κόσμος, ὡς ὑπό τινος τὴν ἐπιστήμην ἀγαθοῦ καὶ τελειοτάτου πάντως δεδη- 15

μιουργῆσϑαι.

8 2. Esse deos argumentis probatur.

1011 Cicero dé nat. deor. III 10, 25. .Et Chrysippus tibi acute
dicere videbatur, homo sine dubio versutus et callidus (versutos eos ap-
pello, quorum. celeriter mens versatur, callidos autem, quorum, tamquam so
manus opere, sic animus usu concalluit) is igitur: ,Si aliquid est,
inquit, quod homo efficere non possit, qui id efficit, melior est
homine. Homo autem haec, quae in mundo sunt, efficere non
potest: qui potuit igitur, is praestat homini. Homini autem
praestare quis possil, nisi deus? Est igitur deus. 35

ibidem 26. Idemque si dei mom sint, megat esse im ommi matura
quicquam homine melius; id autem putare quemquam hominem, nihil
homine esse melius, summae arrogantiae censet esse. — — Et si do-
mus pulchra sit, intelligamus eam dominis, inquit, aedifica-
iam esse, non muribus: sic igiiur mundum deorum domum so
existimare debemus.

1012 Cicero de natura deorum II 6,16. Chrysippus quidem,
quamquam est acerrimo ingenio, tamen ea dicit, ut ab ipsa natura. di-
dicisse, non ut ipse repperisse videatur. ,,δὲ enim," inquit, ,est ali-
quid in rerum natura, quod hominis mens, quod ratio, quod ss
vis, quod potestas humana efficere non possit: est ceríe id,
quod illud efficit, homine melius. Aíqui res caelestes omnes-
que eae, quarum est ordo sempiternus, ab homine confici non

18 λήψεσθαι δεῖ graecum non est, requiritur λήψεται. 27 nihil — melius
del. Davisius. 29 scribendum: homini.

20*

802 DE NATURA DEORUM.

possunt. Est igitur id, Qa» quo illa conficiuntur, homine me-
lius. Id autem quid potius: dixeris, quam deum? Etenim si
dii non sunt, quid esse potest in rerum natura homine melius?
In eo enim solo est ratio, qua nihil potest esse praestantius.

s Esse autem hominem, qui nihil in omni mundo melius esse
quam se putet, desipientis arrogantiae est. Ergo est aliquid
melius. Est igitur profecto deus."

Cf. Lactantius de ira cp. 10. δὲ quid est, inquit Chrysippus,
quod. efficiat ea, quae homo, licet ratione sit praeditus, facere mon. possit,

10 id. profecto est maius el fortius et. sapientius homine.

Cie. ibid. 8 17. A» vero, só domum magnam pulchramque videris,
non possis adduci, ut, etiamsi dominum mon videas, muribus illam el
mustelis aedificatam putes: tantum. ergo ornatum mundà?, tantam. varie-
tatem pulchritudinemque rerum. caelestium, tantam vim et magnitudinem

15 maris atque terrarum, si twum ac non. deorum immortalium. domicilium
pules, nonne plane desipere videare?

1013 Sextus adv. math. IX 78. τῶν vs σωμάτων τὰ μέν ἐστιν ἧνω-
μένα, và δὲ ἐκ συναπτομένων, τὰ δὲ ix διεστώτων. ἡνωμένα uiv οὖν ἐστὶ
τὰ ὑπὸ μιᾶς ἕξεως κρατούμενα, καϑάπερ φυτὰ καὶ ζῷα, ἔκ “συναπτομένων

90 δὲ τὰ ἔκ τε παρακειμένων καὶ πρὸς ἕν τι “κεφάλαιον νευόντων συνεστῶτα ὡς
ἁλύσεις καὶ πυργίσκοι καὶ νῆες, ἐκ διεστώτων δὲ và ἐκ διεξευγμένων καὶ
[ἐκ] κεχωρισμένων καὶ καϑ᾽ αὑτὰ ὑποκειμένων συγκείμενα, ὡς στρατιαὶ καὶ
ποῖμναι καὶ χοροί. ἐπεὶ οὖν καὶ ὃ κόσμος σῶμά ἐστιν, ἤτοι ἡνωμένον ἐστὶ.
σῶμα ἢ ἐκ συναπτομένων ἢ ἐκ διεστώτων. οὔτε δὲ ἐκ συναπτομένων οὔτε

25 ἐκ διεστώτων, ὡς δείκνυμεν ix τῶν περὶ αὐτὸν συμπαϑειῶν. κατὰ γὰρ τὰς
τῆς σελήνης αὐξήσεις καὶ φϑίσεις πολλὰ τῶν τε ἐπιγείων ξῴων καὶ ϑαλασσίων
φϑίνει τε καὶ αὔξεται, ἀμπώτεις τε καὶ πλημμυρίδες περί τινα μέρη τῆς
ϑαλάσσης γίνονται. ὡσαύτως δὲ καὶ κατά τινας τῶν ἀστέρων ἐπιτολὰς καὶ
δύσεις μεταβολαὶ τοῦ περιέχοντος καὶ παμποίκιλοι περὶ τὸν ἀέρα τροπαὶ συμ-

80 βαίνουσιν, ὁτὲ μὲν ἐπὶ τὸ κρεῖττον, ὁτὲ δὲ λοιμικῶς. ἐξ ὧν συμφανὲς ὅτι
ἡνωμένον τι σῶμα καϑέστηκεν ὃ κόσμος. ἐπὶ μὲν γὰρ τῶν ἐκ συναπτομέ-
vov ἢ διεστώτων οὐ συμπάσχει τὰ μέρη ἀλλήλοις, εἴ γε ἐν στρατιᾷ πάντων,
εἰ τύχοι, διαφϑαρέντων τῶν στρατιωτῶν οὐδὲν κατὰ διάδοσιν πάσχειν φαίνε-
ται ὃ περισωϑείς᾽" ἐπὶ δὲ τῶν ἡνωμένων συμπάϑειά τίς ἐστιν, εἴ γε δακτύλου

86 τεμνομένου τὸ ὅλον συνδιατίϑεται σῶμα. ἡνωμένον τοίνυν ἐστὶ σῶμα καὶ ὃ
κόσμος. ἀλλ᾽ ἐπεὶ τῶν ἡνωμένων σωμάτων τὰ μὲν ὑπὸ ψιλῆς ἕξεως συν-
ἔχεται, τὰ δὲ ὑπὸ φύσεως. τὰ δὲ ὑπὸ ψυχῆς, καὶ ἕξεως μὲν ὡς λίϑοι καὶ
ξύλα, φύσεως δὲ καϑάπερ τὰ φυτά, ψυχῆς δὲ τὰ ζῷα, πάντως δὴ καὶ ὃ
κόσμος ὑπό τινος τούτων διακρατεῖται. καὶ ὑπὸ μὲν ψιλῆς ἕξεως οὐκ ἂν

40 συνέχοιτο. τὰ γὰρ ὑπὸ ἕξεως κρατούμενα οὐδεμίαν ἀξιόλογον μεταβολήν τε καὶ
τροπὴν ἀναδέχεται, καϑάπερ ξύλα καὶ λέϑοι, ἀλλὰ μόνον ἐξ αὑτῶν πάσχει
τὴν κατὰ ἄνεσιν καὶ τὴν κατὰ συμπιεσμὸν διάϑεσιν᾽ ὃ δὲ κόσμος ἀξιολόγους
ἀναδέχεται μεταβολάς, ὁτὲ μὲν κρυμαλέου τοῦ περιέχοντος γιγνομένου ὁτὲ δὲ
ἀλεεινοῦ, καὶ ὁτὲ uiv αὐχμώδους órb δὲ νοτεροῦ, ὁτὲ δὲ ἄλλως πως κατὰ τὰς

1 à quo cod. Glogaviensis, quo ceteri. 20 rs ΒΚ, τῶν libri.

DE NATURA DEORUM. 303

τῶν οὐρανίων κινήσεις ἑτεροιουμένου᾽ οὐ τοίνυν ὑπὸ ψιλῆς ἕξεως ὃ κόσμος
συνέχεται. εἰ δὲ μὴ ὑπὸ ταύτης, πάντως ὑπὸ φύσεως" καὶ γὰρ τὰ ὑπὸ
ψυχῆς διαχρατούμενα πολὺ πρότερον ὑπὸ φύσεως συνείχετο. ἀνάγκη ἄρα
ὑπὸ τῆς ἀρίστης αὐτὸν φύσεως συνέχεσϑαι, ἐπεὶ καὶ περιέχει τὰς πάντων
φύσεις. ἡ δέ γε τὰς πάντων περιέχουσα φύσεις καὶ τὰς λογικὰς περιέσχηκεν. 5
ἀλλὰ καὶ ἡ τὰς λογικὰς περιέχουσα φύσις πάντως ἐστὶ λογική. οὐ γὰρ οἷόν
τε τὸ ὅλον τοῦ μέρους χεῖρον εἶναι, ἀλλ᾽ εἰ ἀρίστη ἐστὶ φύσις ἡ τὸν κόσμον
διοικοῦσα, νοερά re ἔσται καὶ σπουδαία καὶ ἀϑάνατος. τοιαύτη δὲ τυγχά-
νουσὰ ϑεός ἐστιν, εἰσὶν ἄρα ϑεοί.

1014 Sextus adv. math. IX 86. εἴπερ τε ἐν γῇ καὶ ϑαλάσσῃ, πολλῆς 10
οὔσης παχυμερείας, ποικίλα συνίσταται ἕῷα ψυχικῆς τε καὶ αἰσϑητικῆς με-

χοντὰ δυνάμεως. πολλῷ πιϑανώτερόν ἐστιν ἐν τῷ ἀέρι, πολὺ τὸ καϑαρὸν
καὶ εἰλικρινὲς ἔχοντι παρὰ τὴν γῆν καὶ τὸ ὕδωρ, ἔμψυχά τινα καὶ νοερὰ
συνίστασθαι ζῷα. καὶ τούτῳ συμφωνεῖ τὸ τοὺς Διοσκούρους ἀγαϑούς τινας
εἶναι δαίμονας, «σωτῆρας εὐσέλμων νεῶν“ καὶ τὸ (Hes. Op. et D. 252) 15
τρὶς γὰρ μύριοί εἰσιν ἐπὶ χϑονὶ πουλυβοτείρῃ
ἀϑάνατοι Ζηνὸς φύλακες μερόπων ἀνϑρώπων.
ἀλλ᾽ εἰ ἐν τῷ ἀέρι πιϑανὸν ὑπάρχειν (Qe, πάντως εὔλογον καὶ ἐν τῷ αἰϑέρι
ἕῴων εἶναι φύσιν, ὅϑεν καὶ ἄνθρωποι νοερᾶς μετέχουσι δυνάμεως, ἐκεῖϑεν
αὐτὴν σπάσαντες. ὄντων δὲ αἰϑερίων (ocv καὶ κατὰ πολὺ τῶν ἐπιγείων vo
ὑπερφέρειν δοκούντων τῷ ἄφϑαρτα εἶναι καὶ ἀγέννητα, δοϑήσεται καὶ ϑεοὺς
; εἰν, τούτων μὴ διαφέροντας.

1015 Sextus adv. math. IX 95 (antecedit locus Xenoph. Mem. I 4, 8).
τοιοῦτος μὲν οὖν ὁ τοῦ Ξενοφῶντός ἐστι λόγος, δύναμίν γε ἐπαγωγικὴν ἔχων
καὶ τοιαύτην᾽ ..γῆς πολλῆς οὔσης ἐν τῷ κόσμῳ μικρὸν μέρος ἔχεις, καὶ ὑγροῦ 95
πολλοῦ ὄντος iv τῷ κόσμῳ μικρὸν μέρος ἔχεις καὶ νοῦ ἄρα πολλοῦ ὄντος
ἐν τῷ κόσμῳ μικρὸν μέρος ἔχεις. νοερὸς ἄρα ὃ κόσμος ἐστίν, καὶ διὰ τοῦτο
ϑεός.““ (enarrantur deinde $ 96 97 quae alii philosophi huic argumentationi
obiecerant et refutantur) 98. ἔνεστε δὲ καὶ οὕτως τὸν αὐτὸν συνερωτᾶν
λόγον. & μὴ ἦν τι γεῶδες ἐν τῷ κόσμῳ, οὐδὲ ἐν σοί τι ἂν ἦν γεῶδες, so
καὶ εἰ μὴ ἦν τι ὑγρὸν ἐν κόσμῳ, οὐδ᾽ ἂν ἐν σοὶ ἦν τι ὑγρόν᾽ καὶ ὁμοίως
ἐπὶ ἀέρος καὶ πυρός᾽ τοίνυν καὶ εἰ μὴ ἦν τις ἐν κόσμῳ νοῦς, οὐδ᾽ ἂν ἐν
σοί τις ἦν νοῦς" ἔστι δέ γε ἐν σοί τις νοῦς" ἔστιν ἄρα καὶ ἐν κόσμῳ. καὶ
διὰ τοῦτο νοερός ἐστιν Ó κόσμος. νοερὸς δὲ ὧν καὶ ϑεὸς καϑέστηκεν.“
τῆς δὲ αὐτῆς δυνάμεώς ἐστι καὶ ὁ τοῦτον τὸν τρόπον ἔχων λόγος" ἄρά γε ss
ἄγαλμα εὖ δεδημιουργημένον ϑεασάμενος διστάσειας ἄν, εἰ τεχνίτης νοῦς
τοῦτο ἐποίησεν; ἢ οὔτ᾽ ἂν ἀπόσχοις τοῦ ὑπονοεῖν τι τοιοῦτον, ὡς καὶ ϑαυ-
μάξειν τὴν περιττότητα τῆς δημιουργίας καὶ τὴν τέχνην; ἄρ᾽ οὖν ἐπὶ μὲν
τούτων τὸν ἔξωϑεν ϑεωρῶν τύπον προσμαρτυρεῖς τῷ κατεσκευακότι καὶ φὴς
εἶναί τινα τὸν δημιουργόν, τὸν δὲ ἐν σοὶ ὁρῶν νοῦν, τοσαύτῃ ποικιλίᾳ δια- 10
φέροντα παντὸς ἀγάλματος καὶ πάσης γραφῆς, γεννητὸν ὄντα νομίζεις ἀπὸ
τύχης γεγονέναι, οὐχὶ δὲ ὑπό τινος δημιουργοῦ δύναμιν καὶ σύνεσιν ὑπερ-
βάλλουσαν ἔχοντος: ὅσπερ οὐκ ἂν ἄλλοθί που διατρίβοι ἢ ἐν τῷ κόσμῳ,
διοικῶν αὐτὸν καὶ τὰ ἐν αὐτῷ γεννῶν τε καὶ αὔξων. οὗτος δέ ἐστι ϑεός.
εἰσὶν ἄρα ϑεοί. 45

1016 Sextus adv. math. IX 111. πρὸς τούτοις xol ἀπὸ τῆς τοῦ

19 ἐκεῖθεν Bk. in adn., κεῖϑεν CR, κἀκεῖθεν ceteri. 21 ἄφϑαρτα)] hoc ἃ
Chrysippo abhorret. 3832 τις Bk, τι libri.

804 DE NATURA DEORUM.

κόσμου κινήσεως ἐπιχειροῦσι κατασκευάζειν τὴν τῶν ϑεῶν ὕπαρξιν οἵτε ἀπὸ
τῆς Στοᾶς καὶ οἵ τούτοις συμπνέοντες. ὅτε γὰρ κινεῖται ὃ κόσμος πᾶς
ἄν τις ὁμολογήσειεν ὑπὸ πολλῶν εἰς τοῦτο ἐναγόμενος. ἤτοι οὖν ὑπὸ φύ-
σεως κινεῖται ἢ ὑπὸ προαιρέσεως ἢ ὑπὸ δίνης καὶ κατ᾽ ἀνάγκην. ἀλλ᾽ ὑπὸ
5 μὲν δίνης καὶ κατ᾽ ἀνάγκην οὐκ εὔλογον. ἤτοι γὰρ ἄτακτός ἐστιν ἢ δια-
τεταγμένη ἡ δίνη. καὶ εἰ μὲν ἄτακτος, οὐκ ἂν δυνηϑείη τεταγμένως τι κι-
νεῖν᾽ εἰ δὲ μετὰ τάξεώς τι κινεῖ καὶ συμφωνίας, ϑεία τις ἔσται καὶ δαιμόνιος"
οὐ γὰρ ἄν ποτε τεταγμένως καὶ σωτηρίως τὸ ὅλον ἐκίνει μὴ νοερὰ καὶ ϑεία
καϑεστῶσα. τοιαύτη δὲ οὖσα οὐκέτι ἂν εἴη δίνη ἄτακτον γάρ ἐστιν αὕτη
10 καὶ ὀλιγοχρόνιον. ὥστε κατ᾽ ἀνάγκην μὲν καὶ ὑπὸ δίνης, ὡς ἔλεγον οἵ περὶ
τὸν Δημόκριτον, οὐκ ἂν κινοῖτο ὃ κόσμος. καὶ μὴν οὐδὲ φύσει ἀφαντάστῳ,
παρόσον 14 νοερὰ φύσις ἀμείνων ἐστὶ ταύτης. ὁρῶνται δὲ τοιαῦται φύσεις
ἐν κόσμῳ περιεχόμεναι. ἀνάγκη ἄρα καὶ αὐτὸν νοερὰν ἔχειν φύσιν, ὑφ᾽ ἧς
τεταγμένως κινεῖται, ἥτις εὐθέως ἐστὶ ϑεός. (Sequuntur 8 115—120 duo
15 alia argumenta & motu mundi ducta).

1017 Sextus adv. math. IX 123. σχοπῶμεν δὲ ἑξῆς καὶ τὸν τρόπον
τῶν ἀκολουϑούντων ἀτόπων τοῖς ἀναιροῦσι τὸ ϑεῖον. εἰ γὰρ μὴ εἰσὶ ϑεοί,
οὐκ ἔστιν εὐσέβεια, μόνον τῶν αἱρετῶν ὑπάρχουσα. ἔστι γὰρ εὐσέβεια ἐπι-
στήμη ϑεῶν ϑεραπείας᾽ τῶν δ᾽ ἀνυπάρχτων οὐ δύναταί τις εἶναι ϑεραπεία,

20 ὅϑεν οὐδὲ ἐπιστήμη τις περὶ ταύτην γενήσεται. --- ὥστε εἰ μὴ εἰσὶ ϑεοί,
ἀνύπαρκτός ἐστιν 4) εὐσέβεια. ὑπάρχει δὲ εὐσέβεια᾽ τοίνυν δητέον εἶναι
ϑεούς. καὶ πάλιν εἰ μὴ εἰσὶ ϑεοί, ἀνύπαρκτός ἐστιν ἡ ὁσιότης, δικαιοσύνη
τις οὖσα πρὸς ϑεούς" ἔστι δέ γε κατὰ τὰς κοινὰς ἐννοίας καὶ προλήψεις
πάντων ἀνθρώπων ὁσιότης, καϑό τι καὶ ὅσιόν ἐστιν. καὶ (r0) ϑεῖον ἄρα

25 ἔστιν. εἴ γε μὴν μὴ εἰσὶ ϑεοί, ἀναιρεῖται σοφία, ἐπιστήμη οὖσα ϑείων τε
καὶ ἀνθρωπείων πραγμάτων, — --- οὐδὲ ἐπιστήμη τις ἔσται ϑείων καὶ ἀν-
ϑρωπείων πραγμάτων, ἀνθρώπων (uiv? ὑπαρχόντων ϑεῶν δὲ μὴ ὑφεστώ-
τῶν᾿ ἄτοπον δέ γε λέγειν μὴ εἶναι σοφίαν᾽ ἄτοπον ἄρα καὶ τὸ τοὺς ϑεοὺς
ἀξιοῦν ἀνυπάρκτους. καὶ μὴν εἴπερ καὶ ἡ δικαιοσύνη κατὰ τὴν ἐπιπλοκὴν

80 τῶν ἀνθρώπων πρός τε ἀλλήλους καὶ πρὸς ϑεοὺς εἰσῆκται, εἰ μὴ εἰσὶ ϑεοί,
οὐδὲ δικαιοσύνη συστήσεται᾽ ὅπερ ἄτοπον. — δητέον ἄρα καὶ ϑεοὺς ὑπάρχειν.

1018 Sextus adv. math. IX 182. πρός τούτοις εἰ μὴ εἰσὶ ϑεοί, οὐδὲ
μαντικὴ ὑπάρχει, ἐπιστήμη οὖσα ϑεωρητικὴ καὶ ἐξηγητικὴ τῶν ὑπὸ ϑεῶν
ἀνθρώποις διδομένων σημείων, οὐδὲ μὴν ϑεοληπτικὴ καὶ ἀστρομαντική, οὐ

35 λογιμή, οὐχ ἡ δι᾽ ὀνείρων πρόῤῥησις. ἄτοπον δέ γε τοσοῦτο πλῆϑος πραγμά-
vOv ἀναιρεῖν πεπιστευμένων ἤδη παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις" εἰσὶν ἄρα ϑεοί.

1019 Themistius Paraphr. in Anal. poster. p. 79, 1 Spengel. τὸ
εἷναι πολλαχῶς ἐν ταῖς ἀποδείξεσι μέτιμεν" ἐνίοτε μὲν γὰρ ἀπὸ συμ-
βεβηκότος καὶ πόῤῥω τῆς οὐσίας τοῦ πράγματος, ἐνιότε δὲ ἀπὸ τοῦ

40 πράγματος καὶ τοῦ ἐκείνου τι ἔχειν, οἷον «ὅτι εἰσὶ ϑεοὶκ ἀπὸ συμβε-
βηκότος μέν, ὅτι εἰσὶ βωμοὶ ὡς Χρύσιππός φησιν, ἀπὸ δὲ τοῦ πράγ-
ματος ὅτι ϑεραπεύουσιν, ὅτι προλέγουσιν, ὅτι κινοῦνται τὸν ἄπειρον
χρόνον ποικίλας κινήδεις.

Cf. idem ad Arist. de anima I 1 p. 8 Sp. ὥσπερ εἴ vig ϑεὸν

7 κινεῖ Bk., κινεῖται libri. 18 μόνον τῶν αἱρετῶν corrupta, μέα τῶν ἀρε-
τῶν coniecit Bk. 24 τὸ add. Bk. 21 μὲν add. Bk. 86 λογική corruptum.
40 τοῦ --- ἔχειν corrupta.

DE NATURA DEORUM. 305

ὁρίσασϑαι προελόμενος τὸ βωμοὺς εἶναι ϑεῶν καὶ ϑυσίας x«l νεὼς
καὶ ἀγάλματα οἴοιτο αὐτῷ συμβαλεῖσϑαι πρὸς τὴν ἀπόδειξιν τοῦ τί
ἦν εἶναι, καϑάπερ ὑπελάμβανε Χρύσιππος" λίαν γὰρ ἀπηρτημένα
ταῦτα τῆς οὐσίας ἐστὶ τῶν ϑεῶν᾽ τὸ μέντοι γε κινεῖσθαι ἀεὶ καὶ τὸ υ
προλέγειν μὲν τὸν '"AmóAÀo, ϑεραπεύειν δὲ τὸν ᾿ησκληπιὸν ἱκανὸν
ἤδη προοίμιον τοῦ τί ἦν εἷναι οἷον ὅτι ϑεός ἐστι ξῷον ἀΐδιον εὐποι-
quxov ἀνθρώπων.

1020 Sextus adv. math. IX 77. καὶ ἔτε τὸ γεννητικὸν λογικοῦ καὶ
φρονίμου πάντως καὶ αὐτὸ λογικόν ἐστι καὶ φρόνιμον. ἡ δέ γε προειρημένη
δύναμις (scil. ἡ τὴν τῶν ὄντων οὐσίαν κινοῦσα καὶ σχηματίζουσα) ἀνϑρώ-
ποὺς πέφυκε κατασχευάζειν᾽ λογικὴ τοίνυν καὶ φρονίμη γενήσεται, ὅπερ ἦν
ϑείας φύσεως. εἰσὶν ἄρα ϑεοὶ.

8 3. Qualis sit deus.

1021 Diogenes Laért. VII 147. Θεὸν δὲ εἶναι ξῶον ἀϑάνατον λογι- 15
κὸν τέλειον ἢ νοερὸν ἐν εὐδαιμονίᾳ, κακοῦ παντὸς ἀνεπίδεκτον, προνοητικὸν
κόσμου τε καὶ τῶν ἐν κόσμῳ᾽ μὴ εἶναι μέντοι ἀνθρωπόμορφον. εἶναι δὲ
τὸν μὲν δημιουργὸν τῶν ὅλων καὶ ὥσπερ πατέρα πάντων, κοινῶς τε καὶ τὸ
μέρος αὐτοῦ τὸ διῆκον διὰ πάντων, ὃ πολλαῖς προσηγορίαις προσονομάξεται
κατὰ τὰς δυνάμεις. Δία μὲν γάρ φασι Óv ὃν τὰ πάντα, Ζῆνα δὲ καλοῦσι 30
παρ᾽ ὅσον τοῦ ξῆν αἴτιός ἐστιν ἢ διὰ τοῦ ζῆν κεχώρηκεν, ᾿4ϑηνᾶν δὲ κατὰ
τὴν εἰς αἰϑέρα διάτασιν τοῦ ἡγεμονικοῦ αὐτοῦ, Ἥραν δὲ κατὰ τὴν εἰς ἀέρα
καὶ Ἥφαιστον κατὰ τὴν εἰς τὸ τεχνικὸν πῦρ καὶ Ποσειδῶνα κατὰ τὴν
εἰς τὸ ὑγρὸν καὶ Δήμητραν κατὰ τὴν εἰς γῆν. ὁμοίως δὲ καὶ τὰς ἄλλας
προσηγορίας ἐχόμενοί τινος οἰκειότητος ἀπέδοσαν. 36

1022 Diogenes Laért. VII 148. Οὐσίαν δὲ ϑεοῦ Ζήνων μέν
φησι τὸν ὅλον xócuov καὶ τὸν οὐρανόν, ὁμοίως δὲ καὶ Χρύσιππος
ἐν τῷ πρώτῳ περὶ ϑεῶν.

! 1023 Philodemus de pietate c. 15 (DDG p. 548, 4). x&v τοῖς
περὶ Προνοίας μέντοι τὰς αὐτὰς ἐκτίϑησιν συνοικειώσεις τῇ ψυχῇ so
τοῦ παντὸς καὶ τὰ τῶν ϑεῶν ὀνόματα ἐφαρμόττει τῆς δρειμύτητος
ἀπολαύων ἀκοπιάτως.

1024 Seneca de beneficiis IV 7. Natura,* inquit, ,haec mihi prae-
stat^ Non intellegis te, cum hoc dicis, mutare nomen deo? quid enim
aliud est natura quam deus et divina ratio toti mundo partibusque eius 86
inserta. Quotiens voles, tibi licet aliter hunc auctorem rerum nostrarum
compellare: et Iovem illum optimum aec maximum rite dices et Tonantem
et Statorem. — — Hune eundem et fatum si dixeris, non menlieris.
nam cum fatum nihil aliud sit quam series inplexa causarum, ille est

16 τέλειον om. F. {τινὸς P* in litura sex litt. παντὸς F in ras. 18 xol
erasum in P, add. post ὥσπερ P?. | óà ΒΡῈ (pro τε). 20 x«l ξῆνα (om. δὲ)
BP. 22 sig om. B ἐς P; ἀϑέρα ἤτοι αἰϑέρα F. | τοῦ Ty. αὐτοῦ om. F. | εἰς
om. B ἐς PF. 28 ἐν τῷ ἃ BP, ἐν τῷ ἑνδεκάτῳ vulg. (F).

806 DE NATURA DEORUM.

prima omnium eausa, ex qua ceterae pendent. Quaecunque voles illi no-
mina proprie aptabis vim aliquam effectumque coelestium rerum continentia:
tot appellationes eius possunt esse quot munera. cp. 8. Hunc et Liberum
patrem et Herculem ae Mercurium nostri putant; Liberum patrem, quia
$ omnium parens sit, quod primum inventa seminum vis est x» consultura
per voluptatem. Herculem quia vis eius invieta sit, quandoque lassata
fuerit operibus editis in ignem recessura. Mercurium, quia ratio penes
illum est numerusque et ordo et scientia. Quoeunque te flexeris, ibi il-
lum videbis oceurrentem tibi. nihil ab illo vacat: opus suum ipse implet.
10 1025 Lactantius div. instit. I 5. Chrysippus naturalem vim di-
vina ratione praeditam, interdum. divinam. necessitatem deum nuncupat.
1026 Ioannes Damascenus de haeresibus 7. Στωϊκοὶ σῶμα τὸ πᾶν
δογματίξζοντες καὶ αἰσϑητὸν τοῦτον τὸν κόσμον ϑεὸν νομίζοντες. Τινὲς δὲ
ἐκ τῆς τοῦ πυρὸς οὐσίας τὴν φύσιν ἔχειν αὐτὸν ἀπεφήναντο. Καὶ τὸν μὲν
15 ϑεὸν νοῦν ὁρίζουσι, ὡς καὶ ψυχὴν παντὸς τοῦ ὄντος κύτους οὐρανοῦ καὶ
γῆς. σῶμα δὲ αὐτοῦ τὸ πᾶν, ὡς ἔφην, καὶ ὀφϑαλμοὺς τοὺς φωστῆρας. τὴν
δὲ σάρκα ἀπόλλυσθαι καὶ τὴν ψυχὴν πάντων μεταγγίξεσϑαι ἀπὸ σωμάτων
εἰς σώματα.
1027 Aétius Place. I 7, 88. Οἱ Στωϊκοὶ νοερὸν ϑεὸν ἀποφαίνονται,
20 πῦρ τεχνικόν, ὁδῷ βαδίζον ἐπὶ γένεσιν κόσμου, ἐμπεριειληφὸς πάντας τοὺς
σπερματικοὺς λόγους, καϑ᾽ οὺς ἕκαστα καϑ᾽ εἱμαρμένην γίνεται" καὶ πνεῦμα
μὲν διῆκον δι᾽ ὅλου τοῦ κόσμου, τὰς δὲ προσηγορίας μεταλαμβάνον κατὰ
τὰς τῆς ὕλης, δι’ ἧς κεχώρηκε. παραλλάξεις. ϑεοὺς δὲ καὶ τὸν κόσμον καὶ
τοὺς ἀστέρας καὶ τὴν γῆν, τὸν δ᾽ ἀνωτάτω πάντων νοῦν ἐν αἰϑέρε (ἔναι-
25 ϑέριον εἶναι ϑεόν Stob.).
cf. Athenag. c. 6. οἵ δὲ ἀπὸ τῆς Στοᾶς κἂν ταῖς προσηγορίαις κατὰ
τὰς παραλλάξεις τῆς ὕλης, δι᾿ ἧς φασι τὸ πνεῦμα χωρεῖν τοῦ ϑεοῦ, πληϑύ-
νῶσι τὸ ϑεῖον τοῖς ὀνόμασι, τῷ γοῦν ἔργῳ ἕνα νομέζουσι τὸν ϑεόν. εἰ γὰρ
ὃ μὲν ϑεὸς πῦρ τεχνικὸν eto.

80 8 4. Deum esse egrpus
(spiritum per omnem materiam percurrentem).

1028 Theodoretus graec. affect. cur. p. 37, 33. φεύξεται δὲ καὶ τῶν
Στωϊκῶν viv ἀπρεπῆ περὶ τοῦ ϑείου δόξαν. σωματοειδῆ γὰρ οὗτοι τὸν ϑεὸν
ἔφασαν εἶναι.

35 1029 Hippolytus Philos. 21 (DDG 571, 1). Στωϊκοὶ καὶ αὐτοὶ
μὲν ἐπὶ τὸ συλλογιστικώτερον τὴν φιλοσοφίαν ηὔξησαν καὶ σχεδὸν
ὅροις περιέλαβον ὁμόδοξοι γενόμενοι ὅ ve Χρύσιππος καὶ Ζήνων, ot
ὑπέϑεντο καὶ αὐτοὶ ἀρχὴν μὲν ϑεὸν τῶν πάντων. σῶμα ὄντα τὸ κα-
ϑαρώτατον, διὰ πάντων δὲ διήκειν τὴν πρόνοιαν αὐτοῦ.

40 1030 Olympiodorus ad Plat. Phaedon. p. 28 ed. Finckh. διὸ xoi ὁ
φιλόσοφος χορὸς ὃ τῶν Στωϊκῶν διὰ τὸ κατὰ φαντασίαν ἐνεργεῖν σῶμα
τὸν ϑεὸν ὑπέλαβον" αὕτη γὰρ τοῖς ἀσωμάτοις σώματα περιτίϑησι.

28 κατὰ τὰς Gal.et Athenag., δι᾽ ὅλης libri Plut. οὐ Stob. 87 Cf. I m. 1ὅ8.

DE NATURA DEORUM. 307

1031 Servius in Verg. Aeneid. VI 727. aut certe secundum eos lo-
eutus est, qui dicunt deum corporalem esse et eum ita definiunt: πῦρ
νοερόν, id est ignem sensualem. quod si verum est, corpus est.

1032 Eusebius Praep. evang. III 9, 9. κατὰ τοὺς Στωϊκοὺς τὴν
πυρώδη xol ϑερμὴν οὐσίαν τὸ ἡγεμονικὸν φάσκοντας εἶναι τοῦ κόσμου, καὶ υ
τὸν ϑεὸν εἶναι σῶμα καὶ τὸν δημιουργὸν αὐτόν, οὐδ᾽ ἕτερον τῆς τοῦ πυρὸς
δυνάμεως. :

1033 Theophilus ad Autolycum I4. ἄλλοι δ᾽ αὖ τὸ δι᾿ ὅλου κεχωρη-
xóg πνεῦμα ϑεὸν δογματίξουσιν.

1034 Tertullianus Apologetieum ep. 47. Alii incorporalem (deum 10
scil) adseverant, alii corporalem, ut tam Platoniei quam Stoici.

ibidem: pósitum vero extra mundum Stoici, qui figuli modo ex-
irinsecus torqueat molem hanc.

cf. ad nationes II 2.

1035 Clemens Al. Stromat. V 14 p. 699. φασὶ γὰρ σῶμα εἶναι τὸν 15
ϑεὸν οἵ Στωϊκοὶ xol πνεῦμα κατ᾽ οὐσίαν,. ὥσπερ ἀμέλει καὶ τὴν ψυχήν.
paulo post: ἀλλ᾽ of μὲν διήκειν διὰ πάσης τῆς οὐσίας τὸν ϑεὸν φασίν.

1036 Tertullianus adv. Hermog. ep. 44. Stoici enim volunt deum
sic per materiam decucurrisse quomodo mel per favos.

1037 Sextus Pyrrh. Hypot. III 218. ὡς ᾿Δριστοτέλης μὲν ἀσώματον 30
. εἶπεν εἶναι τὸν θεὸν, καὶ πέρας τοῦ οὐρανοῦ, Στωϊκοὶ δὲ πνεῦμα διῆκον καὶ
διὰ τῶν εἰδεχϑῶν.

1038 Alexander Aphr. de anima libri mantissa p. 113, 12 Bruns.
ἀντιπίπτειν ἐδόκει μοι τούτοις τό τε τὸν νοῦν xol ἐν roig φαυλοτάτοις εἶναι,
ϑεῖον ὄντα, ὡς καὶ τοῖς ἀπὸ τῆς Στοᾶς ἔδοξεν. 35

1039 Clemens Al. Coh. ad. gent. p. 58 Pott. Οὐδὲ μὴν τοὺς ἀπὸ
τῆς Στοᾶς παρελεύσομαι, διὰ πάσης ὕλης καὶ διὰ τῆς ἀτιμοτάτης τὸ ϑεῖον
διήκειν λέγοντας.

Cf. Tatian p. 4, 3 Schw.

1040 Clemens Al. Stromat. I p. 346 Pott. ἀλλὰ xol of Στωϊκοὶ — so
— — σῶμα ὄντα τὸν ϑεὸν διὰ τῆς ἀτιμοτάτης ὕλης πεφοιτηκέναι λέγουσιν.

Cf. Protr. p. 58 Pott.

1041 Lactantius div. instit. VII 3. Stoici naturam in duas partes
dividunt: unam quae efficiat, alteram quae se ad faciendum tractabilem
praebeat. in illa prima esse vim sentiendi, in hac materiam; nee alterum 86
sine altero posse. Quomodo potest idem esse quod tractat et quod trac-
tatur? Siquis dicat idem esse figulum, quod lutum, aut lutum idem esse
quod. figulum, nonne aperte insanire videatur? At isti uno naturae nomine
duas res diversissimas comprehendunt, deum et mundum, artificem et opus,
dicuntque alterum sine altero nihil posse, tanquam natura sit deus mundo 40
permixtus. Nam interdum sie confundunt, ut sit deus ipse mens mundi
et mundus sit corpus dei. Quasi vero simul esse coeperint mundus et
deus ae non ipse mundum fecerit. Quod et ipsi fatentur alias, cum ho-
minum causa praedicant esse fabricatum.

Of. ep. 4. quamquam in hoe non mediocriter peccant, quod non ho- 45
minis eausa dicunt, sed hominum (scil mundum fabricatum esse).

1042 Proclus in Plat. Timaeum p. 297 Schneider. πολλοῦ ἄρα
δεῖ παραβάλλεσθαι τῷ κόσμῳ τούτῳ ὃ ὑπὸ Χρυσίππου κατασκευα-

808 DE NATURA DEORUM.

ξόμενος. ὃ μὲν yàg sig ταὐτὸν συγχεῖ τάς τε ἀμεϑέκτους αἰτίας καὶ
τὰς μεϑεκτὰς τάς vs ϑείας καὶ νοερὰς τάς τε ἀὔλους καὶ τὰς ἐνύλους.
ὁ γὰρ αὐτὸς ϑεὸς παρ᾽ αὐτῷ πρῶτος ὧν διήκει διὰ τοῦ κόσμου καὶ
διὰ τῆς ὕλης καὶ ψυχή ἐστι καὶ φύσις ἀχώριστος τῶν διοικουμένων.
5 1043 Salvianus de gubern. dei I 3. Plato et omnes Platonicorum
scholae moderatorem rerum omnium confitentur deum. Stoici eum guber-
natoris vice intra id quod regat semper manere testantur.
1044 Alexander Aphrod. de mixtione p. 225, 18 Bruns. πρὸς δὲ
τούτοις ἐπιξητήσαι τις ἄν, εἰ τῶν ἐκ τῆς ὕλης γενομένων οἷόν τε δημιουρ-
10 γὸν λέγειν τὸν διαπεφοιτηκότα τῆς ὕλης καὶ ὄντα ἐν αὐτῇ ϑεόν. φέρουσι
μὲν γὰρ εἰς τὴν κατασκευὴν τοῦδε ..«τὸ μὴ ὁμοίως τοῖς φύσει γινομένοις
γίνεσϑαι τὰ κατὰ τέχνας. τὰ μὲν γὰρ ἀπὸ τῆς φύσεως ἀποτελέσματα οὐκ
ἐπιπολῆς, ἀλλὰ δι᾿ ὅλων εἰδοποιεῖταί τε καὶ διαπλάττεται, καὶ τὰ ἔνδον αὐτῶν
γλαφυρώτατα πεφιλοτέχνηται. τὰ δὲ τῶν τεχνῶν διαμεμόρφωται, ὡς ἐπὶ τῶν
16 ἀνδριάντων ἔχει᾽ τὰ γὰρ ἔνδον τούτων ἀδιάπλαστα. διὰ δὴ τοῦτό φασιν
τῶν μὲν γινομένων κατὰ τέχνην ἔξωϑεν εἶναι καὶ κεχωρισμένον τὸ ποιοῦν,
ἐπὶ δὲ τῶν γινομένων φύσει ἐν τῇ ὕλῃ εἶναι τὴν δύναμιν τὴν μορφοῦσάν
τε καὶ γεννῶσαν αὐτά.
1045 Plutarchus de facie lunae cp. 12 p. 9266. αὐτὴ δ᾽ ἡ ψυχή,
30 πρὸς Διός, εἶπον, οὐ παρὰ φύσιν τῷ σώματι συνεῖρχται βραδεῖ ταχεῖα καὶ
ψυχρῷ πυρώδης, ὥσπερ ὑμεῖς φατε (scil Stoici), καὶ ἀόρατος αἰσϑητῷ;
διὰ τοῦτ᾽ οὖν σώματι ψυχὴν μὴ λέγωμεν εἶναι μηδὲ νοῦ χρῆμα ϑεῖον * ὑπὸ
βρίϑους ἢ πάχους * οὐρανόν τε πάντα καὶ γῆν καὶ ϑάλασσαν ἐν ταὐτῷ περι-
πολοῦν τὲ καὶ διϊπτάμενον, εἰς σάρκας ἥκειν καὶ νεῦρα καὶ μυελοὺς xol πα-
35 ϑέων μυρίων μεστὰς ὑγρότητας. Ὁ δὲ Ζεὺς ἡμῖν οὗτος οὐ τῇ μὲν αὖ-
τοῦ φύσει χρώμενος ἕν ἐστι μέγα πῦρ καὶ συνεχές, νυνὶ δ᾽ ὑφεῖ-
ται καὶ κέκαμπται καὶ διεσχημάτισται, πᾶν χρῆμα γεγονὼς καὶ
γιγνόμενος ἐν ταῖς μεταβολαῖς;
1046 Sophonias de anima paraphrasis (Comm. graec. Vol. XXIII)
80 ed. Hayd. p. 36, 9. ἐσχάτη δὲ δόξα καὶ τελευταία περὶ ψυχῆς ἥδε" ἐν γὰρ
τῷ ὅλῳ τινὲς αὐτὴν μεμῖχϑαί φασι, καὶ ἅπαν σῶμα ἔμψυχον εἶναι ὑπέλαβον,
ὅϑεν καὶ Θαλῆς φήϑη πάντα πλήρη ϑεῶν. εἰς τοῦτο δ᾽ ἄν τις ἕλκοι καὶ
τοὺς Στωϊκοὺς σῶμα τὸ ϑεῖον ὑπολαβόντας καὶ πανταχοῦ παρεῖναι καὶ
σωματικῶς, ἀλλ᾽ οὐ μόναις ταῖς ἐνεργείαις.
86 1047 Alexander Aphrod. de mixtione p. 226, 10 Bruns. ἐοίκασι δέ,
δι’ ὧν λέγουσιν, εἶδος τῆς ὕλης λέγειν τὸν ϑεόν᾽ εἰ γὰρ οὕτως ὁ ϑεὸς μέ-
μικται τῇ ὕλῃ, κατ᾽ αὐτούς, ὡς ἐν τοῖς ζῴοις ἡ ψυχὴ τῷ σώματι, καὶ ἡ
δύναμις τῆς ὕλης ἐστὶ ὃ ϑεός (φασὶ γὰρ τὴν ὕλην ποιεῖν τῇ ἐν αὐτῇ δυ-
νάμει) εἶδος (οὔτως ἂν λέγοιεν αὐτῆς τὸν ϑεόν, ὡς τὴν ψυχὴν τοῦ σώμα-
τος καὶ τὴν δύναμιν τοῦ δυνάμει. ἀλλ᾽ εἰ τοῦτο, πῶς ἂν ἔτι ἡ ὕλη ἀνείδεος
εἴη κατὰ τὸν αὑτῆς λόγον; εἴ γε τὸ συμμένειν αὐτῇ καὶ εἶναι ὕλῃ παρὰ τῆς
οὔσης ἐν αὐτῇ δυνάμεως. μάλιστα δ᾽ ἐν τῇ ἐκπυρώσει φαίνεται κατ᾽ αὖ-
τοὺς ὃ ϑεὸς τῆς ὕλης εἶδος ὥν, εἴγε ἐν τῷ πυρί, ὃ μόνον ἐστὶ κατ᾽ αὐτοὺς

16 φασιν Bruns, φησάντων libri. 22 μηδὲν οὐ libri, corr. Emperius.
23 verba nondum sanata. φζτὸ οὐδαμῶς μετέχον» βρίϑους tale quid desideratur.
24 περιπολοῦν τὲ Scripsi, περιπολοῦντα libri. 27 χρῆμα scripsi, χρῶμα
libri. 88 φύσει Ra. | ποιεῖν Ideler, ποιεῖ libri; malim εἶναι. 88. τῇ Apelt,
τὴν libri. 89 οὕτως scripsi, ὡς libri.

DE NATURA DEORUM. 309

Es ἡ ὕλη καὶ ὁ ϑεὸς σῴξονται μόνοι. εἴη γὰρ ἂν ὃ ϑεὸς τότε εἶδος τὸ
τῇ ὕλῃ τοῦ πυρός. εἰ δὲ τοῦτο, μεταβάλλει δὲ τὸ πῦρ εἰς ἄλλα τινὰ
Ν᾽" τὸ εἶδος ἀλλάσσον, εἴη ἂν ὃ ϑεὸς φϑειρόμενος τότε οἷο.

1048 Alexander Aphrod. de mixtione p. 226, 24 Bruns. πῶς δ᾽ οὐκ
ἀνάξια τῆς ϑείας προλήψεως τό τε τὸν ϑεὸν διὰ πάσης τῆς ὑποκειμένης δ
πᾶσιν ὕλης κεχωρηκέναι λέγειν καὶ μένειν ἐν αὐτῇ ὁποία ποτ᾽ ἂν ἧ, καὶ τὸ
προηγούμενον ἔχειν ἔργον τὸ ἀεί τι γεννᾶν τε καὶ διαπλάσσειν τῶν ἐξ αὐτῆς
γενέσϑαι δυναμένων, καὶ ποιεῖν τὸν ϑεὸν δημιουργὸν σκωλήκων τε καὶ ἐμ-
πίδων, ἀτεχνῶς ὥσπερ κοροπλάϑον τινὰ τῷ πηλῷ σχολάζοντα καὶ πᾶν τὸ
δυνάμενον ἐξ αὐτοῦ γενέσϑαι τοῦτο ποιοῦντα. 10

8 5. Deum mutabilem esse.

1049 Plutarchus de Stoic. repugn. ep. 38 p. 1051: Post relatam
Antipatri sententiam: universos Stoicos arbitratos esse, deos interitu
vacare: Οὐδεὶς οὖν ἐςτι τῶν πάντων ὃ Χρύειππος κατ᾽ ᾿Αντίπατρον᾽
οὐδένα γὰρ οἴεται πλὴν τοῦ πυρὸς ἄφθαρτον εἶναι τῶν θεῶν, ἀλλὰ i5
πάντας ὁμαλῶς καὶ γεγονότας καὶ φθαρηςομένους. Ταῦτα δὲ πανταχοῦ,
ὡς ἔπος εἰπεῖν, ὑπ᾽ αὐτοῦ λέγεται. Τ]Παραθήςομαι δὲ λέξιν ἐκ τοῦ τρί-
του περὶ Θεῶν ,Καθ᾽ ἕτερον λόγον οἱ μὲν [γὰρ] γενητοὶ εἶἷ-
ναι καὶ φθαρτοὶ λέγονται, οἱ δ᾽ ἀγένητοι᾽ καὶ ταῦτ᾽ ἀπ᾽ ἀρχῆς
ὑποδείκνυεθαι φυεικώτερον. Ἥλιος μὲν γὰρ καὶ ςελήνη καὶ 2o
οἱ ἄλλοι θεοὶ παραπλήειον ἔχοντες λόγον, γενητοί eiciv: ó δὲ
Ζεὺς ἀϊδιός écriv.^ Καὶ πάλιν προελθών: «(Ὅμοια δὲ καὶ περὶ
τοῦ φθίνειν καὶ περὶ τοῦ γενέεθαι ῥηθήςεται, περί τε τῶν
ἄλλων θεῶν καὶ τοῦ Διός: οἱ μὲν γὰρ φθαρτοί cici, τοῦ δὲ τὰ
μέρη ἄφθαρτα." 25

idem de comm. not. ep. 31 p. 1075a. '"444à Χρύσιππος καὶ
Κλεάνϑης, ἐμπεπληκότες, ὡς ἔπος εἰπεῖν, τῷ λόγῳ ϑεῶν τὸν οὐρανόν,
᾿ τὴν γῆν οἷο. οὐδένα τῶν τοσούτων ἄφϑαρτον οὐδ᾽ ἀΐδιον ἀπολελοί-
παι πλὴν μόνου τοῦ Διός, εἷς ὃν πάντας καταναλίσκουσι τοὺς ἄλ-
λους᾽ ὥστε καὶ τούτῳ τὸ φϑείρειν προσεῖναι τοῦ φϑείρεσϑαι μὴ so
ἐπιεικέστερον. --- --- --- Ταῦτα δὲ οὐχ ὡς ἄλλα πολλὰ τῶν ἀτόπων
συλλογιξόμεϑα ἔχειν τὰς ὑποϑέσεις αὐτῶν καὶ τοῖς δόγμασιν ἕπεσϑαι,
ἀλλ᾽ αὐτοὶ μέγα βοῶντες ἐν τοῖς περὶ Θεῶν καὶ Προνοίας, Ei-
μαρμένης τε καὶ Φύσεως γράμμασι, διαῤῥήδην λέγουσι, τοὺς
ἄλλους ϑεοὺς ἅπαντας εἷναι γεγονότας καὶ φϑαρησομένους ὑπὸ πυρός, ss
τηχτοὺς κατ᾽ αὐτοὺς ὥσπερ κηρίνους ἢ καττιτερίνους ὄντας.

ibid. 1075e. ἂν γὰρ αὖ τὸ σοφὸν τοῦτο xcl καλὸν ἀντιϑῶσι,
ϑνητὸν εἶναι τὸν ἄνϑρωπον, οὐ ϑνητὸν δὲ τὸν ϑεόν, ἀλλὰ φϑαρτόν etc.

18 γὰρ del. Wy. 18. 19. 21 γεννητοὶ et ἀγέννητοι libri, corr. Bernard.
28 φϑίνειν Di, φρονεῖν libri. 88 ita Basileensis, ἀλλ᾽ ἄφϑαρτον ceteri codd.

310 DE NATURA DEORUM.

. idem de defectu oraculorum ep. 19. Καίτοι τοὺς Στωϊκούς,
ἔφη, γιγνώσκομεν οὐ μόνον κατὰ δαιμόνων iv λέγω δόξαν ἔχοντας,
ἀλλὰ καὶ ϑεῶν ὄντων τοσούτων τὸ πλῆϑος £vl χρωμένους ἀϊδίῳ καὶ
ἀφϑάρτῳ, τοὺς δ᾽ ἄλλους καὶ γεγονέναι καὶ φϑαρήσεσϑαι νομίξοντας.

5 1050 Porphyrius de anima apud Eusebium praep. evang. XV p. 818.
(eontra Stoicos disputans): Τὸν δὲ ϑεὸν οὐκ ὀκνοῦσι πῦρ νοερὸν εἰπόντες
ἀΐδιον καταλείπειν, καὶ φϑείρειν μὲν πάντα λέγειν καὶ ἐπινέμεσϑαι. ὡς τοι-
οὔτον ὃν πῦρ οἷον τὸ ἡμῖν συνεγνωσμένον, ἀντιλέγειν τε τῷ ᾿Αριστοτέλει,
παραιτουμένῳ τὸν αἰϑέρα ἐκ πυρὸς λέγειν τοιούτους ἀπαιτούμενοι δὲ πῶς

10 τὸ τοιοῦτον ἐπιδιαμένει πῦρ, ἀλλοῖον μὲν πῦρ οὐ λέγουσιν εἷναι, τὸ τοιοῦτον
δ᾽ εἰπόντες καὶ πιστεύειν αὐτοῖς εἰποῦσιν ἀξιώσαντες, τῇ ἀλόγῳ ταύτῃ πίστει
ἐπισυνάπτουσιν ὅτι καὶ ἀΐδιόν ἐστι πῦρ, ἐκ μέρους καὶ τὸ αἰϑέριον σβέν-
νυσϑαι καὶ ἀνάπτεσϑαν τιϑέντες. ἀλλὰ τὴν τούτων πρὸς μὲν τὰ αὑτῶν
ἀβλεψίαν, πρὸς δὲ τὰ τῶν παλαιῶν δαϑυμίαν τε καὶ καταφρόνησιν, τί ἄν

15 τις ἐπιὼν ἐπὶ πλέον μηπύνοι; i

1051 Origenes contra Celsum VI 7 Vol. II p. 141, 6 Kó. (p. 686
Del). οἰόμενος ἡμᾶς λέγοντας πνεῦμα εἶναι τὸν ϑεὸν μηδὲν iv τούτῳ δια-
φέρειν τῶν παρ᾽ Ἕλλησι Στωϊκῶν, φασκόντων ὅτι ὃ ϑεὸς πνεῦμά ἐστι διὰ
πάντων διεληλυϑὸς καὶ πάντ᾽ ἐν ξαυτῷ περιέχον. — καὶ πάντα μὲν περιέχει

80 τὰ προνοούμενα ἣ πρόνοια καὶ περιείληφεν αὐτά. — ---

paulo post: κατὰ μὲν οὖν τοὺς ἀπὸ τῆς Στοᾶς σωματικὰς λέγοντας
εἶναι τὰς ἀρχὰς καὶ διὰ τοῦτο πάντα φϑείροντας., κινδυνεύοντας δὲ καὶ αὖ-
τὸν φϑεῖραι τὸν ἐπὶ πᾶσι ϑεόν, εἰ μὴ πάνυ ἀπεμφαῖνον τοῦτ᾽ αὐτοῖς ἐδόκει
τυγχάνειν, καὶ ὃ λόγος τοῦ ϑεοῦ, ὃ μέχρι ἀνθρώπων καὶ τῶν ἐλα-

35 χίστων καταβαίνων, οὐδὲν ἄλλο ἐστὶν ἢ πνεῦμα σωματικόν. ;

Cf. id. VIII 49 Vol. II p. 265,4 Ko. (p. 118 Del). οὐδὲ γὰρ xo9'
ἡμᾶς σῶμα ὃ 9tóg' ἵνα μὴ περιπέσωμεν oig περιπίπτουσιν ἀτόποις
οἱ τὰ Ζήνωνος καὶ Χρυσίππου φιλοσοφοῦντες.

1052 Origenes contra Celsum IV 14 Vol. 1 p. 284, 23 Ko. (p. 510

80 Delarue). ἀλλὰ xol ὁ τῶν Στωϊκῶν ϑεός, ἅτε σῶμα τυγχάνων, óxb μὲν
ἡγεμονικὸν ἔχει τὴν ὅλην οὐσίαν, ὅταν ἡ ἐκπύρωσις 1, ὁτὲ δὲ ἐπὶ μέρους
γίνεται αὐτῆς, ὅταν ἡ διακόσμησις᾽ οὐδὲ γὰρ δεδύνηνται οὗτοι τρανῶσαι
τὴν φυσικὴν τοῦ ϑεοῦ ἔννοιαν, ὡς πάντῃ ἀφϑάρτου καὶ ἁπλοῦ καὶ ἀσυν-
ϑέτου καὶ ἀδιαιρέτου.

35 1053 Origenes contra Celsum I Vol. I p. 72, 11 Kó. (p. 339 Del).
εἶϑε — καὶ οἵ σῶμα εἰπόντες τὸν ϑεὸν Στωϊκοὶ τοῦ λόγου τούτου ἤκουσαν,
ἵνα μὴ πληρωϑῇ ὁ κόσμος λόγου --- ἀρχὴν φϑαρτὴν εἰσάγοντος τὴν σωμα-
τικήν, x«0' ἣν καὶ ὃ ϑεὸς τοῖς Στωϊκοῖς ἐστι σῶμα, οὐκ αἰδουμένοις λέ-
γεῖν αὐτὸν τρεπτὸν καὶ δι᾿’ ὅλων ἀλλοιωτὸν καὶ μεταβλητὸν καὶ ἁπαξαπλῶς

40 δυνάμενον φϑαρῆναι, εἰ ἔχοι τὸν φϑείροντα᾽ εὐτυχοῦντα δὲ μὴ φϑαρῆναι,
παρὰ τὸ μηδὲν εἶναι τὸ φϑεῖρον αὐτόν.

Cf. III 75 (p.496 Del). Στωϊκῶν ϑεὸν φϑαρτὸν εἰσαγόντων καὶ τὴν
οὐσίαν αὐτοῦ λεγόντων σῶμα τρεπτὸν δι᾽ ὅλων καὶ ἀλλοιωτὸν καὶ μεταβλητόν,
καί ποτὲ πάντα φϑειρόντων καὶ μόνον τὸν ϑεὸν καταλειπόντων.

40 ἔχοι Del, ἔχει libri. 48 διόλου P Del 44 καταλειπόντων Δ, κατα-
λιπόντων PMV.

DE NATURA DEORUM. 311

1054 Origenes in evang. Ioannis XIII 21. ὀλίγοι yàg διειλήφασι περὶ
τῆς τῶν σωμάτων φύσεως xol μάλιστα τῶν ὑπὸ λόγου καὶ προνοίας κατα-
κοσμουμένων᾽ καίτοι τὸ προνοοῦν τῆς αὐτῆς οὐσίας λέγοντες εἶναι
τοῖς προνοουμένοις γενικῷ λόγῳ, τέλειον ὅμως καὶ ἀλλοῖον τοῦ
προνοουμένου. Παρεδέξαντο δὲ τὰ ἀπαντῶντα τῷ λόγῳ αὐτῶν ἄτοπα οἵ 5
ϑέλοντες εἶναι σῶμα τὸν ϑεόν, ἅτε μὴ δυνάμενοι ἀντιβλέπειν (roig) ἐκ λό-
yov ἐναργῶς παρισταμένοις. Ταῦτα δέ φημι καϑ᾽ ὑπεξαίρεσιν τῶν πέμπτην
λεγόντων εἶναι φύσιν σωμάτων παρὰ τὰ στοιχεῖα. Εἰ δὲ πᾶν σῶμα ὑλικὴν
ἔχει φύσιν, τῷ ἰδίῳ λόγῳ ἄποιον τυγχάνον, τρεπτὴν δὲ καὶ ἀλλοιωτὴν καὶ
δι᾿ ὅλων μεταβλητὴν καὶ ποιότητας χωροῦσαν, ἃς ἂν βούληται αὐτῇ περιτι- 10
ϑέναι ὃ δημιουργός, ἀνάγκη καὶ τὸν ϑεὸν ὑλικὸν ὄντα τρεπτὸν εἶναι καὶ
ἀλλοιωτὸν καὶ μεταβλητόν. Καὶ ἐκεῖνοι μὲν οὐκ αἰδοῦνται λέγειν, ὅτι καὶ
φϑαρτός ἐστι σῶμα Ov, σῶμα δὲ πνευματικὸν καὶ αἰϑερῶδες μά-
λιστα κατὰ τὸ ἡγεμονικὸν αὐτοῦ φϑαρτὸν δὲ ὄντα μὴ φϑείρεσϑαι
τῷ μὴ εἶναι τὸν φϑείροντα αὐτὸν λέγουσιν. 15

1055 Plutarchus de defectu oraculorum cp.29. οὗτοι (scil. Stoici)
τοὺς ϑεοὺς ἀέρων ἕξεις ποιοῦντες καὶ ὑδάτων, καὶ πυρὸς δυνάμεις
ἐγκεκραμένας ἡγούμενοι, συγγεννῶσι τῷ κόσμῳ καὶ πάλιν συγκατα-
καίουσιν, οὐκ ἀπολύτους οὐδ᾽ ἐλευϑέρους, οἷον ἡνιόχους ἢ κυβερνήτας
ὄντας" ἀλλ᾽ ὥσπερ᾽ ἀγάλματα προσηλοῦται καὶ συντήκεται βάσεσιν, οὕ- so
vOg ἐγκεκλεισμένους εἰς τὸ σωματικὸν καὶ συγκαταγεγομφωμένους, κοι-
νωνοῦντας αὐτῷ μέχρι φϑορᾶς καὶ διαλύσεως ἁπάσης καὶ μεταβολῆς.

1056 Galenus de qualitatibus incorporeis 6. Vol. XIX p. 479 K. εἰ
δὲ μεταποιήσας αὑτὸν ὃ Ζεὺς ἰσαρίϑμως οἷς ἔφην συμβεβηκόσι τροπὰς ἔχει
ποιοτήτων μυρίας, χείρων ἐστὶ τοῦ μυϑολογουμένου Πρωτέως" ὃ μὲν γὰρ εἰς 35
ὀλίγας φύσεις αὑτὸν μετεποίει καὶ μετεμόρφου, καὶ ταύτας οὐκ ἀπρεπεῖς
(θα. ὃ 456—58) «0g» ῥ᾽ ἤτοι πρώτιστα λέων γένετ᾽ ἠὑὐγένειος,

αὐτὰρ ἔπειτα δράκων καὶ πάρδαλις ἠδὲ μέγας σῦς,

γίγνετο δ᾽ ὑγρὸν ὕδωρ καὶ δένδρεον ὑψιπέτηλον,
6 δὲ οὐκ ἔστιν ὅ,τι μὴ καὶ τῶν αἰσχίστων γίγνεται ---- --- —. εἰ δ᾽ αὑτὸν 80
μὲν οὔποτε, τὴν (0 » ὕλην μεταλλάττει καὶ σχηματίζει καὶ ποιοῖ, ξητῶ πῶς
ἐστιν οἷός τε ταῦτα ποιεῖν.

8 6. Deum non esse forma humana.

1057 Lactantius de ira cp. 18. Omitto de figura dei dicere, quia
Stoici negant habere ullam formam deum. 35

1058 Clemens Al. Stromat. VII 7 p. 852 Pott. οὐκ οὖν ἀνθϑρωποει-
δὴς ὃ ϑεὸς τοῦδ᾽ ἕνεκα [xol] ἕνα Gxoócm' οὐδὲ αἰσϑήσεων αὐτῷ δεῖ, καϑ-

3 fortasse: τέλειον {δ᾽ 5, deleta interpunctione ante et δὲ post παρεδέξαν-
To. — 8 ὑλικὸν vulg. 10 ἐὰν vulg. 27 ὃς ῥ᾽ ἤτοι scripsi, ómrol libri, ἀλλ᾽
ἤτοι Hom. 30 μὴ x«l P, μηδὲ A ed. 81 οὔποτε scripsi, οὖν ἅτε ed. οὖν
ἅτε ποιεῖν AP. δ᾽ addidi. | μεταλλάττει scripsi, μεταλλάττειν μεταπλάττειν
P ed. σχηματίξει scripsi, σχηματίζειν libri. ποιοῖ scripsi, ποιεῖ A ποιεῖν P.
|| ξητῶ scripsi, ξητῶν A ed. ξητεῖς P. 37 x«l seclusi.

312 DE NATURA DEORUM.

περ ἤρεσεν τοῖς Στωϊκοῖς, μάλιστα ἀκοῆς καὶ ὄψεως" μὴ γὰρ δύνασϑαί
ποτε ἑτέρως ἀντιλαμβάνεσϑαι.
1059 Seneca Apocolocyntosis 8. modo dic nobis, qualem deum istum
fieri velis. Ἐπικούρειος ϑεὸς non potest esse: οὔτε αὐτὸς πρᾶγμα ἔχει οὔτε
5 ἄλλοις παρέχει; Stoicus? quomodo potest ,rotundus" esse, ut ait Varro,
sine capite sine praeputio? Est aliquid in illo Stoiei dei, iam video: nec
cor nec caput habet.
1060 V.H. VI 2 p. 31 (vulgo Metrodorus περὶ αἰσϑήσεων) col XVI
cf. Scott. Frgm. Here. p. 250. κόσμου ϑεὸν οὐδ᾽ ..ἠ ἕλιον τ᾽ ἀκάμαντα
10 σελήνην τε πλήϑουσαν““ (Il. XVIII 484) | Στωϊκῷ δὲ καὶ Περι] πατητικῷ
τοῦτ᾽ ἔξεστιν λέγειν .. πῶς (γ)ὰρ ἰδίαν ἔχει μορφὴν τὸ σφαιροειδές;
ἄλλως 9' of τοῦτο λέγοντες οὐ βλέπουσιν, διότι τῆς φύσεως ] ..... διον
τῶν ον.

8 1. De Iove et Iunone.

15 1061 Servius ad Aeneid. X 18. ,O pater, o hominum divumque
aeterna potestas. hune locum Probus quaerit; sed dicit unam rem secun-
dum physicos, alteram secundum mathematicos nam divum potestas
est, quia ipse est aether, qui elementorum possidet principa-
tum; hominum vero ideo, quia bona lovis inradiatio honores hominibus

20 tribuit.

1062 Stobaeus Eclogae I p. 31, 11 W. Χρυσίππου. Ζεὺς uiv
οὖν φαίνεται ὠνομάσϑαι ἀπὸ τοῦ πᾶσι δεδωκέναι τὸ ζῆν. Δία δὲ
αὐτὸν λέγουσιν, ὅτι πάντων ἐστὶν αἴτιος καὶ δι’ αὐτὸν πάντα. (Diels
Arii Did. Epitom. phys. frgm. 30).

35 Cf. Plutarchus quom. adul. poét. aud. p. 31 E. καὶ Χρύσιππος
ὃὲ πολλαχοῦ γλίσχρος ἐστίν, οὐ παίξων ἀλλ᾽ εὑρησιλογῶν ἀπιϑάνως
καὶ παραβιαξόμενος “εὐρυόπα Κρονίδην᾽ εἶναι τὸν δεινὸν ἐν τῷ δια-
λέγεσϑαι καὶ διαβεβηκότα τῇ δυνάμει τοῦ λόγου. Cf. Vol. II n. 101.

1063 Ioannes Laurentius Lydus de mensibus IV 48 n. 224 ed.

80 Róther. Κράτης δὲ ἀπὸ τοῦ διαίνειν, τουτέστι πιαίνειν τὴν Γῆν
βούλεταν ὀνομασϑῆναι τὸν Ζ]έα, τὸν εἰς πάντα διήκοντα᾽ Ποσειδώνιος
τὸν Ζία τὸν πάντα διοικοῦντα. Χρύσιππος δὲ διὰ τὸ δι’ αὐτὸν
εἶναι τὰ πάντα.

1064 Plutarchus de comm. not. ep. 36 p. 1077e. Μέγει γοῦν

ss Χρύσιππος ..ἐοικέναι τῷ uiv ἀνθρώπῳ τὸν Zu καὶ τὸν κόσμον, τῇ
δὲ ψυχῇ τὴν πρόνοιαν" ὅταν οὖν ἐκπύρωσις γένηται, μόνον ἄφϑαρτον
ὄντα τὸν Za τῶν ϑεῶν, ἀναχωρεῖν ἐπὶ τὴν πρόνοιαν, εἶτα ὁμοῦ γε-
νομένους ἐπὶ μιᾶς τῆς τοῦ αἰϑέρος οὐσίας διατελεῖν ἀμφοτέρους.“

19 hoc nihil ad Stoicos pertinet, sed ad mathematicos (astrologos).
32 restituit Roeth. cod. διὰ τὸ & ὀνὺ τὰ πάντα. 35 καὶ {τῷ μὲν σώματι» τὸν
κόσμον Heinius.

DE NATURA DEORUM. 313

1065 Seneca epist. ad Lucil 9, 16. Qualis tamen futura est vita
sapientis, si sine amicis relinquatur — —- in desertum litus eiectus? qua-
.lis et Iovis, cum resoluto mundo et dis in unum confusis pau-
lisper cessante natura adquiescit sibi cogitationibus suis tra-
ditus. tale quiddam sapiens facit, in se reconditur, secum est. δ

1066 Servius ad Verg. Aeneid. I 47. Physici Iovem aetherem id
est ignem volunt intellegi, Tunonem vero aérem, et quoniam tenuitate
haec elementa paria sunt, dixerunt esse germana. sed quoniam luno, hoc
est a&r subiectus est igni, id est lovi, iure superposito elemento mariti
iraditum nomen est. 10

1067 Cicero de nat. deor. II 24, 63. Alia quoque ex ratione et
quidem physica magna. fluxit multitudo deorum, qui induti specie hu-
mana fabulas postis suppeditaverunt, hominum autem vitam superstitione
omni referserunt. Atque hic locus α Zenone tractatus post. a, Cleanthe
el Chrysippo pluribus verbis explicatus est. Nam cum) vetus haec τὸ
opinio Graeciam opplevissel, exsectum Caelum a filio Saturno, vinctum
autem. Saturnum ipsum a filio Iove, physica ratio non inelegans inclusa
est in. inpias fabulas; caelestem enim. altissimam aetheriamque naturam,

. dd esi igneam, quae per sese ommia gignere, vacare voluerunt ea parte
corporis, quae coniunctione alteriws egeret ad procreandwm. 20

1068 Plutarchus de Stoie. repugn. ep. 39 p. 1052b. Καὶ μὴν ἐν
τῷ τρίτῳ περὶ θεῶν ὃ. Χρύειππος περὶ τοῦ τρέφεεςθαι τοὺς ἄλλους
θεοὺς τάδε Aéyer Τροφῇ τε οἱ μὲν ἄλλοι θεοὶ χρῶνται παρα-
πληείως, εὐυνεχόμενοι δι᾽ αὐτήν᾽ ὁ δὲ Ζεὺς καὶ ὁ κόεμος καθ᾽
ἕτερον τρόπον *» ἀναλιεκομένων καὶ ἐκ πυρὸς γινομένων." 35

1069 Cicero de nat. deor. III 24, 68. Magnam molestiam susce-
pit et. minime necessariam primus Zeno, post. Cleanthes, deinde Chry-
sippus, commenticiarum fabularum reddere rationem, vocabulorum, cur
quidque ita appellatum sit, cawsas explicare. Quod cwm facitis, illud
profecto confitemini, longe aliter se rem habere, atque hominum opinio so
sit; eos enim, qui di appellantur, rerum naturas esse, non figuras deorum.

1070 Servius ad Verg. Aeneid. IV 638. et sciendum Stoicos di-
cere unum esse deum, cui nomina variantur pro actibus et officiis: unde
etiam duplicis sexus numina esse dicuntur, ut cum in actu sunt
mares sint, feminae cum patiendi habent naturam: unde est: con- s5
jugis in gremium laetae descendit (Georg. II 326) cf. ad Georgica I 5.
Stoici dicunt non esse nisi unum deum et unam eandemque potestatem,
quae pro ratione officiorum [nostrorum] variis nominibus appellatur. Unde
eundem Solem, eundem Apollinem, eundem Liberum vocant. Item Lunam

eandem Dianam, eandem Cererem, eandem Iunonem, eandem Proserpinam 40
dicunt etc.

12 inducti ABHV. 15 cum add. Bake. 28 (uiv) παραπλησίως
Reiske. 25 lacunam significavi sic fere explendam: ζἀνὰ μέρος τῶν πάντων
tig πῦρ). 88 nostrorum seclusi.

814 DE NATURA DEORUM.

1071 Diogenes Laért. VII 187. Εἰσὶ δὲ οἱ κατατρέχουσι τοῦ
Χρυσίππου ὡς πολλὰ αἰσχρῶς καὶ ἀῤῥήτως ἀναγεγραφότος. ᾽ν μὲν
γὰρ τῷ περὶ τῶν ἀρχαίων φυσιολόγων συγγράμματι αἰσχρῶς τὰ
περὶ τὴν Ἥραν καὶ τὸν 4ία ἀναπλάττει, λέγων κατὰ τοὺς ἑξακοσίους

s στίχους ἃ μηδεὶς ἠτυχηκὼς μολύνειν τὸ στόμα εἴποι ἄν. αἰσχροτά-
την γάρ, φασί, ταύτην ἀναπλάττει ἱστορίαν, εἰ καὶ ἐπαινεῖ ὡς φυσι-
xijv, χαμαιτύπαις μᾶλλον πρέπουσαν ἢ ϑεοῖς, ἔτι τε καὶ παρὰ τοῖς
περὶ πινάκων γράψασιν (oU) κατακεχωρισμένην᾽ μήτε γὰρ παρὰ Πο-
λέμωνι μήτε παρ᾽ Ὑψικράτει, ἀλλὰ μηδὲ παρ᾽ ᾿Δντιγόνῳ εἶναι, ὑπ᾽ αὐ-

10 τοῦ δὲ πεπλάσϑαι.

1072 Clemens Rom. homil. V 18. οὐ Ζήνων ἀδιαφορεῖν αἰνισσό-
uevog διὰ πάντων τὸ ϑεῖον εἶναι λέγει. ἵνα γνώριμον τοῖς συνετοῖς
γένηται, ὅτι ᾧ ἄν τις μιγῇ ὡς ἑαυτῷ μίγνυται καὶ περισσὸν τὸ ἀπα-
γορεύειν τὰς λεγομένας μοιχείας 3| μίξεις μητρὸς ἢ ϑυγατρὸς ἢ ἀδελ-

15 φῆς ἢ παίδων; Χρύσιππος δὲ ἐν ταῖς ἐρωτικαῖς ἐπιστολαῖς καὶ
τῆς ἐν "άργει εἰκόνος μέμνηται, πρὸς τῷ τοῦ Διὸς αἰδοίῳ φύρων τῆς
Ἥρας τὸ πρόσωπον.

1073 Theophilus ad Autolycum ΠῚ 8. Χρύσιππος δὲ ὁ πολλὰ
φλυαρήσας. πῶς οὐχὶ εὑρίσκεται σημαίνειν τὴν Ἥραν στόματι μιαρῷ

20 συγγίνεσϑαν τῷ Zi.

1074 Origenes contra Celsum IV 48 Vol.I p. 321, 3 Ko. (p. 540
Delarue) Καὶ ví us δεῖ καταλέγειν τὰς περὶ ϑεῶν ἀτόπους “Ἑλλήνων.
ἱστορίας, αἰσχύνης αὐτόϑεν ἀξίας καὶ ἀλληγορουμένας, ὅπου γε ὃ Σο-
λεὺς Χρύσιππος. ὃ τὴν Στοὰν τῶν φιλοσόφων πολλοῖς συγγράμ-

86 μαόι συνετοῖς κεκοσμηκέναι νομιξόμενος. παρερμηνεύει γραφὴν τὴν
ἐν Σάμῳ, ἐν ὗ ἀῤῥητοποιοῦσα ἡ Ἥρα τὸν Ζία ἐγέγραπτο. Μέγει γὰρ
ἐν τοῖς ἑαυτοῦ συγγράμμασιν ὃ σεμνὸς φιλόσοφος. ὅτι τοὺς σπερμα-
τικοὺς λόγους τοῦ ϑεοῦ ἡ ὕλη παραδεξαμένη ἔχει ἐν ἑαυτῇ εἰς κατα-
κόσμησιν τῶν ὅλων᾽ ὕλη γὰρ ἡ ἐν τῇ κατὰ τὴν Σάμον γραφῇ ἡ Ἥρα

80 καὶ ὁ ϑεὸς ὁ Ζεύς.

1075 Cicero de nat. deorum II 66. Aér autem, ut Stoici dispu-
tant, interiectus inter mare et caelum lunonis nomine consecratur, quae
est soror et coniunx lovis, quod ei similitudo est aetheris et cum eo

summa coniunctio. Effeminarunt autem eum lunonique tribuerunt, quod
35 nihil est eo mollius.

ὅ εἰ μὴ τύχη κακῶς D. || àv om. D. 7 χαμαιτυπείοις D. || τὰ (pro καὶ)
BPF τὰ παρὰ om. D. καὶ παρὰ Casaub. 8 o? om. BPFD, add. Casaub.,
κατακεχωρημένον D. | οὔτε BFD μήτε (μη in litura) P*. | zeoà om. FD.
9 οὔτε D. || ὑψοκράτει F fortasse: ἔτι τε κατακεχ. οὔτε παρὰ Il. οὔτε παρ᾽ Tw.
τοῖς π. π. γράψασι. 18 ὅτι scripsi, (vo vulgo. 16 φύρων Wil, φέρων vulgo.
83 ei Probus, et ABHV.

DE NATURA DEORUM. 3815

8 8. De ceteris deis popularibus.

1076 Philodemus de pietate c. 11 (DDG 545^ 12). ἀλλὰ μὴν καὶ
Χρύσ(ωππος ....... ἐν μὲὴ τῷ πρώτ(ῳ περὶ ϑεῶ)ν Δία φη(σὶν
εἶναι τὸὴν ἅπαντία διοικοῦγντα λόγον κ(αὶ τὴν) τοῦ ὅλου vvgy(v καὶὶ
τῇ τούτου μ(ετοχγῇ πάντα (Ev)? ...... καὶ τοὺς λίϑους, (O)b καὶ
Ζῆνα καλε(ίσγϑαι, Δία δ᾽ (ὅ)τι (πάνγτων αἴτ(ι)ος (καὶ κύ)ριος᾽ τόν
τε κόσμον ἔμψ(υ᾽)χον εἶναι καὶ ϑεό(ν, κ)αὶ τὸ ἡ(γεμονι)κὸν (χ)αὶ τὴν
δίλην ψ)υχ(ή)ν" καὶ ..... uxv ὀν(ομάξεσγϑαι τὸν Ζία καὶ τὴν κοινὴν
πάντων φύσιν καὶ εἱμαρμ(έγνην καὶ ἀνά(γγκην. καὶ τὴν αὐτὴν εἶναι
καὶ εὐνομίαν καὶ δίκην (κ)αὶ ὁμόνοιαν κα(ὶ ε)ίρήνην καὶ τὸ παρ(α)-
πλήσιον πᾶν. καὶ μὴ εἷναι ϑεοὺς ἄῤῥενας μηδὲ ϑηλείας, ὡς μηδ(ὲ)
πόλεις μηδ᾽ ἀρ(ε)τάς, (ὀγνομάξεσϑαι δὲ μόνον ἀῤῥενικῶς καὶ ϑη(λὺὴυ-
(x)bg ταὐτὰ ὄντα, καϑάπερ σελήνην κα(ὶ μῆγνα. καὶ τὸν Aou (κατὰ
τὴ)οῦ πο(λ)έμου τε(τάχϑ)αι καὶ τῆς τά(ξεως) καὶ ἀν(τ)ιτάξί(εως. "H)go-
στον δὲ πῦ(ρ εἷν)αι, καὶ Κρόνον (μὲν ró)v τοῦ ῥεύ(μ)ατος ó(óo)v,

Ῥέαν δὲ τὴν γῆν, Δία δὲ τὸν αἰϑέρα" τοὺς δὲ τὸν ᾿4πόλλω[ι] κα()
᾿ τὴν Δήμητρα γ(ῆ)ν ἢ τὸ ἐν αὐτῇ πνεῦμα. καὶ παιδαριωδῶς λέγεσϑαι
καὶ γράφεσϑαι xo[c]h πλάτ(τ)γεσϑαι (ϑεοὺ)ς ἀνθρ(ωποειδεῖς) ὃν τρόπον
καὶ πόλεις καὶ ποταμοὺς καὶ τόπους καὶ πάϑίη. Κ)αὶ Δία" μὲ(ν εἷἶ)ναίι
τὸν πεὶρὶ τὴν (γῆ)ν ἀέρα, (τ)δ(ν) δὲ σκο(τει)νὸν “ἴδίην), τὸν δὲ διὰ 30
τῆς γῆ(ς κ)αὶ ϑαλάτ(τγης Ποσ(ειδῶ). Καὶ το(ὺς) ἄλλου(ς 0)b ϑεοὺς
ἀψύχοις ὡς καὶ τούτους συνοικειοῖ" καὶ τὸν ἥλ(ι)όν(τε) καὶ τὴ(ν) σε-
λήνην καὶ τοὺς ἄλλους ἀστέ(ρ)ας ϑεοὺς οἴεται καὶ τὸν νόμον. Καίὶ
ἀν)ϑρώπους sig ϑεο(ύ)ς φησι με(τ)αβαλεῖ(ν).

1077 Cicero de nat. deor. I 15, 39. Jam vero Chrysippus, qui s5
Stoicorum somniorum vaferrumus habetur. interpres, magnam turbam
» congregat ignotorum deorum, atque ita ignotorum, wt eos me coniectura
quidem informare possimus, cum. mens nostra quidvis videatur cogitatione
posse depingere; ait enim vim divinam in ratione esse positam et in
universae naturae animo aique mente, ipsumque mundum dewm dicit so
esse el eius animi fusionem wniversam, twm eius ipsius principatum,
qui in mente et. ratione versetur, communemque rerum naturam universi-
tatemque omnia, continentem, tum fatalem orbem δὲ necessitatem rerum

ἃ Aétius I 7,80. de Xenocrate: τούτων δὲ τὴν uiv ....... ἀειδῆ προσαγο-
ρεύει, τὴν δὲ διὰ τοῦ ὑγροῦ Ποσειδῶνα, τὴν δὲ διὰ τῆς γῆς φυτοσπόρον Δήμητρα
ταῦτα δὲ χορηγήσας τοῖς Στωϊκοῖς τὰ πρότερα παρὰ τοῦ Πλάτωνος μεταπέφρακεν.

8 καὶ τὴν ὕλην ψυχὴν scripsi, καὶ τὴν ὅλου ψυχὴν Diels. | fortasse: καὶ
τὴν αἰτίαν. 16 fortasse: φῶς δὲ τὸν 4m. 88 universitatemque Heindorf,
universam atque ABHV. | orbem scripsi, umbram libri, normam Madvig.

Stoicorum veterum fragm. II. 21

316 DE NATURA DEORUM.

futurarum, ignem praeterea δέ eum, quem ante diri, aethera, tum ea
quae natura fluerent aique. manarent, ut et. aquam. et terram. et ara,
solem, lunam, sidera, wniversitatemque rerum, qua omnia, continerentur,
aique etiam homines eos, qui (immortalitatem essent consecuti. 40. Idem-
s que disputat aethera esse ewm, quem homines lovem appellarent, quique
aér per maria manaret, eum, esse Neptunum, terramque eam esse, quae
Ceres diceretur, similique ratione persequitur vocabula reliquorum. deo-
rum. demque etiam legis perpetuae et aelernae vim, quae quasi dux
vitae οἱ magistra, officiorum sit, lovem dicit esse eandemque fatalem
10 necessitatem. appellat, sempiternam, rerum, futurarum veritatem; quorum
nihil tale est, ut in eo vis divina nesse videatur. 41. Et haec quidem
in primo libro de natura deorum, in secundo autem volt. Orphei,
Musaei, Hesiodi, Homerique fabellas accommodare ad ea, quae ipse
primo libro de deis àmmortalibus dixerat, wt etiam. veterrim? po?tae, qui
15 haec ne suspicati quidem, sint, Stoici fuisse videantur.

1078 Philodemus de pietate c. 13 (DDG p. 541^ 16) ἐν δὲ τῷ
δευτέρῳ (sci. περὶ 95v) τά τε εἷς Ὀρφέα καὶ Μουσαῖον ἀναφε-
ρόμενα καὶ τὰ παρ᾽ Ὁμήρῳ καὶ “Ησιόδῳ καὶ Εὐριπίδῃ κ[υ]αὶ ποιηταῖς
ἄλλοις. ὡς καὶ Κλεάνϑης. πειρᾶται συνοικειοῦν ταῖς δόξαις αὐτῶν.

20 ἅπαντά τ᾽ ἐστὶν αἰϑήρ. ὃ αὐτὸς ὧν καὶ πατὴρ καὶ υἱός, ὡς κἀν τῷ
πρώτῳ μὴ μάχεσϑαι τὸ τὴν Ῥέαν καὶ μητέρα τοῦ Ζιὸς εἶναι καὶ
ϑυγατέρα. ᾿ ᾿

1079 Philo de provid. II 8 41 (p. 76 Aucher) Si quae de Vul-
eano fabulose referuntur, reducas in ignem, et quod de Iunone, ad aéris

25 naturam, quod autem de Mercurio ad rationem, sicut etiam cetera, quae
cuique propria sunt, ad ordinem iuxta vestigium theologiae, tunc profecto
po&tarum a te paulo ante accusatorum (i. e. Homeri et Hesiodi) laudator
eris, utpote qui vere decenterque laudibus celebrarint divinitatem.

1080 Cicero de nat. deor. II 71. Sed tamen his fabulis spretis ac

30 repudiatis deus pertinens per naturam cuiusque rei per terras Ceres, per
maria Neptunus, alii per alia, poterunt intellegi qui qualesque sint, quo-

que eos nomine consuetudo nuncupaverit, hoc eos et venerari et colere
debemus.

1081 Philodemus de pietate c. 14 (DDG p. 547^ 8). τὰς δ᾽ αὐὖ-

ss τὰς ποιε()ται σ(υ)νοικει(ώσε)ις κἀν τῷ περὶ (X)agívov, (ἐν à v)óv

Δία νόμον φησὶν εἶναι καὶ τὰς Χάριτας τὰς ἡμετέ(φρ)ας καταρχὰς xo(L)
τὰς ἀνταπ(ο)δόσεις τῶν εὐε(ργ)εσιῶ(ν).

1082 Seneca de beneficiis I 8. Quorum quae vis quaeve proprie-

las sit dicam, si prius illa, quae ad rem. mon pertinent, transsilire mihi

40 permáseris: quare tres Gratiae et quare sorores sint el. quare. manibus

inplexis et quare videntes [et iuvenes add. Gerlz] et virgines. solutaque

14 dixerat Ernestiws, dixerit libri. 82. hoc eos Τῇ. Keil, quos deos ABHV.

DE NATURA DEORUM. 311

ficium, alteram quae accipiat, tertiam quae reddat. alii beneficiorum
iria. genera, promerentium, reddentium, simul et accipientium reddentiwm-
que. Sed ulrumlibet ex istis $udico verum, quid ista nos iuvat. scientia?
Quid ille consertis manibus in se reducitur chorus (vulg. redeuntium)? s
ob hoc, quia ordo benefici per manus transeuntis nihilominus ad dantem
revertitur et totius speciem perdit, si usquam nterruptus est, pulcherri-
mus si cohaeret et vices servat. deo ...... est aliqua. tamen maior
his dignatio, sicut. promerentiwm. — Volius hilari sunt quales solent esse
qui dant vel accipiunt beneficia, iwvenes, quia mon debet beneficiorum τὸ
memoria senescere, virgines, quia, incorrupta, sunt οἱ sincera, et. omnibus
sancia; in quibus mihil esse adligati decet mec adstricti, solutis itaque
tunicis utuntur, perlucidis autem quia beneficia. conspici volunt. | Sit ali-
quis usque eo Graecis emancipatus, wt haec dicat necessaria, nemo tamen
eri, qui etiam illud ad rem iudicet pertinere, quae nomina illis Hesio- τὸ
dus imposwerit. Aeglen maximam natu appellavit, mediam | Euphro-
synen, tertiam Thalian. .-Horum nominum interpretationem, prout. cui-

' que visum. est deflectit et ad rationem aliquam conatur perducere, cum
Hesiodus puellis swis quod voluit nomen 4mposuerit. Itaque Homerus
uni mutavit, Pasithean appellavit et àn matrimonium producit, ut. scias so
illas non esse virgines Vestales. Inveniam alium postam, apud quem
praecingantur et spissis aut. Phryxianis prodeant. Ergo et Mercurius
wuna, stat, non quia beneficia, ratio commendat vel oratio, sed quia pictori
iia visum est. Chrysippus quoque, penes quem subtile illud acumen
est. et in imam penetrans veritatem, qui rei agendae causa loquitur. et ss
verbis non ultra quam ad 4ntellectum satis est. wlitur, totum librum
Suwm (80. περὶ Χαρίτων) his ineptiis replet, iia ut de ratione dandi,
accipiendi, reddendique beneficii pauca, admodum. dicat, nec his fabulas,
Sed haec fabulis inserit. Nam praeter ista, quae Hecatom transscribit,
tres Chrysippus Gratias ait Iovis et Eurynomes filias esse, aetate autem so
minores quam horas, sed meliuscula facie et ideo Veneri dates comites.
Maíris quoque nomen ad rem $udicat pertinere: .Eurynomen enim. dic-
tam, quia late patentis patrimonii sit. beneficia dividere: tamquam matri
post filias soleat. momen imponi aut poetae vera nomina reddant. .......
(paullo infra) ecce Thalia, de qua cum mazime agitur, apud Hesiodum ss
Charis est, apud. Homerum Musa.

Idem de Benef. III 4. £u modo nos tuere, siquis mihi obiciet, quod
Chrysippum in ordinem coégerim, magnum mehercule virum, sed tamen
Graecum, cuius acumen mimis tenue retunditur et. in se saepe replicatur.
Etiam cwm agere aliquid videtur, pungit, non perforat. 40

ibidem $ 4: ad hanc honestissimam contentionem beneficiis bene-

21*

318 DE NATURA DEORUM.

ficia. vincendi. sic nos adhortatur Chrysippus ut ΡΝ verendwm 6886,
ne quia Charites lovis filiae sunt parum se grate gerere sacrilegium sit
et tam bellis puellis fiat iniuria.

(Sequentibus Seneca inludit Chrysippum, qui fabuloso sermone et

s anilibus argumentis lectores oblectare studerit: isíae vero ineptiae poétis
relinquantur, quibus aures oblectare propositum, est οἱ dulcem. fabulam
nectere).

1083 Ad totam Senecae disputationem cf. Cornutus cp. 15 atque
maxime haec verba: oí δ᾽ ἐξ Εὐρυνόμης, καὶ τούτου παριστάντος ὅτι

10 χαριστικώτεροί πώς εἶσιν ἢ ὀφείλουσιν εἶναι οἵ μεγάλους κλήρους νεμό-
μένοι.

1084 Etymologieum Magn. s. v. 'P£« p. 101, 24. Χρύσιππος δὲ
λέγει τὴν γῆν Ῥέαν κεκλῆσϑαι, ἐπειδὴ ἀπ᾿ αὐτῆς ῥεῖ τὰ ὕδατα.

1085 Scholia Hesiod. Theogon. v. 135. ἹΡεία ἡ ἐξ ὄμβρων χύσις

15 ἐστί, κατὰ δὲ τὸν Χρύσιππον ἡ γῆ Ῥέα ἡ φϑαρτική, ὅτι εἰς αὐτὴν
ἀναλυόμεϑα καὶ ὅτι πάντες τῶν ἐν αὐτῇ διαῤῥέουσι. Θέμιν γὰρ τὴν
ϑέσυν τοῦ παντὸς τὴν ἀμετάϑετον, Μνημοσύνην δὲ τὴν ἐπιμονὴν
τῆς διαπλάσεως τῶν ξῴων.

Ibid. v. 186. Φοέβην᾽ τὸ καϑαρὸν τοῦ ἀέρος, διὰ τοῦτο καὶ

20 χρυσοστέφανον᾽ καϑαρὸς γὰρ ὁ χρυσός. Τηϑύν τ᾽ ἐρατεινήν" τὴν
τροφὸν ἢ τὴν πλευστὴν ϑάλασσαν, τὴν διὰ κέρδος τρέφουσαν.

1086 Scholia Hesiod. Theogon. v. 134. ἀλληγοροῦσι δὲ ἄλλως τὸν,
μὲν Κοῖον εἶναι τὴν ποιότητα καὶ Κρεῖον τὴν κρίσιν" Ὑπερίονα δὲ τὸν οὐ-
φανόν, τὸν ὑπεράνω ἡμῶν ἰόντα, καὶ lemeróv τὴν κίνησιν αὐτοῦ, παρὰ

9465 τὸ ἵεσϑαι καὶ πέτεσϑαι. ὃ γὰρ οὐρανὸς ἀεικίνητός ἐστι. ἄλλως" ἸΙαπετὸν
λέγει τὴν τοῦ λογισμοῦ κίνησιν παρὰ τὸ πάντα ἀνερευνᾶν καὶ ζητεῖν περὶ
πάντων. :

Cf. Cornutus c. 17. Κοῖος δὲ (seil. ὠνομάσϑη ὃ λόγος), καϑ' ὃν ποιά
τινα τὰ ὄντα ἐστί᾽ τῷ γὰρ κ πολλαχοῦ of Ἴωνες ἀντὶ τοῦ π᾿ ἐχρῶντο. --- —

80 Ὑπερίων δέ, καϑ᾽ ὃν ὑπεράνω τινὰ ἑτέρων περιπορεύεται.

1087 Scholia Hesiod. Theog. v. 459. νομίζεται δὲ παῖς Οὐρανοῦ καὶ
Γῆς (scil. ó Κρόνος) ὅτι iw τῆς ἐπιτολῆς τῶν ὑπὲρ γῆς καὶ ὑπὸ γῆν ἄστρων
ὃ χρόνος γίνεται. διὰ γὰρ τούτων καὶ ἡμερονύκτιον καὶ μῆνα καὶ καιρὸν
διορίξομεν. καταπίνειν δὲ λέγεται τὰ τέκνα. ὅτι ὅσα διὰ χρόνου γίνεται, τῷ

86 χρόνῳ πάλιν συνδιαφϑείρεται.

Cf. Cornutus c. 6 (de Orono) καὶ ὃ χρόνος δὲ τοιοῦτόν τί ἐστι᾿ δαπα-
νᾶται γὰρ ὑπ᾽ αὐτοῦ τὰ γινόμενα ἐν αὐτῷ.

1088 Scholia Hesiod. Theog. v. 459. 5 δὲ ἐχτομὴ αὐτοῦ (scil. τοῦ
κρόνου) οὕτως ἀναλύεται ὅτι τοῦ Οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς μίξεως γενομένης

40 ἐξῳογονεῖτο πολλά" εἶτα τοῦ χρόνου ἕκαστα διακρίναντος καὶ τὰ γεννηϑέντα
ἐκ τῆς πρὸς ἄλληλα μίξεως ξῳογονοῦντος ἐχτετμῆσϑαι τὸν Οὐρανὸν εἴρηται.

16 ἹΡεία---ἢ γῆ F. Ῥεία κατὰ τὸν Χρύσιππον ἡ ἐξ ὄμβρων χύσις. ἔστι δὲ
ἡ γῆ Trinc. G. 18 τὴν ἐπίμονον διάπλασιν Trinc. GM*. 88 χρόνος scripsi,
Κρόνος vulgo. || τούτων scripsi τούτου vulgo. || exspecto καὶ ὥραν.

DE NATURA DEORUM. 319

1089 Etymologicum Magn. s. v. Κρόνος. Τὸν Κρόνον φασὶν ἐκ
τοῦ xgüv καὶ xigvüv ἕκαστα τῶν γενεϑλιωμάτων καὶ μίξαι τὸ ϑῆλυ
τῷ ἄρρενι. Χρύσιππος δέ φησιν [ὅτι] καϑύγρων ὄντων τῶν ὅλων
καὶ ὄμβρων καταφερομένων πολλῶν, τὴν ἔκχρισιν τούτων Κρόνον
ὠνομάσϑαι. T8

1090 Scholia Hesiod. Theog. v. 459 (p. 256 Flach) — Κρόνος εἴς
ρηται ἀπὸ τοῦ κερᾶν καὶ κιρνᾶν ἕκαστα τῶν γενεϑλιωμάτων καὶ μῖξαι
τὸ ϑῆλυ τῷ ἄῤῥενι. Χρύσιππος δέ φησι, καϑύγρων ὄντων τῶν
ὅλων καὶ ὄμβρων καταφερομένων πολλῶν, τὴν τούτων ἔχκρισιν Κρό-
νον ὠνομάσϑαι. 10

Cf. ibid. v. 1897. Κρόνον τὴν ἀπόκρισιν τῶν στοιχείων, ἣν ἀπ᾽
ἀλλήλων ποιησάμενα ἄνευ τάξεως λοιπὸν διέμειναν et ad v. 409 paulo
infra: ἄλλοι δέ φασι Κρόνον εἰρῆσϑαι, ὅτι πρῶτος ϑεῶν εἰς κρίσιν
ἐπέβαλε.

1091 Cicero de nat. deor. II 64. Saturnum autem eum esse volue- 16
runt, qui cursum et conversionem spatiorum ac temporum contineret, qui
deus Graece id ipsum nomen habet; Κρόνος enim dicitur, qui est idem
. χρόνος, id est spatium temporis. — —— ex se enim natos comesse fingi-
tur solitus, quia consumit aetas temporum spatia — -—— vinctus autem
& Iove, ne immoderatos cursus haberet, atque ut eum siderum vinclis so
alligaret.

1092 Scholia Hesiod. Theog. v. 211. τρεῖς δέ φασιν εἶναι τὰς Mot-
ρας, τὴν uiv Κλωθώ, ὡς ἐπικλώϑουσαν Evi ἑκάστῳ τῶν ὑπὸ γένεσιν τὸ εἴς
μαρμένον, τὴν δὲ “άχεσιν ἀπὸ τοῦ λαγχάνειν, ὡς ἐπικληροῦσαν τῷ μὲν
ἀγαϑόν, τῷ δὲ ἐναντίον, τὴν δὲ "άτροπον, ὡς ποιοῦσαν τὸ ἀποκληρωϑὲν 36
ἀμετάτρεπτον.

Cf. Cornutus cp. 13.

1093 Plutarchus de Iside et Osiride cp. 40 p. 8679. ἀλλὰ ταῦτα
μὲν ὅμοια τοῖς ὑπὸ τῶν Στωϊκῶν ϑεολογουμένοις ἐστί. καὶ γὰρ ἐκεῖνοι
τὸ μὲν γόνιμον πνεῦμα καὶ τρόφιμον Διόνυσον εἶναι λέγουσι, τὸ πληκτικὸν 80
᾿ δὲ καὶ διαιρετικὸν Ηρακλέα, τὸ δὲ δεκτικὸν ᾿άμμωνα, Δήμητρα δὲ καὶ Κόρην

τὸ διὰ τῆς γῆς καὶ τῶν καρπῶν διῆκον, Ποσειδῶνα δὲ τὸ διὰ τῆς ϑαλάσσης.
Cf. cp. 56 apud eundem.

1094 Plutarchus in Amatorio cp. 13 p. 1510. ὁ δὲ Χρύσιππος
ἐξηγούμενος τοὔνομα τοῦ 9:00 (scil. Martis) κατηγορίαν ποιεῖ καὶ δια- ss
βολήν" ἀναιρεῖν γὰρ εἶναι τὸν "Agqv φησίν, ἀρχὰς διδοὺς τοῖς τὸ
μαχητικὸν ἐν ἡμῖν καὶ διάφορον καὶ ϑυμοειδὲς “ἄρην κεκλῆσϑαι vo-
μίξουσιν.

1095 Macrobius Saturn. I 17, 7. Plato solem ᾿“πόλλωνα scribit
cognominatum ἀπὸ τοῦ ἀποπάλλειν τὰς ἀκτῖνας id est a iactu radio- 4o
rum, Chrysippus Apollinem ὡς οὐχὶ τῶν πολλῶν καὶ φαύλων οὐ-

96 ἀναιρέτην Reiske, ἀναίρην Wil, coll. Cornuto cp.21: ὁ δ᾽ Ἄρης τὴν ὀνο-
μασίαν ἔσχεν ἀπὸ τοῦ αἱρεῖν καὶ ἀναιρεῖν.

890 DE NATURA DEORUM.

σιῶν τοῦ πυρὸς ὄντα, primam enim nominis litteram retinere signifi-
cationem negandi, ἢ ὅτε μόνος ἐστὶ καὶ οὐχὶ πολλοί.

1096 Iustinus Apol. I 64. Καὶ τὴν ᾿4ϑηνᾶν δὲ ὁμοίως πονηρευόμε-
νοι ϑυγατέρα τοῦ Διὸς ἔφασαν οὐκ ἀπὸ μίξεως, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ἐννοηϑέντα τὸν

5 ϑεὸν διὰ λόγου τὸν κόσμον ποιῆσαι ἔγνωσαν, ὡς τὴν πρώτην ἔννοιαν ἔφασαν
τὴν ᾿4ϑηνᾶν.

1097 Sextus adv. math. IX 40. τινὰ μὲν γὰρ λόγου ἴσως ἔχεται,
καϑάπερ τὸ τὴν γῆν ϑεὸν νομίξειν, οὐ τὴν αὐλακοτομουμένην ἢ ἀνασκαπτο-
μένην οὐσίαν, ἀλλὰ τὴν διήκουσαν ἐν αὐτῇ δύναμιν καὶ καρποφόρον φύσιν

10 καὶ ὄντως δαιμονιωτάτην.

1098 Ioannes Laurentius Lydus de mensibus IV 44 p. 212 ed.
Róther. Ὁ δὲ Χρύσιππος οὐ Ζιώνην ἀλλὰ zfhióvgv αὐτὴν ὀνομά-
ξεσϑαι ἀξιοῖ παρὰ τὸ ἐπιδιδόναι τὰς τῆς γενέσεως ἧδονάς, Κύπριν
δὲ ὀνομασϑῆναιν παρὰ τὸ κύειν παρέχειν, καὶ Κυϑερείην ὁμοίως παρὰ

15 τὸ μὴ μόνον ἀνθρώποις, ἀλλὰ καὶ ϑηρίοις τὸ κύειν ἐπιδιδόναι.

1099 Plutarchus Quaest. Conviv. IX 14. Herodes rhetor dicit:
ἐγὼ δὲ μεταποιοῦμαί τι καὶ τῆς Τερψιχόρης" - εἴπερ, ὥς φησι Χρύ-
διππος, αὕτη τὸ περὶ τὰς ὁμιλίας ἐπιτερπὲς εἴληχε καὶ κεχαρισμένον.

1100 Scholia in Aratum v. 1. μετέβη ἐπὶ τὸν κατ᾽ ἐπωνυμίαν Δία,

40 τὸν φυσικόν, ὅς ἐστιν ἀήρ. καὶ γὰρ τὸν ἀέρα Δία λέγουσιν᾽ οὗτος γάρ
ἐστι κατὰ τοὺς Στωϊκοὺς ὃ διὰ πάντων διήκων. ἔνιοι γοῦν φασὶ τὸν
Πρωτέα τοῦτον εἶναι τὸν ἀέρα. αἰνίττεται γὰρ καὶ Ὅμηρος λέγων ..γίγνετο
δ᾽ ὑγρὸν ὕδωρ, καὶ δένδρον ὑψιπέτηλον καὶ πῦρ.“ οὗτος γάρ ἐστι πηγὴ

πάντων.

25 $ 9. De daemonibus.

1101 Aétius Plac. I 8, 2. Θαλῆς Πυϑαγόρας Πλάτων oí Στωϊκοὶ
δαίμονας ὑπάρχειν οὐσίας ψυχικάς" εἶναι δὲ καὶ ἥρωας τὰς κεχωρισμένας
ψυχὰς τῶν σωμάτων᾽ καὶ ἀγαϑοὺς μὲν τὰς ἀγαϑάς, κακοὺς δὲ τὰς φαύλας.

1102 Diogenes Laért. VII 161. φασὶ δὲ εἶναι καί τινας δαίμονας

80 ἀνθρώπων συμπάϑειαν ἔχοντας, ἐπόπτας τῶν ἀνθρωπείων πραγμάτων" καὶ
ἥρωας τὰς ὑπολελειμμένας τῶν σπουδαίων ψυχάς.

1103 Plutarchus de Iside et Osiride cp. 25 p. 360e. Βέλτιον
οὖν oí và περὶ τὸν Τυφῶνα καὶ Ὄσιριν καὶ Ἶσιν ἱστορούμενα μήτε
ϑεῶν παϑήματα μήτ᾽ ἀνθρώπων, ἀλλὰ δαιμόνων μεγάλων εἶναι νομί-

85 ζοντες, οὺς xol Πλάτων καὶ Πυϑαγόρας καὶ Ξξενοχράτης καὶ Χρύ-
διππος, ἑπόμενοι τοῖς πάλαι ϑεολόγοις, ἐῤῥωμενεστέρους μὲν ἀνθϑρώ-
zv γεγονέναι λέγουσι καὶ πολὺ τῇ δυνάμει τὴν φύσιν ὑπερφέροντας

18 αὐτὴ libri, corr. Grafius. {τὸ Turnebus, τὸ libri. 23 Od. à 458.
28 Cf. Tzetz. in lliad. p. 65,9 H. 29 τινὰς καὶ (hoc ord.) ΒΡῈ καί τινας
Pal. 261. 30 ἀνϑρωπίνων B. 81 ὑπολελιμένας B. 85 og Xyl. ex Eusebio
praep. evang. V 5; ὡς libri. 81 πολὺ Euseb. 1. Ll, πολλῇ Plut. codd.

DE NATURA DEORUM. 321

ἡμῶν, τὸ δὲ ϑεῖον οὐκ ἀμιγὲς οὐδὲ ἄκρατον ἔχοντας, ἀλλὰ καὶ ψυχῆς
φύσει καὶ σώματος αἰσϑήσει [ἐνῚ συνειληχός, ἡδονὴν δεχόμενον καὶ
πόνον καὶ ὅσα ταύταις ἐγγενόμενα ταῖς μεταβολαῖς πάϑη τοὺς μὲν
μᾶλλον τοὺς δὲ ἧττον ἐπιταράττει.

1104 Plutarchus de oraculorum defectu cp. 17. ᾿4λλὰ φαύλους s
μέν, ἔφη, δαίμονας οὐκ ᾿Εμπεδοκλῆς μόνον ἀπέλιπεν, ἀλλὰ καὶ Πλά-
τῶν καὶ Ξενοκράτης καὶ Χρύσιππος, ἔτι δὲ Ζημόκριτος.

110 Sextus adv. math. IX 71. xol γὰρ οὐδὲ τὰς ψυχὰς ἔνεστιν
ὑπονοῆσαι κάτω φερομένας (scil εἰς “Διδου). λεπτομερεῖς γὰρ οὖσαι καὶ
οὐχ ἧττον πυρώδεις ἢ πνευματώδεις εἰς τοὺς ἄνω μᾶλλον τόπους κουφοφο- 10
ροῦσιν. καὶ καϑ᾽ αὑτὰς δὲ διαμένουσι καὶ οὐχ, ὡς ἔλεγεν "Emínovgoc, ἀπο-
λυϑεῖσαι τῶν σωμάτων καπνοῦ δίκην σκίδνανται. οὐδὲ γὰρ πρότερον τὸ
σῶμα διακρατητικὸν ἦν αὐτῶν, ἀλλ᾽ αὐταὶ τῷ σώματι συμμονῆς ἦσαν αἴτιαι,
πολὺ δὲ πρότερον καὶ ξαυταῖς. ἔκσκηνοι γοῦν ἡλίου γενόμεναι τὸν ὑπὸ
σελήνην οἰκοῦσι τόπον, ἐνθάδε τε διὰ τὴν εἰλικρίνειαν τοῦ ἀέρος πλείονα 15
πρὸς διαμονὴν λαμβάνουσι χρόνον, τροφῇ vs χρῶνται οἰκείᾳ τῇ ἀπὸ γῆς
ἀναϑυμιάσει ὡς καὶ τὰ λοιπὰ ἄστρα, τὸ διαλῦόν τε αὐτὰς ἐν ἐκείνοις τοῖς
τόποις οὐκ ἔχουσιν. εἰ οὖν διαμένουσιν αἱ ψυχαί, δαίμοσιν αἱ αὐταὶ γίνονται.

2 ἐν deest apud Euseb. [δεχόμενον Euseb., δεχομένῃ Plut. codd.

Physica VIII.

De providentia et natura artifice.

.8 1. Esse providentiam argumentis probatur.

1106 Ad totam de providentia doctrinam conferenda est Cice-

$ronis in altero ,de natura deorum* disputatio, quam exscribere
nolui. :

1107 Cicero de nat. deor. III 92. vos enim ipsi dicere soletis nihil
esse, quod deus efficere non possit, et quidem sine labore ullo; ut enim
hominum membra nulla contentione mente ipsa ac voluntate moveantur,

10 516 numine deorum omnia fingi moveri mutarique posse. Neque id dicitis
superstitiose atque aniliter, sed physica constantique ratione; materiam
enim rerum ex qua et in qua omnia sint, totam esse flexibilem et com-
mutabilem, ut nihil sit, quod non ex ea quamvis subito fingi convertique |
possit; eius autem universae fictricem et moderatrieem divinam esse provi-

15 dentiam; hanc igitur, quocunque se moveat, efficere posse quiequid velit.

1108 Plutarchus de Iside et Osiride ep. 45 p. 369a. οὔτε γὰρ ἐν
ἀψύχοις σώμασιν τὰς τοῦ παντὸς ἀρχὰς ϑετέον, ὡς Δημόκριτος καὶ "Emínov-
ρος, οὔτε ἀποίου δημιουργὸν ὕλης ἕνα λόγον καὶ μίαν πρόνοιαν, ὡς οἵ
Στωΐϊκοί, περιγιγνομένην ἁπάντων καὶ κρατοῦσαν.

20 1109 Lactantius div. instit. I 2. quos tamen et ceteri philosophi
ac maxime Stoici acerrime retuderunt, docentes nec fieri mundum sine
divina ratione potuisse, nec constare nisi summa ratione regeretur.

1110 Commenta Lucani Lib. II 9 p. 48 Us. Hoc secundum Stoi-
cos dicit qui adfirmant mundum prudentia ac lege firmatum, ipsumque

25 deum esse sibi legem.

1111 Philo de provid. I $ 25 (p. 18 Aucher). Providet — et homo
filis οὐ armentarius pecoribus et agaso equis et gregi pastor, nauclerus
navi et infirmis medicus: ipsa quoque apis sapiens et formica provida est.
Haec autem partes sunt et particulae partium universorum; partes tamen

80 Sapientes et provide curam habentes. Cuius itaque pars sapiens est ae
provida, nonne et totum sapiens erit?

Atqui haec omnia, quae recensuimus, habent principium creationis.
Quod vero habet principium, incepit; et quod incepit, a quodam initio
sumpto incepit. Ab alio ergo principium duxit ille, qui incipiendo factus

18 ἄποιον libri; corr. Mez.

DE PROVIDENTIA ET NATURA ARTIFICE. 323

fuit sapiens ac providus. Ceterum quomodo erit quis providus sine pro-
videntia aut sapiens absque sapientia? Si ergo providus et sapiens nemo
erit sine providentia vel sapientia, utique fuit ens aliquod providum at-
que sapiens, a quo initium haec sortita sunt.

1112 Philo de provid. I $ 29 (p. 14 Aucher) In viventis natura s
profecto datur cogitatio prudens, omnia exornans sapientesque motus effi-

. eiens. Quare iis qui eorpora intuentur, manifeste patet in iis, quae sen-
sibiliter operantur, motum dari spiritus praemoventis et praevidentis in-
visibile consilium animae, ut opus instrumentorum operi ipsi inservientium
perfectius reddatur. Non alio modo profecto accipiendi sunt et motus 10
illi in orbem terrarum diffusi a providentia; ita ut videamus iuxta provi-
dentiae incognitaàm voluntatem iam evidenter totum peractum. Etenim fieri
nequit, ut haec omnia putentur a nullo aut animo aut voluntate profecta
esse, cum et ipsae partes minutissimae consilio et instinctu providentiae
cuncta exequantur. 15

1113 Philo de provid. I 8 32 (p. 15 Aucher) Neque enim decet
—- — partes universi prudentes esse ac providas existimare, eam vero,
quae ab initio inest universis, providentiam inter entia creata otiosam ac
incuriosam esse, cum ex una universali harmonia ac compositione sint
omnia. Quae enim a se invicem pendent, non sine utriusque motu actum 20
sortiuntur. Itaque partes sapientes per acta perfecta, quae oriuntur ex
ipsarum symphonia, argumentum praebent et declarationem universae pro-
videntiae invisibiliter omnia moventis.

1114 Philo de provid. I $ 40 (p. 19 Aucher) $i nec providentia
est nec universalis motor, nihil omnino in mundo moveri poterit. Quis 36
enim dicere potest, totius mundi compositio inanimata cum sit, animatos
motus fieri posse in natura perfectae creaturae? Quod si non constat, ar-
gumenti loco sit civis huius mundi homo ipse, qui tamquam parvus mun-
dus in magno mundo factus est, cum sine anima nequeat corpus actiones
suas perficere, nisi prius consilio eius optimo velut amici cuiusdam utatur: so
quandoquidem postquam praevaluerunt in animo deliberationes invisibiles,
visibiliter sequitur sensibilium membrorum officium.

1115 Plutarchus de Stoic. repugn. c. 38 p. 1051e. Πρὸς τὸν
Ἐπίκουρον μάλιστα μάχεται καὶ πρὸς τοὺς ἀναιροῦντας τὴν πρόνοιαν,
ἀπὸ τῶν ἐννοιῶν ἃς ἔχομεν περὶ ϑεῶν, εὐεργετικοὺς καὶ φιλανϑρώ- s
πους ἐπινοοῦντες. Καὶ τούτων πολλαχοῦ γραφομένων καὶ λεγομένων
παρ᾽ αὐτοῖς οὐδὲν ἔδει λέξεις παρατίϑεσϑαι.

1116 Clemens Al. Paedag. I 8 p. 136 Pott. τὸ δὲ ὠφελοῦν τοῦ μὴ
ὠφελοῦντος πάντως ἄν που κρεῖττον εἴη. τοῦ δὲ ἀγαϑοῦ κρεῖττον οὐδὲ ἕν.
ὠφελεῖ ἄρα τὸ ἀγαϑόν. ᾿Δγαϑὸς δὲ ὁ ϑεὸς ὁμολογεῖται" ὠφελεῖ ἄρα ὃ ϑεός. 4o
Τὸ δὲ ἀγαϑὸν q ἀγαθόν ἐστιν οὐδὲν ἄλλο ποιεῖ ἢ ὅτι Gels πάντα ἄρα
ὠφελεῖ ὃ ϑεός. Καὶ οὐ δήπου ὠφελεῖ μέν τι τὸν ἄνϑρωπον, οὐχὶ δὲ κήδε-
ται αὐτοῦ, οὐδὲ κήδεται μέν, οὐχὶ δὲ καὶ ἐπιμελεῖται αὐτοῦ κρεῖττον μὲν
γὰρ τὸ κατὰ γνώμην ὠφελοῦν τοῦ μὴ ὠφελοῦντος κατὰ γνώμην᾽ τοῦ δὲ
ϑεοῦ κρεῖττον οὐδέν᾽ καὶ οὐκ ἄλλο τι ἐστὶ τὸ κατὰ γνώμην ὠφελεῖν, εἰ μὴ 45
ἐπιμελεῖσϑαι [τοῦ ἀνθρώπου]. κήδεται ἄρα καὶ ἐπιμελεῖται τοῦ ἀνθρώπου

81 δεῖ Reiske. 46 τοῦ ἀνθρώπου seclusi.

394 DE PROVIDENTIA ET NATURA ARTIFICE.

ὃ ϑεός. --- — — τὸ δὲ ἀγαϑὸν εἶναι οὐ τῷ τὴν ἀρετὴν ἔχειν ἀγαϑὸν εἶναι
λέγεται" καϑὸ καὶ ἡ δικαιοσύνη ἀγαϑὸν εἶναι λέγεται οὐ τῷ ἀρετὴν ἔχειν,
ἀρετὴ γάρ ἐστιν αὐτή, ἀλλὰ τῷ αὐτὴν καϑ᾽ αὑτὴν καὶ δι᾽ αὑτὴν ἀγαϑὴν
εἶναι οἷο.

δ 1117 Seneca ep. 95,47. (quomodo sint di colendi?) — — deum
colit, qui novit. — —— nunquam satis profectum erit, nisi qualem debet
deum mente conceperit, omnia habentem, omnia tribuentem gratis. Quae
causa est dis benefaciendi? natura. errat, siquis illos putat
nocere nolle: non possunt. nec accipere iniuriam queunt nee facere.

10 1118 Alexander Aphrod. Quaest. II 21 p. 68,19 Bruns. τὸ γὰρ
— — τοὺς ϑεοὺς λέγειν διὰ τὴν τῶν Ovqvàv σωτηρίαν τὰς oi-
κείας ἐνεργείας ἐνεργεῖν παντελῶς ἀλλότριον ϑεῶν᾽ παραπλήσιον γὰρ
τοῦτο τῷ λέγοντι τοὺς ἐλευϑέρους καὶ τοὺς δεσπότας τῶν οἰκετῶν ifs
χάριν etc.

15 ibid. 28. καίτοι ve ἐπὶ μὲν τῶν δούλων καὶ τῶν δεςποτῶν écriv
εἰπεῖν ἀντίδοειν αὐτοῖς τινα γίγνεεθαι παρ᾽ ἀλλήλων ---- --- τὸ δὲ τὴν τῶν
θεῶν εὠωτηρίαν δεῖεθαι λέγειν τῆς τῶν θνητῶν ἐνεργείας ἄτοπον ἂν ei-
vat δόξειε παντάπαειν. ἸΤῶς γὰρ οὔ; "Aromov δὲ τούτῳ παραπληείως
καὶ τὸ τέλος καὶ τἀγαθὸν τῶν θεῶν εἶναι λέγειν ἐν τῇ τῶν

.ο θνητῶν τάξει τε καὶ προνοίᾳ. — --- ἀλλ᾽ εἰ τὰς οἰκείας τὸ θεῖον
ἐνεργήςει ἐνεργείας τῆς τῶν θνητῶν εωτηρίας, οὐχ αὑτοῦ χάριν, παντά-
παειν ἂν δόξειε τῶν θνητῶν εἶναι χάριν. Ποιήςει δὲ (seil ὃ θεὸς)
τοῦτο κατὰ τοὺς ἐν τῷ προνοεῖν τὴν οὐείαν αὐτοῦ τιθεμένους.
Τί γὰρ ἄλλο τὸ θεῖον ἔεται κατὰ τὸν γράφοντα᾽ ἷ

25 »Επεὶ τί τὸ καταλειπόμενον ἢ τῆς χιόνος, ἂν ἀφέλῃ τὸ
λευκὸν καὶ ψυχρόν; τί δὲ πυρός, ἂν τὸ θερμὸν εβέεῃς, μέλι-
τος δὲ τὸ γλυκὺ καὶ ψυχῆς τὸ κινεῖςεθαι καὶ τοῦ θεοῦ τὸ προ-
νοεῖν;“

Εἰ γὰρ ἐν τῷ προνοεῖν τὸ εἶναι θεῷ κατὰ τὸν οὕτω λέγοντά τε

so καὶ γράφοντα etc. (impium esse hoc Stoicorum placitum Al. evincit).

ibid. p. 70, 2. ἄτοπον δ᾽ ἂν ἕποιτο τοῖς ἀνατιυϑεῖσι μὲν πάντα vij προ-

νοίᾳ, λέγουσι δὲ καὶ μόνον τὸ καλὸν ἀγαϑὸν καὶ τοῦτ᾽ ἐφ’ ἡμῖν εἶναι τιϑε-

μένοις" τινὸς ἀγαϑοῦ τοῖς ἀνθρώποις κατ᾽ αὐτοὺς οὐχ οἷόν τε γίνεσϑαι τὴν
ϑείαν πρόνοιαν, ἐν ἧ τὸ εἶναι τοῖς ϑεοῖς φασιν εἶναι.

35 Cf. Olympiodorum ad Platonis Phaedon. p. 72 Finckh. πῶς δεσπόται
ἡμῶν oí ϑεοί, εἴπερ ὁ δεσπότης οὐ τὸ τοῦ δούλου σκοπεῖ ἀγαϑόν, ἀλλὰ τὸ
ἑαυτοῦ; ταύτῃ γὰρ διαφέρει τοῦ ἄρχοντος. τί δὲ ἂν γένοιτο ϑεῷ ἀγαϑὸν δι᾽
ἀνθρώπου; ἢ ἐκείνοις ἑκάτερον τῷ ἕτέρῳ σύνδρομον, φροντίζει δὲ καὶ ὃ
τῇδε δεσπότης τοῦ δούλου. ἀλλὰ δι᾿ ἑαυτόν, φασὶν οὗ Στωϊκοί, ὥστε οὕτω

40 ye καὶ οἵ ϑεοί᾽ πάντα γὰρ ποιοῦσι δι᾽ ἑαυτοὺς προηγουμένως. --- — ---
ἄρχουσι δὲ κατά τινα σύνταξιν τὴν πρὸς ἡμᾶς, καὶ μᾶλλον of δουλεύοντες ἢ

1 εἶναι prius delendum. 23 τοῦτο Bruns, τούτου libri. 25 ἀφέλῃ
Spengel, ἀφέληται libri. Verba laudata Posidonii esse arbitror. Stoiea esse do-
cet conexus. 33 fortasse αἰτίαν pro τινὸς scribendum.

DE PROVIDENTIA ET NATURA ARTIFICE. 325

of ἀρχόμενοι μετέχουσι τῶν ϑεῶν, ἅτε ὅλοι ἐκείνων γιγνόμενοι καὶ τὸ οἰκεῖον
οὐ προστιϑέντες.

1119 Seneca de beneficiis IV 25. Propositum est nobis secundum
rerum naturam vivere et deorum exemplum sequi: di autem, quodeun-
que faciunt, in eo quid praeter ipsam faciendi rationem sequun- $
tur? nisi forte illos existimas fructum operum suorum ex fumo extorum
et turis odore percipere.

1120 Lactantius de ira dei cp. 5. Existimantur Stoici et alii non-
nulli aliquanto melius de divinitate sensisse, qui aiunt, gratiam in Deo
esse, iram non esse. Favorabilis admodum ac popularis oratio, non 10
cadere in deum hanc animi pusillanimitatem, ut ab ullo se laesum putet,
qui laedi non potest; ut quieta illa et sancta maiestas concitetur, pertur-
betur, insaniat: quod est terrenae fragilitatis. Iram enim commotionem
mentis esse ac perturbationem, quae sit ἃ deo aliena. Quod si hominem
quoque, qui modo sit sapiens et gravis, ira non deceat, siquidem cum in 15
animum cuiusquam incidit velut saeva tempestas, tantos excitet fluctus ut
statum mentis immutet, ardescant oculi, os tremat, lingua titubet, dentes
concrepent, alternis vultum maculet nunc suffusus rubor, nunc pallor al-
bescens, quanto magis deum non deceat tam foeda mutatio? Et si homo
qui habeat imperium ac potestatem late noceat per iram, sanguinem fun- 30
dat, urbes subvertat, populos deleat, provincias ad solitudinem redigat:
quanto magis deum, qui habeat totius generis humani et ipsius mundi
potestatem perditurum fuisse universa credibile sit, si irasceretur?

Abesse igitur ab eo tam magnum, tam perniciosum malum oportere,
et si absit ab eo ira et eoncitatio, quia et deformis et noxia est, nec 35
euiquam male faciat: nihil aliud superesse, nisi ut sit lenis, tran-
quillus, propitius, beneficus, conservator. lta enim demum et
communis omnium pater et optimus maximus dici poterit: quod expetit
divina caelestisque natura. Nam si inter homines laudabile videtur, pro-
desse potius quam nocere, vivificare quam occidere, salvare quam perdere 80
(nec immerito innocentia inter virtutes numeratur) et qui haec fecerit, di-
ligitur, praefertur, ornatur benedictis omnibus votisque celebratur, denique
ob merita et beneficia Dei simillimus iudicatur: quanto magis ipsum deum
par est divinis perfectisque virtutibus praecellentem atque ab omni ter-
rena labe submotum divinis et caelestibus beneficiis omne genus hominum 86

promereri.
1121 Seneca de beneficiis lib. II cp. 29. Quiequid nobis (scil. a
dis) negatum est, dari non potuit. — — circumeas licet cuncta et, qui

nihil totum invenies quod esse te malles, ex omnibus singula excerpas,
quae tibi dari velles: bene aestimata naturae indulgentia confitearis ne- 40
cesse est, in deliciis te illi fuisse. Ita est: carissimos nos habuerunt
di immortales habentque, et qui maximus tribui honos potuit, ab ipsis
proximos conlocaverunt: magna accepimus, maiora non cepimus.

1122 Origenes contra Celsum IV 79 Vol. I p. 349, 21 Ko. (p. 562
Delarue). εἴπερ γὰρ κατὰ πρόνοιαν ὃ κόσμος γεγένηται καὶ ϑεὸς ἐφέστηκε 45
τοῖς ὅλοις, ἀναγκαῖον ἦν τὰ ξώπυρα τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων ἀρξάμενα
ὑπό τινα γεγονέναι φρουρὰν τὴν ἀπὸ κρειττόνων, ὥστε κατ᾽ ἀρχὰς ἐπιμιξίαν
γεγονέναι τῆς ϑείας φύσεως πρὸς τοὺς ἀνθρώπους, ἅπερ καὶ ὃ ᾿Ασκραῖος
ποιητὴς ἐννοῶν sime

326 DE PROVIDENTIA ET NATURA ARTIFICE.

ξυναὶ γὰρ τότε δαῖτες ἔσαν, Evvol δὲ ϑόωκοι
ἀϑανάτοισι ϑεοῖσι καταϑνητοῖς τ᾽ ἀνθρώποις.

1123 Clemens Al. Paed. c. 3 p. 102 Pott. ὁὃ ἄνθρωπος ἄρα ὃν πε-
ποίηκεν ὃ ϑεὸς δι᾽ αὑτὸ αἵρετόν iGvwv' τὸ δὲ Ov αὑτὸ αἱρετὸν οἰκεῖόν ἐστιν

5 ὅτῳπερ ἂν ἢ Óv αὑτὸ αἵρετόν᾽ τοῦτο δὲ καὶ ἀσμενιστὸν καὶ φιλητόν᾽ ἀλλ᾽
οὐχὶ φιλητὸν μὲν τί ἐστιν, οὐχὶ δὲ καὶ φιλεῖται ὑπ᾽ αὐτοῦ. φιλητὸς δὲ ὃ
ἄνϑρωπος ἀποδέδεικται" φιλεῖται ἄρα πρὸς τοῦ ϑεοῦ ὁ ἄνϑρωπος.

1124 Philodemus de deorum vita beata. col. I (Scott. Fragm. Her-
cul. p. 140)

10 8 ο)ὐ

μὴν ἅπαντα(ς) ε... ὧν οἰητέον (φίλ)ους

ἡ κατὰ τὸ σύν(ηϑ)ές γε φίλοι καλοῦνται"

τοὺς yà(o) ἀπείρους (o)? δυνατὸν ἀλλήλο(ις)

εἰὴς γνῶσιν ἀφικνεῖσθαι" δι’ ὅπερ οὐ(δ᾽) α(ὐ-

15 τῶν &. v] . (τῶν co)pàv g(f)Aovg ἄν τις εἴποι
το)ὺ(ς ϑεοὺς)

14 .. τοῖς ϑεοῖς, καὶ ϑαυμάζξει τὴν φύσιν
xc) τὴν διάϑεσιν καὶ πειρᾶται συνεγγί-

30 ξει)ν αὐτῇ καὶ καϑαπερεὶ γλίχεται Ouys(i)v
καὶ συ)νεῖναι, καλείτω καὶ τοὺς σοφοὺς τῶν
ϑεῶ)ν φίλους καὶ τοὺς ϑεοὺς τῶν σοφῶν.
ἀλλ᾽ ο)ύκ ἐοίκαμείν πρὸς) τὰ τοιαῦτα τὴν φι-
des ἐρεῖν, ὥστε βέλτε(ε)ον αὐτὰ và πράγμα-

35 . τὰ (σκοπ)εῖν, τα. 0o . ... .. ἡστῶς μὴ παρα-
βιάξεσϑαι. καὶ χαρίζεσϑαι τοιγαροῦν ἀλλήλοις
τοὺς ϑεοὺς τῆι μέν, ὡς ἐνλείπουσι με-
τάδοσίν τινων οἰκείων ποιουμένους, οὐ
δητέον᾽ ἅπαντε(ς γ)ὰ(ο δὴ) αὐτάρκως ξαυτοῖς

80 παρασκευαστικοὶ τῆς τελειοτάτης ἧδο-

(νῆ)ς εἰ(σιν.

1125 Plutarchus de Stoic. repugn. cp. 33 p. 1049e. Καίτοι λέ-
γει γ᾽ αὐτὸς ἐν τῷ περὶ τοῦ Ζικάξειν, καὶ πάλιν ἐν τῷ δευτέρῳ
περὶ Θεῶν, ὡς ,vÀv αἰσχρῶν τὸ ϑεῖον παραίτιον γίνεσϑαι οὐκ εὔ-

86 λογόν ἐστιν ὃν τρόπον γὰρ οὔτε νόμος τοῦ παρανομεῖν παραίτιος
γένοιτο ἄν, οὔτε οἱ ϑεοὶ τοῦ ἀσεβεῖν" οὕτως εὔλογον, μηδ᾽ αἰσχροῦ
μηδενὸς εἷναι παραιτίους.“ ᾿Αλλὰ νὴ Δία, φήσει τις, ἐπαινεῖν πάλιν
τοῦ Εὐριπίδου λέγοντος

Εἰ ϑεοί τι δρῶσιν αἰσχρὸν οὐκ εἰσὺν ϑεοί. (Nauck fr. trag. p. 447)
40 καὶ
τὸ ῥᾷστον εἷπας αἰτιάσασϑαι ϑεούς. (ibidem p. 434).

4 Videtur Clemens argumentationem, quae ad sapientem pertinebat, ad
hominem transtulisse. E. gr. τὸ σοφὸν τῷ ϑεῷ δι᾽ αὑτὸ αἱρετόν ἐστιν — — —
φιλητὸν δὲ τῷ ϑεῷ τὸ σοφὸν ἀποδέδεικται" εἰ δὲ τὸ σοφόν, καὶ ὁ σοφός. φιλεῖ-
ται ἄρα πρὸς τοῦ ϑεοῦ ὁ σοφός. 10 Chrysippum videtur spectare. 12 pap.
συν . . VEO. 25 fortasse: và (δ᾽ ὀνόματα ἀχρ)ήστως. 33 γ᾽ αὐτὸς Reiske,
δ᾽ αὐτὸς libri.

DE PROVIDENTIA ET NATURA ARTIFICE. 327

1126 Plutarchus de comm. not. cop. 32 p. 1075e. xol μὴν αὐτοί yt
πρὸς τὸν ᾿Επίκουρον οὐδὲν ἀπολείπουσι τῶν γραμμάτων “ἰού ἰού φεῦ φεῦ᾽
wes ὡς συγχέοντα τὴν τῶν ϑεῶν πρόληψιν, ἀναιρουμένης τῆς προνοίας.

οὐ γὰρ ἀϑάνατον καὶ μακάριον μόνον, ἀλλὰ καὶ φιλάνϑρωπον καὶ κηδεμονι-
κὸν καὶ ὠφέλιμον προλαμβάνεσϑαι καὶ νοεῖσϑαι τὸν ϑεόν. 5

8 2. Mundum esse urbem (vel domum) bene administratam.

1127 Cicero de nat. deor. Il 78. Atqui necesse est, cum sint di —
animantis esse, nec solum animantis, sed etiam rationis compotes inter
seque quasi civili conciliatione et societate coniunctos, unum mundum ut
communem rem publicam atque urbem aliquam regentis. 79. Sequitur ut 10
eadem sit in iis, quae humano in genere, ratio, eadem veritas utrobique
sit eademque lex, quae est recti praeceptio pravique depulsio. — Cumque
sint in nobis consilium, ratio, prudentia, necesse est deos haec ipsa habere
maiora, nec habere solum, sed etiam iis uti in maxumis et optumis rebus;
80. nihil autem nec maius nec melius mundo; necesse est ergo eum deo- 16
rum consilio et providentia administrari.

1128 Jamblichus de anima apud Stobaeum ecl I p. 372, 7 W. ὡς
uiv of Στωϊκοὶ λέγουσιν, εἷς τέ ἐστιν ὃ λόγος wol ἡ αὐτὴ πάντως δια-
γόησις καὶ τὰ κατορϑώματα ἶσα καὶ αἵ αὐταὶ ἀρεταὶ τῶν τε μεριστῶν καὶ
τῶν ὅλων. 30

1129 Dio Chrysost. Or. XXXVI 8 37 (V. II p. 11, 2 Arn), οὐ γὰρ
δὴ βασιλέα εἰπόντες τὸν ἐπὶ τῶν ὅλων οὐκ ἂν βασιλεύεσθαι τὸ ὅλον ὁμολο-
γοῖεν οὐδὲ βασιλεύεσϑαι φήσαντες οὐκ ἂν πολιτεύεσϑαι φαῖεν οὐδ᾽ εἶναι πο-
λιτείαν [βασιλικὴν] τοῦ παντός. πολιτείαν δ᾽ αὖ συγχωροῦντες, πόλιν οὐκ
ἂν ἀποτρέποιντο ὁμολογεῖν ἤ τι τούτῳ παραπλήσιον τὸ πολιτευόμενον. ὅδε 36
μὲν οὖν ὃ τῶν φιλοσόφων λόγος, ἀγαϑὴν καὶ φιλάνϑρωπον ἀποδεικνὺς X0L-
νωνίαν δαιμόνων xol ἀνϑρώπων, μεταδιδοὺς νόμου καὶ πολιτείας οὐ τοῖς
τυχοῦσι τῶν ξῴων, ἀλλ᾽ ὅσοις μέτεστι λόγου καὶ φρονήσεως.

1130 Dio Chrysost. Or. XXXVI 8 29 (V. II p. 9,1 Arn) τὸ μὲν
δὴ τῆς πόλεως οὕτως, ἔφην, δεῖ ἀκούειν, ὡς οὐκ ἄντικρυς τῶν ἡμετέρων 80
τὸν κόσμον ἀποφαινομένων πόλιν᾽ ἐναντίον γὰρ (ἂν) ὑπῆρχε τοῦτο τῷ λόγῳ
τῷ περὶ τῆς πόλεως, (ἣν), ὥσπερ οὖν εἶπον, σύστημα ἀνθρώπων ὡρίσαντο"
uo τε οὐκ ἦν ἴσως πρέπον οὐδὲ πιϑανὸν κυρίως εἰπόντας εἶναι τὸν κόσμον
ζῷον ἔπειτα φάσκειν ὡς ἔστι πόλις" τὸ γὰρ αὐτὸ πόλιν τε καὶ ζῷον οὐκ ἂν
οἶμαι ῥαδίως ὑπομένοι τις ὑπολαβεῖν. ἀλλὰ τὴν νῦν διακόσμησιν, ὁπηνίκα 35
διήρηται καὶ μεμέρισται τὸ πᾶν εἰς πολλάς τινας μορφὰς φυτῶν τε καὶ ξῴων
ϑνητῶν καὶ ἀϑανάτων, ἔτι δὲ ἀέρος καὶ γῆς καὶ ὕδατος καὶ πυρός, ἕν οὐ-
δὲν ἧττον πεφυκὸς ἐν ἅπασι τούτοις καὶ μιᾷ ψυχῇ καὶ δυνάμει διεπόμενον,
ἁμῃγέπῃ πόλει προσεικάζουσι διὰ τὸ πλῆϑος τῶν ἐν αὐτῇ γιγνομένων τε καὶ
ἀπογιγνομένων, ἔτι δὲ τὴν τάξιν καὶ τὴν εὐκοσμίαν τῆς διοικήσεως. ὃ δὲ 40
λόγος οὗτος ἔμβραχυ ἐσπούδακε ξυναρμόσαι τῷ ϑείῳ τὸ ἀνϑρώπειον γένος

πραγμάτων libri, corr. Wy. — 24 βασιλικὴν seclusi. 80 ἡμετέρων Emp.,
ἡμερῶν M. 31 ἄν add. Emp. 82 ἣν add. Emp. 97 ἐν libri. 88 διεπο-
μένων libri, corr. Emp. 89 ἃ μήτε τῇ libri, corr. Emp. 41 ϑείῳ Geelius,
$ed libri.

328 DE PROVIDENTIA ET NATURA —

καὶ fvi λόγῳ περιλαβεῖν πᾶν τὸ λογικόν, κοινωνίας ἀρχὴν καὶ δικαιοσύνης
μόνην ταύτην ἰσχυρὰν καὶ ἄλυτον εὑρίσκων.
1131 Cicero de παῦ. ἄθου. 11 133. Quorum igitur eausa quis dixerit
effectum esse mundum? Eorum scilicet animantium, quae ratione utuntur.
s Hi sunt di et homines, quibus profecto nihil est melius; ratio est enim,
quae praestet omnibus. ta fit credibile, deorum et hominum causa fac-
ium esse mundum quaeque in eo sint omnia. 154. Principio ipse mun-
dus deorum hominumque causa factus est, quaeque in eo sunt, ea parata
ad fructum hominum et inventa sunt. Est enim mundus quasi com-
10 munis deorum atque hominum domus aut urbs utrorumque. Soli
enim ratione utentes iure ac lege vivunt.

8 3. Naturam esse artificem.

1132 Diogenes Laért. VII 148. φύσιν δὲ ποτὲ uiv ἀποφαίνονται
τὴν συνέχουσαν τὸν κόσμον, ποτὲ δὲ τὴν φύουσαν τὰ ἐπὶ γῆς. ἔστι δὲ
15 φύσις ἕξις ἐξ αὑτῆς κινουμένη κατὰ σπερματικοὺς λόγους, ἀποτελοῦσά τε
καὶ συνέχουσα τὰ ἐξ αὐτῆς ἐν ὡρισμένοις χρόνοις καὶ τοιαῦτα δρῶσα ἀφ᾽
οἵων ἀπεχρίϑη. ταύτην δὲ καὶ τοῦ συμφέροντος στοχάξεσϑαι καὶ
ἡδονῆς, ὡς δῆλον ἐκ τῆς τοῦ ἀνθρώπου δημιουργίας.
1133 Galenus defin. medieae 95 Vol. XIX p. 871 Κ΄ φύσις ἐστὶ
20 πῦρ τεχνικὸν ὁδῷ βαδίζον εἰς γένεσιν καὶ ἐξ ξαυτοῦ ἐνεργητικῶς κινούμενον.
— — ἑἕτέρως᾽ φύσις ἐστὶ πνεῦμα ἔνϑερμον ἐξ ἑαυτοῦ κινούμενον καὶ κατὰ
τὰς σπερματικὰς δυνάμεις γεννῶν τε καὶ τελειοῦν καὶ διατηροῦν τὸν ἄνϑρω-
πον. Secuntur complures. definitiones huius valde similes. φύσις καὶ ἡ
πρᾶσις λέγεται, φύσις καὶ ἡ ἕξις, φύσις καὶ 7j καϑ᾽ ὁρμὴν κίνησις. φύσις
35 καὶ 4j διοικοῦσα τὸ ξῷον dMveud λέγεται.
1134 Clemens Al. Stromat. V 14 p. 708 Pott. πῦρ μὲν οὖν τεχνι-
κὸν ὁδῷ βαδίζον εἰς γένεσιν τὴν φύσιν ὁρίζονται οὗ Zvoixol.
1135 Galenus de usu partium l XVII cp. 1 (vol. IV p. 350 K.).
ἐπεὶ δ᾽ ἔφϑασαν ἔνιοι στοιχεῖα τῶν σωμάτων ὑποϑέσϑαι τὰ τοιαῦτα ταῖς. οὐ-
30 σίαις, ὡς συναφϑῆναι μὴ δύνασϑαι τέχνῃ φύσεως, ἠναγκάσϑησαν αὐτῇ πο-
λεμεῖν. ὅτι δ᾽ οὐ δύναται συναφϑῆναι, μαϑεῖν ἔστιν ἐνθένδε. Τὸ διαπλάτ-
τειν μέλλον ὁτιοῦν τεχνικῶς ἤτοι γ᾽ ἔξωϑεν αὐτοῦ ψαύειν ἢ δι᾿ ὅλου τοῦ
διαπλαττομένου διεληλυϑέναι χρή. ᾿4λλ᾽ οὔτ᾽ ἔξωϑέν τι ψαῦον τῶν ἀτόμων
ἢ ἀμερίστων σωμάτων, ἅπερ ἕνιοι τέϑενται στοιχεῖα, διαπλάττειν αὐτὰ πεφυ-
86 κέναι φασὶν οὐδ᾽ αὐτοὶ {δήπου οὔτε δι᾽ ὅλου ἐκτετάσϑαι. Δείπεται οὖν
ὡς ἔτυχεν ἀλλήλοις περιπλεκόμενα τὴν τῶν αἰσϑητῶν σωμάτων ἐργάσασϑαι
σύστασιν. (δὸς ἔτυχε δὲ περιπλεκόμενα, σπανίως μέν ποτε χρήσιμον ἐργάζεται
τὸ δημιούργημα, πολλάκις δ᾽ ἄχρηστόν τε καὶ μάταιον. Αὕτη τοιγαροῦν
αἰτία τοῦ μὴ βούλεσϑαι τὴν φύσιν εἶναι τεχνικὴν ἐκείνους τοὺς ἄνδρας, ὅσοι
40 τὰ πρῶτα σώματα τοιαῦτα εἶναί φασιν, οἷάπερ οἵ τὰς ἀτόμους εἰσάγοντες
λέγουσιν. Ὁρωμένων γὰρ ἐναργῶς ἁπάντων τῶν ζῴων εὐθὺς ἔξωϑεν οὐδὲν

1 δικαιοσύνην libri, corr. Reiske. 9 quaeque—inventa sunt del. Hein-
dorf. 16 ἀφ᾽ óov P (corr. P). — 17 καὶ om. BPF. 88 ψαυόντων vulgo.
84 αὐτοῖς vulgo. 35 δήπου addidi.

DE PROVIDENTIA ET NATURA ARTIFICE. 329

ἄχρηστον ἐχόντων μόριον, ἐπιχειροῦσι καὶ μὴν ἑνὸς εὐπορῆσαί τινος εἰς ἀντι-
lav eto.

1136 Galenus de usu partium V 4 Vol. III p. 354 K. ἡμεῖς μὲν
γὰρ ἀπερισκεπτότερον αἱρούμεϑα τὸ λυσιτελοῦν, εἰ xol τύχοι ποτὲ μειξόνως
εἰς ἕτερα βλάπτειν πεφυκὸς ἢ ὠφελεῖν εἰς ἃ χρήξζομεν. ἡ φύσις δ᾽ οὐ xo s
ἕν τῶν αὑτῆς ἔργων ἀπερισκέπτως οὐδ᾽ ὑπὸ ῥαϑυμίας ἐνίοτε μεγάλα κακὰ
αἱρουμένη δι᾽ ἔλαττον ἀγαϑόν, ἀλλ᾽ ἀκριβεῖ μέτρῳ τὸ ποσὸν ἐν ἑκάστῳ κρί-
νουσα, πολλαπλάσιον ἀεὶ τὸ χρηστὸν ἀποτελεῖ τοῦ μοχϑηροῦ. μάλιστα μὲν
γάρ, εἴπερ οἷόν v' ἦν, ἄνευ παντὸς κακοῦ κατεσκευάσατ᾽ ἂν ἅπαντα ταῦτα᾽
νυνὶ δέ, οὐ γὰρ ἐνδέχεται τῆς ὕλης φυγεῖν τὴν μοχϑηρίαν οὐδεμίαν τῶν 10
τεχνῶν, οὐδ᾽ ἀδαμάντινόν τε καὶ πάμπαν ἀπαϑὲς . ἐργάσασϑαι τὸ δημιούρ-
γημα, καταλείπεται κοσμεῖν αὐτὸ τὸν ἐνδεχόμενον κόσμον. ἐνδέχεται δὲ ἄλ-
λον ἄλλη τῶν ὑλῶν᾽ οὐ γὰρ ἐκ τῆς αὐτῆς δήπουθεν οὐσίας τά τε ἄστρα
γέγονε καὶ ἡμεῖς. οὔκουν οὐδὲ τὴν ἀπάϑειαν τὴν αὐτὴν ἐπιξητεῖν χρὴ καὶ
μέμφεσϑαι τῇ φύσει, σμικρὸν εἴ πού τι βλαβερὸν ἴδοιμεν ἐπὶ μυρίοις χρηστοῖς. 15

p. 402. οὐδὲν οὐδαμοῦ τῇ φύσει κατ᾽ οὐδένα τρόπον ἠμέληται, προγι-
νωσκούσῃ xci προορωμένῃ τὰ κατ᾽ ἀνάγκην ἀκολουϑήσοντα τοῖς ἕνεχά του
γινομένοις καὶ φϑανούσῃ πάντων ἐπανορϑώματα παρασκευάξεσϑαι.

1137 Galenus de usu partium 1. XVII cp. 1 (vol IV p. 355 K.).
σύ δ᾽, ὦ γενναιότατε κατήγορε τῶν ἔργων τῆς φύσεως, οὐδὲν uiv τούτων 30
. βλέπεις, ὅτι δ᾽ ἐν μυρίοις μυριάκις ἀνθρώποις ἅπαξ πού τινα ἐποίησεν 36
δακτύλους ἔχοντα τοῦτο μόνον ὁρᾷς.

1138 Galenus de nat. facult. I 12 Vol. II p. 27 K. καὶ δύο αὗται
γεγόνασιν αἱρέσεις κατὰ γένος ἐν ἰατρικῇ τε καὶ φιλοσοφίᾳ — — —— τὴν
ὑποβεβλημένην οὐσίαν γενέσει καὶ φϑορᾷ πᾶσαν ἡνωμένην τε ἅμα καὶ ἀλλοι- 25
οὔσϑαι δυναμένην ὑπέϑετο ϑάτερον γένος τῆς αἱρέσεως" ἀμετάβλητον δὲ καὶ
ἀναλλοίωτον καὶ κατατετμημένην εἰς λεπτὰ καὶ κεναῖς ταῖς μεταξὺ χώραις
διειλημμένην ἡ λοιπή. καὶ τοίνυν ὅσοι γε τῆς ἀκολουϑίας τῶν ὑποϑέσεων
αἰσϑάνονται, κατὰ μὲν τὴν δευτέραν αἵρεσιν οὔτε φύσεως οὔτε ψυχῆς ἰδίαν
τινὰ νομίζουσιν οὐσίαν ἢ δύναμιν ὑπάρχειν, ἀλλ᾽ ἐν τῇ ποιᾷ συνόδῳ τῶν 80
πρώτων σωμάτων ἐκείνων καὶ ἀπαϑῶν τῶν ἁπλῶν ἀποτελεῖσϑαι. κατὰ δὲ
τὴν προτέραν εἰρημένην αἵρεσιν οὐχ ὑστέρα τῶν σωμάτων ἡ φύσις, ἀλλὰ
πολλῷ προτέρα τε καὶ πρεσβυτέρα᾽ καὶ τοίνυν κατὰ μὲν τούτους αὕτη τὰ
᾿ σώματα τῶν ξῴων καὶ τῶν φυτῶν συνίστησι, δυνάμεις τινὰς
ἔχουσα, τὰς μὲν ἑλκτικάς τε ἅμα καὶ ὁμοιωτικὰς τῶν οἰκείων, τὰς 86
δ᾽ ἀποκριτικὰς τῶν ἀλλοτρίων, καὶ τεχνικῶς ἅπαντα διαπλάττει
τε γεννῶσα καὶ προνοεῖται τῶν γεννωμένων ἕτέραις αὖϑίς τισι δυνά-
μεσι, στοργικῇ μέν τινι καὶ προνοητικῇ τῶν ἐγγόνων, κοινωνικῇ δὲ καὶ φι-
λικῇ τῶν ὁμογενῶν οἷο.

1139 Galenus de usu partium 1. XIV ep. 1 (vol IV p. 142 K.). «o
Μάλιστα μὲν οὖν ἀϑάνατον ἡ φύσις, εἴπερ οἷόν v Tv, ἐσπούδασε τὸ ἑαυτῆς
ἀπεργάσασϑαι δημιούργημα᾽ μὴ συγχωρούσης δὲ τῆς ὕλης -- --- τὴν ἐνδε-
χομένην αὐτῷ βοήϑειαν εἰς ἀϑανασίαν ἐμηχανήσατο δίκην ἀγαϑοῦ πόλεως
οἰκιστοῦ, μὴ τῆς ἐν τῷ παραχρῆμα συνοικήσεως μόνον φροντίσαντος ἀλλ᾽ ὅπως
ἐπὶ τὸ πᾶν ἢ τὸ πλεῖστόν γε ἡ πόλις αὐτοῦ διαφυλάττοιτο, προνοησαμένου. 45

ibid. ep. 4 (p. 151). προνοουμένη γὰρ ἡ φύσις, ὅπως ἂν μὴ ζῴου τι
γένος ἀφανισϑείη μηδενός, ὅσα διὰ τὴν τοῦ σώματος ἀσϑένειαν ἤτοι βραχυ-
χρόνια τελέως ἢ βορὰ τοῖς ἰσχυροτέροις ἔμελλε γενήσεσϑαι, τούτοις ἅπασιν
ἴαμα τῆς συνεχοῦς φϑορᾶς ἐξεῦρε τὴν πολυγονίαν.

330 DE PROVIDENTIA ET NATURA ARTIFICE.

ibid. (p. 152). ὁπόσοις δὲ τῶν ξῴων ὑπὸ ξηρότητος τοῦ σώματος οὐχ
οἷόν τ᾽ ὑγρὸν ὑποϑρέψαι περίττωμα (de lacte locutus erat) καϑάπερ ἅπασι
τοῖς πτηνοῖς, ἕτερον ἐν τούτοις τι τῆς ἀνατροφῆς τῶν ἐκγόνων ἐπετεχνήσατο
σόφισμα, ϑαυμαστὴν κηδεμονίαν εἰς αὐτὰ τῶν γειναμένων συνάψασα, δι᾽’ ἣν
5 ὑπερμαχεῖ τε ἅμα τῶν νεοττῶν --- καὶ τροφὰς ἐπιτηδείους αὐτοῖς ἐχπορίζει.
1140 Alexander Aphrod. de fato cp. 11 p. 179, 24 Bruns. προσ-
τεϑέντος τοῦ αὐτοῖς ys τούτοις (scil. Chrysippo) καὶ κοινῶς πᾶσι Gqs-
δὸν τοῖς φιλοσοφοῦσι δοκοῦντος, τοῦ μηδὲν ὑπὸ τῆς φύσεως

γίνεσϑαι μάτην.

10 8 4. Mundum esse opus providentiae.

1141 Philo de provid. II 8 55 (p. 84 Aucher) Similiter et deus,
quin novum quidpiam elaborasset, de novo magnam.istam urbem mundum
creavit ac una cum eo locum etiam oriri fecit. - Quoniam plenitudine eor-
poris data, spatii — — nulla pars erit, quae non sit locus. (1. e. οὕτω

15 καὶ ὃ 960g, οὐ γεννήσας τὸ κενόν, iv và κενῷ τὴν μεγάλην πόλιν ἔκτισε
τὸν κόσμον" συνέκτισε δὲ τούτῳ καὶ τὸν τόπον. ἐχπληρωϑὲν γὰρ ὑπὸ σώ-
ματος οὐδὲν μέρος τῆς χώρας ὅπερ οὐκ ἔσται τόπος...

1142 Philo de provid. II 57 (p. 84 Aucher) Infinitum incorpore-
umque tempus deus minime creavit, sed dies mensesque annosque, sole οὗ

40 luna usus in hac mensura, atque reliquorum planetarum periodis, propter
animalia generationemque fructuum, quae nequeunt sine annuis tempesta-
libus eonsistere. Ad hoc dirigi cumulatim ortus et occasus solis consue-
verunt.

1143 Philo de provid. II ἃ 56 (p. 84 Aucher) Figura autem

25 mundi, sicut et mundus ipse, — per providentiam globi in formam
facta fuit; primum quia omni figura velocius mobilis est et deinde magis
necessaria, ne forte remissus (mundus) deorsum ferretur ad immensam va-
cuitatem, cunctis partibus in suum medium inclinantibus. Sie enim so-
lummodo consistentiam habiturus erat, erga se invicem ad medium tendente

30 aequali orbe.

Of. n. 547sq. (Phys. cap. II $ 5).

1144 Philo de provid. II $ 62 (p. 87 Aucher) Terra occupavit
medium, primum quidem, ne abrepta aliquatenus a centro dimoveatur; nam
eius nisus ae statio in centrum tendit. Iterum autem, ut ita circumcirca

35 habitetur; in quantum enim perstat, recte omnia super eam stant, cum
et ipsa in centrum ferantur Quo probatur et figuram eius per
providentiam factam fuisse globosam, quia iam dictam circumhabi-
tationem non patitur alia figura, quod patet ex iis, quae philosophice
considerantur de figuris habitationibusque.

40 1145 Philo de provid. Π $ 64 (p. 89 Aucher) Dicunt extensum
mare hominum deorumque commodo. Diis enim ita fere adornari dicunt:

4 γενομένων vulgo. 12 καινόν pro κενόν Armeniacum interpretem errore
legisse vidit Wendland.

DE PROVIDENTIA ET NATURA ARTIFICE. 331

Sol, quem nonnulli rectorem esse dixerunt, eo quod largitur necessaria, ex
mari, inquiunt, nutritur; quippe purgatissimas partes humidi elementi ad
80 trahens sorbet. Pro indicio sit praeter alia, quod per anni tempestates
in contrarium tendit cursus solaris, aestate per Canerum et hieme per
Capricornum. Nam circumambulans Sol aeternos illos terminos haud δ
iransgreditur. Et ipsae quoque nutrices fixae (stellae) nutriuntur, ex aére
purgatam ad se trahentes humiditatem. Quod ita probant: etenim pau-
lum ipsius humoris, nullo modo permixtum, constanti lege sub aurora
iugiter frigens in terram remittitur, aquae colore accepto, quod ros nomi-
nare mos est. — Sicut autem magnae utilitatis est in totius caeli susten- 10
tationem mare, ita quoque ad hominum vitam, quoniam incolarum terrae
cum habitantibus in insulis et insulanorum ad terricolas nulla fuisset
mutua communicatio neque bonorum commutatio in singulis regionibus
nascentium.

1146 Philo de Provid. II 8 67 (p. 90 Aucher). At ex terra vapores 15
ad quid utiles? O mirabilis vir, ex aére distincta compositio an non est
salutifera non animalibus tantum, verum etiam plantis? Immo si oporteat
adhuc procedendo asserere, iis quoque qui solida natura secum invicem
commixta sunt, causa est ut stent. Animantium inprimis esca est et ci-
borum omnium potuumque frequentissima. — — Nam quae in corpus 30
recipiuntur, eorum tum ob nauseam tum ob dissolutionem cupiditatum —
innumeris fastidium et fatigatio subit. Quod autem per aérem alimentum
est, tam vigilem quam dormientem sequitur donum naturae, continuo a
iuventute usque ad senium perpetuo conexum; quapropter, si aliquantisper
corrumpatur, pestilentiam efficit. 25

Cf. Dio Chrysost. or. XII ὃ 30. 31.

1147 Philo de provid. II 8 73 (p. 93 Aucher) Fixae (scil. stellae)
in causa sunt etiam temperantiae aéris, quia natura sunt frigida compo-
sitae, de se liquefacta diffundunt; et iste (aér) dilatatus causa efficitur
animalibus generationis faciendae, sicut etiam iam factis respirationis causa so
comperitur. Ad subtilitatem enim cooperatur multitudo; at ad illud, e
non ex parte, sed totus dilatetur aér, circumlatio periodica.

1148 Philo de provid. II 76 (p. 95 Aucher) In primis — men-
sium periodos luna apposite coaptavit, quae totidem sunt mensurae cursus
solaris. Deinde, per incrementum et deminutionem, variationes commuta- 86
tionesque pro emolumento universi facit. Fidem faciunt certam, quae in
aére sunt condiciones, status, serenitates, ventorum cessationes, nubes, vio-
lentiae ventorum et his similia, praeterea vastissimi maris refluxus; nunc
enim deorsum absorbetur, nune iterum fluctibus resilit. Maxime vero ani-
malium quorundam variationes adimpletorum evacuatorumque, sicut testa- 40
ceorum, ratio habet, et reliqua etc.

1149 Philo de provid. II 8 84 (p. 98 Aucher) An tu oo nos
propter mundum et non potius mundum propter nos factum fuisse? nam
minime id considerans ruminasti, quod rite disposita sit sectio terrae
pro habitatione hominum proque spatio ad usum deorum res- 45
pectu sensibilium. Nobis enim per distributionem concessae partes

1 Cleanthes solem dixerat τὸ ἡγεμονικὸν τοῦ xócuov. Cf. I n. 499.
Stoicorum veterum fragm. II 22

332 DE PROVIDENTIA ET NATURA —

plus quam satis sunt pro habitatione; oportebat tamen ei sideribus con-
venientem praeparare escam, nutriendis nempe ex mari magno.

1150 Philo de provid. II 8 74 (p. 94 Aucher). Numerus autem
planetarum prodest universo; verum hominum est otio praeditorum
s dinumerare. singulorum. | utilitatem. .Haec. autem. mola, sunt. mon. solum
ratione, verum etiam sensu, ita movente providentia, quae, ut dicit Chry-
sippus et Cleanthes, nihil. praetermisit. pertinentium ad. certiorem. utilio-
remque dispensationem. quod si aliter melius esset dispensari res mundi,
eo modo swmpsisset. compositionem, quatenus nihil occurreret. ad àmpedi-
10 endum. deum.

1151 Galenus de usu partium l XVII ep. 1 (vol IV p. 358 K..
τίς δ᾽ οὐκ ἂν εὐθὺς ἐνεθυμήϑη νοῦν τινα, δύναμιν ἔχοντα ϑαυμαστήν, ἐπι-
βάντα τῆς γῆς ἐκτετάσϑαι κατὰ πάντα τὰ μόρια; πανταχόϑεν γοῦν “δρᾶται
γινόμενα ξῷα ϑαυμαστὴν ἅπαντα κατασκευὴν ἔχοντα. «καίτοι τί ἂν εἴη. τῶν

15 τοῦ κόσμου μορίων ἀτιμότερον τῶν περὶ τὴν γῆν» ἀλλ᾽ ὅμως ἐνταῦϑα φαί-
νεται νοῦς τις ἀφικνούμενος ἐκ τῶν ἄνω σωμάτων, ἃ καὶ ϑεασαμένῳ τινὶ
παραχρῆμα “ϑαυμάζειν ἐπέρχεται τὸ κάλλος τῆς οὐσίας, ἡλίου πρῶτον καὶ
μάλιστα, μετ᾽ αὐτὸν δὲ σελήνης. εἶτα τῶν ἀστέρων, ἐν οἷς tixóg, ὅσῳ πέρ
ἐστι καὶ ἡ τοῦ σώματος οὐσία καϑαρωτέρα, τοσούτῳ καὶ τὸν νοῦν ἐνοικεῖν

50 πολὺ τοῦ κατὰ τὰ γήϊνα σώματα βελτίω τε καὶ ἀκριβέστερον. — --- Ἐμοὶ
μὲν γὰρ ταῦτα ἐννοοῦντι καὶ δι᾿’ αὐτοῦ τοῦ περιέχοντος ἡμᾶς ἀέρος οὐκ ÓM-
γος τις ἐκτετάσϑαι δοκεῖ νοῦς. οὐ γὰρ δὴ αὐτὸς τῆς μὲν αὐγῆς τῆς ἡλια-
κῆς μεταλαμβάνειν πέφυκεν, οὐχὶ δὲ καὶ τῆς δυνάμεως αὐτῆς.

8 5. Animalia (et plantas) propter hominum utilitatem
85 facta esse.

1152 Porphyrius de abstin. III 20. '444' ἐκεῖνο νὴ 4ία τοῦ
Χρυσίππου πιϑανὸν ἦν, ὡς ἡμᾶς αὑτῶν καὶ ἀλλήλων οἱ ϑεοὶ χάριν
ἐποιήσαντο, ἡμῶν δὲ τὰ ξῷα, συμπολεμεῖν μὲν ἵππους καὶ συνϑη-
ρεύειν κύνας, ἀνδρείας δὲ γυμνάσια παρδάλεις καὶ ἄρκτους καὶ λέον-

ϑοτας. ἡ δὲ ὗς, ἐνταῦϑα γάρ ἐστι τῶν χαρίτων τὸ ἥδιστον, οὐ δι᾽
ἄλλο τι πλὴν ϑύεσϑαι ἐγεγόνει, καὶ τῇ σαρκὶ τὴν ψυχὴν ó ϑεὸς οἷον
ἅλας ἐνέμιξεν, εὐοψίαν ἡμῖν μηχανώμενος. ὅπως δὲ ξωμοῦ καὶ παρα-
δειπνίων ἀφϑονίαν ἔχωμεν, ὕστρεά τε παντοδαπὰ καὶ πορφύρας. καὶ
ἀκαλήφας καὶ γένη πτηνῶν ποικίλα παρεσχεύασεν, οὐκ ἀλλαχόϑεν,

85 ἀλλ᾽ ὡς αὑτοῦ μέγα μέρος ἐνταῦϑα τρέψας εἰς γλυκυϑυμίας, τὰς τιτ-
ϑὰς ὑπερβαλόμενος καὶ καταπυχνώσας ταῖς ἡδοναῖς καὶ ἀπολαύσεσιν
τὸν περίγειον τόπον.

1153 Cicero de mat. deor. II 14, 81. Scite enim Chrysippus,

1 Cf n. 690 (de stellis) 650 τρέφεσϑαι δὲ và ἔμπυρα ταῦτα etc. (de sole,
luna, astris).

DE PROVIDENTIA ET NATURA ARTIFICE. 333

ut. clipei causa. involucrum, vaginam autem gladii, sic praeter mundum
celera. omnia aliorum causa esse generata; wt eas fruges atque fructus,
quos lerra gignil, animantium causa; animantes autem hominum, ut
equum vehendi causa, arandi bovem, venandi et. custodiendi canem. (Ipse
autem homo ortus est ad mundum contemplandum et imitandum ete.). s

1154 Cicero de nat. deor. I1 64, 160. Sus vero quid habet praeter
escam? cui quidem me pulescerel. animam ipsam pro sale datam dicit
esse Chrysippus. qua pecude quod erat ad. vescendum hominibus apía,
nihil genuit natura. fecundius.

1155 Origenes contra Celsum IV 54 Vol. I p. 326, 31 Κό. (p. 545 10
Delarue). τοιαῦτα γὰρ ἐχρῆν αὐτὸν (scil τὸν Κέλσον) ἀποφαινόμενον καὶ
ἐναντία λέγειν οὐ μόνον ἡμῖν προϑέμενον, ἀλλὰ καὶ οὐκ ἀγεννεῖ φιλοσόφων
αἱρέσει, τῶν ἀπὸ τοῦ Κιτιέως Ζήνωνος, κατασκευάσαι ὅτι τὰ τῶν ζῴων
σώματα οὐκ ἔστιν ἔργα τοῦ ϑεοῦ" καὶ ὅτε ἡ τοσαύτη περὶ αὐτὰ τέχνη οὐκ
ἀπὸ τοῦ πρώτου ἐλήλυϑε νοῦ᾽ ἔδει δ᾽ αὐτὸν καὶ περὶ τῶν τοσούτων καὶ ὑπ᾽ i5
ἐνυπαρχούσης ἀφαντάστου φύσεως διοικουμένων παντοδαπῶν φυτῶν καὶ πρὸς
χρείαν γεγονότων οὐκ εὐκαταφρόνητον ἐν τῷ παντὶ ἀνθρώπων καὶ τῶν ἀν-
ϑρώποις διακονουμένων ζῴων, ὅπως ποτὲ ἄλλως ὄντων, μὴ ἀποφήνασϑαι
. μόνον ἀλλὰ καὶ διδάξαι, ὅτι μὴ τέλειός τις νοῦς τὰς τοσαύτας ἐνεποίησε
ποιότητας τῇ ὕλῃ τῶν φυτῶν. 30

1156 Ex Origene Selecta in Psalmos II p. 532 Delarue. ἃ μὲν γὰρ
προηγουμένως γίνεται, ἃ δὲ κατ᾽ ἐπακολούϑησιν διὰ và προηγούμενα. προη-
γουμένως μὲν γὰρ τὸ λογικὸν ξῷον, διὰ δὲ τὴν αὐτοῦ χρείαν
κτήνη καὶ τὰ ἀπὸ τῆς γῆς φυόμενα.

1157 Origenes contra Celsum IV 74 Vol. 1 p. 343, 28 Κῦ. (p. 559 ss
Del) ὁ Κέλσος ..... οὐχ ἑώρακεν ὅτι καὶ τῶν ἀπὸ τῆς Στοᾶς φιλο-
σόφων κατηγορεῖ, οὐ κακῶς προταττόντων τὸν ἄνϑρωπον καὶ ἁπαξαπλῶς
τὴν λογικὴν φύσιν πάντων τῶν ἀλόγων καὶ διὰ ταύτην λεγόντων προηγου-
μένως τὴν πρόνοιαν πάντα πεποιηκέναι. καὶ λόγον μὲν ἔχει τὰ λογικά,
ἅπερ ἐστὶ προηγούμενα, παίδων γεννωμένων᾽ τὰ δ᾽ ἄλογα καὶ τὰ 30
ἄψυχα χορίου συγκτιξομένου τῷ παιδίῳ. Καὶ ἡγοῦμαί γε ὅτι ὥσπερ
ἐν ταῖς πόλεσιν οἵ προνοούμενοι τῶν ὠνίων καὶ τῆς ἀγορᾶς δι᾽ οὐδὲν ἄλλο
προνοοῦνται ἢ διὰ τοὺς ἀνθρώπους, παραπολαύουσι δὲ τῆς δαψιλείας καὶ
κύνες καὶ ἄλλα τῶν ἀλόγων" οὕτως ἡ πρόνοια τῶν μὲν λογικῶν προηγου-
μένως προνοεῖ, ἐπηκολούϑησε δὲ τὸ καὶ τὰ ἄλογα ἀπολαύειν τῶν δι᾿ ἀνθρώ- ss
πους γιγνομένων.

1158 Plutarchus Quaest. Platon. II 1 p. 1000f. οὐδὲ γὰρ χο-
ρίου φησὶ Χρύσιππος πατέρα καλεῖσϑαι τὸν παρασχόντα τὸ σπέρμα,
καίπερ ἐκ τοῦ σπέρματος γεγονότος.

1159 Alexander Aphrod. de fato cp. 23 p. 193,16 Bruns. "εἰ δ᾽ ὁ «o
μὲν φλοιὸς iv τοῖς φυτοῖς ἕνεκα τοῦ περικαρπίου, τὸ δὲ περικάρπιον τοῦ
καρποῦ χάριν, καὶ ἀρδεύεται μὲν ἵνα τρέφηται, τρέφεται δὲ ἵνα καρπο-
φορῇ οἷο.

8ὅ τὰ ἄλλα ἄλογα A. 37 Quem ad finem haec spectent, docet locus Ori-
genis, quem praemisi.

Stoicorum veterum fragm. II. 22a

334 DE PROVIDENTIA ET NATURA ARTIFICE.

.1160 Plutarchus de Stoie. repugn. ep. 21 p. 1044e. Chrysippus
ὁ τὴν πρόνοιαν éyxouitov ἰχϑῦς καὶ ὄρνιϑας καὶ μέλι καὶ οἶνον

παρασκευάσασαν.
1161 Cicero Acad. Pr. II 120. non mihi necesse —, quod tibi est,
5 (dicere», eur deus, omnia nostra causa cum faceret (sie enim vultis) tan-
tam vim natricum viperarumque fecerit — —-. negatis haec tam polite
tamque subtiliter effici potuisse sine divina aliqua sollertia; cuius
quidem vos maiestatem deducitis usque ad apium formicarum-
que perfectionem, ut etiam inter deos Myrmecides aliqui minutorum
19 opusculorum fabricator fuisse videatur.

1162 Cicero de legibus I 8, 25. Itaque ad hominum commoditates
et usus tantam rerum ubertatem natura largita est, ut ea, quae gignun-
tur, donata consulto nobis, non fortuito nata videantur: nec solum ea,
quae frugibus atque bacis terrae fetu profunduntur, sed etiam

15 pecudes: quod perspicuum sit partim esse ad usum hominum,
partim ad fructum, partim ad vescendum procreatas. 26. Artes
vero innumerabiles repertae sunt, docente natura. Quam imitata ratio res
ad vitam necessarias sollerter consecuta est.

1163 Plutarchus de Stoic. repugn. ep. 21 p. 1044c. Γράψας τοί-
30 vvv ἐν τοῖς περὶ Φύσεως. ὅτι ..πολλὰ τῶν ξῴων ἕνεκα κάλλους ἡ
φύσις ἐνήνοχε, φιλοκαλοῦσα καὶ χαίρουσα τῇ ποικιλίᾳ, καὶ λόγον
ἐπειπὼν παραλογώτατον ὡς ,0 ταὼς ἕνεκα τῆς οὐρᾶς γέγονε, διὰ τὸ
κάλλος αὐτῆς."
p. 1044d. Ἐν μὲν οὖν τῷ πέμπτῳ περὶ φύεςεως, εἰπὼν ὅτι.
25,01 κόρεις εὐχρήετως é£umvíZouciv fjuüc, καὶ οἱ μύες ἐπιετρέ-
φουςειν ἣμᾶς μὴ ἀμελῶς ἕκαςτα τιθέναι, φιλοκαλεῖν δὲ τὴν
φύειν τῇ ποικιλίᾳ χαίρουςαν εἰκός ἐεςτι“ ταῦτα κατὰ λέξιν εἴ-
ρηκε΄ Γένοιτο δ᾽ ἂν μάλιετα τούτου ἔμφαεις ἐπὶ τῆς κέρκου
τοῦ Tad." ἐνταῦθα γὰρ ἐπιφαίνει τὸ ζῷον γεγονέναι ἕνεκα τῆς κέρκου
so καὶ οὐκ ἀνάπαλιν («τῷ δ᾽ ἄρρενι γινομένῳ οὕτως fj θήλεια cuvn-
κολούθηκεν."

1164 Galenus de usu partium XI 14 Vol. III p. 899 K. τὸ δ᾽ ἐξ
ἐπιμέτρου ποτὲ καὶ τῆς εὐμορφίας στοχάξεσϑαι, ἀναγκαῖον ὑπάρχον καὶ αὐτὸ
δὴ γινώσκεσθαι τοῖς περὶ φύσιν [ἔχουσιν], οὐδαμοῦ διὰ τῶν ἔμπροσϑεν λό-

35 yov εἰρηκώς, νῦν φήϑην μάλιστα προσήκειν εἰπεῖν. καὶ γὰρ οὖν καὶ αἱ
κατὰ τὰ γένεια τρίχες οὐ μόνον σκέπουσι τὰς γενύας, ἀλλὰ καὶ
πρὸς κόσμον συντελοῦσι. σεμνότερον γὰρ τὸ ἄῤῥεν φαίνεται, καὶ μά-
λιστα ἐν τῷ προϊέναι κατὰ τὴν ἡλικίαν, εἰ πανταχόϑεν αὐτῷ καλῶς αὗται
περικέοιντο. καὶ διὰ τοῦτο τά τε μῆλα καλούμενα καὶ τὴν ῥῖνα ψιλὰ καὶ

40 γυμνὰ τριχῶν ἡ φύσις ἀπέλιπεν᾽ ἄγριον γὰρ ἂν οὕτω καὶ ϑηριῶδες ὅλον
ἐγένετο τὸ πρόσωπον, οὐδαμῶς οἰκεῖον ἡμέρῳ καὶ πολιτικῷ ξῴῳ.

ὅ dicere add. Müller, respondere Halm. 6 natricum Lactant. VII 4, 11,
matricum libri Cic. 15 quas Davisius. | sit libri, est Bake. 31 συνηκο-
λούϑηκεν scripsi secutus Bernard., γοῦν ἠκολούϑηκεν libri. 84 ἔχουσιν seclusi.

DE PROVIDENTIA ET NATURA ARTIFICE. 335

1168 Cicero de nat. deor. I 47. Vos quidem, Lucili, soletis — —
cum artificium effingitis fabricamque divinam, quam sint omnia in hominis
figura non modo ad usum, verum etiam ad venustatem apta describere.

1166 Cicero de finibus III 18. Iam membrorum, id est partium
eorporis, alia videntur propter eorum usum a natura esse donata, ut ma- δ
nus, crura, pedes, ut ea, quae sunt intus in corpore, quorum utilitas
quanta sit, ἃ medicis etiam disputatur, alia autem nullam ob utili-
tatem quasi ad quendam ornatum, ut cauda pavoni, plumae
versicolores columbis, viris mammae atque barba.

1167 Lactantius instit. div. Π 10. Sed etiam illud explanare ten- 10
tavit (scil. Hermes) quam subtili ratione singula quaeque in corpore ho-
minis membra formaverit (scil. deus) cum eorum nihil sit, quod non tan-
tundem ad usus necessitatem, quantum ad pulchritudinem valeat. Id
vero etiam Stoici cum de providentia disserunt facere conantur
et secutus eos Cicero compluribus locis ete. (cf. Lactant. de opificio dei). 15
ibid. nam Stoici animantium fabricam divinae sollertiae tribuunt.

8 6. Cur mala sint, cum sit providentia.

1168 Plutarchus de comm. not. cp. 34 p. 1076ce. Οὐ μὴν ἐνταῦϑα
τὸ δεινότατόν ἐστιν, ἀλλὰ Μενάνδρῳ uiv εἰπόντι ϑεατρικῶς
(Kock III fr. 724) ἀρχὴ μεγίστη τῶν ἐν ἀνϑρώποις κακῶν ed

τὰ λίαν ἀγαϑά

δυσκολαίνουσι᾽ τοῦτο γὰρ εἶναι παρὰ τὴν ἔννοιαν᾽ αὐτοὶ δὲ τῶν κακῶν ἀρ-
χὴν ἀγαϑὸν ὄντα τὸν ϑεὸν ποιοῦσιν. οὐ γὰρ ἥ γ᾽ ὕλη τὸ κακὸν ἐξ ξαυτῆς
παρέσχηκεν᾽ ἄποιος γάρ ἐστι καὶ πάσας ὅσας δέχεται διαφορὰς ὑπὸ τοῦ κι-
νοῦντος αὐτὴν xoi σχηματίξοντος ἔσχε. κινεῖ δ᾽ αὐτὴν ὃ λόγος ἐνυπάρχων 36
καὶ σχηματίζει, μήτε κινεῖν ἑαυτὴν μήτε σχηματίζειν πεφυκυῖαν.

1169 Gellius N. Α. VII 1. Quibus non videtur mundus dei et
hominum causa institutus neque res hwmanas providentia gubernari,
. gravi se argumento uti putant, cum ita dicunt: ,si essel providentia,
nulla essent mala. Nihil enim minus aunt providentiae congruere, so
quam in eo mundo, quem propler homines fecisse dicatur, tantam vim
esse aerumnarum et malorum. | Adversus ea Chrysippus cum in libro
περὶ προνοίας quarto dissereret ,nihil est prorsus istis", inquit,
»insubidius, qui opinantur bona esse potuisse, si non essent
ibidem mala. Nam cum bona malis contraria sint, utraque ss
necessum est opposita inter sese et quasi mutuo adversoque
f"lta nisu consistere; nullum adeo contrarium est sine con-
irario altero. Qwo enim pacto iustitiae sensus esse posset,
nisi essent iniuriae? aut quid aliud iustitia est quam iniusti-
tiae privatio? quid item fortitudo intellegi posset, nisi exo
ignaviae adpositione? quid continentia, nisi ez intemperan-
tiae? quo item modo prudentia esset, nisi foret contra impru-

22a*

336 DE PROVIDENTIA ET NATURA ARTIFICE.

dentia? Proinde", inquil, ,homines stulti cur mon hoc etiam
desiderant, ut veritas sit et non sit mendacium? Namque iti-
dem sunt bona et mala, felicitas et importunitas, dolor et
voluptas. Alterum enim ez altero, sicuti Plato ait, verticibus
s inter se contrariis deligatum est; si tuleris unum, abstuleris
utrumque."
1170 Gellius N. A. VII 1, 7. Idem Chrysippus in eodem libro
(i. e. quarto περὶ προνοέας) tractat consideratque digmwmque esse id
quaeri putat, εἰ αἱ τῶν ἀνθρώπων νόσοι κατὰ φύσιν γένονται id est,
10 [5i] natura ipsa rerum vel providentia, quae compagem hanc mundi el
genus hominwm fecit, morbos quoque et debilitates et aegritudines corpo-
rum, quas patiuntur homines, fecerit. | Existimat autem non fuisse hoc
pincipale naturae consilium, wt faceret. homines morbis obnoxios, nun-
quam enim hoc comvenisse maturae auctori parentique ommum rerum
15 bonarum. |. ,Sed cum multa", inquit, ,atque magna gáigneret pare-
reique aptissima et utilissima, alia quoque simul adgnata
sunt incommoda his ipsis quae faciebat cohaerentia", eaque
[neque] per naturam, sed per sequellas quasdam. necessarias facta, dicit,
quod ipse appellat «κατὰ παρακολούϑησιν.“ Sicut", inquit, ,cum
20 corpora hominum natura fingeret, ratio subtilior et utilitas
ipsa operis postulavit, wt tenuissimis minutisque ossiculis
caput compingeret. Sed hanc utilitatem rei maiorem alia
quaedam incommoditas extrinsecus consecuta est, ut fieret ca-
put tenuiter munitum et ictibus offensionibusque parvis fra-
s gile. Proinde morbi quoque et aegritudines partae sunt, dum
salus paritur. Sicut hercle", inquit, ,dum virtus hominibus
per consilium naturae gignitur, vitia ibidem per adfinitatem
conirariam naía sunt."

1171 Philo de fortitudine Vol.II Mang. p. 443 Καϑάπερ γὰρ ἰατρὸς
so μὲν ἐν ταῖς μεγάλαις καὶ ἐπισφαλέσι νόσοις ἔστιν ὅτε σωμάτων μέρη ἀφαιρεῖ,
στοχαζόμενος τῆς τοῦ λοιποῦ σώματος ὑγείας, κυβερνήτης δὲ χειμώνων
γινομένων ἀποφορτίζεται, προνοίᾳ τῆς τῶν ἐμπλεόντων σωτηρίας, καὶ μέμψις
οὔτε τῷ ἰατρῷ τῆς πηρώσεως, οὔτε τῷ κυβερνήτῃ τῆς ἀποβολῆς ἕπεται, τοὐ-
ναντίον δὲ ἔπαινος ξκατέρῳ, τὸ συμφέρον πρὸ τοῦ ἡδέος ἰδόντι xol κατορ-
35 ϑώσαντι, τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ τὴν τῶν ὅλων φύσιν ἀεὶ ϑαυμαστέον, καὶ
τοῖς ἐν τῷ κόσμῳ πραττομένοις ἅπασιν ἄνευ τῆς ἑκουσίου κακίας εὐαρεστη-
τέον, ἐξετάξζοντας, οὐκ εἴ τι μὴ x«9' ἡδονὴν συμβέβηκεν, ἀλλ᾽ εἰ τρόπον si-
νόμου πόλεως ὃ κόσμος ἡνιοχεῖταί τε καὶ κυβερνᾶται.
1172 Lactantius de ira ep. 13. Sed Academici, contra Stoicos disse-
4o rentes, solent quaerere, cur si deus omnia hominum causa fecerit etiam
multa contraria et inimica et pestifera nobis reperiantur tam in mari

4 Plato Phaedo p. 60c

DE PROVIDENTIA ET NATURA ARTIFICE. 331

quam in terra? Quod Stoici veritatem non respicientes ineptissime repu-
lerunt; aiunt enim multa esse in gignentibus et in numero ani-
malium, quorum adhue lateat utilitas; sed eam processu tem-
porum inveniri, sicut iam plura prioribus saeculis incognita T€
et usus invenerit.

1173 Origenes contra Celsum IV 75 Vol. I p. 345, 19 Ko. (p. 560
Delarue). εἰ δὲ καὶ τοῖς ἀγριωτάτοις τῶν ζῴων τροφὰς κατεσκεύασεν, οὐδὲν
ϑαυμαστόν᾽ καὶ ταῦτα γὰρ τὰ ξῷα καὶ ἄλλοι τῶν φιλοσοφησάντων εἰρήκασι
γυμνασίου ἕνεκα γεγονέναι τῷ λογικῷ ξῴῳ.

ibid. 78 Vol. I p. 348, 23 Κῦ. (p. 562 Del). οὕτως εἰς γυμνάσιον 10
τῶν τῆς ἀνδρείας ἐν ἡμῖν σπερμάτων δεδόσϑαι ἡμῖν λέγεται τὸ
λεόντων καὶ ἄρκτων παρδάλεων τε καὶ συῶν καὶ τῶν τοιούτων γένος.

1174 Origenes contra Celsum IV 64 Vol. I p. 334, 33 Ko. (p. 552
Delarue). (antecessit Chrysippi fragmentum ἐκ τῆς περὶ ἀγαϑῶν xol
καχῶν εἰσαγωγῆς, unde sequentia indidem esse desumpta probabile): εἰ 15
yàg xal μία τῶν ὅλων φύσις καὶ ἡ αὐτή, οὐ πάντως xal ἡ τῶν κακῶν
γένεσις ἀεὶ ἡ αὐτή. ὡς γὰρ μιᾶς καὶ τῆς αὐτῆς οὔσης τῆς τοῦδέ τι-
vog ἀνθρώπου φύσεως, οὐκ ἀεὶ τὰ αὐτά ἐστι περὶ τὸ ἡγεμονικὸν αὐτοῦ

καὶ τὸν λόγον αὐτοῦ καὶ τὰς πράξεις, ὁτὲ μὲν οὐδὲ λόγον ἀνειληφό-
τὸς ὁτὲ δὲ μετὰ τοῦ λόγου κακίαν καὶ ταύτην ἤτοι ἐπὶ πλεῖον ἢ ἐπ᾽ so
ἔλαττον χεομένην, καὶ ἔστιν ὅτε προτραπέντος ἐπ᾽ ἀρετὴν καὶ προ-
κόπτοντος ἐπὶ πλεῖον ἢ ém ἔλαττον, καὶ ἐνίοτε φϑάνοντος καὶ ἐπ᾽
αὐτὴν τὴν ἀρετὴν ἐν πλείοσι ϑεωρίαις γινομένην ἢ ἐν ἐλάττοσιν"
οὕτως ἔστιν εἰπεῖν μᾶλλον καὶ ἐπὶ τῆς τῶν ὅλων φύσεως. ὅτι εἰ καὶ
μέα ἐστὶ καὶ ἡ αὐτὴ τῷ γένει, ἀλλ᾽ οὐ τὰ αὐτὰ ἀεὶ οὐδ᾽ ὁμογενῆ συμ- ss
βαίνει ἐν τοῖς ὅλοις" οὔτε γὰρ εὐφορίαι ἀεὶ οὔτ᾽ ἀφορίαι, ἀλλ᾽ οὐδὲ
ἐπομβρίαι οὐδὲ αὐχμοί, οὕτω δὲ οὐδὲ ψυχῶν κρειττόνων εὐφορίαι
τεταγμέναι ἢ ἀφορίαι καὶ χειρόνων ἐπὶ πλεῖον χύσις ἢ ἐπ᾽ ἔλαττον.
Καὶ ἀναγκαῖόν γε τοῖς ἀκριβοῦν πάντα κατὰ τὸ δυνατὸν
| βουλομένοις ὁ περὶ τῶν κακῶν λόγος οὐ μενόντων ἀεὶ ἐν 30
ταὐτῷ διὰ τὴν ἤτοι τηροῦσαν τὰ ἐπὶ γῆς πρόνοιαν ἢ κατα-
κλυσμοῖς καὶ ἐκπυρώσεσι καϑαίρουσαν" καὶ τάχα οὐ τὰ ἐπὶ
γῆς μόνον, ἀλλὰ καὶ τὰ ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ, δεομένῳ καϑαρσίου ὅταν
πολλὴ ἡ κακία γένηται ἐν αὐτῷ.

1175 Plutarchus de Stoic. repugn. cp. 15 p. 1040c. Καὶ ὁμοίως ss
ἐν τῷ πρώτῳ περὶ Δικαιοσύνης và Ἡσιόδεια ταυτὶ προενεγχάμενος"

Τοῖσιν δ᾽ οὐρανόϑεν μέγ᾽ ἐπήλασε πῆμα Κρονίων,

λιμὸν ὁμοῦ καὶ λοιμόν" ἀφοφϑινύϑουσι δὲ λαοί"
(Hesiod. Op. et D. 342) «ταῦτά φησι τοὺς ϑεοὺς ποιεῖν, ὅπως
κολαξομένων τῶν πονηρῶν οἱ λοιποὶ παραδείγμασι τούτοις «o
χρώμενοι ἧττον ἐπιχειρῶσι τοιοῦτόν τι ποιεῖν.“

29 ipsa Chrysippi verba Origenes videtur exscripsisse.

338 DE PROVIDENTIA ET NATURA ARTIFICE.

1176 Plutarchus de Stoic. repugn. ep. 35 p. 1050e. ᾿Αλλὰ μὴν
τὸν θεὸν κολάζειν qmd τὴν κακίαν καὶ πολλὰ ποιεῖν ἐπὶ κολάςει τῶν
πονηρῶν, ὥςπερ ἐν τῷ δευτέρῳ περὶ Θεῶν ,ποτὲ μὲν τὰ δύε-
χρηςτα ευμβαίνειν φηεὶ τοῖς ἀγαθοῖς οὐχ ὥςπερ τοῖς φαύλοις

ςκολάςεεως χάριν, ἀλλὰ κατ᾽ ἄλλην οἰκονομίαν, ὥςπερ ἐν ταῖς
πόλεει.“ καὶ πάλιν ἐν τούτοις (Πρῶτον δὲ τῶν κακῶν παρα-
πληείως ἐετὶν áxoucréov τοῖς προειρημένοις εἶτα ὅτι ταῦτα
ἀπονέμεται κατὰ τὸν τοῦ Διὸς λόγον, ἤτοι ἐπὶ κολάςει ἢ κατ᾽
ἄλλην ἔχουςάν πως πρὸς τὰ ὅλα οἰκονομίαν.“

10 1177 Plutarchus de Stoie. repugn. ορ. 82 p.1049a. Ὃ δὲ οὕτω
καταγελᾷ τῶν ἐπὶ τούτοις ἐγκαλούντων, ὥςτε περὶ τοῦ Διός, τοῦ cu-
τῆρος καὶ γενέτορος καὶ πατρὸς Δίκης καὶ Εὐνομίας καὶ Εἰρήνης ταῦτα
γράφειν ἐν τῷ τρίτῳ περὶ Θεῶν’ ,/'Qc δὲ ai πόλεις πλεονάςαςαι
εἰς ἀποικίας ἀπαίρουει τὰ πλήθη καὶ πολέμους ἐνίετανται πρός

i5 τινας, οὕτως ὃ θεὸς φθορᾶς ἀρχὰς δίδωει.“ καὶ τὸν Εὐριπίδην
μάρτυρα καὶ τοὺς ἄλλους προςάγεται τοὺς λέγοντας ὡς ó Τρωϊκὸς
πόλεμος ὑπὸ τῶν θεῶν ἀπαντλήςεεως χάριν τοῦ πλήθους τῶν ἀνθρώ-
TU)V γένοιτο.

p. 1049b. σκόπει δέ, ὅτι τῷ ϑεῷ καλὰς μὲν ἐπικλήσεις ἀεὶ καὶ

20 φιλανθρώπους, ἄγρια δ᾽ ἔργα καὶ βάρβαρα καὶ Γαλατικὰ προστί-
ϑησίιν.

Of. ep. 30 p. 1048c. ὁ δὲ Ζεὺς γελοῖος si Κτήσιος χαίρει καὶ
᾿Επικάρπιος καὶ Χαριδότης προσαγορευόμενος eto.

1178 Plutarchus de Stoic. repugn. ep. 31 p. 1051b. Ἔτι περὶ

45 τοῦ μηδὲν ἐγκλητὸν εἶναι μηδὲ μεμπτὸν xócuu, κατὰ τὴν ἀρίετην φύειν
ἁπάντων παραγομένων, πολλάκις γεγραφὼς ἔςτιν ὅπου πάλιν ἐγκλητάς
τινας ἀμελείας οὐ περὶ μικρὰ καὶ φαῦλα ἀπολείπε. "Ev γοῦν τῷ
τρίτῳ περὶ Οὐείας, μνηςθεὶς ὅτι ευμβαίνει τινὰ τοῖς καλοῖς καὶ ἀγα-
θοῖς τοιαῦτα Πότερον, φηείν, ἀμελουμένων τινῶν, καθάπερ ἐν

so Οἰκίαις μείζοει παραπίπτει τινὰ πίτυρα καὶ ποςοὶ πυροΐ τινες,
τῶν ὅλων εὖ οἰκονομουμένων᾽ ἢ διὰ τὸ καθίεταεςθαι ἐπὶ τῶν
τοιούτων δαιμόνια φαῦλα, ἐν οἷς τῷ ὄντι γίνονται καὶ ἐγκλη-
τέαι ἀμέλειαι;“ qnc δὲ πολὺ καὶ τὸ τῆς ἀνάγκης μεμῖχθαι. Τὸ μὲν
οὖν τὰ τοιαῦτα ευμπτώματα τῶν καλῶν κἀγαθῶν ἀνδρῶν, oiov ἣ Σω-

86 κράτους καταδίκη καὶ ὁ Πυθαγόρου ζῶντος ἐμπρηςμὸς ὑπὸ τῶν Κυλω-
νείων καὶ Ζήνωνος ὑπὸ Δημύλου τοῦ τυράννου καὶ ᾿Αντιφῶντος ὑπὸ
Διονυείου crpegAouuévuv ἀναιρέςεις, πιτύροις παραπίπτουςειν ἀπει-

11 τῶν ἐγκαλούντων scil. Pythagoreorum quae de gallis comedendis dixe-
rat criminantium. 14 ἀπαρύτουσι coni. Wy., ἀπερῶσι Bernardakis. ^ 26 (ἐν
TQ) κόσμῳ Wy. 86 Τυφῶνος pro ᾿Δἀντιφῶντος codd. a Bernard. adhibiti

DE PROVIDENTIA ET NATURA ARTIFICE. 339

κάζειν, Ócnc écriv εὐχερείας, éd: τὸ δὲ φαύλους δαίμονας ἐκ προ-
νοίας ἐπὶ τὰς τοιαύτας ἐπιςταείας καθίεταςθαι, πῶς οὐκ ἔςτιν ἔγκλημα
τοῦ θεοῦ etc.

1179 Cicero de nat. deor. III 86. Αὐ enim minora di neglegunt
neque agellos singulorum nec viticulas persequuntur nec si uredo aut s
grando quippiam nocuit, id Iovi animadvertendum fuit; ne in regnis
quidem reges omnia minima curant; sic enim dicitis.

1180 Cicero de nat. deor. III 90. Non animadvertunt, inquit, omnia
di, ne reges quidem. Quid est simile? Reges enim si scientes praeter-
mittunt, magna culpa est; at deo ne excusatio quidem est inscientiae. 10
Quem vos praeclare defenditis, cum dicitis eam vim deorum esse, ut,
etiamsi quis morte poenas sceleris effugerit, expetantur eae
poenae a liberis, à nepotibus, a posteris.

1181 Plutarchus de Stoic. repugn. ep.35 p. 1050f. ἐπιτείνει δὲ
τὴν ómevavríuciv ἐν τῷ δευτέρῳ περὶ Φύςεεως γράφων Tábe ,'H 15
δὲ κακία πρὸς τὰ δεινὰ ευὐμπτώματα ἴδιόν τινα ἔχει λότον᾽
γίνεται μὲν γὰρ καὶ αὐτή πως κατὰ τὸν τῆς püceuc λότον,
καί, ἵν᾽ οὕτως εἴπω, οὐκ ἀχρήετως τίνεται πρὸς τὰ ὅλα᾽ οὐδὲ
γὰρ ἂν τἀγαθὰ ἦν."

idem de comm. not. cp. 13 p. 106}. ἀλλὰ χοροῦ μέν ἐστιν ἐμ- so
μέλεια, μηδενὸς ἀπάδοντος ἐν αὐτῷ" καὶ σώματος ὑγίεια, μηδενὸς
μορίου νοσοῦντος" ἀρετὴ: δ᾽ ἄνευ κακίας οὐκ ἔχει γένεσιν, ἀλλ᾽ ὥσπερ
ἐνίαις τῶν ἰατρικῶν δυνάμεων ἰὸς ὄφεως καὶ χολὴ ὑαίνης ἀναγκαῖόν
ἐστιν, οὕτως ἐπιτηδειότης ἑτέρα τῇ Μελήτου μοχϑηρίᾳ πρὸς τὴν Σω-
κράτους δικαιοσύνην, καὶ τῇ Κλέωνος ἀναγωγίᾳ πρὸς τὴν Περικλέους 55
καλοκἀγαϑίαν" πῶς δ᾽ ἂν εὗρεν ὃ Ζεὺς τὸν Ἡρακλέα φῦσαι καὶ τὸν
“υκοῦργον, εἰ μὴ καὶ Σαρδανάπαλον ἡμῖν ἔφυσε καὶ Φάλαριν; --- ---
Tí γὰρ διαφέρουσι τῶν ταῦτα ληρούντων καὶ φλυαρούντων οἵ λέγον-
τες μὴ ἀχρήστως γεγονέναι πρὸς τὴν ἐγκράτειαν τὴν ἀκο-
λασίαν, καὶ πρὸς τὴν δικαιοσύνην τὴν ἀδικίαν; 80

idem de comm. not. cp. 14 p. 1065d. Ἢ βούλει τὸ fjbicrov αὐ-
τοῦ τῆς γλαφυρίας καὶ πιθανότητος íicropfjcar ,"Qcmep ràp αἱ κω-
μῳδίαι, φηείν, ἐπιγράμματα γελοῖα gépouciv, ἃ καθ᾽ αὑτὰ
μέν écri φαῦλα, τῷ δὲ ὅλῳ ποιήματι χάριν τινὰ mpocríOnciv:
οὕτω ψέξειας ἂν αὐτὴν ἐφ᾽ ἑαυτῆς τὴν xaxíav: τοῖς δ᾽ ἄλλοις 86
οὐκ ἄχρηεςτός écri."

ibidem cp. 16 p. 1066d. Δα. — --- ἐπυϑυμῶ γὰρ πυϑέσϑαι, τίνα
δὴ τρόπον οἱ ἄνδρες (Stoici) τὰ κακὰ τῶν ἀγαϑῶν, καὶ τὴν κακίαν

6 quippiam V cuipiam H quipiam AB. 16 comm. not. 1006 Ὁ: λοιπὰ
pro δεινά || verba ἴδιόν τινα desunt. | ὅρον pro λόγον. 17 xol deest.
18 rop. 8t.: οὔτε γὰρ om. à». — 19 comm. not.: τἀγαϑὸν.Ό. 38 οὕτως ἀναγκαῖόν
ἐστιν libri, transposuit Wy. 35 ὅλοις Mez.

840 DE PROVIDENTIA ET NATURA ARTIFICE.

τῆς ἀρετῆς προεισάγουσιν. ΔΙιαδ. — — πολὺς μὲν ὁ ψελλισμὸς αὐ-
τῶν. τέλος δὲ τὴν μὲν φρόνησιν ἐπιστήμην ἀγαϑῶν καὶ κα-
κῶν οὖσαν, (φἀναιρεϑέντων τῶν κακῶν» καὶ παντάπασιν
ἀναιρεῖσϑαι λέγουσιν᾽ ὡς δ᾽ ἀληϑῶν ὄντων ἀδύνατον μὴ καὶ

εψευδῆ τινα εἶναι, παραπλησίως οἴονται προσήκειν, ἀγαϑῶν
ὑπαρχόντων καὶ κακὰ ὑπάρχειν.)

M. Antoninus VI 42. '444& σὺ μὴ τοιοῦτο μέρος γένῃ, οἷος ὃ
εὐτελὴς καὶ γελοῖος στίχος ἐν τῷ δράματι, οὗ Χρύσιππος μέμνηται.

1182 Plutarchus de Stoic. repugn. ep. 36 p. 1051a. Πάλιν ἐν

10 T πρώτῳ περὶ Δικαιοεύνης εἰπὼν περὶ τῶν θεῶν, dic évicrauévuvy
ἐνίοις ἀδικήμαςι, ,Kakxíav δέ φηςι καθόλου ἄραι οὔτε δυνατόν
ἐςτιν οὔτ᾽ ἔχει καλῶς ἀρθῆναι."

1188 Philodemus περὶ ϑεῶν διαγωγῆς col 7,28 (Scott. Frgm.
Here. p. 156). — — δἰ καὶ ταῦ(τ᾽) ἐ(δύγνατο, vuv δύναμιν ...... ὡς

15 καὶ τοῦ πάντ(ας) ποιῆσαν σοφοὺς καὶ μακαρίους καὶ μηδὲν κακόν.
τὸ δὲ τοιοῦτον ἀσϑένειαν καί τιν᾽ ἔλλειψιν συνάπτει τῷ κρατίστῳ.
πολλάκις δὲ αὐτὸ ἐπ᾽ ἀνατροπῇ τῆς νοήσεως τοῦ ϑεοῦ συγχωροῦσι"
καϑάπερ ὃ (μὲν) Χρύσιππος ἐν τοῖς περὶ μαντικῆς λέγει μὴ δύ-
(vector) τὸν ϑεὸν εἰ(δέναι πάντ)α, διὰ τὸ μηδ᾽ ἔχειν ...

30 ibid. eol. 8 (ibid. p. 157). καὶ κατὰ τὴν (τοῦ ϑε)οῦ (δια)φορὰ(ν
᾿)διωτικῶς (παν)τὸς αὐτῷ δύναμιν ἀναϑέντες, (ὅ)γταν ὑπὸ τῶν ἐλέγχων
πιέξωνται, τότε καταφεύγουσιν ἐπὶ τὸ διὰ τοῦτο φάσκειν τὰ συναπτό-".
μενα μὴ ποιεῖν ὅτι οὐ πάντα δύναται.

1184 Clemens ΑἹ. Stromat. I p. 369 Pott. ᾿Δλλὰ καὶ of τῶν ἀπο-

35 στατησάντων βουλαί ve καὶ ἐνέργειαι, μερικαὶ οὖσαι, γίνονται μὲν ix φαύλης
διαϑέσεως, καϑάπερ καὶ af νόσοι αἵ σωματικαί᾽ κυβερνῶνται δὲ ὑπὸ τῆς
καϑόλου προνοίας ἐπὶ τέλος ὑγιεινόν, κἂν νοσοποιὸς 1 ἡ «iie. Μέγιστον
γοῦν τῆς ϑείας προνοίας τὸ μὴ ἐᾶσαι τὴν ἐξ ἀποστάσεως ἑκουσίου
φυεῖσαν κακίαν ἄχρηστον καὶ ἀνωφελῆ μένειν μηδὲ μὴν κατὰ

30 πάντα βλαβερὰν αὐτὴν γενέσϑαι᾽ τῆς γὰρ ϑείας σοφίας καὶ ἀρετῆς
καὶ δυνάμεως ἔργον ἐστὶν οὐ μόνον τὸ ἀγαϑοποιεῖν᾽ φύσις γὰρ ὡς εἰπεῖν
αὕτη τοῦ ϑεοῦ, ὡς τοῦ πυρὸς τὸ ϑερμαίνειν καὶ τοῦ φωτὸς τὸ φωτίζειν᾽
ἀλλὰ κἀκεῖνο μάλιστα τὸ διὰ κακῶν τῶν ἐπινοηϑέντων πρὸς τινῶν ἀγαϑόν
τι χαὶ χρηστὸν τέλος ἀποτελεῖν καὶ ὠφελίμως τοῖς δοκοῦσι φαύλοις

86 χρῆσϑαι.

1185 Origenes de princip. III p. 162 ed. Delarue. καὶ γὰρ ἐπὶ τῶν
τῆς ἁπτομένης τοῦ παντὸς κόσμου προνοίας ἔργων τινὰ μὲν ἐναργέστατα
φαίνεται ἧ προνοίας ἐστὶν ἔργα, ἕτερα δὲ οὕτως ἀποκέκρυπται, ὡς ἀπιστίας
χώραν παρέχειν δοκεῖν τῆς περὶ τοῦ τέχνῃ ἀφάτῳ καὶ δυνάμει διοικοῦντος

40 τὰ ὅλα Oto). Οὐχ οὕτω γὰρ σαφὴς ὁ περὶ τοῦ προνοοῦντος τεχνικὸς λόγος
ἐν τοῖς ἐπὶ γῆς, ὡς ἐν ἡλίῳ καὶ σελήνῃ καὶ ἄστροις" καὶ οὐχ οὕτω δῆλος

3 suppl Reiske. ἀ μὴ (o?) Rasmus. 5 οἷον libri, corr. Madvig.
19 εἰδέναι Gercke p. 699, εἰπεῖν Scott.

DE PROVIDENTIA ET NATURA ARTIFICE. 341

ἐν τοῖς κατὰ τὰ ἀνθρώπινα συμπτώματα ὡς ἐν ταῖς ψυχαῖς καὶ τοῖς σώμασι
τῶν ἕῴων᾽ σφόδρα τοῦ πρὸς τί καὶ ἕνεκα τίνος εὑρισκομένου τοῖς τούτων
ἐπιμελομένοις περὶ τὰς ὁρμὰς καὶ τὰς φαντασίας καὶ φύσεις τῶν ξῴων καὶ
τὰς κατασκευὰς τῶν σωμάτων.

1186 Cicero de nat. deor. III 70 (postquam disputavit deos males
consuluisse hominibus, eum iis rationem largirentur) ^ Huic loco sic sole-
lis occurrere: non idcirco non optume nobis a dis esse provisum,
quod multi eorum beneficio perverse uterentur; etiam patrimoniis
multos male uti, nec ob eam causam eos beneficium a patribus nullum
habere. 10

1 scribendum: συμπτώμασιν.

Physica IX.

De divinatione.

8 1. Esse divinationem, si di sint et providentia.

1187 Cicero de divin. I1 3,6. accessit. acerrimo vir ingenio Chry-

ssippus, qui totam de divinatione duobus libris explicavit sen-

tentiam, uno praeterea de oraculis, uno de somnis: quem sub-
sequens wnwm librum Babylonius Diogenes edidit, eius auditor.

1188 Cicero Aead. Pr. II 107. Cum Panaetius — ea de re dubi-

tare se dicat, quam omnes praeter eum Stoici certissimam putant,

10 vera esse haruspicum «responsa», auspicia, oracula, somnia,
vaticinationes etc.

1189 Cicero de divin. II 63,130. Chrysippus quidem divina-
tionem definit his verbis: Vim cognoscentem et videntem et expli-
cantem signa, quae a dis hominibus portendantur: officium

is μέθην esse eius praenoscere, dei erga homines mente qua sint quidque
significent, quemadmodwmque ea. procurentur aique expientur. | Idemque
somniorum coniectionem definit hoc modo: Esse vim cernentem
et ezxplanantem, quae a diis hominibus significentur in somnis.

1190 Aétius Place. V 1,1. Πλάτων καὶ of Στωϊκοὶ τὴν μαντικὴν

20 εἰσάγουσι κατὰ τὸ ἔνϑεον ὅπερ ἐστὶν ἐνθεαστικὸν [κατὰ ϑειότητα τῆς ψυχῆς,
ὅπερ εἶπεν ἐνθουσιαστικὸν] καὶ τὸ ὀνειροπολικόν. οὗτοι τὰ πλεῖστα μέρη
τῆς μαντικῆς ἐγκρίνουσι (se. Stoici).

1191 Diogenes Laért. VII 149. χαὶ μὴν καὶ μαντικὴν ὑφεστάναι
πᾶσάν φασιν, εἰ καὶ πρόνοιαν εἶναι" καὶ αὐτὴν καὶ τέχνην ἀποφαί-

35 νουσι διά τινας ἐχβάσεις, ὥς φησι Ζήνων τε καὶ Χρύσιππος ἐν τῷ
δευτέρῳ περὶ μαντικῆς.

1192 Cicero de divin. I 38, 82. Quam quidem esse re vera hac
Stoicorum ratione concluditur: ,Si sunt dii, neque ante declarant

10 add. Ernestius. 20 ἐνθεαστικόν Gal, ἐνθουσιαστικόν codd. Plut.
21 κατὰ--- ἐνῚθθουσιαστικόν paraphrasin secl. Diels. || καὶ τὸ ἀστρονομικὸν καὶ τὸ
ὀρνεοσκοπικόν add. Gal. 24 φασὶ πᾶσαν (hoc ord.) BP. || ἢ pro εἰ PF.
28 ἐμβάσεις P (corr. P") 26 ἐν τοῖς δύο B.

DE DIVINATIONE. 343

hominibus, quae futura sint, aut non diligunt homines, aut
quid eventurum sit ignorant, aut. existimant nihil interesse
hominum scire quid sit futurum; aut non censent esse suae
maiestatis praesignificare hominibus quae sunt futura, aut
ea ne ipsi quidem dii significare possunt. At neque non dili- s
gunt nos, sunt enim benefici generique hominum amici: ne-
que ignorant ea, quae ab ipsis constituta et. designata sunt:
neque nostra nihil interest, scire ea quae eventura sunt; eri-
mus enim cautiores, si sciemus: neque hoc alienum ducunt
maiestate sua; nihil est enim beneficentia praestantius: neque so
non possunt futura praenoscere. 88. Non igitur sunt dii nec
significant futura. Sunt autem dii: significant ergo. Et non,
si significant, nullas vias dant nobis ad significationis scien-
Ham: frustra enim significarent: nec, si dant vias, non est
divinatio: est igitur divinatio. 89,84. Hac ratione εἰ Chrysip- τὸ
pus et Diogenes οὐ Antipater utitur.

Cf. II 49, 101.

1193 Cicero de divin. II 41. Ita enim, cum magis properant, con-
eludere solent (scil. Stoici): ,Si di sunt, est divinatio; sunt autem di; est
ergo divinatio." 30

1194 Ciéero delegibus II 32. Si enim deos esse concedimus, eorum-
que mente mundum regi, et eorum numen hominum consulere generi et
posse nobis signa rerum futurarum ostendere, non video, cur esse divina-
lionem negem. 33. sunt autem ea, quae posui; (ex? quibus id, quod
volumus, efficitur et cogitur. 36

1195 Quintilianus Instit. orat. V 7, 8ὅ. his adicere siquis volet ea
quae divina testimonia vocant, ex responsis, oraculis, ominibus, duplicem
sciat esse eorum tractatum: generalem alterum, in quo inter Stoicos et
Epicuri sectam secutos pugna perpetua est, regaturne providentia mundus,
specialem alterum circa partis divinationis, ut quaeque in quaestionem s0
cadet, aliter enim oraculorum, aliter haruspicum, augurum, coniectorum,
mathematieorum fides confirmari aut refelli potest, cum sit rerum ipsarum
ratio diversa.

$ 2. De somniis.

1196 Tertullianus de anima cp. 46. Sed et Stoici deum malunt ss
providentissimum humanae institutioni inter cetera praesidia divinatrieum
artium et disciplinarum somnia quoque nobis indidisse, peculiare solacium
naturalis oraculi.

1197 Cieero de nat. deor. III 93. Sed quo modo iidem dicitis non

8 quae ventura sunt H quae eventura sint ABV. 18 et non si Lambin.,
et sinon ABHV. 832 eorum numen Schoemann, eorundem ΑΒΗ. 24 ex add.
Rathius.

844 DE DIVINATIONE

omnia deos persequi, iidem voltis a dis immortalibus hominibus dispertiri
ac dividi somnia? Idcirco haec tecum, quia vestra est de somniorum veri-
tate sententia. Atque iidem etiam vota suscipi dicitis oportere.

1198 Chaleidius ad Timaeum cp. 251. Heraclitus vero consen-
5 tientibus Stoicis rationem nostram cum divina ratione connectit regente
aec moderante mundana: propter inseparabilem comitatum conseiam deereti |
rationabilis factam quiescentibus animis ope sensuum futura denuntiare.
ex quo fieri αὖ adpareant imagines ignotorum locorum simulaeraque homi-
num tam viventium quam mortuorum. Idemque asserit divinationis usum
10 e£ praemoneri meritos, instruentibus divinis potestatibus; hi[c| quoque
parte abutentes sententiae pro solida perfectaque scientia.

1199 Cicero de divin. I 20, 39. veniamus ad sommia, de quibus
disputans Chrysippus multis e& minutis somnis colligendis facit idem,
quod Antipater, ea, conquirens, quae Antiphontis interpretatione explicata

15 declarant illa quidem | acumen | interpretis: sed. exemplis grandioribus
decuit. uti.

1200 Cieero de divin. I 56. Quid? illa duo somnia, quae creber-
rume commemorantur a Stoicis — unum de Simonide, qui cum
ignotum quendam proiectum mortuum vidisset eumque humavisset haberet-

30 que in animo navem conscendere, moneri visus est, ne id faceret, ab eo,
quem sepultura adfecerat; si navigavisset, eum naufragio esse periturum;
itaque Simonidem redisse, perisse ceteros, qui tum navigassent.

1201 Cicero de divin. II 65, 134. Defert ad. coniectorem quidam,
sommniasse se, ovum pendere ex fascea lect sw cubicularis. Est hoc im:
20 Chrysipp? libro somniwm. | Respondet. conector, thesaurum. defossum
esse Sub lecto. .Fodit, invent auri aliquantum idque. circumdatum ar-
gento. . Misit coniectori quantulum visum est de argento. Tum ille
,nihilne, inquit, de vitello?" id. enàm δὲ ex ovo videbatur aurum. declarasse,
reliquum. argentum.

30 1202 Photius lexicon s. v. veozróg: — — ὅτε δὲ τὸ ὠχρὸν νεοτ-
τὸν ἔλεγον, μαρτυρεῖ καὶ Χρύσιππος ἐν τῷ περὶ χρησμῶν" Ove
γάρ τινα φασὶν ϑεασάμενον ἐκ τῆς κλίνης αὐτοῦ κρέμασϑαι ὠὰ προσ-
αναϑέσϑαν ὀνειροχρίτῃ, τὸν δὲ εἰπεῖν. ὀρύττων ϑησαυρὸν εὑρήσεις
κατὰ τὸν τόπον ἐκεῖνον" εὑρόντα δὲ σταμνίον, ἐν à ἀργύριον ἦν καὶ

86 χρυσίον, ἐνεγκεῖν τι τοῦ ἀργυρίου τῷ μάντει᾽ τὸν δὲ μάντιν εἰπεῖν"
τοῦ δὲ νεοττοῦ οὐδέν μοι δίδως“

1203 Apostolius XII 7. νεοττοῦ οὐδέν μοι δίδως. laudatur COhry-
sippus ἐν τῷ περὶ χρησμῶν. Cf. Suidas, Photius, Arsenius XXXVII 15.
1204 Cicero de divinatione I 27,57. Alterum ita traditum cla-

4o rum. admodum somnium. Cum duo quidam Arcades familiares iter
una, facerent et. Megaram. venissent, alterum ad coponem devertisse, ad
hospitem. alterum. | Qui ut. cenati quiescerent, concubia nocle visum esse
in sommis ei, quà erat 4n hospitio, illum alterum orare, wt subveniret,

DE ὈΙΨΙΝΑΤΙΟΝΕ. 9345

quod sibi a copone interitus pararetur; eum. primo perterritum. somnio
surrexisse; deim cum se collegisset idque visum pro. nihilo habendum
esse duxissel, recubwisse; tum ei dormienti eundem illum visum esse
rogare, ut quoniam sibi vivo non subvenisset, mortem suam ne inullam
esse pateretur; se interfectum. in. plaustrum a copone esse coniectum et s
Supra slercus iniectum; petere ut mane αὐ poriam adesset, priusquam
plaustrum ex oppido exiret. Hoc vero eum sommio commotum mane
bubulco praesto ad portam fuisse. quaesisse ex eo, quid esset in. plaustro;
illum. perterritum fugisse: mortuum erutum. esse; coponem re patefacta
poenas dedisse. ' 10
1205 Suidas s. v. Τιμωροῦντος᾽ — — Πέγει γοῦν Χρύσιππος
ἐν Μεγάροις καταχϑῆναί τινα, χρυσίου ξώνην πεπληρωμένην ἐπαγό-
μένον. ἀπέκτεινε δὲ ἄρα αὐτὸν πανδοκεὺς ὁ ὑποδεξάμενος ὀψισϑέντα,
ἐποφϑαλμίσας τῷ χρυσίῳ εἶτα ἔμελλεν ἐκκομίξειν ἐφ᾽ ἁμάξης ἀγούσης
κόπρον, ὑποχρύψας ἐν ταύτῃ τὸν πεφονευμένον. ἡ τοίνυν ψυχὴ τοῦ i5
τεϑνεῶτος ἐφίσταται Μεγαρεῖ τινι καὶ λέγει ὅσα τε ἔπαϑε καὶ ὑφ᾽
ὅτου καὶ ὅπως ἐκκομίξεσϑαι μέλλοι καὶ κατὰ ποίας πύλας" ὃ δὲ οὐκ
^ ἤκουσε ῥαϑύμως τὰ λεχϑέντα, κνεφαῖος δὲ διαναστὰς καὶ παραφυ-
λάξας τοῦ ξεύγους ἐπελάβετο καὶ ἀνίχνευσε τὸν νεκρόν. καὶ ὁ μὲν
ἐτάφη, ὃ δὲ ἐκολάσϑη. 20
1906 Cieero de divin. II 70, 144. Quid? ipsorum interpretum
coniecturae nonne magis ingenia declarant. eorum quam vim. consensum-
que naturae? Cursor ad Olympia proficisci cogitans visus est in. somnis
curru quadrigarum. vehi. Mane ad coniectorem. | At ille: ,,Vinces*, in-
quit ,id enim celeritas significat et vis equorum." Post idem ad ss
Antiphontem. 18 autem: ,Vincare, inquit, necesse est. .An non intelli
gis, quattuor ante ἐδ cucwrrisse?*^ — Ecce alius cursor (atque horum
somniorum et talium plenus est. Chrysippi liber, plenus Antipatri) sed
ad cursorem redeo. Ad interpretem detulit, aquilam se in somnis visum
esse factum. |. At ille: ,,Vicisti. Ista enim avi volat nulla vehementius." so
Huic eidem Antiphon: ,JBaro, inquit, vicium ie esse mon vides? [βία
enim avis, insectans alias aves et agitans, semper ipsa postrema est." —
145. Parere quaedam matrona cupiens dubitans, essetne praegnas, visa
est in quiele obsignatam habere naturam. — Rettulit. .Negavit eam, quo-
niam obsignata fuisset, concipere potuisse. .At aller praegnatem esse ss
dizit; nam inane obsignari mihil solere. Quae est ars coniectoris elu-
dentis ingenio. Am ea quae dixi et. innumerabilia, quae conlecta habent

20 Propter similitudinem ceterorum ad librum περὶ χρησμῶν refero frgm.,
quod etiam ad librum περὶ ἐνυπνίων referri possit. 30 avi Lambin., avis
libri. — 31 huic eidem Lambin. huic equidem ABHV.

846 DE DIVINATIONE.

Stoici, quicquam significant nisi acumen. hominum ex similitudine aliqua
coniecturam modo huc, modo illuc ducentium?

8 3. De artificiosa divinatione.

1207 Cicero de divin. I 72. Quae vero aut coniectura explicantur
5 aut eventis animadversa ac notata sunt, ea genera divinandi, ut supra
dixi, non naturalia, sed artificiosa dieuntur; in quo haruspices, au-
gures coniectoresque numerantur. Haec iniprobantur a Peripateticis,
ἃ Stoicis defenduntur.
1908 Cicero de divinatione I 49, 109. Quid? si etiam ratio exstat
10 artificiosae praesensionis facilis, divinae autem paulo obscurior? quae
enim extis, quae fulgoribus, quae portentis, quae astris prae-
sentiuntur, haec notata sunt observatione diuturna. Affert
autem vetustas omnibus in rebus longinqua observatione incredibilem scien-
liam: quae potest esse etiam sine motu atque impulsu deorum, cum quid
i15 ex quoque eveniat et quid quamque rem significet, crebra animadversione
perspectum est. Altera divinatio est naturalis ut ante dixi; 110. quae
physica disputandi subtilitate referenda est ad naturam deorum, a qua,
ut doctissimis sapientissimisque placuit, haustos animos et libatos habe-
mus: cumque omnia completa et referta sint aeterno sensu et
:) mente divina, necesse est contagione divinorum animorum ani-
mos humanos commoveri.

1209 Cicero de divinatione I 52, 118. .Hoc autem posito aique
concesso, esse quandam vim. divinam, hominum vitam | continentem, non ἢ
difficile est, quae fieri certe videmus, ea qua ratione fiant, suspicari.

55 Nam et ad hostiam deligendam potest dux esse vis quaedam
sentiens, quae est toto confusa mundo: et ium psum, cum immo-
lare velis, extorum fieri mutatio potest, wt aut absit aliquid auf
supersit: parvis enim momentis multa natwra aut affingit aut mutat
aut detrahit.

30 Cf. II 35. pudet me non tui quidem — sed Chrysippi, Anü-
patri, Posidoni$, qui idem istuc quidem | dicunt, quod est dicum a te,
ad hostiam deligendam ducem esse vim quandam sentientem atque divi-
nam, quae toto confusa mundo sit. Illüd vero multo etiam melius, quod
el ὦ te usurpatum est οὐ dicitur ab llis: cum dmmolare quispiam

86 velit, ium fieri. extorum mutationem, wt aut absit aliquid aut. supersit;
deorum. enim nwmini parere omnia.

1210 Cicero de divin. I 118. Nam non placet Stoicis singulis
iecorum fissis aut avium cantibus interesse deum; neque enim decorum
est nec dis dignum nec fieri ullo pacto potest; sed ita a principio incho-

40 atum esse mundum, ut certis rebus certa signa praecurrerent, alia in
extis, alia in avibus, alia in fulgoribus, alia in ostentis, alia in stellis,

20 contagione Davisius, cognitione ABHV; cognatione ai.

DE DIVINATIONE. 341

alia in somniantium visis, alia in furentium vocibus. Ea quibus bene
percepta sunt, ii non saepe falluntur; male coniecta maleque interpretata
falsa sunt non rerum vitio, sed interpretum inscientia.

1211 Cicero de divin. II 33. Cum rerum autem natura quam
cognationem habent (scil. exta, e quibus haruspices futura praedicunt)? s
quae ut uno consensu iuncta sit et continens, quod video placuisse
physicis eisque maxume, qui omne, quod esset, unum esse dixerunt, quid
habere mundus potest cum thesauri inventione coniunctum? Si enim extis
pecuniae mihi amplifieatio ostenditur idque fit natura, primum exta sunt
coniuncta mundo, deinde meum lucrum natura rerum continetur. Nonne 10
pudet physicos haec dicere? Ut enim iam sit aliqua in natura rerum con-
iagio, quam esse concedo — multa enim Stoici colligunt; nam et mus-
culorum iecuseula bruma dieuntur augeri, et puleium aridum
florescere brumali ipso die et inflatas rumpi vesiculas et se-
mina malorum, quae in iis mediis inclusa sint, in contrarias 15
partis se vertere, iam nervos in fidibus aliis pulsis resonare
alios, ostreisque et conchyliis omnibus contingere, ut cum luna
pariter erescant pariterque decrescant, arboresque ut hiemali
tempore cum luna simul senescente quia tum exsiccatae sint,
tempestive caedi putentur. 34. Quid de fretis aut de marinis 20
. gestibus plura dicam? quorum accessus et recessus lunae motu
gubernantur. Sescenta licet eiusdem modi proferri, ut distantium rerum
cognatio naturalis appareat — demus hoc — qua ex coniunctione na-
turae et quasi concentu atque consensu, quam συμπάϑειαν Graeci appel-
lant, convenire potest aut fissum iecoris cum lucello meo aut meus quaesti- 25
eulus cum caelo, terra rerumque natura?

1212 Origenes contra Celsum IV 88 Vol. I p. 360, 13 Κῦ. (p. 569
Del). πρῶτον μὲν γὰρ ἐξήτηται πότερον ἔστι τις τέχνη οἰωνιστικὴ καὶ
ἁπαξαπλῶς ἡ διὰ ξῴων μαντικὴ ἢ οὐκ ἔστι᾽ δεύτερον δὲ παρὰ τοῖς παρα-
δεξαμένοις εἶναι τὴν δι᾽ ὀρνίθων μαντικὴν οὐ συμπεφώνηται ἡ αἰτία τοῦ so
τρόπου τῆς μαντείας" ἐπειδήπερ οἵ μὲν ἀπό τινων δαιμόνων ἢ ϑεῶν μαντι-
κῶν φασι γίγνεσϑαι τὰς κινήσεις τοῖς ξῴοις, ὄρνισι μὲν εἰς διαφόρους πτή-
. 6tig καὶ εἰς διαφόρους φωνάς, τοῖς δὲ λοιποῖς sig τὰς τοιασδὶ κινήσεις ἢ
τοιασδί, ἄλλον δὲ ϑειοτέρας αὐτῶν καὶ πρὸς τοῦτ᾽ ἐπιτηδείους εἶναι τὰς
ψυχάς" ὅπερ ἐστὶν ἀπιϑανώτατον. 85

ibid. 90 Vol. I p. 362, 22 Κῦ. (p. 570, 71 Del). “εκτέον οὖν ὅτι
εἴπερ τις ϑεία φύσις ἦν ἐν αὐτοῖς τῶν μελλόντων προγνωστικὴ xol iml το-
σοῦτον πλουσία, ὡς ἐκ περιουσίας καὶ τῷ βουλομένῳ τῶν ἀνθρώπων δηλοῦν
τὰ ἐσόμενα, δηλονότι πολὺ πρότερον τὰ περὶ ἑαυτῶν ἐγίγνωσκον οἷο.

Cf. etiam 91. 94. 40

1213 Cicero de divinatione I 53, 120. Eademque efficit in avibus
divina mens, ut tum huc tum illue volent alites: tum in hac tum in illa
parte se oceultent, tum ἃ dextra tum a sinistra parte canant oscines.
Nam si animal omne, ut vult, ita utitur motu sui corporis, prono, obli-
quo, Supino, membraque quocunque vult flectit, contorquet, porrigit, con- 45

2 Cf. Gellius N. A. XV 13. 19 senescente C. F. W. Müller, senescentes
libri. 88 τοιάσδε A, τοιάσδε vulg.

848 DE DIVINATIONE.

irahit, eaque ante effici; paene quam cogitat: quanto id deo est facilius,
cuius numini parent omnia. |

1214 Cicero de divin. II 56, 115. — Sed iam ad te venio, o sancte
Apollo — — twis enim oraculis Chrysippus totum volumen 4mplevit,

s partim falsis, wt ego opinor, partim casu veris, ut fit ὧν omni oratione
saepissime, partim flexiloquis οἱ obscuris, wt interpres egeat. interprete. et
sors ipsa ad sortes referenda sit, partim ambiguis e. quae ad dialecti-
cum referenda sint.

Cf. ibid. I 19, 31. Collegit innumerabilia oracula Chry-

10 $$ppus nec ullum sine locuplete auctore atque teste.

1215 Cicero de divin. II 117. (contra Chrysippum disputans, qui
multa Apollinis oracula collegerat): Sed — cur isto modo iam oracla
Delphis non eduntur, non modo nostra aetate, sed iam diu, iam ut nihil
possit esse contemptius? Hoc loco cum urguentur, evanuisse aiunt

i5 vetustate vim loci eius, unde anhelitus ille terrae fieret, quo
Pythia mente incitata oracla ederet.

1216 Lactantius instit. div. I 6. (ὧν Sibyllarum catalogo) tertiam
Delphida, de qua Chrysippus loquitur in eo libro, quem de divi-
natione composuit.

5 ,ea ratione" coni. Müller Fleckeis. ann. 1864 p. 625.

DX ME
bae MÀ

TUI d i

PA Arnim, Hans Friedrich August

3507 von

8747 Stoicorum veterum
1903a fragmenta

ν.2

PLEASE DO NOT REMOVE
CARDS OR SLIPS FROM THIS POCKET

UNIVERSITY OF TORONTO LIBRARY

Inr
dus
MA

τὸς
ICE

i:
Pass!
aur

REB j

95
DH
Fera

a :
TURQIRTRTN
Toss ΗΝ dj 4

M"
1
Ἢ
i

p
jt
E»

ASA
ΠΗ
TR

i " ΚΣ

y
COT
DIR

PERETHET PHP et
za ΠΣ

Hr
nona
Hn

D
»

7
hh
ἬΝ BA

ihi ne DIM
HIST Em
1

TH JURE

te "

SOR
IRI

7 ü
(HE
Bun
"
]

Ui
TIAE
Misi

ἜΡΜΟ Η
ΜΉΝ
Moby
Tibi

MN
14

TUA
ΜΉΝ

(1
᾿
yu

ἯΙ

101
᾿ 1b
j

ATP a
Y st j

Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Texts

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Stoicorum veterum fragmenta"

See other formats